De ontwikkeling van een nieuwe verdeelsystematiek voor de regionale brandweer

Transcriptie

1 Voorstel AGP 11 Aan : Algemeen Bestuur Datum : 25 november 2015 Bijlage : 5 Steller : A. Hellings Onderwerp : Verdeelsleutel gemeentelijke bijdrage brandweer De ontwikkeling van een nieuwe verdeelsystematiek voor de regionale brandweer De huidige verdeelsleutel is gebaseerd op de historische inbreng per gemeente bij de regionalisering in In de periode hebben een aantal bezuinigingsoperaties plaatsgevonden. Deze bezuinigingen hebben o.a. geleid tot het inkrimpen van de formatie en materieel van Brandweer Brabant-Noord. Het gevolg van deze bezuinigingen en de regionalisering is dat de brandweer op alle niveaus sober en doelmatig is ingericht en dat er geen verschillen meer zijn in het kwaliteitsniveau van de brandweerzorg voor individuele gemeenten. De huidige verdeelsleutel doet hierdoor niet langer recht aan de bijdrage die de individuele gemeente nu betaald in relatie tot geüniformeerde wijze van brandzorg die zij hiervoor ontvangt. Kortom de tijd is rijp voor een nieuwe verdeelsleutel. Ambtelijke werkgroep verdeelsleutel 1 ) De ambtelijke werkgroep verdeelsleutel heeft onder voorzitterschap van de gemeentesecretaris van de gemeente s-hertogenbosch Irma Woestenberg 3 sleutels onderzocht. Ambtenaren van de gemeenten Sint-Anthonis, Boxtel, Grave, s-hertogenbosch, Oss en Uden zijn lid van de werkgroep, daarnaast hebben namens de regio een 3-tal medewerkers aan de werkgroep deelgenomen. Er hebben vier vergaderingen plaatsgevonden, waarbij de 3 mogelijke verdeelsleutels zijn besproken: 1. BDuR 2. inwoners 3. hoofdfunctie 120 De BDuR is snel verworpen, omdat dit o.a. tot zeer extreme uitschieters t.o.v. de huidige sleutel leidt. Hoofdfunctie 120 bleek bij nadere analyse te weinig over het risiconiveau per gemeente te zeggen. Uiteindelijk is unaniem gekozen voor de sleutel inwoneraantal. De 2 belangrijkste redenen daarvoor zijn: 1. Er is één Veiligheidsregio en één brandweer en dat vraagt om solidariteit van de deelnemende gemeenten; 2. De sleutel is eenvoudig en helder (er is geen discussie mogelijk over de interpretatie) en deze sleutel wordt bij verschillende samenwerkingsverbanden vaker toegepast. Hoofdfunctie 120 heeft natuurlijk wel een relatie met de inkomsten in het gemeentefonds, maar de werkgroep zag daarin geen aanleiding om deze als sleutel te gaan hanteren. Advies De drie belangrijkste punten van advies aan de bestuurlijke werkgroep verdeelsleutel en strategisch huisvestingsplan zijn hier samengevat: 1. Pas Inwonertal toe als maatstaf voor de kostenverdeling van de brandweer, en a. hanteer daarbij geen uitzonderingen tussen de verschillende gemeenten; b. stel één regionaal kwaliteitsniveau voor de brandweerzorg vast; 2. Neem in verband met herverdeeleffecten een ingroeiperiode van 5 jaar in acht; 3. Geeft de regionaal commandant de opdracht de gekozen sleutel uit te werken in een gedetailleerd voorstel voorzien van een toelichting van de substantiële verschillen voor de individuele gemeente. Bestuurlijke werkgroep verdeelsleutel en SHP Advies De bestuurlijke werkgroep heeft het advies van de ambtelijke werkgroep integraal overgenomen. Gezien de geplande ingangsdatum voor een nieuwe verdeelsleutel (begrotingsjaar 2017) is er ruim voldoende tijd om een zorgvuldige procedure te doorlopen. Draagvlak vanuit de verschillende overlegstructuren gaat daarbij voor snelheid. 1 ) Voor het volledige advies zie De implicaties van een nieuwe verdeelsleutel in Brabant-Noord, bijlage I, Conclusies en aanbevelingen van de ambtelijke werkgroep Kostenverdeelsleutels. AGP 11 ABVRBN voorstel verdeelsleutel gemeentelijke bijdrage brandweer.doc Pagina 1 van 3

2 Advies omtrent draagvlak Voor de gemeente Uden (omdat deze het zwaarst wordt getroffen) is er een analyse opgesteld waarin er een vergelijking met de gemeente Veghel is opgenomen. Voor de gemeente Oss zal ook een detailanalyse worden opgesteld. Ook een algemene analyse voor alle overige gemeenten om de verschillen te duiden zal onderdeel moeten zijn van het voorstel. De brandweer zal in overleg met Irma Woestenberg er voor zorgen dat de analyses inhoudelijk duidelijk en overzichtelijk worden toegelicht. De analyses voor Uden en Oss komen voor alle gemeenten beschikbaar, zodat ook zij hun raad goed kunnen informeren. Uitwerking adviezen De adviezen van de Bestuurlijke en Ambtelijke werkgroep zijn nader uitgewerkt in dit voorstel met bijlagen. Gemeenten kunnen liefst voor een aantal gemeenten geclusterd voor een inhoudelijke toelichting een beroep doen op een vertegenwoordiging van de Bestuurlijke en Ambtelijke werkgroep. Conform de Financiële verordening Veiligheidsregio Brabant-Noord 2014, Art. 2 lid 1 zal de totale gemeentelijke bijdrage volgens vaste normen voor loon- en prijsontwikkelingen worden geïndexeerd. Brief Oss, Uden en Veghel: Reactie op voorstel verdeelsleutel Op vrijdag 16 oktober 2015 is van de burgemeesters van de gemeenten Oss, Uden en Veghel (namens de gemeenten van de Meierijstad i.o.) een brief ontvangen (bijlage 5). Het betreft een eerste reactie op onderhavig voorstel Verdeelsleutel gemeentelijke bijdrage brandweer. Het verzoek is deze brief en de daarin gestelde vragen bij de behandeling van het voorstel Verdeelsleutel gemeentelijke bijdrage BBN bij de behandeling ervan te betrekken. Het betreft de volgende overleggen: De Adoptiegroep (19/10/ 15); De Financiële Commissie (21/10/ 15); Het Dagelijks Bestuur (9/11/ 15); Het Algemeen Bestuur (25/11/ 15). Aan het verzoek is voldaan. Procesgang Een voorstel omtrent de verdeelsleutel gemeentelijke bijdrage brandweer zal ter besluitvorming in het Beleidskader 2017 worden opgenomen. Processtap Datum Aan adoptiegemeenten Aan Financiële Commissie Goedkeuring Dagelijks bestuur Ter bespreking Algemeen Bestuur Informatiebijeenkomsten (gemeenteraden), op verzoek gemeenten t/m Zienswijzeverzoek gemeenten xx Vaststelling Algemeen Bestuur Beleidskader 2017 april 2016 Advies contactambtenaren De ambtelijke werkgroep heeft haar opdracht prima uitgevoerd. Ze adviseert het Dagelijks Bestuur, mede gezien de inhoud van de brief, het Algemeen Bestuur de gelegenheid te bieden om inhoudelijk de verdeelsleutel te bediscussiëren. Verder adviseert ze het Dagelijks Bestuur de verdere procesgang, afhankelijk van de resultaten van de bespreking in het Algemeen Bestuur, nadien vast te stellen. AGP 11 ABVRBN voorstel verdeelsleutel gemeentelijke bijdrage brandweer.doc Pagina 2 van 3

