Prediker 7:3 Wat moet ik met verdriet?

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Prediker 7:3 Wat moet ik met verdriet?"

Transcriptie

1 Prediker 7:3 Wat moet ik met verdriet? Iedereen wordt geconfronteerd met de dood. Moeilijk is dat. Maar volgens Prediker is het mooi om op een begrafenis te zijn. Want verdriet om de dood zet je stil, laat je zien wat echt belangrijk is en hoe kwetsbaar mensen zijn. Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op: Dan stuur ik ook de bijbehorende powerpoint toe. Liturgie Zingen: Psalm 73 : 10 Stil gebed Votum en groet Zingen: Opwekking 575 Gebed Kinderen naar club Lezen: Prediker 7 : 1 29 Zingen: Psalm 90 : 3 en 6 Preek over Prediker 7 : 3 Zingen: Psalm 16 : 2, 3 en 4 (versie Levensliederen ) Kinderen terug Lezen wet (zaligsprekingen BGT) Zingen: GKB Gezang 127 : 1, 2 en 3 Avondmaal Lezen formulier 4 Viering Zingen: GKB Gezang 127 : 4 en 5 Gebed Collecte Zingen: GKB Gezang 163 : 1, 2 en 3 Zegen

2 Wat moet ik met verdriet? Inleiding dia 1 wat moet ik met verdriet? Een pittig onderwerp vandaag: wat moet je met je verdriet als iemand is overleden? Prediker zegt daar dingen over die misschien vreemd klinken: dat een begrafenis mooier is dan een kraambezoek. Hoezo?! Vindt hij de dood soms mooier dan nieuw leven? Nee, dat is niet wat Prediker bedoelt. Maar wat dan wel? Toen ik daarover nadacht, moest ik aan mijzelf denken. Die vreemde woorden van Prediker, die gaan over mij, over hoe ik heb leren geloven, en zelfs over waarom ik predikant ben geworden. We duiken zo nog wat dieper in de woorden van Prediker, maar eerst wil ik mijn verhaal vertellen als voorbeeld daarbij. dia 2 opa Deze week, 31 oktober, is het precies 10 jaar geleden dat mijn opa Veurink is overleden. Het was de eerste keer dat ik zo met de dood in aanraking kwam. 12 Jaar eerder was mijn oma al overleden, maar dat heb ik niet zo bewust meegemaakt. De ziekte en het overlijden van opa wel, dat heeft me stilgezet. dia 3 studiekeuze Ik was toen 17 jaar en zat in de examenklas van het vwo. Het jaar dus om te kiezen welke studie ik daarna zou gaan doen. Zo heel moeilijk vond ik dat niet, wiskunde, natuurkunde, scheikunde, dat lag mij goed, dus het zou ongetwijfeld een technische studie worden.

3 Ik was al op open dagen geweest in Enschede en Delft, bij de technische universiteiten. En verder ging het leven gewoon z n gangetje. Naar school, als bijbaantje folders rondbrengen, msn en, enzovoort. En naar de kerk en catechisatie. Daar vond ik maar weinig aan. Ik geloofde in God, zeker weten, maar geloof had niet zo veel met mijzelf te maken. dia 4 begraafplaats In dat jaar werd opa ziek en is hij overleden. Voor het eerst was ik op een begrafenis van een familielid. Mijn wereld, waarin alles goed ging, veranderde. Natuurlijk wist ik wel dat mensen dood gaan, maar niet in mijn veilige wereld! Als opa dood kon gaan, dan kunnen andere opa en oma ook dood gaan. Dan ga ik zelf ook eens dood. Waar leef ik eigenlijk voor? dia 5 kruis Ik kwam erachter dat veel dingen die belangrijk voor me waren, eigenlijk helemaal niet zo belangrijk zijn. Ik ging me ergeren aan de radio die ik altijd aan had staan, kon prima een weekje zonder msn, en een week geen huiswerk maken is ook geen ramp. Geloof werd juist wel belangrijk. Al die dingen waar ik druk mee ben, die zijn tijdelijk, God niet. Toen kwam geloof echt bij mij binnen, later dat jaar heb ik belijdenis gedaan, en ik ging niet naar de technische maar naar de theologische universiteit. Nee, dat ik geloof, dat het ook iets van mijzelf werd, dat is echt niet alleen gekomen doordat opa overleed. Ik bedoel, ik was 17, een leeftijd waar keuzes op je af komen.

4 Maar de dood van opa heeft er absoluut mee te maken: het heeft mij stil gezet, en door mijn verdriet ging God voor mij leven. dia 6 wat moet ik met verdriet? En dat is precies wat Prediker beschrijft. Wat moet ik met verdriet? vraagt Prediker zich af. Het antwoord is heel simpel: laat je stilzetten. Verdriet maakt je sterker. 1. Weglopen voor verdriet dia 7 weglopen voor verdriet Stilstaan, dat zit niet zo in ons. Ja, verdriet kan je sterker maken, maar dan moet je er niet voor weglopen. Vaak weten we ons in Nederland helemaal geen raad met verdriet en de dood. dia 8 het leven is niet altijd vrolijk Dat ziet Prediker ook. Hij zegt dat je beter verdriet kunt hebben, maar om zich heen ziet hij juist vrolijke mensen. Mensen die lachen, mensen die graag feest vieren. Of het nu om een geboorte is, een bruiloft, een verjaardag, of gewoon zomaar. Prediker ziet mensen die leuke dingen willen doen. Plezier is voor hen een soort levensdoel geworden. Het leven is de moeite waard als je vrolijk bent. Maar zo is het leven natuurlijk niet altijd. Het leven zit soms tegen. Mensen van wie je houdt, gaan dood. Je kunt niet altijd vrolijk zijn. Maar verdriet is moeilijk. Prediker ziet veel mensen die er niets mee kunnen, die er liever voor weglopen. Natuurlijk, ze gaan ook naar de begrafenis, en doen daar echt niet vrolijk,

5 maar het zet hen niet stil. Het verdriet moet weer snel voorbij zijn, het leven gaat door, dus over tot de orde van de dag. dia 9 niet weglopen voor verdriet rondom de dood Je kunt Prediker heel makkelijk verkeerd begrijpen. Zie je nu wel, christenen mogen geen feest vieren. Nou, dat mag best, dat deed Jezus zelf ook, en in andere hoofdstukken zegt Prediker prachtige dingen over genieten van het leven. Maar feest is niet alles. Anderen lezen dit stukje in Prediker als dat christenen altijd droevig moeten kijken, sombere kleren moeten dragen, omdat ze beseffen hoe zondig ze zijn. Niets mis met wat zondebesef, maar alweer: 2 hoofdstukken verderop zegt Prediker juist dat je feestkleren moet dragen. Het gaat Prediker om het verdriet als mensen sterven. Dát verdriet is goed. En van dat verdriet loop je zomaar weg. Want zo anders zijn wij vandaag niet. Laten merken dat je verdrietig bent, is een teken van zwakte. Je moet gewoon verder met je leven. Een periode van rouw mag vooral niet te lang duren. Een dag niet gelachen, is een dag niet geleefd. En dood gaan, daar moet je maar niet te veel over nadenken. Daar wordt je alleen maar somber van. 2. Verdriet leert leven dia 10 verdriet leert leven Prediker waarschuwt juist: ontloop het verdriet niet! Doe niet alsof je altijd vrolijk moet zijn. Vroeg of laat kom je in aanraking met de dood. Allemaal moeten we eens sterven. En iedereen wordt in zijn leven geconfronteerd met dat het niet allemaal gaat zoals je zou willen.

6 Prediker zegt: zo is het leven, ontloop het niet, dan houdt je jezelf alleen maar voor de gek. dia 11 in verdriet rond de dood leer je wat leven is Maar dat is nog niet alles. Want als je verdrietig bent, als je rouwt, juist dan kun je veel leren over het leven. Verdriet maakt je sterker. Bij een droevig gezicht maakt het hart het goed, zegt Prediker. Iemand anders die ik ken, iemand die ook het nodige te verwerken heeft gehad, zei eens: van verdriet wordt je geen slechter mens. Van het verdriet van een begrafenis leer je meer dan van het feest van een geboorte. Een geboorte is prachtig, ik heb het 2 keer meegemaakt, onbeschrijvelijk. Maar hoe mooi een geboorte ook is: je komt dichter bij het geheim van het leven als je verdriet hebt, als het tegenzit of als je leven ten einde loopt. Dan zie je het leven meer zoals het is. Als je verdriet niet ontloopt, leer je over wat je doet en wie je bent. dia 12 wat je doet: wat echt belangrijk voor je is Je leert over wat je doet. Als je wordt stilgezet door de dood, leer je zien wat er in je leven echt toe doet. Het laat je relativeren. Dan zie je opeens hoe veel tijd en energie je steekt in dingen die niet echt belangrijk voor je zijn. Het gaat niet om geld, je werk, je hypotheek, het heeft helemaal geen zin om daar voor te leven. Verdriet om de dood confronteert je daarmee. Je ontdekt ook wat wel belangrijk is: hoe mooi het is om van mensen te houden,

7 en daarin te investeren. En God: het leven gaat voorbij, maar God blijft. dia 13 wie je bent: met lege handen Je leert ook wie je bent. Bij een geboorte is er nog alle tijd om te fantaseren: hoe zal deze baby opgroeien, wat zal die later worden? De wereld ligt aan je voeten, je kunt wat van het leven maken. Bij een begrafenis is dat wel anders: het leven is kort, en zo maakbaar is het niet. Als het voor je ligt, lijkt het heel wat, maar het leven is zo voorbij. Wat stellen mensen weinig voor. Verdriet om de dood leert je om te zien dat je met lege handen staat. Dat je kwetsbaar bent. Het leert je om niet op jezelf maar op Jezus te bouwen. Zoals Paulus dat zegt in 2 Korintiërs 12: God zei: je hebt niet meer dan mijn genade nodig, want kracht wordt zichtbaar in zwakheid. Dus laat ik mij veel liever voorstaan op mijn zwakheid, zodat de kracht van Christus in mij zichtbaar wordt. 3. Als verdriet te veel wordt dia 14 als verdriet te veel wordt Als we zo met Prediker over verdriet praten, lijkt het wel alsof verdriet prachtig is. Ik weet ook dat ikzelf wat dat betreft makkelijk praten heb: dat mijn opa 10 jaar geleden is overleden, was verdrietig en heeft me stilgezet, maar als het je ouders zijn, een broer of zus, je man of vrouw, of zelfs een kind, wat is dat moeilijk! Als je van de dood moet leren, dan is het wel een hele harde les! dia 15 de dood is niet mooi maar een vijand Gaat Prediker daar niet wat te gemakkelijk over heen?

8 Maakt hij de dood niet te mooi? Als je leven op de kop staat, omdat iemand die veel voor jou betekende er niet meer is, moet je het dan maar mooi vinden dat je ervan kunt leren? Nee, Prediker verheerlijkt de dood niet, romantiseert het verdriet niet. De dood is niet iets om vrolijk en blij van te worden. De dood is verschrikkelijk, het is en blijft een vijand. Dat hoef je niet mooier te maken. En als je met de dood te maken krijgt, is er alle reden om verdriet te hebben, en soms ook om woedend te zijn, en machteloos tegelijk. Natuurlijk grijpt de dood je aan. dia 16 neem tijd voor verdriet Wat Prediker wil zeggen: vlucht daar niet voor weg. Er is verdriet, er is dood, dus wat doe je ermee? Prediker gaat daar niet makkelijk overheen. Prediker zegt juist: neem de tijd om door je verdriet heen te gaan. Het slaat nergens op dat je over een week, of over een half jaar, toch wel weer eens over je verdriet heen moet zijn, en anderen niets aan je mogen merken. Dan ga je er pas makkelijk overheen! Als je geen tijd neemt voor je verdriet, dan neemt je verdriet wel tijd voor jou. Prediker zegt: druk het niet weg, ga er doorheen. En help elkaar daar ook bij. Vlucht niet voor het verdriet van een ander, door te doen alsof er niets aan de hand is. Ga er liever samen doorheen, ook als het dichtbij komt. dia 17 met God kun je het onder ogen komen Want in het verdriet om de dood zie je het leven zoals het echt is, zonder opsmuk. Als je veel van jezelf verwacht, kun je dat niet zien.

