SYMPOSIUM 2015 ENW AUGENT

Transcriptie

1 SYMPOSIUM 2015 ENW AUGENT TOOLS VAN, VOOR EN DOOR LERARENOPLEIDINGEN Maandagnamiddag 11 mei 2015 van 13u00 tot 18u00 Zebragebouw - Zebrastraat Gent Dit symposium richt zich tot lerarenopleiders, beleidsmedewerkers, opleidingsdirecteurs van de lerarenopleidingen in Vlaanderen; leraren, beleidsmedewerkers en directeurs van de scholen in het werkveld; begeleiders, beleidsmedewerkers en directeurs van de pedagogische begeleidingsdiensten. Als keynote-spreker neemt Prof. dr. Martin Valcke van de UGent het woord. Via zeven parallelsessies gelinkt aan de centrale thema s van het ENW AUGent zoomen we in op de ontwikkelde tools van, voor en door onze lerarenopleidingen. Na de sessies nodigen we jullie graag uit in Zaal Ned Kahn waar we een dankwoord zullen richten t.a.v. al onze partnerinstellingen en medewerkers met een daarop aansluitende feestelijke receptie. Programma: 13u00 Onthaal 13u30 Verwelkoming en inleiding door Prof. dr. Norbert Fraeyman, voorzitter ENW AUGent 13u45 Keynote-spreker Prof. dr. Martin Valcke - UGent 14u15 Parallelsessies gelinkt aan de centrale thema s van het ENW AUGent Sessie 1: ICT-Design Teams - Zaal Ned Kahn Sessie 2: Intervisiegroepen Vakdidactiek - Zaal Marnix Verstraeten Sessie 3: Taal- en diversiteitsbeleid: Ear openers en Eye openers - Zaal Nick Ervinck Sessie 4: Stages: Mentorenvormingen + STEL + Onderzoeksproject stages - Zaal Honoré D O Sessie 5: Motiverende beoordelingsvormen in de Lichamelijke Opvoeding - Thomas Huyghe Sessie 6: Lerarenopleiders onderzoeksvaardig - Zaal Panamarenko Sessie 7: STEM voor de Basis + Big Ideas en onderzoekend leren in het SO -Zaal Anneke Eussen 15u45 Dankwoord ENW AUGent 16u00 Receptie met een hapje en een drankje 18u00 Einde 1

2 PARALLELSESSIES: 14U15-15U45 SESSIE 1: ICT-DESIGN TEAMS ZAAL NED KAHN Sprekers: Bram Pynoo (ENW AUGent) - Griet Lust (AHS) - Jouri Van Landeghem (HoGent) - Bram Bruggeman (PCVO Het Perspectief) - Evelien Flamez (Cvo Kisp) In het kader van het ICT-Project startte het ENW AUGent m.b.t. de periode van vier ICT Design Teams. ICT Design Teams zijn teams van lerarenopleiders/lectoren/experten die gezamenlijk een ontwerpproces doorlopen ten einde een kwalitatief goed product op te leveren. In deze sessie wordt de werking en de verwachte producten van de verschillende ICT Design Teams toegelicht door: - ICT Design Team Shaken, not stirred: Hertekenen van het klassikale instructiemodel naar een blended leeromgeving (Trekker: Griet Lust - Arteveldehogeschool) - ICT Design Team Smart Science (Trekker: Jouri Van Landeghem - HoGent) - ICT Design Team Gecombineerd onderwijs als krachtige tool ter ondersteuning van de didactiek van de talen (Trekker: Bram Bruggeman - PCVO Het Perspectief) - ICT Design Team Kunst & Cultuur (Trekker: Evelien Flamez - Cvo Kisp) De opgestarte ICT-Design Teams worden in de periode van t.e.m centraal opgevolgd door de ICT-Projectmanager Bram Pynoo van het ENW AUGent in samenwerking met alle partnerinstellingen van het ENW AUGent. SESSIE 2: INTERVISIEGROEPEN VAKDIDACTIEK ZAAL MARNIX VERSTRAETEN Sprekers: Prof. Dr. Katrien Strubbe (UGent) - Prof. Dr. Leen Haerens (UGent) - Prof. Dr. Bruno De Wever (o.v.) - Katrien De Maegd (HoGent) - Deirdre Corbey (Cvo Kisp) - Davy Mortier (AHS) Sinds 2012 investeert het Kennis- en Vormingscentrum voor Vakdidactiek in de ondersteuning en vorming van de lerarenopleiders op het vlak van vakdidactiek. In dit kader werden in de periode van 2013 t.e.m verschillende intervisiegroepen voor vakdidactiek opgericht, waarin lerarenopleiders en meer bepaald vakdidactici ervaringen en deskundigheid uitwisselen met betrekking tot vakdidactiek in hun eigen vakgebied. Iedere intervisiegroep stippelt een gedifferentieerd professionaliseringstraject uit om tegemoet te komen aan de gesignaleerde noden binnen een vakgebied. Volgende intervisiegroepen werden opgestart door het ENW AUGent: - Intervisiegroep Moderne Vreemde Talen (Trekker: Veronique Sanctobin - PCVO Het Perspectief) - Intervisiegroep Project Algemene Vakken (Trekker: Davy Mortier - Arteveldehogeschool) - Intervisiegroep Project Kunstvakken (Trekker: Kristine Heirman - Arteveldehogeschool) - Intervisiegroep Nijverheidsvakken (Trekker: Mark Verbeke - CVO Kisp) - Intervisiegroep Natuurwetenschappen (Trekker: Binke D Haese - UGent) - Intervisiegroep Wiskunde (Trekker: Brian Baert - HoWest) - Intervisiegroep Geschiedenis (Trekker: Bruno De Wever - UGent) - Intervisiegroep Bewegingsvakken (Trekker: Leen Haerens - UGent) - Intervisiegroep Gedragswetenschappen (Trekker: Katrien De Maegd - HoGent) - Intervisiegroep Praktijkvak Hout (Trekker: Lisa Brille - CVO Kisp) De opgestarte en lopende intervisiegroepen voor verschillende vakgebieden worden tot eind 2015 centraal opgevolgd door de Projectmanager Vakdidactiek Bram Pynoo van het ENW AUGent in samenwerking met alle partnerinstellingen van het ENW AUGent. 2

3 SESSIE 3: TAAL- EN DIVERSITEITSBELEID ZAAL NICK ERVINCK 3.1 Project Ear openers: om studenten weer aan het luisteren te krijgen Spreker: Pieterjan Bonne (Arteveldehogeschool) In het hoger onderwijs wordt nog vaak gewerkt met grote groepen. Deze sessie verkent welke moeilijkheden studenten ervaren tijdens hoorcolleges, waarom ze afhaken en hoe we als docent hierop een antwoord kunnen bieden met oog voor zowel luister- als noteervaardigheid. Tot slot worden de resultaten verbonden met het gebruik van Power Point. Dit project werd in de periode van t.e.m gerealiseerd onder begeleiding van Pieterjan Bonne (Arteveldehogeschool) en Joke Vrijders (Arteveldehogeschool) in samenwerking met Ann Steverlynck (Arteveldehogeschool), Tinneke Van Bergen (Arteveldehogeschool), Kitty Gittenaer (Cvo Kisp) en Ann Van Kerckhove (HoWest). 3.2 Project Eye opener Sprekers: Katrien Durinck (HoGent) - An Standaert (HoGent) Lerarenopleidingen stellen diversiteit steeds meer centraal in het opleiden van leraren. De uitdaging blijft om als lerarenopleider zélf voldoende de aanwezige diversiteit van de studenten te (h)erkennen en erop in te spelen. Eye Opener biedt een nieuw intervisieconcept aan voor lerarenopleiders - stagebegeleiders. In de intervisiereeks van 5 bijeenkomsten in het academiejaar vertrekt men vanuit de ervaringen van een 6-tal lerarenopleiders en de reflectie hierop. Als kader gebruikt men onder andere Universal Design of Learning (UDL). Zo ontwerpt men samen stagebegeleiding die anders en beter inspeelt op de diversiteit van de studenten. Dit project wordt in de periode van t.e.m gerealiseerd onder begeleiding van Katrien Durinck (HoGent) in samenwerking met Prof. dr. Geert Van Hove (UGent) en Evelyne Coucke (Cvo Kisp). 3

