docenten handleiding CP03 Het arbeidscontract WZDH3-V1.1

Transcriptie

1 docenten handleiding CP03 Het arbeidscontract WZDH3-V1.1

2 In gesprek over het arbeidscontract CP03 WZ Waar gaat het over? Introductie De praktijksituatie In gesprek over het arbeidscontract gaat over de fase in het sollicitatiegesprek waarin het arbeidscontract wordt besproken. De algemene doelstelling luidt: De kandidate kan een nieuw (concept-) arbeidscontract lezen en in een gesprek daarover om toelichting vragen. Bij deze CP horen de volgende eindtermen: CH1: Een gesprek over het arbeidscontract voorbereiden. 1. De kandidate kan een eenvoudig contract begrijpen. 2. De kandidate kan schriftelijk vragen voorbereiden. CH2: In gesprek over arbeidsvoorwaarden 1. De kandidate kan vragen stellen over arbeidsvoorwaarden. 2. De kandidate kan wensen kenbaar maken. 3. De kandidate kan om verduidelijking vragen. 4. De kandidate kan mondelinge uitleg over de arbeidsvoorwaarden begrijpen. KNS Deze praktijksituatie heeft link met KNS-CP 1.2: De kandidate weet welke regels en plichten voor een werkneemster voortvloeien uit een arbeidsovereenkomst. Aandachtspunten Een gesprek over het arbeidscontract valt onder de sollicitatieprocedure. De sollicitante informeert hiernaar bij het bedrijf. Pas in het arbeidsvoorwaardengesprek wordt er (officieel) onderhandeld over de specifieke invulling, al zijn er werkgevers die direct spijkers met koppen willen slaan. De aanstaande werkneemster is dan soms nog niet zo goed voorbereid op de vragen. Men kan altijd zeggen: Hier moet ik even over nadenken, ik kom erop terug. In Nederland bestaan er allerlei arbeidscontracten. Er zijn contracten voor onbepaalde tijd, maar ook voor een bepaalde tijd en voor nul uren. In dat laatste geval word je opgeroepen als er werk is. In elk geval horen bij elk arbeidscontract rechten en plichten. Voor de aanstaande werkneemster is het belangrijk om te weten waar zij aan toe is, en welke punten onderhandelbaar zijn. Een aantal standaardregels die bekend worden verondersteld maar voor mensen uit een andere cultuur toch nieuw kunnen zijn: Wie zich niet aan de regels houdt, kan ontslagen worden. Mondelinge afspraken hebben in de praktijk soms minder waarde dan wat er op papier staat. Wijs erop dat het altijd goed is de kleine lettertjes lezen! In het arbeidscontract staan de werktijden. Een werkneemster moet zich daaraan houden. Op tijd komen is belangrijk. De vakantiedagen zijn vastgesteld. Die moet je aanvragen of men moet zich aan de collectieve vakantiesluiting conformeren. In Nederland zijn extra verlofdagen heel precies geregeld. Voor een huwelijk in de eerste graad krijg je één dag, etc. Allochtone werkneemsters hebben vaak een bredere opvatting van familie. Meestal moet er gewoon verlof aangevraagd worden en kan men niet van de regeling bijzonder verlof gebruik maken. 1

