Onderwerp: Geluid. Voor de kompleetheid vermelden we hier de geraadpleegde dokumentatie: NPR 570 ttm NPR 5072 MBV NEN 1070.

Transcriptie

1 Nummer 12 Onderwerp: Geluid 1. Inleiding De auteur van dit technisch bulletin is zich er terdege van bewust, een zeer moeilijk en op dit ogenblik een beladen onderwerp voor dit bulletin te hebben gekozen. Misschien juist hierdoor is toch dit onderwerp gekozen en kan naar aanleiding hiervan een diskussie op gang worden gebracht. Immers, ook na onderzoek onzerzijds, is er in Nederland geen bindende eis of norm, waaraan de geluidsproduktie van een verwarmings of warmwatertoestel dient te voldoen. Was er in eerste instantie een standaard bouwbestek, met hierin maximale eisen ten aanzien van geluidsproduktie, naderhand zijn deze eisen hieruit weggehaald. Blijft over de NEN 70 norm: "Geluidswering in woongebouwen". Deze norm wordt voor zover wij na kunnen gaan vrijwel nergens geeist of toegepast. Bij navraag blijkt, dat het Bouwfonds der Nederlandse Gemeenten en de Nationale Woningraad, deze norm als eis hebben gesteld voor intern gebruik. Voor de kompleetheid vermelden we hier de geraadpleegde dokumentatie: NPR 570 ttm NPR 72 MBV NEN Begrippen Het is misschien juist om zeer beknopt, voor die lezers welke onbekend zijn met de problematiek van geluid, een beschrijving te geven van de gebruikte begrippen. Geluid is een algemeen verschijnsel welke veel funk ties kan vervullen. Van muziek via fluiten van vogels tot het met elkaar spreken. Soms is het ergernis en spreken we van lawaai. Het zal belangrijk zijn te weten welk geluid als onprettig ervaren wordt, het nut van geluidsmeten is derhalve onmiskenbaar. Geluid is gedefinieerd als een drukverandering die ons oor kan waarnemen. Deze drukveranderingen dienen echter snel te verlopen. Voordat het hoorbaar is, tenminste vanaf maal per sekonde. Het aantal drukwisselingen per sekonde wordt de frequentie van het geluid genoemd en wordt aangegeven in Hertz (Hz). Het bereik van ons menselijk oor begint bij Hz en eindigt bij ongeveer.000 Hz ( khz). Hebben we hierbij het aantal wisselingen vermeld, de grootte van de drukgolven is hiermede nog niet vastgelegd. Met verfijnde meetapparatuur is deze grootte (of zoals de c.v. technikus zou zeggen: "de opvoerhoogte") te meten. Deze druk wordt in decibel () weergegeven. Daar waar het gehoor van een mens begint, is sprake van 0. Als voorbeeld kan dienen enige gemiddelde waarden: inde natuur ± 15 woonkamer ± (zonder Radio 3) type kamer ± in de auto ± 80 drilboor ± 0 pijngrens ± 125

2 Ons menselijk oor is niet even gevoelig voor alle frequenties, de grootste gevoeligheid bezit het gebied van 00 Hz tot 00 Hz. Over het algemeen worden geluidsdrukken bij lagere frequenties hinderlijker ervaren als bij hogere. Figuur 1 toont aan een aantal lijnen van gelijke geluidsdruk bij diverse frequenties. Voorbeeld: een toon (no. ) zal bij 1 khz slechts aan geluid prodoceren, echter dezelfde toon met Hz reeds. Het zal belangrijk zijn te weten uit wat voor drukken en frequenties een bepaald geluid is opgebouwd, maar eveneens wat de totale geluidsproduktie "het geluidsniveau" zal zijn. Hiertoe is de eenheid A in het leven geroepen. Dit vertegenwoordigt dus de waarde welke het normale menselijk oor heeft. ro Toon "0 1 1 r ' i+ 0 1k 2 k Frequentie Hz Figuur 1 rcl 1970) 3. Metingen Van het gehele Fasto produkten gamma treft u bijgaand de meetgegevens aan. Getet dient hierbij op de volgende waarden. 1. Vermeld de "totale geluidsproduktie" in A. 2. De gekorrigeerde geluidsdrukken bij de diverse frequenties wil zeggen dat de invloed van de achtergrondgeluiden tijdens de metingen, op de meetwaarde is gekompenseerd volgens bijgaande grafiek. De resultaten zijn vermeld en opgetekend in een logarithmische grafiek, waaruit de zogenaamde NR curve kan worden bepaald (lijnen van gelijke geluidsdruk). Uit het verloop van de NR curve is te zien, dat aan de lage frequenties veel minder gewicht wordt toegerekend dan aan de hoge frequenties. We hebben ons hiermede een inzicht verschaft over de frequentieinhoud van het geluid. 3. Steeds dient bij iedere meting vermeld te worden de meetopstelling; de stand van het opname apparaat ten opzichte van de geluidsbron. Voor de Fasto metingen is steeds de meetmicrofoon op verbrandingskamer hoogte (hart) en op één meter afstand van het toestel geplaatst. 2

