Improving Mental Health by Sharing Knowledge. Informatie bijeenkomst NIX18 campagne

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Improving Mental Health by Sharing Knowledge. Informatie bijeenkomst NIX18 campagne"

Transcriptie

1 Improving Mental Health by Sharing Knowledge Informatie bijeenkomst NIX18 campagne

2 Programma 1. Highlights en resultaten campagne 2016 Ministerie van VWS - Liesbeth Sluis NIX18-team Trimbos - Ingrid Schulten 2. Themaweek Nix zonder ID Rotterdam lokale aanpak, Marcella Delissen, Youz FrisValley - regionale aanpak, Bertil Rebel, FrisValley 3. Campagne NIX Vooruitblik Liesbeth Sluis en Ingrid Schulten 4. Uitwisseling en wensen

3 3

4 NIX-team Trimbos Naar18jaar.nl Helpdesk Nieuwsbrieven Mobiele brigade Regio implementatie werkgroep Extra aandacht Handhaving en naleving NIX18 (themaweek) Tabak (nieuwsbrief, studiedag, onderzoek) 4

5 voorlichting ouders en jongeren hoepakjijdataan.nl uwkindenroken.nl wwkindenalcohol.nl artikelen en blogs J/M voor ouders poster VMBO campagne roken poster bij de Stop Stone app verbinding Smokefree Challenge 5

6 onderzoek niet roken-opvoeding De rol van ouders (en vrienden) bij het roken van adolescenten literatuuronderzoek interviews ouders expertmeeting professionals Factsheet Roken en Hersenen Notitie Zien roken, doet roken? 6

7 De rol van ouders: conclusies Ouders kunnen het rookgedrag van hun kind kunnen beïnvloeden door: zich bewust te zijn van de negatieve gevolgen van meeroken door kinderen en niet in het bijzijn van kinderen te roken. te stoppen met roken. De literatuur laat zien dat wanneer ouders stoppen met roken het verhoogde risico op roken van het kind grotendeels verdwijnt. in de opvoeding aandacht te besteden aan het voorkomen van beginnen met roken door duidelijke niet-roken regels te stellen, met hun kind op een kwalitatief goede manier over niet roken te praten en de eigen effectiviteit van hun kind ten aanzien van niet roken te versterken. zich ervan bewust te zijn het risico op beginnen met roken hoger is in kinderen met specifieke persoonlijkheidsaspecten, zoals sensatie zoeken en extraversie. niet in de omgeving van kinderen te roken. Dit geldt in het bijzonder bij jonge kinderen. Naarmate kinderen ouder worden wordt de invloed van het rookgedrag van ouders kleiner en van vrienden groter. zich te houden aan de leeftijdsgrens, aangezien jongeren die op vroege leeftijd beginnen met roken gemiddeld meer sigaretten per dag roken en meer moeite hebben met stoppen met roken... aandacht te hebben voor de rol die vrienden spelen bij het rookgedrag, onder meer door wederzijdse beïnvloeding binnen de vriendenkring. 7

8 nieuwe cijfers roken- en alcoholopvoeding Peilstationsonderzoek 2015 Ouders over Roken, drinken drugs Infographic Ouders over roken en drinken Infographic Scholen over alcohol- en rookbeleid 8

9 Happy Drinks Shake-off 2017 Bartenderwedstrijd, gericht op: Professionele bartenders/uitgaanshoreca Leerlingen horecavakscholen Amateur bartenders/hobbyshakers In samenwerking met Pierre Wind en Timo Janse Mooie prijzen (hoofdprijs t.a.v 500 euro) Meedoen: stuur een recept in Beste worden uitgenodigd voor de Shake-off, 6 maart 2017 in Hotel Vianen Info: Lex Lemmers: llemmers@trimbos.nl 9

10 Themaweek 8 tot 14 september Brainstorm gemeentelijke toezichthouders Signaal: meer aandacht voor naleving in de vorm van een themaweek Brainstorm met IVZ, CBL, KHN, toezichthouders NVDI, Slijtersunie, NVWA, en gemeentelijke afvaardiging over opzet Aftrap Landelijke dag Alcoholtoezicht 8 sept. 10

11 Toolkit & kaartjesactie 11

12 eerste evaluatie 78 reacties (gemeenten, GGD, IVZ, supermarkten, sport) 71% heeft acties ondernomen en gebruik gemaakt van de toolkit minimaal 75 gemeenten en organisaties hebben meer dan 100 berichten op websites geplaatst 12

13 Greep uit ondernomen acties Posters en ansichtkaarten in supermarkten, buitenevenementen Extra controlebezoeken en complimenten-kaarten Artikelen gemeenten-sites en in huis-aan-huis Ouderbijeenkomst voorlichtingsavond sportkantines Verstrekkers actief benaderd door gemeenten Brief van gemeenten aan ouders Nalevingspakket per setting (sport, horeca) Langs winkel met stickers Laat je ID zien Promotieactiviteiten voor en door jongeren Nachtloket (gadgets en vragenlijsten jongeren in uitgaansgebied) 13

14 Tips voor vervolg wat langere actieperiode bv twee weken mogelijk andere periode (niet vlak na zomer/begin school) op tijd informeren en beschikbaar maken toolkit aansprekender poster met meer mogelijkheden voor tekst en foto s en ook aansprekender voor jongeren aanvullen toolkit met flyers, gadget logo van de week beschikbaar stellen meer complimentenkaarten eigen facebook-pagina 14

15 15

16 NIX 2017 Vier deelsporen De rol van ouders met kinderen jaar De rol van legitimatie spontaan tonen ID De rol van jongeren zelf De rol van kennis over schadelijkheid 16

17 Ouders met kinderen Vraag naar tools en methodieken om ouders effectief te bereiken kwalitatief onderzoek naar knelpunten, behoeften voorlichting nieuw laagdrempelig flexibel inzetbaar materiaal (filmpjes) 17

18 Naleving en tonen ID Herhalen themaweek NIX zonder ID Door-ontwikkelen toolkit en nieuwe acties Landelijke aandacht nieuwe TV spot, radiospot, gadget 18

