Inleiding. Stelling: Mijn stelling luidt daarom als volgt: Een dagelijkse sportkrant is levensvatbaar in de huidige Nederlandse krantenwereld.

Transcriptie

1 Inleiding Het sportjaar 2008 stond bol van de grote evenementen. Het Europees kampioenschap voetbal in Oostenrijk en Zwitserland, de Ronde van Frankrijk en de Olympische Spelen in Peking vormden slechts een kleine greep uit het grote aanbod. Het Algemeen Dagblad, destijds onderdeel van AD nieuwsmedia, besloot daarom vanaf 7 april 2008 een dagelijkse sportkrant uit te brengen. Met AD Sportwereld had de krant al een eigen katern, maar om de sportadept helemaal tegemoet te komen, bestond nu ook de mogelijkheid om deze krant in uitgebreide vorm los aan te schaffen. Onder de naam AD Sportwereld Pro kreeg de lezer zes dagen per week 32 pagina s sport, volledig in kleur afgedrukt. Voor een abonnement van 19,95 euro per maand of één euro in de losse verkoop hadden lezers nu de mogelijkheid om vijf maanden lang te lezen over de prestaties van het Nederlands elftal en de gouden medailles van Anky van Grunsven en de Nederlandse hockeysters. Het AD hoopte met de eerste sportkrant in Nederland een oplage van exemplaren te halen. Echter, op 2 juli van dat jaar bracht de krant juichend een persbericht naar buiten dat het de grens van verkochte exemplaren was gepasseerd. De overgang van EURO 2008 naar Tour de France naar Olympische Spelen had ervoor gezorgd dat veel sportvolgers de krant waren blijven kopen. Hoewel geruchten de ronde deden dat de krant ook na de Olympische Spelen zou worden voortgezet, verscheen begin augustus de melding dat uitgeverijen PCM en Wegener, eigenaar van AD Nieuwsmedia, geen heil zagen in een verlenging van AD Sportwereld Pro. Ondanks de goede verkoopcijfers bleek het moeilijk om genoeg bedrijven binnen te halen die wilden adverteren in een sportkrant. Ondanks het gebrek aan adverteerders, draaide AD Nieuwsmedia na vijf maanden break-even. Op zaterdag 30 augustus verscheen de 124 e en laatste editie van AD Sportwereld Pro met een vooruitblik op het eerste competitieweekend van de Nederlandse eredivisie. Sinds het einde van AD Sportwereld Pro hebben de krantenmakers niet langer het lef gehad om zich in te zetten voor een dagelijkse Nederlandse sportkrant. Hoe is het toch mogelijk dat in landen als Italië (La Gazzetta dello Sport), Spanje (Marca) en Frankrijk (L Équipe) de sportkrant bij het gewone leven hoort, terwijl wij het in Nederland moeten doen met de enkele pagina s die we in onze reguliere dagbladen vinden? Als bedrijven sport niet interessant genoeg vinden om voor te adverteren in kranten, hoe kan het dan dat 24 van de 25 best bekeken programma s op televisie in 2010 allemaal met sport te maken hadden? Ik ben van mening dat een dagelijkse sportkrant kan overleven in de huidige krantenwereld. Stelling: Mijn stelling luidt daarom als volgt: Een dagelijkse sportkrant is levensvatbaar in de huidige Nederlandse krantenwereld. 1