9 Je hebt God nodig om dat te durven zien: van het leven in al zijn kwetsbaarheid, maakt God juist iets moois. Kijk maar naar Jezus: het kruis werd de overwinning. 4. Maak gebruik van verdriet dia 18 maak gebruik van verdriet De dood is dus niet mooi, verdriet is niet fijn, maar er is meer in het leven dan plezier. Juist daar leer je wat het leven is. Maak er gebruik van! dia 19 vlucht niet weg in een oppervlakkig leven Loop niet weg voor verdriet. Leef niet alsof er nooit een einde aan je leven komt. Leef niet alsof het hele leven draait om vrolijk zijn en plezier maken. Ik denk dat wij die les van Prediker echt moeten leren. Want wat kunnen wij druk zijn met ons vertrouwde leventje. Met geld, werk, hobby s, met je telefoon. Je denkt al snel dat dat het leven is. En dat zijn goede dingen, maar als het daar bij blijft, is je leven zo oppervlakkig. Vlucht daar niet in weg! Denk juist na over de dood, ook over je eigen dood, praat erover. Want wat is het jammer als je er pas op je sterfbed achter komt waar het leven om gaat. dia 20 leer uit genade te leven En leer eruit wat echt belangrijk is. Leer je bekende leven te relativeren en ontdek wat echt de moeite waard is om voor te leven. Je leven gaat niet om allerlei uiterlijke dingen. Leven voor God geeft veel meer voldoening. Leer hoe kwetsbaar het leven is, dat je met lege handen staat.

10 Als gebroken mensen, met lege handen, komen we zo aan de maaltijd van de Heer, en weten we ons van hem afhankelijk. Zijn dood brengt ons echt leven. Amen. Jesaja 49:6 De missionaire kerk Afsluitende preek van gemeenteproject Feest van genade : de missionaire kerk. Het feest van genade is te mooi om voor jezelf te houden. Het is altijd al Gods plan geweest dat het goede nieuws naar buiten ging. Wij mogen meedoen in dat plan. Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op: hmveurink@gmail.com. Dan stuur ik ook de bijbehorende powerpoint toe. Liturgie Gemeentekoor Waar8ig : Met hart en ziel en Tienduizend redenen Stil gebed Gemeentekoor Waar8ig : Votum en groet Zingen: Psalm 117 Gebed Kinderen naar club Lezen: Jesaja 49 : 1 13 Zingen: GKB Gezang 52 : 1 en 2 Preek over Jesaja 49 : 6 Zingen: Psalm 67 : 2 en 3 Kinderen terug Wetslezing

11 Gemeentekoor Waar8ig : Ik ben (met gemeente) en Machtig God, sterke Rots Belijdenis en doop Getuigenis Onderwijs Gebed Belijdenis: vragen en zegenbede Doop: vragen en doopbediening Oproep aan gemeente Zingen: Opwekking 710 Felicitaties Gebed Collecte Zingen: LvK Lied 21 : 3 en 7 Zegen De missionaire kerk Inleiding dia 1 zwart Ken je Herman al? Nee, ik bedoel niet iemand die Herman heet. En voor de mensen die mij een beetje kennen: ik bedoel ook niet mijn auto. Ik heb namelijk de merkwaardige gewoonte om auto s namen te geven. Zo heeft iedereen zijn eigenaardigheden Nee, ik bedoel Herman het vriendschapsbrood. Wie heeft dat wel eens gehad? dia 2 deeg Herman Met Herman is iets geks aan de hand: je kunt het niet zelf maken, je moet het deeg van iemand anders krijgen. Ja, je kunt vals spelen en zelf het deeg maken. Maar het is natuurlijk veel leuker als je het deeg van iemand

12 krijgt! Daarom heet het ook een vriendschapsbrood. dia 3 brood Herman Herman is dus een cadeau. En het is een cadeau waar je voor moet zorgen. Want als je het deeg krijgt, kun je nog niet direct gaan bakken. Herman houdt je nog 10 dagen bezig. Soms moet je alleen even roeren, maar soms heeft Herman ook honger, dan moet je hem bloem, melk en suiker geven. Op de 10e dag kun je dan eindelijk Herman gaan bakken. En smullen maar! dia 4 porties Maar dat is nog niet alles. Want van het deeg dat je hebt, kun je wel 4 Hermans maken! Dat is niet helemaal de bedoeling. Herman is een cadeau om verder te geven. 1 Portie is voor jezelf, en de andere 3 porties geef je weg aan bijvoorbeeld vrienden. Zij zorgen dan ook weer 10 dagen voor hun Herman, en kunnen dan ook weer 3 porties weggeven. Herman moet je niet voor jezelf houden, maar doorgeven. dia 5 de missionaire kerk En dan komen we bij de boodschap van vanochtend. Vandaag is de laatste zondag van ons gemeenteproject feest van genade. Het onderwerp voor deze week is de missionaire kerk. Want genade is te mooi om voor jezelf te houden. Net als Herman is genade een cadeau om verder te geven. 1. Goed nieuws! dia 6 goed nieuws! Daarover gaat het in Jesaja 49. Het is een profetie:

13 namens God mag Jesaja de Israëlieten goed nieuws brengen. En goed nieuws, dat kunnen de Israëlieten wel weer eens gebruiken. dia 7 kaart Babylonië Als Jesaja deze woorden aan de Israëlieten overbrengt, zitten de Israëlieten gevangen in het land Babylonië. Het speelt zich af in de 6e eeuw voor Christus. In die tijd was Babylonië de grote wereldmacht. Het ene na het andere land werd door Babylonië veroverd. Ook Israël kon daar niet tegen op. Veel Israëlieten zijn meegenomen naar Babylonië, wat tegenwoordig Irak is. dia 8 gevangen in Babylonië als straf van God Die Israëlieten zitten daar niet omdat ze pech hebben. In de bijbel wordt de ballingschap steeds een straf van God genoemd. God had namelijk grote plannen met Israël. Uit alle volken had God Israël uitgekozen: Israël was de dienaar van God. Het was de opdracht van Israël om aan de andere volken te laten zien wie God is. Maar dat is mislukt. In plaats van dat Israël een voorbeeld was voor de andere volken, dat andere volken door Israël onder de indruk kwamen van God, ging het andersom: Israël was onder de indruk van de goden van de andere volken. Israël is mislukt, en daarom zitten ze daar in Babylonië. dia 9 goed nieuws: genade en bevrijding En dan komt Jesaja met fantastisch nieuws: er komt een einde aan de ballingschap. God denkt aan Israël en wil er verder mee gaan. God stuurt een nieuwe dienaar, die de Israëlieten uit Babylon terughaalt zodat ze weer kunnen wonen in hun eigen land.

14 Dat is nog eens goed nieuws! Verderop in de bijbel, als Jezus geboren is, wordt die tekst op Jezus toegepast: Jezus is Gods dienaar die verlossing brengt. Jezus brengt goed nieuws: God houdt van je en heeft alles voor je over. Jezus brengt het feest van genade: hij wil je bevrijden van alles wat je van God weg houdt. Het gaat in je leven niet om wat jij allemaal voor elkaar gekregen hebt, om hoe anderen tegen jou aankijken, maar om dat God van je houdt. In de afgelopen weken hebben we het daar steeds over gehad: genade. Genade is goed nieuws. En Jacob en Annemarie, als jullie zo belijdenis doen, getuigen jullie dat jullie die mooie ontdekking ook ontdekt hebben. God heeft goed nieuws voor je: hij houdt van je. dia 10 dat is nog maar het begin Én, zegt God erbij, dat is nog maar het begin! Dat Israël uit Babylon wordt bevrijd, is prachtig. Dat God van je houdt, is geweldig. Maar God is niet alleen met Israël bezig, ook niet alleen met Jacob en Annemarie of alleen met de kerk. Het is nog maar het begin! 2. Gods plan met alle mensen dia 11 Gods plan met alle mensen Gods plan gaat verder dan Israël, verder dan de kerk, verder dan jou. Hij wil zijn liefde niet aan sommige mensen geven, hij wil dat het goede nieuws bij alle mensen bekend wordt! God heeft een plan met alle mensen.

15 dia 12 ongeacht wie ze zijn Natuurlijk vinden de Israëlieten het geweldig dat God hen gaat bevrijden, maar ik denk dat ze dat ook wel genoeg vinden. Die redding voor alle volken, waar Jesaja het over heeft, nou, nee, liever niet! Bevrijdt God je eindelijk van die ellendige Babyloniërs, en dan horen die Babyloniërs er nu opeens ook bij! Redding voor de Babyloniërs, dat is niet echt waar Israël op zit te wachten Als Irakees zou je toch ook niet willen dat de soldaten van IS gered worden? Maar God heeft een plan met alle mensen. dia 13 het goede nieuws moet verder Dat was altijd al de bedoeling. Het volk Israël moest ervoor zorgen dat anderen onder de indruk zouden komen van God. Maar het mislukte. Gelukkig heeft God het daar niet bij gelaten! Dan zou niemand in Europa ooit over God gehoord hebben. Dan zouden jullie, Jacob en Annemarie, vandaag nooit belijdenis doen en zouden Eva en Nora nooit gedoopt worden. Maar God liet het er niet bij zitten: het goede nieuws moest verder komen. dia 14 Jezus is redder voor de wereld Daarom is Jezus gekomen. Wat Israël niet is gelukt, doet Jezus wel: hij brengt het goede nieuws verder. Sterker nog: Jezus is de redding van de wereld in eigen persoon. In de NBV, de vertaling waar we uit gelezen hebben, hoor je dat niet zo terug. In het Hebreeuws en de vorige week verschenen BGT wel: Ik heb je uitgekozen om een redder te zijn voor alle volken.

16 Met jouw hulp zal ik alle mensen op aarde bevrijden. Maar wat is er nu zo bijzonder aan Jezus? Het probleem met Israël was dat het God vergat en steeds meer ging lijken op alle andere volken op aarde. Israël leek niet op God, liet niets over God zien. Jezus wel: hij is echt anders, hij lijkt op God, hij ís zelfs God. Jezus is zo compleet anders dan wat wij normaal vinden. Mensen die niet meetellen, waar je liever niet mee gezien wilde worden, daar ging Jezus juist op de koffie of samen eten. Mensen die je te vriend moet houden, omdat ze macht hebben en dat voor jou kunnen gebruiken, die joeg Jezus juist steeds tegen zich in het harnas. Mensen die je onrecht aandoen, die je het liefst uit de weg zou willen ruimen, weten Jezus niet tot geweld te verleiden. Jezus is niet van de prestaties om trots op te zijn, niet van status, niet van ellebogenwerk. Jezus vecht niet met wapens, maar met liefde. Tot aan het kruis. Zo liet hij God zien, en dat valt op! Alle mensen mogen dat zien, want zo is Jezus de redder, niet voor sommige mensen maar voor de wereld. 3. Meedoen in Gods plan dia 15 meedoen in Gods plan We hebben het nu gehad over Israël en over Jezus, maar hoe zit het nu met ons? En Jezus op aarde, dat ligt ook alweer 2000 jaar achter ons, dus wat zie je in de wereld nog van hem? dia 16 Jezus taak is onze taak In de bijbel wordt het gedeelte uit Jesaja 49 nog een keer aangehaald,

17 door Paulus in Handelingen 13. Dat is in de eerste jaren van de christelijke kerk. Paulus trekt van stad naar stad om over Jezus te vertellen. En dan begint hij bij de Joden. Maar veel Joden willen van niets weten. En dan gaat Paulus verder, naar andere volken, en dan zegt hij: De Heer heeft ons het volgende opgedragen: ik heb je bestemd tot een licht voor alle volken om redding te brengen, tot aan de uiteinden van de aarde. Die taak van Jezus, daarvan zegt Paulus: het is nu ook onze taak. Jezus is zo mooi, dat kun je niet voor jezelf houden! Genade is niet alleen een feest voor jezelf. Als het echt een feest voor je is, dan gun je het aan iedereen! Niet omdat dat nu eenmaal van je geloof moet, christenen delen het goede nieuws niet omdat ze aan een of andere verplichting moeten voldoen, maar omdat het zo mooi is. dia 17 IBC Een paar weken geleden ging de ice-bucket challenge rond. Opeens verschenen op facebook van iedereen filmpjes dat ze een emmer ijskoud water over zich heen lieten gooien. Op manier werd aandacht gevraagd voor de ziekte ALS. De bedoeling was natuurlijk om dan ook nog wat te doneren, én: als jij de uitdaging was aangegaan, mocht je ook een paar anderen uitdagen om zo n filmpje te maken. Misschien had je nog nooit van ALS gehoord, en opeens werd je zelf een soort ambassadeur voor het ALSfonds. dia 18 christenen vertegenwoordigen Jezus Zo zijn christenen ambassadeurs van Jezus, ze vertegenwoordigen Jezus naar de mensen om hen heen.

