Ketenanalyse Scope 3 emissie

Transcriptie

1 2015 Scope 3 emissie Inkoop en transport van betonproducten t.b.v. project De Vergulde Hand te Vlaardingen Pijnacker Infra B.V. Barwoutswaarder 87B 3449 HK Woerden Contactpersoon: Dhr. Henk Walberk Tel.: info@pijnackerinfra.nl Datum: Versie: 1.6

2 Inhoud 1. Inleiding Samenvatting Beschrijving van project De Vergulde Hand Beschrijving van de waardeketen project Processtappen bestratingswerkzaamheden Waardeketen inkopen betonproducten project De Vergulde Hand Het identificeren van de partners en emissiestromen in de keten Winning grondstoffen beton Transport grondstoffen naar producent Kwantificeren van de uitstoot binnen de totale waardeketen Projectgegevens Winning grondstoffen beton Transport grondstoffen naar producent Productie betonproducten Inkoop en transport van ingekochte betonproducten Verwijderen bestrating Hergebruik bestrating Recyclen bestrating Maatregelen Kwaliteit van de data Resultaten Onnauwkeurigheden in deze opstelling Verbetering van de kwaliteit van de data Relatieve plaats binnen de sector en ambitieniveau Reductiedoelstelling Voortgangsbewaking Geraadpleegde bronnen Status: Definitief pagina 2

3 1. Inleiding Pijnacker Infra B.V. neemt haar verantwoordelijkheid als het gaat om duurzaam ondernemen. Zuinig omgaan met energie en het terugdringen onze CO 2-uitstoot hebben continu aandacht binnen ons bedrijf. De CO 2-uitstoot die direct en indirect door onze activiteiten, werkzaamheden en projecten worden gegenereerd hebben wij inmiddels in kaart gebracht en hiervoor zijn reductiedoelstellingen geformuleerd. Wij willen verder actief bijdragen aan het inzichtelijk krijgen en reduceren van CO 2-uitstoot die een gevolg zijn van onze activiteiten maar voortkomen uit bronnen die geen eigendom zijn van ons bedrijf noch beheerd worden door ons bedrijf. In dit rapport hebben wij een ketenanalyse gemaakt van een dergelijke (Scope-3) CO 2- emissie. Hierbij hebben wij ingezoomd op ons project De Vergulde Hand in Vlaardingen. Deze ketenanalyse is gericht op het transport van de ingekochte betonproducten voor de werkzaamheden op dit project. Uit onze eerder inventarisatie van de Scope 3 emissies blijkt dat dit een van onze meest materiële emissies is binnen deze scope. Voor de bepaling van onze Scope 3 emissies verwijzen wij u naar onze Scope 3 emissie inventarisatie. De opbouw van dit rapport is gebaseerd op hoofdstuk 4 Setting Operational Bounderies van het Greenhouse Gas Protocol A Corporate Accounting and Reporting Standard. De 4 algemene stappen uit dit protocol vormen de herkenbare structuur van de analyse: 1. Het beschrijven van de waardeketen; 2. Het bepalen van de relevante categorieën scope 3 emissies; 3. Het identificeren van partners in de waardeketen; 4. Het kwantificeren van de emissies. Met dit rapport geven wij invulling aan eisen 4.A.1. en 4.B.1, van het Handboek CO 2-Prestatieladder 3.0. uitgegeven door SKAO d.d. 10 juni Status: Definitief pagina 3

4 2. Samenvatting In deze ketenanalyse zijn de verschillende stappen binnen de keten voor betonproducten geïdentificeerd en beschreven. Daarin is onderzocht welke invloed Pijnacker Infra B.V. kan uitoefenen en wat de reductiemogelijkheden zijn binnen deze keten. Uit de analyse blijkt dat, op basis van operationele controle, dat Pijnacker Infra B.V. de grootste invloed kan uitoefenen op haar inkoop en het transport van betonproducten op het project Vergulde Hand te Vlaardingen. Ons doel is om de (scope 3) uitstoot die hiermee gepaard gaat in 2016 met 5% gereduceerd te krijgen door de voorgestelde reductiemaatregelen en in lijn hiermee 2,5% (o.b.v. een halfjaar) voor het project De Vergulde Hand te Vlaardingen. Status: Definitief pagina 4

5 3. Eerder hebben wij een inventarisatie gemaakt van de meest materiële scope 3 emissies. De resultaten van deze analyse zijn vastgelegd in de rapport Scope 3 Emissies Geïdentificeerde emissies conform de Corporate Value Chain (scope 3) Accounting and Reporting Standard. In dit rapport is de volgende top-6 vastgesteld van meest materiële Scope 3 emissies. Nr. Activiteit 1. Inkoop en transport van Betonproducten 2. Zand / granulaat 3. Riolering 4. Verhuur machines 5. Aanvoer bouwmaterialen door derden 6. Verontreinigde grond De ketenanalyse die in dit rapport wordt beschreven is uitgevoerd voor activiteit: Inkoop van betonproducten en transport van leverancier naar project. Wij hebben juist voor deze activiteit gekozen omdat wij van alle activiteiten die wij in de scope 3 inventarisatie onderscheiden hebben, in deze keten de grootste belang hebben. Vanuit de kwalitatieve bepaling van de relatieve emissie omvang in scope 3 alsmede vanuit de inkooplijst 2015, hebben wij de activiteit gekozen met de grootst mogelijke relatieve belang van de CO 2-belasting binnen de sector en met de meeste invloed van de activiteiten alsmede de grootste potentiële invloed van het bedrijf op de CO 2-uitstoot. Hieruit blijkt dat de inkoop en het transport van betonproducten, zoals stoepranden, opsluitbanden, straattegels, klinkers, beton en stenen, de keuze voor de ketenanalyse moeten vormen. Doel van de ketenanalyse Het doel van de ketenanalyse is tweeledig; 1. Het in kaart brengen van de logistieke keten m.b.t. betonproducten 2. Het identificeren en kwantificeren van reductiemogelijkheden binnen de keten. Status: Definitief pagina 5

