ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING BACHELOR OF SCIENCE OPLEIDINGEN. Faculteit der Economische Wetenschappen en Econometrie

Transcriptie

1 OER Bacheloropleidingen FEE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING BACHELOR OF SCIENCE OPLEIDINGEN van de Faculteit der Economische Wetenschappen en Econometrie STUDIEJAAR

2 OER Bacheloropleidingen FEE Inhoudsopgave Inhoudsopgave 2 Inleiding 4 Vaststelling en publicatie 5 Hoofdstuk 1: Algemene regels voor alle bacheloropleidingen van de FEE 6 - artikel 1: Toepasselijkheid 7 - artikel 2: Examencommissie 7 - artikel 3: Eindtermen 7 - artikel 4: Het Studieprogramma 7 - artikel 5: Deeltijd/Voltijd 9 - artikel 6: Afleggen Tentamens, Examens en Cum Laude Regeling 9 - artikel 7: Geldigheidsduur Tentamens 10 - artikel 8: Tentamenreglement 10 - artikel 9: Fraude 10 - artikel 10: Bijzondere Tentamenregelingen 11 - artikel 11: Openbaarheid 11 - artikel 12: Bekendmaking Tentamenresultaat 11 - artikel 13: Inzage Tentamens 12 - artikel 14: Vrijstellingen 12 - artikel 15: Bindend Studieadvies Propedeuse 12 - artikel 16: Toelating tot Tentamens in de Bachelor 15 - artikel 17: Deelname aan het Onderwijs 15 - artikel 18: Taal 16 - artikel 19: Studievoortgang en -begeleiding 16 - artikel 20: Toelating Nederlandstalige opleidingen 17 - artikel 21: Toelating Engelstalige opleidingen 17 - artikel 22: Eisen Colloquium Doctum 17 - artikel 23: Deficiënties 18 Hoofdstuk 2: De bacheloropleiding Actuariële Wetenschappen Eindtermen naar doelstelling, kennis, vaardigheden en attitude Programma s Vakkenlijsten Ingangseisen per vak 25 Hoofdstuk 3: De bacheloropleiding Econometrie en Operationele research Eindtermen naar doelstelling, kennis, vaardigheden en attitude Programma s Vakkenlijsten Ingangseisen per vak 35 2

3 OER Bacheloropleidingen FEE Hoofdstuk 4: De bacheloropleiding Economie en Bedrijfskunde Eindtermen naar doelstelling, kennis, vaardigheden en attitude Onderwijsprogramma Vakkenlijsten Ingangseisen per vak 65 Hoofdstuk 5: De bacheloropleiding Fiscale Economie Eindtermen naar doelstelling, kennis, vaardigheden en attitude Onderwijsprogramma Vakkenlijsten Ingangseisen per vak 75 Bijlagen Bijlage A: vervallen per 1 september 2005 Bijlage B: vervallen per 1 september 2005 Bijlage C: Overgangsregelingen Inhoudsopgave Leeswijzer Overgangsregelingen Overgangsregelingen Actuariële Wetenschappen Overgangsregelingen Econometrie en Operationele research Overgangsregelingen Economie en Bedrijfskunde Overgangsregelingen Fiscale Economie 116 Bijlage D: Reglement: Bachelorscripties en Stages aan de FEE Bijlage E: Huishoudelijk Reglement Schriftelijke Tentamens FEE 136 Bijlage F: Klachtenregeling FEE 139 Bijlage H: Honoursprogramma FEE 144 3

4 OER Bacheloropleidingen FEE Inleiding Inleiding In dit Onderwijs- en Examenreglement van de Bacheloropleidingen van de Faculteit der Economische Wetenschappen en Econometrie zijn alle door de Wet Hoger Onderwijs vereiste regels en regelingen opgenomen met betrekking tot de bacheloropleidingen Actuariële Wetenschappen, Econometrie en Operationele research, Economie en Bedrijfskunde, en Fiscale economie. De belangrijkste veranderingen in vergelijking met het Onderwijs- en Examenreglement (OER) zijn: - er is één gemeenschappelijke OER gekomen voor alle bacheloropleidingen van de FEE; er worden nieuwe onderwijsprogramma s aangeboden voor de Nederlandstalige en Engelstalige propedeuses (zie hoofdstukken 4 en 5); - de eisen aan het onderwijsprogramma van de Vrije Studierichting binnen de bachelor Economie en Bedrijfskunde zijn ingrijpend aangepast (zie hoofdstuk 4); - de varianten Accountancy en Management accounting en control binnen de studierichting Bedrijfseconomie in de bachelor Economie en Bedrijfskunde zijn samengevoegd (zie hoofdstuk 4); - het tweede en derde studiejaar van de opleiding Fiscale economie is ingrijpend gewijzigd (zie hoofdstuk 5). Per opleiding dient in deze OER gelezen te worden: - hoofdstuk 1; - het hoofdstuk van de betreffende opleiding; - alle bijlagen, voor zover relevant. In hoofstuk 1 zijn de regels opgenomen die op alle bacheloropleidingen van de Faculteit der Economische Wetenschappen en Econometrie betrekking hebben. In sommige gevallen heeft een bacheloropleiding met betrekking tot een bepaald onderwerp een afwijkende regeling; deze wordt dan specifiek vermeld bij de algemene regeling. In de hoofdstukken 2 tot en met 5 komen de vier afzonderlijke bacheloropleidingen aan bod. Per bacheloropleiding wordt ingegaan op: - de eindtermen naar doelstelling, kennis, vaardigheden en attitude - het onderwijsprogramma - de vakkenlijsten - de ingangseisen per vak Dit Onderwijs- en Examenreglement wordt afgesloten met een vijftal bijlagen, namelijk: - Bijlage C: Overgangsregelingen Bijlage D: Reglement: Bachelorscripties en Stages aan de FEE Bijlage E: Huishoudelijk Reglement Schriftelijke Tentamens FEE - Bijlage F: Klachtenregeling FEE - Bijlage H: Honoursprogramma FEE Deze bijlagen gelden voor alle bacheloropleidingen van de FEE. 4

5 OER Bacheloropleidingen FEE Vaststelling en publicatie Vaststelling en publicatie 1. Deze Onderwijs- en Examenregeling voor alle bacheloropleidingen van de Faculteit der Economische Wetenschappen en Econometrie is vastgesteld door de decaan van de faculteit op (5 juli 2005), na advies van: - de Opleidingscommissie AEO (2 mei 2005) - de Opleidingscommissie Economie en Bedrijfskunde (2 juni 2005) - de Opleidingscommissie Fiscale economie (1 april 2005) - de Examencommissie AEO (15 maart 2005) - de Examencommissie Economie (15 maart 2005) - de Examencommissie Fiscale economie (15 maart 2005) - de Ondernemingsraad FEE (12 mei 2005) en na instemming van de facultaire studentenraad FEE (4 juli 2005). 2. Deze Onderwijs- en Examenregeling wordt bekend gemaakt door een verkorte opname in de studiegids van de faculteit. De volledige tekst wordt op het FEE-web gepubliceerd ( 3. Deze Onderwijs- en Examenregeling kan voor een specifieke opleiding worden aangehaald als Onderwijs- en Examenregeling Bachelor of Science in [betreffende opleiding] UvA studiejaar of kortweg OER BSc [betreffende opleiding] De betreffende opleidingen zijn: Actuariële wetenschappen, Econometrie en Operationele research, Economie en Bedrijfskunde, en Fiscale economie. 5