19 Betrekken jongeren zelf strategie om op lokaal niveau aandacht te vragen voor NIX18 bij jongeren en ouders 19

20 Kennis over schadelijke gevolgen Schadelijkheidsbesef stagneert, kennis over schadelijkheid onvolledig Vraag: hoe kan het onderwerp schadelijkheid meer een onderdeel van campagne worden Naar18jaar: (1) feiten over schadelijkheid (2) hoe kun je onderwerp schadelijkheid lokaal agenderen 20

21 21

Normen en Nudges De zachte kant van lokaal alcoholbeleid

Normen en Nudges De zachte kant van lokaal alcoholbeleid Improving Mental Health by Sharing Knowledge Normen en Nudges De zachte kant van lokaal alcoholbeleid Lex Lemmers Symposium Preventie- en handhavingsplannen alcohol Utrecht, 1 april 2015 Inhoud Alcoholgebruik:

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2015 2016 Aanhangsel van de Handelingen Vragen gesteld door de leden der Kamer, met de daarop door de regering gegeven antwoorden 2343 Vragen van de leden

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 18 april 2016 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 18 april 2016 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter, > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag T 070 340 79 11 F 070 340

Nadere informatie

KALENDER VAN NIX. voor het checken van de leeftijdsgrens.

KALENDER VAN NIX. voor het checken van de leeftijdsgrens. KALENDER VAN NIX voor het checken van de leeftijdsgrens www.naar18jaar.nl Kalender van NIX Voor het checken van de leeftijdsgrens Het is niet toegestaan om alcohol te verkopen aan jongeren onder de 18

Nadere informatie

Nieuwsbrief 2 Naar 18 jaar oktober 2013

Nieuwsbrief 2 Naar 18 jaar oktober 2013 Nieuwsbrief 2 Naar 18 jaar oktober 2013 Informatie over de rijksoverheidscampagne verhoging van de leeftijdsgrens naar 18 jaar voor verkoop van alcohol per 1-1-2014 en tabak in de loop van 2014 Deze nieuwsbrief

Nadere informatie

KALENDER VAN NIX. voor het checken van de leeftijdsgrens.

KALENDER VAN NIX. voor het checken van de leeftijdsgrens. KALENDER VAN NIX voor het checken van de leeftijdsgrens www.nix18.nl Kalender van NIX Voor het checken van de leeftijdsgrens Het is niet toegestaan om alcohol en tabak te verkopen aan jongeren onder de

Nadere informatie

34300 VIII Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie. van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (XVI) voor het jaar 2016

34300 VIII Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie. van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (XVI) voor het jaar 2016 34300 XVI Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (XVI) voor het jaar 2016 34300 VIII Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Onderwijs,

Nadere informatie

Titel van deze presentatie

Titel van deze presentatie Roken en drinken onder jongeren Titel van deze presentatie De Subtitel trend van in de de cijfers presentatie NIX18 Informatiemiddag 2018 Marlous Tuithof Titel van deze presentatie Subtitel van de presentatie

Nadere informatie

KALENDER VAN NIX. voor het checken van de leeftijdsgrens.

KALENDER VAN NIX. voor het checken van de leeftijdsgrens. KALENDER VAN NIX voor het checken van de leeftijdsgrens www.nix18.nl Kalender van NIX Voor het checken van de leeftijdsgrens Het is niet toegestaan om alcohol en tabak te verkopen aan jongeren onder de

Nadere informatie

Improving Mental Health by Sharing Knowledge. Effectieve interventies en aanpakken voor opvoeders van adolescenten

Improving Mental Health by Sharing Knowledge. Effectieve interventies en aanpakken voor opvoeders van adolescenten Improving Mental Health by Sharing Knowledge Effectieve interventies en aanpakken voor opvoeders van adolescenten Alcohol en opvoeding 15 Ouders rond 2008 onderschatten alcoholgebruik van hun kinderen

Nadere informatie

Open en Alert. en drugsgebruik door (delinquente) jongeren met LVG. Els Bransen, projectleider

Open en Alert. en drugsgebruik door (delinquente) jongeren met LVG. Els Bransen, projectleider Improving Mental Health by Sharing Knowledge Open en Alert Aanpakken van alcohol en drugsgebruik door (delinquente) jongeren met LVG Els Bransen, projectleider ebransen@trimbos.nl Jeugd en middelengebruik

Nadere informatie

Op weg naar een rookvrij sportterrein

Op weg naar een rookvrij sportterrein Op weg naar een rookvrij sportterrein Stappenplan Dit stappenplan is voor iedere bestuurder of vrijwilliger van een sportvereniging die op weg wil naar een rookvrij sportterrein. Om nieuwe afspraken in

Nadere informatie

Drank- en Horecawet. Arnout Hagens. Teamleider Alcohol- en tabaksbeleid. directie VGP

Drank- en Horecawet. Arnout Hagens. Teamleider Alcohol- en tabaksbeleid. directie VGP Drank- en Horecawet Arnout Hagens Teamleider Alcohol- en tabaksbeleid directie VGP Inhoud Lokaal toezicht Strafbaarstelling Lokale verordeningen Leeftijdsgrenzen Nieuwe bevoegdheden Lokaal toezicht Per

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2015 2016 27 565 Alcoholbeleid Nr. 145 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Nadere informatie

Reden waarom ik in deze brief graag alsnog de visie en standpunten van Koninklijke Horeca Nederland naar voren wil brengen.

Reden waarom ik in deze brief graag alsnog de visie en standpunten van Koninklijke Horeca Nederland naar voren wil brengen. Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport T.a.v. staatssecretaris de heer M.J. Van Rijn Postbus 20350 2500 EJ Den Haag Woerden, 20 juni 2014 Onderwerp Contact : Integraal alcoholbeleid : 0348-489423

Nadere informatie

Kadernota In Control of Alcohol&Drugs 2016-2020 Noord-Holland Noord

Kadernota In Control of Alcohol&Drugs 2016-2020 Noord-Holland Noord Kadernota In Control of Alcohol&Drugs 2016-2020 Noord-Holland Noord Projectgroep In Control of Alcohol & Drugs 29 februari 2016 1. Inleiding Voor u ligt het nieuwe programma In Control of Alcohol & Drugs

Nadere informatie

Project X: omgaan met middelengebruik op evenementen

Project X: omgaan met middelengebruik op evenementen Improving Mental Health by Sharing Knowledge Project X: omgaan met middelengebruik op evenementen Ninette van Hasselt Trimbos-instituut Rob Bovens Hogeschool Windesheim, Trimbos-instituut 2 1 Persoon omgeving

Nadere informatie

D 12jaar. Groepsdruk en 'gezellig meedoen'

D 12jaar. Groepsdruk en 'gezellig meedoen' .. alcoholgebruik op jonge leeftijd de ontwikkeling van de hersenen verstoort? Hierdoor kan het leervermogen en geheugen van het kind worden aangetast.... jongeren die vaak drinken meer kans hebben om

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag www.rijksoverheid.nl Bijlage(n)

Nadere informatie

Kadernota In control of Alcohol&Drugs 2016-2020 Noord-Holland Noord

Kadernota In control of Alcohol&Drugs 2016-2020 Noord-Holland Noord Kadernota In control of Alcohol&Drugs 2016-2020 Noord-Holland Noord Projectgroep In control of Alcohol & Drugs 2 december 2015 1. Inleiding Voor u ligt het nieuwe programma In Control of Alcohol of Drugs

Nadere informatie

Leerlijnen per drug : ALCOHOL Onderwijsvorm: KLEUTER EN LAGER

Leerlijnen per drug : ALCOHOL Onderwijsvorm: KLEUTER EN LAGER Leerlijnen per drug : ALCOHOL Onderwijsvorm: KLEUTER EN LAGER kleuter 2,5-6j 1 ste graad LO 6-8j 2 de graad LO 8-10j 3 de graad LO 10-12j doelstelling doelstelling doelstelling doelstelling Versterken

Nadere informatie

Doc 29. Weigeringsgrond 1O.1.d en 1O.2.e. Uit het strategisch plan:

Doc 29. Weigeringsgrond 1O.1.d en 1O.2.e. Uit het strategisch plan: Doc 29. Weigeringsgrond 1O.1.d en 1O.2.e Uit het strategisch plan: Niet roken, niet drinken! t 2016\ Doc 29. Weigeringsgrond 1O.1.d en 1O.2.e NIX is de afspraak! NIET ROKEN- 1 i,jo. NIET ROKEN - NIET DRINKEN

Nadere informatie

Rookvrije Generatie. Bijeenkomst Vlissingen, 24 mei 2018

Rookvrije Generatie. Bijeenkomst Vlissingen, 24 mei 2018 Rookvrije Generatie Bijeenkomst Vlissingen, 24 mei 2018 Op weg naar een Rookvrije Generatie Roken: grootst vermijdbare doodsoorzaak Bijna 2 op de 3 rokers overlijdt aan de gevolgen Jaarlijks sterven 20.000

Nadere informatie

Nieuwsbrief. Mondriaan Preventie ondersteunt! In deze editie. Mondriaan Preventie

Nieuwsbrief. Mondriaan Preventie ondersteunt! In deze editie. Mondriaan Preventie W I N T E R / V O O R J A A R 2 0 1 6 Nieuwsbrief Mondriaan Preventie Mondriaan Preventie ondersteunt! De afdeling verslavingspreventie van Mondriaan heeft een adviserende en ondersteunende rol als het

Nadere informatie

Nieuwsbrief ZOMER Mondriaan Preventie ondersteunt! In deze editie. Mondriaan Preventie

Nieuwsbrief ZOMER Mondriaan Preventie ondersteunt! In deze editie. Mondriaan Preventie ZOMER 2017 Nieuwsbrief Mondriaan Preventie Mondriaan Preventie ondersteunt! De afdeling verslavingspreventie van Mondriaan heeft een adviserende en ondersteunende rol als het gaat over middelengebruik

Nadere informatie

Jongerenonderzoek in (inter)nationaal verband

Jongerenonderzoek in (inter)nationaal verband Improving Mental Health by Sharing Knowledge Jongerenonderzoek in (inter)nationaal verband Peilstationsonderzoek scholieren HBSC en Espad Saskia van Dorsselaer NPSO-symposium, Amsterdam 28 mei 2013 Jeugdstudies

Nadere informatie

FrisValley. Regionaal alcoholmatigingsproject van de gemeenten Barneveld, Ede, Nijkerk, Renswoude, Rhenen, Scherpenzeel, Veenendaal en Wageningen

FrisValley. Regionaal alcoholmatigingsproject van de gemeenten Barneveld, Ede, Nijkerk, Renswoude, Rhenen, Scherpenzeel, Veenendaal en Wageningen FrisValley Regionaal alcoholmatigingsproject van de gemeenten Barneveld, Ede, Nijkerk, Renswoude, Rhenen, Scherpenzeel, Veenendaal en Wageningen FrisValley 1.0 en 2.0 (2008-2015) Algemeen Regioproject

Nadere informatie

Tips voor Ouders van niet-drinkende pubers

Tips voor Ouders van niet-drinkende pubers Tips voor Ouders van niet-drinkende pubers 1. Bepaal uw standpunt. Eenduidigheid over de regels bij beide ouders is cruciaal. Tips: Kies als ouders samen regels voor het gezin. Bepaal als ouders vooraf

Nadere informatie

Figuur 1: De risico s van alcohol uitgedrukt in het geconsumeerde volume per distributiekanaal

Figuur 1: De risico s van alcohol uitgedrukt in het geconsumeerde volume per distributiekanaal GemeentenenAgeviewers Met Ageviewers kan de verkoop van zo n 80% van alle in gemeenten geconsumeerde alcohol in volwassen banen geleid worden. Gemeenten hoeven geen toezicht meer te organiseren op de naleving

