1. Inleiding. Voor u ligt het jaarverslag van Home-Start Den Haag over het jaar 2015.

Transcriptie

1 1. Inleiding Voor u ligt het jaarverslag van Home-Start Den Haag over het jaar Home-Start is een programma voor opvoedingsondersteuning aan gezinnen met jonge kinderen tot en met zes jaar. De doelstelling is het voorkomen van ernstige opvoedproblemen en het vergroten van de zelfredzaamheid en de sociale netwerken van ouders. Home-Start valt binnen de prestatievelden 2 (preventieve ondersteuning jeugd), 3 (informatie en advies) en 4 (vrijwilligers) van de WMO. Home-Start is voor een grote groep gezinnen inzetbaar. Belangrijke uitgangspunten van het programma zijn het vraaggericht werken, tijd en aandacht voor ouder en kind, empowerment en gelijkwaardigheid. Home-Start maakt in een aantal gemeenten deel uit van het Centrum voor Jeugd en Gezin, vaak als enig programma dat met vrijwilligers werkt. Home-Start biedt aan burgers de mogelijkheid betrokkenheid te tonen en verschil te maken. Getrainde vrijwilligers bieden ondersteuning, vriendschap en praktische hulp. Een (betaalde) coördinator zorgt voor werving, training en ondersteuning van vrijwilligers. Tevens zorgt de coördinator voor de aanmelding van gezinnen door middel van publiciteit en nauwe samenwerking met lokale partners. De hoofdtaken van de coördinator zijn de intake van gezinnen, de koppeling aan de vrijwilliger en de begeleiding van de vrijwilliger bij het ondersteuningstraject. De ondersteuning door de vrijwilliger gebeurt door middel van wekelijkse huisbezoeken en is zeer laagdrempelig en intensief. De ondersteuning duurt volgens landelijke cijfers gemiddeld 10 maanden. Home-Start is zo n 30 jaar geleden in Engeland ontstaan als een grass root programma opgezet door sociaal bewogen burgers. Inmiddels wordt het programma in 20 landen uitgevoerd. In Nederland bieden 119 gemeenten Home-Start aan. Sinds 2010 vindt de uitvoering van het Home-Start programma plaats onder licentie die wordt uitgegeven door de Vereniging Humanitas. Deze licentie omvat voorwaarden en kwaliteitscriteria voor de uitvoering van het programma. Naast deze licentie wordt gewerkt met toetsinginstrumenten voor de kwaliteitswaarborg, kennis overgedragen aan de lokale projecten en zorg gedragen voor onderzoek naar de effecten van de methodiek. Home-Start staat in de databank van het Nederlands Instituut voor Jeugd (NJI) te boek als (deels) effectieve interventie. Humanitas werkt samen met JSO (Expertisecentrum voor jeugd, samenleving en opvoeding) als licentiehouder voor de methodische ondersteuning van het programma Home-Start. Deze ondersteuning is een verplichting in het kader van de kwaliteitsborging. Meer informatie zie: en 1

2 2. Beoogde resultaten Over de beoogde resultaten zijn afspraken gemaakt met de subsidiegever(s) en deze zijn vastgelegd in de subsidiebeschikking Aantal ondersteunde gezinnen: 55 Aantal vrijwilligers: Andere resultaten : Home-Start onderhoudt actief contact met de CJG s in alle stadsdelen en participeert desgewenst in de relevante netwerken rond opvoedondersteuning. 3. Bereikte resultaten 2015 In 2015 zijn de volgende resultaten bereikt Aantal gezinnen Aantal vrijwilligers aantal gezinnen aantal vrijw illigers 3.1. Gezinnen In het jaar 2015 zijn in totaal 59 gezinnen ondersteund. Hiervan gaat het om 33 nieuwe aanmeldingen en 26 reeds uit het voorafgaande jaar doorlopende ondersteuningen. Bij 32 gezinnen is de ondersteuning afgesloten. De gemiddelde duur van de ondersteuning bedroeg 10,2 maanden, op basis van de gezinnen waarvan de ondersteuning dit jaar is afgerond. Landelijk is dit 10 maanden. Ondersteuningsvragen bij (bijna) alle gezinnen van Home-Start: - Luisterend oor bieden - Vriendschappelijk contact - Meedenken met de ouder (s) over dagelijkse opvoedproblemen - Netwerk activeren / taal versterken - Samen naar buiten gaan - Eigen kracht versterken / het gevoel geven dat ouders het zelf kunnen. 2