6 OER BSc Hoofdstuk I Algemene regels voor alle Bacheloropleidingen van de Faculteit der Economische Wetenschappen en Econometrie 6

7 OER BSc Algemene regels Hoofdstuk 1 Artikel 1. - Toepasselijkheid 1. Deze regeling is van toepassing op het onderwijs en de examens van de volgende vier bacheloropleidingen: - Bachelor of Science in Actuariële wetenschappen; - Bachelor of Science in Econometrie en Operationele research; - Bachelor of Science in Economie en Bedrijfskunde; - Bachelor of Science in Fiscale economie. De bacheloropleidingen zijn opleidingen van de Faculteit der Economische Wetenschappen en Econometrie, verder te noemen: 'de faculteit'. 2. Indien in deze regeling gesproken wordt van de opleiding zonder nadere toevoeging, dan heeft dit betrekking op elke bacheloropleiding van de faculteit. 3. Indien in deze regeling gesproken wordt van de opleiding Actuariële wetenschappen, of van de opleiding Econometrie en Operationele research, of van de opleiding Economie en Bedrijfskunde, of van de opleiding Fiscale economie, dan heeft dit alleen betrekking op de genoemde bacheloropleiding. Artikel 2. Examencommissie (art.7.12 WHW) 1. De Examencommissie is een door de decaan ingestelde commissie die tot taak heeft de controle op het afnemen van tentamens, alsook op de organisatie en coördinatie van de tentamens. 2. De Examencommissie is tevens bevoegd te beslissen in gevallen waarin deze regeling niet voorziet. Artikel 3. - Eindtermen (art a,b,c WHW) 1. De eindtermen qua doelstelling, kennis, vaardigheden en attitude voor de bacheloropleiding Actuariële wetenschappen zijn opgenomen in hoofdstuk De eindtermen qua doelstelling, kennis, vaardigheden en attitude voor de bacheloropleiding Econometrie en Operationele research zijn opgenomen in hoofdstuk De eindtermen qua doelstelling, kennis, vaardigheden en attitude voor de bacheloropleiding Economie en Bedrijfskunde zijn opgenomen in hoofdstuk De eindtermen qua doelstelling, kennis, vaardigheden en attitude voor de bacheloropleiding Fiscale economie zijn opgenomen in hoofdstuk 5. Artikel 4. Het studieprogramma (art a,d,e WHW) 1. Studiepunten worden berekend volgens het systeem van european credits (ec). De opleiding bestaat uit een propedeutische fase met een studielast van 60 studiepunten (ec), afgesloten met een propedeutisch examen, en een bachelorfase met een studielast van 120 studiepunten (ec), afgesloten met het Bachelor of Science examen. Een uitgebreide beschrijving van het studieprogramma van elke bacheloropleiding staat 7

8 OER Bacheloropleidingen FEE Algemene regels weergegeven in de hoofdstukken 2 tot en met Er zijn binnen de opleiding Economie en Bedrijfskunde twee propedeuseprogramma s, waarvan één in het Nederlands wordt aangeboden en één in het Engels. Beide programma s staan beschreven in hoofdstuk 4. Deelname aan het Engelstalige propedeuse programma is aan beperkingen onderhevig conform artikel 21 in hoofdstuk 1 van deze OER. 3. In de bachelorfase van de opleiding Economie en Bedrijfskunde worden grotendeels Nederlandstalige en Engelstalige versies onderscheiden. De grotendeels Nederlandstalige en de Engelstalige versies staan beschreven in hoofdstuk 4. Deelname aan de Engelstalige versie van de bachelorfase is aan beperkingen onderhevig conform artikel 21 in hoofdstuk 1 van deze OER. 4. De vakken waaruit elk studieprogramma bestaat worden jaarlijks vastgesteld en in de studiegids bekend gemaakt. In de hoofdstukken 2, 3, 4 en 5 worden per opleiding de vakken beschreven waaruit elk studieprogramma in bestaat. 5. a. Voor de (oude) doctoraalopleidingen Economie, Fiscale Economie, Econometrie en Operationele research en Actuariële Wetenschappen zijn de volgende overgangsregelingen van toepassing: Studenten die voor 1 september 2002 met het doctoraal zijn begonnen kunnen tot 1 september 2006 de doctoraalopleiding afronden indien ze hiervoor toestemming van de Examencommissie hebben gekregen. Op welke wijze vakken in de BaMa structuur in het doctoraalprogramma kunnen worden ingepast staat beschreven in bijlage C van de OER en en Studenten die voor 1 september 2002 met het doctoraal zijn begonnen mochten overstappen naar de nieuwe BaMa opleiding die op 1 september 2002 van start is gegaan. Op welke manier reeds behaalde doctoraalvakken meetellen in het nieuwe BaMa programma is per opleiding beschreven in bijlage C van de OER en , en Een student werd in dit verband geacht aan het doctoraal te zijn begonnen indien minimaal één onderdeel van het doctoraalexamen met succes was afgerond. b. Voor de bacheloropleidingen Economie en Bedrijfskunde, Fiscale Economie, Econometrie en Operationele research, en Actuariële wetenschappen zijn alle overgangsregelingen - voor zover nog relevant - in bijlage C van deze OER opgenomen. c. In alle gevallen, waarin bijlage C van de OER en , , en niet voorziet, besluit de Examencommissie. 6. Aan het einde van de bachelorfase dient een bachelorscriptie te worden geschreven. Deze dient te voldoen aan de eisen die staan vermeld in het Reglement: Bachelorscripties en Stages aan de FEE (Bijlage D). 7. In het kader van de bacheloropleiding mag - indien het propedeutisch examen is behaald - een keuzevakstage worden gelopen. Hieraan worden 10 studiepunten in de vrije keuzeruimte toegekend. De stage dient te voldoen aan de eisen die staan vermeld in het Reglement: Bachelorscripties en Stages aan de FEE (Bijlage D). 8. In het kader van de bachelorfase van de opleiding Economie en Bedrijfskunde mag in samenhang met de bachelorscriptie een bachelorscriptiestage worden gelopen; aan de bachelorscriptiestage worden geen studiepunten toegekend. Deze stage wordt afzonderlijk op de cijferlijst vermeld. De stage dient te voldoen aan de eisen die staan vermeld in het Reglement: Bachelorscripties en Stages aan de FEE (Bijlage D). 9. Aan het bachelorprogramma mogen extra vakken toegevoegd worden. Het toevoegen van vakken aan het bachelorprogramma is alleen toegestaan als voldaan wordt aan elk van de vijf onderstaande voorwaarden: het vak is behaald bij de UvA, of bij een andere Nederlandse universiteit, of bij een door de Examencommissie goedgekeurde buitenlandse universiteit; het vak is behaald in de periode dat de student bij een bacheloropleiding van de FEE stond ingeschreven; het vak wordt niet gebruikt voor een andere opleiding waarvoor de student ook staat 8

