Belastbaarheideisen in het PMO in relatie tot zelf-ingeschat werkvermogen.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Belastbaarheideisen in het PMO in relatie tot zelf-ingeschat werkvermogen."

Transcriptie

1 BG dagen 26&27 mei 2016 Belastbaarheideisen in het PMO in relatie tot zelf-ingeschat werkvermogen. Drs. Art van Schaaijk Dr. Julitta Boschman Prof. Dr. Monique Frings-Dresen Prof. Dr. Judith Sluiter MBA voor Arbeid en Gezondheid, AMC Amsterdam

2 Werkvermogen De kwaliteit van werknemers om op dit moment en in de nabije toekomst hun werkzaamheden naar tevredenheid uit te voeren met inachtneming van de werkeisen, en hun gezondheid en mentale capaciteit. Bron: Bewegenwerkt.nl Ilmarinen J, (1997)

3 Aanleiding Waarom deze studie? Meer inzicht verkrijgen in het begrip en de inhoud van werkvermogen Werk van ambulance medewerkers kenmerkt zich door activiteiten met zowel fysieke als mentale/emotionele piekbelastingen Er is een beroepsspecifiek PMO ontwikkeld, maar onbekend hoe de inhoud zich verhoudt tot werkvermogen Onbekend was welke bijzondere belastbaarheideisen het meeste invloed hadden op werkvermogen

4 Ger Adrichem, RAV Gooi en Vechtstreek

5 112Tilburg

6 Eemskrant.nl

7 Steekproef Data van 506 ambulance medewerkers: Man Vrouw Totaal Chauffeur Verpleegkundige Totaal

8 Onderzoeksvragen 1. Welke beroepsspecifieke belastbaarheideisen zijn het sterkst geassocieerd met het zelf ingeschat werkvermogen in ambulance chauffeurs en verpleegkundigen? 2. In welke mate verklaren zelf-ingeschat fysiek en mentaal/emotioneel werkvermogen het zelf-ingeschat algeheel werkvermogen?

9 Methoden PMO afgenomen door bedrijfsartsen Beroepsspecifiek Gevalideerde vragenlijsten en fysieke testen Zelf-ingeschat werkvermogen (0-10) 6 categorieën bijzondere belastbaarheideisen AZN voor Arbeid en Gezondheid Periodieke Arbeidsgezondheidkundige Monitor voor de Ambulancesector - Testprotocol en achtergronddocument (2010)

10 Categorieën functie-eisen Onafhankelijke variabelen Verhoogde waakzaamheid en oordeelsvermogen Emotionele piekbelasting Fysieke gesteldheid Waarnemen en communiceren Huidklachten Ademhalingsklachten

11 Resultaten vraag 1: 1 Categorieën die significant bijdragen aan de verklaarde variantie Algemeen werkvermogen Fysiek werkvermogen Mentaal werkvermogen Verhoogde waakzaamheid en oordeelsvermogen * Fysieke gesteldheid * Emotionele piekbelasting * 2 Emotionele piekbelasting * Verhoogde waakzaamheid en oordeelsvermogen * *: Significante verbetering in het model aangeduid door F-change bij p<0.01 **: Significante verbetering in het model aangeduid door F-change bij p<0.05 Verhoogde waakzaamheid en oordeelsvermogen ** Percentage verklaarde variantie per model Algemeen werkvermogen Fysiek werkvermogen Mentaal werkvermogen Geslacht 2.5 % 4.3 % 3.3 % % 13.1 % 8.9 % % 15.3 % 11.0 % Verklaarde variantie: variatie in werkvermogen kan voor... % verklaard worden door verschillen in bovengenoemde categorieën

12 Verhoogde waakzaamheid en oordeelsvermogen Signaalvragen moe, depressief, waakzaamheid, slaapprobleem en vergeetachtigheid Herstelbehoefteschaal (VBBA) Depressieschaal (BSI-DEP) Epworth Sleepiness Scale (ESS)

13 Resultaten vraag 2: Verklaarde variantie in algemeen werkvermogen door fysiek en mentaal werkvermogen: Algemeen werkvermogen ambulance medewerkers Verklaarde variantie Fysiek werkvermogen 37,4 % * Mentaal/emotioneel werkvermogen 39,1 % * Samen 48,3 % * *: Significante verbetering in het model aangeduid door F-change bij p<0.01 Verklaarde variantie: variatie in algemeen werkvermogen kan voor... % verklaard worden door verschillen in fysiek of mentaal/emotioneel werkvermogen.

14 Conclusies 1. Welke beroepsspecifieke belastbaarheideisen zijn geassocieerd met het zelf ingeschat werkvermogen in ambulance chauffeurs en verpleegkundigen? Waakzaamheid en oordeelsvermogen: werk-gerelateerde vermoeidheid, mentale klachten, alertheid en slaperigheid zijn het sterkst geassocieerd met zelf-ingeschat werkvermogen. 2. Hoe zijn zelf ingeschat fysiek en mentaal werkvermogen geassocieerd met het zelf ingeschat algemeen ervaren werkvermogen? Fysiek en mentaal werkvermogen verklaren samen ongeveer 50 procent van het algemene werkvermogen.

15 Discussie Zelf ingeschat werkvermogen onvoldoende bij 1.2% van de werknemers 68% van de werknemers bleek één of meer keer onvoldoende belastbaarheid te hebben tijdens het PMO. Is zelf-ingeschat werkvermogen bruikbaar? Contact: voor Arbeid en Gezondheid, AMC Amsterdam

16 Bedankt voor uw aandacht Heeft u nog vragen?

17 Scores % Gemiddeld Std. Deviatie Gevallen* Gevallen* Afhankelijke variabelen Algemeen werkvermogen (0-10) Fysiek werkvermogen (0-10) Mentaal/emotioneel werkvermogen (0-10) Categorieën onafhankelijke variabelen 2. Verhoogde waakzaamheid en oordeelsvermogen klachten Werk gerelateerde vermoeidheid (0-11) Symptomen van depressie (0-24) Waakzaamheid en slaperigheid problemen (0-24) * Based on the cut off values in the WHS

Geschikt of ongeschikt?