4 4.1 Project Mentorenvormingen SESSIE 4: STAGES ZAAL HONORÉ D O Sprekers: Lucas De Cocker (HoGent) - Bart De Lathouwer (Arteveldehogeschool) Welke mentorenvormingen hebben we? Verschil in focus, situering, achtergrond en profiel. Wat is het bereikte output? Aantal opgeleide mentoren. Evaluatie van deze vormingen over de jaren heen op basis van een recent uitgevoerde tevredenheidsmeting. Wat zijn de uitdagingen van mentorschap in het onderwijs? Welke toekomstperspectieven zijn er voor de mentorenvormingen? Dit zijn een aantal vragen en aandachtspunten die tijdens deze sessie helder gesitueerd en toegelicht zullen worden. De mentorenvormingen worden sinds het bestaan van de Expertisenetwerken - in het kader van de beheersovereenkomst van het ENW AUGent - sinds t.e.m georganiseerd en aangeboden onder begeleiding van Lucas De Cocker (HoGent) en Bart De Lathouwer (Arteveldehogeschool) in samenwerking met de medewerkers van HoWest, PCVO Het Perspectief, Cvo Kisp en Cvo Panta Rhei De Avondschool. 4.2 Project STEL: In team in de klas: aan de slag met duo-stages in de lerarenopleiding! Sprekers: Ilse Ruys (Arteveldehogeschool) - Griet De Nys (HoGent) Met ENW-financiering werkten Arteveldehogeschool, Hogeschool Gent en Hogeschool West-Vlaanderen tijdens het academiejaar aan het praktijkgericht onderzoek STEL (op Stage met Twee Effectief Leren), met als doel de ontwikkeling vanuit een talentgerichte benadering van ondersteunende instrumenten voor de lerarenopleidingen basisonderwijs bij het ontwerpen en implementeren van systemen van team-teaching in stages. Als antwoord op de nood van studenten, mentoren, directies en docenten aan inspirerende voorbeelden van hoe team-teaching eruit kan zien, alsook aan materialen die het proces van samenwerking tussen (aspirant-)leerkrachten in één klas kunnen ondersteunen, werd een materialenbank uitgewerkt. Die omvat opdrachten, stappenplannen, beeld- en audiofragmenten, kijkwijzers en checklists, etc. Een aantal van de ontwikkelde materialen werd reeds door studenten en docenten gebruikt, geanalyseerd en geëvalueerd in het kader van pilootprojecten of bachelorproeven. Het gehele resultaat van het STEL-project is samengebracht op een website: De website werd ingevuld vanuit de concrete situatie van stages in de kleuterschool, maar biedt zeker ook inspiratie en ondersteuning voor duostages in het lager onderwijs, of voor in-service leerkrachten die met team-teaching van start willen gaan. Dit project werd in de periode van t.e.m gerealiseerd onder begeleiding van Ilse Ruys (Arteveldehogeschool) en Ida Veldeman (Arteveldehogeschool) in samenwerking met Kelly Van Driessche (HoGent) en Kris Hulsen (HoWest). 