Nadere informatie

TABAK ALCOHOL GAMEN. algemene sociale vaardigheden

TABAK ALCOHOL GAMEN. algemene sociale vaardigheden Leerlijnen per graad : 3 de graad LO 10-12j Doelstelling: Versterken van de kennis en vaardigheden die kinderen nodig hebben om gezonde keuzes te maken en niet te roken, geen alcohol te drinken en op een

Nadere informatie

Praktische, positieve anticiperende voorlichting aan ouders van kinderen in de basisschoolleeftijd

Praktische, positieve anticiperende voorlichting aan ouders van kinderen in de basisschoolleeftijd Praktische, positieve anticiperende voorlichting aan ouders van kinderen in de basisschoolleeftijd Project aanleiding Jeugdgezondheidszorg (JGZ) is er voor alle kinderen van 0-18 Flexibel invulling geven

Nadere informatie

Menukaart Gezonde School basisonderwijs: Roken & Alcohol

Menukaart Gezonde School basisonderwijs: Roken & Alcohol Menukaart Gezonde School basisonderwijs: Roken & Alcohol School: Plaats: Locatie: Contactpersoon: Telefoonnummer: E-mailadres: Datum invullen: Inhoud: Om op een effectieve manier invulling te geven aan

Nadere informatie

Stand van zaken jongeren en de e-sigaret en andere alternatieve rookwaren

Stand van zaken jongeren en de e-sigaret en andere alternatieve rookwaren Stand van zaken jongeren en de e-sigaret en andere alternatieve rookwaren Onderzoek in opdracht van VWS December 2017 244108113 Inhoud 1 Inleiding 01 2 Belangrijkste resultaten en samenvatting 07 3 In

Nadere informatie

PUBLICITEITSRAPPORT NIXzonderID actieweken 17 mei 1 juni 2018

PUBLICITEITSRAPPORT NIXzonderID actieweken 17 mei 1 juni 2018 PUBLICITEITSRAPPORT NIXzonderID actieweken 17 mei 1 juni 2018 PR-doelstelling en kernboodschap PR-doelstellingen: 1) Jongeren stimuleren zelf hun ID te tonen als ze alcohol of tabak kopen 2) Extra aandacht

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2014 2015 27 565 Alcoholbeleid Nr. 135 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Nadere informatie

Stappenplan voor een rookvrij schoolterrein

Stappenplan voor een rookvrij schoolterrein Stappenplan voor een rookvrij schoolterrein Inleiding Sinds 1 januari 2014 is de leeftijdsgrens voor de verkoop van tabak verhoogd van 16 naar 18 jaar. Uit onderzoek blijkt dat het zien roken van anderen,

Nadere informatie

Preventie- en handhavingsplan alcohol 2014-2018

Preventie- en handhavingsplan alcohol 2014-2018 Preventie- en handhavingsplan alcohol 2014-2018 september 2014 gemeente roerdalen 2014-2018 1 Hoofstuk 1 Inleiding 1.1 Aanleiding De Nederlandse jongeren drinken veel, vaak en op jonge leeftijd. Daarnaast

Nadere informatie

Tips voor Ouders van drinkende pubers

Tips voor Ouders van drinkende pubers Tips voor Ouders van drinkende pubers 1. Bepaal uw standpunt. Eenduidigheid over de regels bij beide ouders is cruciaal. Tips: - Kies als ouders samen regels voor het gezin. - Bepaal als ouders vooraf

Nadere informatie

Zet 31 mei in de kijker Nieuwe materialen Logo Limburg

Zet 31 mei in de kijker Nieuwe materialen Logo Limburg Zet 31 mei in de kijker Nieuwe materialen Logo Limburg Om de werelddag zonder tabak een nieuwe boost te geven ontwikkelde Logo Limburg 2 materialen om te gebruiken bij acties rond rookstop. Placemat: een

Nadere informatie

Preventie. Nieuwsbrief. Voorjaar 2014. Informatie en advies over alcohol, drugs, opvoeding en puberteit. In deze nieuwsbrief

Preventie. Nieuwsbrief. Voorjaar 2014. Informatie en advies over alcohol, drugs, opvoeding en puberteit. In deze nieuwsbrief Nieuwsbrief Preventie Wij houden u graag op de hoogte Informatie en advies over alcohol, drugs, opvoeding en puberteit In deze nieuwsbrief Veel vragen over NIX18 Fabels en feiten De Buitenhof is een landelijk

Nadere informatie

Rookbeleid in de GGZ. Verkenning van beleid en praktijk. Dr. Matthijs Blankers Renate Buisman MSc Dr. Margriet van Laar.

Rookbeleid in de GGZ. Verkenning van beleid en praktijk. Dr. Matthijs Blankers Renate Buisman MSc Dr. Margriet van Laar. Improving Mental Health by Sharing Knowledge Rookbeleid in de GGZ Verkenning van beleid en praktijk Dr. Matthijs Blankers Renate Buisman MSc Dr. Margriet van Laar 11 februari 2015 In deze workshop: - Roken

Nadere informatie

Rook-, Alcohol- en Drugsbeleid het Bouwens

Rook-, Alcohol- en Drugsbeleid het Bouwens Rook-, Alcohol- en Drugsbeleid het Bouwens Vastgesteld in de MR-vergadering van 8 juni 2015. 1 Inleiding Per 1 januari 2014 is wettelijk vastgelegd dat geen alcohol verkocht mag worden aan jongeren jonger

Nadere informatie

Gezamenlijke agenda van het Directeuren Overleg Alcohol 1

Gezamenlijke agenda van het Directeuren Overleg Alcohol 1 Gezamenlijke agenda van het Directeuren Overleg Alcohol 1 Samen naar een verantwoord alcoholgebruik voor een gezonder Nederland De afgelopen maanden hebben vertegenwoordigers van Stichting Verantwoord

Nadere informatie

Richtlijnen campagne van NIX

Richtlijnen campagne van NIX Richtlijnen campagne van NIX Instructies bij het NIX18 logo Het logo wordt alleen gebruikt op uitingen waarin een koppeling gemaakt wordt met alcohol en/of tabak, leeftijdsgrens en evt de legitimatie plicht.