3 Advies Financiële Commissie De Financiële Commissie vindt dat de ambtelijke en de bestuurlijke hun werk conform opdracht hebben uitgevoerd en ziet voor zichzelf geen aanvullende rol in procesgang richting het Dagelijks Bestuur. De Financiële Commissie adviseert het Dagelijks Bestuur de reactie van Oss, Uden en Veghel te betrekken bij het vervolgtraject en signaleert 3 aandachtspunten die in het voorstel van het Dagelijks Bestuur aan het Algemeen Bestuur aandacht zouden moeten krijgen: 1. Ingaan op de vragen in de brief. 2. Genoemde argumenten voor de gekozen verdeelsleutel toetsen aan de brief en de argumentatie zo nodig uitbreiden. 3. Bij voorkeur zou het voorstel eensgezindheid dienen uit te dragen vanuit het Dagelijks Bestuur richting het Algemeen Bestuur. Voorstel Het Algemeen Bestuur wordt voorgesteld kennis te nemen van dit voorstel, de bijbehorende bijlagen en de navolgende uitgangspunten en dit in de vergadering te bespreken: 1. De verdeelsleutel voor de gemeentelijke bijdrage aan de regionale brandweer bestaat met ingang van 2017 uit een vast bedrag per inwoner. Het bedrag wordt als volgt bepaald, de bij de Programmabegroting van jaar X vastgestelde totale gemeentelijke bijdrage 2 ), gedeeld door het aantal inwoners van jaar X-1 (conform de Gemeenschappelijke Regeling Veiligheidsregio Brabant-Noord 2011 Artikel 10.3 lid 3). 2. In verband met herverdeeleffecten geldt er een ingroeiperiode van 5 jaar. Het verschil met de bijdrage conform de Programmabegroting 2015 zal voor de nadeelgemeenten in 2017 met 80%, in 2018 met 60%, in 2019 met 40% en tenslotte in 2020 met 20% worden gecompenseerd. Voor de voordeelgemeenten geldt het omgekeerde (voor bedrag per gemeente, zie bijlage 4). Dit zijn vaste bedragen die niet zullen worden herrekend of geïndexeerd. 3. Het kwaliteitsniveau van de brandweerzorgtaken binnen de regio wordt door het algemeen bestuur bepaald, individuele gemeenten kunnen daar geen uitzonderingen in aanbrengen (conform Gemeenschappelijke Regeling Veiligheidsregio Brabant-Noord Art Taken Brandweerzorg). Akkoord Ja Nee Secretaris: (naam) Paraaf: Bijlage(s) 1. De implicaties van een nieuwe verdeelsleutel in Brabant-Noord; 2. Analyse brandweerkosten gemeente Uden; 3. Analyse brandweerkosten gemeente Oss; 4. Verrekening herverdeeleffecten verdeelsleutel ingroeiperiode ; 5. Brief Oss, Uden en Veghel: Reactie op voorstel verdeelsleutel. 2 ) Uitgezonderd: a. De 6 gemeenten die haar kazerne(s) in eigendom aan de Veiligheidsregio hebben overgedragen; b. De FLO-kosten van het voormalig personeel van de gemeente s-hertogenbosch; c. De jeugdbrandweer van de gemeente Heusden. AGP 11 ABVRBN voorstel verdeelsleutel gemeentelijke bijdrage brandweer.doc Pagina 3 van 3

4 AGP11 AB Bijlage 1 De implicaties van een nieuwe verdeelsleutel in Brabant-Noord (d.d ) Deze analyse probeert inzicht te verschaffen in de effecten van de implementatie van een nieuwe verdeelsleutel t.b.v. de regionale brandweer voor iedere deelnemende gemeente. Inhoud Inleiding... 2 Regionalisering van de Brandweer, van zelfstandigheid naar collectiviteit en solidariteit (bijlage III)... 2 Huidige sleutel... 2 Invloed van bezuinigingen op de sleutel... 2 Advies van de ambtelijke en de bestuurlijke werkgroep (zie bijlage I)... 2 Effect van de voorgestelde sleutel t.o.v. de huidige sleutel... 2 Oorzaak herverdeeleffecten als gevolg van een nieuwe verdeelsleutel... 3 A. Aantal inwoners per gemeente... 4 B. Dunbevolkt gebied (beschikbare oppervlak per inwoner per gemeente)... 4 C. Verzorgingsgebied (aantal inwoners per kazerne)... 4 D. Het kwaliteitsniveau en de doelmatigheid in 2009 per gemeente... 4 E. Beroepsbrandweer s-hertogenbosch... 4 F. Diversen... 5 Bijlage I, Conclusies en aanbevelingen van de ambtelijke werkgroep Kostenverdeelsleutels... 6 Conclusies... 6 Advies van de ambtelijke werkgroep... 7 Bijlage II, Financiële ontwikkeling bijdrage per gemeente per inwoner 2011 t.o.v. nu... 8 Bijlage III, Regionalisering van de Brandweer... 9

5 Inleiding Regionalisering van de Brandweer, van zelfstandigheid naar collectiviteit en solidariteit (bijlage III) Vóór de regionalisering van de brandweer was iedere gemeente afzonderlijk verantwoordelijk voor de brandweerzorg in de gemeente. De vaste voorzieningen (1 TS, 1 kazerne, enz. enz.) waren voor iedere gemeente gelijk. Afhankelijk van het oppervlak, het aantal inwoners en de lokaal vastgestelde risico s kwamen daar voorzieningen bij. Maar ook zaken als gewenst kwaliteitsniveau, bijzonder materieel of ambities bepaalde de kosten van de lokale brandweerzorg. Huidige sleutel De huidige verdeelsleutel is gebaseerd op de historische inbreng per gemeente bij de regionalisering in Sindsdien hebben er correcties op deze inbreng plaatsgevonden, waaronder correcties op de ingebrachte kapitaallasten en het beschikbare vrijwilligersbudget. De bijdrage van de gemeenten in de Programmabegroting 2015 bedraagt De ontvangen bijdrage in de BDUR ter compensatie van de vervallen BTW-compensatie is hierop in mindering gebracht, resteert Invloed van bezuinigingen op de sleutel In de periode hebben een aantal bezuinigingsoperaties plaatsgevonden. Deze bezuinigingen hebben o.a. geleid tot het inkrimpen van de formatie en materieel van Brandweer Brabant-Noord. Hierdoor doet de huidige verdeelsleutel geen recht meer aan de historische inbreng per gemeente. Advies van de ambtelijke en de bestuurlijke werkgroep (zie bijlage I) Pas Inwonertal toe als maatstaf voor de kostenverdeling van de brandweer. Zie, Conclusies en aanbevelingen van de ambtelijke werkgroep Kostenverdeelsleutels. De bestuurlijke werkgroep heeft het advies van de ambtelijke werkgroep integraal overgenomen. Effect van de voorgestelde sleutel t.o.v. de huidige sleutel PB2015 huidige verdeelsleutel BBN in Inwoners aantallen Legenda: zwart = voordeel, rood = nadeel PB2015 verdeelsleutel inwoners in Kol om 1 verschil absoluut in verschil relatief in % Gemeente Heusden % s-hertogenbosch (incl. M) % Vught % Haaren % Boxtel % Sint-Michielsgestel % Oss (incl. Maasdonk) % Boekel % Bernheze % Uden % Landerd % Schijndel % Sint-Oedenrode % Veghel % Cuijk % Grave % Mill en Sint Hubert % Boxmeer % Sint-Anthonis % totaal BBN effecten verdeelsleutel d.d. 3 september 2015 Blz. 2