9 OER Bacheloropleidingen FEE Algemene regels ingeschreven; aantoonbaar is dat het betreffende vak minimaal het niveau heeft van een postpropedeutisch vak; voor het betreffende vak is geen vrijstelling verleend. 10. Tijdens de propedeuse en de bachelorfase kan een student aan de Examencommissie toestemming vragen om aan het universitaire Honoursprogramma te mogen deelnemen. De studielast van het universitaire Honoursprogramma komt bovenop die van de reguliere opleiding. Toestemming voor deelname aan het Honoursprogramma wordt alléén verleend wanneer voldaan is aan de daarvoor gestelde (toelatings)voorwaarden (zie Bijlage H). Artikel 5. Deeltijd / Voltijd (art i WHW) Elke opleiding is voltijds ingericht. Artikel 6. Afleggen Tentamens en Examens en Cum Laude Regeling (art h, j WHW) 1. a. Voor alle vakken geldt dat in de periode van twaalf maanden, gerekend vanaf de aanvang van het onderwijs dat voorbereidt op een bepaald tentamen, ten minste driemaal de gelegenheid wordt geboden het tentamen af te leggen, waarvan éénmaal aansluitend op het verzorgde onderwijs. b. Voor een onderdeel uit het studieprogramma waarvoor in een bepaald studiejaar geen onderwijs wordt aangeboden, kan toch ten minste éénmaal in dat studiejaar het tentamen worden afgelegd. c. Voor vakken binnen de opleiding die door een andere faculteit worden getentamineerd, geldt het tentamenreglement van de betreffende faculteit. 2. Tot het afleggen van de examens wordt zesmaal per jaar de gelegenheid geboden aan die student die bewijzen kan overleggen dat alle tentamens van de tot het desbetreffende examen behorende onderwijseenheden met goed gevolg zijn afgelegd. 3. Aan het propedeusediploma wordt het judicium cum laude toegekend, indien: het gewogen gemiddelde judicium van de behaalde studieonderdelen (60 studiepunten) ten minste 8 bedraagt; er voor maximaal 10 studiepunten aan vrijstelling is verleend; er voor geen enkel studieonderdeel een onvoldoende werd behaald; voor elk studieonderdeel minimaal het cijfer 7 is behaald; het tentamen van een studieonderdeel waarvoor een voldoende is behaald, mag herhaald worden, waarbij voor deze regeling het laatst behaalde cijfer geldt; het propedeutisch examen behaald is binnen 18 maanden na aanvang van de studie. 4. Aan het bachelordiploma wordt het judicium cum laude toegekend, indien: het gewogen gemiddelde judicium van alle op de bij het bachelordiploma behorende cijferlijst vermelde studieonderdelen ten minste 8 bedraagt; er voor maximaal 20 studiepunten vrijstelling is verleend; er voor geen enkel studieonderdeel een onvoldoende werd behaald; het tentamen van een studieonderdeel waarvoor een voldoende is behaald, mag herhaald worden, waarbij voor deze regeling het laatst behaalde cijfer geldt; voor elk studieonderdeel minimaal het cijfer 7 is behaald; het judicium van de bachelorscriptie ten minste 8 is; 9

10 OER Bacheloropleidingen FEE Algemene regels het bachelorexamen is behaald binnen 48 maanden na aanvang van de opleiding (inclusief de propedeuse). Artikel 7. Geldigheidsduur Tentamens (art k WHW) 1. De geldigheidsduur van met goed gevolg afgelegde tentamens van de propedeutische fase is drie jaar en van de bachelorfase van de opleiding zes jaar, behoudens de bevoegdheid van de Examencommissie die geldigheidsduur te verlengen. 2. In uitzondering op het in lid 1 gestelde geldt voor met goed gevolg afgelegde tentamens van doctoraalvakken - die vóór 1 september 2002 zijn behaald en die na 31 augustus 2002 zijn meegenomen bij de overstap van een doctoraalprogramma naar een bachelor- en masterprogramma - een geldigheidsduur van 10 jaar, behoudens de bevoegdheid van de Examencommissie die geldigheidsduur te verlengen. Artikel 8. - Tentamenreglement (art l WHW) 1. a. De tentamens van de onderwijseenheden in de propedeutische fase worden schriftelijk afgelegd. b. De tentamens van de onderwijseenheden in het tweede en derde studiejaar van de opleiding worden afgenomen in de vorm zoals jaarlijks vermeld in de studiegids. c. Indien een tentamen bestaat uit verschillende onderdelen, wordt in de studiegids aangegeven uit welke onderdelen het tentamen bestaat en welke gewichten aan die onderdelen worden toegekend. d. De Examencommissie kan bepalen dat van het bovenstaande wordt afgeweken. Een afwijking wordt minimaal één kalendermaand vóór het tentamen bekend gemaakt. Deze bekendmaking gebeurt zoveel mogelijk persoonlijk aan de student(en), alsmede door middel van een aankondiging bij de onderwijsmededelingen op het UvA web. 2. Om deel te mogen nemen aan een schriftelijk tentamen dient een student zich vooraf in te schrijven. Nadere regels omtrent het inschrijven voor tentamens zijn vastgesteld in het Huishoudelijk Reglement Schriftelijke Tentamens FEE (Bijlage E). 3. Een student die zich heeft ingeschreven voor een tentamen maar hier niet aan zal deelnemen kan zich afmelden voor het betreffende tentamen. Nadere regels omtrent het afmelden voor tentamens zijn vastgesteld in het Huishoudelijk Reglement Schriftelijke Tentamens FEE (Bijlage E). 4. De regels omtrent schriftelijke tentamens zijn vastgelegd in het Huishoudelijk Reglement Schriftelijke Tentamens FEE (Bijlage E). Artikel 9. Fraude (art WHW) 1. Indien tijdens een tentamen wordt geconstateerd dat een student handelt in strijd met de voorschriften zoals opgenomen in het Huishoudelijk Reglement Schriftelijke Tentamens FEE (Bijlage E), wordt dit gemeld aan de Examencommissie. De Examencommissie bepaalt na het horen van student en docent de sanctie. 2. Indien een docent bij het beoordelen van een tentamen of een onderdeel daarvan (zoals paper, huiswerk, werkstuk of scriptie) constateert dat een student op ontoelaatbaar geachte wijze gebruik 10