3 Meer weten? Op de website vindt u links naar informatieve sites over bijvoorbeeld arbeidsvoorwaarden. Bij postbus 51 kunt u brochures downloaden of aanvragen over dit onderwerp. Lessuggesties De film Aisha heeft een arbeidscontract gekregen van de Stichting Zorgzaam. Ze heeft vragen over het contract maar durft die niet aan Gerda te stellen omdat Gerda haar heeft aangenomen. Ook schaamt ze zich ervoor dat niet alles begrijpt wat er in het contract staat. Jan neemt het contract met haar door en regelt met Gerda dat Aisha geen proeftijd krijgt. 1 e ronde filmkijken Laat de cursisten naar de film kijken met de volgende kijkvragen in gedachten. Zet ze op het bord en bespreek ze na. Als u een groep gevorderde cursisten heeft, neem dan de vraag bij de 2 e kijkronde mee in de 1e kijkronde. Aisha vraagt hulp aan Jan. Waar praten zij over? Over het contract van Aisha. Waarom vraagt Aisha geen hulp aan Gerda? Aisha gaat bij Gerda werken. Aisha begrijpt niet alles. Ook leest Aisha langzaam. Ze wil niet dat Gerda dat merkt. 2 e ronde filmkijken Laat de cursisten nogmaals naar (scene 4 van) de film kijken met de volgende kijkvraag in gedachten. Zet de vraag op het bord en bespreek hem na. Aisha begrijpt een aantal dingen niet. Weet u wat het betekent? - Per 1 september treedt u in dienst. - Een tijdelijk dienstverband met uitzicht op een vast contract - Een proeftijd van een maand - Het brutoloon - Het nettoloon 3 e ronde filmkijken 1. Laat (scene 4 van) de film nog een laatste keer zien. Vertel de cursisten dat er in een contract rechten en plichten staan. Schrijf deze woorden op het bord en leg ze uit. Zet vervolgens het onderstaande schema op het bord, waarbij u de linkerkolom al invult en de rechterkolom leeg laat. Vraag de cursisten om het schema over te nemen en de rechten en plichten van Aisha in te vullen tijdens deze 3 de kijkronde. In scene 4 wordt alleen iets gezegd over de plichten: op tijd komen en je houden aan de arbeidstijden. Breidt de oefening eventueel uit door te vragen welke plichten er nog meer in een contract kunnen staan, bijvoorbeeld: je aan de werkregels houden. Noteer die in een andere kleur in het schema Rechten van Aisha De proeftijd Het geld 1 maand (recht om ontslag te nemen voor Aisha) Stichting Zorgzaam betaalt de kosten van de opleiding. Stichting Zorgzaam betaalt de reiskosten 2

4 Stichting Zorgzaam betaalt een deel van de pensioenpremie Stichting Zorgzaam betaalt vakantietoeslag van 8% Stichting Zorgzaam betaalt (netto)loon De vakantie Plichten van Aisha Werktijden 23 vakantiedagen Op tijd komen Je aan je arbeidstijden houden (Mogelijke andere plicht) (Mogelijke andere plicht) 2. Bespreek de antwoorden bij 1 en bespreek ook: hoe zijn deze zaken bij de cursisten geregeld? De praktijk De volgende lessuggesties zijn voorbereidende opdrachten bij de praktijkopdrachten. De praktijkopdrachten zitten bij de e-learning en zijn te downloaden en af te drukken. De eerste lessuggestie kunt u al gebruiken voordat de cursisten zijn begonnen met de e- learning. 1. Globaal lezen: waar staat het? (Praktijkopdrachten 1 en 2) Beginners en gevorderden Bespreek hoe een arbeidscontract eruit ziet en wat erin staat (zie praktijkopdracht 3 of een contract van een van de cursisten). Schrijf de titels van de artikelen uit het voorbeeldcontract op het bord, zie hiervoor de bijlage koppen arbeidsovereenkomst. De cursisten schrijven de koppen in goede volgorde op een groot papier (A3). Refereer aan de film: Aisha heeft het over een aantal artikelen gehad met Jan. Begrijpt iedereen waar de koppen over gaan? De opdracht luidt: plaats de tekstfragmenten onder de juiste kopjes. Het is een groot en vrij ingewikkeld document. Werk daarom in viertallen, die bestaan uit twee duo s. Ieder duo krijgt 5 of 6 tekstdelen om bij een kopje te zoeken. Het eindresultaat is een volledig arbeidscontract. Het is aan te raden heterogene groepen te maken, omdat de kans bestaat dat beginners voortijdig afhaken. In samenwerking met een gevorderde hebben zij dan toch een succeservaring. Stimuleer dat de cursisten binnen de groepjes met elkaar overleggen over de betekenis van sommige woorden en artikelen. Benodigdheden & organisatie: - Bijlage 13a: koppen arbeidsovereenkomst en knipblad artikelen arbeidsovereenkomst. - Werk in groepen van vier cursisten, bestaand uit 2 duo s. - Verder heeft u nodig: per groepje van 4 cursisten een flap of groot vel papier (A3 volstaat), een lijmstift of plakband en een aantal scharen. - Bijlage 13 a Feedback Bespreek inhoudelijk na welke teksten bij welke kopjes horen. Geef eventueel ook feedback op de samenwerking en op de ingezette strategieën (globaal lezen). Hoe lees je een tekst die je eigenlijk niet goed begrijpt? Letten op kernwoorden, de betekenis van sommige woorden opzoeken. 3

