Stadsenquête Leiden 2003

Transcriptie

1 Stadsenquête Leiden 2003 Colofon Uitgave Concernstaf, gemeente Leiden, oktober 2003 Projectleiding BOA (Beleidsinformatie, Onderzoek, Advies) drs. Pieter H. de Jong tel. (071) Onderzoeksuitvoering WBK Marktonderzoek, Den Haag Bijdragen per onderwerp Gemeentelijke diensten en instellingen Oplage 300 Druk Stadsdrukkerij gemeente Leiden

2

3 VOORWOORD In juni en juli van dit jaar zijn bijna 2500 stadsgenoten ondervraagd over verschillende onderwerpen. De animo bij de verschillende onderdelen van het gemeentelijk apparaat om thema s en vragen in te brengen was zeer groot. Met de stadsenquête beschikt Leiden over een instrument dat jaarlijks een schat aan gegevens oplevert over de meningen van burgers. Die meningen zijn voor het gemeentebestuur van belang om na te gaan of de dienstverlening en de uitvoering van maatregelen afgestemd zijn op de wensen en eisen van de inwoners. Het onderzoek bestaat enerzijds uit trend- en beoordelingsvragen die periodiek zullen worden herhaald om ontwikkelingen te kunnen volgen en anderzijds uit beleidsvragen die veelal een eenmalig karakter hebben. Nieuw dit jaar is de Ouderenmonitor die als afzonderlijke uitgave wordt uitgebracht. Een greep uit de resultaten van de stadsenquête 2003: Per saldo is de gemeentelijke dienstverlening er in het afgelopen jaar op vooruitgegaan. Na twee jaar van stijgende inkomens zien Leidenaren dit jaar hun inkomenspositie verslechteren. Een kwart van de Leidenaren komt financieel net rond en 10% kan (zeer) moeilijk rondkomen. Overlast door rommel op straat is nog niet afgenomen; 60% heeft er een beetje of erg last van. Opvallend is dat de situatie in Leiden Noord is verbeterd en in het Stevenshofdistrict is verslechterd. De Openbare Bibliotheek krijgt voor verschillende aspecten een hoog rapportcijfer, de aanwezigheid van een compleet assortiment, de overzichtelijke indeling en de juiste openingstijden worden nog hoger gewaardeerd dan in De bekendheid en het bezoek van de gemeentelijke website is vergroot. Van de werkende Leidenaren werkt de helft in Leiden of de regio Leiden, 44% werkt buiten de regio. 5% van de Leidenaren ondervindt ernstige tot zeer ernstige overlast van drugs- en alcoholverslaafden. Het gemiddeld aantal ergernissen dat fietsers ervaren is gedaald van 4,3 naar 3,7. Bijna de helft van de Leidenaren vindt dat de stad in het afgelopen jaar schoner is geworden. Niet alle inkomensondersteunende regelingen zijn bekend, kwijtschelding gemeentelijke belastingen is het meest bekend. 8 op de tien Leidenaren vindt dat de huidige openingstijden van de afdeling Burgerzaken (sinds een jaar dagelijks een uur langer tot uur en donderdag tot uur) voldoende gelegenheid bieden om hun zaken te regelen. Een kwart van de Leidenaren doet aan vrijwilligerswerk, 16% doet het (nog) niet maar zou het wel willen. De bekendheid van de Milieustraat is toegenomen, 70% kent de Milieustraat aan de J.C.de Rijpstraat Het percentage Leidenaren dat vindt dat de gemeente hen voldoende op de hoogte houdt van het gemeentelijk nieuws, is in de afgelopen twee jaar gestegen van 73% in 2001 tot 82% dit jaar. 60% van de Leidenaren is voorstander van een burgemeestersreferendum en heeft meer vertrouwen in een burgemeester die door het volk is gekozen. De in dit rapport weergegeven antwoorden zijn voorbeelden van resultaten die waardevolle informatie geven en kunnen bijdragen aan (aanpassing van) beleid. Politici en ambtenaren zullen zonder twijfel kennisnemen van de uitkomsten van de enquête. De inhoud van dit rapport beveel ik daarnaast aan aan geïnteresseerde inwoners, bedrijven en organisaties in de stad. Voor suggesties die de bruikbaarheid van het instrument kunnen verhogen houden wij ons aanbevolen. Ron Hillebrand, Wethouder strategisch beleid.

4

5 INHOUD Samenvatting en conclusies gemeente 1 Samenvatting 1 Reacties en conclusies gemeente 13 1 Inleiding Achtergrond Indeling rapport 16 2 Profiel Leidenaar Aantal inwoners Leiden Districten Sekse en leeftijd Huishoudsamenstelling Etnische afkomst Opleiding Huishoudinkomen 20 3 Algemene beoordeling dienstverlening 21 4 Contact en beoordeling gemeentelijke diensten Contact gemeentelijke diensten Onderwerp contact Wijze contact Beoordeling contact Beoordeling dienstverleningsaspecten Bekendheid en beoordeling servicepunten 26 5 Trendvragen financiële situatie Verandering financiële situatie in afgelopen jaar Noodzaak van bezuinigingen op primaire levensbehoeften Schuldsituatie 29 6 Beoordeling onderhoud in eigen wijk 30 7 Beoordeling en verloedering in eigen wijk Mate van overlast van zeven zaken/activiteiten Hondenpoep Rommel op straat Vernieling telefooncellen en bushokjes Graffiti en wildplakken Drijfvuil en onderhoud watergangen Zelf troep op straat gooien 35 8 Openbare Bibliotheek Lenerspassen Bezoek bibliotheek Bezoekgedrag bibliotheekbezoekers Beoordeling dienstverlening bibliotheek 39 9 Gemeentelijke website Beschikking internet Gebruik internet en Bekendheid en bezoek gemeentelijke website Reden bezoek gemeentelijke website Beoordeling gemeentelijke website 43

6 10 Arbeidsmarktbeleid Verdeling beroepsbevolking Werkenden Niet-werkenden Overlast drugs- en alcoholverslaafden en dak- en thuislozen Fietsgebruik Frequentie en doel Motivatie keuze fiets Fietsergernissen Leiden ruimt op Huisarts SOS Telefonische Hulpdienst Financiële situatie Rondkomen van huishoudinkomen Het afsluiten van leningen Betalingsachterstand Financiële dienstverlening Bekendheid regelingen Gebruik regelingen Bekendheid en gebruik Stadsbank 18 Volwasseneneducatie Bekendheid mogelijkheden volwassenenonderwijs Na 25 e jaar opleiding of volwassenenonderwijs gevolgd Interesse in opleidingen en cursussen Bezoek Burgerzaken Openingstijden Bezoek Burgerzaken Voorkeur voor langsgaan Burgerzaken met of zonder afspraak Vrijwilligerswerk Huidige en potentiële vrijwilligers Huidig vrijwilligerswerk Potentiële vrijwilligers Bekendheid mogelijkheden vrijwilligerswerk Bekendheid en gebruik Steunpunt Vrijwilligerswerk Milieu Milieustraat Kringloopwinkel GFT-afval GFT-containers binnen de singels Oud papier Klein Chemisch Afval Bekendheid werkzaamheden gemeente in wijk Beoordeling informatievoorziening over gemeentelijke werkzaamheden in wijk Contact over onderhoud wijk Beoordeling gemeentelijke informatievoorziening wijkplannen en -activiteiten 83