11 OER Bacheloropleidingen FEE Algemene regels heeft gemaakt van door anderen opgestelde teksten wordt dit gemeld aan de Examencommissie. De Examencommissie bepaalt na het horen van student en docent de sanctie. 3. Als aan een student vanwege fraude of een andere onregelmatigheid een sanctie wordt opgelegd, dan wordt deze geregistreerd in het dossier van de desbetreffende student. 4. De sanctie die door de Examencommissie op basis van de Wet Hoger Onderwijs (WHW) aan een student in het geval van fraude opgelegd kan worden is dat een student gedurende een periode van maximaal 12 maanden aan geen enkel tentamen en/of examen binnen de instelling mag deelnemen. Artikel 10. Bijzondere Tentamenregelingen (art m WHW) 1. Aan gehandicapte studenten wordt de gelegenheid geboden de tentamens af te leggen op een zo veel mogelijk aan hun individuele handicap aangepaste wijze. De aanpassing kan inhouden dat meer tijd wordt gegeven voor het maken van het tentamen, of dat het tentamen wordt gemaakt in een aparte ruimte. Er moeten wel officiële bronnen zijn waaruit de handicap en de ernst ervan blijkt. Gehandicapte studenten kunnen zich met een verzoek om een voorziening formeel wenden tot de Examencommissie. Indien een student zich niet houdt aan de door de faculteit gestelde regels met betrekking tot deze extra faciliteiten, kan de Examencommissie als sanctie de extra faciliteiten tijdelijk dan wel permanent intrekken. 2. Studenten met een niet-nederlandstalige achtergrond kunnen in hun eerste studiejaar van een Nederlandstalig programma een half uur verlenging van de tentamentijd krijgen. Studenten die hiervoor in aanmerking komen, dienen vooraf toestemming van de Examencommissie te verkrijgen. 3. De FEE heeft bijzondere regelingen vastgesteld omtrent tentamendata voor topsporters. Voor meer informatie hierover kan de student zich wenden tot de studieadviseurs. 4. De Examencommissie wint zo nodig deskundig advies in alvorens te beslissen over de wijze waarop tentamens bedoeld in artikel 10, lid 1,2,3 dienen te worden afgelegd. Artikel 11. Openbaarheid (art n WHW) Het mondeling afnemen van een tentamen is openbaar tenzij de Examencommissie anders bepaalt. Artikel 12. Bekendmaking Tentamenresultaat (art o WHW) 1. Direct na afloop van een mondeling tentamen wordt de uitslag vastgesteld en aan de student bekend gemaakt. De examinator verstrekt de geëxamineerde een schriftelijke verklaring waaruit de uitslag blijkt. 2. Binnen 15 werkdagen na het afleggen van een schriftelijk tentamen wordt de uitslag door de examinator vastgesteld. Op verzoek van de examinator kan de termijn van 15 werkdagen met vijf werkdagen worden verlengd. Een dergelijk verzoek dient voor de tentamendatum te worden gericht aan de Examencommissie. 3. De examinator deelt de uitslag van het tentamen schriftelijk mee aan de Onderwijsadministratie van de faculteit. Deze zorgt ervoor dat de uitslag binnen drie werkdagen na inlevering bekend wordt gemaakt aan de student, die voor het betreffende tentamen stond ingeschreven én die voldeed aan de ingangseisen van het betreffende vak. 11

12 OER Bacheloropleidingen FEE Algemene regels 4. Op het voorblad van een schriftelijk tentamen wordt vermeld wat de uiterste datum is waarop de uitslag aan de student wordt bekendgemaakt. Conform lid 2 en 3 van dit artikel is dit uiterlijk 18 werkdagen na de tentamendatum. 5. Indien voor een vak een hertentamen plaats vindt binnen 6 weken na de tentamendatum, geldt het onder lid 2, 3 en 4 gestelde niet. De uitslag van een schriftelijk tentamen dient dan door de examinator binnen 10 werkdagen te zijn vastgesteld en de uitslag dient door de Onderwijsadministratie binnen twee werkdagen bekend gemaakt te worden. Op het voorblad van het tentamen dient de datum vermeld te worden waarop de uitslag aan de student bekend wordt gemaakt; dit is uiterlijk 12 werkdagen na de tentamendatum. 6. De Onderwijsadministratie draagt zorg voor de registratie van de uitslagen van examens en tentamens. Zij registreert tevens welke getuigschriften aan een student zijn uitgereikt. Artikel 13. Inzage Tentamens (art p,q WHW) 1. Indien een tentamen schriftelijk is afgenomen, verleent de examinator de student op diens verzoek inzage in het beoordeelde werk. Op het voorblad van een schriftelijk tentamen wordt aangegeven op welke wijze er inzage is in dat tentamen. 2. Indien de betrokkene binnen 30 werkdagen na de bekendmaking van de uitslag aantoont door overmacht verhinderd te zijn of te zijn geweest op een aldus vastgestelde plaats en tijdstip te verschijnen, wordt hem / haar een andere mogelijkheid geboden. 3. De examinator kan bepalen dat de inzage collectief geschiedt op een vooraf vastgestelde tijd en plaats. Hierbij blijven artikel 13, lid 1 en 2 onverminderd van toepassing. 4. Op verzoek wordt elke belanghebbende gedurende de in artikel 13, lid 1 en 2 bedoelde periode in de gelegenheid gesteld kennis te nemen van vragen en opdrachten van het desbetreffende tentamen, alsmede van de normen op grond waarvan de beoordeling heeft plaatsgevonden. Tegen kostprijs wordt hem / haar op verzoek een kopie van vragen, opdrachten en beoordelingsnormen verschaft. Artikel Vrijstellingen (art r WHW) 1. De gronden waarop de Examencommissie vrijstellingen voor het afleggen van één of meer tentamens binnen de opleiding kan verlenen, zijn: a. het behaald hebben van het propedeutisch examen van een gelijkwaardige opleiding aan een andere universiteit in Nederland; b. het behaald hebben van het propedeutisch examen van een verwante opleiding binnen de faculteit of binnen de eigen instelling; c. het behaald hebben van een diploma van een HBO of WO-opleiding; d. het behaald hebben van een tentamen van een qua inhoud en studielast overeenkomstige onderwijseenheid van een andere universitaire opleiding in Nederland of in het buitenland, dan wel van een vergelijkbare hogere beroepsopleiding in Nederland. 2. Verzoeken om vrijstelling voor één of meer vakken dienen te worden gericht aan de Examencommissie die binnen dertig werkdagen over de verzoeken beslist. 3. Voor het voldoen aan de eisen van het bachelorexamen (180 studiepunten incl. de propedeuse) mag voor maximaal 90 studiepunten aan vrijstellingen zijn opgenomen. Artikel 15. Bindend Studieadvies Propedeuse (art.7.8.b; WHW) 12