6 3.1 Beschrijving van project De Vergulde Hand De ketenanalyse is toegespitst op het project De Vergulde Hand in Vlaardingen. Dit project is 30 november 2015 opgestart en zal naar verwachting zijn opgeleverd. Dit project behelst het vernieuwen van de bestrating en grondwerk van bedrijventerrein De Vergulde Hand. Opdrachtgever, gemeente Vlaardingen, wil het bedrijventerrein vernieuwen zodat deze de komende 20 jaar bestand is tegen het gebruik zoals bedoeld voor een bedrijventerrein. In opdracht van de gemeente Vlaardingen worden de George Stephensonweg, Marconistraat, Fultonstraat, James Wattweg (westelijk deel) en een deel van de James Wattweg langs de Maassluissedijk heringericht. Omvang van het project De hoeveelheden, zoals hierboven vermeld, zijn indicatieve hoeveelheden van de werkzaamheden en niet tot in alle details weergegeven. Alle vrijgekomen materialen, die voor de opdrachtgever geen waarde hebben (behoudens straatbakstenen), moeten worden afgevoerd naar een eindverwerkingsinrichting. Status: Definitief pagina 6

7 3.2 Beschrijving van de waardeketen project Op project De Vergulde Hand zijn de volgende processtappen en ketenpartners geïdentificeerd voor de werkzaamheden Processtappen bestratingswerkzaamheden ID. Proces / Activiteit Ketenpartner 01 Winning / productie grondstoffen beton Niet bekend 02 Transport grondstoffen naar producent Niet bekend 03 Productie van betonproducten Struyk Verwo Infra 04 Transport betonproducten naar leverancier TE-BI Bestratingsmaterialen 05 Leveren van betonproducten TE-BI Bestratingsmaterialen 06 Transport van betonproducten naar projectlocatie TE-BI Bestratingsmaterialen 07 Verwerken van de betonproducten Pijnacker Infra 08 Verwijderen van vrijgekomen betonproducten Pijnacker Infra 09 Transporteren van vrijgekomen betonproducten Pijnacker Infra 10 Verwerken / recyclen van vrijgekomen betonproducten Urban Mining Stones & Paving Status: Definitief pagina 7

8 3.2.2 Waardeketen inkopen betonproducten project De Vergulde Hand Pijnacker Infra Projectvoorbereiding Winning grondstoffen beton Transport grondstoffen Productie betonproducten Transport betonproducten van producent naar Vlaardingen Inkopen betonproducten Verwijderen bestrating Recyclen bestrating Hergebruik bestrating Aanbrengen afzettingen/ Openbreken bestrating Upstream Grondwerkzaamheden Downstream Afvoeren afval / verontreinigde grond Aanleggen bestratingen betonproducten Verwijderen afzettingen / oplevering pagina 8

9 3.3 Het identificeren van de partners en emissiestromen in de keten Winning grondstoffen beton Beton bestaat uit cement, water, zand en grind. Grindwinning: Grind wordt gewonnen uit rivieren en uit diepere grondlagen. Zandwinning: Zand komt uit de en/of wordt gewonnen uit afgravingen op het land. Cement: Winning van mergel. Mergel wordt gewonnen in mergelgroeves, daarna gaat het naar de cementfabriek. Invloed op ketenpartner: Op dit moment is onbekend welke partij de grondstoffen wind. Pijnacker Infra B.V. heeft derhalve (nog) geen invloed op het winningsproces. Toelichting grondstoffen Beton Beton is een kunstmatig steenachtig materiaal, dat als bouwmateriaal wordt gebruikt. Beton is een oneindig chemisch proces, het materiaal wordt naar verloop van tijd alleen maar sterker. Modern beton in Nederland is samengesteld uit het bindmiddel cement en uit één of meer toeslagmaterialen zoals zand, grind of steenslag. Cement heeft als eigenschap dat het door toevoeging van water verhardt. Beton is een mengsel waarin de korrelgroottes van de verschillende soorten zand en grind, in de juiste hoeveelheden, elkaar zodanig aanvullen dat het mengsel uithardt tot een steenachtig en duurzaam materiaal. In tegenstelling tot bijvoorbeeld gips lost uitgehard beton niet meer op in water. Door de relatief lage prijs van het materiaal en door de vele toepassings-mogelijkheden is beton een veelgebruikt bouwmateriaal. Jaarlijks wordt er door de geïndustrialiseerde landen bijna een kubieke meter beton per persoon gebruikt, dit is ongeveer kg per persoon per jaar. Cement Cement is een snel hardend bindmiddel dat gebruikt wordt voor bouwwerken. Cement bestaat voornamelijk uit calciumwaterstofsilicaat, een fijngemalen materiaal dat na mengen met water een plastische massa vormt, die zowel onder water als in de buitenlucht verhardt. Met cement kunnen daartoe geschikte materialen aan een gekit worden tot een, ook in water, stabiele massa. Cement wordt voornamelijk gebruikt als grondstof voor beton en metselspecie. Er bestaan verschillende cementtypes. Voor de productie van beton wordt gebruikt gemaakt van de volgende cementtypes: CEM I Portland cement: Portland cement met maximaal 5% andere stoffen CEM II Portlandvliegas cement: Allerlei mengvormen met portlandcement en bv leisteen, minimaal 65% is portlandcement CEM III Hoogovencement: Hoogoven/Portlandcement mengsel in 3 klassen: A, B, C waarbij CEMIII/A de minste (40%) hoogovenslak bevat en CEMIII/C de meeste (90%) hoogovenslak bevat. pagina 9