2 Continuïteit Het is een experiment van vijf maanden. Ik heb geen idee wat er daarna gebeurt. Met deze woorden kwam AD hoofdredacteur Jan Bonjer naar buiten nog voordat het eerste exemplaar van AD Sportwereld Pro aan coach Louis van Gaal was overhandigd. Naar mate de sportzomer van 2008 vorderde, bleken meer en meer liefhebbers van sport zich te interesseren voor deze krant. Maar na die vijf maanden, toen de overvolle sportzomer ten einde was, werd de stekker direct uit het project getrokken. Vijf sportredacteuren zagen hun baan eind augustus verdwijnen, omdat adverteerders de krant niet zouden zien zitten. Maar de krant leed toch geen verlies, dan is hij toch levensvatbaar? Sportmarketeer Frank van den Wall Bake meent dat het project te snel is beeindigd. Op 15 augustus 2008 vertelde hij in NRC Handelsblad: De sportkrant van het AD had meer tijd moeten krijgen. Je moet sponsors de tijd gunnen om aan een nieuwe krant te wennen. Het Algemeen Dagblad heeft te weinig lef getoond. Marianna Beets, communicatiespecialist van marketingplatform Cebuco, kan zich wel vinden in het adverteerdersprobleem van AD Sportwereld Pro. Je moet adverteerders zien te binden, zodat de geldschieter ervan overtuigd is dat de krant daadwerkelijk ook wordt gelezen. Een dagelijkse sportkrant kan dat alleen maar doen als er grote evenementen in een jaar plaatsvinden, zoals Olympische Spelen of een WK voetbal. Zolang er maar een continue aanvoer van activiteiten is, blijft de lezer betrokken. Stopt de aanvoer van sport, verliest de klant ook de wil om de krant aan te schaffen. Als spotliefhebber zeg ik volmondig ja, natuurlijk hoort Nederland een dagelijkse sportkrant te hebben. Maar aan de andere kant, eigenlijk is Nederland net iets te klein om zo n krant uit te geven, aldus Marco Timmer, journalist van het tijdschrift Voetbal International. We hebben gewoonweg niet genoeg echte toppers om die pagina s zes dagen in de week te kunnen vullen. Het succes van AD Sportwereld Pro zat hem ook in de aaneengesloten rij van Nederlandse prestaties. Kijk maar wat het doet als Nederland een EK of WK voetbal mist, zoals in Dan is er plotseling niemand meer geïnteresseerd in die wedstrijden. Koen Greven, sportjournalist van NRC Handelsblad, onderstreept de gedachtegang van Timmer. Hoe beter het met de Nederlandse sporter gaat, hoe beter het is voor de krant. Dit is, volgens Greven, een gegeven voor de hele krantenwereld. Tijdens het tennistoernooi van Roland Garros zat de journalist tussen tientallen Zwitserse journalisten. Die kwamen alleen maar voor Roger Federer. De kranten willen die succesverhalen natuurlijk maar wat graag opschrijven. Toen Nederland nog veel tennissers in de top 100 van het mondiale tennis had, maakten wij ook de trips naar de Verenigde Staten en Australië. Daar wil mijn redactie nu geen geld meer aan uitgeven. 2

3 Kosten Zonder geld, geen krant. Het AD heeft, aan het einde van het experiment met AD Sportwereld Pro, nooit exact willen vermelden hoeveel de krant kostte en opbracht. Maar zorgen dat een sportkrant ieder jaar boven de financiële streep eindigt, kan de nodige moeite kosten. Adverteerders bewegen zich hetzelfde als lezers, zegt Marianna Beets. Dankzij het ontwikkelen van meerjarenplannen kijken zij ver vooruit wat ze per jaar aan reclame willen besteden. De Nederlandse tak van bedrijven als Gilette of Adidas hoeven in een sportmager 2011 slechts euro aan reclame uit te geven. Maar komend jaar, met een Europees kampioenschap voetbal en Olympische Spelen als grote evenementen, kan dat bedrag makkelijk rond de 2 miljoen liggen. Maar dan blijft de vraag, hoe het mogelijk is dat landen om ons heen met het grootste gemak een sportkrant op de been kunnen houden, terwijl we er in Nederland slechts vijf maanden van kunnen genieten. Volgens Beets heeft dit enkel te maken met absolute verkoopcijfers. Kijk naar iets wat het kost om te produceren en wat het uiteindelijk oplevert. Het rendement in landen als Spanje, Italië en Frankrijk ligt zoveel hoger dat het sportkrant produceren daar ook werkelijk winst kan opleveren. Kijkend naar de cijfers, kan Beets alleen maar gelijk worden gegeven. Waar het AD met veel enthousiasme melding maakte dat het de oplage van was gepasseerd, zo drukt de Spaanse sportkrant Marca iedere dag kranten. Het Italiaanse La Gazzetta dello Sport doet het met kranten per dag zelfs nog een stuk beter. Een dagelijkse sportkrant heeft genoeg potentie, meent Eric Strik, accountmanager advertentieverkoop van Wegener Media. Je kunt je richten op een specifieke groep, en dat trekt zeker adverteerders aan. Geprinte advertenties mogen dan wel wat kosten, ze leveren op dit moment nog altijd meer op dan reclame op het internet. De enige vraag blijft of er genoeg abonnees zijn om het voor landelijke adverteerders interessant te maken? Pas wanneer je met een oplage van kranten jezelf kunt verkopen, zullen adverteerders toehappen. De krant verkoopt zichzelf Je kunt als welwillende sportjournalist de mooiste stukken schrijven, uiteindelijk bepalen lezers en adverteerders of de krant wel of geen toekomst heeft. Volgens Koen Greven is het belangrijk om verder te kijken dan de krant alleen. Je moet jezelf in de markt prijzen. Een goed voorbeeld hiervan is Voetbal International, al hebben zij het in een andere volgorde gedaan. Vanuit het tijdschrift en de website is een programma opgestart. Hoewel daar eerst nog wat lachwekkend over werd gedaan, kun je nu het resultaat zien. Ze trekken iedere week duizenden kijkers. 3