13 OER Bacheloropleidingen FEE Algemene regels 1. a. In het eerste jaar van inschrijving ontvangt elke student vóór 15 december een resultatenoverzicht en een voorlopig studieadvies. In het tweede jaar van inschrijving krijgen studenten die op dat moment het propedeutisch examen nog niet hebben behaald vóór 15 december een resultatenoverzicht en een voorlopig studieadvies. b. Elke student op wie dit artikel van toepassing is, ontvangt vóór 15 maart een resultatenoverzicht en een (waarschuwings)advies én voor 15 mei een tweede (waarschuwings)advies alsmede een resultatenoverzicht. c. Voor het einde van het eerste jaar van inschrijving voor de opleiding geeft de faculteit de studenten een studieadvies. d. Een negatief studieadvies wordt gegeven indien de student aan het einde van het eerste jaar van inschrijving de BSA-norm van 30 studiepunten niet heeft behaald. Een negatief studieadvies zal tevens worden gegeven aan studenten die twee jaar na aanvang van de propedeuse niet hebben voldaan aan de eisen van het propedeutisch examen. e. Een negatief studieadvies is bindend. f. Een student met een negatief studieadvies mag zich gedurende drie jaar niet voor dezelfde opleiding bij de faculteit inschrijven. Evenmin mag een student met een negatief studieadvies zich gedurende deze periode van drie jaar inschrijven voor een aanverwante opleiding aan de faculteit. Voor de economische opleidingen zijn aanverwante opleidingen: de opleiding Economie en Bedrijfskunde en de opleiding Fiscale Economie. Voor de kwantitatief economische opleidingen zijn aanverwante opleidingen de opleidingen Econometrie en Operationele research en de opleiding Actuariële Wetenschappen. g. Een negatief bindend studieadvies wordt gegeven door de decaan van de faculteit namens het College van Bestuur van de Universiteit van Amsterdam. h. Alvorens een bindend negatief studieadvies wordt uitgereikt, wordt de student in de gelegenheid gesteld te worden gehoord door de Examencommissie, namens de decaan van de faculteit. i. Tegen een bindend negatief studieadvies kan binnen vier weken na de dag waarop de beslissing is gedateerd, beroep worden ingesteld bij het College van Beroep voor de Examens (COBEX) van de Universiteit van Amsterdam (UvA). j. Een positief studieadvies wordt bij minimaal 30 studiepunten aan het eind van het eerste jaar van inschrijving gegeven door de decaan of de Examencommissie. k. Studenten die in het tweede jaar van inschrijving voldoen aan de voorwaarden van het propedeutisch examen ontvangen aan het eind van het tweede jaar een positief advies. 2. a. Van het verbinden van een afwijzing aan het advies als bedoeld in Artikel 15, lid 1, kan worden afgezien indien persoonlijke omstandigheden van de student ertoe hebben geleid dat aan de BSA-norm van 30 studiepunten na één jaar en het propedeutisch examen na twee jaar niet is voldaan. Persoonlijke omstandigheden die voor erkenning in aanmerking komen zijn: - ziekte van betrokkene - bijzondere familieomstandigheden - lichamelijke, zintuiglijke of andere functiestoornis van betrokkene - zwangerschap van betrokkene - topsport van betrokkene b. Een student die meent op basis van de persoonlijke omstandigheden genoemd in Artikel 15, lid 2.a., in aanmerking te komen voor dispensatie van het BSA dient een verzoek in te dienen bij de Examencommissie. c. Bij de beoordeling van het verzoek genoemd in Artikel 15, lid 2.b., hanteert de Examencommissie de volgende criteria: Ziekte van student wordt erkend als een persoonlijke omstandigheid indien 13

14 OER Bacheloropleidingen FEE Algemene regels - De ziekteperiode minstens 20 dagen omvat, dan wel de student als gevolg van ziekte vijf relevante tentamenmogelijkheden mist; en - De student tijdens of tot 5 werkdagen na afloop van de ziekte, schriftelijk meldt bij een studieadviseur dat ziekte de reden is van het niet afleggen of mogelijk niet halen van de tentamens; en - Deze ziekmelding vergezeld gaat van een verklaring van de behandelende arts die de duur en de ziekteperiode vermeldt. In het geval geen verklaring van een behandelende arts kan worden overlegd, dient de student contact op te nemen met een studieadviseur, een studentendecaan of een studentenpsycholoog. Bijzondere familieomstandigheden worden erkend als een persoonlijke omstandigheid indien: - De Examencommissie beoordeelt dat de familieomstandigheden van doorslaggevende invloed zijn geweest op de studieresultaten. De Examencommissie wint - indien nodig - hierover deskundig advies in; en - De student kan aantonen dat de aangevoerde bijzondere familieomstandigheid heeft plaats gevonden; en - De student in de periode van 5 werkdagen vóór, tot 5 werkdagen na de toetsdatum(s) bij een studieadviseur meldt dat een bijzondere familieomstandigheid de reden is van het niet afleggen of mogelijk niet halen van de tentamens; - In het geval de student niet kan aantonen dat de bijzondere familieomstandigheid heeft plaats gevonden, dient student contact op te nemen met een studieadviseur, een studentendecaan of een studentenpsycholoog. Studenten met een lichamelijke, zintuiglijke of andere functiestoornis dienen hiervan bij aanvang van hun studie of zo spoedig mogelijk na het ontstaan van de functiestoornis, melding te maken bij een studieadviseur. Indien door de studieadviseur wordt vastgesteld dat de BSA norm niet gehaald kan worden als gevolg van een functiestoornis, dient de student samen met de studieadviseur een studieplan op te stellen. Zwangerschap van student wordt erkend als een persoonlijke omstandigheid indien: - De zwangerschap is gemeld bij een studieadviseur; en - De melding is vergezeld van een geboortebewijs, dan wel een doktersverklaring of een verklaring van een verloskundige. In het geval geen verklaring van een behandelend arts kan worden overlegd, dient betrokkene contact op te nemen met een studieadviseur, een studentendecaan of eenstudentenpsycholoog. Topsport van student wordt als persoonlijke omstandigheid erkend, als: - de student de officiële UvA topsportstatus van de studentdecanen heeft gekregen; en - de student kan aantonen dat zijn sportschema tot studievertraging heeft geleid; en - de student op tijd, doch uiterlijk twee maanden na de vertraging, hiervan melding heeft gedaan bij de studieadviseurs; en - de student een verantwoord studeergedrag heeft getoond. d. Van het verbinden van een afwijzing aan het advies als bedoeld in artikel 15, lid 1, wordt afgezien indien de student kan aantonen een tweede universitaire of HBO opleiding te volgen naast de opleiding aan de faculteit en minimaal voor beide opleidingen tesamen 60 ec heeft behaald in het eerste studiejaar. Na het tweede jaar van inschrijving wordt een negatief studieadvies gegeven indien het propedeutisch examen van de opleiding bij de faculteit niet is behaald. 14