3 Quote Deelnemer Het geeft mij rust dat er wekelijks iemand bij mij thuis komt zodat ik mijn verhaal kan doen Gezinskenmerken * Aantal kinderen In de ondersteunde gezinnen waren 145 kinderen aanwezig. De leeftijd van de kinderen was: 110 tot en met de zes jaar, 23 tussen de zeven en de twaalf jaar en 12 kinderen waren boven de twaalf jaar. * Gezinssamenstelling Van de 59 gezinnen die ondersteund zijn door Home-Start waren er 26 éénoudergezinnen, dat is 44 %. * Land van Herkomst 81,3 % van de ondersteunde gezinnen is van allochtone afkomst. Landelijk gezien is dat 30%. De gegevens zijn gebaseerd op de beide ouders en hun nationaliteit. Nederland 11 Allochtoon 48 Waarvan : Turkije 6 Marokko 7 Suriname 7 Antillen 3 Overig 25 (Irak, Iran, Afghanistan, China, Ethiopië, Somalië, Pakistan, Israël, Rusland) * Woongebied van de gezinnen: Transvaal / Schilderswijk / Centrum 20 Escamp / Wateringseveld 19 Laak / Moerwijk 7 Segbroek / Loosduinen 6 Haagse Hout / Scheveningen Leidschenveen 5 2 * Evaluatie van de ondersteuning De coördinator begeleidt de ondersteuning, toetst tussentijds of de ondersteuning voldoet aan de vraag en sluit de ondersteuning af met een beknopte evaluatie. Is het gezin / de opvoeder tevreden met de geboden ondersteuning? 55 gezinnen zijn tevreden met de ondersteuning en 4 gezinnen zijn niet tevreden. Reden zijn: andere verwachtingen zoals bijvoorbeeld minder samen, meer oppassen, meer hulp bij huishouden gewild, taalbarrière en hierdoor niet goed van de grond gekomen. 2