7 23 Functioneren gemeenteraad, burgerparticipatie en contact over wijk Bekendheid taken en beoordeling functioneren gemeenteraad Burgerparticipatie bij gemeentelijk beleid Contact met de gemeente over eigen wijk Gemeentelijke informatievoorziening Beoordeling gemeentelijke informatievoorziening Stadskrant Wegwijzer Burgemeestersreferendum Stemgedrag Beoordeling burgemeestersreferendum Beoordeling informatievoorziening referendum Onderzoekverantwoording Vaststellen vragenlijst Methodologie Steekproeftrekking Responseverantwoording Representativiteit Betrouwbaarheid en nauwkeurigheidsmarges 98 Bijlage A: Overzichtskaart Leiden 99 Bijlage B: Vragenlijst 100 Bijlage C: Losse opmerkingen 134

8

9 1 SAMENVATTING EN CONCLUSIES GEMEENTE Het gemeentebestuur van Leiden heeft in de maanden juni en juli 2003 voor het derde achtereenvolgende jaar de Stadsenquête laten uitvoeren. De animo van de diensten was dusdanig groot dat de enquête is gesplitst in meerdere deelonderzoeken die telefonisch aan 625 tot 1250 mensen zijn voorgelegd. In totaal hebben dit jaar 2500 inwoners van Leiden van 18 tot en met 75 jaar aan de Stadsenquête meegewerkt. Hier volgt een samenvatting, die wordt afgesloten met reacties en conclusies van de gemeentelijke diensten. Hfst 2. Profiel Leidenaar Leiden heeft op 1 januari inwoners, ruim 500 meer dan een jaar eerder. Hoofdstuk 2 geeft een profiel van de inwoners van Leiden. Dit hoofdstuk is gebaseerd op zowel kerncijfers uit de Gemeentelijke Basis Administratie (aantal inwoners, sekse, leeftijd en etniciteit), als sociaaldemografische vragen die gesteld zijn in de Stadsenquête (opleiding en inkomen). Over de profielvraag betaald werk is dit jaar een apart hoofdstuk geschreven (hoofdstuk 10). Hfst 3. Algemene beoordeling dienstverlening Evenals in 2001en 2002 vindt de Leidenaar per saldo de gemeentelijke dienstverlening er in het afgelopen jaar op vooruitgegaan. Van de mensen die een oordeel geven, vindt 17% dat de dienstverlening van de gemeente het afgelopen jaar is verbeterd, één op de tien ziet een verslechtering. De mensen met een positief oordeel noemen vooral een verbetering in de informatievoorziening, communicatie, klantvriendelijkheid en toegankelijkheid als reden voor hun beoordeling. Daarnaast vindt een deel de stad schoner geworden. De Leidenaren met een negatief oordeel noemen relatief wat vaker wachttijden en rommel op straat. Hfst 4. Contact en beoordeling gemeentelijke diensten/afdelingen Zes op de tien Leidenaren heeft in het afgelopen jaar contact gehad met één of meer gemeentelijke diensten en afdelingen. Dit is vergelijkbaar met een jaar eerder. Van de contacten met de gemeente gaat bijna zes op de tien via een persoonlijk bezoek, ruim eenderde van de contacten is telefonisch en 6% schriftelijk. wordt hiervoor (nog) nauwelijks gebruikt. In vergelijking met 2002 lijken mensen wat vaker te bellen in plaats van de gemeente te bezoeken of een brief te sturen. De meeste contacten vinden, evenals vorig jaar, plaats met Burgerzaken (en Belastingen). Deze contacten zijn meestal persoonlijk en hebben vaak betrekking op het aanvragen/verlengen van het rijbewijs/paspoort en in mindere mate op onderwerpen als de burgerlijke stand/adreswijziging en/of een uittreksel. Milieu en Beheer wordt vaak gebeld over grof vuil en Bouwen en Wonen voor uiteenlopende onderwerpen. De gemeentelijke dienstverlening in Leiden wordt dit jaar beter beoordeeld in vergelijking met de afgelopen twee jaar. Een bezoek wordt, door het persoonlijke contact, normaliter al beter gewaardeerd dan telefonische en schriftelijke contacten, maar dit jaar lijkt de hulp aan de balie nog meer naar tevredenheid te zijn verlopen. De wachttijden, die in 2002 lager werden beoordeeld, zijn dit jaar weer nagenoeg op het niveau van Punt van aandacht is de afhandeling van de schriftelijke contacten. De beoordeling hiervan is minder positief dan vorig jaar. Tabel S4: Perc. tevreden klanten (beoordeling > 7) Vriendelijkheid personeel 95% 91% 95% Persoonlijk - 87% 88% Behulpzaamheid personeel 91% 91% 94% Telefonisch - 74% 80% Correctheid afhandeling 90% 89% 92% Schriftelijk - 72% 66% Tempo afhandeling 82% 77% 82% Wachttijden 65% 54% 62% Burgerzaken - 86% 88% Milieu en beheer - 76% 80% Bouwen en Wonen - 70% 74%

10 2 De gemeente Leiden heeft twee jaar geleden (september 2001) drie servicepunten opgezet waar mensen telefonisch terecht kunnen voor vragen over Burgerzaken en Belastingen, de Woonomgeving en Bouwen en Wonen. Ruim éénderde van de Leidenaren is bekend met één of meerdere servicepunten, dit is iets meer dan in Bijna vier op de tien van hen zegt het afgelopen jaar contact met de servicepunten te hebben gehad. Dit jaar is de dienstverlening voor het eerst op de aspecten behulpzaamheid, juistheid van afhandeling en snelheid van opnemen beoordeeld. Ruim acht op de tien bellers met de servicepunten is tevreden met de aspecten. De wijze van doorverbinden lijkt nog te kunnen verbeteren. Van de mensen die via het servicepunt worden doorverbonden zegt drie op de tien hierover niet tevreden te zijn. Hfst 5. Financiële situatie Na twee jaar van stijgende inkomens zien Leidenaren dit jaar hun inkomenspositie verslechteren. Het zijn met name de lage en middeninkomens en de 35-plussers die hun financiële situatie zien verslechteren. Tabel S5: Verandering financiële situatie Leidenaar Verbeterd 37% 26% 19% Gelijk gebleven 55% 58% 54% Verslechterd 8% 15% 27% Totaal 100% 100% 100% Ook het percentage mensen dat aangeeft te moeten bezuinigen op primaire levensbehoeften neemt toe; van 13% in 2001 tot 20% in Dit geldt (nog) niet voor het percentage inwoners van Leiden dat schulden (exclusief hypotheek en studieschuld) zegt te hebben. Dit percentage is met 10% vergelijkbaar met de voorgaande twee jaar. Hfst 6. Beoordeling onderhoud in eigen wijk De Leidse burgers hebben evenals de afgelopen twee jaar vijf aspecten beoordeeld die betrekking hebben op het onderhoud van de stad. Onderstaande tabel geeft de resultaten. In het rapport worden de resultaten per district gegeven, waarbij blijkt dat de inwoners van Leiden Noord het onderhoud in de eigen wijk over het algemeen lager beoordelen. Wel worden de verschillen met de andere districten kleiner, met name de aspecten vegen van straten en ophalen van vuilnis worden dit jaar beter beoordeeld. Verder neemt de overlast door wegwerkzaamheden in de Binnenstad af. Een aandachtspunt is de lage beoordeling voor het vegen van straten in het Stevenshofdistrict. Dit resultaat wordt bevestigd in hoofdstuk 7. Tabel S6: Beoordeling vijf aspecten onderhoud in eigen wijk (berekend rapportcijfer) Vuilnisophaaldienst 6,8 7,1 7,1 Beperking overlast door werkzaamh. eigen wijk 7,2 7,0 7,1 Onderhoud straten en wegen 6,5 6,4 6,5 Onderhoud groen eigen wijk 6,6 6,4 6,4 Vegen straten en wegen # 6,3 6,4 # niet gevraagd

11 3 Hfst 7. Beoordeling verloedering Verloedering is één van de speerpunten van het GSB-programma Basis voor Kwaliteit en bestaat uit de subjectieve beleving van vijf zaken: vernieling van telefooncellen en bushokjes, graffiti, wildplakken, hondenpoep en rommel op straat. Daarnaast is dit jaar ook gekeken naar de beleving van de netheid van watergangen. De burgers ervaren relatief de meeste overlast van hondenpoep en rommel op straat. Vergeleken met 2001 en 2002 is de overlast van de genoemde voorvallen iets toegenomen. Tabel S7: Perc. beetje of ernstige overlast op straat in eigen wijk, Hondenpoep 54% 60% 60% Rommel op straat 54% 53% 60% Vernieling telefooncellen en bushokjes # 20% 25% Graffiti # 20% 24% Wildplakken van posters # 9% 12% in % van resp. met watergangen in wijk: Drijfvuil op water # # 36% Onderhoud watergangen # # 19% Evenals vorig jaar blijkt de Leidenaar de overlast van hondenpoep met name te ervaren op stoepen, in het park op het gras, op straat en rondom losstaande bomen (boomspiegels) op straat. De overlast van hondenpoep wordt iets vaker ervaren in Leiden-Noord en iets minder vaak in het Bos- en Gasthuisdistrict. Overlast van rommel op straat, veelal los zwerfvuil of rommel rond containers, wordt relatief vaker ondervonden in het Stevenshofdistrict en Leiden Noord. Toch is er een belangrijk verschil tussen deze twee districten wat betreft rommel: de situatie in Leiden Noord is verbeterd, de situatie in Stevenshofdistrict verslechterd. Vernieling van telefooncellen en bushokjes komt iets vaker voor in het Stevenshofdistrict, terwijl overlast van graffiti en het wildplakken van posters met name plaatsvindt aan straatmeubilair, woningen, winkels en bedrijfspanden in de Binnenstad. Dit jaar is voor het eerst gevraagd naar overlast van drijfvuil in watergangen en het onderhoud hiervan. In tabel S7 is te zien dat ruim eenderde van de mensen met watergangen in de buurt (een beetje) overlast ervaart van drijfvuil. De overlast wordt vaker ervaren in de Binnenstad en Stevenshofdistrict. Het aantal Leidenaren dat aangeeft zelf wel eens rommel op straat te gooien is gedaald van 11% naar 8%. Ofschoon beseft wordt dat deze vraag mogelijk vertroebeld wordt door sociaal-wenselijke antwoorden, blijft het een interessant aandachtspunt. De mensen die aangeven zelf wel eens troep op straat te gooien zeggen dit veelal te doen zonder er bij na te denken. Mogelijk zou het minder gebeuren indien er meer prullenbakken zouden zijn. Anderen opperen een grote publiekscampagne, die enige maanden later door de overheid ook daadwerkelijk is opgestart. Hfst 8. Openbare Bibliotheek Van alle volwassen Leidenaren bezoekt vier op de tien respondenten wel eens een vestiging van de Leidse Openbare Bibliotheek. De meeste bezoekers zeggen over een eigen pas te beschikken. Vrouwen, ouders met kinderen en de hogere inkomens- en opleidingsgroepen bezoeken relatief vaker de bibliotheek. De mensen die nooit naar de bibliotheek gaan, geven evenals in 2001 met name aan andere persoonlijke interesses te hebben, zelf boeken te kopen of er geen tijd voor (over) te hebben. Vrijwel alle bibliotheekbezoekers bezoeken wel eens de Centrale Bibliotheek, eenderde bezoekt (ook) een filiaal. Dit laatste geldt met name voor bewoners uit de districten Stevenshof en Merenwijk, voor wie de afstand naar de Centrale het grootst is. De bezoekers geven, evenals in 2001, aan met name naar de bibliotheek te gaan voor het lenen van boeken, het zoeken naar specifieke informatie en het lenen van audiovisueel materiaal (cd, video en cd-rom).

12 4 Van een vijftal voorgelegde aspecten wordt de aanwezigheid van een compleet assortiment en een overzichtelijke indeling door de bezoekers het belangrijkst gevonden. Gezien de ruime 7 op al de aspecten, blijken de bezoekers over het algemeen tevreden te zijn over de dienstverlening van bibliotheek. Vergeleken met 2001 worden de openingstijden, het assortiment en de overzichtelijkheid van de indeling hoger gewaardeerd. De Centrale bibliotheek wordt, zoals te verwachten valt, beter beoordeeld op assortiment en openingstijden en de filialen beter op bereikbaarheid. In het rapport worden door bezoekers ideeën of opmerkingen aangedragen voor een verdere verbetering van de dienstverlening van de bibliotheek. Tabel S8: Rapportcijfers van respondenten per aspect voor hun meest bezochte vestiging Meest bezochte vestiging Centrale Filiaal Aanwezigheid compleet assortiment 7,2 7,5 7,5 7,2 Overzichtelijke indeling 7,2 7,4 7,4 7,5 Juiste openingstijden 7,0 7,4 7,5 7,1 Goede bereikbaarheid 7,5 7,5 7,3 8,0 Goede service 7,5 7,5 7,5 7,5 Hfst 9. Gemeentelijke website Het percentage Leidenaren dat thuis kan beschikken over internet is, na een snelle toename in eerdere jaren, dit jaar vrijwel gestabiliseerd tot op 77%. Met dit percentage scoort Leiden hoog op de lijst van Nederlandse gemeenten, wat mede veroorzaakt wordt door het hoger opleidingsniveau van de gemiddelde Leidenaar en het feit dat Leiden een Universiteitsstad is. Het zijn met name de 65- plussers en mensen met een lagere opleiding en/of huishoudinkomen die thuis nog geen beschikking hebben over internet. Van de inwoners die beschikken over internet maakt, evenals in 2002, zes op de tien er (vrijwel) dagelijks gebruik van, meestal om informatie op te zoeken en s te versturen en in mindere mate voor het bestellen van producten en chatten. De bekendheid en het bezoek van de gemeentelijke website is vergroot. Tweederde van de internetgebruikers is bekend met de website en de helft heeft de website ook wel eens bezocht. De website wordt voornamelijk bezocht voor gemeentelijke informatie en in mindere mate voor recreatieve/toeristische informatie. De bezoekers verwachten op de website met name informatie te vinden over de gemeentelijke voorzieningen, openingstijden en alles wat met de gemeente te maken heeft. Tabel S9: Verwachte onderwerpen gemeentelijke website (in % bezoekers website, spontaan) Alg. info over gemeentelijke diensten en voorzieningen 20% Openingstijden openbare werken en gemeentehuis 14% Alles wat met Leiden en gemeente te maken heeft 10% Wat er te doen is (evenementen, activiteiten, etc.) 9% Toeristische info (bezienswaardigheden, uitgaan, etc.) 9% Burgerzaken (bv. hoe paspoort, rijbewijs aanvragen) 8% Ophalen afval/grofvuil 7% Bouwen en wonen (bouwplannen, nieuwbouw) 7% Bestuurlijke informatie, beleid/plannen gemeente 5% Culturele informatie (film-, toneel- en muziekagenda) 5% Goede informatie, overzichtelijkheid, duidelijkheid en een professionele lay-out worden als beste punten van de website genoemd. Als mindere punten worden genoemd dat het nog moeilijk is om informatie te vinden en dat de informatie soms te oppervlakkig is en niet altijd actueel. De website wordt door de bezoekers op een vijftal aspecten beter beoordeeld dan vorig jaar. De volledigheid en het interessant maken van de website zijn nog het meest voor verbetering vatbaar.