15 OER Bacheloropleidingen FEE Algemene regels e. Indien van het verbinden van een afwijzing aan het advies als bedoeld in artikel 15, lid 1, wordt afgezien, dient de student in het eerst blok van het daarop volgende collegejaar een studieplan in overleg met de studieadviseurs te maken en wordt dit studieplan opgenomen in het dossier van de betreffende student. f. Studenten die voor 1 januari in hun eerste jaar van inschrijving een verzoek tot uitschrijving indienen en op grond daarvan per 1 februari worden uitgeschreven, krijgen aan het einde van dat studiejaar geen bindend studieadvies. Zij kunnen in een volgend studiejaar éénmalig opnieuw met dezelfde opleiding beginnen. Artikel 16. Toelating tot tentamens in de bachelor (art j en WHW) 1. Met uitzondering van het gestelde in artikel 16, lid 2 en 3 kan een student één of meer onderdelen van het bachelor examen (of van het doctoraal examen) afleggen, terwijl hij / zij het propedeutisch examen nog niet heeft behaald als voldaan is aan de overige ingangseisen van het vak en indien ten minste 30 van de 60 studiepunten van de propedeutische fase zijn behaald of dat daarvoor vrijstelling is verleend. 2. Voor toelating tot het afleggen van een tentamen van een verbredingsvak is het behaald hebben van het propedeutisch examen alsmede het behaald hebben van het tentamen van het (de) bijbehorende basisvak(ken) vereist. 3. Voor toelating tot het afleggen van een tentamen van een keuzevak is het behaald hebben van het propedeutisch examen vereist én dient voldaan te zijn aan eventuele extra ingangseisen. 4. De Examencommissie is bevoegd een uitzondering te maken op het gestelde in Artikel 16, lid 1, 2 en 3. Artikel 17. Deelname aan het Onderwijs (art j en WHW) 1. Met uitzondering van het onderwijs van de de propedeusevakken - is deelname aan het onderwijs mogelijk indien aan de volgende voorwaarden is voldaan: a. een student heeft op grond van het in artikel 16 gestelde recht op het afleggen van een tentamen voor het betreffende vak. b. een student heeft zich minimaal twee weken voor aanvang van het college ingeschreven. Inschrijving is mogelijk via internet en op een alternatieve wijze, die jaarlijks in de studiegids bekend wordt gemaakt. c. een student voldoet aan het gestelde in artikel 17, lid 2. d. een student voldoet aan eventueel aanvullende eisen zoals bedoeld in artikel 17, lid 4. Indien een student niet aan deze voorwaarden voldoet kan het Onderwijsinstituut van de faculteit hem / haar uitsluiten van het deelnemen aan een college. Dit wordt voor aanvang van het eerste college aan de student medegedeeld. Een student zal niet worden uitgesloten indien een tentamen voor een vak dat als ingangseis geldt zoals bedoeld in artikel 16, lid 2, nog niet is nagekeken bij aanvang van het college, mits aan de overige ingangseisen is voldaan. 2. Een student kan zich voor maximaal 25 studiepunten per blok inschrijven voor colleges. Na toestemming van de Examencommissie kan dit maximum in individuele gevallen worden verhoogd. 3. Indien het aantal groepen voor het onderwijs van een vak ontoereikend is om elke student, die zich vóór de aanvang van het onderwijs voor het betreffende vak heeft ingeschreven, een plaats te bieden, dan kunnen door het Onderwijsinstituut studenten uitgesloten worden. Voor uitsluiting kunnen de volgende drie criteria gehanteerd worden: 15

16 OER Bacheloropleidingen FEE Algemene regels a. de student staat niet ingeschreven voor de opleiding waarbinnen het betreffende vak een verplicht onderdeel is of kan zijn; b. de student heeft niet de propedeuse behaald van de opleiding waarbinnen het betreffende vak een verplicht onderdeel is of kan zijn; c. de student voldoet niet aan de ingangeisen (van het tentamen) van het betreffende vak. 4. Het Onderwijsinstituut van de faculteit kan aanvullende ingangseisen stellen voor de deelname aan colleges en tentamens. Deze worden jaarlijks in de studiegids bekendgemaakt. Het Onderwijsinstituut stelt de Facultaire Studentenraad in staat vooraf te reageren op voorgenomen aanvullende ingangseisen. 5. Het Onderwijsinstituut van de faculteit kan in overleg met de docent de inschrijvingsverplichting voor bepaalde colleges opheffen. 6. Een bachelorscriptie dient te worden geschreven over een door de opleidingsdirecteur of studierichtingscoördinator goedgekeurd onderwerp binnen de opleiding; het onderwerp van de bachelorscriptie dient aan te sluiten bij een relevant vakgebied van het door de student gekozen studieprogramma. Voor toelating tot het schrijven van een bachelorscriptie dient een student inclusief vrijstellingen en propedeuse minimaal 120 ec te hebben behaald, waaronder ten minste één verbredingsvak, én dient het studieprogramma te zijn goedgekeurd door de Examencommissie (Bijlage D). Ten slotte dient bij de kwantitatief economische opleidingen een student voor toelating tot het schrijven van een bachelorscriptie aan het afstudeerseminar deel te nemen. Artikel Taal (art. 7.2.b,c WHW) 1. De opleiding Economie en Bedrijfskunde kent een Engelstalige en een grotendeels Nederlandstalige versie. In de Nederlandstalige versie wordt het mondelinge onderwijs gegeven en worden de tentamens afgenomen in het Nederlands. In afwijking hiervan kan Engels als taal worden gebezigd, indien het onderwijs betreft dat in het kader van een college door een anderstalige docent gegeven wordt of indien de specifieke aard, de inrichting of de kwaliteit van het onderwijs, dan wel de herkomst van de studenten, daartoe noodzaakt. Jaarlijks zal per vak in de studiegids bekend worden gemaakt of onderwijs in het Engels wordt gegeven en of tentamens in het Engels worden afgenomen. In de Engelstalige versie van de opleiding wordt het onderwijs gegeven en worden de tentamens afgenomen in het Engels. 2. Voor alle niet in lid 1 van artikel 18 genoemde opleidingen geldt, dat het onderwijs wordt gegeven en de tentamens worden afgenomen in het Nederlands. In afwijking hiervan kan Engels als taal worden gebezigd, indien het onderwijs betreft dat in het kader van een gastcollege door een anderstalige docent wordt gegeven of indien de specifieke aard, de inrichting of de kwaliteit van het onderwijs, dan wel de herkomst van de studenten, daartoe noodzaakt. Jaarlijks zal per vak in de studiegids bekend worden gemaakt of het onderwijs in het Engels wordt gegeven en/of tentamens in het Engels worden afgenomen. Artikel 19. Studievoortgang en -begeleiding (art u WHW) 1. Propedeusestudenten ontvangen na iedere tentamenperiode een overzicht van de tot dan toe behaalde studieresultaten. 2. Op verzoek van de student wordt aan hem / haar door de Onderwijsadministratie van de faculteit een overzicht verschaft van de door hem / haar behaalde tentamenresultaten. 3. Een student die voor de opleiding is ingeschreven, kan voor studiebegeleiding een beroep doen op de studieadviseur van de opleiding. 16