6 Oorzaak herverdeeleffecten als gevolg van een nieuwe verdeelsleutel Een nieuwe verdeelsleutel leidt tot herverdeeleffecten die voor iedere gemeente verschillend zijn. De 6 belangrijkste oorzaken voor de verschillen van de oude t.o.v. de nieuwe verdeelsleutel zijn: A. Het aantal inwoners per gemeente in relatie tot de overheadkosten; B. Dunbevolkt gebied (beschikbare oppervlak per inwoner); C. Het verzorgingsgebied (aantal inwoners per kazerne); D. Het kwaliteitsniveau en de doelmatigheid in 2009 per gemeente; E. De beroepsbrandweer; F. Diversen. Hieronder zijn de 4 belangrijkste oorzaken voor de verschillen van de oude t.o.v. de nieuwe verdeelsleutel toegelicht. Het betreft een globale analyse van de verschillen per gemeente. < < 0,170 < wel > > 0,330 > niet A B C E verschil door inwoners aantal ha per inw aantal inw. per kazerne beroepskorps nr gemeente nieuwe sleutel in % land in ha kaz. excl. beroeps 1 Heusden % , Vught % , Haaren % , Boxtel % , Sint-Michielsgestel % , Oss (incl. Maasdonk) % , *) 8 Boekel % , Bernheze % , Uden % , Landerd % , Schijndel % , Sint-Oedenrode % , Veghel % , Cuijk % , Grave % , Mill en Sint Hubert % , Boxmeer % , Sint-Anthonis % , LvC (gemiddeld) % ,3871 1, s-hertogenbosch (incl. M) % , **) wel totaal of gemiddelde , idem (excl 's-hertogenbosch) , *) betreft 1 kazerne voor ± inwoners (= ongunstig), tegenover 5 kazernes voor ± inw./kaz. (= gunstig). **) betreft kazerne Rosmalen ± inwoners. Leeswijzer Per gemeente is eerst aangegeven wat het financiële effect is van de nieuwe verdeelsleutel ten opzicht van de huidige bijdrage. Vervolgens is dit uitgedrukt in een percentage ten opzicht van de huidige bijdrage. legenda ongunstig gunstig <-7 >7 De effecten worden uitgedrukt in kleurengradaties: Hoe ongunstiger het herverdeeleffect hoe roder de kleur. Hoe gunstiger het herverdeeleffect hoe groener de kleur. De 4 oorzaken tezamen geven een beeld van het totale herverdeeleffect. BBN effecten verdeelsleutel d.d. 3 september 2015 Blz. 3

7 A. Aantal inwoners per gemeente Gunstig herverdeeleffect gemeenten < inwoners. Gemeentes kleiner dan inwoners hadden in te verleden hogere basiskosten per inwoner voor overhead en management van de brandweerorganisatie. Ongunstig herverdeeleffect gemeenten > inwoners. Gemeenten met meer dan inwoners hadden door hun omvang op dit gebied (overhead en management) juist een schaalvoordeel. B. Dunbevolkt gebied (beschikbare oppervlak per inwoner per gemeente) Gunstig herverdeeleffect gemeenten > 0,33 ha beschikbaar per inwoner. Gemeenten waar het aantal beschikbare ha per inwoner boven het gemiddelde ligt, realiseren nu een gunstig voordeel doordat de brandweerzorg in dunbevolkte gebieden relatief duur is. C. Verzorgingsgebied (aantal inwoners per kazerne) Ongunstig herverdeeleffect gemeenten > inwoners per kazerne Het aantal inwoners per kazerne laat zien hoeveel inwoners met één kazerne kunnen worden bediend. Hoe hoger het aantal inwoners per kazerne des te lager de kosten. Zowel de gemeenten Oss, Uden en s-hertogenbosch beschikken allen over één grote door vrijwilligers bemande brandweerpost, namelijk de post Oss t.b.v inwoners, de post Uden t.b.v inwoners en de post Rosmalen t.b.v inwoners. Feitelijk beschikken deze gemeenten door deze optimale omgevingsfactoren over 1 zeer effectieve kazerne. Gunstig herverdeeleffect gemeenten < inwoners per kazerne Gemeenten met een laag aantal inwoners per kazerne hebben voordeel bij de herverdeling. De gemeente Oss beschikt naast 1 kazerne met een hoog aantal inwoners ook over 5 kazernes die gemiddeld genomen slechts inwoners bedienen. Dit geeft dan weer een gunstig herverdeeleffect. Per saldo is het herverdeeleffect op deze factor voor Oss negatief. D. Het kwaliteitsniveau en de doelmatigheid in 2009 per gemeente Gunstig herverdeeleffect voor gemeenten met een hoog kwaliteitsniveau en lage doelmatigheid. Voor gemeenten die ten tijde van de financiële inbreng (peiljaar begroting 2009) een hoge financiële bijdrage inbrachten enerzijds als gevolg van een hoger kwaliteitsniveau, bijzonder materieel of ambities en/of anderzijds juist veroorzaakt door een inefficiënte brandweerzorg ontstaat er een gunstig herverdeeleffect. Dit omdat er inmiddels overal een uniform, sober en doelmatig niveau van regionale brandweerzorg is gerealiseerd. Ongunstig herverdeeleffect voor gemeenten met een laag kwaliteitsniveau en hoge doelmatigheid. Gemeenten die door een precies tegenovergestelde oorzaak een lage financiële bijdrage inbrachten, leveren door de gerealiseerde bezuinigingen, inmiddels een nóg lagere financiële bijdrage. Dit terwijl die bezuinigingen feitelijk niet bij deze gemeenten, maar bij de gemeenten met een oorspronkelijke hoge financiële bijdrage gerealiseerd zijn. Deze 4 e oorzaak is dermate complex dat het helaas niet mogelijk is deze cijfermatig of objectief te duiden. E. Beroepsbrandweer s-hertogenbosch Gunstig herverdeeleffect voor gemeente met een beroepsbrandweer Het landelijke beeld is dat brandweerposten die meer dan 400 keer per jaar uitrukken in bijna alle gevallen beschikken over een beroepskorps. Beroepskorpsen beschikken over een 24-uursdienst van beroepskrachten met voorzieningen voor recreatie en slaapplaatsen. Brandweer Brabant-Noord heeft één beroepskorps in s-hertogenbosch. De kosten van dit beroepskorps worden nu over alle deelnemende gemeenten verdeeld. Beroepskrachten zijn, als ze niet uitrukken, beschikbaar voor het uitvoeren van diverse regiobrede taken zoals duiken, keuringen van uitrukpersoneel en het onderhouden van voertuigen. Gemeente s-hertogenbosch Dit gunstig herverdeeleffect bij de beroepsbrandweer valt overigens grotendeels weg tegen de eerder genoemde ongunstige herverdeeleffecten zijnde: A. voorheen percentueel lage overheadkosten; B. weinig ha per inwoner (=dichtbevolkt gebied); C. veel inwoners per vrijwilligerskazerne. BBN effecten verdeelsleutel d.d. 3 september 2015 Blz. 4

