CT Protocol Oesophagus carcinoom

Transcriptie

1 CT Protocol Oesophagus carcinoom Indicatie: Stagering oesophagustumor, oesophagus-cardiatumor. Voorbereiding: Patiënt nuchter, geen vast voedsel 4 uur van te voren. Orale voorbereiding: water ipv oraal contrast, 500 à 1000 ml water min. voorafgaand aan onderzoek. Op tafel paar slokken water (met eventueel EZ-gas korrels). Hypotonie: 20mg. Buscopan iv., direct voor start scan. Positionering: rugligging, armen boven hoofd. Scan 1: Thorax: Scanvolume: van larynx tot ruim caudaal van overgang oes-maag. Inspiratie, scanrichting cran-caudaal. Scan 2: Abdomen: Scanvolume: van 2 cm boven diafragma tot symfysis pubis. Inspiratie, scanrichting cran-caudaal. Scanparameters (afhankelijk van scanner): Collimatie: 0,6-1,5 mm. (16-64 detector-scanners), 1,0-1,25 mm. (4 detector) kv: 120. mas: 120 (scan 1) en 160 (scan 2). Contrastinjectie: Volume: 120 ml (of 1,5 ml./ kg lichaamsgewicht) 320 mg I / ml. 1 continue infusie. Flow-rate: 4 ml. / sec. Scan-delay: bij fixed delay: scan 1; sec. Scan 2; 80 sec bij bolus-tracking: threshold level van ROI in de aorta descendens = 150 HU, post threshold delay = 20 sec (scan1) en 50 sec (scan 2). Postprocessing Thorax: mediastinumsetting: transversaal, coronaal en sagitaal. longsetting: transversaal en coronaal. Abdomen: transversaal en coronaal. Reconstructie axiale coupedikte en MPR: 4 mm. (3-5 mm. afh. van beeldkwaliteit / ruis). Overwegingen: Oraal contrast: water heeft de voorkeur boven positief contrast. EZ-gas korrels: nadeel: kan (braak)klachten geven bij ernstige stenosering. 1/6

2 Idem water volume. Buscopan iv ipv EZ-granules voor een goede distensie van slokdarm en maag Contrasttoeding: geen dual-injectieprotocol gebruiken maar eerst de laat-arteriële fase toepassen voor de thorax i.v.m. betere aankleuring van de tumor, vervolgens apart de lever scannen in de portale fase voor levermetastasen. 2/6

3 Radiologische beoordeling CT Oesophagus carcinoom punten die aan de orde moeten komen in het verslag. Tumor zichtbaar: Wandverdikking oesophagus: ja / nee focaal / circumferentieel Locatie tumor: bepaling van de exacte positie van de tumor is belangrijk voor de te kiezen chirurgische techniek en is belangrijk om te bepalen welke klieren beschouwd worden als locoregionale lymfeklieren en welke worden beschouwd als afstandsmetastasen (M1a): Cervicaal (van onderzijde cricoid tot jugulum, bij scopie tot ±18 cm caudaal van de tandenrij). Proximale oesophagus (van jugulum tot de carina, ±18 tot 24 cm). Mid-thoracale oesophagus (de proximale helft van de afstand tussen carina en oes-maag overgang, ±24 tot 32 cm). Laag-thoracale oesophagus (de distale helft van de afstand tussen carina en oes-maag overgang, ±32 tot 40 cm). Gastro-oesophageale overgang. Cardia / maag. Locatie bovengrens ondergrens: Lengte tumor (mm.): Locale doorgroei: zie ook de bijlage. thoracale aorta: contacthoek tumor aan aorta: <45, 45-90, >90 infiltratie vetdriehoek oesophagus aorta TWK: ja / nee tracheo-bronchiale boom (vervorming contour / verplaatsing): ja / nee linker atrium (obliteratie vetvlak / thrombus): ja / nee pericard (obliteratie vetvlak / vocht): ja / nee pleura (vocht): ja / nee diafragma: ja / nee Lymfkliermetastasen: zie ook de bijlage voor criteria en definitie locoregionale klieren. Meet de kortste as. cervicaal: ja / nee, aantal + grootte paratracheaal (proximaal van aortaboog): idem aortapulmonaal: idem subcarinaal (< 2 cm distaal van de carina): idem paraoesofageaal (>2 cm distaal van carina tot aan maag): idem curvatura minor (langs maagwand): idem abdominaal: idem langs lig. gastro-hepaticum langs truncus coeliacus: (straal 2 cm rondom truncus, distale grens is AMS) langs a. hepatica langs a. lienalis langs aorta abdominalis (onder truncus, caudaal van AMS) 3/6

4 Metastasen op afstand longen: ja / nee lever: ja / nee bijnieren: ja / nee skelet: ja / nee 4/6

5 Bijlage 1 TNM classificatie T-bepaling T1 : invasie van lamina propria of submucosa T2 : invasie muscularis propria T3 : invasie adventitia T4 : invasie naburige organen en structuren Endo-echo is superieur in het bepalen van het T-stadium, derhalve is terughoudendheid geboden om op basis van de CT te bepalen of een tumor lokaal resectabel is. Patiënten krijgen altijd een endo-echo. In ca. 30% is geen passage mogelijk. Met name in deze gevallen is een CT van belang om de status localis van de tumor te bepalen (rtmn). Er zijn CT criteria op grond waarvan er een mogelijke indeling in T2 en T3 tumoren is aan te geven. Bij perioesofageale vetinfiltratie > 1/3 tumor dikte is er sprake van een T3 tumor. NM-bepaling Welke klieren beschouwd worden als locoregionale klieren hangt af van de lokatie van de primaire tumor, bv. een vergrote laag paraoesophageale klier bij een cervicale oesophagus tumor wordt beschouwd als een afstandsmetastase (M1) terwijl dezelfde klier bij een midoesophageale tumor een locoregionale klier is (N1). N2 en N3 wordt niet gebruikt bij het oes. carcinoom. Locoregionale lymfeklieren Criteria maligne klieren: grootte, paraoesophageaal >6mm / overige klieren >10mm, L/T ratio <1,5, eccentrische of afwezige vethilus, opvallende / heterogene aankleuring. Klierstations: Cervicaal Paratracheaal Aortapulmonaal Subcarinaal Paraoesofageaal Curvatura minor Truncus coeliacus (truncus / a. hepatica / a. lienalis / a. gastrica sinistra) Para-aortaal Tumorlocatie: Voor cervicale oesophagus: N1: klieren cervicaal inclusief supraclaviculair. M1: afstandsmetastasen (lever etc.), inclusief de niet-regionale lymfeklieren (M1a niet van toepassing). Voor proximale oesophagus: M1a: metastase in cervicale lymfeklieren. M1b: andere afstandsmetastasen (lever etc.). 5/6

6 Voor mid-thoracale oesophagus: M1a: niet van toepassing. M1b: afstandsmetastasen (lever etc.), inclusief de niet-regionale lymfeklieren. Voor laag-thoracale oesophagus: M1a: metastase in coeliac lymfe klieren (NB: klieren craniaal van de truncus coeliacus, bv klieren in het gastrohepatische ligament zijn nog locoregionaal). M1b: andere afstandsmetastasen (lever etc.). Positieve lymfeklieren caudaal van de truncus coeliacus zijn altijd afstandsmetastasen. Jeannette Bakker, John Hermans, Tjhoen Teng 6/6