Gemeente Westvoorne AAN BURGEMEESTER & WETHOUDERS. Onderwerp: Beleidsplan 3 Decentralisaties

Transcriptie

1 Gemeente Westvoorne AAN BURGEMEESTER & WETHOUDERS Datum: 2 december 2013 Sector: Inwonerszaken Team : Openbare Orde, Welzijn & Onderwijs Ingekomen d.d. Adviesnr Voorliggend zaaknr. Verseon Ontworpen door: E. Blanken Akkoord met advies Par. Par. team hfd. Par. sector hfd. MID IZ GG BA OA Mede-paraaf Onderwerp: Beleidsplan 3 Decentralisaties Besluit: 1) In te stemmen met het voorontwerp van het beleidsplan voor de drie decentralisaties 'De krachten gebundeld'. 2) Het ontwerp beleidsplan in eerste slag ter advisering aan de commissie IZ en de adviesraad WMO & SZ en de Jongerenraad aan te bieden. Portefeuillehouder: N.A.M. Groenewegen Vertrouwelijk: secretaris burgemeester C.J.A. van Lith N.A.M. Groenewegen E.G. Mulder Beslissing B & W d.d. datum: Raadscommissie Ja Extra commissie 18 december OR/GO Raad 1

2 1. Aanleiding De komende jaren krijgt de gemeente er een aantal grote taken bij in het sociaal domein: de volledige jeugdhulp, de extramurale begeleiding uit de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) en de taken in het kader van de Participatiewet. Met deze overheveling van taken en bevoegdheden van de Rijksoverheid naar de gemeente (= decentralisatie of transitie) worden wij verantwoordelijk voor vrijwel de gehele maatschappelijke ondersteuning van onze inwoners, van jong tot oud. Het raakt alle leefgebieden: zorg, welzijn, opvoeding, onderwijs, werk en inkomen en veiligheid. Nieuwe taken vanaf 2015 Per 2015 wordt de aanspraak op extramurale begeleiding (dagbesteding en individuele begeleiding), kortdurend verblijf en vervoer geschrapt uit de AWBZ en overgeheveld naar het gemeentelijke domein. Hetzelfde geldt voor een (vooralsnog klein) deel van de persoonlijke verzorging, voor cliëntondersteuning en voor de inloopfunctie GGZ. Per 2015 worden gemeenten ook verantwoordelijk voor alle vormen van jeugdhulp (inclusief specialistische hulp zoals jeugd-ggz, jeugd-vb en gesloten jeugdhulp in het kader van ernstige opgroei- en opvoedingsproblemen), de uitvoering van kinderbeschermingsmaatregelen en jeugdreclassering. Tot slot zal per 1 januari 2015 de Participatiewet van kracht zijn. Met de Participatiewet komt er één regeling voor iedereen die in staat is om te werken, ook de mensen met een arbeidsbeperking, die daarvoor aangewezen zijn op ondersteuning. 2. Argumenten Hervorming van het sociaal domein Gemeenten krijgen de opgave om met minder middelen de maatschappelijke ondersteuning slimmer en beter te organiseren. Dit vraagt om een hervorming (= transformatie) van het sociaal domein. De kaders om deze transitie en transformatie vorm te geven zijn opgenomen in het beleidsplan dat middels dit advies aan uw college wordt voorgelegd. Het voorstel hierbij is om het beleidsplan De krachten gebundeld als kader voor de ontwikkeling en uitvoering van beleid op de domeinen Zorg, Jeugd en Participatie voor de periode van vast te stellen. Het beleidsplan zal tussentijds geëvalueerd worden. De wettelijke basis voor de decentralisaties is momenteel nog niet vastgesteld. Als de vastgestelde wetten daar aanleiding toe geven, zal dit beleidsplan nog worden herzien. Het beleidsplan geeft de kaders weer voor de decentralisaties. Verdere uitwerking vindt plaats in een implementatieplan dat in het eerste kwartaal van 2014 wordt opgesteld. Het beleidsplan is gezamenlijk opgesteld door Hellevoetsluis en Westvoorne. Naast dit beleidsplan worden afzonderlijke beleidsplannen opgesteld voor de Jeugdwet en de Participatiewet. De inhoud van deze plannen wordt onderling nauw afgestemd. Intergemeentelijke samenwerking Samenwerking met andere gemeenten om de decentralisaties voor te bereiden en te implementeren is wenselijk en noodzakelijk. Hellevoetsluis en Westvoorne hebben daarom gezamenlijk het beleidsplan opgesteld. Gewenst is de samenwerking tussen Hellevoetsluis en Westvoorne door te zetten in de implementatiefase, welke start in Na vaststelling van dit beleidsplan zal hiervoor verdere uitwerking plaatsvinden middels een implementatieplan (1 e kwartaal 2014). Hellevoetsluis en Westvoorne hebben in de voorbereiding van het beleidsplan daarnaast samengewerkt met Brielle en Bernisse/Spijkenisse, met name op het gebied van kennisuitwisseling. 2