8 Per saldo heffen de positieve en negatieve herverdeeleffecten voor s-hertogenbosch elkaar nagenoeg op; voor de Gemeente s-hertogenbosch resteert een gunstig herverdeeleffect van 2% ten opzicht van de bestaande bijdrage. F. Diversen In bijlage 2 vindt u een overzicht van de financiële ontwikkeling van de gecorrigeerde bijdrage per gemeente in 2011 en in 2015, omgerekend naar een bedrag per inwoner. Ingebrachte formatie bij de regionalisering De ingebrachte formatie bij de regionalisering is getoetst aan het Organisatieplan Brandweerzorg en Rampenbestrijding Het toetsingskader was een inbreng van minimaal 80% van de in Nota B4 Beroepsondersteuning aangegeven benodigde formatie per gemeente 1 ). Gemiddeld is er 1 fte ingebracht per inwoners. Sint-Michielsgestel heeft 5,3 fte ingebracht terwijl dat op basis van het inwonertal 6,2 fte zou zijn (nu een ongunstig verschil van -0,9 fte, bijna -20%). Land van Cuijk heeft 24,4 fte ingebracht terwijl dat op basis van het inwonertal maar 19,5 fte zou zijn (nu een gunstig verschil van +4,9 fte, +20%). Gemeenten Oss en Uden In de gemeenten Oss en Uden cumuleren de negatieve herverdeeleffecten, zodat die het onvoordeligst uit de herverdeling komen. Uden en Oss zijn ook de enige gemeenten die meer moeten gaan opbrengen dan de oorspronkelijke bijdrage ten tijde van de regionalisering. Daarbij moet worden opgemerkt dat er in Uden en Oss in de afgelopen jaren minder bezuinigingen terecht zijn gekomen dan in gemeenten die er op vooruitgaan. Gemeenten Boxtel en Sint-Michielsgestel Bij de gemeenten Boxtel, maar vooral bij Sint-Michielsgestel zijn er geen duidelijke oorzaken voor de ontstane ongunstige herverdeeleffecten (zie voorgaande tabel). Zowel voor de gemeente Boxtel als voor Sint-Michielsgestel geldt dat de financiële inbreng per inwoner ruim onder het gemiddelde ligt, respectievelijk 2,91 en 5,26. Belangrijkste oorzaak hiervan zijn de gemiddelde kosten per inwoner voor personele kosten incl. vrijwilligers. Deze liggen zowel bij Boxtel als bij Sint-Michielsgestel onder het gemiddelde, met respectievelijk 2,- en 6,-. Het verschil tussen Boxtel en Sint-Michielsgestel zit met name in de eerder genoemde ingebrachte formatie. Gemeenten in het Land van Cuijk Bij de gemeenten in het Land van Cuijk geldt het omgekeerde. Er zijn onvoldoende duidelijke oorzaken voor de ontstane gunstige herverdeeleffecten (zie voorgaande tabel). Voor deze gemeenten geldt dat de financiële inbreng per inwoner ruim ( 6,67) boven het gemiddelde ligt. Het Land van Cuijk is medio 2009 gestart met een districtsbrandweer. De brandweerbudgetten zijn gecorrigeerd en samengevoegd in één districtsbegroting. Deze begroting is vervolgens ingebracht in het ontvlechtingsdossier voor de regionalisering. Hierdoor is het niet mogelijk in te zoomen op de individuele verschillen per gemeente. De gemiddelde kosten per inwoner voor materiele kosten ligt 3,- boven het gemiddelde. Bij de gecorrigeerde districtsbegroting is destijds het budget voor materieel van met 10% verhoogd naar Het resterende verschil zit met name in de eerder genoemde ingebrachte formatie. 1 ) Deze nota stamt inmiddels uit 2004 een nadere analyse hiervan heeft geen toegevoegde waarde voor de huidige regionale brandweerorganisatie. BBN effecten verdeelsleutel d.d. 3 september 2015 Blz. 5

9 Bijlage I, Conclusies en aanbevelingen van de ambtelijke werkgroep Kostenverdeelsleutels Deze conclusies en aanbevelingen gelden voor de kostenverdeling van de brandweer exclusief huisvesting; het aspect huisvesting zal worden beoordeeld nadat het strategisch huisvestingsplan gereed is gekomen. Conclusies 1. Geen enkele verdeelsleutel is in alle opzichten neutraal. We hebben gezocht naar een redelijke maatstaf die in voldoende mate ervaren wordt als objectief. 2. De BDUR-verdeelsleutel is ongeschikt als kostenverdeelsleutel. a. De maatstaven van de BDUR gaan over rampenbestrijding, niet over brandweerzorg b. De effecten van herverdeling volgens BDUR maatstaven zijn dermate excessief dat deze maatstaf niet realistisch is. 3. De verdeelsleutel inwonertal is bruikbaar als kostenverdeelsleutel a. De maatstaf doet recht aan het gegeven dat we één regio zijn met één brandweerzorg, waarvan de kosten op basis van solidariteit door alle inwoners gelijkelijk wordt gedragen b. De maatstaf wordt door gemeenten in regionale samenwerking in vergelijkbare situaties algemeen toegepast c. De maatstaf is eenvoudig, relatief objectief, uitlegbaar, verifieerbaar en stabiel 4. De maatstaf functie 120 Algemene Uitkering is bruikbaar als kostenverdeelsleutel a. De maatstaf legt per gemeente een relatie tussen de inkomsten voor brandweerzorg en de uitgaven voor brandweerzorg b. De maatstaf volgens het landelijke macro verdeelmodel veronderstelt een relatie met de risicoprofielen van de gemeenten c. De maatstaf is relatief objectief, uitlegbaar en voor meerdere jaren stabiel (de verdeelsleutel 120 wordt landelijk periodiek herzien) 5. Inwonertal en functie 120 AU zijn de enige bruikbare maatstaven en ze zijn beide robuust. a. Er zijn geen andere maatstaven die bruikbaar zijn. b. Beide maatstaven behoeven geen uitzonderingen of verbijzonderingen. 6. In de afweging tussen Inwonertal en Functie 120 AU heeft de ambtelijke werkgroep een voorkeur voor de maatstaf Inwonertal. a. De inhoudelijke grondslagen onder de 2 maatstaven zijn beide verdedigbaar, maar sluiten elkaar uit. Er is een keuze nodig. b. Uit nadere analyse blijkt dat de relatie tussen functie 120 Algemene Uitkering en het risicoprofiel van gemeenten niet erg sterk is. c. In hun effecten voor de gemeenten verschillen de maatstaven, maar dat ontloopt elkaar niet veel. Zodat de principiële verschillen niet echt heel belangrijk zijn. d. De maatstaf inwonertal leidt gemiddeld gesproken tot de kleinste verschillen per gemeente én de uitschieters zijn minder extreem. e. De maatstaf inwonertal is de meest praktische, de meest eenvoudige en de meest transparante. 7. De invoering van een objectieve maatstaf gaat gepaard met herverdeeleffecten. De besluitvorming vergt een zorgvuldig traject met de gemeenten a. Alle grotere herverdeeleffecten ten opzichte van de huidige bijdrage moeten per groep of individueel kunnen worden beredeneerd. b. Er moet een behoorlijke overgangsperiode in acht worden genomen voor de invoering. c. Er zijn enkele flankerende maatregelen nodig om stabiliteit in de toepassing van een objectieve maatstaf te garanderen. BBN effecten verdeelsleutel d.d. 3 september 2015 Blz. 6

10 Advies van de ambtelijke werkgroep 1. Pas Inwonertal toe als maatstaf voor de kostenverdeling van de brandweer. 2. Gebruik hierbij de volgende uitgangspunten: a. Pas de maatstaf Inwonertal consequent toe als logisch uitvloeisel van de keuze voor een regionale brandweer. b. Maak geen uitzonderingen in verband met verschillen in schaal, kosten en risico s tussen de verschillende gemeenten. c. Stel vast dat er een regionaal vastgesteld kwaliteitsniveau voor de brandweerzorg is, zonder mogelijkheid tot lokale afwijking naar boven of beneden. 3. Neem het volgende pakket aan flankerende maatregelen: a. Laat in verband met de termijnen die gemeenten nodig hebben voor de voorbereiding van de begroting - de nieuwe maatstaf ingaan vanaf begrotingsjaar b. Neem in verband met herverdeeleffecten een ingroeiperiode in acht van 5 jaar. Hierbij wordt aangetekend dat de voordeelgemeenten liever een kortere ingroeitijd zouden hebben en de nadeelgemeenten liever een langere ingroeiperiode. c. Zorg dat substantiële verschillen ten opzichte van het huidige bijdrage individueel of groepsgewijze worden beargumenteerd 4. Zorg dat de maatstaf stabiel blijft voor gemeenten en brandweer a. Zorg dat krimp en groei van het inwonertal geen effect heeft op de totale bijdrage van gemeenten. Stuur daartoe op het totale budgetvolume, verdeeld per inwoner, niet op de nominale bijdrage per inwoner. b. Maak een basisafspraak over de uitgangspunten voor het budgetvolume bij kostenontwikkelingen en bij stijging/daling van het gemeentefonds. BBN effecten verdeelsleutel d.d. 3 september 2015 Blz. 7

