Juridische beschermingsmogelijkheden voor de EDPB in geval van niet of laattijdige betaling van facturen door de aangeslotenen

Transcriptie

1 3 juni 2010 Juridische beschermingsmogelijkheden voor de EDPB in geval van niet of laattijdige betaling van facturen door de aangeslotenen VRAAGSTELLING De vraag heeft betrekking op de situaties waarbij een aangesloten werkgever, na uitvoering van de afgesproken prestaties medisch toezicht en/of risicobeheer, weigert om vervallen facturen te betalen of bijkomende prestaties wenst hoewel de intussen vervallen facturen nog niet werden aangezuiverd. Op welke wijze kan de EDPB zich juridisch tegen zulke situaties indekken of hierop gepast reageren? MOGELIJKHEDEN: In het algemeen gesproken zijn er voor de EDPB twee mogelijkheden: ofwel doet de EDPB beroep op de exceptie van niet uitvoering ofwel doet de EDPB beroep op het ontbindend beding De opname van dergelijke specifieke bepalingen wordt naar de mening van ondergetekende geenszins verhinderd door de organieke bepalingen mbt de EDPB die opgenomen zijn in het KB van betreffende de EDPB. Art.13 van dit KB stipuleert immers De externe dienst sluit met de werkgever die op zijn diensten beroep doet een schriftelijke overeenkomst die aan het voorafgaand advies van het comité werd voorgelegd, en waarin inzonderheid de volgende bedingen zijn opgenomen: Het woord inzonderheid houdt in dat de opname van bijkomende, niet in het Art.13 voorziene clausules, mogelijk is. Luidens Art.6 in fine van het KB EDPB is de EDPB er bovendien altijd toe gehouden een overeenkomst met een werkgever te sluiten, voor zover deze werkgever er zich toe verbindt de bepalingen van de wet en zijn uitvoeringsbesluiten en deze van de overeenkomst na te leven. 1

2 A. EXCEPTIE VAN NIET UITVOERING (EXCEPTIO NON ADIMPLETI CONTRACTUS OF ENAC ): Wat? Het betreft een tijdelijk verweermiddel inherent aan een wederkerige overeenkomst 1 dat de EDPB toelaat om, tengevolge van de wanprestatie van de medecontractant (de aangeslotene), zonder rechterlijke tussenkomst de uitvoering van de eigen verbintenissen op te schorten, en zulks tot wanneer de aangeslotene zijn verbintenis (o.a. de betaling van achterstallige facturen) nakomt. Kenmerken : De Enac 1. kan worden ingeroepen zonder voorafgaande rechterlijke tussenkomst (in tegenstelling tot de ontbinding van de overeenkomst). Bij betwisting door de aangeslotene kan de rechter a posteriori wel gevat worden om de rechtsgeldigheid van de Enac te beoordelen (meer bepaald de toepassingsvoorwaarden, zie infra). Indien de rechter vaststelt dat de EDPB ten onrechte zou gebruik hebben gemaakt van de Enac, dan kan deze veroordeeld worden tot het betalen van een schadevergoeding. 2. het is een tijdelijk verweermiddel: de Enac verleent de EDPB geenszins het recht om op eigen initiatief een eind te stellen aan de aansluitingsovereenkomst. De Enac laat de EDPB enkel toe een afwachtende houding aan te nemen tot de aangeslotene zijn facturen betaalt (of andere verbintenissen nakomt). 3. is door het Hof van Cassatie als een algemeen rechtsbeginsel erkend: maw hoewel dit verweermiddel als dusdanig noch in de gewone civiele wetgeving (Burgerlijk Wetboek) noch in het KB EDPB opgenomen staat, toch zal de EDPB zich hierop steeds kunnen beroepen Toepassingsvoorwaarden: Deze voorwaarden zijn uitgewerkt door rechtspraak en rechtsleer. 1. Zekere en opeisbare schuldvordering: Dit houdt ook in dat de EDPB niet verplicht mag zijn om als eerste te presteren; het is integendeel de aangeslotene die eerst zijn verplichtingen (bijv. betalen achterstallige factuur) moet nakomen. 2. Het moet in hoofde van de aangeslotene om een toerekenbare tekortkoming gaan: Maw, het zal de EDPB toekomen om de tekortkoming te bewijzen: als het om vervallen facturen gaat (en in de onderstelling dat het voor elke partij duidelijk is binnen welke termijn diende betaald te worden) levert dit in principe geen probleem. 1 De aansluitingsovereenkomst is een wederkerige overeenkomst: de EDPB verbindt er zich toe een aantal prestaties te leveren in ruil voor de betaling door de aangeslotene van een vastgelegde vergoeding en het naleven van wettelijk omschreven verplichtingen op het vlak van welzijn op het werk. 2

