Stichting Present Haarlem. Strategisch Plan HERSTART PRESENT HAARLEM

Transcriptie

1 Stichting Present Haarlem Strategisch Plan HERSTART PRESENT HAARLEM

2 Inhoudsopgave Voorwoord 3 Hoofdstuk 1 Herstart present haarlem Historie Present Haarlem Nieuwe koers Draagvlak voor Present in Haarlem 5 Hoofdstuk 2 Een formule die beweging brengt in de samenleving Persoonlijke ontwikkeling en maatschappelijke ontplooiing Partners De ontwikkeling van Present 10 Hoofdstuk 3 Bepalende factoren van Present Het aanbod en initiatief van burgers is het vertrekpunt Koppeling aanbod aan de vraag van zorg- en welzijnsorganisaties Structurele opzet en professionele kaders Lokaal gedragen en lokaal draagvlak De impact van Present Enkele projecten uit Haarlem uitgelicht Voorbeelden van wederkerigheid Monitoring 13 BIJLAGE 1: BEGROTING 15 2 //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

3 VOORWOORD Met enthousiasme en vol vertrouwen presenteren wij het Strategisch Plan Herstart Present Haarlem. Sinds de start in 2007 hebben honderden vrijwilligers zich via Present ingezet voor kwetsbare stadsgenoten in Haarlem. Vaak hebben zij in situaties een verschil kunnen maken. Ruim zes jaar lang heeft de stichting een actieve rol mogen spelen en zich een plek verworven in de stad. Met name door wijzigingen in de financiering ging het op een gegeven moment minder goed en dreigde de stichting in Haarlem zelfs vast te lopen. In dit document is meer te lezen over de achtergronden hiervan. Daarin beschrijven wij ook dat we nog steeds plaats en noodzaak voor Present in Haarlem zien. Daarom hebben we met een groep enthousiaste mensen met de steun van kerken en van de netwerken van Stem in de Stad, Serve the City en Geloven in de Stad initiatief genomen voor de herstart van Present Haarlem. Juist nu in deze tijden van een terugtrekkende overheid en het toenemen van isolement en stille armoede is Present hard nodig. Er is veel draagvlak voor Present in Haarlem zowel als het gaat om hulpvragen als om mensen die zich voor een ander willen inzetten. Als Present Haarlem willen we ons ervoor inzetten dat in Haarlem de beweging groeit van steeds meer mensen die het vanzelfsprekend vinden om naar elkaar om te zien. We laten ons daarvoor inspireren door de persoon van Jezus Christus die waarden als dienstbaarheid en gelijkwaardigheid onvoorwaardelijk in praktijk bracht. Daarom willen we iedereen in de Haarlemse samenleving, van welke levensovertuiging dan ook, uitnodigen om mee te doen met het delen van tijd en energie ten behoeve van plaatsgenoten die op wat voor wijze dan ook hulp kunnen gebruiken. We maken van de doorstart gebruik de invulling van onze visie ook te vernieuwen door in het omzien naar elkaar meer wederkerigheid te brengen. Minder eenzijdigheid in hulp bieden, maar in alle situaties zoeken naar de mogelijkheden die alle mensen hebben om zich voor een ander in te zetten. Ook diegenen die vaak als hulpvrager worden omschreven hebben die mogelijkheden. In dit strategisch plan geven wij in Hs. 1 een korte terugblik op het functioneren van stichting Present in Haarlem en bovenal het plan van aanpak voor de herstart van Present Haarlem. In Hs.2 geven achtergrond bij Stichting Present: de visie, de filosofie, de formule. Hs.3 beschrijft de factoren die Present bepalen. En geeft een aanzet van de beschreven vernieuwing. Bijlage 1 bevat de begroting. Met dit plan zetten we eerste stappen. Maar er is meer nodig. We nodigen u daarom uit om dit plan te lezen en we hopen dat het u prikkelt om bij te dragen aan de herstart van stichting Present in Haarlem! Haarlem, 25 juni 2015 Bestuur Present Haarlem Gert Jan Kamerik, eigenaar / directeur, vervoerkundig adviesbureau TransTec Hans Luttik, coördinator Geloven in de Stad Ine Voorham, vm directeur Stichting Leger des Heils Welzijns- en Gezondheidszorg Elly van Zijll, vm stafmedewerker GGZ-instelling Adviseurs Tiemen Westerduin, directeur at Present Nederland Marieke de Zwart coördinator Serve the City Haarlem 3 //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

4 1. HERSTART PRESENT HAARLEM 1.1 Historie Present Haarlem In 2007 richtte een groepje lokale initiatiefnemers Present Haarlem op. De groep was enthousiast en bereidde als bestuur de oprichting grondig voor. Hoewel er in de eerste jaren diverse projecten van de grond kwamen bleek het toch een stevig karwei om de coördinatiefunctie adequaat in te vullen. Deze veelzijdige functie vereist naast het organiseren van de projecten ook het werven en begeleiden van groepen, netwerken opbouwen, fondsen werven en het op de kaart zetten van de stichting. De eerste coördinator vertrok na een half jaar. Onder de tweede coördinator groeide het aantal projecten gestaag. Toch bleek er in de loop der tijd ontoereikende wervingskracht aanwezig te zijn om een structurele toevoer van vrijwilligersgroepen op gang te brengen. Vanaf 2011 liep het aantal projecten zelfs terug en mede als gevolg daarvan verliep de fondsenwerving uiterst moeizaam. Tot overmaat van ramp besloot de gemeente Haarlem tot een algemene bezuinigingsmaatregel op subsidies waardoor de inkomsten van Present drastisch terugliepen en eind 2012 het contract van de coördinator moest worden beëindigd. Vanuit eigen enthousiasme voor Present besloot het bestuur dat de stichting als vrijwilligersorganisatie met een groot vrijwillig operationeel team door zou kunnen gaan. In het voorjaar van 2014 blijkt deze strategie ontoereikend gewerkt te hebben. De bestuursleden slagen er weliswaar in om gemiddeld één keer per maand een project te begeleiden maar dit is arbeidsintensief, soms wel 10 uur per project. Dit bleek geen duurzame situatie, mede omdat het vrijwillige operationele team nog te klein van omvang is. Het werd duidelijk dat het voor de stichting noodzakelijk is om een (part time) betaalde coördinator in dienst te hebben om de groepen te werven en te matchen aan hulpvragen, de projecten te organiseren en een vrijwillig operationeel team op te bouwen en te coachen. Dit is overigens ook praktijk bij de collega-stichtingen Present in den lande. 1.2 Nieuwe koers In de loop van 2014 vindt een gesprek plaats tussen vertegenwoordigers van Present Haarlem, Present Nederland, Stem in de Stad en Geloven in de stad. Besproken is dat het een verlies zou zijn als Present in Haarlem zou verdwijnen. Er is in Haarlem veel sociale nood en de formule van Present is sterk en eigentijds. Het zou in Haarlem mogelijk moeten zijn om veel vrijwilligersgroepen aan de slag te krijgen, zeker als Present meer vanuit de krachtige netwerken van Stem in de Stad, Serve the City en Geloven in de Stad zou gaan opereren. Vele hulpvragen zouden zo via Present opgepakt kunnen worden. In maart 2015 kwam een groep betrokken initiatiefnemers bij elkaar. De nieuwe koers wordt als volgt uitgezet, startend maart 2015: Een interim-bestuur vormen vanuit de netwerken van Geloven in de Stad, Serve the City en Stem in de Stad. Een strategisch plan en begroting schrijven voor de herstart van Present Haarlem Fondsen werven, zowel landelijk als lokaal (Interim-)coördinator aanstellen (najaar 2015) Weer operationeel met projecten Eind 2016 bij positieve evaluatie een definitieve aanstelling van een coördinator. Nieuw in deze aanpak is de strategische keuze om de operationele kant te pauzeren en allereerst te investeren in de voorwaarden namelijk een bestuur, nieuw plan en fondsenwerving. Tegelijk biedt een nieuwe start ook weer kansen om vernieuwing te brengen in de werkwijze met meer aandacht voor wederkerigheid en participatie van deelnemers. 4 //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

5 1.3 Draagvlak voor Present in Haarlem Het nieuwe bestuur heeft veel vertrouwen in de behoefte aan Present in Haarlem. Dat blijkt o.a. uit volgende: Veel zorg- en welzijnsorganisaties geven te kennen graag groepen van Present in te willen zetten ten behoeve van cliënten. Dit blijkt uit een recente enquête onder deze organisaties en uit het feit dat er nog steeds hulpvragen worden ingediend. Het gaat o.a. om de organisatie BUUV, MEE, Haarlem Effect, Straatpastoraat, Zorggroep Reinalda, SIG, Humanitas, Het Open Huis in Schalkwijk, Stichting Sint Jacob, Leger des Heils, Stichting Dock, Buitenhof Haarlem en het Wmo-loket van de gemeente Haarlem. Daarnaast zijn er goede relaties opgebouwd met de Vrijwilligerscentrale Haarlem, het Netwerk Vrijwilligershulp (waarin veel vrijwilligersorganisaties uit Zuid-Kennemerland zijn aangesloten), vrijwilligerssteunpunt Heemstede en Velsen en met diverse beleidsmedewerkers van de gemeente Haarlem op het gebied van de Wmo. Diverse groepen vrijwilligers geven te kennen zich weer aan te willen melden als Present weer operationeel zou zijn. In 2012 waren er maar liefst 461 vrijwilligers actief. Daarnaast wordt door Present Nederland een partnerschap gesloten met het platform wehelpen.nl en wordt ook intensief samengewerkt met Serve the City Haarlem. Alle coalities zullen naar verwachting meer vrijwilligers naar Present zal toetrekken. De ontwikkelingen in de zorgsector en de transities naar gemeenten sinds 1 januari 2015 maakt de behoefte aan Present alleen maar groter. Ook een benchmark met stichtingen Present in qua grootte vergelijkbare steden als Haarlem doet vermoeden dat er nog veel onbenut potentieel is. Zie onderstaande tabel. Lokale Present Aantal projecten per jaar Zwolle Amersfoort Groningen Heerhugowaard Eindhoven Haarlem * 10 Apeldoorn Gouda Dordrecht Leeuwarden Leiden Alkmaar * In 2012 waren er 461 vrijwilligers via Present Haarlem actief 5 //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

6 2. PRESENT-FORMULE BRENGT BEWEGING IN DE SAMENLEVING Stichting Present gelooft dat mensen bereid zijn om zich in te zetten voor de ander en de samenleving. Maar de kloof tussen de bereidheid van burgers en het daadwerkelijk in actie komen is vaak te groot. Een brug, een verbindende schakel kan zorgen dat het niet bij goede voornemens blijft. De formule van Stichting Present legt verbinding en brengt mensen in beweging. Missie: Een brug slaan tussen mensen die iets te bieden hebben en mensen die daarmee geholpen kunnen worden. Deze formulering van de missie laat in het midden wie precies de vrager en wie de aanbieder van hulp is. Present wil in de uitvoering van projecten stimuleren dat wederkerigheid wordt ervaren doordat vrager eigenlijk ook aanbieder is en aanbieder op een bepaalde manier ook vrager. 2.1 Persoonlijke ontwikkeling en maatschappelijke ontplooiing Voor een samenleving is sociaal vertrouwen en verbondenheid tussen mensen, organisaties en instituties van groot belang. Het ontbreken daarvan leidt tot problemen als sociale uitsluiting en isolement, verwaarlozing van de publieke ruimte, gebrekkige integratie en wantrouwen tussen groeperingen. Persoonlijke ontwikkeling en maatschappelijke ontplooiing bepalen de mate waarin iemand te maken heeft met sociale uitsluiting of de mate waarin iemand sociaal participeert. Present gelooft daarom in het mobiliseren en ontplooien van het sociale en morele kapitaal van de samenleving. Mensen hebben tijd, talenten en mogelijkheden ontvangen en hebben de maatschappij daarmee iets te bieden. Er ontstaat vertrouwen in de samenleving als mensen en organisaties het vermogen ontwikkelen om zorg te dragen voor elkaar ( bonding ) en voor de wereld ( bridging ). Mensen zouden deze morele intuïties moeten ontwikkelen in sociale verbanden zoals vriendengroepen, gezinnen, scholen, kerken, bedrijven, moskeeën, onderwijs, buurten, verenigingen, clubs, digitale communities en zakelijke netwerken. Als deze sociale sferen in staat zijn om buiten hun eigen leefwereld te kijken en maatschappelijk betrokken te zijn dan vormen ze de kracht- en energiebronnen van de samenleving. Als sociaal netwerk makelaar ( linking pin ) wil Present het mensen gemakkelijk maken om maatschappelijk betrokken te zijn. 6 //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

7 Visie: Een beweging op gang brengen in de samenleving, waarbij mensen het vanzelfsprekend vinden om naar elkaar om te zien. Saamhorigheid krijgt gestalte in de manier waarop burgers met elkaar omgaan. Het bevordert het bewustzijn dat ieder mens iets te geven heeft, maar evenzeer dat ieder mens ook verlangt om iets te mogen ontvangen. Samen dragen van verantwoordelijkheid in wederkerigheid zijn kernpunten van saamhorigheid. Daarbij is de wijze waarop burgers, vragers en aanbieders met elkaar omgaan bepalend voor de mate waarin saamhorigheid tot stand komt. In deze omgang wordt wederkerigheid ervaren doordat vrager eigenlijk ook aanbieder is en aanbieder op een bepaalde manier ook vrager. Het staat niet ter discussie dat ieder mens over mogelijkheden beschikt om mee te kunnen doen, Evenzeer hebben we allemaal, in meer of mindere mate affiniteit om anderen in de gelegenheid te stellen mee te kunnen doen. De 3-H s, hoofd, handicap en hart, waarover iedereen beschikt, zijn (kracht)bronnen die nog meer en nog beter aangeboord kunnen worden. Ieder mens beschikt over capaciteiten. Sommige mensen vanuit opleiding, training en hebben de bewijzen, diploma s en getuigschriften daarvan onder handbereik. Anderen brengen juist een veelheid aan (levens)ervaring mee, zonder een papiertje als bewijslast. Erkenning dat niet alleen kennis uit boeken waardevol is kan helpen de samenleving toegankelijker te maken voor mensen die er niet voor doorgeleerd hebben. Nog te veel wordt in de samenleving de nadruk gelegd op wat mensen niet kunnen, de lacunes, de handicaps. Een niet afgemaakt schoolopleiding, het vervroegd van school zijn gegaan, geen flitsende carrière op de arbeidsmarkt hebben, minder goed zijn in het omgaan met geld, moeite hebben met het leggen en onderhouden van contacten, etc. Ieder mens heeft kanten die minder goed zijn ontwikkeld. Ieder mens heeft beperkingen, echter de meeste van ons zijn er in gespecialiseerd om onze mindere kanten met succes te camoufleren of te compenseren. In de hulpverlening wordt te veel de nadruk gelegd op wat niet goed gaat, waarin we tekort schieten. In plaats van de capaciteiten van de hulpvrager op de voorgrond te plaatsen. We kunnen elkaar helpen door handicaps niet langer als hinderpalen te zien, maar ze te benaderen als een hefboom tot verbetering, verrijking. Ieder mens heeft een hart. En veelal een warm hart dat met passie ergens voor klopt. Stimuleren om het hart voor anderen te laten kloppen, verrijkt het eigen leven en dat van anderen. Het nastreven van een civil society of participatiesamenleving heeft alles te maken met kansen en mogelijkheden om je als individu te ontwikkelingen, al dan niet aan de hand van het volgen van studies en het verkrijgen van diploma s. Of door middel van het vergroten van ervaring. Maatschappelijke ontplooiing betekent mogelijkheden krijgen en nemen om te midden van anderen en met anderen kennis, ervaring, beperkingen en betrokkenheid te delen en te vergroten. 2.2 Partners In de visie van Present behoort zorg voor de samenleving een creatief samenspel van burgers, professionals en overheid te zijn. Binnen dit samenspel en met name in situaties van sociale overbodigheid heeft vrijwillige, niet-geïnstitutionaliseerde inzet haar eigen kwaliteit en dynamiek. Vanuit deze samenwerkingsvisie verbindt Present zich met gemeentelijke overheden, woningcorporaties, kerken, bedrijven, maatschappelijke organisaties, verenigingen en andere sociale netwerken en organisaties. Elke partner levert een specifieke bijdrage om de beweging van omzien naar elkaar in de stad te versterken. 7 //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

