ET Wijkmodel voor energietransitie in de gebouwde omgeving

Transcriptie

1 ET Wijkmodel voor energietransitie in de gebouwde omgeving Introductie, Juni 213 Copyright 213 by Energy Transition Group BV No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted in any form or by any means - electronic, mechanical, photocopying, recording, or otherwise - without the permission of Energy Transition Group BV. This document provides an outline of a presentation and is incomplete without the accompanying oral commentary and discussion. ET Wijkmodel - Introductie 1

2 Onderwerpen ET Wijkmodel Maatschappelijke Relevantie Model Functionaliteit Screenshots Toepassing voor DE Ramplaan Vervolgstappen ET Wijkmodel - Introductie 2

3 Energietransitie: Maatschappelijk Belang De transitie naar duurzame energie is urgent om diverse redenen: Leveringszekerheid: Verminder afhankelijkheid van politiek instabiele regio s Compenseer de verminderde olie & gas productie in Europa Olieproductie uit de Noordzee Bron: British Petroleum, 27 Milieu & duurzaamheid: Stop klimaatverandering en uitputting van grondstoffen Olie prijs Economie: Zorg voor energielevering tegen voorspelbare en betaalbare prijzen Realiseer groen groei door positie op te bouwen in hernieuwbare energie & energie efficiëntie technologieën Bln m3 Geq Gas productie in Nederland Bron: TNO, 27 Year Verwachte productie Groningen Verwachte productie niet-ontwikkelde overige locaties Verwachte productie ontwikkelde overige locaties ET Wijkmodel - Introductie 3

4 Energietransitie in Nederland: Het wordt tijd om serieus te worden Een trendbreuk is nodig wil Nederland het doel van 16% duurzame energie in 22 realiseren: Hernieuwbaar aandeel primaire energie 5% 45% 4% 35% 3% 25% 2% 15% 1% 5% % NL 16% doelstelling NL 14% EU verplichting Oostenrijk Denemarken Frankrijk Duitsland Italië Nederland Spanje Zweden Verenigd Koninkrijk EU (27 landen) Een Nationaal Energie(transitie)akkoord is hard nodig om belangentegenstellingen te overbruggen: Werkgevers: Energie voor de laagste prijs Werknemers: Behoud van koopkracht en werkgelegenheid EU 2% doelstelling Energiebedrijven: Rendement op bestaande productiefaciliteiten realiseren Centrale overheid: Geen belastingderving Gasbaten continueren Milieubeweging: Energietransitie versnellen lokaal of centraal ET Wijkmodel - Introductie 4

5 Energie Transitie: Groene Groei Potentie De wereldmarkt voor hernieuwbare energie & energie efficiëntie toepassingen groeit met 1% per jaar en zal in 22 de US$ 1 miljard (+/- 2%) passeren (excl. hydro, getijden en geothermisch technologie): Geselecteerde hernieuwbare energie technologieën - Wereldmarkt 6 Geselecteerde energie-efficientie-technologieën - Wereldmarkt 6 miljard US$ CAGR 21-22: 9.3% miljard US$ CAGR 21-22: 1.7% Biobrandstoffen Zon PV Wind op zee Wind op land Bronnen: Make, EIPA, Cleantech Group, ETG analysis Warmtekracht-koppeling Ramen Isolatie Hybride voertuigen Afval-naar-energie Biomassa Verlichting Warmtepompen (grond bron) Slimme meters Bron: BCC Research The nation that leads the clean energy economy will be the nation that leads the global economy (President Obama, State of the Union 21) ET Wijkmodel - Introductie 5

6 Energietransitie: Belang van de bebouwde omgeving De bebouwde omgeving is verantwoordelijk voor 35% van de primaire energieconsumptie: De 'Total Primary Energy Supply' (TPES) van Nederland* is ca. 15 kwh/persoon/dag** *** 43% 16% 35% 6% kwh/persoon/dag PJ/jaar * International Energy Agency (IEA), Energiestatistiek Nederland in 29. Totaal exclusief internationale bunkers (ca. 35 kwh/persoon/jaar). ** 1 kwh/persoon/dag = 21.7 PJ/jaar bij een bevolkingsaantal van 16.5 miljoen => 15 kwh/persoon/dag = 325 PJ/jaar (NL) *** Energiegebruik van gebouwde omgeving is gelijkgesteld aan het totaal van huishoudens en de dienstensector ET Wijkmodel - Introductie 6