18 En bij die ice-bucket-challenge kwam er nog wel groepsdruk bij kijken, je kon het eigenlijk niet maken om nee te zeggen, maar veel mensen vonden het ook gewoon echt mooi en belangrijk. Nou, als je Jezus echt mooi en belangrijk vindt, dan mag je hem vertegenwoordigen. En wat ik zo mooi vind: dan mag je meedoen in Gods plan. Het is niet zo dat wij het nu maar voor elkaar moeten krijgen. Nee, God wil alle mensen bereiken, en wij mogen met God meedoen. Het licht van Jezus, niet ons eigen licht, laten schijnen in de wereld. Net als Jezus kun je dan verschil maken, redding brengen. 4. Wees Gods spiegel dia 19 wees Gods spiegel Maar hoe doe je dat dan? Hoe kun je Jezus, hoe kun je God laten zien? Hoe kun je in deze wereld licht brengen? Dat kan door een spiegel te zijn. dia 20 binnenspiegel In een auto heb je spiegels zodat je de weg achter je kunt zien. Maar soms heb je niets aan die spiegels. Als je auto zo volgepakt zit dat de achterruit niet meer vrij is, zit er iets tussen de weg achter je en de spiegel. Wiskundig gezegd: de zichtlijn is geblokkeerd. Dan is een spiegel nutteloos. En als je als bestuurder van de auto de spiegel niet kunt zien, bijvoorbeeld omdat er een zonneklep voor hangt, dan heb je ook niets aan de spiegel.

19 Christenen zijn spiegels. Het is de bedoeling dat mensen in die spiegel kijken en God erin zien. En net als met de autospiegel kunnen de zichtlijnen geblokkeerd worden. Er kunnen dingen in de weg staan tussen jou als spiegel en God, en dingen tussen jou en mensen. dia 21 zichtlijn naar God: kijk naar Gods liefde Om een spiegel van God te zijn, moet er een open zichtlijn zijn naar God en naar zijn liefde. Je kunt alleen een spiegel zijn als je steeds naar Gods liefde kijkt, als je daarvan onder de indruk bent, en daaruit wordt gemotiveerd. dia 22 zichtlijn naar mensen: houd van mensen En er moet een open zichtlijn zijn naar de mensen om je heen. Als je niets met andere mensen te maken wilt hebben, kun je nooit een spiegel van God zijn. Je bent pas een spiegel als je van de mensen om je heen houdt, als je om hen geeft en hen die prachtige ontdekking van genade ook gunt. Kijk naar mensen zoals God naar mensen kijkt: als waardevolle mensen die hij heeft gemaakt. dia 23 als spiegel lijk je op Jezus Wees een spiegel, dan zien mensen iets van Jezus in jou. Jezus was echt anders dan wat de wereld ooit had meegemaakt. Als spiegel lijk je op hem: je kiest niet voor je eigen belang, maar voor het belang van de ander. Liefde staat voorop. Als mensen dat in je zien, mogen ze zien wat Gods plan is met de wereld. Christenen zijn spiegels, de kerk is een spiegel.

20 En als je geen christen bent: kijk maar naar die spiegel, en als je dan iets ziet wat helemaal niet op Jezus lijkt: zeg het ons dan. Je mag ons er aan houden dat wij spiegels zijn. Dat God je verlost, dat is nog maar het begin. Je mag met God meedoen in zijn grotere plan. Ook jullie, Jacob en Annemarie. Wees een spiegel. Want Gods liefde is te mooi om voor jezelf te houden. Amen. Exodus 17:8-16 Geloven doe je samen! 5e Preek in het gemeenteproject feest van genade bij het weekthema verbondenheid. De duivel wil je geloof graag aanvallen. Maar samen sta je sterk en kun je elkaar helpen te geloven. Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op: Dan stuur ik ook de bijbehorende powerpoint toe. Deze preek is gehouden in een gezinsdienst: een dienst die is aangepast aan het niveau van kinderen. Liturgie Welkom Zingen: Kinderopwekking 17, Psalm 133 en GKB Gezang 167 Stil gebed Votum en groet

21 Zingen: Ik ben (Sela) Gebed Zingen: ELB 263 Lezen: Exodus 17 : 8 16 Sketch Preek (met bingo) Zingen: ELB 214, refrein Lof, aanbidding (Sela) en ELB 344 Zingen: Apostolisch vermaan rond kerkzijn Gebed Zingen: ELB 455 Collecte Zingen: Kinderopwekking 185 Zegen Geloven doe je samen! Inleiding dia 1 zwart Ik heb even 2 lenige kinderen nodig. Wie durft? (2 of meer kinderen op podium) Goed, dan wil ik graag dat jullie op het podium gaan zitten. En dan komt nu de opdracht: sta weer op, maar: je mag met je handen en knieën de grond niet raken! Ik dacht dat jullie lenig waren Nee, beetje flauw, het is een onmogelijke opdracht. Maar ik heb nog een opdracht. Ga maar weer zitten, maar nu met jullie ruggen tegen elkaar. En dan moeten jullie je armen in elkaar haken. Probeer het nu nog eens: sta op, zonder dat je handen en knieën de grond raken. Dat gaat al een heel stuk beter! Dank jullie wel, jullie mogen weer op je plek gaan zitten.

22 Gek is dat, in je eentje is het gewoon onmogelijk, en met z n tweeën is het heel makkelijk. Je hebt elkaar nodig. Nou, dat is het onderwerp van vandaag: je hebt elkaar nodig om te geloven. dia 2 geloven doe je samen Probeer het thuis ook maar eens, opstaan zonder je handen en knieën te gebruiken. En bedenk er dan bij: met geloven is het ook zo: geloven doe je samen. 1. Een gevaarlijke reis dia 3 Amalekieten Alarm! We worden aangevallen! Overal om ons heen klinken harde toeters. Mensen komen uit hun tent, en kijken bang om zich heen. Wat is er aan de hand?! Iemand heeft een verrekijker en hij tuurt om zich heen. Kijk, daar in de verte, wijst hij, daar zijn soldaten. Wie zijn het, wie zijn het? schreeuwt iemand. Ze hebben een vlag bij zich. O nee, het zijn de Amalekieten! Iedereen schrikt, de Amalekieten, daar hebben ze wel over gehoord. Een wreed volk is het, en nu hebben ze het op Israël voorzien. dia 4 tentenkamp We zijn in het tentenkamp van de Israëlieten in de woestijn. Een jaar geleden woonden ze nog in Egypte. Ze werden als slaven gebruikt en uitgescholden. Maar ze zijn ontsnapt uit Egypte. Weg van die ellendige Egyptenaren! God heeft hen door Mozes bevrijd. God heeft beloofd dat ze in een eigen land mogen wonen, aan de andere kant van de woestijn. En nu zijn de Israëlieten onderweg, door de woestijn. Het is veel te ver om in één keer te lopen.

23 Soms lopen ze een dag, en dan bouwen ze een tentenkamp op en rusten een paar dagen uit. dia 5 problemen Het leven in de woestijn is niet altijd makkelijk. De Israëlieten hebben al van alles meegemaakt. Een paar weken geleden was er bijna geen eten en drinken meer. Je kon zelfs geen droge boterham meer krijgen! De reis naar het beloofde land is zwaar. En nu de Amalekieten. Wat moeten ze? Hoe kunnen ze ooit van de Amalekieten winnen? Hun soldaten zijn zo sterk en zo gemeen. Zullen de Israëlieten dan allemaal sterven in de woestijn? Wat is de weg naar het beloofde land gevaarlijk! dia 6 gebroken hart En weet je, wij zijn ook op reis naar een beloofd land. Nee, we wonen niet in een tentenkamp. Maar God heeft wel gezegd dat we bij hem horen en dat we bij hem mogen wonen. Maar de weg er naartoe is gevaarlijk, net als de woestijn. Onze vijand is niet Amalek, maar de duivel. Hij wil niet dat je van Jezus houdt. Onze reis is ook gevaarlijk. Soms gebeuren er hele moeilijke dingen. Bijvoorbeeld als je opa of oma dood gaat. Dan ben je heel verdrietig. En de duivel hoopt dat je God de schuld geeft. Hij wil ook graag dat je verkeerde dingen doet. Bijvoorbeeld als iemand uit jouw klas gepest wordt, dat jij dan mee gaat doen met pesten. Terwijl God dat niet wil. 2. Geloven doe je samen

24 dia 7 verzamelen We gaan terug naar het tentenkamp. Iedereen is in rep en roer. De schrik zit er goed in. Naast ons is een jongetje bij zijn moeder op schoot gekropen: mama, ik ben bang, ik wil niet dood. Z n moeder probeert hem te troosten, maar ze is zelf ook bang. Iedereen verzamelen in het midden van het kamp! wordt er rondgeschreeuwd. Nou ja, dat doen we dan maar. Als we daar zijn, zien we Mozes staan. Gelukkig, zegt iemand, Mozes weet vast wat we moeten doen. En inderdaad, Mozes spreekt de mensen toe: er is geen tijd te verliezen. Jozua zal met onze soldaten tegen de Amalekieten vechten. De rest moet hier blijven, dicht bij elkaar. En vergeet niet: God zal ons helpen! dia 8 leger Jozua We zien de soldaten achter Jozua aan lopen. Zij gaan vechten voor het volk. Gelukkig zijn er soldaten die ons beschermen. Zonder die soldaten zouden we nooit in het beloofde land komen. dia 9 gevecht Het blijft een tijd stil. En dan opeens horen we in de verte toeters en trommels. Het gevecht is begonnen. Al snel worden de eerste gewonde soldaten naar ons toegebracht. Vrouwen doen verband over de wonden en kinderen brengen water naar de gewonden. Maar waar is Mozes eigenlijk gebleven? O, wacht, hij staat daar op de berg.

25 Maar wat doet hij daar toch? Kom, laten we eens bij Mozes gaan kijken! dia 10 armen omhoog We rennen de berg op en komen bij Mozes. In zijn hand heeft hij zijn staf en zijn armen houdt hij in de lucht. Hij kijkt omhoog, naar de hemel. Het is alsof hij met zijn lichaam zegt: God, u moet ons helpen, want het lukt ons niet alleen. Vanaf hier kun je heel goed zien hoe het gevecht gaat. Jozua en de soldaten uit het kamp zijn duidelijk de sterksten. Maar als Mozes zijn armen laat zakken, worden de Amalekieten opeens sterker. Mozes, houd je armen omhoog, schreeuwen we. dia 11 hulp Gelukkig zijn er nog twee mannen bij Mozes, Aäron en Chur. Als het voor Mozes te zwaar wordt, helpen zij hem. Ze duwen zijn armen omhoog, zodat Mozes zijn armen naar God blijft uitstrekken. Ze helpen Mozes, zodat hij op God gericht blijft. En zo heeft iedereen een rol in de strijd tegen Amalek. Vechten doe je samen! dia 12 kring Vechten tegen de duivel doe je ook samen. Jezus heeft ons aan elkaar gegeven, om elkaar te helpen op weg naar het beloofde land. Om te zorgen voor elkaars geloof. Bijvoorbeeld als iemand het moeilijk heeft, omdat zijn opa is overleden. Vraag dan gewoon hoe het gaat, en of hij misschien iets over zijn opa wil vertellen. En dan kun je luisteren en voor elkaar bidden. Je kunt elkaar ook helpen om bijvoorbeeld niet te pesten. Pesten begint vaak met een grapje, maar wordt steeds gemener. Help elkaar om dat niet te doen!