13 5 Hfst 10. Arbeidsmarktbeleid De potentiële beroepsbevolking wordt gedefinieerd als alle inwoners van jaar en bestaat uit ruim Leidenaren. Van hen verricht circa zeven op de tien betaald werk voor minimaal 12 uur per week. De participatie ligt lager bij de jongeren tot 24 jaar en de 55-plussers. Van de mensen met betaald werk voor minstens 12 uur per week, heeft negen op de tien een vast dienstverband en één op de tien een tijdelijk dienstverband. De laatste tijd gaat het minder goed met de Nederlandse economie en de werkgelegenheid. Als de werkenden wordt gevraagd of ze bang zijn om in het komende jaar hun baan te verliezen, dan antwoordt één op de tien hierop bevestigend. Werkenden met een tijdelijk contract zijn hier relatief vaker bang voor. De mensen die bang zijn hun baan te verliezen werken in alle mogelijke beroepssectoren. Het meest genoemd worden: dienstverlenende sector, onderwijs, de zorgsector, de overheid en transport. Van de werkende Leidenaren werkt de helft in Leiden of in de regio van Leiden, 44% werkt buiten de regio. Dit is vergelijkbaar met voorgaande jaren. Van de Leidenaren die buiten de regio werken geeft de helft aan dat ze eigenlijk liever binnen de regio zouden werken. De meerderheid van hen onderneemt hier echter (nog) geen pogingen voor. Evenals in de afgelopen jaren gaat ruim zes op de tien Leidenaren die binnen de Leidse regio werken op de fiets naar hun werk, een kwart gaat met de auto. Voor vervoer naar het werk buiten de regio wordt met name gebruik gemaakt van de auto en de trein. Van de Leidenaren van jaar heeft ruim een kwart op dit moment geen betaald werk voor minstens 12 uur per week. Dit komt neer op ruim Leidenaren. De niet-werkenden zijn relatief wat ouder, vaker vrouw en aanzienlijk vaker lager opgeleid. Circa vier op de tien van hen krijgt een uitkering (AAW/WAO, bijstand, WW). Een kwart van de niet-werkenden heeft in de afgelopen twee jaar nog gewerkt en 7% heeft in de afgelopen 12 maanden een opleiding afgerond. Eén op de vijf nietwerkenden onderneemt pogingen om weer te werken, iets meer mensen zouden wel iets willen doen, maar ondernemen hiervoor geen stappen, en bijna zes op de tien niet-werkenden wil dit ook niet. De respondenten die op zich wel willen, maar hiertoe nog geen pogingen hebben ondernomen, noemen hiervoor met name ziekte, invaliditeit en kinderen als reden. In het rapport wordt de feitelijke arbeidsreserve van Leidenaren van jaar die zouden willen werken tussen de en geschat. Deze schatting ligt in het verlengde van de schatting die op basis van de Stadsenquête 2002 is gemaakt. Leeftijd, het opleidingsniveau, weinig vacatures, gezondheid, eigen gemakzucht en het regelen van kinderopvang worden door de respondenten die pogingen ondernemen (weer) te gaan werken als belangrijkste obstakels ondervonden. Hfst 11. Drugs- en alcoholoverlast Ruim twee op de tien Leidenaren geeft aan in meer of mindere mate wel eens overlast te ondervinden van alcohol- en drugsverslaafden of dak- en thuislozen; 5% ondervindt hier ernstige tot zeer ernstige overlast van. De percentages liggen iets hoger in vergelijking met Evenals in 2002 wordt de meeste overlast ondervonden in de Binnenstad en Leiden Noord. Naast de eigen buurt, straat of portiek worden er algemene locaties genoemd waar men overlast ervaart, zoals het park, het station of rondom horeca-locaties. De overlast bestaat met name uit het last hebben van het rondhangen op zich, het gevoel van onveiligheid, de vervuiling op straat en/of geluidsoverlast. Hfst 12. Fietsgebruik Van de Leidenaren van jaar geeft, evenals in 2002, ruim negen op de tien aan over een fiets te beschikken en de meeste Leidenaren maken er ook gebruik van. Het fietsgebruik lijkt iets te zijn toegenomen, maar uit de resultaten in 2004 zal blijken of deze trend zich voortzet. De fiets wordt met name gebruikt om boodschappen te doen, om naar het werk of school te gaan en/of voor reizen naar de Binnenstad. De fiets wordt met name gebruikt omdat het sneller is, een fietser geen parkeerproblemen heeft, vanwege het gemak of vanwege de gezonde lichaamsbeweging. Omgekeerd laten mensen hun fiets staan als men teveel boodschappen mee moet nemen en/of de afstand te groot is.