5 Bij moeilijke teksten is het verstandig om iemand om hulp te vragen. Ook als de ander ook niet veel van het onderwerp weet, kom je toch verder. Een woordenboek geeft vaak maar weinig houvast. Verwijs naar Dennis, die een vriend om hulp vraagt. Dit is een verstandige strategie. 2. Woordquiz (Praktijkopdrachten 1, 2 en 3) Beginners en gevorderden In een arbeidscontract staan veel moeilijke begrippen die wel belangrijk zijn om te kennen. Zorg voor stevig papier met daarop twee kolommen met lege vakken en uitgedraaide woordenlijsten van CP 13. Herhaal de betekenis van een aantal woorden die in de les al eerder aan de orde zijn gekomen (bijv bij lessuggestie 1, en bij de film). Schrijf deze woorden op het bord. Vul de lijst aan in overleg met de groep. Welke woorden zijn ze in de e-learning tegengekomen? Verdeel de klas in groepen of tweetallen. Verdeel de woorden op het bord over de groepen. De cursisten krijgen de opdracht om in de linkerkolom een woord te schrijven en in de rechterkolom een zin met dat woord. Woorden die ze niet kennen, worden eerst in tweetallen besproken en eventueel in de woordenlijst opgezocht. Stimuleer overleg: zelf nadenken zorgt voor diepere woordkennis. Bij twijfel geeft de woordenlijst uitsluitsel. Doe vooraf een aantal woorden klassikaal. Het gaat uitdrukkelijk niet om het bedenken van een woordomschrijving maar om het formuleren van een zin. Het eindproduct bestaat uit losse kaartjes met woorden en zinnen met die woorden. De kaartjes kunnen op ieder moment dienen als oefenmateriaal waar cursisten alleen of in tweetallen zelfstandig- mee aan de slag kunnen. Als u de kaartjes lamineert, kunnen ze langer dienst doen. Benodigdheden & organisatie: - Print of kopieer bijlage 13b op stevig papier of karton - Deel eventueel oefenpapier uit van mindere kwaliteit, en laat de verbeterde tekst op het mooie papier schrijven - Woordenlijsten bij CP 13 (zie e-learning) - Eventueel een lamineerapparaat Feedback Geef feedback op de zinnen (op niveau A2), de strategie, het gebruik van de woordenlijst (zo min mogelijk). Zet van elk groepje een aantal foutieve zinnen op het bord. Verbeter deze klassikaal en maak duidelijk dat eenvoud leidt tot minder fouten. Dus: tegenwoordige tijd, niet teveel informatie in de zin. 3. TIPS voor gesprek over arbeidscontract (praktijkopdracht 4) Beginners en gevorderden Bespreek hoe een standaard sollicitatieprocedure verloopt: je hebt een eerste gesprek, en dan misschien een tweede. Het is altijd goed om bescheidenvragen te stellen over de arbeidsvoorwaarden. Dan ben je op de hoogte en voorbereid op de onderhandelingen die volgen. In het arbeidscontract staan de afspraken over bijvoorbeeld salaris en vakantiedagen. Daar gaat deze oefening over. Bedenk met de klas vragen die men kan stellen over arbeidsvoorwaarden. Hoe stel je die vragen? Wat is een beleefde toon? In een arbeidscontract staan rechten en plichten. Er is echter een nuanceverschil tussen het informeren naar rechten heb ik recht op? en het aanspraak maken op rechten ik heb recht op vakantiedagen, en die wil ik 4

6 allemaal achter elkaar opnemen. De laatste aanpak kan een werkgever slecht bevallen en van invloed zijn op de sollicitatie. Oefen het verschil in uitspraak en zinsmelodie in zinnen die beleefd zijn en in zinnen die niet goed overkomen in een formeel gesprek. Geef aan dat sommige woorden helpen om beleefder over te komen, zoals: ik zou graag of eigenlijk kan ik misschien... De uitdaging voor gevorderden kan worden gevonden in het formuleren van verschillende soorten goede zinnen. Voor beginners gaat het niet zozeer om de formulering, maar vooral om het leren kennen van de zinnen en een goede uitspraak/zinsmelodie. Benodigdheden & organisatie: - Desgewenst: een arbeidscontract als bron om vragen uit te bedenken Feedback Let op de toon en houding bij de spreekoefening. Hoe zorgt u dat de werkgever naar u luistert en zich niet gaat ergeren aan de manier waarop u iets vraagt? Sluit af met een oefening: vragen stellen over arbeidsvoorwaarden. Laat cursisten vragen stellen en docent de toon beoordelen. Wissel ook een aantal keer af: de docent stelt vragen, de cursisten spelen voor de gelegenheid werkgever. De cursisten beoordelen de gepastheid van de vraag en van de toon. Als u werkgever zou zijn, hoe zou u dan reageren? Suggestie ter evaluatie praktijkopdrachten Evaluatie praktijkopdrachten 1,2,3 Hulpkaart: informatie zoeken in een tekst Bespreek aan de hand van de hulpkaart hoe de cursisten zijn omgegaan met het lezen van het contract. Hoe pakt men het lezen van een tekst doorgaans aan? Hoe heeft men het nu aangepakt? Wat kan men anders gaan doen? Let vooral op: eerst nadenken over de tekst, tekst in laten werken waar gaat het over? Wat wil ik eigenlijk weten? Bij gevorderden kunt u dieper ingaan op leesstrategieën als kernwoorden zoeken en de betekenis van woorden achterhalen. Evaluatie praktijkopdracht 4 Rollenspel: gesprek over arbeidscontract Laat cursisten over hun ervaringen vertellen en maak daaruit een rollenspel met vragen en mogelijke antwoorden. Laat deze gesprekswijzen op verschillende manieren uitspelen met goede houding en met ongeïnteresseerde of agressieve houding. U kunt ervoor kiezen om zelf de rol van werkgever op zich te nemen, omdat de cursisten zich voor het inburgeringsexamen moeten richten op de rol van de werkneemster. 5

7 Ter inspiratie Herhaling Grijp terug op lessuggesties uit eerdere praktijksituaties uit het domein Werk Zoeken. Laat rollenspellen en woordenschatoefeningen terugkomen. Geef aan dat arbeidsvoorwaarden ook belangrijk zijn als men al werk heeft. 6

8 handleiding bijlage CP03 Het arbeidscontract WZDH3-V1.1

9 In gesprek over het arbeidscontract CP03 WZ Inhoudsopgave bijlagen Bijlage 3a: Werkbladen 2 Bijlage 3b: Kopieerblad 4

10 Bijlage 3a: werkbladen koppen arbeidsovereenkomst en knipblad artikelen bij arbeidsovereenkomst. Koppen arbeidsovereenkomst Artikel 1 Indiensttreding en functie Artikel 2 Duur Artikel 3 Proeftijd Artikel 4 Arbeidstijden Artikel 5 Salaris Artikel 6 Vakantiedagen Artikel 7 Vakantietoeslag Artikel 8 Ziekte Artikel 9 Arbeids- en bedrijfsregels Artikel 10 Pensioenfonds Artikel 11 Geen CAO