7 Energietransitie: Lokale Initiatieven Er zijn in Nederland meer dan 2 lokale energie-initiatieven en meer dan 4 koepel organisaties *: De meeste zijn nu nog primair gericht op gemeenschappelijke inkoop van energie, zonnepanelen en besparingsmaatregelen aan de woning Lokale energie-initiatieven in Nederland per provincie * Bronnen: ET Wijkmodel - Introductie 7

8 Energietranstie: Belang van Lokale Initiatieven Lokale energie-initiatieven kunnen een belangrijke bijdrage leveren omdat: Lokale energie-initiatieven beter in staat zijn om het vereiste maatschappelijk draagvlak te creëren; Besparingen en warmtegebruik (WKK operatie) alleen lokaal gerealiseerd kunnen worden; Decentrale energieproductie in toenemende mate kan concurreren met centrale energieproductie door de kostendaling en rendementsverhoging van kleinschalige opwekking: Schaalgrootte vs eenheidskosten voor zon PV Schaalgrootte vselektrisch rendement voor elektriciteitgeneratie op basis van brandstof* Zon klimaat: 98 piek hr/jaar Oriëntatie: Zuid Helling: 3 Schaalgrootte vs eenheidskosten voor wind turbines Wind klimaat Weibull distributie: <v> = 7 m/s, k = 1.9 * Hergebruik van warmte niet meegerekend: Bij lokale toepassing kan de warmte nuttig gebruikt worden bij WKK toepassing ET Wijkmodel - Introductie 8

9 Energietransitie in de wijk : Betrokken Disciplines & Partijen De complexiteit van de transitie is hoog door de verwevenheid van uiteenlopende disciplines, de diversiteit van de betrokken partijen en de hoogte van de upfront investeringen die consistentie op lange termijn vereisen: Implementatie en operatie Regelgeving & regie Bouw bedrijven EU Programma s Energie bedrijven Centrale & regionale overheid Industrie organisaties & NGOs Netwerk infrastructuur bedrijven Lokale Energie initiatieven Regionale Revolverende Publieke fondsen Vastgoed fondsen Technologie Energie R&D instituten Cleantech leveranciers Private investering fondsen Financiering Legenda Private sector Publieke sector ET Wijkmodel - Introductie 9

10 ET Wijkmodel: Positionering Het ET Wijkmodel is het Energie Transitie Model op gebiedsniveau: Energiebesparing in gebouwen in combinatie met lokale productie van hernieuwbare elektriciteit- & warmte Vormt de brug tussen high level nationale/regionale transitie modellen en bottom up EPA modellen (voor gebouwen) en productie-eenheid modellen (voor Zon PV, Windenergie, Biomassa, etc.): Nationale energie transitie modellen ET Wijkmodel Energieprestatienorm voor maatregelen op gebiedsniveau (EMG) (NEN-712 / NVN-7125) Energie Index & Label (EPC) Energie Prestatie Advies (EPA) (NEN-2767) Technisch-economische modellen voor afzonderlijke hernieuwbare technologieën ET Wijkmodel - Introductie 1

11 ET Wijkmodel: Relevantie voor Verschillende Doelgroepen Lokale initiatieven Cleantech leveranciers Overheid & Koepels Regionale fondsen Bottom-up technische en economische haalbaarheidsanalyse van alternatieve transitie scenario s en uitrolfasering: - Totaalbeeld van mogelijke aanpassingen aan gebouwen en inrichting van een centrale wijkinfrastructuur en de onderlinge afhankelijkheid; - Samenhangende berekeningen van de investeringen en besparingen van deelnemers en de financiën van de Energie Coöperatie; Business case en implementatieplan voor communicatie naar bewoners, partners en financiers. Product business case voor toepassing in de gebouwde omgeving: - Dimensionering: Capaciteit, beschikbaarheid, in- en uitvoer; - Installatie en onderhoud & beheer model; - Kosten en toegevoegde waarde analyse. Technische en financiële benchmarking tegen concurrerende technologieën. Haalbaarheidsanalyse en ranking van alternatieve transitie scenario s en afhankelijkheid van lokale omstandigheden: - Bestaande bouw / nieuwbouw en type gebouwen en huishoudens; - Gebiedsomvang en natuurlijke omgeving (b.v. aanwezigheid biomassa, kassen, daken voor PV) en synergie met lokale bedrijven / industrie. Invloed van regelgeving (energiebelasting en transportkosten) op de financiële haalbaarheid Potentiële bijdrage aan regionale duurzaamheids doelstellingen: - CO 2 uistoot vermindering, energiebesparing en energiezelfvoorziening. Potentiële bijdrage aan lokale werkgelegenheid en waarde creatie (technologiebedrijven, bouw- en installatie sector); Schatting van financieringsbehoefte en verwachte rendement op investeringen. ET Wijkmodel - Introductie 11