Nadere informatie

Trimbos-instituut Binge drinken bij jeugd. Prof dr. Rutger Engels. Improving Mental Health by Sharing Knowledge

Trimbos-instituut Binge drinken bij jeugd. Prof dr. Rutger Engels. Improving Mental Health by Sharing Knowledge Trimbos-instituut 2015 Binge drinken bij jeugd Prof dr. Rutger Engels Improving Mental Health by Sharing Knowledge 1. Verandering in maatschappelijke normen over alcohol 2. Stijging in startleeftijd 3.

Nadere informatie

Overzicht lopende/ uitgevoerde activiteiten in in het kader van Tabaksontmoedigingsbeleid gemeente Amsterdam

Overzicht lopende/ uitgevoerde activiteiten in in het kader van Tabaksontmoedigingsbeleid gemeente Amsterdam Overzicht lopende/ uitgevoerde activiteiten in 2016-2017 in het kader van Tabaksontmoedigingsbeleid gemeente Amsterdam Speerpunt 1: Voorkomen dat jongeren beginnen met roken Rookvrije start Vroege groepsvoorlichting

Nadere informatie

Alcohol, Roken en opvoeding

Alcohol, Roken en opvoeding Alcohol, Roken en opvoeding Tips voor ouders met opgroeiende kinderen Als kinderen naar het voortgezet onderwijs gaan, verandert er veel in hun leven. Ze krijgen andere interesses en hun vriendengroep

Nadere informatie

Preventie- en handhavingsplan

Preventie- en handhavingsplan 08OKT.2014 Gemeente Delft Preventie- en handhavingsplan Voor de uitvoering van de Drank en Horecawet - 2014 Astrid Lensink & Irma Lauwers 14-04-2014 Inleiding Op I januari 2014 is de Drank- en Horecawet

Nadere informatie

Actieplan Naar een nuchter Bergen 2012-2015 Gemeente Bergen

Actieplan Naar een nuchter Bergen 2012-2015 Gemeente Bergen Actieplan Naar een nuchter Bergen 2012-2015 Bergen Bergen NH 2 Actieplan Naar een nuchter Bergen 2012-2015 Bergen 1. Inleiding In het beleidsplan Naar een nuchter Bergen 2012 2015 zijn de volgende ambities

Nadere informatie

Hoe denken Zeeuwse jongeren en ouders over alcoholgebruik door jongeren? Onderzoek GGD Zeeland maart 2011

Hoe denken Zeeuwse jongeren en ouders over alcoholgebruik door jongeren? Onderzoek GGD Zeeland maart 2011 Hoe denken Zeeuwse jongeren en ouders over alcoholgebruik door jongeren? Onderzoek GGD Zeeland maart 2011 Zeeuwse jongeren en alcohol In 2010 is de Zeeuwse campagne Laat ze niet (ver)zuipen! van start

Nadere informatie

Peilstationsonderzoek Scholieren Vragenlijst voor de school

Peilstationsonderzoek Scholieren Vragenlijst voor de school Schoolnr. Peilstationsonderzoek Scholieren 2015 Vragenlijst voor de school Uw school doet mee aan het Peilstationsonderzoek Scholieren 2015 over roken, drinken en drugsgebruik onder Nederlandse scholieren.

Nadere informatie

Alcohol en Drugs een kennischeck

Alcohol en Drugs een kennischeck Improving Mental Health by Sharing Knowledge Alcohol en Drugs een kennischeck Lex Lemmers Studiedag over alcohol- en drugsgebruik studenten Utrecht, 12 mei 2015 1. Wat is probleemdrinken? 1. Het drinken

Nadere informatie

Genotmiddelen. Genotmiddelen. Bron: http://gezondeleefstijl.slo.nl 1

Genotmiddelen. Genotmiddelen. Bron: http://gezondeleefstijl.slo.nl 1 zijn er altijd al geweest en zullen er ook altijd blijven. Veel jongeren experimenteren in de puberteit met roken, alcohol en drugs en een deel laat zich verleiden tot risicovol gedrag. Jongeren zijn extra

Nadere informatie

Rookvrij Opgroeien. Roken? Houd kinderen er buiten. Het bespreken van (mee)roken binnen de JGZ 4-19 jaar. 4-19 jaar

Rookvrij Opgroeien. Roken? Houd kinderen er buiten. Het bespreken van (mee)roken binnen de JGZ 4-19 jaar. 4-19 jaar Rookvrij Opgroeien 4-19 jaar 4-19 jaar Roken? Houd kinderen er buiten. Het bespreken van (mee)roken binnen de JGZ 4-19 jaar Kinderen boven de vier jaar wonen relatief vaak in een huis waar gerookt mag

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag www.rijksoverheid.nl Bijlage(n)

Nadere informatie

OBOKT. goh a. Activiteitenplan - bijlage bij Preventie- & Handhavingsplan - Gemeente Delft 2014. I. p jler: fysieke ert sociale omgeving

OBOKT. goh a. Activiteitenplan - bijlage bij Preventie- & Handhavingsplan - Gemeente Delft 2014. I. p jler: fysieke ert sociale omgeving OBOKT. goh a I. p jler: fysieke ert sociale omgeving Onderwerp/resultaat Actie Doelgroep Locatie Uitvoerder Periode Kosten Gezonde school Bij complexe vragen ta.v. middelengebruik in klassen of van individuele

Nadere informatie

Ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport

Ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport 115.005068 I 05/10/2015 Gemeente Zuidpks Ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag Directie Voeding Gezondiieidsbesclierining en Preventie Betreft Lokaal

Nadere informatie

Leerlijn drugs. 1 ste graad. tabak alcohol Illegale drugs Kennis aanbrengen Basiskennis aanbrengen Herkomst alcohol Verslavende stof