3 Samenwerking met zorgaanbieders en welzijnspartijen De gemeenten Hellevoetsluis en Westvoorne hechten veel waarde aan het perspectief van zorgaanbieders en welzijnspartijen op de drie decentralisaties. Dit perspectief is op twee manieren meegenomen in het beleidsplan. Ten eerste is een marktconsultatie uitgevoerd met als doel inzicht vergaren in de perspectieven van de zorgaanbieders. Ten tweede is in november 2013 een sessie georganiseerd voor aanbieders en welzijnspartijen waar de eerste inhoudelijke lijnen van het beleidsplan zijn gepresenteerd. De ideeën van de zorgaanbieders en welzijnspartijen over deze inhoudelijke lijnen zijn meegenomen in het beleidsplan. Na het besluit van de gemeenteraden van Hellevoetsluis en Westvoorne over het beleidsplan zal op interactieve wijze verder worden vormgegeven aan de nadere uitwerking en uitvoering van het plan gezamenlijk met de aanbieders en welzijnspartijen. 3. Aanpak/uitvoering Inhoudelijke sturing Het hoofddoel van de decentralisaties en transformatie van het sociaal domein is dat alle inwoners, ongeacht hun beperking, zoveel mogelijk mee doen aan de samenleving en dat zij zelfredzaam zijn. De hieraan gekoppelde sturingsopgave is om een groter beroep te doen op de eigen kracht en het sociale netwerk van inwoners. Ook professionele organisaties moeten hier veel meer op gaan sturen. De decentralisaties vragen van de gemeenten een visie op hoe de relatie tussen gemeenten en professionele organisaties wordt vormgegeven. De gemeenten Hellevoetsluis en Westvoorne kiezen ervoor om de decentralisaties in samenwerking met de marktpartijen vorm te geven. Vormgeving zorg en ondersteuning Door de drie decentralisaties zullen meer inwoners zich tot de gemeente wenden met een ondersteuningsvraag. Nadat de ondersteuningsvraag in beeld is gebracht, is het de taak van de gemeente om hier een passende oplossing voor te bieden. Gezien de bezuinigingsopgave van de gemeente die gepaard gaat met de decentralisaties is het zaak om de kosten in de komende jaren te verlagen. Om dit te doen zal de focus liggen op het hervormen van de zorg en ondersteuning in de huidige 0e en 1e lijn. Dit zal worden aangepakt aan de hand van drie beleidsvoorstellen: 1. Terugleggen in de samenleving. De gemeente vertrouwt op de kracht en zelfredzaamheid van de inwoners en biedt alleen ondersteuning wanneer inwoners onvoldoende zelfredzaam zijn om hier zelf vorm aan te geven. 2. Investeren in preventie en tijdige inzet. Meer voorzieningen zullen worden aangeboden als algemene voorziening. Iedereen kan hier vrij gebruik van maken. De gemeente kan ervoor kiezen om de algemene voorzieningen aan te bieden tegen een (al dan niet kostendekkende) eigen bijdrage. 3. Hervormen van het aanbod. Er wordt niet langer gebruik gemaakt van de huidige lappendeken van het aanbod, maar zal worden toegewerkt naar arrangementen. Toegang Toegang in smalle zin omvat de beoordeling of iemand in aanmerking komt voor een maatwerkvoorziening, aangezien deze niet vrij toegankelijk zijn. Het betreft hier de functies vraagverheldering en indicatiestelling. De toegang in smalle zin wordt georganiseerd in de gemeentelijke backoffice en is dus in eigen beheer. Toegang in brede zin omvat alle taken die vooraf gaan aan het indienen van een aanvraag voor ondersteuning. Dit zijn in elk geval signalering, informatie en advies, onafhankelijke cliëntondersteuning en screening. Hierin spelen zowel gemeenten als partners een belangrijke rol. De informatie- en adviesfunctie geven de gemeenten vorm door middel van twee loketten: het CJG voor gezinnen en jeugdigen en het sociaal loket voor alle andere inwoners. De screening is bedoeld om een eerste indruk te krijgen en wordt door het loket uitgevoerd, maar kan ook door partners worden gedaan. 3