3 3. In geen geval mag de Enac ingeroepen worden in omstandigheden die strijdig zijn met de goede trouw : maw, de EDPB moet objectief en subjectief te goeder trouw handelen. subjectieve goede trouw : uiteraard mag de EDPB niet zelf aan de oorsprong liggen van de wanprestatie in hoofde van de aangeslotene. objectieve goede trouw: er moet een evenredigheid bestaan tussen enerzijds het nadeel voor de EDPB dat aan de basis ligt van de Enac en anderzijds het nadeel voor de aangeslotene als gevolg van het inroepen door de EDPB van de Enac. Op basis van de bestaande rechtspraak en rechtsleer kan iedere tekortkoming (dus ook de niet betaling van uitstaande facturen) de Enac rechtvaardigen. 4. Vermits de Enac een eenzijdige rechtshandeling is, is een kennisgeving aan de aangeslotene noodzakelijk: Hierdoor maakt de EDPB het inroepen van de Enac op ondubbelzinnige wijze kenbaar en deelt hij de motivering mee tav de aangeslotene. Daarnaast is, volgens een groot deel van de huidige rechtspraak en rechtsleer, een ingebrekestelling noodzakelijk 2 alvorens de Enac te kunnen inroepen. De kennisgeving en de ingebrekestelling kunnen in het zelfde document worden opgenomen. Indien de niet nageleefde verbintenis van de aangesloten werkgever betrekking heeft op de betaling van een geldsom dan bestaat de schadevergoeding wegens wanprestatie uit wettelijke intresten 3 die dan beginnen te lopen vanaf de ingebrekestelling: er kan in het contract een hogere intrest voorzien worden. Gevolgen: 1. Het gevolg van de Enac is dat de nakoming van de verbintenissen in hoofde van de EDPB opgeschort worden totdat de aangeslotene zelf presteert. Tijdens de schorsingsperiode mag de EDPB echter géén handelingen stellen die de uitvoering van de overeenkomst definitief onmogelijk maken. 2. Bij faillissement van de aangesloten werkgever transformeert de Enac zich van een drukkingsmiddel tot een garantiemechanisme (de exceptie bewaart dan haar uitwerking). 2 De ingebrekestelling neemt alle twijfel over het standpunt van de EDPB als schuldeiser weg. Een afwachtende of passieve houding van de EDPB kan immers geïnterpreteerd worden alsof de EDPB afstand doet van de nakoming van de overeenkomst of dat hij de aangeslotene nog respijt wil geven. Door de ingebrekestelling geeft de EDPB aan dat hij een uitvoering wenst van wat contractueel bedongen werd. Partijen kunnen de vorm van de ingebrekestelling vrij bepalen in de aansluitingsovereenkomst (meestal via aangetekende brief). 3 Op het ogenblik van de redactie: 3,25%. 3

