In onze reactie maken we eerst een aantal algemene opmerkingen. In de bijlage gaan wij, artikelsgewijs, inhoudelijk in op het wetsvoorstel.

Transcriptie

1 Aan de leden van de Vaste Kamercommissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus EA DEN HAAG Datum 27 augustus 2009 Ons kenmerk B250809SBR0926 Bijlage(n) 1 Onderwerp Wetsvoorstel zorg en dwang Contact mw. mr. M.N. (Marijke) Delwig/VGN mw. mr. C.B.M.M. (Christine) Hoegen/Actiz Telefoon / mdelwig@vgn.org/ c.hoegen@actiz.nl Geachte leden, Eind juni is het voorstel Wet zorg en dwang psychogeriatrische en verstandelijk gehandicapte cliënten bij uw Kamer ingediend. ActiZ en de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN) geven graag een reactie op dit wetsvoorstel ten behoeve van uw inbreng bij dit wetsvoorstel, waarvan de reactietermijn is vastgesteld op drie september a.s. In onze reactie maken we eerst een aantal algemene opmerkingen. In de bijlage gaan wij, artikelsgewijs, inhoudelijk in op het wetsvoorstel. Algemeen ActiZ en VGN zijn verheugd dat het langverwachte wetsvoorstel zorg en dwang dat speciaal voor onze sectoren, de psychogeriatrie en de verstandelijk gehandicaptenzorg is ontwikkeld, bij uw Kamer is ingediend. Wij zijn blij dat, in tegenstelling tot het voorontwerp van wet, alsnog een integrale regeling, dus inclusief de gedwongen opname regels, tot stand is gekomen. Zoals u weet wordt op dit moment in onze sectoren gewerkt met (als deze al van toepassing is) de Wet bopz die specifiek geschreven is voor de psychiatrie. Uit opeenvolgende evaluaties is gebleken dat de wet niet aansluit bij de praktijk van zorgverlening binnen de pg en de vg. Het nu voorliggende wetsvoorstel zorg en dwang sluit goed aan bij de wensen die leven in het veld. Uit het wetsvoorstel blijkt ook dat het kabinet rekening heeft gehouden met een deel van onze opmerkingen en kanttekeningen die wij hadden geplaatst bij het voorontwerp van wet dat ter consultatie aan ons was voorgelegd. Hoewel wij dus positief zijn hebben wij echter nog wel een aantal punten die wij graag veranderd zouden zien in het wetsvoorstel. Wij verwijzen hiervoor naar de bijlage. Oudlaan GA Utrecht Postbus AK Utrecht E info@vgn.org T F Rabobank BTWnr B.01 KvK Utrecht

2 pagina 2 Wet verplichte ggz Op dit moment ligt het wetsvoorstel verplichte ggz voor advies bij de Raad van State. Wij hebben u vorig jaar (bij brief van 19 september 2008) reeds laten weten dat wij er vanuit gaan dat een eventueel samengaan van beide wetten pas op termijn mogelijk zal zijn en dat beide wetten eerst in de praktijk hun werking zullen moeten bewijzen. Dan (al dan niet na een volgende evaluatie) zal bekeken moeten worden of en op welke wijze beide wetten samen zouden kunnen gaan uiteraard met behoud van al het goede van ieders wet. Het wetsvoorstel zorg en dwang houdt veel meer rekening met de kwetsbare positie van onze cliënten dan het wetsvoorstel verplichte ggz. Bij de totstandkoming van dit wetsvoorstel is door middel van gericht onderzoek gekeken naar de specifieke behoeften van deze categorie cliënten. Het wetsvoorstel biedt daarom meer bescherming dan het wetsvoorstel verplichte ggz als er nog geen sprake is van dwang. Wij bepleiten dan ook dat het wetsvoorstel zorg en dwang voortvarend wordt behandeld en spoedig in werking zal kunnen treden en dat niet gewacht wordt op het wetsvoorstel verplichte ggz dat een andere opzet en een andere procedure hanteert voor de toepassing van onvrijwillige zorg. Centrum Indicatiestelling Zorg Het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) krijgt een belangrijke rol toebedeeld bij de toetsing van cliënten of ze al dan niet bereid zijn tot opname in een instelling. Het CIZ beoordeelt of er sprake is van ernstig nadeel die opname rechtvaardigt. Wij zijn blij dat deze rol en de bevoegdheid tot het indienen van een verzoek om een Rechterlijke Machtiging (RM) bij het CIZ is neergelegd en niet bij een commissie psychische zorg zoals in het wetsvoorstel verplichte ggz wordt voorgesteld. Het CIZ immers heeft nu ook al de bevoegdheid om de indicatie in het kader van de AWBZ vast te stellen en geeft tevens de artikel 60 Wet bopz-indicaties af voor de groep cliënten die geen bereidheid en geen bezwaar tonen voor opname. Door hierboven genoemde drie bevoegdheden in één hand te leggen bevordert het ons inziens de snelheid en ook de herkenbaarheid dat er één loket is bij opname. Uiteraard is het wel een voorwaarde dat er voldoende randvoorwaarden zijn om deze bevoegdheden goed te kunnen uitvoeren: de deskundigheid, waarborgen tot onafhankelijkheid en voldoende personeel zijn nodig om deze bevoegdheden waar te kunnen maken. Momenteel blijkt dat het CIZ de workload niet altijd aan kan wat betreft de AWBZ-indicatie. Dit baart ons zorgen en dus zullen de hierboven genoemde randvoorwaarden beter door de overheid moeten worden gefaciliteerd. Administratieve lasten, scholing voorlichting en financiering Het wetsvoorstel kan zeker bijdragen aan een verdere verbetering van de kwaliteit van zorg. Het wetsvoorstel scherpt de vereisten aan waaraan de toepassing van onvrijwillige zorg moet voldoen, waardoor zorgvuldig wordt omgegaan met de toepassing van onvrijwillige zorg.

3 pagina 3 Daar staat echter wel een verzwaring van de taken en van administratieve lasten (zie voor een toelichting artikel 14 in de bijlage) van de verschillende hulpverleners (artsen, zorgverantwoordelijken) tegenover waardoor de kosten die dit met zich meebrengt niet buiten beschouwing kunnen worden gelaten. In het huidige tijdsgewricht van concurrentie, financiële vergoedingen die onder druk staan en de krapper wordende arbeidsmarkt, moeten instellingen voldoende capaciteit en deskundigheid hebben om nieuwe wetgeving op adequate wijze te implementeren en te financieren. De zorgverantwoordelijke krijgt nieuwe, zwaardere taken toebedeeld. Het is dan ook noodzakelijk dat zorgorganisaties in de gelegenheid worden gesteld aanvullende middelen te krijgen (in financiële en personele zin) om mogelijk te maken dat de zorgverantwoordelijke deze taken adequaat kan uitvoeren. Ook lijkt door de veelheid aan taken die de arts krijgt toebedeeld (denk aan de vereiste aanwezigheid bij het multidisciplinair overleg, het afgeven van geneeskundige verklaringen etc.) het aantal beschikbare artsen tekort te zullen schieten. Nergens in de memorie van toelichting wordt op dit aspect ingegaan. Scholing en voorlichting zijn van groot belang als de wet te zijner tijd zal worden ingevoerd. Wij gaan er vanuit dat de regering de zorgaanbieders met voldoende financiële en andere middelen zal ondersteunen om de kwaliteit van zorg en de rechtsbescherming van cliënten gestalte te geven. Daarbij moet ook aandacht zijn voor de veiligheid, zowel voor de cliënt als medewerkers. Het vorenstaande overziende, zien wij dan ook graag dat in de toelichting bij het wetsvoorstel nog aandacht wordt besteed aan de implementatie van het wetsvoorstel, waarin de elementen scholing, voorlichting en financiering een plaats krijgen. ActiZ en VGN werken graag mee aan de uitwerking hiervan om de wet succesvol te kunnen implementeren. Wij hopen dat u onze opmerkingen betrekt bij de totstandkoming van uw eigen reactie op het wetsvoorstel. Wij zijn uiteraard bereid deze brief met bijlage van een nadere toelichting te voorzien. Met vriendelijke groet, Namens ActiZ, Namens de VGN, A.H. Wirtz plv. directeur H. Bruning directeur C.c.: Staatssecretaris van VWS, mevrouw dr. M. Bussemaker Minister van Justitie, de heer mr. E.M.H. Hirsch Ballin

4 pagina 4 BIJLAGE Artikelgewijs commentaar wetsvoorstel zorg en dwang Artikel 1 Artikel 1 lid 1 sub b Indien een zorgaanbieder onvrijwillige zorg verleent, dan wel in een accommodatie mensen opneemt die een besluit tot opname en verblijf van het CIZ hebben of een rechterlijke machtiging of een maatregel voor een crisissituatie, dan dient de zorgaanbieder zijn accommodatie te laten registreren. In de toelichting wordt niet expliciet gesproken over dag- en activiteitencentra. Wij gaan er vanuit dat ook hier de wet van toepassing zal zijn. Het is wenselijk dat de toelichting hierover uitsluitsel geeft. Dienen dag- en activiteitencentra die onvrijwillige zorg verlenen ook te worden geregistreerd? Moeten thuissituaties van cliënten waar (onvrijwillige) ambulante zorg wordt verleend ook geregistreerd worden als locatie? Overigens is het vreemd en verwarrend dat het artikel over de registratie in hoofdstuk 3`Opname en verblijf in een accommodatie`is opgenomen nu immers instellingen zich ook moeten registreren als zij onvrijwillige zorg leveren aan cliënten die niet opgenomen en verblijven in een accommodatie in de zin van hoofdstuk 3. Het artikel dient dan ook in hoofdstuk 1 te worden opgenomen. Het wetsvoorstel heeft de neiging mantelzorgers te zien als verlengstuk van de instelling. De Raad van State maakt daar terecht opmerkingen over (zie blz. 10 en 11 van het advies en het nader rapport). Het nader rapport vermeldt: De zorgaanbieder kan niet verantwoordelijk worden gehouden voor handelingen van iemand die geen professionele kwaliteiten heeft en waar hij geen zeggenschap over heeft. Wij onderschrijven deze opvatting. Er moet dus een strikt onderscheid gehanteerd worden tussen de verantwoordelijkheid van de mantelzorger en de verantwoordelijkheid van de instelling. De mantelzorger is dus geen gemandateerd toezichthouder, zoals de toelichting het op pagina 17 van de memorie van toelichting nog noemt. Het verdient aanbeveling dat het kabinet dit punt verheldert en duidelijk stelt dat zij dezelfde zienswijze als de Raad van State op dit punt heeft en dat het gestelde in de memorie van toelichting over gemandateerd toezichthouder onjuist is. Artikel 1 lid 1 sub e In het wetsvoorstel wordt geen volgorde aangegeven wie de cliënt zou moeten vertegenwoordigen als zowel een wettelijk vertegenwoordiger als een echtgenoot, partner of andere levensgezel ontbreekt. Dit betekent dat de zorgaanbieder te maken kan krijgen met meerdere vertegenwoordigers. Dan dient zich de vraag aan met wie de zorgaanbieder de zaken moet regelen. Dit geldt vooral bij opnames. Indien bijvoorbeeld broers en zussen onderling van mening verschillen of moeder moet worden opgenomen, ontstaat er voor de zorgaanbieder een onduidelijk situatie en is

5 pagina 5 onduidelijk hoe hij moet handelen. De wettekst zelf zou hierover uitsluitsel moeten geven, maar in ieder geval moet de memorie van toelichting hierop gaan, want het is een situatie die in de praktijk zeker voorkomt. Artikel 1 lid 1 sub f zorgaanbieder Volgens de definitie kan de zorgaanbieder ook een Zelfstandige Zonder Personeel (ZZP-er) of een bemiddelingsbureau zijn. Wij gaan ervan uit dat de toepassing van de wet op deze twee categorieën een uitvloeisel is van het recente besluit van VWS dat alle zorgwet- en regelgeving van toepassing is op bemiddelingsbureaus met resp. ZZP-ers. Dit als sluitstuk van langdurig overleg naar aanleiding van het Kort Geding van ActiZ tegen het Convenant ZZP-bemiddeling in de thuiszorg. We zijn blij dat er een level playing field is gecreëerd in die zin dat de Wet zorg en dwang dus voor alle zorgaanbieders geldt, ongeacht welke organisatievorm men kiest. Of dit in de praktijk voor een ZZP-er reëel is zal dan blijken. Artikel 1 lid 2 Verslavingsproblematiek bij (L)VG komt in de praktijk redelijk vaak voor. Dit wordt niet als uitwerking genoemd van ernstig nadeel. Wij zouden graag zien dat deze uitwerking wordt toegevoegd. In dit artikel wordt geen definitie gegeven aan het begrip zorgplan. Aan het zorgplan wordt echter een prominente plaats toegekend in het wetsvoorstel. Het is niet precies duidelijk wat precies onder een zorgplan moet worden verstaan. Een definitie hiervan wordt daarom node gemist. Wellicht dat naar analogie van het Besluit zorgplan AWBZ een bepaling hierover in de wettekst kan worden opgenomen. Artikel 1 lid 6 Onduidelijk is of de genoemde voorwaarden waaraan moet worden voldaan om als ziekte of aandoening bij AMvB gelijk te worden gesteld met een psychogeriatrische aandoening of een verstandelijke beperking, als en en en of als of of of moeten worden begrepen. Artikel 2 Artikel 2 lid 1 sub a Bij dwang ten aanzien van het toedienen van voeding, vocht of medicatie voor een somatische aandoening, gaat het om vormen van zorg die uit medische noodzaak worden voorgeschreven. Aangezien in dit soort situaties multidisciplinair moet worden overlegd betekent dit een taakverzwaring voor artsen en andere disciplines. Wij zijn in beginsel van mening dat bij het toepassen van dwang ten aanzien van somatische aandoeningen, multidisciplinair overleg niet noodzakelijk is. In de toelichting moet worden toegelicht waarom niet kan worden volstaan met de beslissing door alleen een arts.

6 pagina 6 Artikel 2 lid 1 sub c en artikel 2 lid 2 sub b De aanduiding gedurende enige tijd wordt hier gebruikt. Wij vinden deze aanduiding verwarrend en dient uitgelegd te worden. Artikel 2 lid 1 sub b De formulering: medicatie die van invloed is op het gedrag is wel heel ruim. Daar vallen bijvoorbeeld ook anti-epileptica onder, die vanuit medische noodzaak worden voorgeschreven. Ook als de cliënt zich daartegen niet verzet wordt dit als onvrijwillige zorg beschouwd. Het zou beter zijn als formulering: gedragsregulerende medicatie te gebruiken. Dan wordt namelijk specifiek beschreven waar het over gaat. Artikel 3 In artikel 3 lid 1 wordt aangegeven dat de zorgverantwoordelijke de wilsonbekwaamheid kan vaststellen. We zouden graag zien dat dit veranderd wordt in de term hulpverlener omdat het kan voorkomen dat andere hulpverleners geschikter zijn om de wilsonbekwaamheid vast te stellen. Indien de zorgverlener en de vertegenwoordiger niet tot overeenstemming komen over de vraag of de cliënt voor het instemmen met het zorgplan wilsbekwaam is dan wordt de beslissing over de wilsbekwaamheid van de cliënt bij de betrokken arts neergelegd. Waarom wordt de arts voor deze beslissing verantwoordelijk gemaakt? Het gaat wel om instemmen met het zorgplan en niet alleen om instemmen met een medische behandeling. In dit geval zou het meer voor de hand liggen daar een gedragskundige of psycholoog verantwoordelijk voor te maken dan wel ook hier de eis van multidisciplinair overleg aan te verbinden. Met andere woorden, wij zouden graag zien dat het woordje arts vervangen wordt door een hulpverlener zoals een gedragskundige of psycholoog, zodat de instelling zelf kan bepalen wie hiervoor het meest geschikt is. Artikel 3 lid 3 Artikel 3, derde lid bepaalt dat personen die werkzaam zijn in de accommodatie waar de cliënt verblijft niet kunnen worden aangewezen als vertegenwoordiger in de zin van deze wet. De bepaling is opgenomen naar aanleiding van een opmerking van de Raad van State (zie blz. 10 advies en nader rapport). Is een vrijwilliger die in de accommodatie werkzaamheden verricht daar werkzaam in de zin van de wet en kan zo n vrijwilliger derhalve niet als vertegenwoordiger worden aangewezen van een cliënt die in die accommodatie verblijft? Artikel 3 lid 4 We juichen toe dat er een verplichting moet komen om een mentor aan te stellen bij onvrijwillige zorg als er geen vertegenwoordiger is. Het is alleen de vraag of die bevoegdheid tot aanvraag (alleen) bij de zorgaanbieder zou moeten liggen. Het ligt

7 pagina 7 voor de hand die bevoegdheid bij het CIZ neer te leggen omdat die als eerste vaak constateert voor opname dat er geen vertegenwoordiger is. Als bijvoorbeeld een vertegenwoordiger van een cliënt die al in een instelling verblijft overlijdt zou de zorgaanbieder dit aan het CIZ moeten doorgeven waarna het CIZ een mentor kan regelen. Overigens zal het nog steeds moeilijk zijn om voldoende mentoren te vinden. Is het mogelijk dat stichtingen en professionele bureau s als mentor worden benoemd?. Artikel 7 Artikel 7 lid 3 Het is zorgvuldig dat een evaluatie eens in de zes maanden zou moeten plaatsvinden. Wij wijzen er wel op dat dit niet alleen financiële consequenties heeft maar ook capaciteitsproblemen oplevert in de sectoren. In het Besluit Zorgplan bespreking is de evaluatie van het zorgplan niet aan een termijn gebonden en wordt deze in overleg met de vertegenwoordiger bepaald. Dit lijkt ons een meer werkbare bepaling: er doen zich immers ook situaties voor waarbij de situatie van de cliënt al geruime tijd stabiel blijft, dan zou in overleg met de vertegenwoordiger de termijn moeten kunnen worden gesteld. Artikel 7 lid 4 en lid 5 In dit artikel wordt bepaald dat indien de cliënt zorg ontvangt van meer dan één zorgaanbieder, de zorgverantwoordelijke over het zorgplan overlegt met de zorgverantwoordelijken bij die andere zorgaanbieders. Hier wordt terecht aandacht gegeven aan de ketenzorg maar deze bepaling roept wel de nodige vragen op. Is dit in de praktijk wel haalbaar? Want wie moet welke actie wanneer ondernemen? Wie is uiteindelijk eindverantwoordelijk als er meerdere zorgaanbieders zijn waarmee de cliënt een overeenkomst heeft? Wie heeft bijvoorbeeld de eindverantwoordelijkheid (en waarover dan precies) over een cliënt die intramuraal verblijft en overdag naar het dagactiviteitencentrum van een andere organisatie gaat waar in relatie tot deze cliënt onvrijwillige zorg wordt toegepast? De memorie van toelichting gaat hier niet nader op in, maar hierover dient absolute helderheid te komen, anders is het voor de praktijk niet werkbaar. Ook gaat de toelichting niet in op de vraag wie de regie heeft in de situatie dat een cliënt met bijvoorbeeld verblijf tijdelijk wordt opgenomen in een ziekenhuis voor een somatische behandeling waar ook onvrijwillige zorg kan plaatsvinden, in het kader van de wet zorg en dwang. Wie heeft in deze situatie de regie en wie is eindverantwoordelijk? Artikel 8 Bij toepassing van onvrijwillige zorg moet tenminste met een deskundige en bij onvrijwillige zorg die valt onder art. 2 lid 1 sub a-c daarnaast ook met een arts worden overlegd. Wij vinden een dergelijk overleg van belang maar hebben de vraag of dit

