Onderzoeksvraag 3 Hebben landen baat bij de vestiging van buitenlandse ondernemingen?

Transcriptie

1 Onderzoeksvraag 3 Hebben landen baat bij de vestiging van buitenlandse ondernemingen? 1 Intro Ga eens op zoek in je eigen gemeente of provincie. Je vindt vast wel een vijftal multi nationale ondernemingen. Noteer ook hun product of de diensten die ze leveren. Eigen antwoord leerlingen 1 Welke voordelen bieden die ondernemingen voor de plaatselijke bevolking? Eigen antwoord van de leerling is hier belangrijk! Werkgelegenheid, extra inkomsten voor de overheid, extra producten voor de consument, uitwisseling en overdracht van kennis en technologie. Dat is ook goed voor de lokale middenstand. 2 Zijn er ook nadelen? Milieuhinder zoals vervuiling, geluidsoverlast, verkeersopstoppingen enz. 2 Probleemstelling Welke voordelen zijn er voor het gastland? Welke nadelen zijn er voor het gastland? Welke voor en nadelen veroorzaakt (massa )toerisme? Wat is globalisering? Wat zijn de voor en nadelen van globalisering? Interessante links bij deze onderzoeksvraag: Leerplandoelstellingen De leerlingen kunnen: voor en nadelen aangeven voor het gastland van de aanwezigheid van buitenlandse ondernemingen. 4 VOETen LEREN LEREN De leerlingen: (opvattingen over leren) 1 werken planmatig; Van In 1

2 2 reflecteren over hun leeropvattingen, leermotieven en leerstrategieën; (informatieverwerving) 3 kunnen uit gegeven informatiebronnen en kanalen kritisch kiezen en deze raadplegen met het oog op de te bereiken doelen; (informatieverwerving) 4 kunnen zinvol inoefenen en herhalen; 5 kunnen gegeven informatie onder begeleiding kritisch analyseren en samenvatten; (problemen oplossen) 6 herkennen strategieën om problemen op te lossen en evalueren ze. STAM De leerlingen: (communicatief vermogen) 1 brengen belangrijke elementen van communicatief handelen in praktijk; (creativiteit) 2 kunnen originele ideeën en oplossingen ontwikkelen en uitvoeren; 3 ondernemen zelf stappen om vernieuwingen te realiseren; (doorzettingsvermogen) 4 blijven, ondanks moeilijkheden, een doel nastreven; (empathie) 5 houden rekening met de situatie, opvattingen en emoties van anderen; (exploreren) 8 benutten leerkansen in diverse situaties; (flexibiliteit) 9 zijn bereid zich aan te passen aan wisselende eisen en omstandigheden; (initiatief ) 10 engageren zich spontaan; (kritisch denken) 11 kunnen gegevens, handelwijzen en redeneringen ter discussie stellen aan de hand van relevante criteria; 12 zijn bekwaam om alternatieven af te wegen en een bewuste keuze te maken; 13 kunnen onderwerpen benaderen vanuit verschillende invalshoeken; (mediawijsheid) 14 gaan alert om met media; 15 participeren doordacht via de media aan de publieke ruimte; (open en constructieve houding) 16 houden rekening met ontwikkelingen bij zichzelf en bij anderen, in samenleving en wereld; 17 toetsen de eigen mening over maatschappelijke gebeurtenissen en trends aan verschillende standpunten; (respect) 18 gedragen zich respectvol; (samenwerken) 19 dragen actief bij tot het realiseren van gemeenschappelijke doelen; (verantwoordelijkheid) 20 nemen verantwoordelijkheid op voor het eigen handelen, in relaties met anderen en in de samenleving; Van In 2