12 Onderwerpen ET Wijkmodel Maatschappelijke Relevantie Model Functionaliteit Screenshots Toepassing voor DE Ramplaan Vervolgstappen ET Wijkmodel - Introductie 12

13 ET Wijkmodel: Functionele Structuur Het ET Wijkmodel voorziet in een integrale doorrekening van transitie scenario s op gebiedsniveau: Energiebesparing in gebouwen in combinatie met lokale productie van hernieuwbare elektriciteit- & warmte Technische en financiële haalbaarheidsanalyse Scenario manager voor doorrekening van implementatie alternatieven en gevoeligheidsanalyse Model Functies Invoer gebiedsgegevens: Algemene demografische gegevens Aantal woningen & bedrijven per type Dakoppervlak, oriëntatie en inclinatie op straatniveau Huidig energiegebruik (elektriciteit & gas) Afvalproductie en beschikbaarheid biomassa Lokale klimaatgegevens & alternatieve transitie scenario s: Aanpassingen aan gebouwen en fasering Inrichting centrale wijk infrastructuur Modellen voor gebouwen: Gebaseerd op ISSO standaarden (EPC/EPA), uitgebreid voor: Schatting van investeringen in isolatie en energiesystemen Integratie met lokale warmtenet (voor ruimteverwarming/koeling & warm tapwater) Overige elektriciteitgebruik Aanpassingen voor zwart- en grijswater behandeling Gekalibreerd op actueel energiegebruik Lange termijn projecties Business as usual vs Techno-economische modellen: geselecteerde transitie scenario: Energie productie & consumptie Massa & Massa energie en energiebalansen balansen op component- en gebiedsniveau Financien huishoudens, bedrijven en energie Investeringen leveranciers (Lokale & operationele EC) kosten huishoudens, bedrijven en lokale energiecoöperatie Besparingen, subsidies en financieringskosten Technische & economische parameters: Algemene fysische & financiële parameters Modelparameters voor gebouwen en lokale energieproductie Tarieven voor gas, elektriciteit, waterzuivering en rioolgebruik Wet & regelgeving: Energiebelasting, transportkosten en BTW Modellen voor lokale hernieuwbare energie: Zon PV en zonneboilers Windturbine(s) Biovergisting en warmteterugwinning uit zwart- en grijs water Terugwinning energie uit afval d.m.v. vergassing / pyrolyse WKO Kas als energiebron ET Wijkmodel - Introductie 13

14 ET Wijkmodel: Model logica Het ET Wijkmodel evalueert de: Technische haalbaarheid: Kan de centrale infrastructuur in de (aangepaste) vraag van eindgebruikers voorzien? Financiële haalbaarheid: Zijn de besparingen voldoende om de investeringen te kunnen financieren? Huidige situatie Energie consumptie Afval productie Tarieven & heffingen Huidige lasten Financiën Energiecoöperatie Demografische gegevens Deelname eindgebruikers Trend tarieven & heffingen Verwachte toekomstige lasten Transitie scenario Wijk centrale infrastructuur Wijk transport infrastructuur Gebouwen infrastructuur Operationele besparingen Investeringen in wijk infrastructuur Techno-economische modellen Elektriciteit Warmte productie productie Water zuivering Transport infrastructuur Investeringen Garanties Operationele lasten Leveringsmodel Subsidies & private investeringen Legenda Financiën eindgebruikers Financiële projecties Invoer Model logica Dimensionering & technische haalbaarheidsanalyse Financiële haalbaarheidsanalyse Investeringen in gebouwen Schuldfinanciering, aflossing &rente Financieringsmodel ET Wijkmodel - Introductie 14

15 Onderwerpen ET Wijkmodel Maatschappelijke Relevantie Model Functionaliteit Screenshots Toepassing voor DE Ramplaan Vervolgstappen ET Wijkmodel - Introductie 15

16 ET Wijkmodel: Screenshots Inhoud & navigatie ET Wijkmodel - Introductie 16

17 ET Wijkmodel: Screenshots invoer gebiedsgegevens ET Wijkmodel - Introductie 17

18 ET Wijkmodel: Screenshots invoer technische & economische parameters ET Wijkmodel - Introductie 18

19 ET Wijkmodel: Screenshots modellen voor gebouwen ET Wijkmodel - Introductie 19

20 ET Wijkmodel: Screenshots modellen voor lokale hernieuwbare energie GreenMoDEM - CHP Solar PV AHPD ET Wijkmodel - Introductie 2