10 Er zijn nog een tweetal cementklassen, echter worden deze voor wat betreft de ketenanalyse buiten beschouwing gelaten. De bovenvermelde soorten zijn voor Pijnacker Infra het belangrijkste. Portland cement wordt verkregen door het verbranden van kalksteen en klei. Het productieproces kan als volgt worden weergegeven: Kalkwinning: Bij bijvoorbeeld de Nederlandse cementfabriek bij Maastricht wordt kalksteen met groot materieel gewonnen uit een dagbouwgroeve, de zogenaamde ENCI-groeve. Breken en zeven: -De kalksteen wordt gebroken en gezeefd. In deze stap scheidt men ook het vuursteen (silex) van de kalk. Drogen: In de volgende stap wordt de kalk gedroogd in een droger. Voor de droge lucht kan de opgewarmde lucht uit de klinkerkoeling gebruikt worden. Dosering: De kalk wordt hierna vermengd met silicum-, ijzer- en aluminiumoxides. Het geheel wordt gezeefd en opnieuw gemalen. Voorverwarming: Met behulp van cyclonen wordt het gezeefd mengsel voorverwarmd. Verhitting: Met behulp van een oven waarvan de vlam een temperatuur van circa graden heeft, wordt het mengsel tot graden verhit, waarna het mengsel de oven als klinker verlaat (vast product geworden). Afkoelen en opslaan: De klinker wordt vervolgens afgekoeld tot 100 graden en in klinkersilo s opgeslagen. Tweede dosering: De klinker, kalksteen, calciumsulfaat en hoogovenslak worden opnieuw gemengd in de juiste verhouding. Malen: Met een rollenpers of kogelmolen wordt het mengsel gemalen. Zeven: De kleine delen passeren de zeef en de grote komen terug in de maalinstallatie. Drogen: Het gezeefde deel wordt gedroogd en opgeslagen in silo s. In Europa zijn er de volgende cement producenten: Heidelbergcement, Group ENCI maakt onderdeel uit van deze wereldwijde groep en is een producent en leverancier van Nederlands cement. Holcim België maakt onderdeel uit van de Zwitsere groep Holcim Ltd, een producent van cement en granulaten, alsook met activiteiten in stortklaar beton, asfalt en samenhangende diensten. Buzzi, Onderdeel van Buzzi is o.a. Dyckerhoff AG, met dochters als Basal Dyckerhoff in Nederland. Lafarge, een Franse productent van cement. Italicement, een Italiaanse producent van cement. pagina 10

11 3.3.2 Transport grondstoffen naar producent De grondstoffen voor beton worden naar de betoncentrale vervoerd of naar de prefabfabriek. Dit kan geschieden per vrachtschip, trein of vrachtwagen. Invloed op ketenpartner: Pijnacker Infra B.V. heeft geen invloed op het transport van de grondstoffen Productie betonproducten De betonproducten die Pijnacker inkoopt worden geproduceerd door Struyk Verwo Infra. De invloed van Pijnacker Infra B.V. op deze ketenpartner is wel aanwezig, maar ook zeer beperkt, omdat men de producten niet direct van de producent afneemt maar van een leverancier. Men zou de invloed op de leverancier kunnen aanwenden om de producent te beïnvloeden maar invloed op deze producenten is op voorhand als zeer beperkt in te schatten. Het productieproces van beton is grotendeels: Bestanddelen bepalen in de juiste verhoudingen (de mengverhouding en samenstelling van de te vermengen producten bepalen het soort beton). In de bouw wordt veelal gebruikt gemaakt van vaste type samenstellingen. Zoals al reeds aangegeven beton een mengsel van: o Cement o Eén of meer toeslagmaterialen (granulaten) zoals zand, grind, gips of steenslag Mengen o Betonmolen starten o De helft van de granulaten en een deel van het water toevoegen o Al het cement toevoegen o Het zand en de rest van het granulaat toevoegen o Water toevoegen totdat de plasticiteit in orde is o Enkele minuten mengen Gieten of storten in de bekisting Verdichten Beschermen tegen uitdroging/vorst of overhitting/ontmenging Het produceren van het beton voor de bouw gebeurt overal in Nederland. Er zijn een aantal grote producenten van betonmortel die verdeeld over het land fabrieken hebben staan. Daarnaast zijn er tevens veel kleine betoncentrales in het hele land. Een andere manier van betonproductie is het prefabriceren van betonelementen, dit gebeurt in een fabriek. Ook deze fabrieken zijn over heel Nederland verspreidt. Per betonfabrikant zal de CO 2-uitstoot verschillend kunnen zijn, als gevolg van met name het gebruik in energie. Bij het prefabriceren wordt het vloeibaar beton in de prefab fabriek verwerkt direct nadat het gemengd is. Bij het prefabriceren wordt het vloeibare beton in een mal of bekisting gegoten waarna het kan uitharden. Het uithardingsproces kan worden versneld door het toevoegen van hulpstoffen, het verwarmen en/of verkoelen van het beton. Eenmaal uitgehard kan een element worden getransporteerd naar de opdrachtgever voor de verwerking. pagina 11