3 4. Normen en eisen Reeds in de inleiding van dit T.B. is melding gemaakt van de geraadpleegde normen. De NEN 70 is het meest duidelijk indien het gaat om eisen ten aanzien van geluidsniveau's van sanitaire toestellen en c.v. installaties. Evenwel wordt vermeld in de voetnoot, dat de genormeerde waarden niet gelden voor de ruimtes waarin het geluidsproducerende apparaat is opgesteld. Wat hier dan wel voor moge gelden is volledig onduidelijk. Met andere woorden betekent dit, dat als een e.v.ketel in de keuken geplaatst wordt de geluidsproduktie in dit vertrek niet belangrijk is. maar wel het resultaat in het vertrek wat grenst aan deze keuken. Voor ons als fabrikant is het zeer moeilijk om eisen te stellen waaraan de toestellen moeten voldoen, echter naar aanleiding van praktijk problemen kunnen de volgende vuistregels gehanteerd worden. kast Toestellen geplaatst NR A kamer < <. keuken <' < 45 onbelangrijk zolder/vliering < 55 hal/overloop < 45 < slaapkamer < < 45 Nogmaals we zijn ons bewust dat dit lijstje diskutabel is, maar we hopen dat dit een aanleiding mag zijn tot het opstellen van een nationale geluidseis. Dit speciaal voor de opstellingsruimtes van warmwater en e.v. toestellen. Elk kommentaar is bizonder welkom en kan door ons in een volgend T.B. gerubriceerd en gepubliceerd worden. 5. Meetgegevens 1 Meetrapport nr. Toestel A NR F keuken spaargeiser F 2755 douche spaargeiser 42 3 F 45 badgeiser 46 4 FK 9 VR e.v. ketel FK 9 VR gevel e.v. ketel FK 16 VR e.v. ketel 53 7 FK 16 VR gevel e.v. ketel 36 8A Combi C VR (.000 kcal) 45 8B Combi C VR ( kcal) 35 9 Combi FastoFan type C 45 Combi FastoFan type Combi FastoFan type OS

4 N N N 35 N os:.r 5 N1 N 31, Hz Grafiek nr, 1 F keuken spaargeiser ICL ABC lin DABCLln N N N N 0s:.N5Nl0 Nl N 31, Hz Grafiek nr, 2 F 2755 douche spaargeiser ICL DAB CL,n N N 4 N 4Q) = N NO's;.N5 Nl N 31, Hz Grafiek nr, 3 F 45 badgeiser ICL 191 ABC Lin DAB CL,n

5 ':s N N N N N2S> = NO 5 ::s::; Nl N 31, Hz Grafiek nr. 4 FK 9 VR c. v. ketel ICL ' DABClin "< N '\;:'"....l<c ::s". 1= N I =... I' N 1::. N3'l) O':s;"N 5 ::s::;.n N1 N 1=::' 31, Hz Grafiek nr. 5 FK 9 VR gevel c. v. ketel ICL N N N) N. f. = N 0N5 ::S::;N N1 N 31, Hz Grafiek nr. 6 FK 16 VR c. v. ketel ICL

6 N N N4Q1 O"'J 5 N1 N 31, Hz Grafiek nr. 7 FK 16 VR gevel c. v. ketel fcl N i... S.= N f l N \ =I= ) N 6 N O"'J 5N N1 N 31, Hz Grafiek nr. 8A Combi C VR (.000 kcal! (CL "r,""s1<'... '< ""s... ::.'S 'I; """ "' i'. : N. f'.<. c:. I 'I(.'ç " "" I... r= I'... N. I i= " "ç, " '"....: I'. "" N " 3.3 N,. 1 NO";;;,N5 Nl N 31, OO Hz Grafiek nr. 88 Combi C VR 1100 kcal! ICL ABC Lln

7 ::s..;1:s K... I".... :==::. N = N5'i.= N _. f:'. ==:.::: Grafiek nr. 9 CombI FastoFan type C ICL '<1 ABC L'n OABCL,n O 5 ::s;; NI,: N m ABC L'n Grafiek nr. Combi FaslOFan type 0 ICL OABCL'n s:..;,'.", "'.!, N "s I'... N,5 Ë N 1' loo. = N or 5 NI N m "':I's. " "" "S.., r "" N...."',., t' """<.. = = t::_ = r f= N I'X " >..., k 1,<. '" " "'" N41j) i'>., :: N.::: r N 2.5) N = I='"'" OI 53::..1 NI N 31, Hz Grafiek nr. 11 Combi FastoFan type OS ICL OABCL,n 7

8 J 8