14 6 Vergeleken met de resultaten van vorig jaar lijken de fietsers wat minder vaak overlast te ervaren van de verschillende voorgelegde aspecten. Het gemiddeld aantal ergernissen is gedaald van 4,3 naar 3,7. De top tien van ergernissen is ten opzichte van 2002 vrijwel onveranderd, wel is de top vier van stuivertje gewisseld. Tabel S13: Percentage ergert zich vaak /regelmatig aan aspect (in % fietsers) 1. Gedrag andere weggebruikers (2) 49% 47% 2. Wachten bij verkeerslichten (4) 38% 37% 3. Geen voorrang krijgen (1) 50% 34% 4. Afwezigheid fietsenrekken (3) 40% 33% 5. Diefstal (5) 37% 31% 6. Hobbelig wegdek (6) 36% 29% 7. Auto s op fietspaden (7) 29% 25% 8. Geen voorrang op hoofdroutes (8) 28% 21% 9. Fietspaden te smal (9) 25% 18% 10.Plassen op wegdek (11) 21% 18% Hfst 13. Leiden ruimt op Onder de noemer Leiden ruimt op! wordt de stad gedurende drie jaar extra schoongemaakt en opgeruimd. Bijna de helft van de Leidenaren heeft wel eens gehoord van het project Leiden ruimt op!, 35-minners en inwoners uit het stadsdeel Midden zijn er relatief minder vaak mee bekend. Leidenaren hebben er vaak in de Stadskrant, het Leidsch Dagblad of een huis-aan-huisblad over gelezen. Ook heeft een deel van de Leidenaren de tekst op containers gezien. Van de mensen die bekend zijn met het project zegt 8% dat ze als gevolg van het project zelf anders met hun afval omgaan, bijvoorbeeld dat ze nu hun afval beter scheiden en meer opruimen. Het overgrote deel van de respondenten geeft echter aan dat het project geen invloed op hun gedrag heeft gehad, veelal omdat ze vinden dat ze al milieubewust met afval omgaan. Als tot slot gevraagd wordt of men de stad het afgelopen jaar schoner vindt geworden dan is 46% het hiermee eens, 54% vindt daarentegen van niet. Mensen die bekend zijn met het project vinden vaker dat de stad relatief wat schoner is geworden. Hfst 14. Huisarts Ruim negen op de tien Leidenaren staat ingeschreven bij een huisarts; 91% heeft een huisarts in Leiden, 6% buiten Leiden. Van de 3% Leidenaren die geen huisarts hebben, zegt eenderde wel actief op zoek te zijn. In absolute aantallen betekent dit circa duizend Leidenaren. Jongeren, alleenstaanden, lagere inkomensklassen en inwoners uit de Binnenstad staan relatief wat minder vaak ingeschreven bij een huisarts. Logischerwijs bestaat er een sterke correlatie tussen de genoemde groepen. Hfst 15. SOS Telefonische hulpdienst Van alle Leidenaren heeft 16% wel eens iets gehoord of gelezen over de SOS Telefonische Hulpdienst, vier op de tien kent de organisatie alleen van naam en vier op de tien heeft er niet van gehoord. Ouderen kennen de organisatie relatief wat vaker. De meeste Leidenaren zouden, indien nodig, het telefoonnummer opzoeken in het telefoonboek, op afstand gevolgd door onder meer de gemeentegids en internet. Als Leidenaren gevraagd wordt waarvoor men de SOS Telefonische Hulpdienst denkt te kunnen bellen, noemt men met name algemene psychische problemen en relatieproblemen. Tabel S15: Redenen om Telefonische Hulpdienst te bellen (iedereen, spontaan, meerdere antw. mogelijk) Algemene psychische problemen 18% Relatieproblemen 15% Maatschappelijke vragen 13% Eenzaamheid 11% Overlast (buren, jongeren) 7% Gezondheid 6% Seksueel geweld 5% Informatieve vragen 4% Verslaving 3% (Kinder)mishandeling 3% Kan niets noemen 36%

15 7 Hfst 16. Financiële situatie In hoofdstuk 5 is aan de hand van een aantal trendvragen kort ingegaan op de financiële situatie van de inwoners van Leiden. In dit hoofdstuk is hier meer uitgebreid op ingegaan. Tweederde van de Leidenaren geeft aan gemakkelijk te kunnen rondkomen van het huishoudinkomen. Een kwart komt net rond en één op de tien kan (zeer) moeilijk rondkomen. Leidenaren uit de lagere inkomensgroepen, niet-werkenden en allochtonen geven relatief vaker aan (zeer) moeilijk te kunnen rondkomen. Ruim eenderde van de Leidenaren heeft in de afgelopen 12 maanden geld geleend, Leidenaren met een lager inkomen en jongeren wat vaker. De meest gebruikte vormen van lenen zijn het rood staan bij de bank of giro en een persoonlijke lening of doorlopend krediet. Van de Leidenaren heeft 5% in de afgelopen twaalf maanden een betalingsachterstand (gehad) op een lening of op hun vaste laste lasten. De schulden die in het afgelopen jaar bij leningen zijn ontstaan betreffen met name schulden bij bank of giro. Voor wat betreft de vaste lasten hebben de betalingsachterstanden met name betrekking op de huur en het energie- en waterbedrijf. Circa één op de tien respondenten die in het afgelopen jaar te maken heeft gehad met betalingsachterstanden, heeft hiervoor hulp gezocht bij hulpverlenende instanties. Hfst 17. Financiële dienstverlening Leiden kent verschillende inkomensondersteunende regelingen, te weten: Kwijtschelding gemeentelijke belastingen, Bijzondere bijstand, Declaratieregeling, Collectieve aanvullende ziektekostenverzekering en de Woonlastenregeling voor minima. Alle respondenten met een netto huishoudinkomen van 1350 Euro of minder, die zelf hun financiële zaken regelen, zijn deze vijf regelingen voorgelegd. De regeling Kwijtschelding gemeentelijke belastingen is het best bekend, terwijl de regeling Collectieve aanvullende ziektekostenverzekering het vaakst wordt gebruikt. Driekwart van de respondenten uit de genoemde inkomensgroep is met minimaal één van de vijf regelingen bekend. Bijna vier op de tien respondenten maakt gebruik van minimaal één regeling. Tabel S17: Perc. bekendheid/gebruik regelingen (in % hh inkomen = 1350 Euro en regelt financiële zaken zelf) Bekendheid Gebruik Minimaal 1 bekend/gebruikt 77% 37% Kwijtschelding gemeentelijke belastingen 63% 19% Bijzondere bijstand 55% 8% Coll. aanv. ziektekostenverzekering 41% 23% Declaratieregeling 39% 12% Woonlastenregeling minima 36% 10% De meeste niet-gebruikers, die de betreffende regeling kennen, denken niet voor de betreffende regeling in aanmerking te komen. Kleinere groepen geven aan niet te weten hoe ze het aan moeten vragen, vinden het teveel moeite, willen het niet aanvragen of vinden dit niet nodig. Door de informatie uit de Stadsenquête geeft 13% aan informatie te hebben gehoord waardoor men zich mogelijk gaat informeren bij de gemeente over één of meerdere regelingen. Stadsbank Inwoners van Leiden kunnen bij de Stadsbank terecht voor financieel advies, leningen en voor hulp bij het oplossen van schulden en budgetbeheer. Ruim de helft van de Leidenaren (56%) kent de Stadsbank van naam en 5% heeft er wel eens gebruik van gemaakt, zoals te verwachten zijn dit met name mensen met een lager inkomen. Van hen is 92% tevreden over de dienstverlening. Tweederde van de Leidenaren die de Stadsbank van naam kennen, geeft aan ook te weten waarvoor ze bij de Stadsbank terecht kunnen. Het lenen van geld en schuldbemiddeling worden hierbij het meest genoemd. Van de Leidenaren die nog nooit gebruik hebben gemaakt van de Stadsbank denkt 13% er in de toekomst misschien gebruik van te gaan maken. Een grote meerderheid denkt daarentegen van niet, veelal omdat ze geen schulden hebben en ook niet verwachten deze te krijgen.