8 Organisaties en instituties beschikken over infrastructuur en professionele kennis op deelgebieden. Samen vormen overheid en instituties het weefsel dat structuur en houvast geeft aan de samenleving. De burger gebruikt dat weefsel en heeft eigen mogelijkheden om samen met anderen zich te ontplooien en vorm te geven aan het eigen leven en de samenleving zonder onlosmakelijk onderdeel te moeten zijn van het weefsel. Gehechtheid is prima, verstrikt-zijn belemmert het nemen van eigen verantwoordelijkheid. Ook hier is het sleutelbegrip wisselwerking. Wederkerigheid: heen en weer, gebruikmakend van kennis, levenservaring en daarmee opvullen en compenseren van handicaps. Gevoed door betrokkenheid op het welbevinden en welzijn van elkaar. 2.3 De ontwikkeling van Present De initiatiefnemers van Present zijn geïnspireerd door de werkwijze van de organisatie 'Besom in Londen sinds Via Besom stellen honderden mensen uit kerken tijd, geld en goederen beschikbaar om zo van betekenis te zijn voor een ander. Groepen knappen flats op, geven goede spullen en geld voor projecten die specifiek voor hen door Besom zijn uitgezocht. Vanaf 2003 is Present ontwikkeld op basis van de Londense formule door initiatiefnemers uit Zwolle. Oorspronkelijk voor vrijwilligersgroepen uit de kerken waaruit zij zelf afkomstig waren. Al snel kwam er echter ook belangstelling van groepen buiten deze kerken. Present heeft zich sindsdien ontwikkeld tot een organisatie die iedere groep in de samenleving welkom heet ongeacht levensovertuiging. Deze inclusieve manier van werken ziet Present als invulling geven aan de christelijke identiteit. Present werd succesvol in Zwolle en vanaf 2006 is de formule breed toegepast in Nederland. Begin 2015 zijn er ruim 65 lokale stichtingen Present en een landelijke organisatie Present Nederland. Maandelijks worden er in het land bijna 100 projecten uitgevoerd. Jaarlijks zetten zich zo n mensen in. Stichting Present Nederland ondersteunt en begeleidt de plaatselijke besturen en teams met training, expertise, een kwaliteitshandboek, intranet, netwerken, vernieuwende concepten, website etc. 8 //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