4 Mogelijke bedingen: Hoewel de Enac inherent is aan de aansluitingsovereenkomst als wederkerige overeenkomst, toch kunnen de EDPB de exceptie contractueel uitsluiten of er de toepassingsvoorwaarden van regelen. bedingen tot gehele/gedeeltelijke uitsluiting van de Enac: In principe kan via een contractueel beding aan een contractpartij, hetzij op algemene wijze, hetzij in bijzondere gevallen, het recht ontzegd worden om de Enac in te roepen. tav de EDBP wordt geadviseerd om hier géén gebruik van te maken; bedingen tot vastlegging van de toepassingsvoorwaarden van de Enac:het opnemen van clausules die betrekking hebben op de verschillende situaties waar de Enac kan ingeroepen worden (zoals bijv. niet betaling van facturen) is volledig geldig en zeker aan te raden 4. Die situaties kunnen limitatief of exemplatief bepaald worden. Het kan daarbij om meer gaan dan situaties van wanbetaling, bijv. ook gevallen van grove en herhaalde nalatigheid bij de naleving van de welzijnsreglementering in hoofde van de aangeslotene 5. Een even geldige optie is om een ruimere appreciatiemarge te behouden door dergelijke clausules heel ruim te formuleren. B. ONTBINDEND BEDING: Zowel de Enac als de ontbinding vloeien voort uit de onderlinge afhankelijkheid van wederzijdse verbintenissen. Terwijl de Enac eigenlijk slechts een schorsing is in de uitvoering van de overeenkomst, gaat de ontbinding veel verder: de aansluitingsovereenkomst wordt ex tunc retroactief vanaf de datum van de ondertekening- teniet gedaan. Stilzwijgend ontbindend beding: Volgens het Burgerlijk Wetboek 6 is in een wederkerig contract de ontbindende voorwaarde steeds stilzwijgend begrepen voor het geval één der partijen haar verbintenis niet nakomt. De toepassing van dit stilzwijgend ontbindend beding ten laste van een nalatige aangesloten werkgever is aan enkele voorwaarden onderworpen: 1. er is een voorafgaande formele ingebrekestelling nodig 2. er moet aan de aangeslotene een ernstige tekortkoming (wanprestatie 7 ) kunnen verweten worden 4 De opsomming van een aantal specifieke gevallen waarin het inroepen vande Enac zeker mogelijk is, is verkieslijk omdat de a posteriori controle door de rechter in dat geval beperkter zal zijn. Wordt niet expliciet vermeld dat het een limitatieve lijst betreft, dan zal de gemeenrechtelijke regeling inzake Enac ook blijven gelden voor de andere gevallen. Om elk misverstand te vermijden is het aangewezen expliciet te vermelden dat het een exemplatieve opsomming betreft. 5 Zie op dat vlak ook de problematiek van de aansprakelijkheid der EDPB s (Co-Prev guideline rub.1.1). 6 Art.1184 BW. 7 Wanprestatie: zich herhalende of permanente situatie van niet naleven door de aangesloten werkgever van wettelijk of contractueel omschreven verplichtingen en het volledig negeren van door de externe dienst verschafte adviezen of betekende aanmaningen. 4

5 3. de rechter spreekt de ontbinding van de overeenkomst uit: het komt de rechter toe te oordelen of de wanprestatie in hoofde van de nalatige ernstig genoeg is om de ontbinding van de aansluitingsovereenkomst te rechtvaardigen. Uitdrukkelijk ontbindend beding: Partijen kunnen in de aansluitingsovereenkomst een beding opnemen dat de situaties omschrijft die mits een voorafgaande ingebrekestelling van de nalatige aangeslotene (die zonder gevolg blijft)- aanleiding kunnen geven tot ontbinding van de overeenkomst. Het spreekt voor zich dat bij de omschrijving van de betrokken situaties de grootst mogelijke precisie aangewezen is teneinde iedere discussie achteraf maximaal uit te sluiten en een a posteriori tussenkomst van de rechter te vermijden. PS: Verdere vragen omtrent dit onderwerp kunnen voorgelegd worden aan ondergetekende. Met vriendelijke groeten. Carl Briké Adviseur 5