4 Wat betekent de ondersteuning voor de gezinnen? Een aantal quotes of korte casussen Gezin H. : Samenwerking Gezin H is van het Noorden in Den Haag komen wonen met 3 kinderen in de leeftijd van 12, 8 en 2 jaar. Mevrouw H gaat gelijk met de gemeente bellen voor ondersteuning en de tamtam gaat werken. Mevrouw H. krijgt een gezinscoach toegewezen via het CJG, Sociaal Wijkteam wordt ingeschakeld om haar woon- en financiële situatie inzichtelijk te krijgen, Home-Start komt in beeld (via folder), jongeremaatjes van Humanitas komt in beeld (via Home-Start) en later ook nog Haagse wijk- en woonzorg (via CB). Mevrouw H heeft veel last van stress, is zwanger van haar 5 de kind (4 de kind doodgeboren), bekkeninstabiliteit, relatie met de vader van de jongste dochter verloopt moeizaam, er is geen contact met de vader van de oudste kinderen en er is weinig tot geen netwerk in Den Haag. De gezinscoach zorgt ervoor dat alle instanties samen met mevrouw H. regelmatig om de tafel zitten om te horen hoe het gaat en wat er nog nodig is. Mevrouw H. wordt aangemeld bij een psychologisch centrum om trauma s uit het verleden te verwerken en aangemeld bij Den Haag Opmaat/schuldsanering. Verder wordt er vooral ingezet op een luisterend oor, je hoeft het niet alleen te doen, activiteiten voor de kinderen na schooltijd en netwerkverbreding voor het hele gezin. Home-Start heeft nadat Haagse wijk- en woonzorg in het gezin is gekomen afgebouwd. Quote mevrouw H. Juist in een tijd dat ik het idee had dat niemand mij zag, zag Home-Start mij wel. De problemen zijn nog niet opgelost maar ik voel me wel gezien en gehoord. De oudste zoon is actief gaan voetballen. Dit is samen met de vrijwilliger van Home-Start geregeld en hij is ook aangemeld voor een jongeremaatje bij Humanitas. De middelste dochter heeft een jongeremaatje van Humanitas en is hier super blij mee. Ze ondernemen allemaal leuke activiteiten buitenshuis. De jongste dochter gaat nu naar de voorschool. De baby groeit als kool. Mevrouw H. blijft open staan voor ondersteuning en is actiever in de wijk geworden en is bij een kerkgemeenschap aangesloten. Gezin S. : Eigen kracht Een jonge vrouw van 24 jaar heeft 3 kleine kinderen, tweeling van 12 maanden en een baby van 1 maand. Mevrouw S. heeft de chronische ziekte SLE. Zij wonen met elkaar in een 2 kamer flatje. Haar relatie met de vader is beëindigd maar levert nog regelmatig hectische momenten op wat betreft bezoek aan de kinderen. Home-Start komt in beeld via het Consultatiebureau. Mevrouw S. wil graag met de kinderen naar buiten en activiteiten ondernemen wat haar nu in haar eentje niet lukt. De tweeling loopt al en gaan alle kanten uit. Ook lijkt het haar fijn om wekelijks met iemand de kunnen kletsen los van haar familie. Zij heeft wel familie in de buurt maar zijn overdag druk met werken. Het doel van mevrouw S. is haar HBO studie recht afronden. Zij hoeft alleen nog haar scriptie te schrijven. Een jonge vrijwilligster van 26 jaar was voor 8 maanden gekoppeld aan mevrouw S. en haar kinderen. Zij zijn op pad gegaan samen, hebben in huis gespeeld en mevrouw S. heeft ruimte gekregen in haar hoofd om de scriptie af te ronden. Zij heeft werk kunnen vinden voor 4 dagen en de kinderen gingen uiteindelijk naar de opvang. Kortom zij heeft haar eigen kracht weer gevonden om haar leven richting te geven. Echt knap hoe zij dit gedaan heeft. Tot slot gaat het met haar gezondheid goed. Quote mevrouw S. Fijn dat iemand met je mee kan denken en je de ruimte geeft om het op je eigen manier te doen 3

5 Ondersteuning niet tot stand gekomen: In een aantal gevallen kunnen aanvragen om verschillende redenen niet gehonoreerd worden. In 2015 betrof het 12 aanvragen. De cliënten zijn indien mogelijk doorverwezen naar andere instanties. Reden: Nadruk ligt bij ouder kind in het gezin 5 Vraag past niet binnen Home-Start / halen 2 brengen school, oppassen Problematiek te zwaar 1 Overige / onvoldoende beheersing Nederlandse 4 taal Vrijwilligers In 2015 waren 48 vrijwilligers actief voor Home-Start. 14 vrijwilligers zijn gestopt en 12 nieuwe vrijwilligers hebben zich aangemeld. Het werken met gezinnen met minderjarige kinderen vereist een zorgvuldige selectie en begeleiding van vrijwilligers. In een intakegesprek worden de competenties van de vrijwilliger en de eisen van het programma besproken. Vrijwilligers moeten een bewijs van goed gedrag en twee referenties kunnen overleggen. Vervolgens moet de vrijwilliger de basistraining volgen en geschikt bevonden worden. Pas daarna kan een vrijwilliger ingezet worden voor ondersteuning in gezinnen. De training voor nieuwe vrijwilligers is in maal gegeven aan 12 vrijwilligers. Vrijwilligers die gezinnen ondersteunen worden begeleid in de zogenaamde intervisiebijeenkomsten. In 2015 hebben 14 intervisiebijeenkomsten plaatsgevonden verdeeld over 2 groepen. Intervisie Intervisie is een vorm van deskundigheidsbevordering waarbij vrijwilligers een beroep kunnen doen op andere vrijwilligers om mee te denken over persoon-functiegebonden vraagstukken en knelpunten uit de eigen werk situatie. Dit meedenken gebeurt niet door het aandragen van oplossingen maar door het stellen van vragen. Intervisie is voor mensen die willen ontwikkelen en die met anderen samen willen leren. Het versterkt daarmee ook de gemeenschappelijkheid binnen de organisatie. Quote Vrijwilliger: Ook al ben ik al jaren vrijwilliger bij Home-Start ik blijf leren van de intervisiebijeenkomsten Daarnaast is aandacht besteed aan de deskundigheidsbevordering van de vrijwilligers door middel van 2 themabijeenkomsten. De thema s waren: o.a. Ouders met psychische problemen ; gastspreker Sylvia Den Heijer van basiszorg parnassia groep en Signaleren Vermoedens Kindermishandeling ; gastspreker Edwin Herzberg Humanitas. 4