16 8 Hfst 18. Volwasseneneducatie Vier op de tien Leidenaren heeft na zijn 25 e jaar een opleiding of volwassenenonderwijs gevolgd. Dit kunnen studies zijn (meestal HBO, Universitair of MBO) of cursussen (meestal talen, economisch of computer). Lager opgeleiden en mensen uit de lagere inkomensgroepen hebben relatief minder vaak een opleiding of cursus gevolgd. Een kwart van de mensen die geen cursus hebben gevolgd heeft hier wel eens over nagedacht, maar veelal geeft men aan er geen tijd voor (over) te hebben. In mindere mate spelen de kosten mee. Ruim acht op de tien Leidenaren weet dat het Regionaal OpleidingsCentrum, het ROC, diverse mogelijkheden voor volwassenenonderwijs biedt. Het ROC is plannen aan het maken welke opleidingen en cursussen ze volgend jaar zullen aanbieden. Als de Leidenaren gevraagd wordt of ze een idee hebben wat voor opleiding ze in de toekomst mogelijk zouden willen volgen, noemt eenderde spontaan een opleiding. Men denkt met name aan een taalcursus (Spaans, Engels, Nederlands, Italiaans, Frans), een computercursus, een opleiding in de zorg of een economische opleiding. Als Leidenaren een aantal cursussen en opleidingen wordt voorgelegd blijkt nogmaals de meeste interesse uit te gaan naar taalcursussen. Daarna volgt een beroepsgerichte of een Universitaire opleiding. Het profiel van de potentiële deelnemer verschilt per opleiding of cursus. Een meerderheid van de geïnteresseerden verkiest een avondcursus. Uitzondering hierop zijn de 55-plussers, zij volgen liever overdag een cursus. Tabel S18: Interesse in opleidingen en cursussen % mogelijke Meest populair Interesse Buitenlandse taal 35% Spaans, Frans, Engels, Italiaans Beroepsgerichte opleiding 21% Zorg/verpleging/medisch, Economisch/administratief Universitaire opleiding 14% Psychologie, Rechten en Kunstgeschiedenis Gerichte opleiding voor vrijwilligerswerk 8% Zeer divers Nederlandse taalles 5% Specifieke cursus voor 55-plussers 4% Computercursus Middelbare schoolopleiding 2% Hfst 19. Bezoek Burgerzaken De afdeling Burgerzaken is sinds ruim een jaar dagelijks een uur langer open tot uur en donderdag doorlopend van 8.30 tot uur. Van de Leidenaren is 44% bekend met de langere openingstijden. Acht op de tien Leidenaren vindt dat de huidige openingstijden voldoende gelegenheid bieden om hun zaken bij de afdeling Burgerzaken te regelen. Dit is een lichte verbetering ten opzichte van Werkenden vinden relatief minder vaak dat er voldoende mogelijkheden zijn. Het liefst bezoekt men de afdeling Burgerzaken op een doordeweekse dag. De donderdag is het meest populair vanwege de avondopenstelling. Evenals in 2001 zegt ruim de helft van de Leidenaren de afdeling Burgerzaken het afgelopen jaar te hebben bezocht. Bezoekers komen net name voor (de aanvraag van) een paspoort of identiteitskaart. Andere genoemde redenen zijn ondermeer (aanvraag) rijbewijs, uittreksel bevolkingsregister, aangifte geboorte, adreswijziging of een huwelijk/ondertrouw. Bezoekers hebben gemiddeld 26 minuten moeten wachten om aan hun gevraagde product te komen. Voor zeven op de tien was de wachttijd acceptabel. Gemiddeld wordt een wachttijd van 24 minuten acceptabel gevonden. Circa de helft van de Leidenaren toont interesse in het van te voren maken van een afspraak via de Servicelijn, waardoor de wachttijd verminderd wordt. De producten waarvoor men, naast de reispapieren, graag vooraf een afspraak zou willen maken zijn divers van aard. Wel denkt men bij deze service relatief vaker aan de verlenging of de aanvraag van een rijbewijs.

17 9 Hfst 20. Vrijwilligerswerk Evenals in de voorgaande twee jaar geeft een kwart van de Leidenaren aan op dit moment aan vrijwilligerswerk te doen. Het percentage mensen dat (nog meer) vrijwilligerswerk zou willen doen is ten opzichte van 2002 afgenomen, maar nog altijd ruim hoger dan in Tabel S20: Perc. huidige en potentiële vrijwilligers Ja, en zou nog meer willen doen 4% 8% 6% Ja, maar zou niet meer willen doen 17% 14% 17% Nee, maar zou het wel willen 7% 21% 16% Nee, en zou het ook niet willen 72% 58% 61% Totaal 100% 100% 100% Het aantal vrijwilligers is relatief het grootst onder 35-plussers en middelbaar en hoger opgeleiden. Veel vrijwilligers zijn, evenals vorig jaar, werkzaam bij een sportvereniging, een kerkelijke of levensbeschouwende organisatie, in het onderwijs, bij culturele organisaties of in de zorg- en dienstverlening. De sector verschilt per doelgroep, zo zijn vrouwen relatief vaker actief in het onderwijs, mannen vaker bij sportverenigingen, jongeren vaker bij een hobby/club en ouderen vaker bij de kerk. De meeste vrijwilligers zijn werkzaam binnen de gemeente Leiden en besteden enkele uren per week aan het vrijwilligerswerk. Voor de meeste vrijwilligers zijn dit uitvoerende taken, voor eenderde bestuurlijke en voor ca. twee op de tien coördinerende werkzaamheden. Men kiest voor dit vrijwilligerswerk vanwege hun betrokkenheid bij de medemens, uit liefhebberij of maatschappelijke bewogenheid. Ongeveer eenderde van de vrijwilligers was al lid van de organisatie waarvoor ze vrijwilligerswerk verrichten, voordat ze met dit werk begonnen. De rest is er meestal ingerold, onder meer via vrienden, kennissen, hun kinderen of op een andere manier via via. Drie op de tien vrijwilligers komt wel eens problemen tegen bij de uitvoering van hun vrijwilligerswerk. De problemen zijn divers van aard, zoals een tekort aan vrijwilligers, communicatieproblemen binnen de organisatie, een tekort aan financiële middelen en moeizame contacten met de gemeente. Van alle vrijwilligers geeft 4% aan ter ondersteuning van hun vrijwilligerswerk behoefte te hebben aan een cursus of opleiding, zoals bijvoorbeeld een fondsenwerving- of computercursus. In tabel S20 was te zien dat 22% van de Leidenaren aangeeft mogelijk (meer) vrijwilligerswerk te willen doen. Ze denken hierbij aan enkele uren per week en met name uitvoerende werkzaamheden. Over het algemeen hebben alle Leidenaren wel een beeld van vrijwilligerswerk, maar als wordt ingegaan op de diversiteit van de functies binnen het vrijwilligerswerk zelf, blijkt vier op de tien hiervan niet echt op de hoogte te zijn. Het vrijwilligerswerk in Leiden wordt gecoördineerd door het Steunpunt Vrijwilligerswerk/ WAVeS, voorheen ook wel bekend als de Vrijwilligerscentrale. Evenals in 2002 geeft ruim vier op de tien Leidenaren aan wel eens van deze organisatie gehoord te hebben. Van alle Leidenaren heeft 4% wel eens gebruik gemaakt van de diensten van het Steunpunt, dat wil zeggen 9% van alle Leidenaren die daadwerkelijk bekend zijn met het Steunpunt. Hfst 21. Milieu Zeven op de tien Leidenaren kent de Milieustraat, aan de J.C. de Rijpstraat, een voorziening waar inwoners van Leiden op vertoon van een legitimatie hun grof huishoudelijk en ander afval kunnen brengen. Dit is een stijging ten opzichte van de voorgaande twee jaar toen resp. 53% en 57% de voorziening kende. Ook het gebruik is toegenomen. Eén op de drie Leidenaren is er het afgelopen jaar geweest, ten opzichte van een kwart in de afgelopen jaren. Bezoekers komen er jaarlijks meestal één of enkele keren, met name voor het inleveren van grof huishoudelijk afval, bouw- en sloopafval en kleine elektrische apparaten. Van de Leidenaren die bekend zijn met de Milieustraat is eenderde globaal bekend met de kosten en vier op de tien met de openingstijden, Ook deze percentages zijn gestegen.