21 ET Wijkmodel: Screenshots projecties ET Wijkmodel - Introductie 21

22 Onderwerpen ET Wijkmodel Maatschappelijke Relevantie Model Functionaliteit Screenshots Toepassing voor DE Ramplaan Vervolgstappen ET Wijkmodel - Introductie 22

23 DE Ramplaan: Algemene gegevens Ramplaankwartier (Haarlem) Het Ramplaankwartier in Haarlem omvat ruim 1 woningen, waarvan het grootste deel vooroorlogse bouw betreft: W O Aantal woningen naar bouwjaar Bos en duin gebieden De Ramplaan Z N < > 199 Westelijk tuinbouwgebied 5M ET Wijkmodel - Introductie 23

24 Ramplaankwartier: Financiële drijfveren voor een lokale energie coöperatie De totale nutskosten in het Ramplaankwartier waren in 212 ca. 3.8 mln (waarvan voor woningen ca. 2.9 mln en bedrijven ca..9 mln) Elektriciteit- en gasgebruik (21) 4, 3,5 3, 2,5 2, 1,5 1, 5 Elektriciteit (kwh/hh/jaar) Gas (m3/hh/jaar) Ramplaan kwartier Nederlands gemiddelde Nutskosten Ramplaankwartier in 212 3,5 Afvalstoffenheffing 3, Watersysteemheffing 2,5 Zuiveringsheffing 2, Rioolheffing 1,5 Leidingwater 1, Gas 5 Elektriciteit Woningen Bedrijven De energiekosten zijn in Nederland vanaf 2 met gemiddeld 5.4% per jaar gestegen: Dat is 3.2% boven het algemene inflatieniveau van 2.2% per jaar De leveringskosten bij gemiddeld gebruik vertegenwoordigen 42% (elektriciteit) tot 5% (gas) Stijging energiekosten vs totale bestedingen Totale bestedingen Energiekosten Januari 2 = Bron: CBS ET Wijkmodel - Introductie 24 x 1 Opbouw elektriciteitkosten in 212 bij gebruik van 3 kwh/jaar Energie belasting 4% Transport 37% BTW 17% Levering 42% Opbouw gaskosten in 212 bij gebruik van 2 m 3 /jaar Energie belasting 23% BTW 17% Transport 1% Levering 5%

25 DE Ramplaan: Onderzochte duurzame opties De mogelijke aanpassingen aan de woningen en inrichting van een centrale wijk infrastructuur zijn in samenhang, zowel technisch als economisch, geëvalueerd Windturbine Kassen Centrale wijkinfrastructuur opties: Hoge druk vergister GreenModem & WKK Zon PV Zonneboiler Aanpassingen gebouwen opties: Zon PV Zonneboiler Isolatie Vacuümtoiletten, shredders Lage temperatuur warmteafgifte Gesloten WKO & warmtepomp Open WKO & warmtepomp Transport netwerk Afval & biomassa Zwart water Grijs water Groengas Elektriciteit Verwarmingswater Koelwater Warm tapwater Energie terugwinning uit afval stromen Lokale duurzame energie productie ET Wijkmodel - Introductie 25

26 DE Ramplaan: Energietransitie hoofdscenario s Een All electric (met en zonder woningisolatie) een Maximaal duurzaam scenario zijn technisch & economisch doorgerekend Scenario Aanpassingen aan gebouwen en wijk infrastructuur Gebouwen Wijk centrale infrastructuur Wijk transport infrastructuur Energiebesparing Ruimteverwarming Eigen opwekking Overige aanpassingen Zon energie Wind energie Warmte opslag Energie uit afval & biomassa (Greenmodem) Hogedruk vergister (AHPD) Kas warmte Spouwmuur, vloer & dak isolatie HR++ ramen Vraaggestuurde mechanische ventilatie Lage temperatuur warmteafgifte (35 C) Gesloten WKO en warmtepomp Zon PV Zonneboilers Vacuüm toiletten & zwart/grijs waterscheiding Organisch afval vermaler ('shredder') Zon PV Zon PV / boiler combinatie Windturbine: 8kW Enercon Centrale WKO Afval & biomassa naar bio-olie/gas Dual feed motor + aggregaat: Elektriciteit Dual feed motor + aggregaat: Warmte Hoge druk vergister: Groengas productie Hoge druk vergister: Warmte terugwinning Aansluiting kassen op centrale WKO Warmte- & koudenet Afval collectie + verwerking Afvoer afvalwater: 'zwart water' Afvoer afvalwater: 'grijs water' All electric 1 (geen isolatie) All electric 2 (isolatie) Maximaal duurzaam ET Wijkmodel - Introductie 26