17 OER Bacheloropleidingen FEE Algemene regels 4. In college- en tentamenperioden kunnen studenten dagelijks terecht bij een telefonisch en een inloop spreekuur van de studieadviseurs. Iedere student die zich bij het inloopspreekuur meldt, wordt te woord gestaan. 5. Een student kan een klacht indienen tegen de gevolgde procedure van of situatie aan de faculteit. De klachtenregeling is beschreven in Bijlage F. Artikel 20. Toelating Nederlandstalige Opleidingen 1. Toelating tot de Nederlandstalige opleiding Economie en Bedrijfskunde en tot de Nederlandstalige opleiding Fiscale economie is mogelijk op grond van de volgende toelatingsvereisten: - VWO diploma nieuwe stijl ( met profielen ) met wiskunde A1 én A2 en/of Wiskunde B1, en Economie 1; - VWO diploma oude stijl ( zonder profielen ) met wiskunde A en/of B; - propedeusediploma HBO met wiskunde op VWO niveau zoals hiervoor omschreven. 2. Toelating tot de Nederlandstalige opleiding Actuariële wetenschappen en tot de Nederlandstalige opleiding Econometrie en Operationele research is mogelijk op grond van de volgende toelatingsvereisten: - VWO diploma oude stijl ( zonder profielen ) met wiskunde B; - VWO diploma nieuwe stijl ( met profielen ) met wiskunde B1 en/of B2. 3. In uitzondering op het in lid 1 en 2 gestelde is de Examencommissie bevoegd toelating te verlenen op grond van een Colloquium Doctum wanneer voldaan wordt aan de in artikel 22 gestelde eisen. 4. In uitzondering op het in lid 1 en 2 gestelde is de Examencommissie bevoegd toelating te verlenen wanneer voldaan is aan de in artikel 23 gestelde deficiënties. Artikel 21. Toelating Engelstalige Opleidingen 1. Toelating tot de Engelstalige opleiding Economie en Bedrijfskunde is aan selectie onderhevig. Selectie vindt plaats door een selectiecommissie die door de decaan jaarlijks wordt ingesteld. De selectiecommissie selecteert op basis van - kennis van de Engelse taal - kennis van de wiskunde - niveau en inhoud van de vooropleiding(en) Bovendien zal bij gelijke geschiktheid worden gestreefd naar een evenwichtige opbouw van nationaliteiten. De selectiecommissie voert met elke student die aan de ingangseisen voldoet een gesprek voordat tot inschrijving wordt overgegaan. 2. Studenten die in hun eerste jaar van inschrijving bij de Engelstalige opleiding Economie en Bedrijfskunde minder dan 50 studiepunten hebben behaald, worden door een begeleidingscommissie opgeroepen voor een gesprek. Deze commissie adviseert de student over de inrichting van het vervolg van de studie. Artikel 22. Eisen Colloquium Doctum (7.29 WHW) Bij het colloquium doctum onderzoek, als bedoeld in artikel 7.29 WHW worden aan de kandidaat de volgende eisen gesteld: a. Nederlands op VWO-eindexamenniveau voor de Nederlandstalige opleidingen; 17

18 OER Bacheloropleidingen FEE Algemene regels b. Engels op VWO-eindexamen niveau; c. wiskunde op VWO-B1 niveau; d. algemene ontwikkeling: er wordt gekeken naar de vooropleiding en praktische ervaring van de kandidaat, o.a. blijkend uit het door de kandidaat overlegd documentatiemateriaal. De colloquium doctum commissie behoudt zich het recht voor, wanneer daartoe naar haar mening aanleiding bestaat, de kandidaat op te roepen voor een nader gesprek. e. minimaal de leeftijd van 21 jaar. Artikel Deficiënties (7.25 en 7.28 WHW) Een deficiëntie in de vooropleiding van zowel VWO-abituriënten als van bezitters van een gelijkwaardig buitenlands diploma m.b.t. het vak wiskunde wordt opgeheven door het met goed gevolg afleggen van de wiskundetoets van het toelatingsonderzoek als bedoeld in artikel 22. Aan de eis inzake voldoende beheersing van de Nederlandse taal (voor de Nederlandse variant) voor bezitters van een buitenlands diploma wordt voldaan door het met goed gevolg afleggen van de toets Nederlands op niveau 3, afgenomen door het Instituut voor Nederlands als Tweede Taal van de Universiteit van Amsterdam, ofwel door het behalen van het Staatsexamen Nederlands. Een bezitter van een getuigschrift hoger onderwijs (propedeutisch-, kandidaats-, bachelor of afsluitend examen) wordt alleen met kennis van het vak wiskunde op VWO-niveau (wiskunde A1/2 of Wiskunde B1) toegelaten tot de opleidingen Economie en Bedrijfskunde alsmede Fiscale Economie. Voor de opleidingen Econometrie en Operationele research alsmede Actuariële Wetenschappen geldt als eis wiskunde B1 en/of B2 op VWO niveau. Deze kennis kan desgewenst worden aangetoond door het met goed gevolg afleggen van de wiskundetoets van het toelatingsonderzoek als bedoeld in artikel