18 10 Ook de bekendheid van de kringloopwinkel Het Warenhuis, die tegenover de Milieustraat ligt, is de afgelopen jaren toegenomen, van 73% in 2001 naar 85% in De kringloopwinkel is het best bekend vanwege de inzameling van herbruikbare goederen en het opknappen en verkopen van tweedehands goederen. Drie op de tien Leidenaren heeft Het Warenhuis in het afgelopen jaar bezocht, om er rond te kijken, er iets te kopen of om spullen in te leveren. Evenals in 2002 scheidt zeven op de tien Leidenaren het groente-, fruit- en tuinafval (GFT) van de rest van het afval. De mensen die hun GFT-afval scheiden, doen dit met name m.b.v een eigen minicontainer en in mindere mate middels een wijkcontainer. Redenen om GFT-afval niet te scheiden zijn met name dat men geen eigen (mini)container heeft, gemakzucht, de afstand naar de container te groot is of dat ze nauwelijks GFT-afval hebben. De gemeente stelt aan gemotiveerde bewoners, woonachtig binnen de singels van Leiden, sleutels beschikbaar van afsluitbare containers voor de gescheiden inzameling van GFT. Ruim de helft van de bewoners van de Binnenstad is bekend met het systeem van afsluitbare GFT-containers en 15% maakt hier gebruik van. De bekendheid is groter dan vorig jaar, het gebruik vergelijkbaar. Negen op de tien gebruikers is tevreden met het systeem, dit is een verbetering in vergelijking met Bijna negen op de tien mensen geeft aan papier te scheiden, met name via de papierbak. De mensen die hun papierafval niet scheiden noemen, evenals vorig jaar, als voornaamste reden hiervoor gemakzucht. Ruim negen op de tien respondenten zegt klein chemisch afval te scheiden. Ze leveren dit in de meerderheid van de gevallen in bij de chemokar die elk kwartaal door de straat rijdt, op afstand gevolgd door de standplaatsen van de chemokar en bij winkeliers. Van de Leidenaren zegt 7% geen KCA te scheiden omdat ze het nauwelijks hebben en uit gemakzucht. Bijna de helft van de Leidenaren weet dat het niet scheiden van chemisch afval strafbaar is. Als iedereen dit verteld is, vindt acht op de tien Leidenaren dat dit meer onder de aandacht zou moeten worden gebracht. Beide percentages liggen hoger in vergelijking met Hfst 22. Bekendheid werkzaamheden gemeente in wijk Evenals in 2002 gebruiken Leidenaren met name de Stadskrant, bewonersbrieven en huis-aanhuisfolders als informatiebronnen voor werkzaamheden van de gemeente. Als van tien soorten gemeentelijke werkzaamheden gevraagd wordt of de burgers vinden dat ze hierover voldoende op de hoogte worden gehouden, zijn de resultaten nagenoeg identiek aan vorig jaar. Evenals in 2002 zijn Leidenaren het meest tevreden met de informatievoorziening over de vuilnisophaaldienst. De informatie over de rioleringswerkzaamheden verdient de meeste aandacht. Het valt op dat inwoners van Leiden Noord, die in 2002 nog het vaakst ontevreden bleken te zijn over de informatievoorziening, dit jaar tevredener zijn. Dit beeld viel ook al op in hoofdstuk 7, toen bleek dat de overlast door bewoners van Leiden Noord minder erg werd gevonden. Ruim een kwart van de Leidenaren heeft de gemeente wel eens benaderd toen ze zelf vonden dat er iets aan het onderhoud in hun wijk gedaan moest worden. De meeste klachten/vragen betreffen de groenvoorziening, vuilnis op straat, de bestrating en de riolering. Van de Leidenaren die contact hebben gehad met de gemeente over het onderhoud in de wijk, geeft 56% aan naar tevredenheid geholpen te zijn, 44% is ontevreden. Dit is vergelijkbaar met vorig jaar. Mensen die contact hebben gehad over vuilnis op straat lijken relatief wat vaker ontevreden over de afhandeling. De mensen die door de gemeente naar tevredenheid zijn geholpen, geven hiervoor als belangrijkste redenen aan dat het probleem (snel) is verholpen en dat ze duidelijk en behulpzaam te woord zijn gestaan. De mensen die ontevreden zijn over de afhandeling merken veelal op dat er niets aan het probleem is gedaan. Bij de niet naar tevredenheid afgehandelde klachten dienen twee nuanceringen te worden geplaatst: ten eerste valt een deel van de genoemde klachten niet onder de verantwoordelijkheid van de gemeente, en ten tweede kunnen niet alle klachten worden verholpen binnen het vastgestelde beleidskader van de gemeente. In het separate tabellenboek wordt een overzicht van alle klachten gegeven, inclusief de beoordeling van de afhandeling.