Geschikt of ongeschikt? Dr. Julitta Boschman Prof. dr. Carel Hulshof Prof. dr. Monique Frings-Dresen Prof. dr. Judith Sluiter Geschikt of ongeschikt? Het Coronel Insituut voor Arbeid en Gezondheid Focus van onze afdeling: Preventie

Nadere informatie

Evaluatie van Preventief Medisch Onderzoek in de gehandicaptenzorg

Evaluatie van Preventief Medisch Onderzoek in de gehandicaptenzorg Evaluatie van Preventief Medisch Onderzoek in de gehandicaptenzorg Jurriaan Blekemolen Carel Hulshof Judith Sluiter voor Arbeid en Gezondheid, AMC, Amsterdam AMC 27 mei 2016 Even voorstellen Sinds 1991

Nadere informatie

Duurzame Re-integratie

Duurzame Re-integratie Duurzame Re-integratie van mensen met aanhoudende vermoeidheidsklachten Margot Joosen Monique Frings-Dresen Judith Sluiter Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid Academisch Medisch Centrum, Amsterdam

Nadere informatie

Handleiding PAM-applicatie

Handleiding PAM-applicatie Periodieke Arbeidsgezondheidkundige Monitor (PAM) voor de Ambulancesector Handleiding PAM-applicatie INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding 2 2. Organisator 3 3. Bedrijfsarts 7 4. Testafnemer 13 5. Deelnemer 16 1

Nadere informatie

Werkgerichte interventies bij psychische klachten

Werkgerichte interventies bij psychische klachten Werkgerichte interventies bij psychische klachten Dr. Karen Nieuwenhuijsen voor Arbeid en Gezondheid, AMC Goed Gestemd aan het werk, 20 maart 2013 Inhoud I. Psychische aandoeningen en problemen in werk

Nadere informatie

Hét instrument voor het meten van werkfunctioneren!

Hét instrument voor het meten van werkfunctioneren! Hét instrument voor het meten van werkfunctioneren! Dr. Edwin Boezeman Dr. Karen Nieuwenhuijsen Prof. dr. Judith Sluiter 1 Gezondheidsklachten 2 Gezondheidsklachten Verminderen geregeld het vermogen van

Nadere informatie

Draagvlak voor invoer en gebruik van de fysieke testen uit de Periodieke Arbeidsgezondheidkundige Monitor (PAM) in de Ambulancesector

Draagvlak voor invoer en gebruik van de fysieke testen uit de Periodieke Arbeidsgezondheidkundige Monitor (PAM) in de Ambulancesector Rapportnummer 14-02 Draagvlak voor invoer en gebruik van de fysieke testen uit de Periodieke Arbeidsgezondheidkundige Monitor (PAM) in de Ambulancesector Februari 2014 Onderzoeksteam: Dr. Vincent Gouttebarge

Nadere informatie

-Draaiboek organisatie PAM en aanstellingskeuring Ambulancesector- Draaiboek organisatie PAM en aanstellingskeuring Ambulancesector per RAV

-Draaiboek organisatie PAM en aanstellingskeuring Ambulancesector- Draaiboek organisatie PAM en aanstellingskeuring Ambulancesector per RAV Draaiboek organisatie PAM en aanstellingskeuring Ambulancesector per RAV In opdracht van Ambulancezorg Nederland opgesteld door: Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid Academische Medisch Centrum

Nadere informatie

Werken in Vlaanderen: vermoeiend of plezierig?

Werken in Vlaanderen: vermoeiend of plezierig? Werken in Vlaanderen: vermoeiend of plezierig? Resultaten van 10 jaar onderzoek naar de beleving en beoordeling van arbeid Prof. Dr. Hans De Witte Gewoon Hoogleraar Arbeidspsychologie, WOPP-KU Leuven Seminarie

Nadere informatie

Preventieve consultvoering tijdens PMO: hoe doe je dat?

Preventieve consultvoering tijdens PMO: hoe doe je dat? Preventieve consultvoering tijdens PMO: hoe doe je dat? Prof.dr Judith K Sluiter, PI, MBA Dr. Karen Nieuwenhuijsen, UD, PE (Prof.dr Carel TJ Hulshof) v Arbeid & Gezondheid, KMKA, AMC BG-dagen, Papendal,

Nadere informatie

Handleiding PAM-applicatie

Handleiding PAM-applicatie Periodieke Arbeidsgezondheidkundige Monitor (PAM) voor de Ambulancesector Handleiding PAM-applicatie INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding 2 2. Organisator 3 3. Bedrijfsarts 8 4. Testafnemer 15 5. Deelnemer 18 1

Nadere informatie

Effect van werkstijl op het onderhouden van RSI-klachten in een veranderende werkomgeving

Effect van werkstijl op het onderhouden van RSI-klachten in een veranderende werkomgeving Effect van werkstijl op het onderhouden van RSI-klachten in een veranderende werkomgeving Prof. dr Monique HW Frings-Dresen e-mail: m.frings@amc.uva.nl Dr Eline M Meijer Dr Judith K Sluiter voor Arbeid

Nadere informatie

Veroudering van het houdings- en bewegingsapparaat en interventiemogelijkheden

Veroudering van het houdings- en bewegingsapparaat en interventiemogelijkheden Veroudering van het houdings- en bewegingsapparaat en interventiemogelijkheden scholing NVAB 18 april 2013 Remko Soer Centrum voor Revalidatie Wervelkolomcentrum Achtergrond Mensen worden steeds ouder

Nadere informatie

Nachtwerk en gezondheid. Prof dr ir Tjabe Smid

Nachtwerk en gezondheid. Prof dr ir Tjabe Smid Nachtwerk en gezondheid Prof dr ir Tjabe Smid Wat is nachtwerk? Gezondheidsraad: Werk dat wordt verricht op tijden waardoor verstoring van het dag-nachtritme kan optreden (incl. langere diensten die voor

Nadere informatie

Duurzame Re-integratie

Duurzame Re-integratie Duurzame Re-integratie van mensen met aanhoudende vermoeidheidsklachten Margot Joosen Monique Frings-Dresen Judith Sluiter Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid Academisch Medisch Centrum, Amsterdam

Nadere informatie

Summary & Samenvatting. Samenvatting

Summary & Samenvatting. Samenvatting Samenvatting De meeste studies na rampen richten zich op de psychische problemen van getroffenen zoals post-traumatische stress stoornis (PTSS), depressie en angst. Naast deze gezondheidsgevolgen van psychische