19 OER BSc Actuariële wetenschappen Hoofdstuk 2 Bacheloropleiding Actuariële Wetenschappen Studiejaar

20 OER BSc Actuariële Wetenschappen Eindtermen 2.1 Eindtermen Eindtermen (art a,b,c WHW en artikel 3, lid 1 in hoofdstuk 1 van deze OER) Doelstelling De opleiding is gericht op vorming tot een academisch niveau van denken en werken. Studenten verwerven hiertoe kennis van en vaardigheden in de verschillende methoden alsmede de daaraan ten grondslag liggende literatuur op het vakgebied van het actuariaat. Aldus worden zij opgeleid tot beroepen in bedrijf, beleid of onderzoek waarin op een wetenschappelijk niveau met actuariële kennis wordt gewerkt. Binnen de opleiding wordt de basis gelegd voor een analyse van de financiële vertaling, herverdeling en afwikkeling van risicoprocessen en spaarprocessen die optreden in het financiële systeem van een samenleving. Een diepgaande kennis van de wiskunde, kansrekening en statistiek is hiervoor essentieel. Hierbij dienen methoden en technieken toegepast te kunnen worden die (1) risico s vertalen in een verantwoord en hanteerbaar, op statistieken gestoeld beeld in termen van kasstromen; (2) dit beeld vertalen in een deterministisch of stochastisch tijdsafhankelijk kasstroommodel waarmee de werkelijkheid kan worden nagebootst, zodat die met minder onzekerheid en meer doelgericht kan worden beheerst. Voor de beheersing van risico s in de financiële, verzekerings- en pensioenpraktijk worden gangbare financieringsmethodieken aangeleerd. Tevens leert men de modelveronderstellingen die gehanteerd worden voortdurend en systematisch te toetsen aan de gerealiseerde uitkomsten. Naast deze wetenschappelijke basis is een bachelor in het actuariaat in staat een adequate wisselwerking tussen theorie en beroepspraktijk te onderhouden. Hoewel oriëntatie op het beroep van belang is, staat de academische vorming voorop. De bacheloropleiding actuariaat biedt een voorbereiding op de beide varianten van de MSc Actuariële Wetenschappen, waarin de specialistische vakken actuariaat aan bod komen, maar waarin ook verdere verdieping plaatsvindt van de kennis op het gebied van financiering en beleggingen. Eindtermen qua kennis Kennis en inzicht dienen opgebouwd te worden over de probleemgebieden en praktische toepassingsvelden waarop de Actuaris zich begeeft, de methoden en technieken die hiertoe beschikbaar zijn en de wijze waarop deze kunnen worden uitgevoerd en toegepast. Inzicht in vraagstukken houdt in dat de afgestudeerde in staat is deze vanuit theoretische concepten te analyseren, alsmede in staat is kritisch te zijn ten opzichte van de in de theorie en praktijk gekozen oplossingen voor problemen. Deze kennis en inzichten dienen zowel nationaal als internationaal aan te sluiten. Qua inhoudelijke kennis wordt onderscheid gemaakt in drie niveaus. Niveau A: inleidende kennis. Dit betreft kennis van de basisbegrippen, standaardtheorieën en algemene inzichten van het vakgebied. Tevens inzicht in de relevantie van het vak voor de opleiding Actuariaat. Niveau B: basiskennis. Hierbij gaat het om een gedegen kennis van de belangrijkste methoden en technieken van het vakgebied. Veelal zal dit gepaard gaan met een nadere bestudering van praktijkvoorbeelden. Niveau C: uitgebreide kennis. Op dit niveau wordt de basiskennis uitgebreid met kennis van alternatieve methoden en technieken binnen het vakgebied. Ook wordt de student geleerd deze kennis op academisch niveau toe te passen. Studenten hebben na het voltooien van de bacheloropleiding de volgende kennis. a) Kennis op niveau B van wiskundige en statistische methoden, voor zover deze gebruikt worden in het actuariaat: kansrekening, mathematische statistiek, lineaire algebra, calculus, optimalisatie, differentiaal- en differentievergelijkingen en beschrijvende statistiek. 20

21 OER BSc Actuariële Wetenschappen Eindtermen b) Kennis op niveau A van micro- en macro-economie. c) Kennis op niveau B van financiering. d) Kennis op niveau B van de technieken van de mathematische besliskunde, met name de deterministische. e) Kennis op niveau B van de econometrie. f) Kennis op niveau C van de toepasbaarheid, reikwijdte en beperkingen van actuariële methoden in praktijksituaties. De actuariële methoden omvatten: stochastische en deterministische financiële wiskunde, sterftemodellen en demografie, stochastische kasstroommodellen voor elementaire en meervoudige levensverzekeringen, financieringsvormen voor levensverzekeringen, spaar- en risicoprocessen, opbouw van pensioenregelingen, financieringsvormen voor pensioenfondsen, overlappende generatiemodellen, risicotheorie, het verwachte nutsmodel, het collectieve en het individuele risicomodel, het klassieke ruïnemodel, premieprincipes en risicomaten, bonus-malus systemen en ordening van risico's. Eindtermen qua vaardigheden a) In staat zijn een praktijkprobleem te vertalen naar een probleemstelling die met actuariële methoden kan worden geanalyseerd, en de resultaten van dergelijke analyses terug te vertalen naar de praktijksituatie. b) Zich toegang kunnen verschaffen tot relevante literatuurbronnen. c) Het gebruik kunnen maken van moderne informatietechnologie; dit houdt in het gebruik van standaard softwarepakketten en van een programmeertaal, en het gebruik van het internet als informatiebron. d) In staat zijn om op zorgvuldige en heldere wijze schriftelijk en mondeling te rapporteren, zowel aan vakgenoten als aan niet-vakgenoten. e) In staat zijn actuariële resultaten te interpreteren en evalueren. Eindtermen qua attitude a) Een primair kwantitatieve en analytische benadering van probleemstellingen uit de financiële of verzekeringspraktijk; b) Een besef van de maatschappelijke context waarbinnen het vak wordt beoefend; dit houdt onder meer in de maatschappelijke rol van op actuariële analyses gebaseerde beleidsaanbevelingen (zowel bij de overheid als in het bedrijfsleven); c) Het vermogen om zowel zelfstandig te functioneren, als in teamverband constructief samen te werken; d) Een multidisciplinaire instelling; de actuaris heeft in zijn beroepsuitoefening rechtstreeks te maken met onder meer econometristen, statistici, accountants, economen, fiscalisten, juristen, demografen, medici, technici en risicomanagers. 21

22 OER BSc Actuariële Wetenschappen Programma s 2.2 Programma s In paragraaf 2.2 staan de studieprogramma s weergegeven voor het studiejaar Deze programma s zijn tevens verschenen in de studiegids Studiepunten worden weergegeven in ec studiepunten. De omrekening van studiepunten oude stijl naar ec studiepunten wordt beschreven in bijlage C. Propedeuse Eerste Semester Tweede Semester Blok I Blok II Blok III Blok IV Analyse A 5 Analyse B 5 Lineaire Algebra A 5 Lineaire Algebra B 5 Data-analyse 4 Informatica 3 Kansr.&Stat. 1 4 Kansr.&Stat. 2 5 Micro voor AEO 5 Macro voor AEO 5 Financ. voor AEO 5 Oriëntatie Ectrie 3 Oriëntatie ORM 3 Oriëntatie Actuariaat 3 Bachelorfase Tweede Jaar Derde Semester Vierde Semester Blok I Blok II Blok III Blok IV Wisk. AEO V 5 Financiering (bv) 5 Basis Act 1 5 Basis Act 2 5 Kansr.& Stat. 3 5 Kansr.& Stat. 4 5 Econometrie 1 5 Econometrie 2 5 Programm. A 5 Oper. Res. 1D 5 Vak naar keuze 5 Vak naar keuze 5 Derde Jaar Vijfde Semester Zesde Semester Blok I Blok II Blok III Blok IV Leven Act 1 5 Pensioen Act. 1 5 Vak naar keuze 5 Vak naar keuze 5 Schade Act 1 5 Schade Act 2 5 Pensioen Act 2 5 Leven Act 2 5 Beleggings- en Portefeuilletheorie 10 Afstudeerseminar en Bachelorscriptie 10 22