9 3. BEPALENDE FACTOREN VAN PRESENT Er zijn vier factoren die bepalend zijn voor de werkwijze van Present: 1. Het aanbod en het initiatief van burgers is het vertrekpunt. 2. Koppeling aanbod aan de vraag van maatschappelijke organisaties 3. Structurele opzet en professionele kaders 4. Lokaal gedreven en lokaal draagvlak 3.1 Het aanbod en initiatief van burgers is het vertrekpunt Op basis van het aanbod van deelnemende groepen wordt een passend project gezocht dus geen groep bij een vraag. Deze werkwijze voorkomt dat mensen zich vanuit een claim of vanuit plichtsgevoel inzetten. De mogelijkheid om tijd beschikbaar te stellen staat voorop, waardoor de keuze van mensen om zich in te zetten een meer bewuste keuze is. Veel mensen zetten zich in een later stadium graag opnieuw in via Present of op een andere manier. 1) Presentatie. Een groep (uit een kerk of bedrijf, een vriendengroep, een gezin, etc.) meldt zich bij Present en krijgt een presentatie van de coördinator van de plaatselijke Stichting Present. Belangrijk onderdeel van de presentatie is de nadruk op een open houding, gericht op zowel bieden als ontvangen. 2) Aanmelding. De groep is enthousiast en geeft aan wat het wil doen. Er wordt een datum voor het project vastgesteld. 3) Match. De coördinator van Stichting Present zoekt een geschikt project bij een plaatselijke maatschappelijke organisatie waarmee wordt samengewerkt. 4) Projectbezoek. Vooraf vindt een kennismaking op de betreffende locatie plaats. Aanwezig zijn de hulpontvanger(s), zijn/haar hulpverlener, de coördinator van Present en een vrijwilliger uit de groep. Projectvoorbereiding en calculatie worden in samenwerking gerealiseerd. 5) Uitvoering project. Op de vastgestelde dag wordt het project volgens planning uitgevoerd. Present begeleidt de vrijwilligers, de maatschappelijke organisatie begeleidt haar cliënt(en). Gezamenlijk zoeken zij naar mogelijkheden om wederkerigheid optimaal te realiseren. 6) Evaluatie. Na afloop is er terugkoppeling met alle betrokken partijen. Indien mogelijk wordt er ruimte gemaakt voor het delen van leerervaringen. 7) Vervolg. De groep wordt gestimuleerd om een vervolg te geven aan hun maatschappelijke betrokkenheid. Op hetzelfde adres of in een nieuw project, via Present of op een andere manier. Concepten De deelnemende groepen zijn divers samengesteld. Daarop zijn verschillende concepten ontwikkeld: Algemeen Jong Flexgroepen Gezinnen Scholen En verder Bestaande groepen volwassenen. De mogelijkheid om je incidenteel en samen met anderen in te zetten spreekt in het bijzonder tweeverdieners, ouders met kinderen en hoger opgeleiden aan. Dit is een categorie die zich in veel gevallen niet voor langere tijd aan structureel vrijwilligerswerk bindt. Groepen jongeren tussen de 15 en 25 jaar. De leeftijd en de cultuur van jongeren vraagt om andere begeleiding en een ander type projecten dan bij de algemene groepen. Groepen samengesteld vanuit het individuele aanbod van mensen die incidenteel of structureel tijd beschikbaar stellen. Dit concept sluit bijvoorbeeld aan bij: actieve senioren, werkzoekenden, mensen die meer tijd hebben als kinderen naar school gaan maar die niet meteen in een baan willen stappen, jongeren die gestopt zijn met de studie en een tussen periode hebben, etc. Een trend is dat gezinnen zich inzetten. Ouders en kinderen werken samen aan een gezamenlijk doel. De confrontatie met problematiek in eigen leefomgeving zorgt voor bewustwording en andere gesprekken. In een aantal plaatsen is ervaring opgedaan met het begeleiden van projecten met groepen leerlingen als deelnemers. De uitdaging is om i.s.m. partners voortdurend nieuwe concepten te ontwikkelen. Present Haarlem is van plan meer accenten te leggen op wederkerigheid in de projecten en op participatie van de deelnemers. 9 //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