12 3.3.4 Inkoop en transport betonproducten van leverancier naar project Bij de leverancier worden betonproducten ingekocht. De leverancier is eveneens verantwoordelijk voor het transport van de ingekochte producten naar de projectlocatie. De invloed van Pijnacker Infra B.V. op deze ketenpartner is evident. Pijnacker Infra bepaalt zelf van welke leverancier het de betonproducten afneemt Verwijderen bestrating Nadat bestrating is aangelegd zal het t.z.t. ook weer verwijderd en/of vernieuwd moeten worden. Het verwijderen van bestratingen behoort ook tot de core-business van Pijnacker Infra. Indien men dus zelf bestrating verwijdert vallen de emissies onder scope 1 of 2. Indien een andere partij dit doet heeft Pijnacker Infra geen invloed op dit proces binnen de keten Hergebruik bestrating Al langere tijd zijn partijen oude straatklinkers succesvol hergebruikt, maar een groot deel van de verouderde bestrating ging direct naar de vuilstort. Pijnacker Infra heeft invloed op dit proces. Partijen kunnen zelf bepalen of hergebruik van bestrating mogelijk is, of dat voor recyling of voor nieuwe bestrating wordt gekozen Recyclen bestrating Het kan vaak beter en duurzamer: het (bouw-)afval kan bij een recyclebedrijf worden aangeboden om dat te laten recyclen tot grondstof voor betonproductie. Het (bouw-)afval kan bij een recyclebedrijf worden aangeboden om dat te laten recyclen tot grondstof voor betonproductie. Leverancier TE-BI is aangesloten bij het samenwerkingsproject Urban Mining Stones & Paving (deelnemende bedrijven zijn: Theo Pouw Groep, Excluton en TE-BI Bestratingsmaterialen). 1) Verouderde bestrating moet plaatsmaken voor nieuwe bestrating. 2) Het opbreken van het straatwerk is er qua strategie op gericht op het behoud en hoogwaardig hergebruik. 3) Afvoer van betonpuin gebeurt via een vrachtauto die voldoet aan de euronorm. 4) Het granulerende puin wordt bewerkt met behulp van de granulaatwasser. 5) Granulaat kan worden gebruikt. 6) Het transport van het granulaat gebeurt per schip dat is voorzien van de meest moderne techniek. 7) In de productie wordt het granulaat vervaardigd tot een betonproduct, de Urban Mining Brick. 8) Via transport met een vrachtwagen met een euro6 motor, wordt het betonproduct teruggeleverd op de werklocatie. 9) De Urban Mining Brick wordt verwerkt in de nieuwe bestrating. De invloed van Pijnacker Infra B.V. op deze ketenpartners is evident. Pijnacker Infra bepaalt zelf van welke leverancier het de betonproducten afneemt. In dit geval is de leverancier een samenwerkingspartner van het Urban Mining Stones & Paving project. pagina 12

13 4. Kwantificeren van de uitstoot binnen de totale waardeketen Pijnacker Infra B.V. Status: Definitief Inhuur leveranciers naar projecten pagina 13

14 4.1 Projectgegevens Voor het project De Vergulde Hand moeten de volgende betonproducten geleverd en worden gebruikt: m 2 x dikte x soortelijk gewicht Betonstraatstenen rijwegen m 2 0,09 x 2,4 = ton Betontegels voetpaden m 2 0,045 x 2,4 = 937 ton Betonklinkers parkeervakken m 2 0,09 x 2,4 = 963 ton Totaal: m ton 4.2 Winning grondstoffen beton Beton bestaat uit cement, water, zand en grind. Grindwinning: Grind wordt gewonnen uit rivieren en uit diepere grondlagen. Zandwinning: Zand komt uit de en/of wordt gewonnen uit afgravingen op het land. Cement: Winning van mergel. Mergel wordt gewonnen in mergelgroeves, daarna gaat het naar de cementfabriek. Invloed op ketenpartner: Pijnacker Infra B.V. heeft geen invloed op het winningsproces. Beton: Eén m 3 betonspecie heeft de volgende mengverhouding beton. Dit houdt in dat voor 1 m 3 er 325 kg cement, 660 kg zand, kg grind en 160 kg water nodig is. Dit is een gemiddeld genomen verhouding 1. Voor de berekening zal deze verhouding aangehouden worden. Cement: De gemiddelde cement emissie in Nederland komt uit op 540 kg CO 2/ton cement 2. Portlandcementen, ook wel CEM I-cementen genoemd met een aandeel Portlandklinker van 90% of meer. De CO 2-emissie die vrijkomt bij de productie van dit type cement is circa 900 kg CO 2/ton cement. Laagklinkergehalte cement, ook wel hoogovencement of CEM III B cementen genoemd waarin het cement voor circa 30% uit Portlandklinker bestaat en voor circa 70% uit hoogovenslak. De CO 2-emissie die vrijkomt bij de productie van dit type cement is circa 300 kg CO 2/ton cement. Grind: Grind voor beton wordt gewonnen in rivieren. Bij de winning van grind is de CO 2 emissie 1,09 kg/co 2 per ton 3. Zand: Zand voor beton wordt gewonnen in rivieren. Bij de winning van zand is de CO 2 emissie 3,01 kg/co 2 per ton 4. Water: De CO 2-uitstoot bij het winnen van water van voldoende kwaliteit is 0,276 kg/co 2 per ton uitstoot-cement 3 Dubocalc via GMB Beheer B.V. prefabbetonproducten pdf 4 Dubocalc via GMB Beheer B.V. prefabbetonproducten pdf 5 Defra (2009) via strukton_co2_emissie_beton_2010.pdf pagina 14

15 Winning grondstoffen Hoeveelheid (ton) Emissiefactor (kg CO 2/ton) CO 2-uitstoot (kg) Cement ,5 Zand 937 3,01 2,8 Grind ,09 2,0 Water 243 0,276 0,07 Totaal ,4 4.3 Transport grondstoffen naar producent De verschillende grondstoffen worden getransporteerd naar de betonproducent van betonklinkers. Onderstaande tabel geeft de verschillende elementen weer met daarbij de transportafstanden. De transportafstanden zijn ingeschat op basis van herkomst van de producten binnen Nederland. Transport upstream Hoeveelheid (ton) Transportafstand (km) gem.waarde Emissiefactor (kg CO 2/tonkm) CO 2-uitstoot (kg) Cement ,11 7,4 Zand ,11 15,5 Grind ,11 30,4 Water ,11 4,0 Totaal ,3 4.4 Productie betonproducten De invloed van Pijnacker Infra B.V. op deze ketenpartner is wel aanwezig, maar ook zeer beperkt, omdat men de producten niet direct van de producent afneemt maar van een leverancier. Men zou de invloed op de leverancier kunnen aanwenden om de producent te beïnvloeden maar invloed op deze producenten is op voorhand als zeer beperkt in te schatten. Er zijn gegevens beschikbaar (bron: omtrent de uitstoot CO 2 per m 2 betonstraatsteen. De branchestandaard (betonstraatsteen 8 cm grijs) geeft een gemiddelde belasting van 19 kg CO 2/m 2 in de branche. Als we deze factor ook op betontegels en betonklinkers toepassen komen we op een totale uitstoot van het productieproces. Grove bepaling CO2-uitstoot productieproces betonproducten project Vlaardingen Benodigde m 2 voor project Emissiefactor (kg CO 2/m 2 ) CO 2 Uitstoot (ton) Vlaardingen , Inkoop en transport van ingekochte betonproducten De betonproducten voor dit project worden ingekocht bij leverancier TE-BI Bestratingsmaterialen. TE-BI is een bedrijf dat naast (sier)bestrating ook gespecialiseerd is in de grond-, water en wegenbouw. De organisatie levert aan een zeer brede klantengroep zoals gemeenten, provincies, bedrijven, instellingen en particulieren. Haar producten worden rechtstreeks afgenomen bij producenten van betonproducten. pagina 15