Nadere informatie

Chronische zieke werknemers: Werkbeleving & ziekteverzuim

Chronische zieke werknemers: Werkbeleving & ziekteverzuim Chronische zieke werknemers: Werkbeleving & ziekteverzuim dr. Nathalie Donders drs. Karin Roskes dr. Joost van der Gulden Afdeling Eerstelijnsgeneeskunde Centrum voor Huisartsgeneeskunde, Ouderengeneeskunde

Nadere informatie

Impact van taken en opleiding op de vermoeidheid van de chauffeur. Prof. dr. Tom Brijs IMOB, UHasselt

Impact van taken en opleiding op de vermoeidheid van de chauffeur. Prof. dr. Tom Brijs IMOB, UHasselt Impact van taken en opleiding op de vermoeidheid van de chauffeur Prof. dr. Tom Brijs IMOB, UHasselt Probleemstelling Autonoom rijden brengt een nieuwe werkdynamiek in de cabine Periodes waarin niet actief

Nadere informatie

Is de therapeutische relatie in CGT voor CVS van belang voor het behandelresultaat?

Is de therapeutische relatie in CGT voor CVS van belang voor het behandelresultaat? Is de therapeutische relatie in CGT voor CVS van belang voor het behandelresultaat? Hans Knoop Marianne Heins Gijs Bleijenberg CGT leidt tot een afname van klachten % patienten dat geen of duidelijk minder

Nadere informatie

Nachtwerk en gezondheid Prof dr ir Tjabe Smid, Prof. dr. Carel Hulshof

Nachtwerk en gezondheid Prof dr ir Tjabe Smid, Prof. dr. Carel Hulshof Nachtwerk en gezondheid Prof dr ir Tjabe Smid, Prof. dr. Carel Hulshof Tjabe Smid disclosure (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring en

Nadere informatie

Chapter 9. Nederlandse samenvatting (Dutch summary)

Chapter 9. Nederlandse samenvatting (Dutch summary) Chapter 9 Nederlandse samenvatting (Dutch summary) Samenvatting Samenvatting Depressie en angst klachten bij Nederlandse patiënten met een chronische nierziekte Het onderwerp van dit proefschrift is depressieve

Nadere informatie

A. Beschrijving van de functie. Functiebenaming: Balletbegeleider Functie-eisen: MBO-niveau

A. Beschrijving van de functie. Functiebenaming: Balletbegeleider Functie-eisen: MBO-niveau A. Beschrijving van de functie Functiebenaming: Balletbegeleider Functie-eisen: MBO-niveau Taken 1. Het instrumentaal begeleiden van lessen 2. Het bijhouden van ontwikkelingen op het vakgebied 3. Het verrichten

Nadere informatie

Is het proces van verandering tijdens cognitieve gedragstherapie voor het chronisch vermoeidheidssyndroom hetzelfde voor vermoeidheid en pijn?

Is het proces van verandering tijdens cognitieve gedragstherapie voor het chronisch vermoeidheidssyndroom hetzelfde voor vermoeidheid en pijn? Is het proces van verandering tijdens cognitieve gedragstherapie voor het chronisch vermoeidheidssyndroom hetzelfde voor vermoeidheid en pijn? Lotte Bloot, MSc Marianne Heins, Phd Rogier Donders, Phd Gijs

Nadere informatie

Vragenlijst Arbeid en Re-integratie

Vragenlijst Arbeid en Re-integratie Vragenlijst Arbeid en Re-integratie Inzicht in werk en welbevinden Naam Geslacht Leeftijd Sans Nom-Example Vrouw 39 jaar Geboortedatum 08-02-1975 Referentiecode A1.0003.256 Datum 25-01-2015 Rapport Versie

Nadere informatie

BURNOUT ASSESSMENT TOOL

BURNOUT ASSESSMENT TOOL BURNOUT ASSESSMENT TOOL Wat is de BAT? De eigenschappen en sterktes van de nieuwe meting Woensdag 20 maart 2019 Inhoud 1- Hoe betrouwbaar & valide is de BAT? 2- Hoe gebruik je de BAT? 3- Hoeveel werkenden

Nadere informatie

Relatie gehoorverlies & herstelbehoefte, werk eigenschappen en verzuim

Relatie gehoorverlies & herstelbehoefte, werk eigenschappen en verzuim Relatie gehoorverlies & herstelbehoefte, werk eigenschappen en verzuim Resultaten van de NL-SH Research Programme > Quality of Care Janneke Nachtegaal, Joop Kuik, Han Anema, Theo Goverts, Joost Festen

Nadere informatie

Cognitieve gedragstherapie voor MSgerelateerde

Cognitieve gedragstherapie voor MSgerelateerde Cognitieve gedragstherapie voor MSgerelateerde vermoeidheid Marieke Houniet- de Gier, Gz-psycholoog/ cognitief gedragstherapeut/ promovenda Afdeling Medische Psychologie + afdeling Revalidatiegeneeskunde

Nadere informatie

Handleiding voor eindgebruikers internet applicatie PAM. Periodieke Arbeidsgezondheidkundige Monitor (PAM) voor de Ambulancesector

Handleiding voor eindgebruikers internet applicatie PAM. Periodieke Arbeidsgezondheidkundige Monitor (PAM) voor de Ambulancesector Handleiding voor eindgebruikers internet applicatie PAM Periodieke Arbeidsgezondheidkundige Monitor (PAM) voor de Ambulancesector INTRODUCTIE Binnen de ambulancesector heeft het Coronel Instituut voor

Nadere informatie

Optimale gewichten van blokken voor metselen en lijmen in de bouw

Optimale gewichten van blokken voor metselen en lijmen in de bouw Optimale gewichten van blokken voor metselen en lijmen in de bouw dr. Paul Kuijer Eur.Erg., dr. Henk van der Molen, dr. Marco Hoozemans, drs Gert Faber, Robin Grouwstra, Paul Hopmans BSc, Arnaud Houweling

Nadere informatie

Test je mate van overspanning

Test je mate van overspanning Test je mate van overspanning Deze vragenlijst is bedoeld om stressklachten en overspannenheid in kaart te brengen. Het gaat om diverse stressklachten die te maken kunnen hebben met je werk en privésituatie.