27 DE Ramplaan scenario s: Energie en massa balansen voorbeeld Maximaal duurzaam Het ET Wijkmodel rekent de massa en energiebalansen per jaar door voor de combinatie van centrale infrastructuur en gebouwen. Voorbeelden: All electric zonder isolatie: ET Wijkmodel - Introductie 27

28 DE Ramplaan scenario s: All electric zonder isolatie Volledige energie en CO2 neutraliteit is mogelijk onder het All electric scenario. De totale investeringen in woningen bedraagt ca. 19 mln en in centrale infra ca. 4 mln De terugverdientijd is 11 jaar zonder kapitaalkosten en 13 jaar met kapitaalkosten miljoen miljoen Woningen Investeringen Infrastructuur Windturbine(s) centraal Zon PV centraal Green MoDEM & WKK Eigen energie productie Energie besparing Verwarming & ventilatie systeem Kasstromen Woningen + EC DE Ramplaan NPV*: CDCF : 7, Mln Eindwaarde 232: 15,9 Mln IRR: 7,2% Pay-back ex. kapitaalkosten 226 Pay-back inc. kapitaalkosten 228 Peak funding: 16,2 mln in 217 Total EBITDA (DER + Woningen) - Investeringen - Rente + susbidies - belasting Cumulatieve kasstroom van operaties en investeringen Vrije kas stroom Cumulatieve vrije kas stroom Nutskosten per woning ET Wijkmodel - Introductie 28 /hh. kg CO2/hh. 4, 3,5 3, 2,5 2, 1,5 1, 5 7, 6, 5, 4, 3, 2, 1, -1, -2, -3, Besparing: /hh. (44%) BAU 213 BAU 22 All electric scenario 22 CO 2 emissie per woning Vermeden kg/jaar/hh. (15%) BAU 213 BAU 22 All electric scenario 22 Besparing Afval DER Riool nuts Afval nuts Elektriciteit DER Water nuts Gas nuts Elektriciteit nuts Vermeden Totaal Centrale infrastructuur Woningen

29 DE Ramplaan scenario s: All electric met isolatie Volledige energie en CO2 neutraliteit is mogelijk onder het All electric scenario. De totale investeringen in woningen bedraagt ca. 32 mln en in centrale infra ca. 4 mln De terugverdientijd is 16 jaar zonder kapitaalkosten en 18 jaar met kapitaalkosten miljoen miljoen Woningen Investeringen Infrastructuur Windturbine(s) centraal Zon PV centraal Green MoDEM & WKK Eigen energie productie Energie besparing Verwarming & ventilatie systeem Isolatie Kasstromen Woningen + EC DE Ramplaan NPV*: CDCF : Eindwaarde 232: IRR: 3,2% ,6 Mln 16,6 Mln Pay-back ex. kapitaalkosten 231 Peak funding: 27,5 mln in 217 Total EBITDA (DER + Woningen) - Investeringen - Rente + susbidies - belasting Cumulatieve kasstroom van operaties en investeringen Vrije kas stroom Cumulatieve vrije kas stroom Nutskosten per woning ET Wijkmodel - Introductie 29 /hh. kg CO2/hh. 4, 3,5 3, 2,5 2, 1,5 1, 5-5 7, 6, 5, 4, 3, 2, 1, -1, -2, -3, Besparing: /hh. (48%) BAU 213 BAU 22 All electric scenario 22 CO 2 emissie per woning Vermeden kg/jaar/hh. (19%) BAU 213 BAU 22 All electric scenario 22 Besparing - Subsidies Afval DER Riool nuts Afval nuts Elektriciteit DER Water nuts Gas nuts Elektriciteit nuts Vermeden Totaal Centrale infrastructuur Woningen