16 Bij de leverancier worden betonproducten ingekocht. De leverancier is eveneens verantwoordelijk voor het transport van de ingekochte producten naar de projectlocatie Het transport van ingekochte betonproducten gebeurt via de leverancier TE-BI van de betonproducent naar de projectlocatie. De emissies die vrijkomen bij dit transport behoren tot scope 3. Het vervoer door de leverancier(s) kent de volgende transportbewegingen: (Bron: aangeleverd tijdens interview TE-BI d.d te Montfoort) (inhoud x afstand = tonkm x emissiefactor = uitstoot) Leverancier Datum Transportmiddel Inhoud (ton) Standplaats Projectlocatie Standplaats Afstand (KM) Tonkm kg co 2 TE-BI Vrachtauto 18 Montfoort Vlaardingen Oosterhout ,6 TE-BI Vrachtauto 31 Oosterhout Vlaardingen Vlaardingen ,6 TE-BI Vrachtauto 18 Vlaardingen Vlaardingen Montfoort ,7 TE-BI Vrachtauto 18 Montfoort Vlaardingen Amsterdam ,3 TE-BI Vrachtauto 31 Amsterdam Vlaardingen Vlaardingen ,1 TE-BI Vrachtauto 18 Vlaardingen Vlaardingen Montfoort ,7 TE-BI Vrachtauto 18 Montfoort Vlaardingen Oosterhout ,6 TE-BI Vrachtauto 31 Oosterhout Vlaardingen Vlaardingen ,3 TE-BI Vrachtauto 18 Vlaardingen Vlaardingen Montfoort ,7 TE-BI Vrachtauto 18 Montfoort Vlaardingen Oosterhout ,6 TE-BI Vrachtauto 31 Oosterhout Vlaardingen Vlaardingen ,3 TE-BI Vrachtauto 18 Vlaardingen Vlaardingen Montfoort ,7 TE-BI Vrachtauto 18 Montfoort Vlaardingen Amsterdam ,3 TE-BI Vrachtauto 31 Amsterdam Vlaardingen Vlaardingen ,1 TE-BI Vrachtauto 18 Vlaardingen Vlaardingen Montfoort ,7 TE-BI Vrachtauto 18 Montfoort Vlaardingen Oosterhout ,6 TE-BI Vrachtauto 31 Oosterhout Vlaardingen Vlaardingen ,3 TE-BI Vrachtauto 18 Vlaardingen Vlaardingen Montfoort ,7 TE-BI Vrachtauto 18 Montfoort Vlaardingen Amsterdam ,3 TE-BI Vrachtauto 31 Amsterdam Vlaardingen Vlaardingen ,1 TE-BI Vrachtauto 18 Vlaardingen Vlaardingen Montfoort ,7 TE-BI Vrachtauto 18 Montfoort Vlaardingen Amsterdam ,3 TE-BI Vrachtauto 31 Amsterdam Vlaardingen Vlaardingen ,1 TE-BI Vrachtauto 18 Vlaardingen Vlaardingen Montfoort ,7 TE-BI Vrachtauto 18 Montfoort Vlaardingen Amsterdam ,3 TE-BI Vrachtauto 31 Amsterdam Vlaardingen Vlaardingen ,1 TE-BI Vrachtauto 18 Vlaardingen Vlaardingen Montfoort ,7 TE-BI Vrachtauto 18 Montfoort Vlaardingen Oosterhout ,6 TE-BI Vrachtauto 31 Oosterhout Vlaardingen Vlaardingen ,3 TE-BI Vrachtauto 18 Vlaardingen Vlaardingen Montfoort ,7 TE-BI Vrachtauto 18 Montfoort Vlaardingen Oosterhout ,6 TE-BI Vrachtauto 31 Oosterhout Vlaardingen Vlaardingen ,3 TE-BI Vrachtauto 18 Vlaardingen Vlaardingen Montfoort ,7 pagina 16