3 (zelfbeeld) 21 verwerven inzicht in de eigen sterke en zwakke punten; 22 ontwikkelen een eigen identiteit als authentiek individu, behorend tot verschillende groepen; (zelfredzaamheid) 24 maken gebruik van de gepaste kanalen om hun vragen, problemen, ideeën of meningen kenbaar te maken; (zorgvuldigheid) 25 stellen kwaliteitseisen aan hun eigen werk en aan dat van anderen; (zorgzaamheid) 27 dragen zorg voor de toekomst van zichzelf en de ander. CONTEXTEN De leerlingen: Politiek juridische samenleving 2 passen inspraak, participatie en besluitvorming toe in reële schoolse situaties; 3 tonen het belang en dynamisch karakter aan van mensen en kinderrechten; 4 zetten zich actief en opbouwend in voor de eigen rechten en die van anderen; 13 geven voorbeelden die duidelijk maken hoe de mondialisering voordelen, problemen en conflicten inhoudt; Socio economische samenleving 8 geven kenmerken, mogelijke oorzaken en gevolgen van armoede aan. 5 Opdrachten Opdracht 1 Welke voordelen zijn er voor het gastland? Deze opdracht kan klassikaal uitgevoerd worden of per twee. In dat laatste geval volgt er een plenaire bespreking. 1 Wie is de huidige Vlaamse minister president? 2 Welke voordelen biedt het dat Hong Kong Airlines naar Brussel komt? Het levert extra jobs op. 3 Waarom spreekt men van directe jobs en indirecte jobs? Geef van elk twee voorbeelden. Directe jobs zijn voornamelijk jobs in de nieuwe vestiging van het bedrijf. Bijvoorbeeld de arbeiders die de vrachten in en uitladen, lokale managers enz. Indirecte jobs zijn jobs ter ondersteuning van de directe jobs en als toelevering van Hong Kong Airlines. Bijvoorbeeld horeca, onderhoud enz. Van In 3

4 4 Waarom zou Philips vestigingen hebben in China? Lage loonkosten, een grote afzetmarkt. 5 Welke voordelen heeft China daarbij? Werkgelegenheid, overdracht van nieuwe kennis en technologieën. Hieronder zie je de vertrouwde vraag en aanbodcurve. 6 Wat gebeurt er wanneer buitenlandse ondernemingen, multinationals, zich vestigen op de thuismarkt? Teken de situatie op de grafiek. 7 Voor wie is dat voordelig? Voor de consument. Als het aanbod toeneemt, daalt de prijs. Bovendien is er een grotere keuze. Opdracht 2 Welke nadelen kunnen er zijn voor het gastland? Deze opdracht kan in groepjes van twee uitgevoerd worden. Twee leerlingen lezen het artikel, twee andere leerlingen bekijken het fragment. Daarna vertellen ze aan elkaar over het fragment en het artikel. Belangrijk is ook de klassikale nabespreking. Geef aan dat grote mno s de plaatselijke bevolking en het milieu vaak in de kou laten staan. De leerlingen kunnen zelf ook nog voorbeelden aanhalen, bijvoorbeeld vanuit het nieuws. 1 Welke wantoestanden worden aangeklaagd in het filmpje en het artikel? Milieuhinder, ongelijke verdeling van de welvaart die de industrie had moeten voorzien, geen of weinig overheidscontrole, corruptie van overheden, conflicten en criminaliteit, optreden van leger zonder gevolgen voor hun daden Van In 4