Nadere informatie

hoofdstuk 1 doelstellingen hoofdstuk 2 diagnosen

hoofdstuk 1 doelstellingen hoofdstuk 2 diagnosen Dit proefschrift gaat over moeheid bij mensen die dit als belangrijkste klacht presenteren tijdens een bezoek aan de huisarts. In hoofdstuk 1 wordt het onderwerp moeheid in de huisartspraktijk kort geïntroduceerd,

Nadere informatie

Slaapapneu en vermoeidheidsklachten bij mensen met een CVA. Het venijn zit in de staart IV 11 april 2013 Justine Aaronson

Slaapapneu en vermoeidheidsklachten bij mensen met een CVA. Het venijn zit in de staart IV 11 april 2013 Justine Aaronson Slaapapneu en vermoeidheidsklachten bij mensen met een CVA Het venijn zit in de staart IV 11 april 2013 Justine Aaronson Coen van Bennekom, revalidatiearts Tijs van Bezeij, revalidatiearts Erny Groet,

Nadere informatie

en psychosociale werkkenmerken voorspellen wie van de nog actief werkende bedrijfsen/

en psychosociale werkkenmerken voorspellen wie van de nog actief werkende bedrijfsen/ Moe! Studies naar hulpzoekend gedrag laten zien dat het besluit om een arts te bezoeken doorgaans het resultaat is van een complex proces. Niet alleen gezondheidsgerelateerde, maar ook sociale, culturele

Nadere informatie

ORGANISATIEVERANDERINGEN, JOBSTRESS EN KLANTENSATISFACTIE : NAAR HET «FLEXIHEALTH CONCEPT» SAMENVATTING

ORGANISATIEVERANDERINGEN, JOBSTRESS EN KLANTENSATISFACTIE : NAAR HET «FLEXIHEALTH CONCEPT» SAMENVATTING ORGANISATIEVERANDERINGEN, JOBSTRESS EN KLANTENSATISFACTIE : NAAR HET «FLEXIHEALTH CONCEPT» SAMENVATTING Prof. C. Vandenberghe, coordinateur Université catholique de Louvain Prof. V. De Keyser Université

Nadere informatie

Sociale kenmerken van de buurt staan in verband met de fysieke en mentale gezondheid van haar inwoners:

Sociale kenmerken van de buurt staan in verband met de fysieke en mentale gezondheid van haar inwoners: Sociale kenmerken van de buurt staan in verband met de fysieke en mentale gezondheid van haar inwoners: Een onderzoek met gegevens van de leefbaarheidsmonitor Delfien Van Dyck 31 mei 2016 Definitie gezondheid

Nadere informatie

Samenvatting, conclusies en discussie

Samenvatting, conclusies en discussie Hoofdstuk 6 Samenvatting, conclusies en discussie Inleiding Het doel van het onderzoek is vast te stellen hoe de kinderen (10 14 jaar) met coeliakie functioneren in het dagelijks leven en wat hun kwaliteit

Nadere informatie

Slaapapneu in de praktijk. Jeffrey Benistant, MCs.

Slaapapneu in de praktijk. Jeffrey Benistant, MCs. Slaapapneu in de praktijk Jeffrey Benistant, MCs. Over mij Technische Geneeskunde 2008-2016 Afgestudeerd MST, Longgeneeskunde, Sleep Apnoea Detection Using Small & Cheap Sensors Medeoprichter & werkzaam

Nadere informatie

Geen mythes, maar feiten. Hoe voeden Vlaamse ouders kinderen en adolescenten werkelijk op en hoe ervaren ze dit?

Geen mythes, maar feiten. Hoe voeden Vlaamse ouders kinderen en adolescenten werkelijk op en hoe ervaren ze dit? Geen mythes, maar feiten. Hoe voeden Vlaamse ouders kinderen en adolescenten werkelijk op en hoe ervaren ze dit? Sofie Rousseau Prof. dr. Karla Van Leeuwen Opvoedingsgedrag Opvoedingsbeleving Achtergrond:

Nadere informatie

Prognostische factoren van vermoeidheid en werkvermogen bij kanker na twee jaar verzuim

Prognostische factoren van vermoeidheid en werkvermogen bij kanker na twee jaar verzuim Prognostische factoren van vermoeidheid en werkvermogen bij kanker na twee jaar verzuim Peter van Muijen, Saskia F.A. Duijts, Karin Bonefaas-Groenewoud, Johannes R. Anema, Allard J. van der Beek BG dagen

Nadere informatie

PPMO (periodiek preventief medisch onderzoek) voor repressief brandweerpersoneel: V: beoordeling

PPMO (periodiek preventief medisch onderzoek) voor repressief brandweerpersoneel: V: beoordeling Rapportnr. 1102 PPMO (periodiek preventief medisch onderzoek) voor repressief brandweerpersoneel: V: December 2010 Opgesteld voor VNG in opdracht van de STICHTING A+O FONDS GEMEENTEN door: Dr JK Sluiter,

Nadere informatie

De gevolgen van een verminderd werkvermogen voor duurzame inzetbaarheid

De gevolgen van een verminderd werkvermogen voor duurzame inzetbaarheid De gevolgen van een verminderd werkvermogen voor duurzame inzetbaarheid Tilja van den Berg & Lex Burdorf Afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg Erasmus MC, Rotterdam Aanleiding Zorgsector Aanleiding

Nadere informatie

Groepsrapportage Preventief Medisch Onderzoek (PMO)

Groepsrapportage Preventief Medisch Onderzoek (PMO) Groepsrapportage Preventief Medisch Onderzoek (PMO) Organisatie Bedrijfstak Uitvoerder PMO Toegepast instrument Organisatie Voorbeeld Zorg Ellen van Dijk, bedrijfsarts VAR-2 Datum 25-11-2015 VAR-2 Pastorieweg

Nadere informatie

Psychological Determinants of Absenteeism at Work by Pregnant Women. Psychologische determinanten van uitval uit het arbeidsproces door zwangere

Psychological Determinants of Absenteeism at Work by Pregnant Women. Psychologische determinanten van uitval uit het arbeidsproces door zwangere Psychological Determinants of Absenteeism at Work by Pregnant Women Psychologische determinanten van uitval uit het arbeidsproces door zwangere vrouwen: Onderzoek naar de relatie tussen angst, depressieve

Nadere informatie

BedrijfsGezondheidsIndex 2007

BedrijfsGezondheidsIndex 2007 BedrijfsGezondheidsIndex 2007 Oudere werknemers zijn vitaler Oudere werknemers zijn vitaler en ervaren een betere mentale gezondheid dan hun jongere collega s. Dit komt mede doordat ze een gezondere leefstijl

Nadere informatie

GEZONDHEID SUBSTANTIEEL VERBETERD

GEZONDHEID SUBSTANTIEEL VERBETERD RESULTATEN ANALYSE 2014 GEZONDHEID SUBSTANTIEEL VERBETERD De Rughuis Methode heeft aangetoond dat de gezondheidstoestand en kwaliteit van leven bij patiënten met chronische rugklachten enorm kan toenemen.