11 KNIPBLAD artikelen bij arbeidsovereenkomst Op deze arbeidsovereenkomst is geen CAO van toepassing. De werkneemster heeft recht op [aantal, bij volledige werkweek is 20 vakantiedagen het wettelijk minimum] vakantiedagen per kalenderjaar met behoud van salaris. De vakantiedagen kunnen in overleg met de werkgever worden opgenomen. Ten minste [aantal] weken moeten aaneengesloten worden opgenomen. In het jaar van indiensttreding heeft de werkneemster recht op [aantal] vakantiedagen. De proeftijd bedraagt [aantal, maximaal twee maanden, bij een arbeidsovereenkomst van minder dan twee jaar maximaal een maand] weken/maanden. Tijdens deze proeftijd kunnen zowel de werkgever als de werkneemster het dienstverband met onmiddellijke ingang beëindigen. Aldus overeengekomen, in tweevoud opgemaakt en ondertekend te [plaats], op [datum], Handtekening werkgever: Handtekening werkneemster: De werkneemster neemt [wel/niet] deel aan het door de werkgever aangewezen pensioenfonds. De arbeidsduur bedraagt voor de werkneemster [aantal] uur per week. De werkweek loopt van [eerste werkdag in week] tot en met [laatste werkdag in week]. De werkdag begint om [aanvangstijdstip] uur en eindigt op [tijdstip beëindiging] uur. De pauze duurt [aantal] uur en valt in ieder geval tussen [vroegste tijdstip] uur en [laatste tijdstip] uur. De arbeidsovereenkomst wordt aangegaan voor bepaalde tijd. Het dienstverband loopt van [datum] tot [datum]. De arbeidsovereenkomst eindigt van rechtswege op de laatstgenoemde datum. De werkneemster heeft jaarlijks recht op een vakantietoeslag van [percentage, minimaal 8%] % van het bruto salaris. De vakantietoeslag wordt berekend over de periode die ligt tussen 1 juni en 31 mei. Als het dienstverband tussentijds is aangevangen of beëindigd, wordt de vakantietoeslag berekend naar rato van het aantal maanden dat de werkneemster in dienst is. De vakantietoeslag wordt in één keer uitbetaald in juni. De werkneemster treedt op [datum] in dienst bij de werkgever in de functie van [naam van de functie]. De werkneemster zal de functie in of vanuit de vestiging [adres en plaats] uitoefenen. Bij ziekte is de werkneemster verplicht zich voor [tijdstip] uur bij [naam van de functionaris] ziek te melden. Bij ziekte of arbeidsongeschiktheid heeft werkneemster gedurende een periode van ten hoogste [aantal] weken recht op doorbetaling van [percentage, wettelijk minimumpercentage is 70% met als ondergrens het minimumloon] % van het loon. Deze periode zal echter pas na [aantal, maximaal 2] wachtdagen aanvangen.de loondoorbetalingsverplichting eindigt in ieder geval op het moment dat de arbeidsovereenkomst van rechtswege afloopt. Eenvoudige arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd Ondergetekenden, [naam bedrijf], gevestigd te [plaats], rechtsgeldig vertegenwoordigd door: [naam], in de functie van [functienaam], hierna te noemen werkgever, en [naam werkneemster], geboren te [plaats], op [datum], woonachtig [adres] te [plaats], hierna te noemen werkneemster, verklaren het volgende te zijn overeengekomen: De werkneemster verklaart op de hoogte te zijn van en in te stemmen met de bij de werkgever geldende arbeids- en bedrijfsregels. Bij indiensttreding bedraagt het bruto maandsalaris van de werkneemster [bedrag]. Het salaris wordt uiterlijk op de laatste dag van de maand uitbetaald op een door de werkneemster aan te wijzen bank- of girorekening.

12 Bijlage 3b: kopieerblad woord-zin kaartjes Het contract Ik heb mijn contract nog niet getekend.