11 Bijlage II, Financiële ontwikkeling bijdrage per gemeente per inwoner 2011 t.o.v. nu (C) Gemiddelde bijdrage per inwoner bij aanvang regionalisering 2011 (G) Verschil nieuwe bijdrage 2015 t.o.v. oorspronkelijke bijdrage 2011 nr netto inwoners bijdrage per 2011 ná div correcties verschil tov gemidd. p/inw bijdrage inwoners 2015, per 39, per/inw verschil met oorspr. totaal verschil met oorspr. per/inw per gemeente inw A B C=B/A D=45,36-C E F G=B-F H=C-39,99 1 Heusden ,37 1, ,38 2 's-hertogenbosch ,35-1, ,18 3 Vught ,72-0, ,73 4 Haaren ,42-8, ,43 5 Boxtel ,44 2, ,45 6 Sint-Michielsgestel ,10 5, ,11 7 Maasdonk ,68 1,67 8 Oss (incl. Lith) ,84 5, ,03 9 Boekel ,83-10, ,84 10 Bernheze ,83-3, ,84 11 Uden ,48 9, ,51 12 Landerd ,01-13, ,02 13 Schijndel ,31 4, ,32 14 Sint-Oedenrode ,34 3, ,35 15 Veghel ,20 1, ,21 16 Cuijk ,33-2, ,34 17 Grave ,67-11, ,68 18 Mill en Sint Hubert ,32-13, ,33 19 Boxmeer ,84-2, ,85 20 Sint Anthonis ,02-12, ,03 21 Land van Cuijk ,03-6, ,04 22 totaal , ,37 In het overzicht is zichtbaar dat in de periode na de regionalisering er structureel bezuinigd is. Voorheen bedroeg de gemiddelde inbreng per gemeente 45,36 per inwoner, variërend van 35,48 tot 59,32. Door de bezuiniging is de gemiddelde bijdrage nu in 2015 met 5,37 gedaald naar 39,99 per inwoner. Alle gemeenten, behalve Oss (-/ p/j) en Uden (-/ p/j), zijn er ten opzichte van de oorspronkelijke bijdrage op vooruitgaan. Door het hanteren van een uniforme verdeelsleutel wordt de inbreng van de gemeenten gelijkgetrokken. BBN effecten verdeelsleutel d.d. 3 september 2015 Blz. 8

12 Bijlage III, Regionalisering van de Brandweer Van zelfstandigheid naar collectiviteit en solidariteit Voor de regionalisering van de brandweer was iedere gemeente afzonderlijk verantwoordelijk voor de brandweerzorg in de gemeente. De vaste voorzieningen (1 TS, 1 kazerne, enz. enz.) waren voor iedere gemeente gelijk. Afhankelijk van het oppervlak, het aantal inwoners en de lokaal vastgestelde risico s kwamen daar voorzieningen bij. Maar ook zaken als gewenst kwaliteitsniveau, bijzonder materieel of ambities bepaalde de kosten van de lokale brandweerzorg. Maatregelen om de bezuinigingen te effectueren Over de periode heeft geen indexering van de gemeentelijke bijdragen plaatsgevonden, waardoor de inflatie voor salarissen en materieel binnen het beschikbaar budget moest worden opgevangen. De formatie van Brandweer Brabant-Noord is teruggebracht van 271 fte naar 231 fte. Er wordt bezuinigd op materieel (project vernieuwde repressie ) en op het aantal vrijwilligers. Door het terugbrengen van het aantal voertuigen kan ook het aantal vrijwilligers afnemen i.v.m. de benodigde bezetting per voertuig. Bij de aanvang van de regionalisering waren er 991 vrijwilligers, eind 2015 zullen er nog ongeveer 920 zijn. Deze maatregelen waren mede mogelijk doordat de regionalisering ook efficiencyvoordelen met zich mee heeft gebracht. Het gevolg van deze en andere bezuinigingen is dat de brandweer op alle niveaus sober en doelmatig is ingericht. Resultaat bestuursconferentie op 12 maart 2014 onderdeel Brandweer Brabant-Noord Brandweer Brabant-Noord is het goedkoopste brandweerkorps van Nederland! Er kan niet verder worden bezuinigd op overhead en rampenbestrijding. Er bestaat bestuurlijke ruimte op het gebied van risicobeheersing en incidentbestrijding. Er is een spanningsveld m.b.t. de veiligheid voor burgers en brandweermedewerkers en de mate waarin we voldoen aan de wet. Er was sprake van een bestuurlijk afbreukrisico. Besluit AB De gezamenlijke burgemeesters vinden het niet verantwoord om verder op de Brandweer te bezuinigen. De burgemeesters vinden het belangrijk, dat de inzet van de veelal vrijwillige brandweermedewerkers de waardering krijgt die dit verdient. De commandant Brandweer Brabant-Noord krijgt de opdracht om door herprioritering van taken binnen de begroting een bedrag van vrij te maken om dringende wettelijke taken uit te voeren waarvoor tot nu toe geen capaciteit beschikbaar was. Realisatie van nieuw beleid (incl. herprioritering van taken) Het doel van de regionalisering -de brandweer op eenvormig regionaal niveau in te richten en daarmee de kwaliteit en de doelmatigheid van de brandweer te bevorderen- is niet uit het oog verloren. Sedert de regionalisering zijn er tal van ontwikkelingen in gang gezet binnen het huidig budget (inbreng minus opgelegde bezuinigingen). Denk daarbij aan vakbekwaamheid, de wet op de veiligheidsregio's en de wet algemene bepalingen omgevingsrecht, waarbij wordt ingezet op: a. Het vernieuwen en verbeteren van het oefenen van brandweerofficieren voor de verschillende operationele functies inclusief de voorgeschreven registratie; b. Het vernieuwen en verbeteren van het multidisciplinair oefenen van (brandweer)functionarissen voor het multidisciplinair optreden bij incidenten, rampen en crises inclusief de voorgeschreven registratie; c. De beleidsarme invulling van de risicocommunicatie: voorlichting/informatieverstrekking m.b.t. (brand)veiligheid en risico s naar de verschillende doelgroepen van de bevolking, gemeenten, bedrijven en instellingen; d. De toepassing van een integraal kwaliteitszorgsysteem bij de brandweer inclusief het houden van de verplichte audits en visitaties; e. Het ontwikkelen en implementeren van HR-beleid vanuit de door de Brandweer Brabant-Noord geformuleerde visie op vrijwilligheid en de benoemde ankerpunten voor de nieuwe organisatie. BBN effecten verdeelsleutel d.d. 3 september 2015 Blz. 9

13 Ondanks de opgelegde bezuinigingen is het niveau van de brandweerzorg verantwoord gebleven. De regionale brandweer is niet door het ijs gezakt en is zelf in staat gebleken meer te gaan doen met minder! BBN effecten verdeelsleutel d.d. 3 september 2015 Blz. 10