4.3 Project Onderzoeksproject Stages Sprekers: Dirk Gombeir (VIVES) - Tine Maes (VIVES) - Evy Van Parijs (Arteveldehogeschool) Help, alweer een stagiair in de klas! Stages optimaal organiseren in het Vlaams secundair onderwijs. Verschillende lerarenopleidingen ervaarden de voorbije jaren een nijpend tekort aan kwalitatieve stageplaatsen in het secundair onderwijs. In dit project onderzochten we welke voorwaarden vervuld moeten zijn om met alle betrokken actoren stages voor alle toekomstige leraren secundair onderwijs te organiseren. Aan de hand van een kwantitatieve en kwalitatieve analyse willen de onderzoekers een duidelijk beeld geven van de huidige manier waarop stages voor stagiairs in het vrij gesubsidieerd secundair onderwijs in de provincies Oost- en West-Vlaanderen worden georganiseerd. De kwantitatieve analyse gebeurde aan de hand van de gegevens uit het digitale systeem stageaanvraag.be. Voor de kwalitatieve analyse baseerden de onderzoekers zich op gesprekken met vertegenwoordigers uit stagescholen en lerarenopleidingen. Op tweevoudige wijze verwierven ze inzicht op het belang van een digitaal stageregistratiesysteem. Tegelijk brachten ze ook de verdere ontwikkelingsnoden in kaart. Vanuit deze insteken formuleerden ze onderbouwde aanbevelingen voor een digitaal stageregistratiesysteem, met het oog op een mogelijke verdere uitrol van zo n systeem. Dit onderzoeksproject wordt in de periode van t.e.m uitgevoerd onder begeleiding van Hilde Meysman (Arteveldehogeschool), Lut De Jaegher (Arteveldehogeschool), Johan Vanderhoeven (VIVES) en Dirk Gombeir (VIVES). 4

5 SESSIE 5: MOTIVERENDE BEOORDELINGSVORMEN IN DE LICHAMELIJKE OPVOEDING ZAAL THOMAS HUYGHE Spreker: Jolien Maes (UGent) Het project Motiverende beoordelingsvormen in de Lichamelijke Opvoeding (LO) had als doelstelling de invloed van verschillende evaluatievormen op de motivatie van leerlingen binnen de les LO systematisch te onderzoeken d.m.v. een theoretisch onderbouwd en evidence-based onderzoek om tot de ontwikkeling te komen van een 1-dag durende interactieve workshop m.b.t. motiverend evalueren. Het onderzoek toonde aan dat leerlingen in een evaluatieles (summatieve evaluatie) minder optimale vormen van motivatie vertonen in vergelijking met een niet-evaluatieles. Bovendien ervaren leerlingen meer angst wanneer ze geëvalueerd worden. Echter, het onderzoek toont ook aan dat door de toepassing van Assessment for Learning (bv. leerlingen stimuleren om na te denken over hoe ze kunnen verbeteren in een oefening), positieve motivationele effecten bereikt worden. Op basis van deze resultaten werd samen met de lerarenopleiders en beroepsleraren een workshop ontwikkeld met strategieën, tips en good practices om meer motiverend te evalueren. In deze lezing worden de resultaten van het onderzoek gepresenteerd en krijgt de luisteraar ook een beeld van de inhoud van de evidence-based workshop Motiverend beoordelen in de les LO. Dit project werd in de periode van t.e.m gerealiseerd onder begeleiding van Prof. dr. Leen Haerens (UGent), Prof. dr. Greet Cardon (UGent) en dr. Maarten Vansteenkiste (UGent) in samenwerking met Regine Lannoo (Arteveldehogeschool), Lise Speleers (HoGent) en Stefanie Verstraete (HoWest). SESSIE 6: LERARENOPLEIDERS ONDERZOEKSVAARDIG ZAAL PANAMARENKO Sprekers: Joke Hurtekant (Arteveldehogeschool) - Amal Ouahab (Arteveldehogeschool) - Joris Pauwels (Arteveldehogeschool) - Vicky De Windt (PCVO Het Perspectief) - Elke Demuynck (PCVO Het Perspectief) - Hanne Tack (UGent) - Prof. dr. Ruben Vanderlinde (UGent) Ondersteund door het ENW AUGent ontwikkelden de Arteveldehogeschool, PCVO Het Perspectief en Universiteit Gent