Nadere informatie

Psychosocial Problems in Cancer Genetic Counseling: Detecting and Facilitating Communication W. Eijzenga

Psychosocial Problems in Cancer Genetic Counseling: Detecting and Facilitating Communication W. Eijzenga Psychosocial Problems in Cancer Genetic Counseling: Detecting and Facilitating Communication W. Eijzenga Nederlandse samenvatting INLEIDING Mensen met een mogelijk verhoogde kans op kanker kunnen zich

Nadere informatie

en duurzame inzetbaarheid

en duurzame inzetbaarheid Sensortechnologie en duurzame Lectoraat Arbeidsparticipatie Hanzehogeschool Groningen: Dr. Hilbrand Oldenhuis (Senior-onderzoeker lectoraat Arbeidsparticipatie) Dr. Louis Polstra (Lector Arbeidsparticipatie)

Nadere informatie

Stressklachten bij werkenden, van inzicht naar interventie

Stressklachten bij werkenden, van inzicht naar interventie Stressklachten bij werkenden, van inzicht naar interventie Dr. Karen Nieuwenhuijsen voor Arbeid en Gezondheid, AMC, Amsterdam Amsterdam, 17 juni 2016 Disclosure belangenverstrengeling (potentiële) belangenverstrengeling

Nadere informatie

VITALER HET TOURINGCAR

VITALER HET TOURINGCAR VITALER HET TOURINGCAR HOOGSEIZOEN DOOR: EEN EVALUATIE VAN INTERVENTIES drs. Art van Schaaijk 1, dr. Karen Nieuwenhuijsen 1, prof. dr. Monique H.W. Frings-Dresen 1 Financiering Europees Sociaal Fonds,

Nadere informatie

Heeft positieve affectregulatie invloed op emotionele problemen na ingrijpende gebeurtenissen?

Heeft positieve affectregulatie invloed op emotionele problemen na ingrijpende gebeurtenissen? Heeft positieve affectregulatie invloed op emotionele problemen na ingrijpende gebeurtenissen? Lonneke I.M. Lenferink Rijksuniversiteit Groningen, Universiteit Utrecht Paul A. Boelen Universiteit Utrecht,

Nadere informatie

Zijn distress en ziektestatus gerelateerd aan lichamelijke en emotionele problemen bij vrouwen met ovariumkanker?*

Zijn distress en ziektestatus gerelateerd aan lichamelijke en emotionele problemen bij vrouwen met ovariumkanker?* Zijn distress en ziektestatus gerelateerd aan lichamelijke en emotionele problemen bij vrouwen met ovariumkanker?* Floor Ploos van Amstel, RN, MSc, verpleegkundig expert, afd. Medische Oncologie Maaike

Nadere informatie

De ontwikkeling en evaluatie van het zes stappenplan voor bedrijfsartsen

De ontwikkeling en evaluatie van het zes stappenplan voor bedrijfsartsen De ontwikkeling en evaluatie van het zes stappenplan voor bedrijfsartsen Dr. Teus Brand Dr. Julitta Boschman Prof. dr. Monique Frings-Dresen Dr. Henk van der Molen Coronel Instituut, Academisch Medisch

Nadere informatie

Neuropsychiatrische symptomen bij Nederlandse verpleeghuispatiënten

Neuropsychiatrische symptomen bij Nederlandse verpleeghuispatiënten Proefschrift: S.U. Zuidema Neuropsychiatrische symptomen bij Nederlandse verpleeghuispatiënten met dementie Samenvatting Dementie is een ongeneeslijke aandoening met belangrijke effecten op cognitie, activiteiten

Nadere informatie

De effectiviteit van CGT en IPT bij Nederlandse, Turks-Nederlandse en Marokkaans- Nederlandse patiënten

De effectiviteit van CGT en IPT bij Nederlandse, Turks-Nederlandse en Marokkaans- Nederlandse patiënten De effectiviteit van CGT en IPT bij Nederlandse, Turks-Nederlandse en Marokkaans- Nederlandse patiënten Sprekers: Vivian Peerbooms MSc & Elif Sentürk MSc Begeleiders: Prof. Dr. M.H.J Bekker & G.A. SempérteguiVallejo

Nadere informatie

De kracht van het netwerk

De kracht van het netwerk De kracht van het netwerk 2 e landelijk symposium voor IC-netwerken 28 november 2018 Kwaliteitsverbeteringen met patiëntgerapporteerde uitkomsten Marieke Zegers senior onderzoeker Disclosure (Potentiële)

Nadere informatie

Betekenisvolle activiteiten als alternatief voor. Prof dr Patricia De Vriendt & Ruben Vanbosseghem

Betekenisvolle activiteiten als alternatief voor. Prof dr Patricia De Vriendt & Ruben Vanbosseghem Betekenisvolle activiteiten als alternatief voor Prof dr Patricia De Vriendt & Ruben Vanbosseghem Dit is het verhaal van de zes WZC Algemene opzet van de studie Ingebed in de WZC-brede aanpak met het oog

Nadere informatie

Activiteiten en participatie bij kinderen jongeren met Licht Traumatisch Hersenletsel & Een vroege interventie

Activiteiten en participatie bij kinderen jongeren met Licht Traumatisch Hersenletsel & Een vroege interventie Activiteiten en participatie bij kinderen jongeren met Licht Traumatisch Hersenletsel & Een vroege interventie Inhoud Theoretisch deel Achtergrond Opzet studie Eerste Resultaten Conclusies Take home messages

Nadere informatie

Decisional conflict. Ageeth Rosman Kennispoort 7 feb 2014

Decisional conflict. Ageeth Rosman Kennispoort 7 feb 2014 Decisional conflict Ageeth Rosman Kennispoort 7 feb 2014 Disclosure Belangenverstrengeling geen Financiering ZonMw KNOV Samenwerkende organisaties NVOG TNO AMC Inhoud presentatie Wat is decisional conflict?

Nadere informatie

Limaweg 51a 2743 CC Waddinxveen 0182 62 31 00 info@fondsarm.nl www.fondsarm.nl. PMO Duurzame inzetbaarheid 2010

Limaweg 51a 2743 CC Waddinxveen 0182 62 31 00 info@fondsarm.nl www.fondsarm.nl. PMO Duurzame inzetbaarheid 2010 Limaweg 51a 2743 CC Waddinxveen 0182 62 31 00 info@fondsarm.nl www.fondsarm.nl PMO Duurzame inzetbaarheid 2010 1. Inleiding Het O&O fonds ARM heeft een instrument ontwikkeld om de duurzame inzetbaarheid

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting 119 120 Samenvatting 121 Inleiding Vermoeidheid is een veel voorkomende klacht bij de ziekte sarcoïdose en is geassocieerd met een verminderde kwaliteit van leven. In de literatuur

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/19103 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Pisanti, Renato Title: Beyond the job demand control (-support) model : explaining

Nadere informatie

Screening en behandeling van psychische problemen via internet. Viola Spek Universiteit van Tilburg

Screening en behandeling van psychische problemen via internet. Viola Spek Universiteit van Tilburg Screening en behandeling van psychische problemen via internet Viola Spek Universiteit van Tilburg Screening en behandeling van psychische problemen via internet Online screening Online behandeling - Effectiviteit

Nadere informatie

Chapter 9 Samenvatting CHAPTER 9. Samenvatting

Chapter 9 Samenvatting CHAPTER 9. Samenvatting Chapter 9 Samenvatting CHAPTER 9 Samenvatting 155 Chapter 9 Samenvatting SAMENVATTING Richtlijnen en protocollen worden ontwikkeld om de variatie van professioneel handelen te reduceren, om kwaliteit van

Nadere informatie

Samenvatting. Samenvatting

Samenvatting. Samenvatting Dit proefschrift behandelt de relatie tussen lichamelijke beperkingen en kwaliteit van leven en het effect van sociale steun op deze relatie bij patiënten die sinds kort reumatoïde artritis hebben. Reumatoïde

Nadere informatie

Bestuurders workshop. Prof. Dr. Annet de Lange Tjerry Verhoeven

Bestuurders workshop. Prof. Dr. Annet de Lange Tjerry Verhoeven Bestuurders workshop Prof. Dr. Annet de Lange Tjerry Verhoeven K=25 instellingen hebben vragenlijsten ingevuld 2 2 projecten: werknemer & werkgever Werknemersproject Zelfleiderschapstraining 14 instellingen

Nadere informatie

Jongeren en Gezondheid 2010 : Socio-demografische gegevens

Jongeren en Gezondheid 2010 : Socio-demografische gegevens Jongeren en Gezondheid 2010 : Socio-demografische gegevens Steekproef De steekproef van de studie Jongeren en Gezondheid 2010 bestaat uit 10772 leerlingen van het vijfde leerjaar lager onderwijs tot het

Nadere informatie

De effectiviteit van de werkwijze in het verkorten van de arbeidsongeschiktheidsduur van zieke vangnetters met psychische klachten

De effectiviteit van de werkwijze in het verkorten van de arbeidsongeschiktheidsduur van zieke vangnetters met psychische klachten De effectiviteit van de werkwijze in het verkorten van de arbeidsongeschiktheidsduur van zieke vangnetters met psychische klachten Selwin S. Audhoe, Karen Nieuwenhuijsen, Jan L. Hoving, Judith K. Sluiter

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/43602 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Fenema, E.M. van Title: Treatment quality in times of ROM Issue Date: 2016-09-15

Nadere informatie

Periodieke Arbeidsgezondheidkundige Monitor Vragenlijst

Periodieke Arbeidsgezondheidkundige Monitor Vragenlijst Werknemer nr.: Datum: Periodieke Arbeidsgezondheidkundige Monitor Vragenlijst Maart 2010 In opdracht van Ambulancezorg Nederland opgesteld door: Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid Academisch Medisch

Nadere informatie

Gerandomiseerd onderzoek naar het effect op terugkeer naar werk met lichttherapie / magnetische veld therapie en coaching bij werknemers met burnout

Gerandomiseerd onderzoek naar het effect op terugkeer naar werk met lichttherapie / magnetische veld therapie en coaching bij werknemers met burnout Gerandomiseerd onderzoek naar het effect op terugkeer naar werk met lichttherapie / magnetische veld therapie en coaching bij werknemers met burnout Toine Schoutens 1,2 Monique H.W. Frings-Dresen 1 Karen

Nadere informatie

Wij helpen medewerkers en organisaties (financieel) gezonder te worden.

Wij helpen medewerkers en organisaties (financieel) gezonder te worden. Wij helpen medewerkers en organisaties (financieel) gezonder te worden. Inhoudsopgave Gezonder-Nederland 3 De gezondheid in Nederland 4 Meten, managen en monitoren van vitaliteit 5 Gezondheidschecks 6

Nadere informatie

Gezondheid en (psycho)somatische klachten bij adolescenten in Vlaanderen 2010

Gezondheid en (psycho)somatische klachten bij adolescenten in Vlaanderen 2010 Resultaten HBSC Subjectieve gezondheid Gezondheid en (psycho)somatische klachten bij adolescenten in Vlaanderen Inleiding Gezondheid in de internationale HBSC (Health behaviour in School-aged Children)

Nadere informatie

Etnische verschillen in vallen en valangst onder zelfstandig wonende ouderen in de grote steden

Etnische verschillen in vallen en valangst onder zelfstandig wonende ouderen in de grote steden Etnische verschillen in vallen en valangst onder zelfstandig wonende ouderen in de grote steden 4 e Landelijk Valsymposium 2 December 2016 Aantal 65-plussers en prognose (G4) 500000 400000 300000 200000