14 AGP11 AB Bijlage 2 Analyse brandweerkosten gemeente Uden (d.d. 22 juli 2015) ivm nieuwe verdeelsleutel regionale brandweer Vraagstelling Waarom is bij de keuze van een nieuwe verdeelsleutel de gemeente Uden 27% duurder uit dan nu? Wat is daar de oorzaak van? Oorzaken De gemeente Uden vergeleken met 36 andere gemeenten van een gelijke inwoneromvang Waar Uden volgens het CBS voldoende had aan een bedrag van 34 euro per inwoner, was de gemeente Beverwijk 79 euro kwijt. Waar de inkomsten die de gemeenten Heemskerk en Veldhoven ontvangen uit het gemeentefonds gelijk zijn aan die van Oss (52 euro per inwoner), daar liggen de kosten van Heemskerk 28 euro (!) en die van Veldhoven 3 euro hoger. Uden vergeleken met Veghel (vanuit het ontvlechtingsbudget in 2009) Veghel is een gemeente van een gelijkwaardige omvang als Uden. Zij geeft volgens de CBS-statistiek 50 euro per inwoner uit. In de vergelijking tussen Veghel en Uden is Uden vrijwel op alle fronten goedkoper. Niet alleen vanwege de aantallen, maar ook vanwege de begrootte kostprijs. Gezien het vergelijk met de 36 landelijke gemeenten is Veghel in haar totale kosten per inwoner niet duur. Veghel zit dichtbij het landelijk gemiddelde. Uden zit net onder de 80% van de afgesproken formatie. Het ingebrachte budget per fte is terwijl dat in Veghel was. Het gemiddeld beschikbaar salarisbudget per vrijwilliger in de regio was 3.350, Veghel zit daar boven en Uden zit daar 457 onder. Het gemiddeld opleidingsbudget per vrijwilliger in de regio was 1.125, Veghel zit daar 386 boven en Uden zit daar slechts 18 boven. Het budget voor overig materieel in Veghel was in Uden Veghel beschikt over een waterongevallenvoertuig. Vanuit dit oogpunt gezien was Uden in staat om zeer goedkoop haar brandweerzorg te organiseren. Aard van het verzorgingsgebied Uden heeft een hoge bevolkingsdichtheid. Per inwoner is er m 2 ruimte beschikbaar, het gemiddelde van de vergelijkbare gemeenten is m 2. Hierdoor zijn aanrijtijden binnen de gemeente Uden per definitie lager, waardoor met minder kazernes kan worden volstaan. In de gemeente Veldhoven is de bevolkingsdichtheid nog hoger namelijk 720 m 2 p/inw, een rede waarom Veldhoven net als Uden voor slechts 37 euro per inwoner haar brandweerzorg kon realiseren. Uden kon volstaan met slechts 1 kazerne. Deelnemende gemeenten binnen Brandweer Brabant-Noord In de notitie De implicaties van een nieuwe verdeelsleutel in Brabant-Noord zijn alle deelnemende gemeenten met elkaar vergeleken en zijn de belangrijkste oorzaken wat de herverdeeleffecten betreft op een rijtje gezet. Daarin zijn tevens de beleids- en kwaliteitsontwikkelingen binnen de regionale brandweer toegelicht. Waaruit blijkt dat door de regionalisering van de brandweer, ondanks de opgelegde bezuinigingen, het niveau van de brandweerzorg verantwoord is gebleven. De regionale brandweer is niet door het ijs gezakt en is zelf in staat gebleken meer te gaan doen met minder! Analyse Uden tbv verdeelsleutel regionale brandweer Blz. 1

15 Ontwikkeling regionale bijdrage Uden Totaal Verschil Budget BIJ AANVANG REGIONALISERING Inwoners Kosten per inwoner BIJ AANVANG REGIONALISERING 35,48 45,36 9,88 Programmabegroting 2015 Brandweer Inwoners Kosten per inwoner 2015 NU 31,51 39,99 8,48 daling per inwoner 3,97 5,37 daling totale bijdrage Voorgestelde sleutel verdeling naar inwoneraantallen 39,99 39,99 bijdrage verschil nieuw -/- huidig per inwoner 8,48 verschil nieuw -/- huidig in bijdrage Verschil tov oorspronkelijke inbreng, per inwoner 4,51 Verschil tov oorspronkelijke inbreng, totale bijdrage De inbreng van Uden bij de regionalisering (incl. correcties) bedroeg 35,48 euro per inwoner het regiogemiddelde was 9,88 (!) hoger, namelijk 45,36 euro. In de tussenliggende periode zijn er bezuinigingen doorgevoerd waardoor het gemiddelde inmiddels is teruggebracht naar 39,99. Het gemiddelde ligt nu nog 4,51 per inwoner boven de oorspronkelijke kosten van de gemeente Uden. Conclusie Gelet op deze demografische en geografische factoren Uden verkeerde in het verleden in een vrijwel unieke positie waardoor zij in staat was zeer goedkoop haar brandweerzorg te realiseren. Bezuinigingen door de regio zijn verdeeld op basis van de inbreng per gemeente (Uden 3,97 euro), maar zijn natuurlijk vooral gerealiseerd bij de gemeenten die i.t.t. Uden niet sober en doelmatig waren georganiseerd. Ten opzichte van de inbreng bij de regionalisering van de brandweer stijgen de kosten met 4,51 per inwoner. Solidariteit met de overige deelnemende gemeenten komt in dit geval voor de gemeente Uden met een prijskaartje van (8,48 per inwoner). Wat krijgt Uden daarvoor terug: o sober en doelmatig ingerichte brandweerzorg; o kwaliteitsverbeteringen zoals beoogd in de wet op de Veiligheidsregio s. Analyse Uden tbv verdeelsleutel regionale brandweer Blz. 2

16 Uden landelijk met 36 vergelijkbare gemeenten (febr. 2015) De vergelijking is gebaseerd op recente statistische gegevens (februari 2015). Daarbij zijn de jaren goed vergelijkbaar, omdat er in die periode nauwelijks kostenstijgingen hebben plaatsgevonden. Uden is vergeleken met de eerstvolgende 18 kleinere en 18 grotere gemeenten. Voor de selectie is uitgegaan van een verschil in inwoneraantal van maximaal 10%. saldo uitg/ink 2014 Naam_gemeente brandweer inwoners 2010 alg uitk H120 p/inw Heusden ,6 De Ronde Venen ,6 Oude IJsselstreek ,0 Peel en Maas ,4 Bronckhorst ,9 Rijssen-Holten ,1 Zuidplas ,6 Wijchen ,7 Geldrop-Mierlo ,3 Medemblik ,8 Raalte ,9 Nijkerk ,0 Dronten ,1 Leudal ,9 De Bilt ,9 Hellevoetsluis ,4 Berkelland ,5 Landgraaf ,8 Tiel ,2 Horst aan de Maas ,8 Ridderkerk ,6 Rheden ,8 Etten-Leur ,0 Huizen ,1 Veghel ,5 Uden ,4 Heemskerk ,5 Veldhoven ,6 Steenwijkerland ,2 Venray ,3 Oldambt ,4 Zwijndrecht ,7 Wageningen ,8 Goes ,5 Beverwijk ,7 Vlissingen ,0 Moerdijk ,3 GEMIDDELD excl. Uden ,1 55,5 50,5 verschil met Uden 21,5-1,9 aantal gem. meer Analyse Uden tbv verdeelsleutel regionale brandweer Blz. 3