gedurende het project Lerarenopleiders Onderzoeksvaardig een Masterclass waarbij praktijkonderzoek wordt ingezet als middel om lerarenopleiders te professionaliseren. Na een eerste proeftraject in worden in de huidige Masterclass 29 deelnemers uit negen lerarenopleidingen begeleid in het verrichten van praktijkonderzoek. De Masterclass wordt onderzoeksmatig opgevolgd door Universiteit Gent. Dit project wordt in de periode van t.e.m gerealiseerd onder begeleiding van Hilde Meysman (Arteveldehogeschool), Griet Mathieu (PCVO Het Perspectief) en Prof. dr. Ruben Vanderlinde (UGent). 5

6 7.1 STEM voor de Basis SESSIE 7: STEM-EDUCATIE ZAAL ANNEKE EUSSEN Sprekers: Hilde Van Houte (Arteveldehogeschool) - Karen De Maesschalck (Arteveldehogeschool) Het interenw/rp-project STEM voor de Basis, is een project dat als opdracht heeft acties op te zetten ter verbetering van STEM-didactiek in het bijzonder voor techniek (met inbegrip van ICT). Het projectteam focust op de attitude/rol van de leraar hierin en de ontwikkeling van een leergemeenschap/netwerk ter professionalisering van leraren binnen en buiten de school. Concreet werd een leergemeenschap (CoP STEM voor de Basis) opgezet bestaande uit lerarenopleiders wereldoriëntatie en wiskunde, pedagogische begeleiders en organisaties met een link naar STEM. Deze leergemeenschap komt maandelijks samen en wordt ondersteund door een online community. In deze sessie gaat het projectteam dieper in op de inzichten en de aanpak die men samen ontwikkelde in de CoP STEM voor de Basis. Dit betekent dat we enerzijds inzoomen op de doelen van STEM-educatie (Science Technology, Engineering en Mathematics) voor het basisonderwijs en de lerarenopleiding kleuter- en lager onderwijs, anderzijds gaan we dieper in op de aanpakken die hieraan gekoppeld zijn. Denk hierbij aan de onderzoekende aanpak, inzichten in Big Ideas, concept-context denken, engineering als geïntegreerde aanpak, Dit project wordt in de periode van t.e.m uitgewerkt onder begeleiding van Hilde Van Houte (Arteveldehogeschool) in samenwerking met Lieve Maeseele (HoGent) en Kenneth Devos (HoWest). 7.2 Big Ideas en onderzoekend leren in het Secundair Onderwijs Spreker: John De Poorter (UGent) Vanuit verschillende lerarenopleidingen verbonden aan het Expertisenetwerk AUGENT zijn projecten opgestart vertrekkende vanuit het concept Big Ideas met als doel de ontwikkeling van een wetenschapsdidactiek die een breed publiek aanspreekt en die gericht is op samenhang, redeneren en onderzoeken. In deze sessie gaan we aan de slag met enkele instrumenten die leerkrachten helpen om vanuit Big Ideas les te geven. We analyseren de impact van dit denkgereedschap op het lesgebeuren. Brengen Big Ideas het denken echt in beweging? Zetten ze aan tot kwaliteitsvol onderzoek? Kom het zelf ervaren. Er komen voorbeelden aan bod uit de verschillende natuurwetenschappen (biologie, fysica en chemie) en voor verschillende graden (tweede en derde graad). Dit project wordt in de periode van t.e.m uitgewerkt onder begeleiding van Prof. dr. Katrien Strubbe (UGent) en John De Poorter (UGent) in samenwerking met Jouri Van Landeghem (HoGent), Lies Van der Heyden (HoWest), Jan De Lange (Arteveldehogeschool) en Jasmien Maes (PCVO Het Perspectief). 6