Leerlijn drugs. 1 ste graad. tabak alcohol Illegale drugs Kennis aanbrengen Basiskennis aanbrengen Herkomst alcohol Verslavende stof Leerlijn drugs Kennis aanbrengen Basiskennis aanbrengen Herkomst tabak Samenstelling tabak(srook) Verslavende stof nicotine Sociale, gezondheids- en financiële effecten: - korte termijn effecten - lange

Nadere informatie

Alcohol FACT. Twee op de drie jongeren heeft weleens gedronken. Helft 4 e -klassers heeft recent gedronken SHEET. Gelderland-Zuid E-MOVO

Alcohol FACT. Twee op de drie jongeren heeft weleens gedronken. Helft 4 e -klassers heeft recent gedronken SHEET. Gelderland-Zuid E-MOVO Gelderland-Zuid E-MOVO 2015-2016 De resultaten in deze factsheet zijn afkomstig uit het 4 e E-MOVO jongerenonderzoek. In 2015 werd dit onderzoek uitgevoerd onder ruim 10.000 leerlingen in het voortgezet

Nadere informatie

CODER DOJO. Communicatieplan

CODER DOJO. Communicatieplan CODER DOJO Communicatieplan 1 mei 2018 2 1 AANLEIDING: CODERDOJO Voor de communicatietoolkit dit keer geen themaweek of landelijke campagne, maar een onderwerp waar veel bibliotheken mee werken: CoderDojo.

Nadere informatie

Effectiviteit van de Wiet-Check

Effectiviteit van de Wiet-Check Improving Mental Health by Sharing Knowledge Effectiviteit van de Wiet-Check FADO 17 november 2011 Anouk de Gee Cannabis gebruik & jongeren Actueel gebruik (laatste maand) 5,3 % van 12-16 jarigen 20,7

Nadere informatie

Nota gezondheidsbeleid Eemnes Aandachtpunten en/of mogelijkheden bij uitvoering van prioriteiten

Nota gezondheidsbeleid Eemnes Aandachtpunten en/of mogelijkheden bij uitvoering van prioriteiten Bijlage I. Aandachtpunten en/of mogelijkheden bij uitvoering van prioriteiten 3.1 schadelijk alcoholgebruik aansluitende lokale activiteiten uit het Plan van Aanpak uit. Het college zal nog een uitgewerkt

Nadere informatie

Uitgaan & opvoeding. 4 e Nationaal Congres Opvoedingsondersteuning 1 juni 2012. Ninette van Hasselt Aukje Sannen

Uitgaan & opvoeding. 4 e Nationaal Congres Opvoedingsondersteuning 1 juni 2012. Ninette van Hasselt Aukje Sannen Improving Mental Health by Sharing Knowledge Uitgaan & opvoeding 4 e Nationaal Congres Opvoedingsondersteuning 1 juni 2012 Ninette van Hasselt Aukje Sannen Hebben ouders vragen over uitgaan? STEFF 21 jaar

Nadere informatie

Kadernota In Control of Alcohol&Drugs Noord-Holland Noord

Kadernota In Control of Alcohol&Drugs Noord-Holland Noord Kadernota In Control of Alcohol&Drugs 2016-2020 Noord-Holland Noord Projectgroep In Control of Alcohol & Drugs 29 februari 2016 1. Inleiding Voor u ligt het nieuwe programma In Control of Alcohol & Drugs

Nadere informatie

tiemap Ira Insp ge jla BI materialenoverzicht

tiemap Ira Insp ge jla BI materialenoverzicht BIJLAGE inspiratiemap Materialenoverzicht Alcohol 1 1. Brochures of affiches Hieronder vindt u een lijst met informatieve materialen over alcohol Deze materialen zijn verkrijgbaar bij VAD. www.vad.be,

Nadere informatie

CODERDOJO. Communicatieplan

CODERDOJO. Communicatieplan CODERDOJO Communicatieplan 1 mei 2018 2 1 AANLEIDING: CODERDOJO Voor de communicatietoolkit dit keer geen themaweek of landelijke campagne, maar een onderwerp waar veel bibliotheken mee werken: CoderDojo.

Nadere informatie

UITVOERINGSPLAN INTEGRAAL ALCOHOL- EN DRUGSBELEID VOOR JONGEREN IN BEESEL

UITVOERINGSPLAN INTEGRAAL ALCOHOL- EN DRUGSBELEID VOOR JONGEREN IN BEESEL UITVOERINGSPLAN INTEGRAAL ALCOHOL- EN DRUGSBELEID VOOR JONGEREN IN BEESEL 2013-2014 Juni 2013 Voor u ligt het uitvoeringsplan 2013 2014. Het plan is opgesteld door de werkgroep Alcohol- en drugspreventie

Nadere informatie

NIEUWSBRIEF MAART 2014

NIEUWSBRIEF MAART 2014 NIEUWSBRIEF MAART 2014 Programma integrale aanpak riskant alcoholgebruik jongeren Deze nieuwsbrief verschijnt twee keer per jaar en bevat regionaal en landelijk nieuws over alcohol en jongeren. De informatie

Nadere informatie

Stappenplan voor een rookvrije speeltuin

Stappenplan voor een rookvrije speeltuin Wat is een rookvrije speeltuin? De hele speeltuin is rookvrij. Zonder uitzonderingen. De rookvrije regels staan in het reglement en in de speeltuin wordt met bordjes aangegeven dat het rookvrij is. De

Nadere informatie

Gemeente X stopt met roken

Gemeente X stopt met roken Logo Antwerpen vzw Lange Leemstraat 372 2018 Antwerpen tel 03/605 15 82 info@logoantwerpen.be www.logoantwerpen.be Gemeente X stopt met roken Basisregels voor lokale activiteiten In het Vlaams actieplan

Nadere informatie

DDe afgelopen jaren zijn de regels voor

DDe afgelopen jaren zijn de regels voor Bij deze opgave horen informatiebronnen 1 en 2. In informatiebron 1 zijn enkele overzichten opgenomen over het gebruik van alcohol onder scholieren van 12 tot en met 16 jaar. Informatiebron 2 bevat informatie

