Opdrachten lesbrief GeoGids januari 2013 Sandy slaat toe

Transcriptie

1 Opdrachten lesbrief GeoGids januari 2013 Sandy slaat toe Krantenbericht 1 Bewerkt naar: Het zeilschip Bounty is maandag voor de Amerikaanse oostkust gezonken. Een bemanningslid kwam om het leven en de kapitein wordt nog vermist. Veel mensen kennen de driemaster van de film Pirates of the Caribbean (2006). Het schip was een replica van het gelijknamige Britse schip dat beroemd werd door de muiterij bij Tahiti in Krantenbericht 2 Autofabrikanten in de Verenigde Staten maakten de beste novembermaand in jaren mee. De autoproductie nam flink toe. General Motors (GM), Ford en Chrysler zagen de verkopen stevig aantrekken. Twee krantenberichten die zo op het oog niets met elkaar te maken hebben. Niets is minder waar. De Bounty kwam om in de torenhoge golven van orkaan Sandy, die eind oktober over het noordoosten van de VS trok. Ook vernielde Sandy vele auto s. Deze lesbrief gaat over de superstorm Sandy. Waar en hoe ontstaat zo n storm, waardoor volgen orkanen een voorspelbare route en verdwijnen ze uiteindelijk geruisloos? En hoe zit het met de schade en de manier waarop de bevolking zich indekt tegen het gevaar, het hazard management? Het uitwerken van de lesbrief kost je ongeveer een lesuur. Hoeveel tijd jij er precies aan kwijt bent hangt af van de hoeveelheid filmpjes die je bekijkt en het aantal informatieve sites dat je bezoekt op internet. In de onderbouw heb je al het een en ander geleerd over winden en luchtdruk. De begrippen hoge en lage druk, maximum en minimum, windsystemen en orkanen en namen als Coriolis, Buys Ballot en Beaufort moeten je bekend voorkomen. Ze kunt dat allemaal terug zoeken in het Basisboek.

2 Opdracht 1 Hurricane Sandy Vraag 1 Het spoor van de misdaad. a. Lees bron 1 over het leven van Sandy en huiver... Bekijk daarna de vier korte filmpjes uit bron 2. Ze volgen een verwoestend spoor. Bron 1 Het korte leven van een killerwoman De orkaan Sandy is volgens Wikipedia de achttiende storm en tiende orkaan van het Atlantisch orkaanseizoen Ze ontstond op 22 oktober in het westen van de Caribische Zee. Al na zes uur werd ze een tropische storm en op 24 oktober kwam ze aan op Jamaica, nu als orkaan. Sandy ontwikkelde zich in de avond van 25 oktober tot de tweede categorie en kwam aan op Cuba. Daarna zwakte ze af tot de eerste categorie en bewoog ze zich noordwaarts voort over de Bahama's. Toen had de orkaan al 67 slachtoffers gemaakt. In de nacht van 29 oktober op 30 oktober bereikte Sandy als superstorm de oostkust van de Verenigde Staten, waarna ze nog meer in kracht afzwakte en zich naar het noorden bewoog. Boven het oosten van Canada is de storm op 31 oktober opgelost. (Bewerkt naar Wikipedia, orkaan Sandy) Bron 2 Het spoor van Sandy Gepubliceerd op 25 okt Gepubliceerd op 27 okt Gepubliceerd op 29 okt Gepubliceerd op 30 okt 2012

3 b. Teken op het kaartje hieronder het spoor dat Sandy volgde. Noteer eerst de namen die in bron 1 worden genoemd in de kaart en schrijf de data van aankomst er bij. Trek vervolgens een lijn tussen de plaatsen die in dikte varieert naar orkaankracht. Hurricane path Sandy Zie ook: c. Noteer in de rechterkolom van bron 2 een korte samenvatting van wat je ziet.