6 Humanitas kent een eenduidig beleid bij vermoedens van kindermishandeling en kent landelijk een aandachtsfunctionaris kindermishandeling. Binnen de trainingen wordt speciale aandacht gegeven aan het omgaan met grenzen van de vrijwilligers, normen en waarden, de presentiebenadering. Presentie Er mogen zijn en er zijn voor een ander is belangrijk binnen Home-Start. De presentiebenadering sluit hier goed bij aan. Het uitgangspunt op je handen zitten is een vorm van laten. Als je laat dan lijkt het alsof je niks doet maar je bent wel degelijk aan het helpen. Een goed voorbeeld van een actieve vorm van laten is waken. Waken over een gezin betekent dat je alert bent en ingrijpt als dat nodig is. De uitgangspunten van het laten : Voorzichtigheid = niet forceren of verafhankelijken Ruimte maken = de ander kans geven zich te tonen Geen geweld toevoegen = je eigen doelen en (on)macht niet opleggen Respecteren = bij de ander laten wat hij zelf kan, durft, het anders zijn eerbiedigen Waken = in actie komen bij kwetsbaarheid, misbruik of gevaar. * Land van herkomst: Nederland 38 Ander geboorteland 10 * Woonplaats van de vrijwilligers: Den Haag 40 Voorburg 2 Rijswijk 2 Westland 3 Rotterdam 1 * Waarde van vrijwilligerswerk Door het vrijwilligerswerk kunnen mensen hun betrokkenheid bij de samenleving en specifiek bij opvoeding vorm geven. Vrijwilligers van Humanitas zijn over het algemeen zeer gemotiveerd en tevreden over de training en de begeleiding. Dat blijkt uit het onderzoek naar vrijwilligerstevredenheid van november 2011 dat Movisie in opdracht van Humanitas heeft uitgevoerd. Wat betekent het vrijwilligerswerk voor vrijwilligers? Wat heeft het voor hen zelf betekend en wat konden ze in het gezin bereiken? Een aantal quotes. Quotes vrijwilligers: Ik wil graag ervaring opdoen vanuit mijn studie gezinspedagogiek. De boeken ken ik nu wel nu wil ik de praktijk ervaren en zien Maatschappelijk nuttig bezig zijn voor je medemens. Ik voel me er goed bij als ik iets voor een ander kan betekenen Vrouwen in hun kracht zetten is mijn specialiteit, hier wil ik graag mijn steentje aan bijdragen 5

7 * Waarde van vrijwilligerswerk in de transitie van de jeugdzorg De aanstaande transitie jeugdzorg is niet alleen een bestuurlijke verandering maar beoogt ook een inhoudelijke kanteling. De focus is gericht op het versterken van de sociale omgeving van het kind en de opvoeder en het verminderen van gespecialiseerde zorg. Binnen deze sociale steunstructuren ofwel de pedagogische civil society vervult het vrijwilligerswerk een rol van betekenis. Van Montfoort heeft in samenwerking met Humanitas in 2014 de ontwikkelingen in beeld gebracht en de betekenis van het vrijwilligerswerk daarin onderzocht (notitie Transitie Jeugdzorg: Elk Kind Telt!, de betekenis van professioneel georganiseerd vrijwilligerswerk voor opvoeden en opgroeien, maart 2014, Van Montfoort / Collegio). Daaruit blijkt dat Humanitas met professioneel georganiseerd vrijwilligerswerk, zoals bij Home-Start, betekenis heeft in de versterking van die sociale omgeving van gezinnen en kinderen. 4. Lokale partners Verwijzers en samenwerkingspartners Home-Start werkt nauw samen met lokale partners om hulpvragen van gezinnen van een passend aanbod te voorzien. Op uitnodiging van CJG en met toestemming van ouder(s) kan een coördinator deelnemen aan gesprekken in het kader van coördinatie van zorg. In overleg wordt bepaald welke ondersteuning een gezin vraagt. Dit is via het Centrum voor Jeugd en Gezin georganiseerd. De volgende partners hebben gezinnen aangemeld bij Home- Start: Consultatie Bureau s Escamp/Wateringseveld,, Palviljoensgracht, Scheveningen, Laak, Ypenburg/Leischenveen, Haagse Hout, Segbroek, Loosduinen. CJG opvoedsteunpunten CJG Wijkverpleegkundige / Stevig ouderschap CJG Jeugdverpleegkundige CJG Gezinscoaches Mondriaan Pluscoach (tienermoeder) Schoolmaatschappelijk werk de Springbok Huisartsen vanuit Gezondheidscentrum de Rubenshoek Haagse Wijk- en woonzorg GGZ psychologe De Jutters Gezinsvoogd Nidos Praktijkondersteuner GGZ gezondheidscentrum Vaillantplein Zichtbare schakel de Rubenshoek Home-Start sluit aan bij alle 10 Haagse CJG s. We krijgen verwijzingen doordat CJG medewerkers zoals wijk/jeugdverpleegkundige, CB artsen, opvoedsteunpuntmedewerkers, algemeen maatschappelijk werkers, coördinatoren netwerken wijzen op het bestaan van de activiteit Home-Start. Ook liggen er folders bij de CJG s zodat ouders zelf contact met Home- Start kunnen opnemen. Home-Start sluit aan bij voorlichtingsbijeenkomsten die gehouden worden tijdens thema lunches. Home-Start is wekelijks aanwezig in het Gezondheidscentrum de Rubenshoek in de Schilderswijk. Ook werkt Home-Start samen met andere projecten op het gebied van opvoedondersteuning zoals; spel aan huis, MIM, samenspel, de voorleesexpress en de voorscholen. Tot slot zou Home-Start plus+, voor kinderen van 7 tot 14 jaar, een wenselijke aanvulling zijn op Home-Start omdat wij nu gezinnen moeten teleurstellen omdat de kinder(en) qua leeftijd niet passen binnen de reguliere Home-Start (tot 7 jaar). 6

8 5. Maatschappelijk rendement Home-Start heeft een preventieve werking om alledaagse opvoedproblematiek niet uit te laten lopen tot zware opvoedproblematiek. Hierdoor wordt er minder beroep gedaan op de professionele hulpverlening. Dit is kostenbesparend. Home-Start is een eenvoudige methodiek van mens tot mens en zet in op eigen kracht, empowerment. Stress en zorgen kunnen afnemen en hierdoor komt er meer ontspanning en lucht/ruimte binnen een gezin. Gezinnen ervaren weer ruimte, een luisterend oor en zijn actief bezig met verbreding van hun netwerk. Vrijwilligers ervaren een nuttige vrijetijdsbesteding, prettige contacten en leren over andere culturen en hun gewoontes. Zowel de wereld van de gezinnen als de wereld van de vrijwilligers wordt groter. Er wordt niet gewerkt met een wachtlijst maar er wordt vooral gekeken of vrijwilliger en gezin met elkaar matchen, is er een klik! Over het algemeen kan er snel ingezet worden. Het wordt door vrijwilligers als prettig ervaren dat zij er mogen zijn zonder ballast van steeds te moeten rapporteren en bezig te zijn met doelen. Studenten kunnen werkervaring opdoen, het geleerde omzetten in de praktijk. Ook werkzoekende kunnen werkervaring opdoen en hun cv aanvullen. Tenslotte is het trainen van vrijwilligers en het samenkomen tijdens intervisiebijeenkomsten een leerzame manier om individueel te kunnen groeien en tevens je steentje te kunnen bijdragen in de maatschappij. 6. Samenvatting Home-Start Den Haag heeft in gezinnen ondersteund door de inzet van 48 vrijwilligers. Hiermee zijn de beoogde resultaten ruim behaald. 7