Nadere informatie

ALCOHOL- EN DRUGSGEBRUIK ONDER JONGEREN

ALCOHOL- EN DRUGSGEBRUIK ONDER JONGEREN ALCOHOL- EN DRUGSGEBRUIK ONDER JONGEREN Inwonerspanel Schagen November 2016 www.ioresearch.nl COLOFON Uitgave I&O Research Piet Heinkade 55 1019 GM Amsterdam 020-3330670 Rapportnummer 2016 / concept Datum

Nadere informatie

FotografieTamara Reijers. Het is tijd. voor een. rookvrij. schoolterrein

FotografieTamara Reijers. Het is tijd. voor een. rookvrij. schoolterrein FotografieTamara Reijers Het is tijd voor een rookvrij schoolterrein PO Zien roken doet roken. Dat blijkt uit onderzoek 1. Dat betekent ook dat kinderen (later) sneller een sigaret opsteken als zij dat

Nadere informatie

Heerhugowaard en Alkmaar voeren NIX zonder ID - adviesgesprekken met sportverenigingen

Heerhugowaard en Alkmaar voeren NIX zonder ID - adviesgesprekken met sportverenigingen Heerhugowaard en Alkmaar voeren NIX zonder ID - adviesgesprekken met sportverenigingen Aanleiding In Noord-Holland Noord is met een mystery guest onderzoek 1 gekeken hoe makkelijk jongeren onder de achttien

Nadere informatie

Begeleiding van online zelfhulp alcoholgebruik in de huisartsenzorg

Begeleiding van online zelfhulp alcoholgebruik in de huisartsenzorg Improving Mental Health by Sharing Knowledge Begeleiding van online zelfhulp alcoholgebruik in de huisartsenzorg Eerste bevindingen van een implementatietraject Anouk de Gee en Els Bransen Wat komt aan

Nadere informatie

Nieuwsbrief van het regionale alcoholmatigingsproject FrisValley.

Nieuwsbrief van het regionale alcoholmatigingsproject FrisValley. Nieuwsbrief van het regionale alcoholmatigingsproject FrisValley. Nr. 4 December 2015 Ten slotte Laatste nieuwsbrief van FrisValley 2.0 H et gebeurt niet vaak dat een nieuwsbrief begint met Ten slotte.

Nadere informatie

Daten is weten. Resultaten van een onderzoek in de gemeente Roosendaal onder jongeren over de transitie jeugdzorg

Daten is weten. Resultaten van een onderzoek in de gemeente Roosendaal onder jongeren over de transitie jeugdzorg Daten is weten Resultaten van een onderzoek in de gemeente Roosendaal onder jongeren over de transitie jeugdzorg Roosendaal: een gemeente met een missie Net als elke andere gemeente in Nederland krijgt

Nadere informatie

Rapportage TiP Brunssum Generiek April. 26 april Inhoudsopgave. Rookvrije generatie 2 Toponderzoek 6

Rapportage TiP Brunssum Generiek April. 26 april Inhoudsopgave. Rookvrije generatie 2 Toponderzoek 6 Rapportage TiP Brunssum Generiek April 26 april 2018 Inhoudsopgave Rookvrije generatie 2 Toponderzoek 6 1 Let op! Laag aantal respondenten! Deze rapportage bevat onderzoeksresultaten gebaseerd op een laag

Nadere informatie

Jullie rookvrij hebben Plan te maken voor actie 2 gekozen: Geld ophalen voor KWF Kankerbestrijding om Nederland

Jullie rookvrij hebben Plan te maken voor actie 2 gekozen: Geld ophalen voor KWF Kankerbestrijding om Nederland Actie keuze 2 a. Geld voor een rookvrij Nederland Jullie rookvrij hebben Plan te maken voor actie 2 gekozen: Geld ophalen voor KWF Kankerbestrijding om Nederland Maak de maken kwaliteit doelen een van

Nadere informatie

Factsheet Peilstationsonderzoek Ouders 2015

Factsheet Peilstationsonderzoek Ouders 2015 Saskia van Dorsselaer, Marlous Tuithof, Karin Monshouwer Factsheet Peilstationsonderzoek Ouders 25 Ouders over het gebruik van tabak, alcohol, cannabis en internet door jongeren Kernpunten Deze factsheet

Nadere informatie

Het beleid van scholen rond tabak, alcohol en cannabis

Het beleid van scholen rond tabak, alcohol en cannabis Factsheet Het beleid van scholen rond tabak, alcohol en cannabis Deze factsheet rapporteert (de veranderingen in) het beleid van scholen voor Voortgezet Onderwijs (VMBO, HAVO, VWO) rond het gebruik van

Nadere informatie

Hoe weet je of een app betrouwbaar is?

Hoe weet je of een app betrouwbaar is? Improving Mental Health by Sharing Knowledge Hoe weet je of een app betrouwbaar is? Check het onlinehulpstempel.nl Keurmerk voor m-health en e- mental health Odile Smeets, Projectmanager e-health I.COM

Nadere informatie

Alcohol(voorlichting): een ander verhaal!

Alcohol(voorlichting): een ander verhaal! Alcohol(voorlichting): een ander verhaal! Resultaten van het evaluatieonderzoek in 2008/2009 Achtergrond De negen gemeenten van West-Friesland, de gemeente Schagen, organisaties in de preventieve gezondheidszorg,

Nadere informatie

Bijeenkomst Moedige Moeders 28 november 2015

Bijeenkomst Moedige Moeders 28 november 2015 Bijeenkomst Moedige Moeders 28 november 2015 Doelstelling vandaag Wat is Preventie? Welke plannen heeft de overheid? Hoe wil de staatssecretaris ouders helpen? Welke rol spelen: Moedige Moeders? Huisartsen?

Nadere informatie

Presentatie DHW voor studenten. Dinsdag 12 mei 2015

Presentatie DHW voor studenten. Dinsdag 12 mei 2015 Presentatie DHW voor studenten Dinsdag 12 mei 2015 Vergunningen (paracommercie) 1. DHW-Vergunning voor schenken alcohol op grond van de Drank- en Horecawet. Schenkt uw vereniging alcohol in eigen beheer?