4 Vraag 2 Een moordenaar heeft meerdere namen In de onderbouw heb je eerder kennis gemaakt met orkanen, hoe ze kunnen ontstaan en hoe ze in verschillende dele van de wereld worden genoemd. Bekijk bron 3 en noteer de naam in het lege vakje. Bron 3 Orkanen en hun trekroutes. (Bewerkt naar: ). Vraag 3 Wat weet je nog van de onderbouw? Zoek de juiste uitspraken over orkanen uit het volgende rijtje: A. Hurricanes trekken altijd naar de intertropische convergentiezone toe. B. Als bij een tropische storm de windsnelheid boven windkracht 12 komt, dan spreekt men van een orkaan en krijgt deze een eigen naam. C. Hurricanes ontstaan precies op de evenaar, omdat het zeewater op hogere breedten te koud is. D. In de Middellandse Zee, Perzische Golf en Rode Zee ontstaan geen orkanen omdat er onvoldoende warme lucht aanwezig is. E. Hurricanes ontstaan alleen boven zee, waarbij de watertemperatuur boven de ±27 o C moet liggen. F. Tropische orkanen komen relatief vaak in het centrale deel van de Verenigde Staten voor, gemiddeld zo'n duizend per jaar. G. Een tyfoon is pas een echte tyfoon wanneer de bovenste helft onder een flinke onweersbui hangt en het onderste gedeelte van de tyfoon contact maakt met de grond. Soms heeft een tyfoon meerdere slurven.

5 Vraag 4 De geboorte van een orkaan Bekijk de animatie op en geef antwoord op de vragen a t/m g. a. De wieg van orkanen staat in de tropen en de subtropen. Onder welke omstandigheid vindt de geboorte plaats? b. Al snel wordt het baby-orkaantje uit de wieg getild. Wat is daarvan de oorzaak? c. Welke rol spelen de passaatwinden bij het opgroeien van de orkaan? d. De windsnelheid rond de jonge orkaan neemt snel in kracht toe en de regen valt met bakken uit de lucht. Leg uit waardoor het steeds harder gaat regenen. Gebruik bij je antwoord het begrip condenseren. e. Waardoor gaat het steeds harder waaien rond de orkaan? f. Hoe wordt de kracht van een orkaan uitgedrukt en met welk criterium? g. De hoogst gemeten windsnelheid van Sandy was aan de Amerikaanse oostkust ongeveer 100 km / uur. Welke orkaan-categorie hoort daarbij en met welke effecten?

6 Vraag 5 Sandy stuwt zeewater op Gebruik bron 4. Wat valt op wanneer je de topografie van de verhoging van het waterpeil goed bekijkt? Bron 4 (Bewerkt naar: Google, 2012 en Vraag 6 Welke regio op aarde wordt volgens GB 228 het meest getroffen door cyclonen? Vraag 7 In bron 1 lees je dat een orkaan in kracht kan toenemen, weer afzwakken en dan met hernieuwde kracht kan toeslaan alvorens uit te doven. Geef twee verklarende factoren voor dit onberekenbare gedrag.

7 Opdracht 2 Orkanen op pad Bron 5 Tropische depressies op aarde (Bewerkt naar: Gebruik bron 5 en kaartblad GB 193. Bij deze opdracht wissel je van schaalniveau. Vraag 8 Welk kustgebied op aarde wordt het meest getroffen door de zwaarste orkanen? Welke verklaring daarvoor kun je geven met behulp van het kaartbeeld? Vraag 9 Gebruik eventueel ook GB kaartblad 218. In welk seizoen valt het orkaanseizoen in het Caribisch gebied en wanneer valt het stormseizoen in Australië? Geef de verklaring voor je antwoord.

8 Vraag 10 Bron 6 De grote windsystemen a. Welk van de vier tekeningen in bron 6 geeft de werkelijke hoofdwindrichtingen op aarde aan? b. Wat is de naam van de winden die naar de evenaar toewaaien? c. Vergelijk de trekrichting van tropische stormen met het windsysteem rond de evenaar. Geef de verklaring voor de richting waarin orkanen trekken. d. Welke afwijking zal een lucht- of waterstroming op het Noordelijk Halfrond krijgen volgens de zogenoemde Tweede wet van Buys Ballot? e. Ga op internet naar De animatie verklaart de wet van Buys Ballot met behulp van het Corioliseffect. Waardoor krijgt de kanonskogel een afwijking? Vraag 11 Gebruik kaart GB 193A en bron 7 a. Welke baan volgen bijna alle orkanen als ze eenmaal in het Caribisch gebied zijn aangekomen? b. Het valt op dat elke orkaan binnen het te verwachten patroon een andere route neemt. Het zogenaamde Bermuda-Hoog oefent een belangrijke invloed uit op het pad dat een orkaan zal volgen. In bron 7 is boven het Amerikaanse vasteland een lagedrukgebied getekend. Teken in bron 7 pijlen die de windrichting rond het hogedrukgebied en rond het lagedrukgebied aangeven en teken vervolgens de trekroute van de orkaan.