17 TE-BI Vrachtauto 18 Montfoort Vlaardingen Amsterdam ,3 TE-BI Vrachtauto 31 Amsterdam Vlaardingen Vlaardingen ,1 TE-BI Vrachtauto 18 Vlaardingen Vlaardingen Montfoort ,7 TE-BI Vrachtauto 18 Montfoort Vlaardingen Oosterhout ,6 TE-BI Vrachtauto 31 Oosterhout Vlaardingen Vlaardingen ,3 TE-BI Vrachtauto 18 Vlaardingen Vlaardingen Montfoort ,7 TE-BI Vrachtauto 18 Montfoort Vlaardingen Oosterhout ,6 TE-BI Vrachtauto 31 Oosterhout Vlaardingen Vlaardingen ,3 TE-BI Vrachtauto 18 Vlaardingen Vlaardingen Montfoort ,7 TE-BI Vrachtauto 18 Montfoort Vlaardingen Amsterdam ,3 TE-BI Vrachtauto 31 Amsterdam Vlaardingen Vlaardingen ,1 TE-BI Vrachtauto 18 Vlaardingen Vlaardingen Montfoort ,7 TE-BI Vrachtauto 18 Montfoort Vlaardingen Oosterhout ,6 TE-BI Vrachtauto 31 Oosterhout Vlaardingen Vlaardingen ,3 TE-BI Vrachtauto 18 Vlaardingen Vlaardingen Montfoort ,7 TE-BI Vrachtauto 18 Montfoort Vlaardingen Amsterdam ,3 TE-BI Vrachtauto 31 Amsterdam Vlaardingen Vlaardingen ,1 TE-BI Vrachtauto 18 Vlaardingen Vlaardingen Montfoort ,7 TE-BI Vrachtauto 18 Montfoort Vlaardingen Oosterhout ,6 TE-BI Vrachtauto 31 Oosterhout Vlaardingen Vlaardingen ,3 TE-BI Vrachtauto 18 Vlaardingen Vlaardingen Montfoort ,7 TE-BI Vrachtauto 18 Montfoort Vlaardingen Oosterhout ,6 TE-BI Vrachtauto 31 Oosterhout Vlaardingen Vlaardingen ,3 TE-BI Vrachtauto 18 Vlaardingen Vlaardingen Montfoort ,7 TE-BI Vrachtauto 18 Montfoort Vlaardingen Oosterhout ,6 TE-BI Vrachtauto 31 Oosterhout Vlaardingen Vlaardingen ,3 TE-BI Vrachtauto 18 Vlaardingen Vlaardingen Montfoort ,7 TE-BI Vrachtauto 18 Montfoort Vlaardingen Oosterhout ,6 TE-BI Vrachtauto 31 Oosterhout Vlaardingen Vlaardingen ,3 TE-BI Vrachtauto 18 Vlaardingen Vlaardingen Montfoort ,7 TE-BI Vrachtauto 18 Montfoort Vlaardingen Amsterdam ,3 TE-BI Vrachtauto 31 Amsterdam Vlaardingen Vlaardingen ,1 TE-BI Vrachtauto 18 Vlaardingen Vlaardingen Montfoort ,7 TE-BI Vrachtauto 18 Montfoort Vlaardingen Amsterdam ,3 TE-BI Vrachtauto 31 Amsterdam Vlaardingen Vlaardingen ,1 TE-BI Vrachtauto 18 Vlaardingen Vlaardingen Montfoort ,7 TE-BI Vrachtauto 18 Montfoort Vlaardingen Amsterdam ,3 TE-BI Vrachtauto 31 Amsterdam Vlaardingen Vlaardingen ,1 TE-BI Vrachtauto 18 Vlaardingen Vlaardingen Montfoort ,7 TE-BI Vrachtauto 18 Montfoort Vlaardingen Amsterdam ,3 TE-BI Vrachtauto 31 Amsterdam Vlaardingen Vlaardingen ,1 TE-BI Vrachtauto 18 Vlaardingen Vlaardingen Montfoort ,7 TE-BI Vrachtauto 18 Montfoort Vlaardingen Oosterhout ,6 pagina 17

18 TE-BI Vrachtauto 31 Oosterhout Vlaardingen Vlaardingen ,3 TE-BI Vrachtauto 18 Vlaardingen Vlaardingen Montfoort ,7 TE-BI Vrachtauto 18 Montfoort Vlaardingen Oosterhout ,6 TE-BI Vrachtauto 31 Oosterhout Vlaardingen Vlaardingen ,3 TE-BI Vrachtauto 18 Vlaardingen Vlaardingen Montfoort ,7 TE-BI Vrachtauto 18 Montfoort Vlaardingen Oosterhout ,6 TE-BI Vrachtauto 31 Oosterhout Vlaardingen Vlaardingen ,3 TE-BI Vrachtauto 18 Vlaardingen Vlaardingen Montfoort ,7 TE-BI Vrachtauto 18 Montfoort Vlaardingen Amsterdam ,3 TE-BI Vrachtauto 31 Amsterdam Vlaardingen Vlaardingen ,1 TE-BI Vrachtauto 18 Vlaardingen Vlaardingen Montfoort ,7 TE-BI Vrachtauto 18 Montfoort Vlaardingen Amsterdam ,3 TE-BI Vrachtauto 31 Amsterdam Vlaardingen Vlaardingen ,1 TE-BI Vrachtauto 18 Vlaardingen Vlaardingen Montfoort ,7 TE-BI Vrachtauto 18 Montfoort Vlaardingen Oosterhout ,6 TE-BI Vrachtauto 31 Oosterhout Vlaardingen Vlaardingen ,3 TE-BI Vrachtauto 18 Vlaardingen Vlaardingen Montfoort ,7 TE-BI Vrachtauto 18 Montfoort Vlaardingen Amsterdam ,3 TE-BI Vrachtauto 31 Amsterdam Vlaardingen Vlaardingen ,1 TE-BI Vrachtauto 18 Vlaardingen Vlaardingen Montfoort ,7 TE-BI Vrachtauto 18 Montfoort Vlaardingen Oosterhout ,6 TE-BI Vrachtauto 31 Oosterhout Vlaardingen Vlaardingen ,3 TE-BI Vrachtauto 18 Vlaardingen Vlaardingen Montfoort ,7 Totaal: ,4 Voor het berekenen van de CO 2-uitstoot die met het transport gepaard gaat hebben wij een aantal aannames moeten maken. - Het transport wordt uitgevoerd door vrachtenwagens > 20 ton. Het ledig gewicht is op 18 ton bepaald en met een vol gewicht is hier 31 ton voor aangegeven. - Er is vanuit gegaan dat er voor elke levering leeg naar de betonproducent is gereden en vol naar de projectlocatie. Tevens dat er leeg van de projectlocatie naar het leveranciersadres is teruggereden. In de praktijk zullen ook op een heen of terugweg ook gecombineerde zaken worden gepland om zo efficiënt mogelijk met vrachten te rijden. Echter is deze informatie niet beschikbaar gebleken. - De afstand van het transport is de som van de afstand van het adres van de leverancier naar de locatie van de betonproducent tot de projectlocatie en vice versa. Voor berekening van het totaal aan tonkilometers zijn de volgende emissiefactoren gebruikt: Bulkgoederen Vrachtwagen < 20 ton tonkilometer 0,296 (18 ton ledig gewicht) Bulkgoederen Vrachtwagen > 20 ton tonkilometer 0,115 (31 ton vol gewicht) (bron co 2-emissiefactoren.nl) Het totaal voor het transport van de ingekochte betonproducten (volgens 3.5.2) komt voor de ritten van het project Vergulde Hand te Vlaardingen op tonkilometer, welke een CO 2- uitstoot geeft van ,4 kg CO 2 c.q. 44,0 ton CO 2. pagina 18

19 4.6 Verwijderen bestrating Nadat bestrating is aangelegd zal het t.z.t. ook weer verwijderd en/of vernieuwd moeten worden. Het verwijderen van bestratingen behoort ook tot de core-business van Pijnacker Infra. Indien men dus zelf bestrating verwijdert vallen de emissies onder scope 1 of 2. Indien een andere partij dit doet heeft Pijnacker Infra geen invloed op dit proces binnen de keten. (valt derhalve niet onder scope-3) 4.7 Hergebruik bestrating Al langere tijd zijn partijen oude betonklinkers succesvol hergebruikt, maar een groot deel van de verouderde bestrating ging direct naar de vuilstort. Pijnacker Infra heeft beperkt invloed op dit proces. Partijen kunnen zelf bepalen of hergebruik van bestrating mogelijk is, of dat voor recyling of voor nieuwe bestrating wordt gekozen. Stel dat bij het project de Vergulde Hand de verhardingen aan de wegconstructie met 50% aangelegd zouden worden via hergebruik, dan betekent dit concreet dat m2 aan betonstraatstenen in het project hergebruikt zouden worden. Dit hergebruik betekent dan een directe besparing van 50% CO2 op de keten. Indien binnen het project derhalve 50% uit hergebruikt materiaal kon worden gerealiseerd, wordt (248,4 + 57, , ,96) x 50% = 368,8 ton CO 2 bespaard. Toekomstig zullen wij dit in een vroegtijdig stadium met de opdrachtgever bespreken daar dit aantoonbaar een flinke hoeveelheid CO 2-reductie oplevert. 4.8 Recyclen bestrating Het kan vaak beter en duurzamer: het (bouw-)afval kan bij een recyclebedrijf worden aangeboden om dat te laten recyclen tot grondstof voor betonproductie. Het (bouw-)afval kan bij een recyclebedrijf worden aangeboden om dat te laten recyclen tot grondstof voor betonproductie. Leverancier TE-BI is aangesloten bij het samenwerkingsproject Urban Mining Stones & Paving (deelnemende bedrijven zijn: Theo Pouw Groep, Excluton en TE-BI Bestratingsmaterialen). De invloed van Pijnacker Infra B.V. op deze ketenpartners is evident. Pijnacker Infra bepaalt zelf van welke leverancier het de betonproducten afneemt. In dit geval is de leverancier een samenwerkingspartner van het Urban Mining Stones & Paving project. pagina 19

20 Zoals uit bovenstaande figuur blijkt bevat het end-of-life traject verschillende stappen. 1) Verouderde bestrating moet plaatsmaken voor nieuwe bestrating. 2) Het opbreken van het straatwerk is er qua strategie op gericht op het behoud en hoogwaardig hergebruik. 3) Afvoer van betonpuin gebeurt via een vrachtauto die voldoet aan de euronorm. 4) Het granulerende puin wordt bewerkt met behulp van de granulaatwasser. 5) Granulaat kan worden gebruikt. 6) Het transport van het granulaat gebeurt per schip dat is voorzien van de meest moderne techniek. 7) In de productie wordt het granulaat vervaardigd tot een betonproduct, de Urban Mining Brick. 8) Via transport met een vrachtwagen met een euro6 motor, wordt het betonproduct teruggeleverd op de werklocatie. 9) De Urban Mining Brick wordt verwerkt in de nieuwe bestrating. Kwantificering Project Vlaardingen: Als we deze stappen loslaten op ons project te Vlaardingen komen we tot de volgende kwantificering van CO2-uitstoot die hiermee gepaard gaat wanneer 50% wordt gerecycled. Activiteit Omschrijving Omvang / hoeveelheid Emissiefactor Uitstoot in ton CO2 Verwijderen en opbreken bestrating. n.v.t. scope 1 Transport van betonpuin naar afvalverzamelaar Breken van betonpuin zodat hergebruik mogelijk is. Stel dat in Vlaardingen m 2 wordt gerecycled. Dit betekent dan dat m 2 betonproducten worden afgevoerd. Door de afvoer is er een transportbeweging geweest van ton (van project naar recycling) Het opbreken wordt in eigen beheer gedaan. De uitstoot valt derhalve in scope 1. Het opbreken wordt in eigen beheer gedaan. De uitstoot valt derhalve in scope ton 3,55 kgco2/ton afval (bron Ecoinvent)l Totale uitstoot Bron emissiefactor: afval & bijproducten Van Hattum en Blankevoort n.v.t. scope 1 6,2 ton CO2 6,2 ton CO2 pagina 20