4 Wil je als sportkrant verkopen, dan moet je compleet zijn, willen investeren, zegt Marco Timmer. Een groepje mensen dat iedere dag kleine berichtjes tikt, noem ik geen sportkrant en zal de echte sportliefhebber nauwelijks boeien. Een gratis krant, zoals Metro en Sp!ts, is absoluut geen optie. Oud-journalist Guus van Holland werkte voor NRC Handelsblad en De Volkskrant. De krant moet zichzelf wel verkopen, maar niet tegen iedere prijs. Sponsoren die pagina s opkopen kan niet. Daar ben ik principieel op tegen. Je moet als krant de vrije hand kunnen houden en overal over kunnen schrijven, zeker als het gaat om negatief nieuws. De Rabobank wilde ooit de uitslagen van de hockeycompetitie groot in de krant afdrukken, met daaronder het logo van de bank. Van Holland, destijds chef sport bij NRC, weigerde. De Telegraaf hapte wel toe Roddels om te overleven Als Guus van Holland het voor het zeggen zou hebben bij de nog op te richten sportkrant, dan wist hij het wel. Literaire stukken, grote analyses over wereldrecords en een bijna wetenschappelijke manier van sport benaderen. Ik heb alleen één probleem. Niemand zou mijn krant willen lezen. Volgens Van Holland dreigt de sport meer en meer in de richting van RTL Boulevard -journalistiek te gaan. Het incident met Johan Cruijff en het zwembad tijdens het WK van 1974 was slechts éénmalig. Tegenwoordig merk je dat ieder dagblad, dus niet alleen De Telegraaf en het Algemeen Dagblad, bovenop dit soort verhalen zit. Kijk maar wat er gebeurde met de spelers van het Nederlands elftal die in Brazilië een nachtje gingen stappen. In iedere krant stond het breed uitgemeten. Ook Timmer ziet steeds meer roddel en achterklapjournalistiek terug in Nederland. Kijk naar Engeland, daar hebben ze niet alleen een andere sport, maar ook een andere schrijfcultuur. Iedere roddel wordt graag gelezen, zeker als het beroemde sporters betreft. Zou je nu in Nederland een sport- en boulevardkrant combineren, dan heeft hij zeker kans van slagen. Ik hoop alleen niet dat we die kant op gaan. Het wordt dan alleen nog maar lastiger om sporters te spreken te krijgen. Timmer vreest zelfs dat hij voortaan moet gaan betalen voor interviews. Tot zijn verdriet merkt Van Holland wel dat lezers zich maar wat graag verdiepen in deze smeuïge verhalen. Kranten als AD en De Telegraaf gaan met deze trend mee, met alle gevolgen van dien. Maar, geeft Van Holland eerlijk toe, Met deze manier van journalistiek wordt genoeg geld verdiend om de krant draaiende te houden. Zou een dagblad het alleen van de dagelijkse hoeveelheid sport moeten hebben, dan geef ik het weinig kans. Maar zet je al die rotzooi ook in een sportkrant, scoort hij veel beter. Ik hoef hem alleen niet te lezen. 4

5 De juiste keuze Iedere krant moet met een beperkt budget aan de slag. Lezers, adverteerders, toekomstige werknemers, iedereen moet worden geprikkeld om zo n krant een succesverhaal te laten worden. Waar haal je zo n mogelijkheid vandaan, en wanneer moet je als krant instappen? Je moet als krant de leiding durven nemen, vindt Koen Greven. Mensen weten het laatste nieuws pas wanneer ze jouw krant gelezen hebben is dan een perfect jaar om in te stappen. Veel grote evenementen, goed voor iedereen, maar één ding moet je als redacteur niet vergeten. Olympische Spelen, Tour de France, Wimbledon, allemaal interessant. Maar de Nederlandse lezer zit toch te wachten op voetbal. Zo n tachtig procent van mijn krant zou uit voetbal bestaan. In plaats van acht redacteuren voor de hele eredivisie, zou ik drie redacteuren bij iedere grote voetbalclub posteren. Dan weet je tenminste zeker dat je geen nieuws ontgaat, en je zo leidend kan blijven als sportkrant. Het gebrek aan de grote hoeveelheid topsporters die Nederland rijk is, kiest Marco Timmer voor een meer rigoureuze aanpak. Ik zou geen dagelijkse sportkrant, maar enkel en alleen berichten over voetbal. Hoe spijtig dit ook mag klinken, op een enkele schaatser en zwemster na heeft Nederland te weinig toppers die de voetbalfans ook kunnen bekoren. De keuze van Timmer voor alleen voetbal heeft nog een reden. Naast het feit dat voetbal met afstand Nederlands meest populaire sport is, zorg je er ook voor dat adverteerders zeer specifiek hun doelgroep kunnen benaderen. Een sportmarketeer zei ooit tegen me: Als jij je wilt onderscheiden, moet je durven gokken. Toch wil Timmer de andere sporten niet zomaar laten vallen. Als je al een voetbalkrant maakt, lever een complete sportkrant af met grote evenementen. Dan wordt die krant juist wel gelezen, en is het een goede toevoeging voor het voetbal. Wanneer de sportcultuur in Nederland verandert, kunnen we eens kijken naar een echte sportkrant, vindt Marianna Beets. Bij Olympische Spelen of grote voetbaltoernooien slaat binnen Nederland snel de stemming om en zijn we ineens in alles geïnteresseerd wat met sport te maken heeft. Op dit moment heeft Nederland die cultuuromslag nog niet gemaakt, maar mocht de Nederlandse regering echt werk maken van de organisatie van de Olympische Spelen, zou dat wel net die extra tik kunnen zijn die we nodig hebben. Wil een sportkrant echt indruk maken op de lezer, is dat het moment om in te stappen. 5