26 Straks, als deze dienst bijna is afgelopen, gaan we een zegenlied zingen voor elkaar. Dan geven we elkaar de zegen van God. Daarmee zorg je ook voor elkaars geloof. En voor de grote mensen: zorgen voor elkaars geloof, dat gaat veel dieper dan iemand vragen hoe het gaat. Volgens mij zijn we daar helemaal niet zo goed in. Dat je aan iemand vraagt: hoe gaat het met je geloof? Of dat je zelfs elkaar je zonden belijdt. Maar dat is wel een opdracht van Jezus! De duivel wil maar al te graag dat je voor je eigen geloof zorgt, en wat vindt hij het fijn als jij de enige bent die van je zonde af weet. Dan maak je het hem wel erg makkelijk. Geloven doe je samen, en daarin mogen we, nee, moeten we veel verder gaan dan we gewend zijn. 3. Het is de moeite waard dia 13 gewonnen Met de hulp van Aäron en Chur houdt Mozes zijn armen in de lucht. En het werkt! Jozua en zijn mannen dringen de Amalekieten steeds verder terug. Aan het einde van de dag is duidelijk: Israël heeft gewonnen, hoera! En als de laatste Amalekiet verdwenen is, laat Mozes zijn armen zakken. Nu zijn we wel benieuwd, wat is er eigenlijk gebeurd? Zullen we het aan Mozes zelf vragen? We durven niet zo goed, maar Mozes heeft ons al gezien. Hij wenkt ons naar zich toe. Begrijpen jullie waarom we gewonnen hebben? vraagt hij.

27 Het heeft met uw armen te maken, denken we. Mozes moet lachen. Ja, dat heb je goed gezien, maar het ging niet om mijn armen. God heeft ervoor gezorgd dat we hebben gewonnen. Mijn armen wezen naar God, om te laten zien dat alleen God ons kon laten winnen. En dat vond ik soms moeilijk, ik zag het ook even niet meer zitten, maar deze mannen, en Mozes wijst naar Aäron en Chur, hebben me erbij geholpen. dia 14 feest Dus het ging erom dat we op God vertrouwden voor de overwinning? vragen we. Precies, zegt Mozes, God wil dat we op hem vertrouwen, en gelukkig werd ik daarbij geholpen. Kom, we gaan naar beneden, dan gaan we een feest vieren. En we bouwen een altaar, om God te bedanken. dia 15 samen geloven Wij zijn op reis naar het beloofde land. Onderweg zijn allerlei gevaren. Jezus zelf vecht voor ons, zoals Jozua voor Israël vocht. Als je op hem vertrouwt, dan maakt dat alle verschil. Dan is de reis misschien wel zwaar, maar Jezus brengt je op je bestemming. Als we elkaar helpen om op Jezus te vertrouwen, dan komen we samen verder. Als we voor elkaars geloof zorgen, is dat echt de moeite waard. Komen we steeds dichter bij het beloofde land. Dus probeer niet alleen te geloven, wees niet zo dom, maar zorg goed voor elkaars geloof! Wees tot zegen voor elkaar, dan kunnen we de reis volhouden. Amen.

28 Psalm 42:3 Hartstocht voor God Eerste themapreek bij het Feest van Genade. Hartstocht voor God, dat klinkt als iets voor mensen die op de toppen van hun geloof leven, niet voor gewone mensen als jij en ik. Kun je als je weinig van God merkt, toch hartstochtelijk naar hem verlangen? De dichter van Psalm 42 wel: God is voor hem ver weg, en dat maakt een diep verlangen naar God bij hem wakker. Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op: Dan stuur ik ook de bijbehorende powerpoint toe. Liturgie Zingen: Opwekking 462 Stil gebed Votum en groet Zingen: Psalm 148 : 1 en 2 Gebed Kinderen naar club Lezen: Psalm 42 : 1 12 Zingen: Psalm 43 : 3, 4 en 5 Preek over Psalm 42 : 3 Zingen: Ik ben (Sela), coupletten 1, 2, 3 en 6, refrein na 2 en 6 Kinderen terug Lezen wet Zingen: LvK Lied 360 : 1 en 2 Avondmaal Lezen formulier 3 Viering Zingen: Psalm 148 : 4 en 5

29 Gebed Collecte Zingen: GKB Gezang 70 : 1, 2 en 3 Zegen Hartstocht voor God Inleiding dia 1 slingers Het is feest, kijk maar naar de slingers. Feest omdat God van ons houdt. Die slingers zouden er altijd mogen hangen, maar dan zijn ze niet meer bijzonder. Vanaf vandaag willen we 6 weken feest vieren, het feest van genade. Vieren dat God alles voor ons is. Niet omdat dat alleen deze weken zo is, maar om er opnieuw van onder de indruk te komen. Om onze hartstocht voor God te laten groeien. Hartstocht, dat is het thema voor vanmorgen. Maar wat is dat? dia 2 riool Stel je voor, je bent Jean Valjean uit de film les miserables, die sommigen hier gisteren hebben gekeken. Je bent in het riool van Parijs beland met een zwaargewonde jongen op je rug. Door alle smerigheid van het riool heen zoek je een weg naar buiten. Als je dan eindelijk buiten bent, waar verlang je dan naar? Nou, iemand? Het lijkt mij niet zo heel moeilijk: je verlangt naar een warme douche. Je voelt je zo smerig, dat je de hele dag onder de douche wilt blijven staan.

30 Je hebt ladingen douchegel nodig om je weer schoon te voelen. Dat is hartstocht: ergens heel sterk naar verlangen. dia 3 Irak Je bent kind en je woont in Irak. Je bent op de vlucht voor het geweld. Overdag hoor je in de verte de geweren, s nachts kun je niet slapen. Je loopt de hele dag, je hebt overal blaren. Waar verlang je dan naar? Ik zou verlangen naar veiligheid, naar een bed. dia 4 regen Je gaat op de fiets naar school of naar je werk. Vanochtend was het nog lekker weer, maar nu je terugfietst, zit alles tegen. Je hebt harde tegenwind, en het regent aan een stuk door. En dan heb je ook nog geen regenpak bij je. Je komt helemaal verregend thuis. Waar verlang je dan naar? Ik kan wel wat bedenken: een handdoek, droge kleren en een open haard. O, en ook nog een mok warme chocolademelk. dia 5 hartstocht voor God Verlangen is heel gewoon, er is zo veel om naar te verlangen, iedereen kan verlangen. Verlangen naar eten, naar gezelligheid, naar je bed, enzovoort. Maar kun je zo ook verlangen naar God? Dat is hartstocht voor God. 1. Gebrek aan God dia 6 wat merk je van God? We gaan naar Psalm 42. Het staat daar vol van hartstocht, van een sterk verlangen naar God.

31 Zo sterk als een hert verlangt naar stromend water, zo sterk verlangt de dichter naar God. Ik moet bekennen: ik vind dat wel eens moeilijk. Ik ben niet altijd enthousiast voor God. Er gaan dagen voorbij dat ik helemaal niets van hem merk, en het helemaal niets uit lijkt te maken dat God er is. Dagen dat ik bid omdat het een goede gewoonte is, maar niet omdat ik voel: ja, ik wil graag tijd met God. dia 7 dieptepunt in relatie met God En daarom ben ik blij dat Psalm 42 langer is dan de eerste zinnen over een diep verlangen naar God. Want als je verder leest, zie je dat de dichter van die Psalm ook zijn problemen heeft. Ja, hij schrijft over zijn verlangen naar God, maar niet omdat hij zo dicht bij God leeft! Hartstocht is niet pas voor als het helemaal goed zit tussen jou en God, je je bij God helemaal op je gemak voelt en je op een hoogtepunt van je geloofsleven zit. In Psalm 42 is het juist andersom: de relatie met God lijkt eerder op een dieptepunt te zitten. Wie Psalm 42 geschreven heeft, daarover weten we bijna niets, behalve dat hij een Korachiet was, een tempelzanger. Zingen voor God, dat was zijn lust en zijn leven. Met heimwee denkt hij eraan terug. Wat is het lang geleden dat hij in een grote menigte meeliep, op weg naar Jeruzalem, dat ze zongen en juichten. Dat waren nog eens tijden! Maar nu is hij ver weg van Jeruzalem. Hij voelt zich eenzaam. Er zijn wel mensen om hem heen, maar ze vragen hem alleen maar: jij gelooft toch in God, nou, waar is die God dan? En om eerlijk te zijn: hij vraagt het zichzelf ook af. Hij merkt helemaal niets meer van God.

32 Heeft God hem soms in de steek gelaten? dia 8 juist in dieptepunt verlangen Psalm 42 is dus geen makkelijke psalm. Niet van: ik ben zo blij met God, hij is echt alles voor mij! Het is niet het lied van iemand die God overal in ervaart. Het is het lied van iemand die dorst heeft, iemand die uitdroogt. Het lied van gebrek aan God. Een schreeuw naar boven: Heer, ik sta droog, ik heb u nodig. Heer, ik voel me zo rusteloos. Ik voel me opgejaagd door het leven, ik moet nog zo veel doen, ik maak me zorgen over van alles. Had ik u maar dichtbij om mij rust te geven. 2. Hartstocht voor God dia 9 hartstocht voor God Hartstocht voor God is niet voor supergelovigen. Juist als je doornat bent, verlang je naar droge kleren. Vaak is het zo dat je ergens naar gaat verlangen als je een tijdje zonder moet doen. Verlangen naar een wasmachine, dat doe je niet zo snel, maar als je een maand zonder wasmachine hebt gedaan, dan weet je weer hoe handig een wasmachine is. Met God is dat ook zo: weinig van God merken kan je juist hartstocht geven voor God. Dat gebeurt in deze psalm. Het bevalt de zanger niets, zonder God. Hij voelt zich bedroefd, onrustig, en hij weet wel waar het aan ligt: hij merkt zo weinig van God. Hij mist God, en dat wakkert zijn verlangen aan. Hij verlangt hartstochtelijk naar God, om dichter bij God te zijn. Zonder God kan hij niet, dat is zijn ontdekking, net zoals een hert niet zonder water kan.

33 dia 10 gemaakt om met God te leven En dat is niet zomaar. We zijn gemaakt om met God te leven. In het paradijs was dat zo: er stond niets tussen God en mensen in. God, Adam en Eva waren vrienden. Totdat Adam en Eva de vrucht aten, afstand namen van God. Toen begon de ellende. De schaamte, de onrust, de pijn. Zonder God zijn we opgejaagd, want er mist iets. Het leven wordt zwoegen, voor eten en nageslacht. Zonder God zijn we bezig met overleven, het liefst zo aangenaam mogelijk, maar blijft dat onrustig gevoel van binnen. God wil het anders, hij is de levende God. Hij is niet een of andere macht die je leven wat makkelijker kan maken. Hij leeft: hij is een Iemand. Iemand om dichtbij te komen, om, met de woorden van Psalm 42 zijn gelaat te aanschouwen. Dat betekent dat je God in de ogen kijkt. Prachtige woorden voor een relatie met God. dia 11 genieten van God: het mooiste dat er is Ik kan me niet voorstellen hoe dat is. God zelf zien, dat moet het meest indrukwekkende zijn dat bestaat. Je kunt al zo onder de indruk zijn van wat hij gemaakt heeft. De zon die knalrood ondergaat, of de lach van een baby. Als God dat gemaakt heeft, hoe prachtig moet hij zelf dan niet zijn? Hartstocht voor God, dat is verlangen om God te zien, om hem groot te maken en te genieten van wie hij is. Dat is het mooiste wat je kan gebeuren. Het einde van alle onrust binnenin je: dan is alles goed. 3. Waarom bij God?

34 dia 12 waarom bij God? Ik zei net: weinig merken van God kan je hartstocht voor God geven. Kan dat betekent dat het ook anders kan. Het is niet automatisch zo dat als je weinig van God merkt, je hartstocht voor God krijgt. Als je onrustig en opgejaagd bent, en op zoek bent naar geluk en rust, kun je dat ook ergens anders zoeken. Waarom zou je hartstocht juist voor God hebben? dia 13 God is mooier dan aardse dingen Voor de dichter van Psalm 42 is dat helemaal geen vraag, hij weet gewoon dat hij bij God moet zijn. En wat hij er over zegt, dat is zo mooi, dat vind je nergens anders. C.S. Lewis heeft ergens opgeschreven: het probleem is niet dat wij geluk nastreven. Het probleem is dat wij veel te snel tevreden zijn gesteld: met drugs, alcohol, seks, macht. En dat terwijl God ons zoveel meer, zoveel diepers biedt. De afgelopen weken zijn we met Prediker bezig geweest, hebben we ook gekeken naar allerlei aardse dingen, en de conclusie was steeds dat ze niet echt gelukkig maken. Het is zo kwetsbaar, en vaak maken ze alleen maar ontevreden. Genieten van God is veel mooier. dia 14 en andere godsdiensten Zo mooi vindt je het ook in andere godsdiensten niet. Allah is geen god om van te genieten, maar een god om te gehoorzamen. In oosterse godsdiensten is het hoogste doel opgaan in een eeuwig niets. Rust zul je dan vast hebben, maar je bent geen mens meer. Bij God is dat anders: God laat je mens zijn, hij wil een relatie met je, dat jullie elkaar in de ogen kijken.

35 dia 15 door verlangen kun je al genieten Nu is het in Psalm 42 natuurlijk wel zo dat de dichter hier wel naar verlangt, maar het niet heeft. Hij is juist ver weg van God, merkt weinig van God. Je krijgt niet altijd wat je wilt. Je kunt wel willen dat je elke dag een prachtig boeket bloemen van je man krijgt, maar ik denk dat je maar beter realistisch kunt zijn Is de rust die God geeft meer dan iets wat we graag willen? Met verlangen naar God is iets geks aan de hand: hoe meer je verlangt naar God, hoe dichter je ook bij God komt. Als je echt verlangt naar God, wordt God vanzelf steeds belangrijker voor je, komt God steeds meer in het middelpunt. Alleen al tegen jezelf zeggen dat het om God gaat, kan je helpen om rust te vinden. dia 16 Jezus: Gods hartstocht voor jou Maar er is meer. Wij hoeven niet alleen naar God te verlangen, hij heeft ook hartstocht voor ons. De grote, prachtige, indrukwekkende God, wil genieten van ons, hij houdt van je. Zo veel, dat Jezus aan het kruis dorst heeft, hij heeft een droge keel, maar ook dorst naar God. God verliet hem, zodat wij nooit door hem verlaten zouden worden. Dat wonder van Gods hartstocht voor ons, vieren we zo aan tafel. Jezus zelf heeft het ook over dorst. In Johannes 4 zegt hij: wie het water drinkt dat ik hem geef, zal nooit meer dorst krijgen. Als je gelooft in Jezus, als je zijn woorden indrinkt, als je Jezus ziet in zijn volgelingen,

36 dan kun je vandaag al genieten van God. En mag je vertrouwen dat het alleen maar mooier wordt. 4. Richt je op God dia 17 richt je op God Ik denk dat iedereen het probleem wel kent dat je zo weinig van God merkt. De grote vraag is: wat doe je ermee? Houdt het je bij God vandaan, of geeft het je juist hartstocht voor God? dia 18 hartstocht is een keuze Hartstocht klinkt een beetje alsof het je moet overkomen. Zoals verliefdheid je overkomt. Je kunt hard proberen verliefd op iemand te worden, maar het lukt niet. Of andersom: je wilt niet verliefd worden, en het gebeurt wel. Bij hartstocht voor God werkt dat anders. Ook als je niet veel van God merkt, kun je ervoor kiezen. De dichter van Psalm 42 doet dat ook: hij roept zichzelf steeds op vestig je hoop op God. De vraag is of je gelukkig wilt worden en rust wilt vinden in God of in andere dingen. Dat is een keuze. Ik merk dat als ik me opgejaagd en onrustig voel, ik meestal ook weinig met God bezig ben. Dan zijn er heel veel dingen die mijn aandacht vragen, die belangrijk zijn, en daar wordt ik alleen maar gestrest van. Ik vergeet dan wat echt belangrijk is: God. En dan probeer ik stil te staan, weer te ontdekken dat God hartstocht voor mij heeft, onder de indruk te komen van zijn liefde, die veel belangrijker is dan de onbenullige dingen waar ik me druk om maak. Natuurlijk lukt dat de ene keer beter dan de ander, maar ik merk wel: je op God richten geeft rust.

37 dia 19 voed je hartstocht Nee, hartstocht voor God kun je niet afdwingen. Maar je kunt het wel voeden. Het gemeenteproject feest van genade is zo n manier van voeden. Ik hoop dat je er in mee wilt doen, om samen weer onder de indruk te komen van God. En vandaag in het bijzonder kun je hartstocht voor God ook voeden door aan de tafel van de Heer te eten en te drinken. God wil je honger en dorst vervullen. Amen. Prediker 5:9 Hoe ga ik met geld om? Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op: hmveurink@gmail.com. Dan stuur ik ook de bijbehorende powerpoint toe. Liturgie Zingen: Psalm 146 : 2 en 3 Stil gebed Votum en groet Zingen: GKB Gezang 34 : 1 en 2 Gebed Kinderen naar club Lezen: Prediker 5 : 9 6 : 12 Zingen: Psalm 62 : 3 en 5 Preek over Prediker 5 : 9 Zingen: GKB Gezang 37 : 1, 5 en 8 Kinderen terug

38 Lezen wet Zingen: GKB Gezang 170 : 2 en 3 Gebed Collecte Zingen: Opwekking 520 : 1, 4 en 5 Zegen Hoe ga ik met geld om? Inleiding dia 1 4-uurtje Elke middag om 4 uur stroomt het restaurant van de HEMA vol. Het is tijd voor het 4-uurtje : koffie en een gebakje voor maar 1 euro. Voor die tijd betaal je alleen al voor het kopje koffie 1 euro 75. Tussen half 4 en 4 uur is het dus erg rustig in het restaurant. Rond 5 voor 4 komen de eerste mensen kijken of ze al een 4-uurtje kunnen krijgen, en om 5 over 4 staat er een lange rij voor de kassa, dag in dag uit. Sommigen van hen hoeven dat gebakje niet eens, ze komen voor de goedkope koffie, maar dat gebakje hoort er wel bij Daarvan profiteren mensen als ik: ik doe niet moeilijk als mensen hun gebakje bij mij op tafel schuiven. En voor alle eerlijkheid: ook ik doe mee aan de prijzenslag, mijn tweede kopje koffie doe ik altijd na 4 uur. Nederlanders staan bekend als zuinige mensen, we willen graag koopjes scoren. En het klopt, kijk maar naar het HEMA-restaurant.

39 We zijn trots als we voor weinig geld iets moois kunnen krijgen. Een broek van 50 euro vinden we duur, maar als hij is afgeprijsd van 200 naar 50 euro, is het opeens een koopje. Het liefst laten we ook aan anderen weten hoe weinig we betaald hebben. dia 3 telfort Misschien ken je de reclames van Telfort wel over een rijkeluisgezin dat veel geld heeft verloren, en daardoor opeens veel goedkoper moet gaan leven. Van X5, een dikke BMW, naar lijn 5, de tram. Je ziet een jongetje op een kleine slaapkamer in een flatje, spelen met zijn veel te grote op afstand bestuurbare auto. Hij kan alleen maar heen en weer rijden op het kleine stukje tussen bed en muur. Maar, en nu komt het, gelukkig is er Telfort, goedkoop bellen met goede kwaliteit. De boodschap lijkt te zijn dat geld niet belangrijk is: je kunt best tevreden zijn met wat minder. Maar volgens mij is de boodschap een andere: als je op je telefoonkosten kunt besparen, kun je dat geld weer mooi uitgeven aan andere dingen! Geld is dus wel belangrijk. dia 4 hoe ga ik met geld om? Geld, daar gaat het vanmorgen over. Met Prediker denken we na over de vraag: hoe ga ik met geld om? 1. Gehecht aan geld dia 5 gehecht aan geld Wie van geld houdt, kan er niet genoeg van krijgen, zegt Prediker. Ik zal maar niet vragen wie zich erin herkent. Ik vermoed dat er toch niemand zijn vinger op zou steken,

40 zou zeggen dat geld echt belangrijk voor hem is. Geld is namelijk een taboeonderwerp. Vragen hoe veel geld iemand heeft, valt in dezelfde categorie als vragen hoe vaak iemand seks heeft. Niemand heeft het recht zich met jouw geld te bemoeien. Geld is een gevoelig onderwerp. Vanochtend laten we het taboe los, door met Prediker mee te denken. dia 6 met mij valt het wel mee, toch? We geloven ook graag dat we niet aan geld gehecht zijn. Kijk, er zijn natuurlijk zat voorbeelden te geven van mensen die nooit genoeg hebben. Zakkenvullers in de bankenwereld bijvoorbeeld, zij zouden Prediker eens moeten lezen. Misschien ook wel je eigen buurman, die elke 2 jaar een nieuwe auto heeft, terwijl jij het gewoon doet met een tweedehandsje. Maar ik, met mij valt het wel mee, ik ben niet zo aan geld gehecht. dia 7 geld went snel Is dat zo, valt het met ons wel mee? Vaak denken we dat je het geld dat je hebt ook nodig hebt. Toen ik nog student was, kon ik van 700 euro in de maand makkelijk rondkomen, inclusief de studiekosten. Om gewoon te leven was 550 euro genoeg, en dat voelde niet als armoede. Natuurlijk heeft een gezin meer geld nodig, maar waar het mij om gaat: het leven hoeft niet duur te zijn. Het probleem is dat je vaak uitgeeft wat je hebt: ga je meer verdienen, dan gaat ook je levensstandaard omhoog. Daar hecht je heel snel aan. dia 8 gehecht aan geld

Exodus 17:8-16 Geloven doe je samen!

Exodus 17:8-16 Geloven doe je samen! Exodus 17:8-16 Geloven doe je samen! 5e Preek in het gemeenteproject feest van genade bij het weekthema verbondenheid. De duivel wil je geloof graag aanvallen. Maar samen sta je sterk en kun je elkaar

Nadere informatie

Prediker 7:3 Wat moet ik met verdriet?

Prediker 7:3 Wat moet ik met verdriet? Prediker 7:3 Wat moet ik met verdriet? Iedereen wordt geconfronteerd met de dood. Moeilijk is dat. Maar volgens Prediker is het mooi om op een begrafenis te zijn. Want verdriet om de dood zet je stil,

Nadere informatie

Jesaja 49:6 De missionaire kerk

Jesaja 49:6 De missionaire kerk Jesaja 49:6 De missionaire kerk Afsluitende preek van gemeenteproject Feest van genade : de missionaire kerk. Het feest van genade is te mooi om voor jezelf te houden. Het is altijd al Gods plan geweest

Nadere informatie

Psalm 42:3 Hartstocht voor God

Psalm 42:3 Hartstocht voor God Psalm 42:3 Hartstocht voor God Eerste themapreek bij het Feest van Genade. Hartstocht voor God, dat klinkt als iets voor mensen die op de toppen van hun geloof leven, niet voor gewone mensen als jij en

Nadere informatie

Prediker 7:3 - Wat moet ik met verdriet?

Prediker 7:3 - Wat moet ik met verdriet? Prediker 7:3 - Wat moet ik met verdriet? Iedereen wordt geconfronteerd met de dood. Moeilijk is dat. Maar volgens Prediker is het mooi om op een begrafenis te zijn. Want verdriet om de dood zet je stil,

Nadere informatie

Prediker 5:9 Hoe ga ik met geld om?

Prediker 5:9 Hoe ga ik met geld om? Prediker 5:9 Hoe ga ik met geld om? Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op: hmveurink@gmail.com. Dan stuur ik ook de bijbehorende powerpoint

Nadere informatie

Prediker 5:9 - Hoe ga ik met geld om?

Prediker 5:9 - Hoe ga ik met geld om? Prediker 5:9 - Hoe ga ik met geld om? Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op: hmveurink@gmail.com. Dan stuur ik ook de bijbehorende powerpoint

Nadere informatie

Johannes 12:1-8 Dichtbij Jezus

Johannes 12:1-8 Dichtbij Jezus Johannes 12:1-8 Dichtbij Jezus Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op: hmveurink@gmail.com. Dan stuur ik ook de bijbehorende powerpoint toe.

Nadere informatie

Prediker 2:24-25 Hoe word ik gelukkig?

Prediker 2:24-25 Hoe word ik gelukkig? Prediker 2:24-25 Hoe word ik gelukkig? Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op: hmveurink@gmail.com. Dan stuur ik ook de bijbehorende powerpoint

Nadere informatie

Johannes 20:16 - Jezus leeft, en hij kent mij!

Johannes 20:16 - Jezus leeft, en hij kent mij! Johannes 20:16 - Jezus leeft, en hij kent mij! Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op: hmveurink@gmail.com. Dan stuur ik ook de bijbehorende

Nadere informatie

Johannes 20:16 Jezus leeft, en hij kent mij!

Johannes 20:16 Jezus leeft, en hij kent mij! Johannes 20:16 Jezus leeft, en hij kent mij! Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op: hmveurink@gmail.com. Dan stuur ik ook de bijbehorende

Nadere informatie

Prediker 2:24-25 - Hoe word ik gelukkig?

Prediker 2:24-25 - Hoe word ik gelukkig? Prediker 2:24-25 - Hoe word ik gelukkig? Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op: hmveurink@gmail.com. Dan stuur ik ook de bijbehorende powerpoint

Nadere informatie

Johannes 14:1-3 en 28 - Hemelvaart: op weg naar thuis

Johannes 14:1-3 en 28 - Hemelvaart: op weg naar thuis Johannes 14:1-3 en 28 - Hemelvaart: op weg naar thuis Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op: hmveurink@gmail.com. Dan stuur ik ook de bijbehorende

Nadere informatie

Prediker 9:7 - God danken door te genieten

Prediker 9:7 - God danken door te genieten Prediker 9:7 - God danken door te genieten Dankdag: een dag om stil te staan bij alles wat we van God krijgen en hem te bedanken. Maar danken, hoe doe je dat eigenlijk? Van Prediker mag je leren dat je

Nadere informatie

Johannes 8:12 Jezus is de sleutel tot echt leven

Johannes 8:12 Jezus is de sleutel tot echt leven Johannes 8:12 Jezus is de sleutel tot echt leven In het donker zie je niets. Niet waar je bent, niet hoe de wereld er uit ziet, niet wat je moet doen. In het licht ga je het allemaal begrijpen. Jezus zegt:

Nadere informatie

Lucas 24: Geloof jij het?!

Lucas 24: Geloof jij het?! Lucas 24:13-35 - Geloof jij het?! Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op: hmveurink@gmail.com. Dan stuur ik ook de bijbehorende powerpoint

Nadere informatie

Jeremia 1: Vertel het door!

Jeremia 1: Vertel het door! Jeremia 1:4-19 - Vertel het door! Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op: hmveurink@gmail.com. Dan stuur ik ook de bijbehorende powerpoint

Nadere informatie

Jeremia 1:4-19 Vertel het door!

Jeremia 1:4-19 Vertel het door! Jeremia 1:4-19 Vertel het door! Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op: hmveurink@gmail.com. Dan stuur ik ook de bijbehorende powerpoint toe.

Nadere informatie

Johannes 13:12-17 Dienen zoals Jezus

Johannes 13:12-17 Dienen zoals Jezus Johannes 13:12-17 Dienen zoals Jezus Bij deze preek is een Samen-GROEI-en, een blad met preekverwerkingsvragen, beschikbaar. Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan

Nadere informatie

1 Korintiërs 12:12-13 Iedereen is nodig bij Jezus leerlingen

1 Korintiërs 12:12-13 Iedereen is nodig bij Jezus leerlingen 1 Korintiërs 12:12-13 Iedereen is nodig bij Jezus leerlingen Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op: hmveurink@gmail.com. Dan stuur ik ook

Nadere informatie

Efeziërs 4 en NGB 27 Leerpreek: Wat is de kerk?

Efeziërs 4 en NGB 27 Leerpreek: Wat is de kerk? Efeziërs 4 en NGB 27 Leerpreek: Wat is de kerk? Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op: hmveurink@gmail.com. Dan stuur ik ook de bijbehorende

Nadere informatie

Johannes 13: Dienen zoals Jezus

Johannes 13: Dienen zoals Jezus Johannes 13:12-17 - Dienen zoals Jezus Bij deze preek is een Samen-GROEI-en, een blad met preekverwerkingsvragen, beschikbaar. Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem

Nadere informatie

Ruth 1 - God gaat altijd met je mee!

Ruth 1 - God gaat altijd met je mee! Ruth 1 - God gaat altijd met je mee! Gezinsdienst en Doop Norah Maaike Kloeze Liturgie Welkom Eerste adventskaars aansteken plus gedichtje Zingen 1. Groot en machtig is Hij (Opwekking 387) 2. God kent

Nadere informatie

Bijbellezing: Johannes 14 vers 1 tot 12. Tom, Tom is altijd goed Kom, kom nou zeg, is dat zo?

Bijbellezing: Johannes 14 vers 1 tot 12. Tom, Tom is altijd goed Kom, kom nou zeg, is dat zo? Bijbellezing: Johannes 14 vers 1 tot 12 Tom, Tom is altijd goed Kom, kom nou zeg, is dat zo? Heb een Tom, Tom gekocht Bij de ANWB winkel in Drachten Nou ja ik heb hem eigenlijk gekregen Voor mijn verjaardag

Nadere informatie

Nehemia 8:10b - Feest met de wet

Nehemia 8:10b - Feest met de wet Nehemia 8:10b - Feest met de wet Je moet al zo veel, en dan moet je je van God ook nog aan zijn wetten houden? Hoe kun je nu blij zijn met de wet? Toch wordt in Jeruzalem feest gevierd als de wet gelezen

Nadere informatie

1 Korintiërs 11:33 - Verkondig Jezus door te delen (avondmaal)

1 Korintiërs 11:33 - Verkondig Jezus door te delen (avondmaal) 1 Korintiërs 11:33 - Verkondig Jezus door te delen (avondmaal) Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op: hmveurink@gmail.com. Dan stuur ik ook

Nadere informatie

1 Korintiërs 2 - Help, ik twijfel! Waar vind ik God?

1 Korintiërs 2 - Help, ik twijfel! Waar vind ik God? 1 Korintiërs 2 - Help, ik twijfel! Waar vind ik God? Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op: hmveurink@gmail.com. Dan stuur ik ook de bijbehorende

Nadere informatie

Exodus 17,1-7 - Water uit de rots voor mensen met een kort lontje

Exodus 17,1-7 - Water uit de rots voor mensen met een kort lontje Exodus 17,1-7 - Water uit de rots voor mensen met een kort lontje Aangepaste dienst Liturgie Voor de dienst speelt de band drie liederen Opwekking 11 Er is een Heer Opwekking 277 Machtig God, sterke Rots

Nadere informatie

1 Korintiërs 2 Help, ik twijfel! Waar vind ik God?

1 Korintiërs 2 Help, ik twijfel! Waar vind ik God? 1 Korintiërs 2 Help, ik twijfel! Waar vind ik God? Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op: hmveurink@gmail.com. Dan stuur ik ook de bijbehorende

Nadere informatie

Johannes 14:6 Weg met je stappenplannen!

Johannes 14:6 Weg met je stappenplannen! Johannes 14:6 Weg met je stappenplannen! Voor alles maken we stappenplannen. Naar elk levensdoel is een stappenplan te bedenken. Maar kun je met een stappenplan ook dichter bij God komen? Nee, zegt Jezus,

Nadere informatie

Lucas 10:33 Voor Jezus ben je alles waard

Lucas 10:33 Voor Jezus ben je alles waard Lucas 10:33 Voor Jezus ben je alles waard Jij bent veel waard! Maar waarom eigenlijk? Niet omdat jij zo goed bent, je lijkt op de gewonde reiziger in het verhaal van Jezus, maar omdat God je heeft gemaakt.

Nadere informatie

Hebreeën 11:29 Geen weg terug

Hebreeën 11:29 Geen weg terug Hebreeën 11:29 Geen weg terug De Israëlieten zijn vrij, maar hebben heimwee naar het slavenleven in Egypte. Bij de Rode Zee bevrijd God hen daarvan, zodat ze écht vrij zijn. Ook ons wil God echt vrij maken:

Nadere informatie

Johannes 20,24-29 Gelukkig als je niet ziet en toch gelooft!

Johannes 20,24-29 Gelukkig als je niet ziet en toch gelooft! Johannes 20,24-29 Gelukkig als je niet ziet en toch gelooft! Gezinsdienst Liturgie Zingen: - EL 478 Zing, zing, zingen maakt blij - Weet je dat de lente komt? Stil gebed Votum / groet Zingen: Gez 94,1.3.6

Nadere informatie

Lucas 2:25-35 Heb je geduld?

Lucas 2:25-35 Heb je geduld? Lucas 2:25-35 Heb je geduld? Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op: hmveurink@gmail.com. Dan stuur ik ook de bijbehorende powerpoint toe.

Nadere informatie

Exodus 12:27 Om niet te vergeten

Exodus 12:27 Om niet te vergeten Exodus 12:27 Om niet te vergeten Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op: hmveurink@gmail.com. Dan stuur ik ook de bijbehorende powerpoint

Nadere informatie

Psalm 73 Help, ik twijfel! Wat heb ik aan geloof?

Psalm 73 Help, ik twijfel! Wat heb ik aan geloof? Psalm 73 Help, ik twijfel! Wat heb ik aan geloof? Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op: hmveurink@gmail.com. Dan stuur ik ook de bijbehorende

Nadere informatie

Jesaja 49:6 De missionaire kerk

Jesaja 49:6 De missionaire kerk Jesaja 49:6 De missionaire kerk Afsluitende preek van gemeenteproject Feest van genade : de missionaire kerk. Het feest van genade is te mooi om voor jezelf te houden. Het is altijd al Gods plan geweest

Nadere informatie

BLIJF IN DE HERE! Liturgie:

BLIJF IN DE HERE! Liturgie: BLIJF IN DE HERE! 1 Joh. 2:28 / gehouden op 31-05-2009 (openbare geloofsbelijdenis) p.1 Liturgie: Votum en groet Zingen: Gezang 147:1.3.4 Gebed Openbare geloofsbelijdenis Zingen: Gezang 10:1 Voorbede Schriftlezing:

Nadere informatie

Exodus 2:1-10 Gods is niet te stoppen!

Exodus 2:1-10 Gods is niet te stoppen! Exodus 2:1-10 Gods is niet te stoppen! Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op: hmveurink@gmail.com. Dan stuur ik ook de bijbehorende powerpoint

Nadere informatie

Efeziërs 5 en NGB 28 Leerpreek: Waarom meedoen met de kerk?

Efeziërs 5 en NGB 28 Leerpreek: Waarom meedoen met de kerk? Efeziërs 5 en NGB 28 Leerpreek: Waarom meedoen met de kerk? Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op: hmveurink@gmail.com. Dan stuur ik ook

Nadere informatie

Efeziërs 2:6 Pasen in je leven

Efeziërs 2:6 Pasen in je leven Efeziërs 2:6 Pasen in je leven Pasen gaat niet alleen over de opstanding van Jezus. Het mag ook Pasen zijn in je eigen leven. Volgens Paulus zijn christenen zo sterk aan Christus verbonden dat zij ook

Nadere informatie

Johannes 8:58 Nooit meer afscheid met Jezus (oudjaarsdag)

Johannes 8:58 Nooit meer afscheid met Jezus (oudjaarsdag) Johannes 8:58 Nooit meer afscheid met Jezus (oudjaarsdag) p> Liturgie Zingen: LvK Lied 397 : 1, 3 en 4 Stil gebed Votum en groet Zingen: GKB Gezang 121 : 1, 8 en 9 Gebed Lezen: Johannes 8 : 48 59 Zingen:

Nadere informatie

1 Tessalonicenzen 1. Begin van de brief

1 Tessalonicenzen 1. Begin van de brief 1 Tessalonicenzen 1 Begin van de brief Paulus groet de christenen in Tessalonica 1 Dit is een brief van Paulus, Silvanus en Timoteüs, aan de christenen in de stad Tessalonica. Jullie horen bij God, de

Nadere informatie

Bijbellezing: Johannes 4 vers Zit je in de put? Praat es met Jezus!

Bijbellezing: Johannes 4 vers Zit je in de put? Praat es met Jezus! Bijbellezing: Johannes 4 vers 7-27 Zit je in de put? Praat es met Jezus! Wij hadden vroeger een waterput Vroeger is meer dan 55 jaar geleden Naast ons huis aan de Kerkstraat in Harkema Ik weet nog hij

Nadere informatie

Jesaja 49:6 - De missionaire kerk

Jesaja 49:6 - De missionaire kerk Jesaja 49:6 - De missionaire kerk Afsluitende preek van gemeenteproject Feest van genade : de missionaire kerk. Het feest van genade is te mooi om voor jezelf te houden. Het is altijd al Gods plan geweest

Nadere informatie

Marcus 14,1-11 Maak Jezus blij met jouw liefde

Marcus 14,1-11 Maak Jezus blij met jouw liefde Marcus 14,1-11 Maak Jezus blij met jouw liefde Aangepaste dienst met medewerking van de Bliid Boadskip Sjongers uit Berlikum Liturgie Voorzang Gez 132 Dank u voor deze nieuwe morgen Stil gebed Votum Zegengroet

Nadere informatie

Lukas 22, Jezus: meer dan Pesach

Lukas 22, Jezus: meer dan Pesach Lukas 22,15-20 - Jezus: meer dan Pesach Viering Heilig Avondmaal Liturgie Voorzang Ps 81,1.2.4 Stil gebed Votum / zegengroet Zingen Ps 133,3 Gebed Lezen uit de Bijbel: - Ex 12,1-20 Zingen: Ps 105,16.17

Nadere informatie

Matteüs 7:24-27 Luister naar Jezus!

Matteüs 7:24-27 Luister naar Jezus! Matteüs 7:24-27 Luister naar Jezus! Wat doe je met wat Jezus zegt? Daar vertelt Jezus een verhaal over. Het gaat over 2 mannen die een huis bouwen. De één luistert, de ander gaat zijn eigen gang. Op welke

Nadere informatie

Filippenzen 1. Begin van de brief

Filippenzen 1. Begin van de brief Filippenzen 1 Begin van de brief Paulus groet de christenen in Filippi 1 Dit is een brief van Paulus, aan alle mensen in de stad Filippi die dankzij Jezus Christus bij God horen. De brief is ook voor de

Nadere informatie

Psalm 62, 6 Word rustig bij God, mijn ziel

Psalm 62, 6 Word rustig bij God, mijn ziel Psalm 62, 6 Word rustig bij God, mijn ziel Viering van het Heilig Avondmaal Liturgie Voorzang: Ps 42,1.3 Votum / groet Zingen Ps 43,4.5 Wet Zingen LB 358,1 Gebed Lezen: Psalm 62 Zingen Ps 62,3.4 Preek

Nadere informatie

Exodus 2:1-10 - Gods is niet te stoppen!

Exodus 2:1-10 - Gods is niet te stoppen! Exodus 2:1-10 - Gods is niet te stoppen! Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op: hmveurink@gmail.com. Dan stuur ik ook de bijbehorende powerpoint

Nadere informatie

God draagt ons. Gemeente van onze Heer Jezus Christus,

God draagt ons. Gemeente van onze Heer Jezus Christus, Preek Jesaja 46:1-4 PG Zandvoort 17 februari 2019 God draagt ons Gemeente van onze Heer Jezus Christus, Een man die ik ken had een lieve vrouw en vier jonge kinderen. En toen, zomaar, van het ene op het

Nadere informatie

Johannes 11:4 - Is er meer dan de dood?

Johannes 11:4 - Is er meer dan de dood? Johannes 11:4 - Is er meer dan de dood? Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op: hmveurink@gmail.com. Dan stuur ik ook de bijbehorende powerpoint

Nadere informatie

JANUARI. arkbwspiegelssmileysenstilletijdmetgod.indd 3

JANUARI. arkbwspiegelssmileysenstilletijdmetgod.indd 3 JANUARI 3 arkbwspiegelssmileysenstilletijdmetgod.indd 3 05-07-16 09:56 1 JANUARI De Heer houdt zich echt aan zijn belofte, ook al beweren sommige mensen van niet. Hij wacht omdat hij geduld heeft met jullie!

Nadere informatie

Jeremia 23:16-18 God praat je niet naar de mond

Jeremia 23:16-18 God praat je niet naar de mond Jeremia 23:16-18 God praat je niet naar de mond Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op: hmveurink@gmail.com. Dan stuur ik ook de bijbehorende

Nadere informatie

Tevredenheid 1. Tevreden over wat je hebt gedaan 8 2. Tevreden in alle omstandigheden Tevreden met weinig Tevreden met wat je hebt 14

Tevredenheid 1. Tevreden over wat je hebt gedaan 8 2. Tevreden in alle omstandigheden Tevreden met weinig Tevreden met wat je hebt 14 Inhoud Tevredenheid 1. Tevreden over wat je hebt gedaan 8 2. Tevreden in alle omstandigheden 10 3. Tevreden met weinig 12 4. Tevreden met wat je hebt 14 Angst 5. Angst voor mensen 16 6. Angst voor God

Nadere informatie

Ds. Arjan van Groos ( ) Tekst: Zondag 28 en 29 Ochtenddienst / H. Avondmaal. Broeders en zusters,

Ds. Arjan van Groos ( ) Tekst: Zondag 28 en 29 Ochtenddienst / H. Avondmaal. Broeders en zusters, Ds. Arjan van Groos (1962-2014) Tekst: Zondag 28 en 29 Ochtenddienst / H. Avondmaal Broeders en zusters, 1 Votum 2 Zegengroet 3 Zingen: Psalm 106 : 1 en 2 4 Lezing van de wet 5 Zingen: Psalm 106 : 3 en

Nadere informatie

Exodus 24,9-11 Aan tafel bij God zelf

Exodus 24,9-11 Aan tafel bij God zelf Exodus 24,9-11 Aan tafel bij God zelf Viering van het Heilig Avondmaal Liturgie Voorzang Gez 156 Stil gebed Votum Zegengroet Zingen Ps 111,1.2.3 Gebed Lezen uit de Bijbel: Exodus 24,1-11 Zingen Ps 111,5.6

Nadere informatie

Voor jou! Dit boek is voor jou. Het gaat over God. En over God en jou samen. Over Gods liefde voor jou.

Voor jou! Dit boek is voor jou. Het gaat over God. En over God en jou samen. Over Gods liefde voor jou. Voor jou! 9 Voor jou! Dit boek is voor jou. Het gaat over God. En over God en jou samen. Over Gods liefde voor jou. Het boek gaat over geloven. Het gaat over jouw geloof! Lees en bekijk alles goed. Je

Nadere informatie

Marcus 1:15 - Een nieuw begin

Marcus 1:15 - Een nieuw begin Marcus 1:15 - Een nieuw begin Opnieuw beginnen, dat zou soms best fijn zijn! De wereld kan ook wel een nieuw begin gebruiken. Maar een nieuw begin komt niet van een nieuw jaar, maar van Jezus. Hij is het

Nadere informatie

Job 42 Job krijgt gelijk

Job 42 Job krijgt gelijk Job 42 Job krijgt gelijk Ben je wel eens brutaal? Job was brutaal geweest tegen God. Toch wordt God niet boos op hem, maar op zijn vrienden! Job krijgt gelijk, en dan komt het weer goed met hem. Van Job

Nadere informatie

Marcus 1:11 Je bent Gods geliefde kind!

Marcus 1:11 Je bent Gods geliefde kind! Marcus 1:11 Je bent Gods geliefde kind! Ieder mens heeft behoefte aan liefde. Maar we hebben Gods liefde ingeruild voor andere dingen. Jezus geeft de mensheid een nieuw begin: hij is Gods geliefde Zoon.

Nadere informatie

Lucas 2:15-20 Hij is het echt!

Lucas 2:15-20 Hij is het echt! Lucas 2:15-20 Hij is het echt! Kerst: Gods Zoon komt op aarde. Maar Gods Zoon blijkt een heel gewone baby. Is hij het wel echt? Door de herders geeft God een bevestiging: ja, hij is het! Aanbid hem met

Nadere informatie

Deel het leven Johannes 9: februari 2015 Thema 6: De last van het verleden

Deel het leven Johannes 9: februari 2015 Thema 6: De last van het verleden Preek Gemeente van Christus, Het is een vreemde vraag, die de discipelen stellen: Heeft hij zelf gezondigd of zijn ouders? Ze zien iemand aan de kant van de weg zitten. Iemand die al vanaf zijn geboorte

Nadere informatie

Efeziërs 5:33 - Huwelijk met Christus

Efeziërs 5:33 - Huwelijk met Christus Efeziërs 5:33 - Huwelijk met Christus Het huwelijk: wat moet je daar eigenlijk mee? Dat Jezus leeft maakt ook voor je huwelijk verschil: het gaat in je huwelijk niet om jezelf maar om de ander. Net zoals

Nadere informatie

Efeziërs 5:33 Huwelijk met Christus

Efeziërs 5:33 Huwelijk met Christus Efeziërs 5:33 Huwelijk met Christus Het huwelijk: wat moet je daar eigenlijk mee? Dat Jezus leeft maakt ook voor je huwelijk verschil: het gaat in je huwelijk niet om jezelf maar om de ander. Net zoals

Nadere informatie

1 Samuel 24 Ik krijg je nog wel Of zou jij het anders doen?

1 Samuel 24 Ik krijg je nog wel Of zou jij het anders doen? 1 Samuel 24 Ik krijg je nog wel Of zou jij het anders doen? Gezinsdienst Liturgie Zingen: - Gez 75,1.2.5 Nu gaan de bloemen nog dood - EL 445 Ik zag een kuikentje - Gez 171 Wees stil voor het aangezicht

Nadere informatie

Jesaja 40: Help, ik twijfel! Is het wel waar?

Jesaja 40: Help, ik twijfel! Is het wel waar? Jesaja 40:12-31 - Help, ik twijfel! Is het wel waar? Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op: hmveurink@gmail.com. Dan stuur ik ook de bijbehorende

Nadere informatie

Jesaja 40:12-31 Help, ik twijfel! Is het wel waar?

Jesaja 40:12-31 Help, ik twijfel! Is het wel waar? Jesaja 40:12-31 Help, ik twijfel! Is het wel waar? Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op: hmveurink@gmail.com. Dan stuur ik ook de bijbehorende

Nadere informatie

De gelijkenis van de twee zonen. Eerst lezen Daarna volgen er vragen en opdrachten

De gelijkenis van de twee zonen. Eerst lezen Daarna volgen er vragen en opdrachten De gelijkenis van de twee zonen Lees : Mattheüs 21:28-32 Eerst lezen Daarna volgen er vragen en opdrachten Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel

Nadere informatie

1 Korintiërs 15:58 De waarde van werk

1 Korintiërs 15:58 De waarde van werk 1 Korintiërs 15:58 De waarde van werk Zondag en maandag: twee verschillende werelden? Zo kan het wel lijken. Aan het einde van een lang hoofdstuk over de opstanding trekt Paulus een andere conclusie: omdat

Nadere informatie

Matteüs 25:1-13 Gezinsdienst: Wachten duurt lang!

Matteüs 25:1-13 Gezinsdienst: Wachten duurt lang! Matteüs 25:1-13 Gezinsdienst: Wachten duurt lang! Liturgie Zingen: -Opwekking 654 Dank U voor deze nieuwe dag -Zoek eerst het Koninkrijk van God -Weet je waar het hemels koninkrijk op lijkt (Elly en Rikkert)

Nadere informatie

DAG 1: Sterfbed Lees Genesis 49:1, 2, 28-33 Zie je Jakobs zonen staan rond het bed van hun vader? Jakob is oud. Hij voelt dat hij gaat sterven. Hij roept al zijn zonen. Hij gaat zijn laatste woorden tegen

Nadere informatie

Johannes 20:21 Vrede brengen namens Jezus

Johannes 20:21 Vrede brengen namens Jezus Johannes 20:21 Vrede brengen namens Jezus Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op: hmveurink@gmail.com. Dan stuur ik ook de bijbehorende powerpoint

Nadere informatie

Preek over Psalm 1,1 a.2 (jeugddienst): Hoe kan ik tijd met God doorbrengen?

Preek over Psalm 1,1 a.2 (jeugddienst): Hoe kan ik tijd met God doorbrengen? Preek over Psalm 1,1 a.2 (jeugddienst): Hoe kan ik tijd met God doorbrengen? Gemeente van onze Heer Jezus Christus! Ze zitten met z'n tweeën op haar kamer: Reinier en Marloes. Ze kennen elkaar al een poosje.

Nadere informatie

Daniël 12:13 God brengt je op je bestemming

Daniël 12:13 God brengt je op je bestemming Daniël 12:13 God brengt je op je bestemming Deze preek is gehouden op de eeuwigheidszondag, waar we stil stonden bij hen die in het afgelopen jaar zijn overleden. Maar in Daniël staat dat de dood niet

Nadere informatie

Genesis 4:1-16 Een goede broer/zus

Genesis 4:1-16 Een goede broer/zus Genesis 4:1-16 Een goede broer/zus Broers en zussen: fijn om te hebben, maar niet altijd makkelijk. Hoe ga je als broers/zussen met elkaar om? Familieruzies zijn in ieder geval niet nieuw: in het eerste

Nadere informatie

Liturgie Kom-in-de-kerk/aangepaste dienst Emmen, 14 april 2019 thema: wie is Jezus voor jou? m.m.v. De Notenkrakers

Liturgie Kom-in-de-kerk/aangepaste dienst Emmen, 14 april 2019 thema: wie is Jezus voor jou? m.m.v. De Notenkrakers Liturgie Kom-in-de-kerk/aangepaste dienst Emmen, 14 april 2019 thema: wie is Jezus voor jou? m.m.v. De Notenkrakers 1. Votum 2. Vredegroet Genade voor u en vrede van God onze Vader in de Heer Jezus Christus.

Nadere informatie

Johannes 11:25-27 Wat heb ik aan de opstanding?

Johannes 11:25-27 Wat heb ik aan de opstanding? Johannes 11:25-27 Wat heb ik aan de opstanding? Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op: hmveurink@gmail.com. Dan stuur ik ook de bijbehorende

Nadere informatie

1 Korintiërs 13:13 Liefde doet ertoe

1 Korintiërs 13:13 Liefde doet ertoe 1 Korintiërs 13:13 Liefde doet ertoe Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op: hmveurink@gmail.com. Dan stuur ik ook de bijbehorende powerpoint

Nadere informatie

HC Zondag 45 Bidden, waarom zou je?

HC Zondag 45 Bidden, waarom zou je? HC Zondag 45 Bidden, waarom zou je? Bidden. Voor veel christenen is het lastig. Je zou wel een beter gebedsleven willen hebben, maar het komt er niet van. Waarom zou je eigenlijk bidden? Daar zijn allerlei

Nadere informatie

Marcus 14:22-24 Jezus geeft zich voor jou

Marcus 14:22-24 Jezus geeft zich voor jou Marcus 14:22-24 Jezus geeft zich voor jou Het kruis staat centraal in het christelijk geloof: Jezus geeft zich voor jou. Maar wat is dat offer van Jezus eigenlijk? Wat heb je eraan? Kun je het aannemen

Nadere informatie

De gelijkenis van het huis op de rots en op het zand.

De gelijkenis van het huis op de rots en op het zand. De gelijkenis van het huis op de rots en op het zand. Eerst lezen. Daarna volgen er vragen en opdrachten. Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel

Nadere informatie

Jeremia 31:31-34 God verandert je hart

Jeremia 31:31-34 God verandert je hart Jeremia 31:31-34 God verandert je hart Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op: hmveurink@gmail.com. Dan stuur ik ook de bijbehorende powerpoint

Nadere informatie

Dinsdag Subthema Gods trouwe zorg. Lezen: Psalm 104:1-18. Psalm 104:17 Alwaar de vogeltjes nestelen; des ooievaars huis zijn de dennenbomen.

Dinsdag Subthema Gods trouwe zorg. Lezen: Psalm 104:1-18. Psalm 104:17 Alwaar de vogeltjes nestelen; des ooievaars huis zijn de dennenbomen. Dinsdag Subthema Gods trouwe zorg Lezen: Psalm 104:1-18 Psalm 104:17 Alwaar de vogeltjes nestelen; des ooievaars huis zijn de dennenbomen. Deze Psalm begint met een indringende oproep: Loof den HEERE,

Nadere informatie

Ruimte voor God - thema 1: Eén ding is nodig! Preek over Lukas 10: Gemeente van Christus,

Ruimte voor God - thema 1: Eén ding is nodig! Preek over Lukas 10: Gemeente van Christus, Ruimte voor God - thema 1: Eén ding is nodig! Preek over Lukas 10:38-42 Gemeente van Christus, Het gaat vanmorgen over Jezus. Dat zal je waarschijnlijk ook niet verrassen. Maar als het gaat over Jezus,

Nadere informatie

4 Heer, u hebt aan de mensen uw regels gegeven. Zo weet ik wat ik moet doen. 5 Ik wil leven volgens uw wetten, en dat volhouden, elke dag weer.

4 Heer, u hebt aan de mensen uw regels gegeven. Zo weet ik wat ik moet doen. 5 Ik wil leven volgens uw wetten, en dat volhouden, elke dag weer. Psalmen Psalm 119 Heer, ik wil leven volgens uw wetten 1 Gelukkig zijn mensen die altijd het goede doen, die leven volgens de wet van de Heer. 2 Gelukkig zijn mensen die altijd denken aan de woorden van

Nadere informatie

Deel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties

Deel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties Preek Gemeente van Christus, Het staat er een beetje verdwaald in dit hoofdstuk De opmerking dat ook Jezus doopte en leerlingen maakte. Het is een soort zwerfkei, je leest er ook snel overheen. Want daarna

Nadere informatie

Marcus 14:32-52 Zwak is sterk

Marcus 14:32-52 Zwak is sterk Marcus 14:32-52 Zwak is sterk Hoe reageer je als je straf krijgt die je niet hebt verdiend? Dan protesteer je toch? Jezus niet. Zijn vrienden willen voor hem vechten, sterk voor hem zijn. Maar Jezus laat

Nadere informatie

1 Korintiërs 13:1-13 Extreme Makeover

1 Korintiërs 13:1-13 Extreme Makeover 1 Korintiërs 13:1-13 Extreme Makeover Wordt je van geloven een heel ander mens? En wil je dat eigenlijk wel? Paulus schrijft dat liefde het verschil maakt: als christen ken je Gods liefde, en dat is een

Nadere informatie

Preekje - Gezinsdienst. Ik ben de goede herder. Jubilate - 22 april uur. Voorganger: ds. Bert de Wit

Preekje - Gezinsdienst. Ik ben de goede herder. Jubilate - 22 april uur. Voorganger: ds. Bert de Wit Preekje - Gezinsdienst Jubilate - 22 april 2018-10.00 uur Ik ben de goede herder Voorganger: ds. Bert de Wit Schriftlezing: Johannes 10:11-16 (Bijbel in Gewone Taal) Gemeente van onze Heer, Jezus Christus,

Nadere informatie

Exodus God zal er zijn

Exodus God zal er zijn Exodus 3-4 - God zal er zijn Gezinsdienst Liturgie Welkom Voorzang Maak een vrolijk geluid voor de Heer (Elly en Rikkert) Opw voor Kids 18 (Ben je groot of ben je klein) Gez 132 (Dank U voor deze nieuwe

Nadere informatie

Exodus 3-4 God zal er zijn

Exodus 3-4 God zal er zijn Exodus 3-4 God zal er zijn Gezinsdienst Liturgie Welkom Voorzang Maak een vrolijk geluid voor de Heer (Elly en Rikkert) Opw voor Kids 18 (Ben je groot of ben je klein) Gez 132 (Dank U voor deze nieuwe

Nadere informatie

Jeremia 23:16-18 - God praat je niet naar de mond

Jeremia 23:16-18 - God praat je niet naar de mond Jeremia 23:16-18 - God praat je niet naar de mond Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op: hmveurink@gmail.com. Dan stuur ik ook de bijbehorende

Nadere informatie

1 Johannes 2, Hij is een God van jong en oud

1 Johannes 2, Hij is een God van jong en oud 1 Johannes 2,12-14 - Hij is een God van jong en oud Radiokerkdienst Zendtijd voor Kerken (20 juli radio 5) Preekverwerking 01 Matt 20,28a 2007 03 18 (78.5 KiB) Liturgie Gezang 158 Votum en groet Ps 118,1.5

Nadere informatie

1 Johannes 2,12-14 Hij is een God van jong en oud

1 Johannes 2,12-14 Hij is een God van jong en oud 1 Johannes 2,12-14 Hij is een God van jong en oud Radiokerkdienst Zendtijd voor Kerken (20 juli radio 5) Preekverwerking 01 Matt 20,28a 2007 03 18 (78.5 KiB) Liturgie Gezang 158 Votum en groet Ps 118,1.5

Nadere informatie

Preek over psalm 42 (Hartstocht voor God) Overdenkingen bij het H. Avondmaal. Eerste tafel (Psalm 42:1-3)

Preek over psalm 42 (Hartstocht voor God) Overdenkingen bij het H. Avondmaal. Eerste tafel (Psalm 42:1-3) Preek over psalm 42 (Hartstocht voor God) Overdenkingen bij het H. Avondmaal Eerste tafel (Psalm 42:1-3) Hebben jullie wel eens een hinde zien smachten? De NBV vertaalt dat eerste vers een beetje te liefelijk

Nadere informatie

Johannes 18,1-11 Jezus begint het gevecht, wij gaan vrijuit

Johannes 18,1-11 Jezus begint het gevecht, wij gaan vrijuit Johannes 18,1-11 Jezus begint het gevecht, wij gaan vrijuit Liturgie Voorzang: Ps 134,1.2 Stil gebed Votum en zegengroet Zingen: Ps 134,3 Wet Zingen LB 169,2.4.5 Gebed Lezen: - Joh 18,1-11 - Joh 10,11-15

Nadere informatie

De Rivier - Opwekking 459

De Rivier - Opwekking 459 Hartelijk welkom De Rivier - Opwekking 459 Levend water, verfrissend, vrij; het stroomt de berg af tot in de vallei. 't Is Gods rivier die je vreugde geeft. Hij brengt vernieuwing aan alles wat leeft.

Nadere informatie

Vraag 1 Waar denk je aan bij het woord heilig? Schrijf dit op de briefjes Antwoord 1 Vraag naar de mening van de kinderen

Vraag 1 Waar denk je aan bij het woord heilig? Schrijf dit op de briefjes Antwoord 1 Vraag naar de mening van de kinderen Bijbelstudie 1 God is heilig Samen Bijbellezen Exodus 3: 1-15 Vraag 1 Waar denk je aan bij het woord heilig? Schrijf dit op de briefjes 1 Vraag 2 a. Wat moet Mozes doen en waarom? Mozes moet zijn schoenen

Nadere informatie