10 Present zoekt nauw contact met vrijwilligersorganisaties en klussendiensten. Afstemming zorgt voor aanvullende activiteiten, waardoor ook 3 oplevert. Incidentele inzet van deelnemende groepen via Present maakt mensen bewust van mogelijkheden om zich vaker in te zetten. Om deze bewustwording en interesse te benutten is een logische samenwerking/verbinding tussen Present en de Vrijwilligerscentrale van groot belang. 3.2 Koppeling aanbod aan de vraag van zorg- en welzijnsorganisaties De groepen zetten zich in binnen de kaders van hulpverleningstrajecten van maatschappelijke organisaties met hun deelnemers/cliënten. Dat geeft duidelijkheid: 1. Present is zelf geen hulpverlenende instantie. Present biedt handen van deelnemers aan bij de maatschappelijke organisatie. 2. Mensen die hulp nodig hebben kunnen zelf geen hulp aanvragen. De indicatie, wie wel of niet hulp nodig heeft, is de verantwoordelijkheid van de maatschappelijke organisatie. 3. De samenwerking met de maatschappelijke organisatie biedt groepen een garantie dat hun inzet goed terechtkomt en dat er continuïteit is daarna. Present brengt het aanbod van een groep deelnemers actief onder de aandacht bij bestaande maatschappelijke organisaties. Het betreft hier regelmatig organisaties in de zwaardere sectoren waar traditioneel weinig vrijwillige inzet is: individuele hulpverlening en maatschappelijke zorg (GGZ, OGGZ, Maatschappelijke Opvang en Algemeen Maatschappelijk Werk). De organisaties inventariseren wie met dit aanbod geholpen kan worden. De betreffende hulpverlener is bekend met de situatie van de cliënt. Present stelt als voorwaarde dat de hulpverlener de verantwoordelijkheid neemt voor het proces van de cliënt rondom het project. In veel gevallen betekent dit dat hij/zij tijdens de uitvoering van het project aanwezig is. Criteria zijn dat de degene die geholpen wordt zelf onvoldoende geld, netwerk of gezondheid heeft om een klus te realiseren. 3.3 Structurele opzet en professionele kaders De tijd van deelnemers is kostbaar. Present doet er alles aan om zuinig om te gaan met de tijd van deelnemers door die zorgvuldig en effectief in te zetten. Daarom professionele kaders. Zodat mensen elkaar ontmoeten en helpen op de juiste plek, het juiste moment. De deelnemende groepen zetten zich incidenteel in. Toch komt er een structurele stroom op gang. Er zijn telkens groepen die zich inzetten, maar meestal andere groepen. Om de brugfunctie tussen partners, deelnemende groepen en maatschappelijke organisaties structureel op te zetten zijn professionele kaders nodig. Deze kaders moeten beantwoorden aan de volgende criteria die moderne vrijwilligers stellen: Afgebakend in tijd. Wanneer ben ik hoeveel tijd kwijt zodat het in te plannen is. Het moet op de goede plek terechtkomen. De moderne vrijwilliger wil er zeker van zijn dat de hulp echt iets heeft betekend. Plaats, materiaal, opdracht en andere randvoorwaarden moeten professioneel geregeld zijn. Hij/zij wil meteen aan de slag kunnen en wil zich niet bezig houden met allerlei randvoorwaarden. De formule Present komt aan deze eisen tegemoet. Er wordt van tevoren door de groep vastgesteld op welke dag en tijd er een project uitgevoerd wordt. De hulpontvangers worden geselecteerd door de maatschappelijke organisatie, zodat Present en de groep zeker weten dat de hulp goed terechtkomt. De inzet van een groep is een impuls voor het traject dat de maatschappelijke organisatie met hun cliënt gaat. Alle randvoorwaarden om het project uit te kunnen voeren worden aan de hand van standaardprocedures uitgewerkt. Operationeel team Om de structurele stroom van groepen en dus de continuïteit van Present te kunnen waarborgen is een operationeel team nodig dat creatief en innovatief is en bouwt aan een infrastructuur waardoor steeds meer groepen kunnen deelnemen. Aan het operationele team wordt leiding gegeven door een betaalde coördinator, maar kan verder voor een groot deel uit structurele vrijwilligers bestaan. Bij voorkeur bestaat het operationele team uit de volgende functies: 10 //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

11 Algemeen coördinator (betaald) Groepenbegeleiders Medewerker maatschappelijke organisaties (vaak betaald) Medewerker bedrijven / kerken / etc. Promotors Fondsenwerver Medewerker PR Administratieve ondersteuner Ambassadeurs Geeft leiding aan de stichting Geven presentaties aan groepen en begeleiden die op locatie Maakt de juiste match, onderhoudt netwerk met maatschappelijke organisaties en ontwikkelt nieuwe creatieve projecten. Onderhoudt en ontwikkelt relaties met bedrijven, kerken en andere sociale netwerken Promoten Present actief binnen hun gemeenschap of organisatie Werft, onderhoudt en ontwikkelt relaties met fondsen en donateurs. Zorgt voor communicatie-uitingen, onderhoudt website, schrijft teksten, etc. Geeft administratieve en secretariële ondersteuning Promoten Present in het algemeen Bij een startende stichting Present zijn in de persoon van de algemeen coördinator meestal alle functies vertegenwoordigd. Groei kan echter pas ontstaan als hij of zij erin slaagt om een operationeel team om zich heen te bouwen en te motiveren. Idealiter heeft het operationele team enkele functies uitbesteed aan de sociale verbanden. Bij voorbeeld een kerk die twee vrijwillige groepenbegeleiders levert aan het operationele team. Zij zijn aanspreekpunt en begeleider voor de groepen uit die kerk. Ander voorbeeld: een medewerker maatschappelijk betrokken ondernemen in een bedrijf die actief Present promoot en zelf ook veel begeleiding rondom de projecten doet. Bestuur Het bestuur is eindverantwoordelijk en bestaat uit drie tot vijf personen. Voornaamste taak is om te sturen en te klankborden op hoofdlijnen. Bestuursleden hebben netwerken binnen maatschappelijke organisaties, bedrijfsleven, gemeente, kerken, politiek, onderwijs en andere organisaties en verbanden. 3.4 Lokaal gedragen en lokaal draagvlak Een vierde succesfactor voor Present is plaatselijk draagvlak. Present moet allereerst gedragen worden door lokale initiatiefnemers. Present als landelijke organisatie is geen holding met afdelingen maar een netwerk van zelfstandige stichtingen die plaatselijk een beweging op gang brengen. In de plaatsen waar Present operationeel is geven maatschappelijke organisaties die samenwerken met Present aan: dit is een gat in de markt. Vrijwillige inzet van deelnemende groepen ten dienste van cliënten die daarmee daadwerkelijk geholpen kunnen worden. Woningcorporaties hebben een unieke positie in de Nederlandse civil society. In geen enkel land is de sociale huursector zo groot en nergens ter wereld is zo n grote woningvoorraad het bezit van de woningcorporaties (en niet van de overheid). Voor Present zijn woningcorporaties dan ook een natuurlijke samenwerkingspartner. Maatschappelijk vanuit de rol in de keten van wonen, zorg & welzijn en financieel omdat deelnemende groepen op een positieve manier bijdragen aan problemen op het gebied van leefbaarheid, cohesie en verhuurbaarheid van de woningen. Present wil de samenleving in beweging zetten. Mensen activeren om deel te nemen en samen te werken. Een goede samenwerking met de gemeente is van groot belang en eigenlijk zou Present in geen enkele gemeente moeten ontbreken. Present geeft een antwoord op de kerngedachte achter de WMO. Hoe kunnen burgers meedoen, participeren? De formule heeft effect op sociale cohesie in wijken, ondersteuning van vrijwilligers (volgens de nieuwe basisfuncties) en ondersteuning van mantelzorgers. Er gaan andere groepen deelnemen dan de mensen die regulier meedoen in het vrijwilligerswerk. Actieve senioren, tweeverdieners, jongeren, allochtonen. De werkwijze van Present levert daadwerkelijk rendement op: hulpvragers die een impuls in hun woonen leefsituatie ervaren zullen minder een beroep doen op zorgaanbieders. En dat is een interessant aspect omdat gemeenten er met de invoering van de WMO ook financieel belang bij hebben dat het beroep op zorgaanbieders afneemt. 11 //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