19 11 Hfst 23. Dienstverlening en burgerparticipatie Evenals in 2002 zegt de helft van de Leidenaren bekend te zijn met de taken van de gemeenteraad. Als belangrijkste taken van de gemeenteraad worden de controle van B&W en het besturen van de stad genoemd. Van de mensen die een mening hebben over het functioneren van de raad, vindt evenals in 2002 circa zes op de tien dat de raad redelijk tot goed functioneert en bijna vier op de tien matig tot slecht. Deze laatste groep noemt hiervoor met name als reden dat het bestuur door spanningen niet soepel loopt en men onvoldoende luistert naar de burgers. De meeste Leidenaren willen wel invloed uitoefenen op het gemeentebestuur door te stemmen of het invullen van een enquête of referendum. Slechts een klein deel toont interesse in het bijwonen van een commissievergadering of het lidmaatschap van een politieke partij. Over het algemeen geldt dat hoger opgeleiden en mannen vaker geïnteresseerd zijn. In het afgelopen jaar heeft 15% van alle Leidenaren contact gehad met de gemeente over hun eigen wijk, met name via het bijwonen van een bijeenkomst met medebewoners of een informatieavond met vertegenwoordigers van de gemeente. Evenals in 2002 is ruim zeven op de tien bezoekers hier tevreden over (goede informatievoorziening, goede samenwerking, afspraken nagekomen) en drie op de tien ontevreden (onvoldoende luisterend oor en geen inspraak). Als gevraagd wordt of de Leidenaar suggesties heeft om de betrokkenheid van de burgers bij gemeentelijke zaken te vergroten wordt een aantal ideeën genoemd: - Burgers beter informeren: volledig, duidelijk, op tijd; - Beter luisteren, burgers meer serieus nemen; - Meer persoonlijke/wijkgerichte benadering; - Organiseren bijeenkomsten. Hfst 24. Gemeentelijke informatievoorziening Het percentage Leidenaren dat vindt dat de gemeente hen voldoende op de hoogte houdt van het gemeentelijk nieuws, is gestegen van 73% in 2001 tot 82% dit jaar. Twee gemeentelijke publicaties om de burger op de hoogte te stellen zijn de Stadskrant en de Wegwijzer. Het bereik van beide publicaties is dit jaar toegenomen. Ook is het leesbereik van twee onderdelen van de Stadskrant, te weten Wijkinfo en Gemeenteberichten gemeten. Hierbij moet aangetekend worden dat de indruk bestaat dat lezers het onderscheid tussen deze twee rubrieken niet goed weten te maken. Tabel S24: Bereik gemeentelijke informatiedragers % ontvangen x % kijkt (wel eens) in = Stadskrant % 93% 60% Stadskrant % 89% 72% Stadskrant % 94% 80% % leesbereik Leidenaren Wijkinfo 2002 (72%) 1 28% 20% Wijkinfo 2003 (80%) 2 31% 25% Gemeenteberichten 2003 (80%) 2 23% 18% Wegwijzer % 78% 48% Wegwijzer % 71% 55% Wegwijzer op internet % 1) gebruikers Stadskrant ) gebruikers Stadskrant 2003 Evenals in 2002 schatten de lezers van de Stadskrant dat ze deze gemiddeld 14 minuten inkijken. Ze zijn het meest geïnteresseerd in algemeen gemeentelijk nieuws, op afstand gevolgd door onder meer informatie over bouwen en wonen, wegopbrekingen, nieuwbouwprojecten en uitgaan, evenementen en recreatie. Meer concrete informatie over gemeentelijke plannen van de gemeente voor de komende periode wordt op prijs gesteld. De lezers beoordelen de leesbaarheid van de artikelen met een 7,0. De interessantheid van de inhoud (6,8) en de vormgeving (6,7) worden iets lager beoordeeld. De vaste rubrieken Wijkinfo en Gemeenteberichten worden met name gebruikt voor algemene wijkinformatie en stadsinformatie, informatie over huisvuil, chemisch afval en grof vuil, wijkplannen, wegopbrekingen en ander gemeentelijk nieuws.

20 12 In tabel S24 is te zien dat het leesbereik van de Wegwijzer, ook wel bekend als de gemeentegids, is toegenomen. De mensen die de Wegwijzer gebruiken, doen dit meestal meerdere keren per jaar, met name voor het opzoeken van informatie over het ophalen van afval en het opzoeken van telefoonnummers en adressen. De Wegwijzer heeft ten opzichte van de vorige editie een aantal veranderingen ondergaan (andere indeling, een uitgebreider trefwoordenregister en wat meer kleurgebruik). Circa eenderde van de gebruikers geeft aan dat deze wijzigingen hen zijn opgevallen. Als de gebruikers van de Wegwijzer gevraagd wordt deze te beoordelen met een rapportcijfer, dan geven ze gemiddeld een 7,6. Hfst. 25 Burgemeestersreferendum Van de Leidenaren heeft 52% in 2003 gestemd bij de verkiezingen van de Provinciale Staten en 48% bij het burgemeestersreferendum. Hoger opgeleiden, 50-plussers en respondenten uit de hogere inkomensklassen stemmen relatief vaker, lager opgeleiden, jongeren en allochtonen minder vaak 1. De respondenten die wel gestemd hebben voor de Provinciale Staten, maar niet voor de verkiezing van de burgemeester, geven aan tegen het referendum te zijn, de kandidaten niet goed genoeg te kennen of geen keuze te hebben kunnen maken. Ruim zes op de tien respondenten is voorstander voor het houden van dergelijke burgemeestersreferenda, bijna zes op de tien vindt dat hierdoor een kandidaat naar voren komt die beter bij de gemeente past en ook bijna zes op de tien heeft meer vertrouwen in een burgemeester die door het volk gekozen is. De Leidenaren die voor het referendum zijn, merken op dat de burgers door het referendum meer inspraak hebben over wat er met de stad gebeurt. Dit vergroot de betrokkenheid van de burgers met de stad en de burgemeester. De Leidenaren die tegen zijn, vinden dat de burger er (te) weinig kijk op heeft en vinden het meer een taak van het gemeentebestuur. Daarnaast wordt er volgens hen teveel gekeken naar de presentatie en te weinig naar de inhoud. Tabel S25a: Drie stellingen burgemeestersreferendum Saldo (kolom A-C) eens/voor (A) neutraal/geen mening oneens/tegen (C ) Mening burgemeestersreferendum % 23% 14% 100% Door referendum kandidaat die beter bij gemeente past % 11% 32% 100% Meer vertrouwen in burgemeester die door volk gekozen is % 10% 34% 100% Omdat een Stadsenquête voor dit onderwerp niet helemaal representatief is voor de Leidse bevolking (zie voetnoot) is er gekeken naar de verschillen tussen stemmers en niet-stemmers. Onderstaande tabel laat zien dat zowel stemmers als niet-stemmers overwegend positief zijn. Wel zijn Leidenaren die aan het referendum hebben deelgenomen over het algemeen positiever over het referendum. Tabel S25b: Saldo (eens/voor - oneens/tegen) drie stellingen burgemeestersreferendum naar wel/niet gestemd gestemd wel gestemd Prov. niet gestemd referendum Staten/niet referendum Mening burgemeestersreferendum Door referendum kandidaat die beter bij gemeente past Meer vertrouwen in burgemeester die door volk gekozen is Negen op de tien Leidenaren die hebben gestemd bij de burgemeestersverkiezing geeft aan weloverwogen hun keuze te hebben gemaakt, één op de tien zegt zo maar wat gekozen te hebben. Acht op de tien stemmers geeft aan voldoende informatie te hebben gehad om een juiste keuze te kunnen maken. Voor twee op de tien is dit niet het geval. Zij merken vooral op behoefte te hebben aan meer (inhoudelijke) informatie over de kandidaten en hun standpunten. De krant blijkt de belangrijkste informatiebron voor de stemmers om zich te informeren over de kandidaten, op afstand gevolgd door campagnefolders, televisie en radio. 1 In de Stadsenquête worden wat hogere percentages gevonden voor de opkomst, dit met name door de invloed van de nonresponse. Immers mensen die niet aan de Stadsenquête meedoen, zullen over het algemeen ook minder snel stemmen.