Nadere informatie

Verminderen van suïcidaliteit

Verminderen van suïcidaliteit Improving Mental Health by Sharing Knowledge Verminderen van suïcidaliteit Van beleidsadvies naar uitvoering Judith Blekman 11 mei 2010 De aanloop naar nieuw beleid Start buiten de overheid: Ivonne van

Nadere informatie

tiemap Ira Insp ge jla BI materialenoverzicht

tiemap Ira Insp ge jla BI materialenoverzicht BIJLAGE inspiratiemap Materialenoverzicht drugs 1 1. Brochures of affiches Hieronder vindt u een lijst met informatieve materialen over cannabis en andere drugs De materialen zijn verkrijgbaar bij VAD.

Nadere informatie

verslavingspreventie binnen het onderwijs

verslavingspreventie binnen het onderwijs verslavingspreventie binnen het onderwijs In dit overzicht is per type onderwijs en de verschillende leeftijdsfasen te zien welke preventieve interventies er ingezet kunnen worden. De richtlijnen geven

Nadere informatie

Stappenplan voor een rookvrije kinderopvang

Stappenplan voor een rookvrije kinderopvang Wat is een rookvrije kinderopvang? De hele kinderopvang is rookvrij. Zonder uitzonderingen. De rookvrije regels staan in de aanmeldingsbrief en met bordjes of stickers wordt aangegeven dat het rookvrij

Nadere informatie

CAMPAGNE BINNEN ROKEN IS NOOIT OKÉ

CAMPAGNE BINNEN ROKEN IS NOOIT OKÉ CAMPAGNE BINNEN ROKEN IS NOOIT OKÉ Gezondheidsconferentie 16 december 2016 Roken in het gezin Voorbereidend onderzoek ROKEN IN HET GEZIN Kwantitatief onderzoek Kwantitatief onderzoek TNS Dimarso in 2014

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2006 2007 22 894 Preventiebeleid voor de volksgezondheid Nr. 114 BRIEF VAN DE MINISTER VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT Aan de Voorzitter van de Tweede

Nadere informatie

Gezondheidsbevordering op het werk

Gezondheidsbevordering op het werk Gezondheidsbevordering op het werk Els Wouters Senior Stafmedewerker WAI-congres, 18 juni 2013 1 VIGeZ: Wat? Het VIGeZ is een expertise- en servicecentrum dat strategieën, methodieken, advies en opleiding

Nadere informatie

FACTSHEET ALCOHOLVERKOOP AAN JONGEREN IN TWENTE E E R S T E M E T I N G

FACTSHEET ALCOHOLVERKOOP AAN JONGEREN IN TWENTE E E R S T E M E T I N G FACTSHEET ALCOHOLVERKOOP AAN JONGEREN IN TWENTE E E R S T E M E T I N G 1 FACTSHEET ALCOHOLVERKOOP AAN JONGEREN IN TWENTE E E R S T E M E T I N G N o v e m b e r 2 0 1 1 O N D E R Z O E K E R S : Dr. J

Nadere informatie

Pubers en verleidingen

Pubers en verleidingen Pubers en verleidingen Hadewig Bijsterveld Ouderavond 25 september 2018 Puberteit: een turbulente periode Pubers vinden het moeilijk om - belangrijke zaken eerst te doen - doelen te stellen - gevoelens

Nadere informatie

Speciale Halt-afdoening

Speciale Halt-afdoening Speciale Halt-afdoening Thema middag Helder op straat (HOS) 26 januari 2012 Liesbeth vanden Boeynants Directeur Halt ZWN Halt Zuid-West Nederland o Werkgebied 39 gemeenten; 2 politieregio s o 21 medewerkers;

Nadere informatie

Kadernota In Control of Alcohol&Drugs Noord-Holland Noord

Kadernota In Control of Alcohol&Drugs Noord-Holland Noord Kadernota In Control of Alcohol&Drugs 2016-2020 Noord-Holland Noord Projectgroep In Control of Alcohol & Drugs 31 mei 2016 1. Inleiding Voor u ligt het nieuwe programma In Control of Alcohol & Drugs 2016-2020.

Nadere informatie

Interventieoverzicht alcohol Doelgroep Doelstelling Intermediair Organisatie die (nadere informatie over) de interventie aanbiedt

Interventieoverzicht alcohol Doelgroep Doelstelling Intermediair Organisatie die (nadere informatie over) de interventie aanbiedt en overzicht alcohol < 0 jaar Voorlichting over de risico's van alcoholgebruik rondom de zwangerschap door middel van de brochure 'Zwanger?...en Alcohol?' en website www.alcoholenzwangerschap.nl < 0 jaar

Nadere informatie

Inventarisatie inzet sociale media: kansen en risico s. Inzet van sociale media bij de Think before you ink! -campagne

Inventarisatie inzet sociale media: kansen en risico s. Inzet van sociale media bij de Think before you ink! -campagne Sociale media: kans of bedreiging? Positieve en negatieve effecten van het gebruik van sociale media in het kader van toezicht Ghislaine Mittendorff & Peter Dekker, Divisie Consument en Veiligheid Programma

Nadere informatie

Decentralisatie Toezicht

Decentralisatie Toezicht Decentralisatie Toezicht Presentatie NVWA 8-12-2011 De AID, PD en VWA bouwen aan één nieuwe Voedsel en Waren Autoriteit Programma Wijzigingen DHW Taakverdeling gemeente/politie/nvwa Decentralisatie toezicht

Nadere informatie

Lokale monitor alcohol & jongeren

Lokale monitor alcohol & jongeren Lokale monitor alcohol & jongeren Detailhandel Horeca David Möbius VAD Instrument voor lokale preventiewerkers - Systematisch nagaan in welke mate de wetgeving op de verkoop van alcohol aan minderjarigen

Nadere informatie