12 Steeds meer bedrijven vinden Present als partner. Personeel neemt deel in projecten of er wordt financieel bijgedragen. Particulieren stellen tijd en middelen beschikbaar om via Present bij te dragen aan omzien naar elkaar in de samenleving. Steen in de vijver effect Starten met Present is een investering. Daarna kan een steen in de vijver effect ontstaan. Wanneer een infrastructuur is opgebouwd binnen kerken en maatschappelijke organisaties, kan het aantal groepen exponentieel groeien. Er komen groepen uit andere sociale verbanden. Er ontstaat lokaal financieel draagvlak. Partners worden gevonden in de overheid, woningcorporaties, fondsen en bedrijven. Samen met deze partners worden creatieve en innovatieve projecten en concepten ontwikkeld die impact hebben op de lokale samenleving. 3.5 De impact van Present De werkwijze van Present heeft diverse effecten. Voor de mensen die deelnemen: - goede voornemens veranderen in een concrete mogelijkheid tot inzet voor een ander. - samen met anderen de inzet voorbereiden en uitvoeren op een manier die bij je past is leuk en inspirerend. - confrontatie met nood. Mensen hebben vaak geen idee wat er zich achter voordeuren in hun eigen stad afspeelt. Projecten zorgen voor bewustwording en samenlevingsbeïnvloeding. Voor de maatschappelijke organisatie en haar cliënt(en): - De kaders van Present zijn helder, een goede basis om samen te werken. - Hobbels die het hulpverleningstraject belemmeren kunnen weggenomen worden. - Vaak is het meer dan een hobbel en is de inzet van een groep een interventie in een vastgelopen traject. - Cliënten komen op een positieve manier onder de mensen. - Een project is een kans om contacten in de buurt of met familieleden weer op te pakken. - Samenwerking formele en informele zorg, professionals en burgers. - Ervaren van wederkerigheid doet zelfrespect groeien, levert mogelijkheden voor een volgende stap in onderdeel zijn van de (lokale) samenleving. Als illustratie een reactie van een hulpverlener na de inzet van een groep bij één van haar cliënten: De groep klussers die bij haar aan het werk zijn geweest hebben haar doen inzien dat er ook nog mensen zijn die het goed voor hebben met een ander, wat haar helpt in het leggen van contacten om haar sociaal netwerk op te bouwen: er zijn ook wel goede mensen (al gaat dat wel langzaam). Ze is heel dankbaar voor de hulp die haar is geboden en het feit dat ze ook de tijd hebben genomen om haar ook die dag nog het een en ander te leren heeft ze als heel waardevol ervaren. In het algemeen voor gemeente, woningcorporaties e.a.: - Present weet partners en deelnemers in beweging te krijgen,te activeren. Burgers, deelnemers die niet gerekend kunnen worden tot het reguliere vrijwilligerswerk zetten zich in ten dienste van een publiek doel. - Leefbaarheid. Projecten hebben een positief effect op de relaties en de omgeving van mensen die geholpen worden. Het is een hoopvol signaal voor vrienden, familie en buurtbewoners. - Samenwerking. De inzet van groepen zet organisaties in beweging en creëert vormen van samenwerking tussen maatschappelijke organisaties. - Creativiteit. Aanbod van deelnemende groepen brengt nieuwe mogelijkheden en creatieve processen op gang binnen de keten van wonen, zorg & welzijn. - Besparingen in de WMO, WWB en andere vormen van sociale zekerheid. De inzet van een groep heeft lange termijn effecten die de samenleving en de gemeente geld besparen. Er is nog geen grondig onderzoek gedaan naar de financiële lange termijn effecten van de inzet van een groep maar dat ze er zijn is evident. In de praktijk komt het regelmatig voor dat mensen die geholpen worden geen extra schulden hoeven te maken met alle consequenties voor schuldhulpverlening, meer zelfvertrouwen krijgen en daardoor minder beroep doen op hulpverlening, sneller een baan krijgen etc. van dien. - Verlaging onderhoudskosten woning. Een woning waar de vicieuze cirkel van onttrekking aan de onderhoudsplicht doorbroken wordt, vergt op de korte en lange termijn minder klachtenonderhoud. 12 //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