17 Ontwikkeling bijdrage aan de brandweer binnen de Veiligheidsregio Uden Totaal Inbreng financiële ontvlechting (excl btw) Oss Inbreng financiële ontvlechting (excl btw) Lith Correcties: onderhoud materieel en kazerne (CORR groot onderhoud kazernes) diversen schoon door de deur kapitaallasten schoon door de deur vrijwilligers btw-correctie opgaaf compensabele btw btw-compensatie BDUR Budget BIJ AANVANG REGIONALISERING Inwoners Kosten per inwoner BIJ AANVANG REGIONALISERING 35,48 45,36 Begroting 2009 incl btw na correcties overhevelen GMC-budget naar brandweer 2011/ taakstelling taakstelling taakstelling Indexering ,99% taakstelling Indexering ,21% btw-compensatie BDUR div verschillen / afronding Programmabegroting 2015 Brandweer Inwoners Kosten per inwoner 2015 NU 31,51 39,99 daling per inwoner 3,97 5,37 daling totale bijdrage Voorgestelde sleutel verdeling naar inwoneraantallen 39,99 39,99 bijdrage verschil nieuw -/- huidig per inwoner 8,48 - verschil nieuw -/- huidig in bijdrage Verschil tov oorspronkelijke inbreng, per inwoner 4,51-5,37 Verschil tov oorspronkelijke inbreng, totale bijdrage Analyse Uden tbv verdeelsleutel regionale brandweer Blz. 4

18 Vergelijking gemeente Uden met gemeente Veghel De gemeente Uden omvat 3 kernen (Uden, Odiliapeel en Volkel en 24 1 ) buurtschappen. Topografische kaart gemeente Uden: De gemeente Veghel omvat de 7 kernen Veghel, Erp (tot 1994 een zelfstandige gemeente met een eigen kazerne), Zijtaart, Mariaheide, Eerde, Keldonk en Boerdonk. en 19 2 ) buurtschappen. Topografische kaart gemeente Veghel: 1 ) Bedaf, Biesthoek, Duifhuis, Eikenheuvel, Heikant, Hengstheuvel, Hoogveld, Hultje, Kleuter, Kooldert, Lagenheuvel, Lankes, Loo, Maatsehei, Moleneind, Niemeskant, Oosterens, Rakt, Schadron, Slabroek, Strepen, Velmolen, Vloet en Weeg. 2 ) Dorshout, Havelt, Kempkens, Driehuizen, Hazelberg, Bus, Beukelaar, Heuvel, Zondveld, Dijk, De Laren, Hurkske, Heuvelberg, Kraanmeer, Looieind, Morsche Hoef, Hoek, Ham en Bolst. Analyse Uden tbv verdeelsleutel regionale brandweer Blz. 5

19 Uden vergeleken met Veghel (vanuit het ontvlechtingsbudget in 2009) Veghel is een gemeente van een gelijkwaardige omvang als Uden. Zij geeft volgens de CBS-statistiek nu (2010) 50 euro per inwoner uit. Veghel ontvangt een bijdrage uit het gemeentefonds die daar ongeveer aan gelijk is 51 euro (2014). Gezien het vergelijk met de 36 landelijke gemeenten is Veghel in haar totale kosten per inwoner niet duur. Veghel zit dichtbij het landelijk gemiddelde. Uden 34 Veghel 50 Gemiddeld 36 gemeenten 55 In de bijgevoegde vergelijking tussen Veghel en Uden is Uden vrijwel op alle fronten goedkoper. Niet alleen vanwege de aantallen, maar ook vanwege de begrootte kostprijs. formatie Uden Veghel Verschillen AVD-norm 80% 8,40 7,28-1,12 ingebracht in regio 8,26 7,70-0,56 meer ingebracht dan norm -0,14 0,42 0,56 budget formatie budget per fte aantal vrijwilligers bij regionalisering budget vergoeding vrijwilligers budget per vrijwilliger gem budget per vrijwilliger in de regio verschil tov gem. in regio opleiden en oefenen Uden Veghel Verschillen aantal vrijwilligers + vast budget gemiddeld per persoon gem budget per persoon in de regio materieel Uden Veghel Verschillen Voertuigen * kapitaalslasten matr. en voertuigen * brandstof * verzekering * bijdrage redvoertuig (kosten) * bijdrage redvoertuig (opbrengsten) * inkomsten ladderw. OVD-voertuig Overig materieel * aanvals- /bereikbaarheidskaarten * aanschaf klein materieel/materiaal * onderhoud materieel en kazerne * communicatiemiddelen * huur en onderhoudbrandkranen totaal kencijfers bij ontvlechting Uden Veghel Verschillen totaal aantal voertuigen (incl. schoon door de deur) norm organisatieplan TS norm organisatieplan HV extra ladderwagen / hoogwerker extra waterongevallen voertuig Aantal kazernes Aantal posten Gemiddeld aantal uitrukken in Analyse Uden tbv verdeelsleutel regionale brandweer Blz. 6

20 AGP11 AB Bijlage 3 Analyse brandweerkosten gemeente Oss (d.d. 22 juli 2015) i.v.m. nieuwe verdeelsleutel regionale brandweer Vraagstelling Waarom is bij de keuze van een nieuwe verdeelsleutel de gemeente Oss 13% duurder uit dan nu? Wat is daar de oorzaak van? Oorzaken De gemeente Oss vergeleken met 10 andere gemeenten van een gelijke inwoneromvang Waar Oss volgens het CBS in 2012 voldoende had aan een bedrag van 41 euro per inwoner, was de gemeente Hilversum 93 euro kwijt. Waar de inkomsten die de gemeente Helmond ontvangt uit het gemeentefonds gelijk is aan die van Oss (51 euro per inwoner), liggen de kosten van Helmond 11 euro hoger. 9 van de 10 andere gemeenten hebben een beroepskorps naast de vrijwilligersposten. Die 9 gemeenten hebben een hoge bevolkingsdichtheid (uitgedrukt in beschikbare m2 per inwoner) 625 m2 per inwoner. Oss heeft m2 per inwoner (3 x meer m2 per inwoner) en de gemeente Súdwest-Fryslân beschikt zelfs over m2 per inwoner (9 x meer). Súdwest- Fryslân is de enige nog landelijkere gemeente die net als Oss niet over een beroepsbrandweer beschikt, er zijn 74 kernen, de grootste kern is Sneek met inwoners. Oss heeft 22 kernen, de grootste kern is Oss met inwoners. Vanuit dit oogpunt gezien is Oss in staat om relatief goedkoop (zonder beroepskorps) haar brandweerzorg te organiseren. Operationele grenzen gemeente Oss (incl. Geffen) Oss ontvangt bijstand van 5 omliggende posten. Namelijk s-hertogenbosch (Rosmalen), Bernheze (posten Heesch en Nistelrode), Landerd (Schaijk) en Grave. Vanuit geografisch oogpunt kan Oss aan de noordzijde (de noordkant wordt begrensd door water) geen bijstand ontvangen, omdat er vanuit die kant geen aanliggende korpsen zijn die bijstand kunnen verlenen. Optimalisering brandweerzorg gemeente Oss 2010/2011 (advies aan B&W dd ) 1. Het regionaal Opkomsttijdenonderzoek uit 2007 heeft aangetoond dat de toenmalige norm opkomsttijden slechts in 20% van de gevallen wordt gerealiseerd. Binnen de tot nu toe gehanteerde kaders is dit niet op te lossen. 2. Het management heeft geconstateerd dat de basisbrandweerzorg in Oss, gezien het risicoprofiel van de gemeente Oss, niet overeenkomt met de normering zoals deze wordt gehanteerd in het Project Versterking Brandweer 1 ). 1 ) In het Project Versterking Brandweer hebben de besturen van de regionale brandweren en de Minister van Binnenlandse Zaken in 1995 zich gezamenlijk verbonden om per regio een bestuurlijk, operationeel en organisatorisch versterkte brandweer- en rampenbestrijdingsorganisatie tot stand te brengen. Doelstelling van het project is om per regio een brandweer- en rampenbestrijdingsorganisatie te realiseren: die bij grootschalige incidenten en rampen bestuurlijk en operationeel als een samenhangende organisatie functioneert; die in staat is om op adequate wijze invulling te geven aan het beperken en beheersen, alsmede aan het voorkomen van risico s; waarbij door gemeenten in regionaal verband gezamenlijke afspraken zijn gemaakt over het kwaliteitsniveau van de brandweerzorg en de rampenbestrijding. Analyse Oss tbv verdeelsleutel regionale brandweer Blz. 1