9 Bron 7: Het Bermuda-Hoog in combinatie met een continentaal Laag. Opdracht 3 Door het oog van de orkaan Vraag 12 Op kaart GB 193B kun je de term landfall vinden. Dat is de situatie waarin het oog van een orkaan de kust bereikt en daarna landinwaarts trekt. a. Geef twee redenen waarom orkaan Katrina enorm veel schade aanrichtte in Gebruik het begrip landfall en gebruik GB 193A. Rondom het oog van de cycloon stijgt de lucht met snelheden van km per uur. Vlak rondom het oog treden ook de hoogste windsnelheden op. Binnen het oog daalt de lucht en is het windstil. b. Leg uit waardoor alleen al de opbouw van een cycloon maakt dat de verwoesting groter is dan bij een normale storm.

10 Vraag 13 a. De meeste schade ontstaat bij de landfall door een combinatie van drie oorzaken. Welke drie oorzaken zijn dat? b. Bekijk op internet het volgende filmpje. In deze zogenaamde timelapse trekt orkaan Sandy versneld door New York. Welk effect valt het meest op? c. Wat is de belangrijkste reden waarom de metro van New York werd afgesloten bij de nadering van Sandy? d. In de inleiding las je over toegenomen autoverkopen. Leg uit welk verband er is met orkaan Sandy. Opdracht 4 Hazard management Gebruik bron 8 en 9 en GB 193B. Bron 8 Sandy slaat toe tijdens Halloween Orkaan Sandy richtte zijn eerste schade aan in gokstad Atlantic City, zo n 200 km ten zuiden van New York City. Het grootste deel van de stad overstroomde. Hierdoor werd het moeilijk om mensen in nood te helpen. De stroom viel uit nog voor de orkaan aan land kwam. De gouverneur van de staat New Jersey had scherpe kritiek op het stadsbestuur. Er was geen evacuatieplan en het stadsbestuur gaf geen advies om de stad te ontvluchten. Ook drie andere stadjes in New Jersey werden overstroomd, omdat de lage dijk langs de kust niet extra werd versterkt. Bron 9 New York probeert schade Sandy te beperken In de agglomeratie New York werden maatregelen genomen om de verwachte schade van orkaan Sandy zo veel mogelijk te beperken mensen werden geëvacueerd. De metro werd stilgelegd en treinen en bussen reden niet. Veel vluchten van en naar de luchthavens werden afgelast. Verschillende tunnels naar Manhattan werden vanwege overstromingsgevaar voor het verkeer gesloten. Een kerncentrale in de buurt van New York werd uit voorzorg stilgelegd. Vraag 14 Ondanks alle stormwaarschuwingen heeft stadsbestuur van Atlantic City de ernst van de situatie schromelijk onderschat, zoals blijkt uit bron 8. Ook veel burgers werden verrast door de enorme natuurkrachten. Velen waren onvoldoende verzekerd tegen schade als gevolg van een orkaan en een overstroming. Wat is de belangrijkste natuurlijke verklaring voor het slechte hazard management voor orkanen in Atlantic City en wat is de menselijke reactie daarop?

11 Vraag 15 Noteer drie maatregelen die vooraf kunnen worden genomen om de gevolgen van orkanen zoals Sandy en Katrina (2005, New Orleans) te beperken. Vraag 16 Het schadebedrag (in geld uitgedrukt) als gevolg van orkaan Sandy was in het Caribisch gebied veel lager dan in het noordoostelijk kustgebied van de V.S. De kracht van de orkaan was in de Cariben groter. Wat is de reden van het lagere schadebedrag? Vraag 17 Bij een zelfde orkaankracht vallen er meer slachtoffers in het Caribisch gebied dan aan de zuidkust van de Verenigde Staten. Beredeneer waardoor er over het algemeen meer dodelijke slachtoffers vallen als gevolg van hurricanes in het Caribisch gebied. Beschrijf eerst de situatie en noteer daarna de gevolgen. Vraag 18 a. Neem de onderzoeksvragen in de inleiding nog eens door. Hieronder zijn de onderwerpen heel kort in een tabel opgenomen. Noteer in de rechterkolom steeds een aantal trefwoorden die de kern van het thema aangeven. Orkanen 1. ontstaan 2. levenspad 3. schade 4. hazard management b. In bron 10 zijn vier variabelen opgenomen die samenhangen met de categorie waarin een orkaan valt. Zoek op kaartblad 193 van de GB bij elke variabele een kaart. Neem de namen van de variabelen over en noteer een bijpassend kaartnummer er achter.

12 Bron 10 (Bewerkt, naar: