Aan de commissie: Opinieronde / peiling

Transcriptie

1 Aan de Raad Made, 5 oktober 2010 Aan de commissie: Datum vergadering: Agendapunt : Opinieronde / peiling Opinieronde / peiling: 4 november 2010 Agendapunt: 8 Onderwerp: verzelfstandiging openbaar onderwijs Portefeuillehouder: Bijlagen: Ter inzage: Ing. M.F.L.A. van Oosterhout Ambtelijke coördinatie: afdeling Maatschappelijke Aangelegenheden Steller: Jeroen Schortemeijer 1. eindrapportage VOS ABB verzelfstandiging openbaar onderwijs gemeente Drimmelen; 2. intentiebesluit tot verzelfstandiging college. Samenvatting: Op grond van artikel 1 van de Wet op het Primair Onderwijs vormt het college van burgemeester en wethouders van de gemeente het bevoegd gezag van het openbaar onderwijs, tenzij het onderwijs verzelfstandigd dan wel op afstand gezet is. In maart jl. heeft het college besloten de mogelijkheden van een verzelfstandiging verder te onderzoeken; in september jl. heeft het college een intentieverklaring ondertekend om het bestuur van het onderwijs voor 31 december 2010 over te dragen aan een nieuwe organisatie dan wel aan te sluiten bij een ander bestuur voor openbaar onderwijs. Het onderzoek naar de mogelijkheden is afgerond. Wij adviseren aan te sluiten bij het schoolbestuur Stichting voor openbaar basisonderwijs West Brabant (OBO WBR) te Roosendaal. VOORGESCHIEDENIS EN/OF AANLEIDING In de gemeente Drimmelen vormt het college van burgemeester en wethouders het bevoegd gezag van de openbare basisschool De Windhoek (hoofdvestiging De Windhoek in Terheijden en nevenvestiging t Klaverblad in Drimmelen). De afgelopen jaren is er herhaaldelijk gesproken binnen de gemeente om het bestuur van deze school op afstand te zetten. Steeds meer gemeenten (ca. 80%) zijn de afgelopen jaren tot de conclusie gekomen dat het organisatorisch maken van een onderscheid tussen de functie schoolbestuur openbaar onderwijs en de taak en rol van de lokale overheid nieuwe kansen voor de ontplooiing van het openbaar onderwijs biedt. Tevens zal aansluiting bij een groter bestuur schaalvoordelen voor basisschool De Windhoek met zich meebrengen en mogelijke toekomstige (financiële) risico s voor zowel de gemeente als school verkleinen. In oktober 2009 heeft het college de startnotitie verzelfstandiging openbaar onderwijs vastgesteld. Hierin staat een groot aantal redenen genoemd waarom we het openbaar onderwijs willen verzelfstandigen. Vervolgens is deze met de MR van de school besproken.

2 De MR ondersteunt het initiatief tot het onderzoeken van de mogelijkheid tot verzelfstandiging. Vervolgens is een onafhankelijke derde partij met ruime ervaring in dit soort trajecten aangesteld als projectleider en is er zowel een project- als stuurgroep geformeerd. Tijdens het onderzoek bleek dat aansluiting bij een groter schoolbestuur in de regio de meest voor de handliggende en meest haalbare en logische oplossing is. DOELSTELLING Gevraagd wordt of de raad instemt met de verzelfstandiging van het openbaar onderwijs middels aansluiting bij de stichting voor Openbaar Basisonderwijs West-Brabant (OBO WBR) te Roosendaal. Basis is het bijgevoegde document Eindrapportage Bestuurlijke verzelfstandiging openbaar basisonderwijs gemeente Drimmelen van VOS ABB. ONDERWERPEN/PEILPUNTEN Samengevat wordt de raad straks gevraagd kennis te nemen van en in te stemmen met: Het bevoegd gezag over het openbaar primair onderwijs wordt overgedragen aan de stichting openbaar basisonderwijs West Brabant. De bevoegdheden van het nieuwe bestuur zijn vastgelegd in de statuten van OBO WBR; De wettelijk vastgestelde toezichthoudende taken blijven voorbehouden aan een toezichthoudend orgaan geregeld binnen de Wet Gemeenschappelijk Regelingen, zoals beschreven in Gemeenschappelijke Regeling Raad van Toezicht Openbaar Onderwijs West Brabant. De gemeente Drimmelen sluit aan bij deze gemeenschappelijke regeling; Het recht tot voordracht van kandidaat bestuursleden van het bestuur namens de ouders is gelegd bij de oudergeleding van de GMR (statuten artikel 6 lid 4); Aan het bestuur wordt een bruidsschat meegegeven van 80% van ,- = (berekend per 31 december 2010 en vaststelling en betaling conform de wettelijke regeling); Er wordt vóór 30 december 2010 tussen de gemeente Drimmelen en de stichting openbaar onderwijs West Brabant een regeling getroffen betreffende de overdracht van de schoolgebouwen en terreinen van t Klaverblad en de Windhoek, omdat beide gebouwen multifunctioneel zijn opgezet en met meerdere partners wordt gedeeld; De stichting Openbaar basisonderwijs West Brabant zal de twee vestigingen van de Windhoek / t Klaverblad open houden. Dus niet vanwege de geringe schoolgrootte de nevenvestiging t Klaverblad in Drimmelen sluiten. Op basis het toepassen van de regeling van de gemiddelde schoolgrootte worden binnen de stichting openbaar basisonderwijs West Brabant nu ook locaties opengehouden. Ook in de toekomst zullen de kleinere locaties blijven voortbestaan; De stichting openbaar basisonderwijs West Brabant heeft als beleid dat iedere vestiging een eigen directeur heeft, zonder lesgevende taken. Zij wil echter voor de Windhoek/ t Klaverblad de huidige situatie (1 directeur en 2 adjuncten) handhaven, mede doordat de stichting de discussie gaat voeren of dit beleid betaalbaar blijft voor de stichting; Het onderwijsconcept van De Windhoek/ t Klaverblad kan onder de stichting openbaar basisonderwijs West Brabant voortgezet worden. Scholen binnen de stichting zijn vrij hun eigen concept te kiezen, mits ze dat concept dan ook duidelijk uitdragen en ernaar handelen; 2

3 Het ingezette kwaliteitstraject op t Klaverblad moet vanzelfsprekend afgemaakt worden. De stichting stelt dit als voorwaarde; De ingezette investeringen in de lesmethoden van De Windhoek / t Klaverblad worden gerespecteerd, mits ze binnen de financiële kaders past. Hiervoor is een meerjarenplan op schoolniveau; Er wordt door de stichting openbaar basisonderwijs West Brabant een implementatieplan opgesteld, dat de uitvoering van de aansluiting van De Windhoek / t Klaverblad in goede banen moet leiden. TOELICHTING OP ONDERWERPEN/PEILPUNTEN Hiervoor verwijzen wij u naar de bijgevoegde eindrapportage van VOS ABB verzelfsta ndiging openbaar onderwijs gemeente Drimmelen. De raad wordt concreet gevraagd in te stemmen met de verzelfstandiging van het openbaar onderwijs en dus in te stemmen met de punten 2.2 t/m 2.8 uit het bijgevoegde rapport. ARGUMENTEN BIJ ONDERWERPEN/PEILPUNTEN Voordelen verzelfstandiging: geen bestuur meer met de dubbele pettenrol: meer daadkracht, minder bureaucratie; door teruglopend leerlingenaantal staat de nevenvestiging in Drimmelen op termijn wellicht ter discussie. Meer scholen onder 1 bestuur geeft minder risico op sluiting; dalende leerlingaantallen geeft op termijn minder inkomsten (lumpsum is gekoppeld aan leerlingaantal) en dus minder formatieplaatsen. Onder een groter bestuur is herplaatsing van personeel eenvoudiger; het openbaar onderwijs krijgt grotere zelfstandigheid; zowel beleidsmatig als financieel. Tevens zal een nieuw schoolbestuur meer onderwijsspecifieke kennis en ervaring hebben dan een gemeente heeft en dus een betere gesprekspartner vormen voor de directie en leerkrachten. Menskracht ontbreekt hiervoor binnen de gemeente; het schoolbestuur kan zich, door een scheiding van lokale en bestuurlijke taken, concentreren op één bestuurlijke taak: het instandhouden, bevorderen en verbeteren van het openbaar primair onderwijs. De op te richten stichting of het nieuwe schoolbestuur moet wel verantwoording afleggen aan de gemeente (de gemeente blijft verantwoordelijk); transparantere verhoudingen: iedere schijn van belangenverstrengeling van de gemeente wordt vermeden als het om lokaal onderwijsbeleid gaat. Beslissingen over bijvoorbeeld achterstandsbeleid, schoolbegeleiding, het handhaven van de leerplichtwet of voortijdig schoolverlaten vallen onder de verantwoordelijkheid van de gemeente. Een verzelfstandigd bestuur zorgt voor duidelijkheid over de rolverdeling tussen gemeentebestuur en schoolbestuur. Het schoolbestuur is in het overleg over de verdeling van de lokale (onderwijs) middelen, net als de overige schoolbesturen, een gelijkwaardige gesprekspartner; de financiën zullen niet langer deel uitmaken van de gemeentebegroting. Het schoolbestuur kan een eigen financieel beleid en beheer ontwikkelen dat is gericht op de belangen van het openbaar primair onderwijs, zonder bang te zijn dat de overschrijdingsregeling wordt geactiveerd; schaalvoordelen: onder meer inkoopvoordelen indien aangesloten bij groter bestuur; mobiliteitsvoordelen personeel: binnen een groter bestuur kan en zal het personeel eerder kunnen overstappen naar een andere school/ locatie. 3

4 WAAR MOETEN WE OP LETTEN? Bruidsschat en tijdpad Een belangrijk aandachtspunt bij de verzelfstandiging van het openbaar onderwijs zijn de financiële randvoorwaarden. Zo zal de gemeente bij de overdracht moeten zorgdragen voor 'afrekening' van de gelden (gevormde reserves) die zij als bevoegd gezag van de openbare scholen van het ministerie heeft ontvangen voor bijvoorbeeld onderhoud binnenkant of lesmethodes. Voor een financieel gezonde start zal het nieuwe schoolbestuur over voldoende middelen moeten kunnen beschikken; ook om de extra kosten van implementatie (administratief/ bestuurlijk) van aansluiting te dekken. Om die reden wordt er bij de verzelfstandiging van het openbaar onderwijs vrijwel altijd een zgn. 'bruidsschat' meegegeven aan het nieuwe bestuur. Doel van de bruidsschatregeling is om de overgang naar de nieuwe bestuurlijke organisatie soepeler te laten verlopen en extra (administratieve -/ juridische-/ bestuurs-) kosten van de aansluiting van de nieuwe scholen bij de stichting op te vangen. De bruidsschatregeling kan toegepast worden in die gevallen, waarin het bestuur van het openbaar onderwijs wordt overgedragen aan een vermogensrechtelijk zelfstandige rechtspersoon, zoals een stichting. Teneinde de verzelfstandigingsprocessen te bevorderen heeft het ministerie een bruidsschatregeling in het leven geroepen. Dit houdt in dat de betaling van deze bruidschat aan het nieuwe bestuur niet hoeft te worden doorbetaald aan de andere schoolbesturen. Deze regeling loopt echter af per 31 december 2010; daarna dient dit bedrag wel te worden doorbetaald, hetgeen voor de gemeente Drimmelen betekent dat we de bruidsschat 14 keer (!) moeten doorbetalen aan de andere 2 schoolbesturen (verhouding leerlingen openbare- en bijzondere basisscholen). Gezien de financiële situatie van de gemeente Drimmelen is dit geen optie, en zal er bij een verzelfstandiging die ná 31 december plaatsvindt, géén bruidsschat kunnen worden meegegeven aan een nieuw bestuur. Dit maakt dat de school na 31 december 2010 géén aantrekkelijke partner meer is voor een nieuw bestuur. De kans dat de scholen nog verzelfstandigt kunnen worden, wordt dan zeer klein. Middels onderhandeling met OBO WBR zijn we uitgekomen op een maximale bruidsschat van 80%; dit is overeenkomstig het percentage dat voorheen de andere gemeenten die haar scholen hebben aangesloten bij OBO WBR hebben betaald. Bezuiniging De afdeling Maatschappelijke Aangelegenheden zou middels de verzelfstandiging per 2011 een bezuiniging van ,- dienen te bewerkstelligen (coalitieakkoord, besluitvorming kadernota 2011). In een eerder stadium is al aangegeven dat deze bezuiniging per 2011 naar verwachting niet volledig haalbaar is. Er is één fte fulltime met openbaar onderwijs bezig. Uit onderhandelingen met OBO WBR bleek dat zij dit personeelslid helaas niet over kunnen nemen. De aansluiting van De Windhoek en Klaverblad bij OBO WBR heeft slechts een geringe toename van het aantal scholen en leerlingen tot gevolg (15 naar 17 scholen). De extra administratieve werkzaamheden die dit tot gevolg heeft, kan door het huidige personeel worden opgevangen. Binnen de gemeente dient er voor deze functie nog een oplossing gevonden te worden. Op basis van het Sociaal Statuut wordt gekeken naar de mogelijkheden van herplaatsing binnen of buiten de organisatie. Het aantal vrijvallende uren bij overige medewerkers als gevolg van de verzelfstandiging, wordt gedekt middels de beschikbare vacatureruimte. Per 2011 tot een bedrag van ,-. 4

5 Op termijn zal de verzelfstandiging een bezuiniging tot gevolg hebben van maximaal ,- op jaarbasis op personeelskosten. Zie bijlage. MR De MR van De Windhoek/ Klaverblad is zeer nauw betrokken bij het verzelfstandigingsproces. In iedere MR-vergadering is een afvaardiging van de projectgroep aangeschoven teneinde de MR zo goed mogelijk van alle ontwikkelingen bij te praten en vragen te beantwoorden. Zij heeft het hele traject positief kritisch gevolgd. Parallelle spoor De raad wordt op 25 november gevraagd akkoord te gaan met aansluiting bij OBO WBR. Mocht om welke reden dan ook de raad hiermee niet willen of kunnen instemmen, dan wordt de raad gevraagd akkoord te gaan met dit parallelle spoor; oftewel, met de vorming van een tijdelijke stichting, met het doel de school in 2011 alsnog te verzelfstandigen. Middels deze optie blijft de bruidsschat dan toch behouden en blijft de school een aantrekkelijke partner. Toelichting: zorgvuldigheid gaat voor snelheid is de slogan binnen het plan van aanpak. In d e projectgroep is dit in de eerste bijeenkomst van 27 april al aan de orde geweest. De start van het project is, door allerlei redenen, op een zodanig moment geweest, dat de tijdsdruk in het kader van een eventuele bruidsschat altijd aanwezig is geweest. Omwille van de bruidsschat, die de gemeente Drimmelen kan meegeven om de Windhoek/ t Klaverblad op een goede manier te verzelfstandigen, zou ervoor gekozen kunnen worden om eerst een (tijdelijke) stichting voor de school op te richten. Het bestuur van deze stichting krijgt de opdracht mee om een fusie met een groter bestuur vorm te geven. De berekende bruidsschat wordt dan meegegeven aan deze tijdelijke stichting. Het nadeel hiervan is wel dat er twee keer een formele procedure gedaan moet worden en dat er een situatie zou kunnen ontstaan, dat er geen partner om de een of andere reden bereid is om samen te gaan. Het voordeel is dat de tijdsdruk omtrent de bruidsschatregeling is weggenomen en er rustiger gewerkt kan worden naar een partner met meer tijd voor overleg en/of onderhandelingen. Daarnaast is het voor de hand liggend, dat met een voldoende bruidsschat het openbaar onderwijs van de gemeente Drimmelen een betere fusiepartner is. Hiervoor kan een tijdelijk bestuur in het leven geroepen worden, die de aansturing van de school tijdelijk (een af te spreken termijn) van de gemeente overneemt. WIE ZIJN DE BETROKKEN PARTIJEN 1. Personeel Windhoek/ Klaverblad 2. MR Windhoek/ Klaverblad 3. Personeel gemeente betrokken bij openbaar onderwijs 4. OBO WBR VERVOLG/HOE GAAN WE DIT DOEN Zodra de raad akkoord gaat met de verzelfstandiging hebben we nog circa 6 weken nodig om e.e.a. juridisch verder vorm te geven (onder andere aanmelding bij ministerie (Cfi). belastingdienst, goedkeuring vragen aan provincie, bekrachtiging bij notaris etc. ) 5

6 WAT HEBBEN WE HIERVOOR NODIG (VOOR DE VERDERE UITWERKING)? Aan het bestuur wordt een bruidsschat meegegeven van 80% van = ; uit te betalen in 4 jaar. Deze kosten zijn niet begroot. Voorgesteld wordt deze kosten te dekken middels een onttrekking uit de Algemene Reserve. Als gevolg van de verzelfstandiging zullen tevens de reserves en voorzieningen zoals opgenomen in de jaarrekening van het openbaar onderwijs (gewaardeerd conform onderwijsregelgeving) worden overgedragen aan de stichting. Deze reserves en voorzieningen zijn ook opgenomen in de gemeentelijke jaarrekening. De verzelfstandiging zal de gemeente in de toekomst een beperkt financieel voordeel opleveren. HOE GAAN WE COMMUNICEREN? Persbericht, nieuwsbrief scholen, informatieavond ouders RESUMÉ WAAROVER MEN ZICH MOET UITSPREKEN: Op grond van artikel 1 van de Wet op het Primair Onderwijs vormt het college van burgemeester en wethouders van de gemeente het bevoegd gezag van het openbaar onderwijs, tenzij het onderwijs verzelfstandigd dan wel op afstand gezet is. In maart jl. Heeft het college besloten de mogelijkheden van een verzelfstandiging verder te onderzoeken; in september jl. heeft het college een intentieverklaring ondertekend om het bestuur van het onderwijs voor 31 december 2010 over te dragen aan een nieuwe organisatie dan wel aan te sluiten bij een ander bestuur voor openbaar onderwijs. Het onderzoek is afgerond; wij adviseren voor 31 december 2010 aan te sluiten bij het schoolbestuur Stichting voor openbaar basisonderwijs West Brabant (OBO WBR) te Roosendaal. Burgemeester en wethouders van Drimmelen, drs. C. Smits Secretaris drs. G.L.C.M. de Kok Burgemeester 6

7 BIJLAGE: Overzicht ambtelijke uren m.b.t. openbaar onderwijs Op basis van een gemiddeld jaar en uitgaande van 1576 netto uren op jaarbasis Taak Afdeling Uren op jaarbasis Salariskosten Personeel en organisatie BMO ,- Beleid MA ,- Financiën en beleid MA ,- Inspectie, planning en uitvoering onderhoud GG ,- binnenkant Facturering Middelen ,- Financiële advisering Middelen ,- Manager MA , ,- 7