21 Het knelpunt rondom opkomsttijden blijft ook landelijk een belangrijk aandachtspunt Door een actief roosterbeleid binnen het vrijwilligerskorps wordt een goede opkomst gerealiseerd, echter de opkomsttijd wordt net als bij andere korpsen regelmatig overschreden. Het rapport Rembrand 2 ) geeft handvatten om op een andere manier naar opkomsttijden te kijken. Het knelpunt rondom de normering gehanteerd in het Project Versterking Brandweer is opgelost door: Inbreng 1 fte Proactie/Planvorming HBO tbv de regio. Het neerleggen van taken bij de nieuwe regionale organisatie o De analyse van bedrijfsbrandweerplichtige bedrijven o het identificeren en analyseren van relevante rampenscenario s o inzettactieken bepalen aan de hand incidentscenario s N.B. Oss heeft binnen haar gemeentegrenzen 4 VR-bedrijven (veiligheidsrapport (VR)-plichtig bedrijf = zware categorie). In de regio is er nog slechts 1 ander VR-bedrijf. Weliswaar is 1 fte extra ingebracht tov de norm, echter het opleidingsniveau zat bij de HBO-ers 1 fte en bij de MBO-ers 2 fte onder de norm. Ontwikkeling regionale bijdrage Maasdonk aandeel Oss 38% Oss OUD Oss NIEUW Totaal Verschil Budget BIJ AANVANG REGIONALISERING Inwoners Kosten p inw BIJ AANVANG REGIONALISERING 43,68 39,84 40,02 45,36 5,52 Programmabegroting 2015 Brandweer Inwoners Kosten per inwoner 2015 NU 36,79 35,28 35,35 39,99 4,71 daling per inwoner 6,90 4,56 4,67 5,37 daling totale bijdrage Voorgestelde sleutel nr inwoneraantallen 39,99 39,99 39,99 39,99 bijdrage verschil nieuw -/- huidig per inwoner 3,20 4,71 4,64 verschil nieuw -/- huidig in bijdrage Verschil tov oorspronkelijke inbreng, per inwoner -3,69 0,15-0,03 Verschil tov oorspronkelijke inbreng, totale bijdrage De inbreng van Oss bij de regionalisering (incl. correcties) bedroeg 39,84 euro per inwoner het regiogemiddelde was 5,52 meer, namelijk 45,36 euro. In de tussenliggende periode zijn er bezuinigingen doorgevoerd waardoor het gemiddelde inmiddels is teruggebracht naar 39,99. Het gemiddelde ligt nu nog slechts 15 cent per inwoner boven de oorspronkelijke kosten van de gemeente Oss. Met de herindeling van Maasdonk (Geffen) ontstaat er per saldo een voordeel van 3 cent. 2 ) Een belangrijk aspect van dit rapport is de verschuiving van objectgerichte naar gebiedsgerichte opkomsttijden. Nu schrijft de wet voor dat de brandweer binnen een bepaald aantal minuten bij een ziekenhuis, woning of bedrijf moet zijn. Dat pad wordt verlaten, het is beter om te bepalen wat het gemiddelde risico op brand is in een gebied. De omgeving van de brand is immers voor een belangrijk deel bepalend voor de risico s van een brand. Er worden 3 risiconiveaus onderscheiden. Het hoogste risico ligt in de oude binnensteden, daar moet de 1e tankautospuit tijdig zijn. Het laagste risico ligt in landelijke gebieden, daar is de opkomsttijd langer en is zelfredzaamheid erg belangrijk. Analyse Oss tbv verdeelsleutel regionale brandweer Blz. 2

22 Deelnemende gemeenten binnen Brandweer Brabant-Noord In de notitie De implicaties van een nieuwe verdeelsleutel in Brabant-Noord zijn alle deelnemende gemeenten met elkaar vergeleken en zijn de belangrijkste oorzaken wat de herverdeeleffecten betreft op een rijtje gezet. Daarin zijn tevens de beleids- en kwaliteitsontwikkelingen binnen de regionale brandweer toegelicht. Waaruit blijkt dat door de regionalisering van de brandweer, ondanks de opgelegde bezuinigingen, het niveau van de brandweerzorg verantwoord is gebleven. De regionale brandweer is niet door het ijs gezakt en is zelf in staat gebleken meer te gaan doen met minder! Conclusie Oss was tot aan de regionalisering de brandweer sober georganiseerd. Mét de overheveling van de brandweer naar de Veiligheidsregio, is de regionale brandweer door de opgelegde taakstellingen inmiddels ook sober, maar vooral ook doelmatig georganiseerd. We kunnen dan ook stellen dat indien de gemeente Oss zelf haar taken conform de Wet op de Veiligheidsregio s had moeten optimaliseren én de loon- en prijsontwikkeling over de periode had moeten financieren, duurder uit was dan met de nu voorgestelde verdeelsleutel. Analyse Oss tbv verdeelsleutel regionale brandweer Blz. 3

23 BIJLAGE, diverse gegevens tbv Oss De gemeente Oss omvat 22 kernen: Oss kazerne Berghem kazerne Geffen kazerne Ravenstein kazerne Lith kazerne Herpen Megen kazerne Maren-Kessel Oijen Lithoijen 862 Haren 732 Macharen 709 Deursen Dennenburg 676 Overlangel 450 Huisseling 388 Koolwijk 307 Teeffelen 296 Neerloon 224 Dieden 207 Demen 180 't Wild 110 Neerlangel 65 totaal Daarnaast zijn er nog een en 8-tal buurtschappen, namelijk Achterste Heide, Duurendseind, Gement, Boveneind, Benedeneind, Kleine Koolwijk, Keent en Voorste Heide. Binnen de gemeentegrens van Oss zijn op basis van de vastgestelde operationele grenzen zijn er 6 eigen brandweerposten operationeel. Geffen Analyse Oss tbv verdeelsleutel regionale brandweer Blz. 4

24 Topografische kaart gemeente Oss Oss landelijk met 10 vergelijkbare gemeenten (febr. 2015) De vergelijking is gebaseerd op recente statistische gegevens (februari 2015). Daarbij zijn de jaren goed vergelijkbaar, omdat er in die periode nauwelijks kostenstijgingen hebben plaatsgevonden. Oss is vergeleken met de eerstvolgende 5 kleinere en 5 grotere gemeenten. Voor de selectie is uitgegaan van een verschil in inwoneraantal van maximaal 12%. CBS stat gem. rek ening Rijk soverheid.nl saldo uitg/ink inkomsten Naam_gemeente brandweer inwoners 2012 alg uitk H120 p/inw 2014 Oss ,9 vrijwillig Sudwest Fryslan ,1 vrijwillig Helmond ,9 beroeps Heerlen ,6 beroeps Sittard-Geleen ,5 beroeps Roosendaal ,4 beroeps Amstelveen ,5 beroeps Alkmaar ,6 beroeps Hengelo O ,4 beroeps Purmerend ,1 beroeps Hilversum ,6 beroeps GEMIDDELD excl Oss ,9 58,6 verschil met Oss 28,9 7,7 aantal gemeenten > Oss in % 41% 13% uitgaven gemiddeld hoger dan ontv bijdrage 11,3 uitgaven Oss lager dan ontv bijdrage 9,9 Analyse Oss tbv verdeelsleutel regionale brandweer Blz. 5