21 5. Maatregelen Reductie kan naar ons inzicht worden verkregen met: Zuinig rijden chauffeurs (het nieuwe rijden) TE-BI doet dit al! Meerdere leveringen combineren, waardoor minder brandstof wordt verbruikt Project Vlaardingen ligt wat verder van betonfabriek af tast af of betonproductie dichterbij is te situeren / te regelen, zodat er kortere ritten ontstaan met minder tonkm uitstoot tot gevolg In grotere bulk leveren Grotere vrachtwagens gebruiken, en vol rijden waardoor een lagere emissiefactor (0,115) een lagere uitstoot creëert Hergebruik en reclycling verder uitbenutten Cradle to cradle toepassingen Invloed uitoefenen op ketenpartners om tot reductie te komen (Urban Mining Project). Er zal contact worden opgenomen met producent Struijk. Wat leveren de maatregelen op? Tijdsfactor = onbeperkt gem. 10% besparing op de brandstof gem. 5% reductie gem. 2% reductie gem. 5% reductie gem. 4% reductie gem. 2% reductie 6. Kwaliteit van de data De gegevens die wij gebruikt hebben in deze analyse zijn afkomstig van de werkelijke leveranciers (in geval van een upstream-analyse) en/of van de werkelijke gebruikers (in geval van een downstream-analyse). Deze gegevens noemen wij primaire data. Daar vaak gebruik is gemaakt van algemene cijfers en schattingen is sprake van secundaire data. Wanneer cruciale primaire data moeilijk verkrijgbaar was, hebben wij ons gebaseerd op secundaire data (algemene gegevens). Data Primair / secundair Bron Projectgegevens Primaire data Bestek Gemeente Vlaardingen CO2-Uitstoot per m2 Secundaire data betonstenen Geleverde betonproducten Primaire data Administratie Pijnacker Infra en leverancier TE-BI Bestratingsmaterialen pagina 21

22 7 Resultaten 7.1 Onnauwkeurigheden in deze opstelling Bij de kwalificeringen zijn wij er vanuit gegaan dat alle gevraagde betonproducten door ons zijn ingekocht. Wij hebben er niet altijd rekening mee kunnen houden dat bepaalde betonproducten vaak zijn hergebruikt. Dit doet geen afbreuk aan de nauwkeurigheid van de gepresenteerde data. Bij zijn de hoeveelheden beton berekend aan de hand van het totaal per m 3 cement, grind en water. Per item is een percentage meegenomen van het geheel t.o.v. de genoemde m 3 betonspecie met de betreffende mengverhouding. I.p.v. berekening met soortelijk gewicht zou ook m 2 x hoogte genomen kunnen worden. Dit heeft bij berekening een maximaal verschil opgeleverd van minder dan 5%. Voor de berekening van transport grondstoffen naar producent is voor de transportafstand een gemiddelde waarde gehanteerd. Hier is geen exacte afstand te bepalen gezien het zeer beperkte belang / connectie die met de betonproducent op dit moment bestaat. 7.2 Verbetering van de kwaliteit van de data Om de berekening van de CO 2-uitstoot binnen de keten zo nauwkeurig mogelijk te maken wordt ernaar gestreefd om het aantal aannames zo veel mogelijk te verminderen en zoveel mogelijk gebruik te maken van primaire data (metingen). De beladingsgraad is de enige onnauwkeurigheid die wij hebben kunnen bepalen. 8. Relatieve plaats binnen de sector en ambitieniveau Om onze plaats binnen de sector te bepalen hebben wij gebruik gemaakt van de SKAO maatregelenlijst en gekeken naar bedrijven in de sector die niveau 4 gecertificeerd zijn op de CO 2-prestatieladder. Op basis van de CO 2-reductiemaatregelen die wij tot op heden hebben genomen concluderen wij dat wij middenmoter zijn binnen de sector. Wij hebben onze reductiedoelstellingen vergeleken met reductiedoelstellingen van andere bedrijven die binnen onze sectoren actief zijn. Uit ons onderzoek blijkt de gemiddelde reductiedoelstelling 2% per jaar te bedragen. Omdat wij de ambitie te hebben om onze relatieve positie te verbeteren hebben wij hier onze reductie doelstellingen en maatregelen daarop afgestemd. 9. Reductiedoelstelling Onze doelstelling is om in 2020 de CO 2-uitstoot voor het hele bedrijf te reduceren (bij gelijkblijvende omzet) met 10% t.o.v. de inventarisatie periode in De doelstelling in de waardeketen is gezien de beperkte invloed te reduceren met 5% per jaar en dus in lijn hiermee 2,5% (o.b.v. een halfjaar) voor het project De Vergulde Hand te Vlaardingen. Het komende jaar zal Pijnacker Infra B.V. aandacht besteden om meer gegevens boven water te krijgen binnen de waardeketen. De organisatie zal bij volgende aanbestedingen in gesprek gaan om te wijzen op duurzame varianten. pagina 22

23 10. Voortgangsbewaking Om de voortgang van de geformuleerde reductiedoelstellingen te kunnen bewaken, zal periodiek (tenminste halfjaarlijks en na inventarisatie) een voortgangsrapportage worden gepubliceerd op onze website. De voortgang wordt bewaakt door dhr. Henk Walberk, KAM-coördinator en CO 2-functionaris van Pijnacker Infra B.V. aan de hand van verzamelde gegevens uit ons administratie en de gegevens zoals opgegeven door onze onderaannemers. De resultaten zullen in het managementteam overleg worden besproken en eventuele correctieve acties zullen aan de hand van het overleg genomen worden. Van elk Managementteam overleg wordt een verslag gemaakt. 11. Geraadpleegde bronnen - Handboek CO2-Prestatieladder 3.0 uitgegeven door SKAO d.d Green House Gas-Protocol - A Corporate Accounting and Reporting Standard, maart Green House Gas-Protocol - Corporate Value Chain (scope 3) Accounting and Reporting Standard, september SKAO website voor alle CO 2-footprints en keten analyses van sectorgenoten. - Administratie Pijnacker Infra B.V Aanbestedingsdocumenten De Vergulde Hand te Vlaardingen pagina 23