30 DE Ramplaan scenario s: Maximaal duurzaam Volledige energie en CO2 neutraliteit is mogelijk onder het Maximaal duurzaam scenario. De totale investeringen in woningen bedraagt ca. 26 mln en in centrale infra ca. 16 mln De terugverdientijd is 16 jaar zonder kapitaalkosten en ca. 2 jaar met kapitaalkosten miljoen miljoen Woningen Investeringen Infrastructuur Overige Transport netwerk WKO Windturbine(s) centraal Tuinbouw kassen Zon PV centraal AHPD Green MoDEM & WKK Eigen energie productie Energie besparing Verwarming & ventilatie systeem Isolatie Kasstromen Woningen + EC DE Ramplaan NPV*: CDCF : Eindwaarde 232: IRR: 3,1% ,2 Mln 17,3 Mln Pay-back ex. kapitaalkosten 231 Peak funding: 32,1 mln in 217 Total EBITDA (DER + Woningen) - Investeringen - Rente + susbidies - belasting Cumulatieve kasstroom van operaties en investeringen Vrije kas stroom Cumulatieve vrije kas stroom Nutskosten per woning ET Wijkmodel - Introductie 3 /hh. kg CO2/hh. 4, 3,5 3, 2,5 2, 1,5 1, 5 7, 5, 3, 1, -1, -3, -5, Besparing: /hh. (44%) BAU 213 BAU 22 Maximaal duurzaam 22 BAU 213 CO 2 emissie per woning Vermeden kg/jaar/hh. (1%) BAU 22 All electric scenario 22 Besparing - Subsidies Riool DER Afval DER Riool nuts Afval nuts Warmte DER Gas DER Elektriciteit DER Water nuts Gas nuts Elektriciteit nuts Vermeden Totaal Centrale infrastructuur Woningen

31 DE Ramplaan: Effect energiebelasting en netwerkkosten op haalbaarheid BC Een reductie van de energiebelasting vergroot de levensvatbaarheid van de EC BC I.h.b. bij een reductie van het variabele deel met behoud van de vaste heffingskorting; Een reductie van de transportkosten levert een aanzienlijke verbetering Effect regelgeving - All electric zonder isolatie scenario Effect regelgeving - Maximaal duurzaam scenario 12 14% 18 6% Terugverdientijd (Jaar) % 1% 8% 6% 4% 2% IRR Terugverdientijd (Jaar) % 4% 3% 2% 1% IRR Basis situatie Geen energie belasting 5% variabele energie belasting 5% transport kosten 25% transport kosten Virtueel salderen % Basis situatie Geen energie belasting 5% variabele energie belasting 5% transport kosten 25% transport kosten Virtueel salderen % Terugverdientijd ex. kapitaal kosten IRR Terugverdientijd ex. kapitaal kosten IRR ET Wijkmodel - Introductie 31

32 Onderwerpen ET Wijkmodel Maatschappelijke Relevantie Model Functionaliteit Screenshots Toepassing voor DE Ramplaan Vervolgstappen ET Wijkmodel - Introductie 32

33 ET Wijkmodel: Visie, Ambitie en Vervolgstappen Visie Lokale energie-initiatieven van bedrijven en burgers kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan de energietransitie omdat: - Lokale energie-initiatieven beter in staat zijn om het vereiste maatschappelijk draagvlak te creëren; - Besparingen en warmtegebruik (WKK operatie) alleen lokaal gerealiseerd kunnen worden; - Decentrale energieproductie in toenemende mate kan concurreren met centrale energieproductie door de kostendaling en rendementsverhoging van kleinschalige opwekking. Ambitie Vervolgstappen De standaard te leveren voor de modellering van de energietransitie op gebiedsniveau: - Energiebesparing in gebouwen in combinatie met lokale productie van hernieuwbare elektriciteit- & warmte; - Brug tussen high level nationale/regionale transitie modellen en bottom up EPA modellen (voor gebouwen) en productie-eenheid modellen (voor Zon PV, Windenergie, Biomassa, etc.). Toetsing visie, ambitie en modelfunctionaliteit met sleutelpartijen: - Overheid: AgentschapNL, TKI EnerGO, SER Nationaal Energieakkoord; - Koepelorganisaties: e-decentraal, hieropgewekt, DE Koepel, - Consultancies en kennisinstituten: Ecofys, CE Delft, ECN, TUs, BCG, McKinsey, Roland Berger, - Ingenieursbedrijven & bouwbedrijven: HaskoningDHV, Imtech, BAM, Ballast Nedam, - Technologieleveranciers. Uitbreiding en toepassing van het model voor: - Lopende lokale energie-initiatieven; - Product business case technologieleveranciers - Investeringsprogramma regionale fondsen; - Ondersteuning overheid in de analyse van de implicaties van nieuw beleid. ET Wijkmodel - Introductie 33