5 Opdracht 3 Welke voor en nadelen veroorzaakt (massa ) toerisme? Verdeel de klas in groepjes van drie of vier. Laat iedere groep de vragen bespreken en een oplossing voorstellen. Achteraf is de nabespreking belangrijk waarbij duidelijk het verband tussen toerisme en economie gelegd wordt. 1 Welke evoluties in het toerisme kun je afleiden uit de cartoon? Oorspronkelijk kregen werknemers nooit vrijaf. Na vele jaren vechten werd betaald verlof een recht. De eerste vakanties werden voornamelijk dicht bij huis doorgebracht. Geleidelijk aan trokken vakantiegangers steeds verder weg. 2 Geef enkele voordelen van toerisme op economisch vlak. Werkgelegenheid: bouw en uitbating van hotels, aanleg van infrastructuur, leveranciers van hotels Instroom van geld. De inheemse bevolking maakt kennis met nieuwe talen en culturen. 3 Geef een viertal nadelen van (massa )toerisme. Overbezetting: files op autosnelweg, drukte aan treinstations en vlieghavens. Overbelasting van het milieu: vervuiling, afval, CO2 uitstoot door het maken van een verre verplaatsing Commercialisatie: alles wordt commercieel uitgebuit. Landschapsdegradatie: natuur moet plaats maken voor gebouwen, pretparken enz. Meer criminaliteit, diefstal, agressie en vandalisme, voornamelijk in het hoogseizoen. 4 Welk verband bestaat er tussen internationale handel en toerisme? Toerisme is een economische sector. Dankzij de media en de toename van mobiliteit is het een van de grootste industrieën ter wereld. Toerisme brengt mensen naar het product. Handel doet het omgekeerde. Er is ook een wisselwerking tussen toerisme en internationale handel. Mno s in grootsteden werken toerisme in de hand van mensen van het land van herkomst van de mno. Daarnaast gaan toeristen in het buitenland op zoek naar hun vertrouwde producten en zoeken ze thuis naar de buitenlandse. 5 Welke voorbeelden kun je geven van zo n verband? Als het WK voetbal naar de lage landen zou komen, dan brengt dat zowel op korte als lange termijn toerisme met zich mee. Op de wereldtentoonstelling in China werden de troeven van België uitgespeeld als vestigingsplaats voor een mno, maar werden ook typische Belgische producten getoond en toeristische trekpleisters in de verf gezet. 6 Wat is sociaal toerisme? Onder sociaal toerisme vallen onder andere de jongerenreizen van verschillende mutualiteiten, vakanties specifiek gericht op mindervaliden, minder bedeelden of gepensioneerden enz. Van In 5

6 Opdracht 4 Wat zijn de voor en nadelen van globalisering? Deze opdracht kan op dezelfde manier aangepakt worden als de vorige. Verdeel de klas in groepjes van drie of vier. Laat de leerlingen de antwoorden zoeken en houd tot slot een plenaire nabespreking. 1 Noteer de bedrijfskolom van de productie van een jeansbroek. Katoenplantage confectie groothandel kleinhandel consument 2 Welke activiteiten komen er nog meer aan bod bij de productie van een jeansbroek? Ontwerp, marketing, verkoop, dienst na verkoop 3 Wat kun je besluiten uit het diagram? Van de 100 euro gaat er slechts een klein percentage (12 %) naar de productie. De lonen bedragen slechts 0,4% van het totale bedrag. Een uitermate scheefgetrokken verhouding. 4 Omschrijf het begrip globalisering met je eigen woorden. Eigen antwoord van de leerlingen. Kernideeën: Wereldwijde economische integratie, multinationale onderneming, spreiden van activiteiten over de wereld, innovatie in vervoer en telecommunicatie maken globalisering gemakkelijker. 5 Verklaar de uitspraak. Een jeans of T shirt wordt vaak gemaakt aan de andere kant van de wereld. Dat gebeurt ofwel in een filiaal van de eigenlijke fabrikant of bij een bedrijf in onderaanneming. Vervolgens komt het kledingstuk per schip, eigendom van een grote wereldwijde rederij, en via een transportfirma tot in de winkel. 6 Geef enkele voordelen van globalisering. Meer banen, vooral in de ontwikkelingslanden. Nieuwe en meer afzetmarkten voor producten door open grenzen. Overdracht van technologie en kennis, vooral naar de ontwikkelingslanden. De arbeiders in een nieuwe fabriek doen nieuwe kennis op over het product dat ze maken. Nieuwe apparatuur en technologie wordt in het land ingevoerd. Goedkopere producten (niet bij alle producten). Door globalisering kunnen bedrijven zich in landen vestigen waar de lonen en dus de productiekosten erg laag zijn. 7 Geef enkele nadelen van globalisering. Veel bedrijven produceren nu hun producten in het buitenland. Dat heeft nadelen voor de bevolking en voor het milieu: Lage lonen en slechte arbeidsomstandigheden. Kinderarbeid. Ondermijning van lokale tradities. Ontstaan van een multiculturele samenleving ten koste van de lokale culturen. Van In 6