Nadere informatie

Compatibility Process Scale (ACPS). De therapeutische alliantie is gemeten met de Werk

Compatibility Process Scale (ACPS). De therapeutische alliantie is gemeten met de Werk De invloed van indicatiestelling door overleg (the Negotiated Approach) op patiëntbehandelingcompatibiliteit en uitkomst bij de behandeling van depressieve stoornissen 185 In deze thesis staat de vraag

Nadere informatie

Imagery in bipolaire stoornissen

Imagery in bipolaire stoornissen Imagery in bipolaire stoornissen Karin van den Berg Klinisch psycholoog, GGzE Promovendus, Maastricht University Prof. Ger P.J. Keijsers Maastricht University: promotor Dr. M. Voncken Maastricht University:

Nadere informatie

CHAPTER. Samenvatting

CHAPTER. Samenvatting CHAPTER 9 Samenvatting CHAPTER 9 Klachten aan pols en hand komen veel voor; bij 9 tot 12.5% van de Nederlandse volwassenen. Niet alle mensen bezoeken de huisarts voor pols- of handklachten. De huisarts

Nadere informatie

Aanstellingskeuringen volgens de Wet op de Medisch Keuringen: wat te doen? Dr Judith K Sluiter & Dr Carel TJ Hulshof voorjaar 2011

Aanstellingskeuringen volgens de Wet op de Medisch Keuringen: wat te doen? Dr Judith K Sluiter & Dr Carel TJ Hulshof voorjaar 2011 Aanstellingskeuringen volgens de Wet op de Medisch Keuringen: wat te doen? Dr Judith K Sluiter & Dr Carel TJ Hulshof voorjaar 2011 Inhoud presentatie KMKA Wet op de Medische Keuringen (WMK) Wat te keuren

Nadere informatie

Klinische inspanningstesten in de (kinder)revalidatie

Klinische inspanningstesten in de (kinder)revalidatie Klinische inspanningstesten in de (kinder)revalidatie Kinderen en jongvolwassenen met een fysieke beperking, zoals cerebrale parese (CP), ervaren vaak loopproblemen in het dagelijks leven. Veelgehoorde

Nadere informatie

Sikkelcelziekte. Hersenschade: 30-60% silent infarct op MRI

Sikkelcelziekte. Hersenschade: 30-60% silent infarct op MRI Sikkelcelziekte 1000 kinderen in NL Erfelijke, chronische bloedarmoede Sikkelvormige rode bloedcellen Vernauwingen in bloedvaten Schade in alle organen Hersenschade: 30-60% silent infarct op MRI Gevolgen

Nadere informatie

Workshop. Feedback: acceptatie door studenten en de wil om te verbeteren. Bachelorthesis. Niek Breeschoten Laurens Waardenburg Bob Wassenaar

Workshop. Feedback: acceptatie door studenten en de wil om te verbeteren. Bachelorthesis. Niek Breeschoten Laurens Waardenburg Bob Wassenaar Workshop Feedback: acceptatie door studenten en de wil om te verbeteren Bachelorthesis Niek Breeschoten Laurens Waardenburg Bob Wassenaar Welkom Wie zijn wij? Voorstellen Feedbackmoment Neem een moment

Nadere informatie

De Invloed van Werkeisen en Hulpbronnen op de. Psychische Vermoeidheid en het Plezier in het Werk bij Werknemers. and Work Satisfaction of Employees

De Invloed van Werkeisen en Hulpbronnen op de. Psychische Vermoeidheid en het Plezier in het Werk bij Werknemers. and Work Satisfaction of Employees De Invloed van Werkeisen en Hulpbronnen op de Psychische Vermoeidheid en het Plezier in het Werk bij Werknemers The Influence of Job Demands and Job Resources on Psychological Fatigue and Work Satisfaction

Nadere informatie

Verplichte keuringen en preventief medisch onderzoek: kan werkfunctioneren worden bevorderd?

Verplichte keuringen en preventief medisch onderzoek: kan werkfunctioneren worden bevorderd? Verplichte keuringen en preventief medisch onderzoek: kan werkfunctioneren worden bevorderd? Prof.dr Judith K. Sluiter, MBA, PI j.sluiter@amc.nl Dec 2016 v Arbeid en Gezondheid, KMKA, Academisch Medisch

Nadere informatie

Patient Partner Project

Patient Partner Project \- Patient Partner Project Verschil tussen R.A.-patiënten die wel of geen patiënt partner zijn op het vlak Yan dagetijks functioneretrr gezondheidsstatuso wij ze van coping en zelfeffectiviteitsverwachtin

Nadere informatie

Groepskenmerken Aantal cliënten 103 Gemiddelde leeftijd 52 (Dit is gebaseerd op 42 cliënten) 56 Mannen, 47 Vrouwen en 0 niet ingevuld

Groepskenmerken Aantal cliënten 103 Gemiddelde leeftijd 52 (Dit is gebaseerd op 42 cliënten) 56 Mannen, 47 Vrouwen en 0 niet ingevuld Verslag Kwaliteit van Leven vragenlijst Vertrouwelijk verslag In opdracht van Floww International Periode 23--202 tot en met 0-2-204 De gebruikte vragenlijst heeft in de kern de Nederlandse vertaling van

Nadere informatie

Relatie Psychosociale problemen adolescenten en Opleidingsniveau adolescent en ouders.