8 pagina 8 overleg in alle gevallen face-to face zou moeten zijn. We kunnen ons bepaalde situaties voorstellen dat de arts een dergelijk overleg ook telefonisch zou kunnen afhandelen. Artikel 8 gaat over de verplichting om onvrijwillige zorg in multi disciplinair overleg (mdo) te bespreken. Uit het wetsvoorstel blijkt niet wie, welke persoon, uit het mdo uiteindelijk eindverantwoordelijk is voor de beslissing over het al dan niet toepassen van onvrijwillige zorg bij een cliënt. Wie is uiteindelijk eindverantwoordelijk dat, indien er geen overeenstemming wordt gekregen in het mdo over de toepassing van onvrijwillige zorg, er toch hierover een beslissing wordt genomen die opgenomen wordt in het zorgplan? Artikel 10 Artikel 10 lid 1 sub a zouden wij omwille van de duidelijkheid graag geschrapt zien en aan artikel 10 sub b toegevoegd aan het eind van de zin of stoppen. Bij Artikel 10 lid 1 sub e is ons niet duidelijk wat onder toezicht wordt verstaan tijdens de toepassing. Kan dat ook op afstand zijn bijvoorbeeld via cameratoezicht? Nergens wordt gesteld dat er een termijn is verbonden aan de onvrijwillige zorg. Is dat de bedoeling? Artikel 13 Artikel 13 is zeer onduidelijk om te lezen: er wordt veel verwezen naar andere artikelen. Het verdient aanbeveling de verwijzingen uitgeschreven in dit artikel op te nemen. Verder kan artikel 13 lid 3 eruit omdat dit dubbelop is: dit staat immers ook al in het zorgplan. Voor de praktijk is het wenselijk dat in de toelichting een duidelijk overzicht wordt gegeven wat nu precies in het zorgplan moet worden opgenomen en welke bescheiden nu allemaal in het cliëntendossier dienen te worden opgenomen. Artikel 13 lid 4 In de Wgbo geldt een bewaartermijn van 15 jaar. Indien onvrijwillige zorg is verleend dienen de bescheiden die betrekking hebben op onvrijwillige zorg in dit wetsvoorstel vijf jaar te worden bewaard. Het scheiden van de stukken na vijf jaren zal in de praktijk als lastig kunnen worden ervaren. Hierbij is de vraag of iedere keer dat de termijn van vijf jaar is verstreken voor iedere toepassing van een vorm van onvrijwillige zorg dit uit het dossier verwijderd dient te worden? Overigens is het de vraag of dan toch niet de termijn van 15 jaar uit de Wgbo geldt, gezien de prominente rol van de arts bij het nemen van beslissingen met betrekking tot de toepassing van onvrijwillige zorg. Het verdient aanbeveling om één bewaartermijn te hanteren. Artikel 14

9 pagina 9 Op grond van de Wet bopz moeten alleen nood- en dwangmaatregelen aan de IGZ gemeld worden. In het onderhavige wetsvoorstel dient tenminste eens per zes maanden aan de IGZ een overzicht te worden gegeven van alle (ook vrijwillig gegeven) onvrijwillige zorg die is verleend, onder vermelding van de aard, frequentie en noodzaak daarvan. We missen een duidelijke toelichting welke gegevens precies aan de IGZ aangeleverd moeten worden. Het is onduidelijk wat in dit kader met frequentie wordt bedoeld. Als het hier gaat om het aanleveren van het aantal keren dat de onvrijwillige zorg (die overigens kan bestaan uit vele vormen en aantallen) is toegepast dan is dat een onwerkbare zaak en dus een verzwaring van de administratieve lasten, in tegenstelling tot wat de memorie van toelichting hierover stelt. Wel zou in de registratie kunnen worden opgenomen de afspraak die gemaakt is m.b.t. de frequentie waarmee de maatregel naar verwachting zal worden toegepast, bijv. dagelijks of incidenteel. In het dossier van de cliënt kan dan gedurende een bepaalde periode een overzicht worden bewaard waarop is aangetekend hoe vaak de onvrijwillige zorg is toegepast als het gaat om incidentele toepassingen. De structurele toepassingen kunnen in het zorgplan worden vermeld. De inspectie krijgt immers inzagerecht in het dossier. Overigens is de zinsnede ten minste eens per 6 maanden te vrij geformuleerd en leidt tot rechtsongelijkheid. Kan de IGZ naar eigen dunken dan ook vaker de gegevens opvragen? Artikel 15 Hoeft een instelling zich niet te registreren als hij alleen vrijwillige zorg verleent? Zie overigens ook het gestelde onder artikel 1 lid 1 sub b. Zoals reeds onder artikel 1 gesteld, is het vreemd dat het artikel over de registratie in het hoofdstuk `Opname en verblijf in een accommodatie` is opgenomen nu immers instellingen zich ook moeten registreren als zij onvrijwillige zorg leveren aan cliënten die niet opgenomen en verblijven in een accommodatie in de zin van hoofdstuk 3. Het artikel dient dan ook in hoofdstuk 1 te worden opgenomen. En indien het een cliënt betreft die thuis zorg ontvangt dan lijkt het ons gezien de privacy van de cliënt niet wenselijk dat zijn huis als accommodatie wordt vermeld in de registratie die volgens artikel 15 openbaar is. Artikel 16 en artikel 19 In artikel 16 lid 1 en artikel 19 lid 2 sub a wordt aangegeven dat een cliënt ouder moet zijn dan 12 jaar bij opname en verblijf. We vragen ons af of dit een vergissing is en zo nee welke regeling geldt dan voor kinderen onder de 12 jaar. En hoe zit dit bij de toepassing van onvrijwillige zorg bij vrijwillig opgenomen kinderen onder de 12 jaar. Het verdient aanbeveling dat het wetsvoorstel uitsluitsel geeft dat zij ook onder het wetsvoorstel vallen. Overigens worden in de toelichting nauwelijks (slechts in relatie tot pedagogische maatregelen) opmerkingen gemaakt over jeugdigen. Het verdient aanbeveling aan deze doelgroep ook de nodige aandacht te besteden. Artikel 17

10 pagina 10 Artikel 17 lid 4 geeft aan dat het indicatieorgaan (CIZ) binnen 6 weken een besluit neemt. Hoewel de huidige artikel 60 Bopz-toets los staat van indicatiestelling AWBZ is het voor zorgaanbieder wel van belang om beide gelijktijdig te laten lopen. Graag vragen we hier aandacht voor omdat het nog al eens voorkomt dat de Bopz toets te laat komt en dit geeft onzekerheid en onwerkbare situaties (er mag dan immers geen onvrijwillige zorg worden toegepast) niet alleen voor de cliënt maar ook voor de zorgaanbieder. Artikel 21 algemeen Het CIZ heeft de rol van het OM overgenomen. Het is niet duidelijk wat dient te gebeuren als het CIZ weigert een rechtelijke machtiging aan te vragen. Is er dan beroep mogelijk? Valt de beslissing van het CIZ onder de reikwijdte van het algemeen bestuursrecht? Artikel 21 lid 1 Waarom is gekozen voor de termijn van drie weken? Een aanvraag voor thuiswonende cliënten waarvoor een RM nodig is, is meestal urgenter dan een aanvraag voor een cliënt in een instelling. Wij pleiten ervoor dat in beide situaties binnen een week een aanvraag voor een RM dient te worden gedaan. Er ontstaan anders problemen vanwege het vasthouden van een bed voor iemand met een RM. Dit kan tot gevolg hebben dat een bed 4-6 weken onbezet (hetgeen geen financiering door leegstand betekent). Artikel 21 lid 7 en 22 lid 3 Een geneeskundige verklaring dient afgegeven te worden door een onafhankelijk arts (niet aan de organisatie verbonden). Dit zal echter een aanspraak doen op de schaarse tijd van artsen en tot (net als bij de half jaarlijkse evaluatie van gedragsmedicatie bij cliënten waar er al jaren sprake is van een stabiele situatie) capaciteitsproblemen kunnen leiden. Ons inziens kan volstaan worden met een verklaring van een arts die wel aan de organisatie is verbonden, maar niet de behandelend arts van de cliënt is. Overigens is het ook moeilijk bij grote organisaties een arts te vinden die bereid is op te treden ver buiten zijn werkgebied Artikel 40 Artikel 40 lid 2 Huisregels gelden voor alle cliënten en dus ook voor vrijwillig opgenomen cliënten en de bepaling over huisregels dient dan ook in hoofdstuk 1 te worden opgenomen in plaats van in het huidige hoofdstuk. Artikel 45 Artikel 45 lid 1 De overgrote meerderheid van zorgaanbieders in de VG en V&V-sector zijn aangesloten bij een regionale klachtencommissie. Het is ons niet geheel duidelijk wat

11 pagina 11 men wil bereiken door in het vervolg het verplicht te stellen dat men zich aansluit bij een klachtencommissie die is ingesteld door representatieve cliëntenorganisaties en zorgaanbieders. Mocht het argument de onafhankelijkheid zijn dan wordt ons inziens hier ook al aan voldaan door aan te sluiten bij een regionale klachtencommissie. En het feit dat er niet veel klachten worden ingediend ligt niet aan de klachtencommissies maar aan andere factoren. Beter zou zijn om de klachtenopvang verder te ontwikkelen. VGN en ActiZ zijn samen met LOC en LSR -mede namens Platform VG en CG-Raad- een project gestart met als doel het ontwikkelen en vaststellen van een taak- en functiebeschrijving van de Cliëntvertrouwenspersoon (CVP). We zouden dan ook liever zien dat de overheid de randvoorwaarden die uit dit project voortvloeien faciliteert om een dergelijke functionaris aan te stellen. Artikel 46 Bij de commissie dient een zodanig aantal zorgaanbieders aangesloten te zijn dat de commissie de facto minimaal 50 klachten per jaar afhandelt. Uit diverse onderzoeken blijkt dat dit aantal klachten naar alle waarschijnlijkheid niet gehaald zal worden. Ook niet als men besluit tot het instellen van een landelijke klachtencommissie. Verder vragen we ons af waarom een minimum van het aantal klachten überhaupt genoemd wordt. En wat als de klachtencommissie dat aantal in een jaar niet haalt. Wat zijn dan de consequenties voor de uitspraken van die commissie en de commissie zelf? Artikel 49 Artikel 49 lid 3 Het wetsvoorstel geeft de toezichthouders de mogelijkheid om dossiers in te zien voor zover dit redelijkerwijs noodzakelijk is. Wij wijzen er op dat dit inzagerecht ook is geregeld in het wetsvoorstel Uitbreiding bestuursrechtelijke handhaving volksgezondheidswetgeving. Naar aanleiding van een advies van het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP) is in dit wetsvoorstel echter inzage in dossiers beperkt tot gevallen waarin dit noodzakelijk is voor de vervulling van hun taak. Wij stellen voor om artikel 49 lid 3 in die zin aan te passen. Overigens vragen wij ons af of deze bepaling nog nodig is als het genoemde wetsvoorstel in werking is getreden.