7 Grondstoffen worden in hoog tempo verbruikt. De biodiversiteit wordt verstoord. Er wordt geen rekening gehouden met milieunormen. 6 To the point Aan de vestiging van een mno zijn zowel voor als nadelen verbonden voor het gastland. Het grootste voordeel is de werkgelegenheid die een mno met zich meebrengt. Door de vestiging worden er zowel directe als indirecte jobs gecreëerd. Dat veroorzaakt op zich een groei van de economie. Een mno zorgt ook voor belastinginkomsten voor de overheid en biedt consumenten een bredere keuze aan producten en diensten aan. Er zijn ook enkele nadelen. Zo kunnen bijvoorbeeld toerisme en de vestiging van oliemaatschappijen in een land milieuvervuiling en landschapsdegradatie veroorzaken. Daarnaast zetten multinationale ondernemingen de lokale overheid vaak onder druk. Ze proberen door lobbywerk de plaatselijke wetgeving te omzeilen. Een multinational houdt ook niet altijd rekening met de rechten van de arbeiders en betaalt hen vaak een te laag loon. Bovendien zijn hun werkomstandigheden slecht. Samengevat kunnen we zeggen dat globalisering zeker voordelen biedt. Als er echter geen controle is en als multinationals niet tot de orde geroepen worden, kunnen er ook heel wat nadelen optreden. 7 Mindmap 8 Oefeningen Oefening 1 Zijn ook wij verantwoordelijk voor de sociale wantoestanden? Hier willen we eens anders werken. Online zijn er meerdere mogelijkheden om een forum te openen. Dat kan vaak zelfs via een elektronisch leerplatform. Start een discussie via een forum over het onderwerp en laat de leerlingen erop reageren. Geef ze enkele dagen de tijd. Op deze website kun je gratis een forum starten: Niet van toepassing Van In 7

8 Oefening 2 Hoe is het werken in een sweatshop? Thema 2 Produceren voor de wereldmarkt Voor deze oefening zijn pc s en internet noodzakelijk. Plaats de leerlingen per twee aan de pc. Laat ze het filmpje bekijken en het spel spelen via Vervolgens kunnen de vragen worden opgelost. Tot slot volgt er een nabespreking. Op vind je de link naar Sim*Sweatshop. Speel het spel en probeer daarna de vragen te beantwoorden. Lees zeker ook de verhalen die je vindt onder What s the story? 1 Wat is een sweatshop? Sweatshops zijn ateliers waar ondernemingen mensen aan het werk hebben tegen een loon ver onder het minimumloon, onder slechte werkomstandigheden. Sweatshops worden beschouwd als een vorm van slavernij. 2 Wat kun je vertellen over het loon in vergelijking met de levenskost? Het loon is erbarmelijk laag vergeleken met de levenskost. De prijzen uit het spel zijn een goede richtlijn: een loon van $ 0,50 per uur ($ 6,05 per dag voor 12 uur werken!), terwijl met eten ($ 1,49 per maaltijd), drinken ($ 0,29 per drankje) en de huishuur ($ 1,03 per dag) het dagelijkse loon al zo goed als op is. 3 Zijn de lonen rechtvaardig? Licht toe. Nee! De lonen zijn verre van rechtvaardig. Arbeiders moeten te lang en te hard werken voor te lage lonen. Ze kunnen met hun loon niet eens voldoen aan basisbehoeften, laat staat er iets mee opbouwen. Doordat sweatshops opereren in de schemerzone is er ook geen enkel sociaal vangnet. Oefening 3 Zijn buitenlandse investeringen belangrijk voor Vlaanderen? Deze oefening kunnen de leerlingen perfect zelfstandig oplossen, individueel of in groep. 1 Bestudeer de grafiek. Welke gegevens vind je op de horizontale as? Het aantal werknemers tewerkgesteld in een bedrijf op de verticale as. 2 Zijn buitenlandse investeringen belangrijk voor de Vlaamse werkgelegenheid? Ja! Twintig van de 25 grootste werkgevers in de technologiesector zijn buitenlandse bedrijven. Van In 8