4 Gemeenten organiseren tevens onafhankelijke cliëntondersteuning die ten minste bestaat uit een telefonische of digitale vraagbaak, onafhankelijke cliëntondersteuners en een onafhankelijke vertrouwenspersoon. De nadere vormgeving van de drie onderdelen wordt binnen de wettelijke kaders in de implementatiefase bepaald. Zorgcoördinatie is aan de orde als er op meer dan twee terreinen problemen zijn in een huishouden/gezinssysteem. Vaak gaat het om huishoudens met ernstige en complexe problematiek die vraagt om een gecoördineerde aanpak. Met de drie decentralisaties vindt er een toename plaats in de casuïstiek waar zorgcoördinatie benodigd is. Zorgcoördinatie bestaat uit procesregie (gericht op het proces) en casusregie (gericht op de inhoud). De procesregie voor de zorgcoördinatie voor huidige en nieuwe doelgroepen zal in eigen beheer worden uitgevoerd. De casusregie zal voor gemeente Hellevoetsluis worden belegd bij zorgaanbieders en gemeente Westvoorne organiseert de casusregie zelf. Bezuinigingsstrategie De decentralisaties gaan gepaard met forse (rijks-)bezuinigingen. Op lokaal niveau moet worden bekeken hoe deze bezuinigingen kunnen worden gerealiseerd. De intentie hierbij is om de decentralisaties taakstellend uit te voeren. Verwacht wordt dat het taakstellend vormgeven in 2015 en 2016 lastig zal zijn. Het Rijk zal namelijk in de wettelijke kaders overgangsrechten opnemen voor de huidige cliënten AWBZ en de Jeugdzorg. Dit perkt de flexibiliteit bij de inzet van de financiële middelen in deze jaren fors in. Bovendien is op de gebieden Wmo/AWBZ en Participatie nog onduidelijk of het Rijk ook uitvoeringsmiddelen beschikbaar stelt. Om de middelen structureel te zien als taakstellend, zullen er keuzes moeten worden gemaakt. De gemeenten Hellevoetsluis en Westvoorne zullen in het eerste kwartaal 2014 hiervoor een bezuinigingsstrategie opstellen. Mogelijkheden die hierbij zullen worden bekeken is het verminderen van instroom (door een groter beroep te doen op eigen kracht en het sociale netwerk) en het beperken van producten en diensten (door bijvoorbeeld de omvorming tot algemene voorzieningen). Ontschotte begroting Om de decentralisaties integraal vorm te geven is het noodzakelijk dat de middelen voor de decentralisaties integraal kunnen worden aangewend en worden verantwoord. De bestaande schotten kunnen worden weggenomen door de drie decentralisaties te vatten in één programma in de begroting. Bekostiging en inkoop De gemeenten moeten een keuze maken in hoe zij afspraken maken met de marktpartijen (wijze van bekostiging). Deze afspraken worden vastgelegd in een inkoop- of subsidieovereenkomst. Begin 2014 zal de bekostigings- en inkoopstrategie worden uitgewerkt. 4. Communicatie/Burgerparticipatie Vanaf begin 2012 zijn er diverse bijeenkomst georganiseerd, zoals informatiebijeenkomsten in het kader van de overgang AWBZ naar Wmo en op het gebied van decentralisatie jeugdzorg. De Adviesraad Wet maatschappelijke ondersteuning & sociale zaken en Jeugdraad zijn ook betrokken. Vanaf de zomer 2013 staan de decentralisaties maandelijks op de agenda in de raadscommissie Inwonerszaken. Communicatie richting inwoners en maatschappelijk middenveld Er zal in het eerste kwartaal 2014 een communicatieplan worden opgesteld voor de communicatie over de drie decentralisaties (inclusief De Kanteling). Het betrekken van inwoners bij de implementatiefase is onderdeel van dit plan. 4

5 Daarnaast wordt in het communicatieplan aandacht besteed aan hoe de gemeente het maatschappelijke middenveld (zorgaanbieders, welzijnspartijen en andere partners) betrekt gedurende de implementatie. De gemeenten hechten veel belang aan een goede betrokkenheid van een samenwerking met het maatschappelijk middenveld. 5. Kosten, baten en dekking Momenteel zijn de definitieve budgetten nog niet bekend. De financiële tabellen die in het beleidsplan staan opgenomen moeten daarom als richtinggevend worden gezien. In de 2 e slag begin januari zullen waar mogelijk de tabellen nog aangepast worden aan de realiteit. In de meicirculaire 2014 wordt meer duidelijkheid verwacht. De intentie is om de decentralisaties taakstellend uit te voeren en om toe te werken naar een ontschotte begroting voor het gehele sociale domein. 6. Risicomanagement en weerstandvermogen Het is op dit moment nog niet duidelijk welke impact dit heeft op ons weerstandsvermogen. De decentralisaties zijn opgenomen in onze risicoparagrafen. De wettelijke basis voor de decentralisaties is momenteel nog niet vastgesteld. Als de vastgestelde wetten daar aanleiding toe geven, zal dit beleidsplan nog worden herzien. 7. Toelichting Aan de Adviesraad Wmo en Sociale Zaken en de Jongerenraad is formeel advies gevraagd over het voorontwerp. Het voorontwerp wordt opiniërend geagendeerd bij de Commissie Inwonerszaken op 18 december De reacties worden zoveel mogelijk verwerkt in het definitieve ontwerp, dat op 6 februari 2014 in de Commissie Inwonerszaken adviserend wordt besproken. De vaststelling van het definitieve ontwerp van het beleidsplan vindt volgens planning in de gemeenteraad van 25 februari 2014 plaats. 8. Samenvatting (indien de omvang van dit advies daar aanleiding toe geeft) In het beleidsplan zelf is een samenvatting toegevoegd met de beslispunten. 5