Evaluatieprogrammering Begroting 2012

Transcriptie

1 Ministerie van Buitenlandse Zaken Evaluatieprogrammering Begroting 2012 periode: 2009 t/m 2014 Overzicht van onderzoeken naar de doelmatigheid en de doeltreffendheid van beleid: een kwestie van verantwoorden en leren definitieve versie 8 september 2011 (voor extern gebruik)

2 Beleidsartikel 1: Versterkte internationale rechtsorde en eerbiediging van mensenrechten Operationele doelstelling 1 Een goed functionerende internationale rechtsorde Aanspreekpunt: DVF Bevordering internationale rechtsorde DVF One UN (Delivering as One) DVF Evaluatie UNESCO DVF Derden (VN) Derden Operationele doelstelling 2 Bescherming van de rechten van de mens Aanspreekpunt: DMH Mensenrechtenbeleid DMH Deelstudie uitvoering mensenrechtenbeleid DMH Operationele doelstelling 3 is begroting 2012 onderdeel van Artikel 8, operationele doelstelling 2: een aantrekkelijk vestigingsklimaat voor internationale organisaties in Nederland. 2

3 Beleidsartikel 2: Grotere veiligheid en stabiliteit, effectieve humanitaire hulpverlening en goed bestuur Operationele doelstelling 1 Aanspreekpunt: DVB Goede internationale samenwerking ter bevordering van de nationale en bondgenootschappelijke veiligheid De Nederlandse inzet t.b.v. een effectiever en meer politiek functioneren van de NAVO DVB Atlantische Commissie DVB Operationele doelstelling 2 Aanspreekpunt: DVB Bestrijding en terugdringing van het internationale terrorisme en andere vormen van internationale criminaliteit Operationele doelstelling 3 Aanspreekpunt: DVB Bestrijding van proliferatie van massavernietigingswapens, bevordering van ontwapening, wapenbeheersing en het voeren van een restrictief en transparant wapenexportbeleid Exportcontrolebeleid DVB 3

4 Conventionele wapenbeheersing DVB Operationele doelstelling 4 Het bevorderen van energievoorzienings- en grondstoffenzekerheid Aanspreekpunt: DME Energievoorzieningszekerheid DME Operationele doelstelling 5 Veiligheid, goed bestuur en rechtsorde in prioritaire gebieden Aanspreekpunt: DVB/EFV DMH/DEU/DWH Bevordering regionale stabiliteit EFV Beleid Latijns Amerika (OD 4.2) DMH Nabuurschapbeleid (incl. MATRA) DIE/DEU Het Nederlandse Latijns Amerika beleid landenstudie Nicaragua DWH Evaluatie van het Nederlandse beleid ten aanzien van de Westelijke Balkan 2004 t/m 2008 Netherlands Institute for Multiparty Democracy (zie ook 4.2) DEU DMH Beleidsprogramma Biodiversiteit Internationaal (BBI)/MATRA DEU DEU Conflictpreventie en vredesopbouw Zuid- Soedan (multi-donor) EFV Conflictpreventie en vredesopbouw in DRC (multi-donor) EFV Eind ISAF/Uruzgan (met Defensie) DVB/EFV Evaluatiedienst Defensie Versterking rechtsstaat Kunduz DVB/EFV Goed bestuur DMH nnb 4

5 Van noodhulp naar wederopbouw (zie ook OD 2.6) EFV/DMH Operationele doelstelling 6 Effectieve humanitaire hulpverlening Aanspreekpunt: DMH Humanitaire Hulp DMH Tsunami-hulp / Linking Relief, Rehabilitation and Development, fase II (LRRD-II) (multidonor) DMH Haiti - noodhulp DMH multi-donor Evaluatie Central Emergency Response Fund (CERF) Common Humanitarian Funds DMH Clusterbenadering DMH Van noodhulp naar wederopbouw (zie ook OD 2.5) Global logistics WFP (multi-donor) DMH DMH DMH VN VN VN 5

6 Beleidsartikel 3: Versterkte Europese samenwerking Operationele doelstelling 1 Aanspreekpunt: DIE Een democratische, slagvaardige en transparante Europese Unie die haar burgers vrijheid, recht, veiligheid, welvaart en duurzame economische groei biedt Versterking Europese samenwerking en Nederlandse positie (zie ook 3.4.) DIE Evaluatie van EU beleid t.a.v. vrijheid, veiligheid en recht (Haags Programma) DIE EU Operationele doelstelling 2 Aanspreekpunt: DIE Een effectief, efficiënt en coherent optreden van de Unie ten opzichte van derde landen en regio s, inclusief ontwikkelingslanden OS beleid van de Unie DIE Operationele doelstelling 3 Een hechtere Europese waardengemeenschap Aanspreekpunt: DEU Vijf jaar top van Warschau DEU 6

7 Operationele doelstelling 4 Versterkte Nederlandse positie Unie van 27 Aanspreekpunt: DIE Versterking Europese samenwerking en Nederlandse positie (zie ook 3.1.) DIE 7

8 Beleidsartikel 4: Meer welvaart, eerlijkere verdeling en minder armoede Operationele doelstelling 1 Toegenomen voedselzekerheid van ontwikkelingslanden Aanspreekpunt: Voedselzekerheid & landbouwontwikkeling Syntheseonderzoek Voedselzekerheid SADAA Strategic Alliance for the Development of Agriculture in Africa derden Operationele doelstelling 2 Effectief armoedebeleid van ontwikkelingslanden Aanspreekpunt: DEC Relatie begrotingssteun en armoede DEC Beleid Latijns Amerika (zie ook OD 2.5) DWH Beleid Latijns Amerika landenstudie Nicaragua DWH Deelonderzoeken relatie begrotingssteun en armoede waaronder Zambia (multi-donor) zie ook 5.1 Capaciteitsversterking op basis van case studies (PSO, SNV, Commissie MER, Agriterra, gezondheidssector Ghana, Partos, NIMD) zie ook OD 5.2 Implementatie van de Paris Declaration (multidonor) Effecten schuldverlichting (Nigeria, DRC) (multidonor) Lange termijn effecten en duurzaamheid ontwikkelingssamenwerking DEC DEC/DMH/DSO DEC DAF DGIS/DEC Kanaalkeuze en complementariteiten DGIS/DEC Nederlandse inzet bij de Wereldbank DVF Evaluatie coherentie-eenheid (DGIS/CE) DGIS/CE One UN, Delivering as One (zie ook OD 1.1) DVF ECDPM derde (VN) 8

9 Operationele doelstelling 3 Private Sector ontwikkeling Aanspreekpunt: Private Sector Ontwikkeling FMO (verschillende s: FMO-A, MASSIF, CD) FMO-MOL-infrastructuurfonds Private Sector Investerings-programma (PSI) Public Private Infrastructure Advisory Facility Doelbereiking Nederlandse ondersteuning van import bevordering vanuit OS landen (CBI) Initiatief Duurzame Handel (IDH) ORET DGIS Publiek-private Partnerschappen ORIO Operationele doelstelling 4 Effectieve Nederlandse handels- en investeringsbevordering Aanspreekpunt: BSG Netherlands Business Support Offices (NBSO) netwerk Economische Diplomatie BSG BSG BSG 9

10 Beleidsartikel 5: Toegenomen menselijke ontplooiing en sociale ontwikkeling Operationele doelstelling 1 Aanspreekpunt: DSO Goed onderwijs, goed opgeleide bevolking en capaciteit voor onderzoek en innovatie voornamelijk ten behoeve van beleidsprioriteiten Beleid Basic Education DSO Vervolg basisonderwijs Oeganda (gezamenlijk) Basisonderwijs Zambia (deelstudie budgetsteun Zambia) zie ook OD 4.2 Basisonderwijs Bangladesh DSO Basisonderwijs Bolivia (multi-donor) DSO NFP DSO NPT/NICHE DSO Beroepsonderwijs en arbeidsmarkt DSO DSO DSO Derden DSO DSO Evaluatie Fast Track Initiative (FTI) (multi-donor) DSO derden Evaluatie onderwijs in fragiele staten (UNICEF) DSO derden (Unicef) Evaluatie Early Childhood Development (UNICEF) DSO derden (Unicef) Operationele doelstelling 2 Aanspreekpunt: DSO Versterking van maatschappelijk middenveld in ontwikkelingslanden Beperkte beleidsdoorlichting MFS DSO Steun aan het maatschappelijk middenveld DSO Landenstudie Nicaragua maatschappelijk middenveld DSO Capaciteitsversterking op basis van case studies (PSO, SNV, Commissie MER, Agriterra, gezondheidssector Ghana, Partos, NIMD) zie ook OD 4.2 DEC Evaluatie SNV DSO Lobby en advocacy activiteiten van NGO s DSO Directe financiering van lokale NGO s DSO 10

11 Syntheseonderzoek sociale en productieve investeringen (art 5) DSO Kwaliteitsoordeel programma-s MFS I DSO Operationele doelstelling 3 Gelijke rechten en kansen voor vrouwen Aanspreekpunt: DMH Beleidsdoorlichting genderbeleid DMH MDG 3 fonds DMH Nationaal actieplan 1325 Op de bres voor Vrouwen, Vrede en Veiligheid DMH Bilaterale actieplannen gericht op bestrijding geweld tegen vrouwen (twee landen) DMH - Operationele doelstelling 4 Seksuele en reproductieve gezondheid en rechten voor iedereen Aanspreekpunt: DSO Beleidsdoorlichting SRGR en Aids DSO GFATM DSO derden Landenstudie Nicaragua SRGR / gezondheid DSO en SRGR (o.a. Nicaragua, Mali, Bangladesh) DSO Evaluatie UNAIDS DSO derden International Planned Parenthood Federation DSO DSO Population Services International DSO DSO Synthesis of SRHR impact evaluations DSO DSO 11

12 Beleidsartikel 6: Duurzaam water- en milieubeheer Operationele doelstelling 1 Duurzaam milieugebruik wereldwijd Aanspreekpunt: DMW Beleidsdoorlichting hernieuwbare energie in ontwikkelingssamenwerking DME Impact energie-activiteiten in Rwanda en Indonesië DME Evaluatie Rio-verdragen DME derde Evaluatie Interdepartementaal Beleidsprogramma Biodiversiteit DME DME Operationele doelstelling 2 Aanspreekpunt: DME Efficiënt en duurzaam watergebruik, veiliger delta s en stroomgebieden en verbeterde toegang tot drinkwater en sanitaire voorzieningen in ontwikkelingslanden/partnerlanden Duurzame toegang tot veilig drinkwater en elementaire sanitaire voorzieningen DMW Impact water en sanitaire voorzieningen in Egypte DMW Impact water en sanitaire voorzieningen in Mozambique en Benin DMW Evaluatie internationale waterinstellingen (multi-donor) DMW DMW 12

13 Beleidsartikel 7: Welzijn en veiligheid van Nederlanders in het buitenland en regulering van het personenverkeer Operationele doelstelling 1 Aanspreekpunt: DCM Op basis van eigen verantwoordelijkheid consulaire dienstverlening bieden aan Nederlanders in het buitenland. Beleidskader consulaire dienstverlening (zie ook 7.2) DCM Operationele doelstelling 2 Samen met (keten)partners het personenverkeer reguleren Aanspreekpunt: DCM Beleidskader Consulaire dienstverlening (zie ook OD 7.1) Website Geld naar huis DCM Analyse migratie en ontwikkeling DCM DCM DCM 13

14 Beleidsartikel 8: Versterkt cultureel profiel en positieve beeldvorming in en buiten Nederland Operationele doelstelling 1 Grotere buitenlandse bekendheid met de Nederlandse cultuur Aanspreekpunt: ICE Internationaal Cultuurbeleid ICE ICE Prins Claus Fonds ICE ICE Cultuurstichting China-Nederland ICE ICE Kosmopolis (met OCW) ICE ICE UNESCO DVF derden Operationele doelstelling 2 Aanspreekpunt: DKP Een aantrekkelijk vestigingsklimaat voor internationale organisaties in Nederland Operationele doelstelling 3 Aanspreekpunt: COM Vergroten van begrip en/of steun voor Nederlandse zienswijze, standpunten en beleid in het buitenland en het versterken van het draagvlak in eigen land voor het buitenlandbeleid 14

15 Draagvlak OS COM NCDO/SBOS DSO 15

16 BIJLAGE I: Lijst met afkortingen ACS AIV AMV AO BBI BNPP BSG BZ BZK CBI CD CERF CHF COM DAC DAF DCI DCM DEC DEU DG BEB DGIS/CE DIE DKP DME DMH DMH/HH DRC DSO DVB DVF DWH ECDPM EFV ENPI EOF ERW EU EVD EZ FMO FTI GFATM HGIS HIV/Aids IBO ICE IDH IEG IFI IPA IS ISAF Ks LRRD M&O MASSIF MATRA MDG Commissie MER Association of Caribbean States Adviesraad Internationale Vraagstukken Alleenstaande Minderjarige Vreemdelingen Algemeen Overleg (Tweede Kamer) Beleidsprogramma Biodiversiteit Internationaal Bank-Netherlands Partnership Programme Bureau Secretaris-Generaal Ministerie van Buitenlandse Zaken Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Centrum tot Bevordering van Import uit ontwikkelingslanden Capacity Development Central Emergency Response Fund Common Humanitarian Funds Communicatie Development Assistance Committee Sub-Sahara Afrika Development Cooperation Instrument Consulaire Zaken en Migratiebeleid Duurzame Economische Ontwikkeling Effectiviteit en Coherentie Europa Directeur-Generaal Buitenlandse Economische Betrekkingen Directoraat-Generaal Internationale Samenwerking/Coherentie Eenheid Integratie Europa Kabinet en Protocol Klimaat, Milieu, Energie en Water Mensenrechten, Goed Bestuur en Humanitaire Hulp DMH/Afdeling Humanitaire Hulp Democratische Republiek Congo Sociale Ontwikkeling Veiligheidsbeleid Verenigde Naties en Internationale Financiële Instellingen Westelijk Halfrond European Centre for Development Policy Management Eenheid Fragiliteit en Vredesopbouw Europees Nabuurschaps-en Partnerschap instrument Europees Ontwikkelings Fonds Explosive Remnants of War Europese Unie Economische Voorlichtingsdienst (agentschap van EZ) Ministerie van Economische Zaken Financieringsmaatschappij Ontwikkelingslanden Fast Track Initiative Global Fund to Fight Aids, Tuberculosis and Malaria Homogene Groep Internationale Samenwerking Human Immunodeficiency Virus/Acquired immune deficiency syndrome Inspectie Ontwikkelingssamenwerking en Beleids Interdepartementaal Beleidsonderzoek Eenheid Internationaal Cultuurbeleid Initiatief Duurzame Handel Independent Evaluation Group (Wereldbank) Internationale Financiële Instelling Instrument for Pre-Accession Internationale Samenwerking International Security Assistance force Kamerstuk Linking Relief, Rehabilitation and Development Migratie & Ontwikkeling Een ontwikkelingsfonds voor de financiële sector (FMO) (Programma) Maatschappelijke Transformatie Millennium Development Goal Commissie voor de Milieueffectage 16

17 MFS MOL MvT NAVO NBSO NCDO NCTB NFIA NFP NGO NICHE NIMD NPT OCW OD ODA OESO ORET ORIO OS PSI PSO PUM RPE RvE SAADA SALIN SBOS SNV SRGR SRHR TK TMF TOR TWA UN UNAIDS UNESCO UNICEF UNIFEM UNOCHA VMP VN WB WFP Medefinancieringsstelsel Minst Ontwikkeld Land Memorie van Toelichting Noord-Atlantische Verdragsorganisatie Netherlands Business Support Office Nationale Commissie voor Internationale Samenwerking en Duurzame Ontwikkeling Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding Netherlands Foreign Investment Agency Netherlands Fellowships Programme Niet-Gouvernementele Organisatie Netherlands Institutional Capacity Development in Higher Education programme Netherlands Institute for Multiparty Democracy Netherlands Programme for institutional strengthening of post-secondary education and Training Capacity Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Operationele Doelstelling Official Development Assistance Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling Ontwikkelingsrelevante Exporttransacties Ontwikkelingsrelevante Infrastructuurontwikkeling Ontwikkelingssamenwerking Private Sector Investeringsprogramma Personele Samenwerking Programma Uitzending Managers Netherlands Senior Experts Regeling periodiek onderzoek en beleidsinformatie Raad van Europa Strategic Alliance for Agricultural Development in Africa Strategic Alliances with International NGOs Subsidiefaciliteit voor Burgerschap en Ontwikkelingssamenwerking Stichting SNV Nederlandse Ontwikkelingsorganisatie Seksuele en Reproductieve Gezondheid en Rechten Sexual and Reproductive Health and Rights Tweede Kamer Thematische Medefinanciering Terms of Reference Technisch Wetenschappelijke Attaché United Nations Joint United Nations Programme on HIV/AIDS United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization United Nations International Children's Emergency Fund United Nations Development Fund for Women United Nations Office for the Coordination of Humanitarian Affairs Vakbondsmedefinancieringsprogramma Verenigde Naties World Bank / Wereldbank World Food Programme 17

18 BIJLAGE II: Uitleg transitie van 34 naar 27 operationele doelstellingen en bijbehorende verplichtingen De politieke keuzes, beleidsinzet en bezuinigingen komen tot uiting operationele doelstellingen van het ministerie van Buitenlandse Zaken. In de begroting 2012 is een vermindering van het aantal operationele doelstellingen van 34 naar 27 gerealiseerd. Deze vermindering is verwerkt programmering. In onderstaand overzicht is per artikel en operationele doelstelling opgenomen welke wijzigingen er hebben plaatsgevonden (pijlen bij artikel 1 en 2 tonen de systematiek): WAS (MvT 2011) WORDT (MvT 2012) Artikel 1.Versterkte internationale rechtsorde en eerbiediging mensenrechten Operationele doelstelling/subartikel Artikel Operationele doelstelling/subartikel 1.1 Internationale rechtsorde 1.Versterkte 1.1 Een goed functionerende internationale internationale rechtsorde 1.2 Mensenrechten rechtsorde en 1.2 Bescherming van de rechten van de eerbiediging van mens mensenrechten 1.3 Internationale Juridische Instellingen 8.2 Een aantrekkelijk vestigingsklimaat voor internationale organisaties in Nederland 2. Grotere veiligheid en stabiliteit, effectieve humanitaire hulpverlening en goed bestuur 2.1 Nationale en bondgenootschappelijke veiligheid 2.2 Bestrijding internationaal terrorisme 2. Grotere veiligheid en stabiliteit, effectieve humanitaire hulpverlening en goed bestuur 2.1 Goede internationale samenwerking ter bevordering van de nationale en bondgenootschappelijke veiligheid 2.2 Bestrijding en terugdringing van het internationale terrorisme en andere vormen van internationale criminaliteit 2.3 Non- proliferatie en ontwapening 2.3 Bestrijding van proliferatie van massavernietigingswapens, bevordering van ontwapening, wapenbeheersing en het voeren van een transparant en verantwoord wapenexportbeleid. 2.4 Conventionele wapenbeheersing 2.4 Het bevorderen van energievoorzienings- en grondstoffenzekerheid 2.5 Regionale stabiliteit en crisisbeheersing 2.5 Veiligheid, goed bestuur en rechtsorde in prioritaire gebieden 2.6 Humanitaire hulpverlening 2.6 Effectieve humanitaire hulp 2.7 Goed bestuur 2.8 Het bevorderen van energievoorzieningszekerheid 3 Versterkte Europese samenwerking 3.1 Nederlandse afdrachten aan de EU 3.2 Ondersteuning bij pre- en post-accessie 3 Europese samenwerking 3.1 Een democratische, slagvaardige en transparante Europese Unie die haar burgers vrijheid, recht, veiligheid, welvaart en duurzame economische groei biedt 2.5 Veiligheid, goed bestuur en rechtsorde in prioritaire gebieden 4. Meer welvaart, eerlijkere verdeling en minder armoede 3.3 EOF Europees ontwikkelingsfonds 3.2 Een effectief, efficiënt en coherent optreden van de Unie ten opzichte van derde landen en regio s, inclusief ontwikkelingslanden 3.4 Nederlandse positie EU 3.3 Een hechtere Europese waardengemeenschap 3.5 Raad van Europa 3.4 Versterkte Nederlandse positie Unie van Handels- en financieel systeem 4. Meer welvaart, eerlijkere verdeling en minder armoede 1.1 Een goed functionerende internationale rechtsorde 4.2 Effectief armoedebeleid van ontwikkelingslanden 4.3 Economische groei in ontwikkelingslanden door private sector ontwikkeling 4.2 Armoede vermindering 4.1 Toegenomen voedselzekerheid in partnerlanden 4.2 Effectief armoedebeleid van ontwikkelingslanden 4.3 Verhoogde economische groei en verminderde armoede als gevolg van gezonde private sector ontwikkeling in ontwikkelingslanden 4.1 Toegenomen voedselzekerheid in partnerlanden 4.3 Private sector ontwikkeling 18

19 4.4 Kwaliteit en effectiviteit ontwikkelingssamenwerking 4.5 Nederlandse handels- en investeringsbevordering 4.2 Effectief armoedebeleid van ontwikkelingslanden 4.4 Effectieve Nederlandse handels- en investeringsbevordering 5. Toegenomen menselijke ontplooiing en sociale ontwikkeling 5.1 Alle kinderen, jongeren en volwassenen hebben gelijke kansen om kwalitatief goed onderwijs te doorlopen, dat hen de benodigde vaardigheden en kennis biedt om op een volwaardige wijze deel te kunnen nemen aan de samenleving. 5.2 Versterking van het gebruik van kennis en onderzoek in beleid en praktijk van ontwikkelingssamenwerking en versterking van post-secundaire onderwijs- en onderzoekscapaciteit in partnerlanden. Vermindering van kwalitatieve en kwantitatieve tekorten aan geschoold middenkader. 5. Toegenomen menselijke ontplooiing en sociale ontwikkeling 4.2 Effectief armoedebeleid van ontwikkelingslanden 5.1 Goed onderwijs, goed opgeleide bevolking en capaciteit voor onderzoek en innovatie voornamelijk ten behoeve van de beleidsprioriteiten. 5.1 Goed onderwijs, goed opgeleide bevolking en capaciteit voor onderzoek en innovatie voornamelijk ten behoeve van de beleidsprioriteiten. 5.3 Gender 5.3 Gelijke rechten en kansen voor vrouwen. 5.4 HIV/AIDS 5.4 Seksuele en reproductieve gezondheid en rechten voor iedereen 5.5 Reproductieve gezondheid 5.4 Seksuele en reproductieve gezondheid en rechten voor iedereen 5.6 Participatie civil society 5.2 Versterking van het maatschappelijk middenveld in ontwikkelingslanden. 8.1 Grotere buitenlandse bekendheid met de Nederlandse cultuur 6. Beter beschermd en verbeterd milieu 6.1 Milieu en water 6. Duurzaam water- en milieubeheer 6.1 Duurzaam milieugebruik wereldwijd. 6.2 Efficiënt en duurzaam watergebruik, veiliger delta s en stroomgebieden en verbeterde toegang tot drinkwater en sanitaire voorzieningen in ontwikkelingslanden/partnerlanden 6.2 Duurzaam waterbeheer, een hoger percentage mensen dat duurzame toegang heeft tot veilig drinkwater en sanitaire voorzieningen 6.2 Efficiënt en duurzaam watergebruik, veiliger delta s en stroomgebieden en verbeterde toegang tot drinkwater en sanitaire voorzieningen in ontwikkelingslanden/partnerlanden 7. Welzijn en veiligheid van Nederlanders in het buitenland en regulering van personenverkeer 7.1 Consulaire dienstverlening 7. Welzijn en veiligheid van Nederlanders in het buitenland en regulering van het personenverkeer 7.1 Op basis van eigen verantwoordelijkheid consulaire dienstverlening bieden aan Nederlanders in het buitenland. 7.2 Vreemdelingenbeleid 7.2 Samen met (keten)partners het personenverkeer reguleren 8. Versterkt cultureel profiel en positieve beeldvorming in en buiten Nederlan 8.1 Grotere buitenlandse bekendheid met de Nederlandse cultuur en versterking van de culturele identiteit in ontwikkelingslanden 8. Versterkt cultureel profiel en positieve beeldvorming in en buiten Nederland 8.1 Grotere buitenlandse bekendheid met de Nederlandse cultuur 8.2 Cultureel Erfgoed 8.3 Draagvlak Nederlands buitenlands beleid. 8.3 Vergroten van begrip en/of steun voor Nederlandse zienswijzen, standpunten en beleid in het buitenland en het versterken van het draagvlak in eigen land voor het buitenlandbeleid. 8.4 Vestigingsklimaat internationale organisaties in Nederland 8.2 Een aantrekkelijk vestigingsklimaat voor internationale organisaties in Nederland 19

20 20