9 3 Welke werkgevers uit de top 25 maken deel uit van de automobielindustrie? Wat is hun land van herkomst? Ford (VS), Volvo (Zweden), Van Hool (België), GM (VS), Daf (Nederland), Toyota (Japan), Tenneco Automotive (VS). 4 Wat is er veranderd sinds 2008? GM had een Opelvestiging in Antwerpen. Die is nu gesloten. 5 De grafiek gaat over Vlaanderen. Welk automobielbedrijf heeft ook een vestiging in België, maar dan in Brussel? Audi (Duitsland) Oefening 4 Welke gevaren brengt toerisme met zich mee? Deze oefening kunnen de leerlingen perfect zelfstandig oplossen, individueel of in groep. 1 Ga nog eens bij opdracht 3 kijken naar de nadelen van massatoerisme. Wat is het grote probleem in de Alpen? Het natuurlijke evenwicht in de Alpen is verstoord. Men heeft er te kampen met een overbelasting van het milieu en met landschapsdegradatie. 2 Wat zijn de oorzaken daarvan? Bossen zijn gekapt om op verschillende manieren plaats te maken voor landbouw en toerisme. Er moesten wegen en hotels aangelegd worden. 9 Check up Kun je de opdrachten en oefeningen zelfstandig oplossen? Zo ja, vink dan het vakje ernaast aan. Zo neen, maak dan eerst de extra oefeningen via Noteer dan in de laatste kolom de nummers van de Extra s die je maakte. Doelstelling Opdracht Oefening Extra Welke voordelen zijn er voor het gastland? 1 3 Welke nadelen zijn er voor het gastland? 2 1, 2 Welke voor en nadelen veroorzaakt (massa)toerisme? 3 4 Wat is globalisering? 4 Wat zijn de voor en nadelen van globalisering? 4 Van In 9

10 10 Direct! De artikels worden regelmatig geactualiseerd zodat het niet mogelijk is om een modeloplossing op te nemen. Lees het artikel op 1 Wat is de algemene gedachtegang van de tekst? 2 Op welke manier slagen de bedrijven daarin? 3 Welke problemen worden er aangehaald? 11 Persoonlijk woordenboek De leerlingen kunnen hier een lijst maken van begrippen die niet in de lijst van kernbegrippen in de to the point zijn opgenomen. 12 Action! In deze Action! werk je verder aan je economische krant. Voor dit deel van de krant is het onderwerp ethische handel. Poster ethisch handel Je maakt voor je krant een poster of advertentie waarin je ethische handel promoot. Leg ook uit wat ethische handel is. Je kunt met foto s en tekstjes enkele wantoestanden aankaarten. Probeer mensen er zo van bewust te maken wat dan wel ethische handel is. Je werk moet op een A4 passen. Advertentie ngo Ngo s zijn niet gouvermentele organisaties. Ga op zoek naar wat hun taken en doelen zijn. Kies een ngo en maak daar een advertentie of poster voor. Neem ook enkele foto s op in je werk. Gebruik het sjabloon op Van In 10

11 Evaluatiecriteria Een eigen economische krant Advertentie/poster ethische handel Max. Score Opmerkingen Toelichting ethische handel Afbeeldingen ethische handel Toelichting onethische handel Afbeeldingen onethische handel Toelichting bij de advertentie Ngo Logo en naam ngo Doelen ngo Twee afbeeldingen rond verwezenlijkingen Inlichting rond ngo TOTAAL Van In 11