13 Erkenning met opname in DESI De impact van Present is diverse malen onderzocht en heeft geleid tot opname in DESI, de Database Effectieve Sociale Interventies van Movisie. Werkzame elementen zijn o.a. Het kunnen organiseren van ontmoetingen tussen mensen die iets te bieden hebben en mensen die daarmee geholpen kunnen worden. Bieden van succeservaring die opgedaan wordt met vrijwilligerswerk, dan is de kans groter dat de hulpbieder zich nog eens vrijwillig inzet. Zorgaanbieders zijn de schakel naar mensen die hulp nodig hebben: ze kennen de vraag, zo wordt de professionele hulpverlening binnen de zware maatschappelijke zorg versterkt en draagt de hulp bij aan de ontwikkeling van de hulpvrager. Lokaal eigenaarschap: lokale Stichtingen Present zorgen voor structurele ondersteuning, inbedding, draagvlak en lokaal partnerschap. 3.6 Enkele projecten uit Haarlem uitgelicht 13 //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

14 3.7 Voorbeelden van wederkerigheid Uitgaand van de voorbeelden in de vorige paragraaf zou het volgende aangegeven kunnen worden over het vormgeven van wederkerigheid. Twee van de drie voorbeelden betreffen ondersteuning aan individuen. Daarbij is het zeker mogelijk te zoeken naar mogelijkheden om vrager aanbieder te laten zijn en vice versa. Echter de persoonlijke mogelijkheden zijn daarbij sterk richtinggevend. Bij het derde voorbeeld Jubileumproject: Jong en oud vieren Jubileum Present is het eenvoudiger om je een vorm van wederkerigheid voor te stellen. Het betreft twee groepen kinderen en ouderen. Tijdens de viering van het Jubileum van Present zijn kinderen van de basisschool op bezoek gegaan bij ouderen. In het kader van wederkerigheid kun je denken aan een tegenbezoek van (enkele) ouderen aan de basisschool. Mogelijk ter gelegenheid van de dag van de Rechten van het Kind (20 november). Een van de rechten van het kind is het recht op spelen. Ouderen zouden kunnen vertellen over hoe zij vroeger (op straat) speelden. Mogelijk kunnen enkele van die spelletjes door de kinderen worden gedaan. Doel is om elkaar te ontmoeten, meer te weten te komen van elkaars leefwereld en daar (meer) waardering voor te krijgen. N.B.: je kunt pas spreken van echte wederkerigheid wanneer door de ouderen aan de (kinderen van de) basisschool de vraag was gesteld waar kunnen wij jullie mee helpen?. In de praktijk zal blijken dat het elkaar op een idee brengen soms nodig is om te leren onder woorden te brengen waar behoefte aan is. Los van de voorbeelden uit 2.6. nog een paar ideeën waar je aan zou kunnen denken als je op zoek gaat naar wederkerigheid. Presentvrijwilligers organiseren een (feest)dag voor (gehandicapte) kinderen. De kinderen kunnen voor de Presentvrijwilligers papieren bloemen maken om hen te bedanken of een (zelfgemaakt) lied zingen. Een groep Presentvrijwilligers zet zich in om de verwaarloosde tuin van iemand op te knappen. De eigenaar van de tuin kan gevraagd worden een keer te komen assisteren bij de groep vrijwilligers in de kerk. Bijvoorbeeld door mee te werken in de catering of te helpen bij schoonmaak/opruimwerkzaamheden. Presentvrijwilligers verzorgen voor ouderen een activiteit. Ouderen kunnen gevraagd worden te helpen bij eenvoudige administratieve werkzaamheden zoals het vouwen en nieten van kerkblaadjes, verjaardagskaarten maken/verzenden, enz. Blijft gelden: echte wederkerigheid ontstaat als je aan elkaar durft te vragen Kan ik iets voor je doen? Kan ik je ergens mee helpen? 3.8 Monitoring Veel projecten met en voor veel mensen is prachtig. Maar natuurlijk is het nog belangrijker wat de impact van deze projecten is voor de betrokken mensen. Present zal in de komende jaren verder instrumenten ontwikkelen om achteraf te kunnen vaststellen wat de ervaren waarde van de projecten is geweest. 14 //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

15 Bijlage: 1 BEGROTING Projecten geprognotiseerde projecten Uitgaven kosten projectmateriaal kantoorkosten Fondsenwerving, PR, drukkosten organisatiekosten personele kosten Totaal uitgaven Dekkingsplan Oranjefonds KANS- fonds Lokale fondsen Partners (bedrijven, kerken, particulieren) Gemeente Woningcorporaties resultaat //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////