Relatie Psychosociale problemen adolescenten en Opleidingsniveau adolescent en ouders. Relatie Psychosociale problemen adolescenten en Opleidingsniveau adolescent en ouders. Jano Havas Jeugdarts GGD Zuid Limburg en Promovendus Academische Werkplaats Referaat Sociale Geneeskunde, FHML, Universiteit

Nadere informatie

Samenvatting (Summary in Dutch) Het Belang van Leeftijdsgenoten: Sociale Problemen in de Kleuterklas en de Ontwikkeling van Psychische Problemen

Samenvatting (Summary in Dutch) Het Belang van Leeftijdsgenoten: Sociale Problemen in de Kleuterklas en de Ontwikkeling van Psychische Problemen (Summary in Dutch) Het Belang van Leeftijdsgenoten: Sociale Problemen in de Kleuterklas en de Ontwikkeling van Psychische Problemen 141 Als kinderen psychische problemen ontwikkelen zoals gedragsproblemen

Nadere informatie

Jongeren en Gezondheid 2014 : Socio-demografische gegevens

Jongeren en Gezondheid 2014 : Socio-demografische gegevens Jongeren en Gezondheid 14 : Socio-demografische gegevens Steekproef De steekproef van de studie Jongeren en Gezondheid 14 bestaat uit 9.566 leerlingen van het vijfde leerjaar lager onderwijs tot het zevende

Nadere informatie

Jonge werknemers en werkstress: een beknopte weergave van de feiten

Jonge werknemers en werkstress: een beknopte weergave van de feiten Jonge werknemers en werkstress: een beknopte weergave van de feiten Irene Houtman & Ernest de Vroome (TNO) In het kort: Onderzoek naar de ontwikkeling van burn-outklachten en verzuim door psychosociale

Nadere informatie

De mentale gezondheid van ploegenwerkers

De mentale gezondheid van ploegenwerkers De mentale gezondheid van ploegenwerkers Zo beschermt HR haar ploegenwerkers Dr. Ing. Ben Jansen, Rebecca Fruwert, MSc, Berina Kadic, MSc Whitepaper W W W. S T I C H T I N G T I M E D E S I G N. NL De

Nadere informatie

Een effectiviteitsanalyse van de

Een effectiviteitsanalyse van de Verzuimende werknemers Een effectiviteitsanalyse van de verzuimbegeleiding door Top-Care Onderzoek naar de effectiviteit van de verzuimspecifieke aanpak van Top-Care Esther Hilbers 1 In deze rapportage

Nadere informatie

Is cognitive gedragstherapie voor het chronisch vermoeidheidssyndroom ook effectief als groepstherapie?

Is cognitive gedragstherapie voor het chronisch vermoeidheidssyndroom ook effectief als groepstherapie? Nijmeegs Kenniscentrum Is cognitive gedragstherapie voor het chronisch vermoeidheidssyndroom ook effectief als groepstherapie? Jan-Frederic Wiborg, Jose van Bussel, Agaat van Dijk, Gijs Bleijenberg, Hans

Nadere informatie

Burn out bij patiënt / bij (student) arts

Burn out bij patiënt / bij (student) arts Burn out bij patiënt / bij (student) arts prof. dr. Nele Michels faculteit Geneeskunde & Gezondheidswetenschappen - Centrum voor Huisartsgeneeskunde / ICHO / Skills Lab - EURACT 1 Hakuin Ekaku (1685-1768)

Nadere informatie

AnneClaire GNM Zaman, MSc. Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid, AMC - 3 oktober 2017 Amsterdam Public Health research institute

AnneClaire GNM Zaman, MSc. Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid, AMC - 3 oktober 2017 Amsterdam Public Health research institute AnneClaire GNM Zaman, MSc Dr. Kristien MAJ Tytgat Dr. Angela GEM de Boer Prof. dr. Jean HG Klinkenbijl Prof. dr. Monique HW Frings-Dresen voor Arbeid en Gezondheid, AMC - 3 oktober 2017 Amsterdam Public

Nadere informatie

De COBRA-studie: Veranderingen in lichaamssamenstelling tijdens chemotherapie voor vrouwen met borstkanker.

De COBRA-studie: Veranderingen in lichaamssamenstelling tijdens chemotherapie voor vrouwen met borstkanker. De COBRA-studie: Veranderingen in lichaamssamenstelling tijdens chemotherapie voor vrouwen met borstkanker. Oncologiedagen voor verpleegkundigen, Ede 18-11-2014 Maaike van den Berg, MSc, Anja de Kruif,

Nadere informatie

Kwalitei van (over)leven na een reanimatie 1

Kwalitei van (over)leven na een reanimatie 1 Kwaliteit van (over) leven na een reanimatie Véronique Moulaert Revalidatiearts i.o./ psycholoog / onderzoeker Een zaal vol helden Ook helden hebben twijfels Doe ik het wel goed Hoe komt hij hier straks

Nadere informatie

BLIJVEN WERKEN AAN (JE) WAARDE

BLIJVEN WERKEN AAN (JE) WAARDE BLIJVEN WERKEN AAN (JE) WAARDE Verduurzamen van inzetbaarheid met oudere (laaggeschoolde) werknemers Jos Sanders, TNO 3 Duurzame inzetbaarheid werk als waarde Duurzame inzetbaarheid betekent dat werknemers

Nadere informatie

Neuropsychologisch. Anne M. Buunk Neuropsycholoog UMCG Wetenschappelijk onderzoek gevolgen SAB

Neuropsychologisch. Anne M. Buunk Neuropsycholoog UMCG Wetenschappelijk onderzoek gevolgen SAB Neuropsychologisch onderzoek (NPO) na een SAB Anne M. Buunk Neuropsycholoog UMCG Wetenschappelijk onderzoek gevolgen SAB Waarom? Ik wil graag weer aan het werk! Ik ben erg moe en prikkelbaar. Ik kan slecht

Nadere informatie

NeDerLANDse samenvatting

NeDerLANDse samenvatting CHAPTER 10 259 NEDERLANDSE SAMENVATTING Benzodiazepines zijn psychotrope middelen met anxiolytische, sederende, spierverslappende en hypnotische effecten. In de praktijk worden zij voornamelijk ingezet

Nadere informatie

Belangenverklaring. Organisatie: In overeenstemming met de regels van de Inspectie van de Gezondheidszorg (IGZ)

Belangenverklaring. Organisatie: In overeenstemming met de regels van de Inspectie van de Gezondheidszorg (IGZ) Belangenverklaring In overeenstemming met de regels van de Inspectie van de Gezondheidszorg (IGZ) Naam: Organisatie: A. Braamse VUmc Ik heb geen 'potentiële' belangenverstrengeling Problemen en zorgbehoeften

Nadere informatie

Exporteren naar en kopen in het buitenland. Prof. Dr. José Bloemer

Exporteren naar en kopen in het buitenland. Prof. Dr. José Bloemer Exporteren naar en kopen in het buitenland Prof. Dr. José Bloemer Relatiemanagement Dé strategie naar succesvol ondernemerschap in een internationale context Relatiemanagement Het ontwikkelen en verstevigen

Nadere informatie