6 Conclusie Een dagelijkse sportkrant in Nederland kan worden gemaakt. Kort door de bocht kan dit als de enige sluitende conclusie worden beschouwd. Haal voldoende abonnees binnen, zorg voor genoeg adverteerders je kunt het als krant rustig een aantal jaar volhouden. Het grootste probleem zit hem echter in de continuïteit. De lezer verliest zijn interesse bij een dalend sportaanbod. Hou de lezer scherp, en breng hem het laatste nieuws, en de lezer zal terugkomen, want hij weet dat hij met de juiste krant al het nieuws tot zich nemen kan, zonder ook maar iets te missen. Zowel Timmer als Greven willen de nadruk op voetbal leggen. Nu doen de huidige kranten dat al, maar verschilt de huidige aanpak weldegelijk met die van de twee journalisten. Wees volledig, daar gaat het om. Kun je die belofte aan je lezer waarmaken, dan zul je hem ook vast kunnen houden. De grens tussen sportjournalistiek en achterklap zorgt voor een tweedeling bij journalisten. Sportjournalisten willen eigenlijk niets met deze verhalen te maken hebben. Ze weten echter wel dat die verhalen scoren en zorgen dat hun salaris iedere maand betaald kan worden. Los van het feit of die achterklap goed is voor de journalistiek, brengt het een dagelijkse sportkrant wel dichterbij. Nederland blijft met 16,5 miljoen inwoners maar een klein landje in vergelijking met Spanje, Italië en Frankrijk. Het missen van een echte sportcultuur en het grote tekort aan grote atleten blijft een probleem met het ontstaan van een echte sportkrant. AD Sportwereld Pro beëindigde op tijd het experiment, omdat de krant inzag dat het gewoonweg niet genoeg kopij kon leveren om iedere dag zoveel pagina s te vullen. De oplossing van Marco Timmer lijkt misschien een rigoureuze, door alles te zetten op het voetbal, maar wel een heel toegankelijke. Deze oplossing zorgt voor voldoende lezers, genoeg landelijke adverteerders en de mogelijkheid om het langer dan een paar maanden vol te houden. De tussenoplossing, grotere krant bij grote evenementen, is een prima toevoeging. Dat zou ervoor kunnen zorgen dat we binnenkort een echte dagelijkse sportkrant kunnen aanschaffen, en die langer dan vijf maanden kan bestaan. 6

7 Bronnenlijst Mondeling: *Koen Greven, Journalist NRC Handelsblad, gesproken op 16-06, tel. nummer *Guus van Holland, oud-journalist van De Volkskrant en NRC Handelsblad, gesproken op 16-06, tel. nummer *Marianna Beets, communicatiespecialist Cebuco, gesproken op 16-06, tel. nummer *Marco Timmer, Sportjournalist VI, gesproken op 17-06, tel. nummer *Eric Strik, accountmanager Wegener Media advertentiemarkt, gesproken op tel. nummer , Schriftelijk: *Persbericht: Algemeen Dagblad, 2 juli 2008 *Ruesink, Christiaan (30 augustus 2008). Pro is niet meer, lang leve AD Sportwereld nieuwe stijl, AD Sportwereld Pro *Jan Benjamin, (15 augustus 2008), toch niet genoeg een sportland. NRC Handelsblad Websites: