juni 2013 uitgave van de algemene federatie van militair personeel Anne-Marie Snels Nieuwe voorzitter vol ambitie oplinie juni

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "juni 2013 uitgave van de algemene federatie van militair personeel Anne-Marie Snels Nieuwe voorzitter vol ambitie oplinie juni 2013 01"

Transcriptie

1 04 uitgave van de algemene federatie van militair personeel Anne-Marie Snels Nieuwe voorzitter vol ambitie 01

2 @schilp1 Vicevoorzitter RenÉ Schilperoort Gezond verstand Op 31 mei heeft de bondsvergadering van de AFMP plaatsgevonden. De dag waarop het Algemeen Bestuur verantwoording aan de leden aflegt over het door haar gevoerde beleid in het afgelopen verenigingsjaar. Tijdens deze statutaire bondsvergadering worden echter ook nog een aantal andere zaken afgehandeld. Eén daarvan is de (her)benoeming van leden voor het Algemeen Bestuur. Sedert het vertrek van Wim van den Burg in januari van dit jaar, was de functie van voorzitter AFMP vacant. Ik ben dan ook zeer verheugd dat onze leden tijdens de bondsvergadering Anne-Marie Snels hebben benoemd tot de nieuwe voorzitter van de AFMP. Ik ben ervan overtuigd dat met de komst van Anne-Marie de AFMP weer een voorzitter van hoog niveau heeft binnengehaald. Ik heet Anne-Marie daarom graag vanaf deze plaats hartelijk welkom binnen het Algemeen Bestuur en kijk uit naar onze samenwerking. Na haar benoeming werd door de oud-voorzitter van de AFMP, Wim van den Burg, symbolisch de voorzittershamer aan Anne-Marie overgedragen. Voor Wim had de bondsvergadering voordat hij dat mocht doen nog een verrassing in petto. Vanwege zijn verdiensten voor de AFMP werd hij benoemd tot erelid van de vereniging. Goed om te zien dat we als vereniging op deze manier mensen die zich zo intensief hebben ingezet voor onze leden weten te waarderen. Pensioenen Een ander onderwerp is de toekomst van onze pensioenen. Hierover zouden we ons allemaal, jong en oud, heel druk moeten maken. Een vaak gehoorde kreet is dat vakbonden niets willen veranderen aan het pensioenstelsel omdat ze het pensioen voor hun vele oudere leden in stand willen houden. En dat zou dan allemaal ten koste gaan van de jongeren. De werkelijkheid zit echter anders in elkaar. In het regeerakkoord is door de regeringspartijen namelijk afgesproken dat het opbouwpercentage voor middelloonregelingen wordt verlaagd naar 1,75%, maar dat raakt ook onverkort de eindloonregeling van militairen. Daarmee hoopt het kabinet meer belastinginkomsten binnen te halen. Deze maatregel treft juist jongeren. In 40 jaar kunnen zij ongeveer 20% minder pensioen opbouwen of moeten ze 2,5 jaar langer doorwerken voor dezelfde uitkomst. Maar langer doorwerken is juist in onze sector nog steeds een probleem. Ook voor mensen tussen de 30 en 50 geldt een substantiële verlaging van de pensioenopbouw. Dit betekent voor een modale werknemer een verlaging tot ongeveer 60% van het laatstverdiende loon. Wij, de bonden, zijn het daar niet mee eens. Met deze maatregel kan namelijk minder pensioen opgebouwd worden. Sommige berekeningen laten zien dat de kabinetsplannen in bepaalde gevallen zelfs kunnen leiden tot een terugval in inkomen tot minder dan de helft van het laatstverdiende salaris bij pensionering. Daarnaast betekent een lager pensioen in de toekomst ook minder belasting inkomsten. De jongere generaties worden daarmee dus dubbel geraakt. Sociale partners onderhandelen op dit moment nog met het kabinet met als inzet het opbouwpercentage te verhogen. Houd onze website dus in de gaten. Enkele politieke jongerenorganisaties vinden dat jongeren zelf keuzes moeten kunnen maken over hoe er met hun pensioengeld wordt omgegaan, dat het pensioenstelsel te duur is, dat het niet meer bij deze tijd past en dat het daarom maar moet worden aangepast. Maar pensioenfondsen zijn juist gebaseerd op solidariteit en kunnen verschillende risico s delen doordat veel mensen deelnemen. Uit allerlei recente onderzoeken waarbij ook FNV bonden zijn betrokken, blijkt dat jong en oud tevreden is over het huidige collectieve systeem. De enige reden dat de politiek het pensioen wil aantasten is dat het begrotingstekort omlaag moet. Er wordt dus zand in de ogen van mensen gestrooid om dat te verbloemen. In mijn ogen met een bijna religieus fanatisme. Hoe het ook zij, de generaties na ons de rekening presenteren is wat mij betreft egoïstisch en asociaal. Er moet weer eens met gezond verstand worden nadacht over de juiste oplossingen. Die zullen zeker ook pijn doen, maar gezond verstand zorgt meestal voor een eerlijker oplossing. 02 juni mei 2013

3 16 inhoud Jaarvergadering 04 Op de 29e Bondsvergadering van de AFMP, op 31 mei in Amersfoort, is Anne-Marie Snels gekozen tot nieuwe voorzitter. Een verrassing is de benoeming van haar voorganger Wim van den Burg tot erelid. Een belangwekkend besluit is dat nu de weg is geplaveid voor een nieuwe sector voor burgerpersoneel. Hoge kosten, slapeloze nachten 08 #04 Het lijkt voor veel militairen aantrekkelijk, werken in de VS, maar draait door de kosten voor het levensonderhoud voor veel mensen uit op een financieel debacle. Deze zijn veel hoger dan door Defensie wordt voorgespiegeld. Sommige militairen en hun gezinnen komen alleen rond door spaargeld aan te spreken of bij familie te lenen. Meer zekerheid voor flexwerkers 14 Uit de onlangs gepubliceerde inventarisatie van het Meldpunt Kruimelcontracten van de FNV blijkt dat de rechtspositie van flexwerkers op het gebied van werk en inkomen aan versteviging toe is. Goed nieuws: een van de doelen van het Sociaal Akkoord van begin april is het bieden van meer zekerheid aan flexwerkers. Ton Heerts blijft voorzitter FNV Voormalig AFMP-voorzitter Ton Heerts is door de leden van de FNV gekozen als voorzitter. Dit geeft Heerts de kans verder te werken aan de vernieuwing van de FNV die medio 2012 onder zijn (interim-)leiding van start ging. Het FNV-ledenparlement koos op het congres de leden van het nieuwe algemeen bestuur. Verder in dit nummer 8 FNV Senior 12 Werkgever onzorgvuldig bij afwijzen studiefaciliteiten 17 Defensie blijft jonge militairen discrimineren 17 Bankzitter 20 Gehoorschade: nieuwe geluiden 22 Informele NAVO-LHBTI werkgroep bijeen 23 Sociaal Juridisch Loket 25 Verenigingsnieuws 27 Computerhoek 28 Veteranenberichten 30 FNV-Voordeel 32 Ledenbenefits 33 Puzzel 34 Servicepagina 35 Strip Lidmaatschap Er kan een moment komen dat u uw AFMPlidmaatschap op moet zeggen, bijvoorbeeld omdat u een baan buiten Defensie heeft aanvaard. Houdt u dan rekening met de opzegtermijn van 2 volle kalendermaanden. Voorbeeld: u zegt 15 januari op, het lidmaatschap wordt dan beëindigd per 1 april. U kunt alleen opzeggen door middel van een ondertekende brief aan AFMP/FNV t.a.v. Ledenadministratie, Postbus 157, 3440 AD Woerden. Het volgende verenigingsblad verschijnt op 23 juli Kopij aanleveren is mogelijk tot en met 26 juni. Salarisbetaaldatum: maandag 24 juni en woensdag 24 juli Cover: Peter Roek 06 03

4 verenigingsnieuws Tekst alex groothedde 29 e Bondsvergadering: Weg geplaveid voor sector Burgerpersoneel Op vrijdag 31 mei vond in het Leerhotel in Amersfoort de 29 e Bondsvergadering van de AFMP plaats. Hoogtepunten waren onder meer de benoeming van Anne-Marie Snels als voorzitter en de toekenning van het erelidmaatschap aan haar voorganger Wim van den Burg. De Kerkzaal van het monumentale Leerhotel met zijn markante toren was een uitgelezen locatie voor de bondsvergadering. De agendapunten werden er vlot en gedisciplineerd afgehandeld, iets dat (de toen nog kandidaat-voorzitter) Anne-Marie Snels merkbaar tot tevredenheid stemde. Vice-voorzitter René Schilperoort wenste in zijn toespraak alleen het verleden aan te stippen, omdat de nieuwe voorzitter de geëigende persoon is om over de toekomst te spreken (een deel van haar toespraak leest u in het kennismakingsartikel op pagina 6 en verder). Onstuimige tijd Schilperoort bracht in zijn toespraak onder meer de onstuimige tijd eind 2012 in herinnering. Het overleg met Defensie ontspoorde en uitgerekend in die periode kondigde Wim van den Burg zijn vertrek als voorzitter aan. Bij Defensie is het nooit rustig, maar ik durf rustig te zeggen dat zijn vertrek niet op het meest gelegen moment kwam. De nalatigheid van Defensie om tijdig maatregelen te nemen om de negatieve gevolgen van de invoering van de WUL te voorkomen dan wel te verzachten was volgens Schilperoort de spreekwoordelijke druppel die de emmer deed overlopen. Het gebrek aan financiële ruimte maakte het, samen met een zeer halsstarrige houding van de werkgever, onmogelijk om nog tot oplossingen in het overleg over voor onze leden belangrijke zaken te komen. Daarnaast was er bij de werkgever lange tijd weinig te bespeuren van een gevoel van betrokkenheid bij en verantwoordelijkheid voor militairen die de dienst door het bereiken van de verplichte ontslagleeftijd gaan verlaten of al verlaten hebben. Het AOW-gat bijvoorbeeld was wat de werkgever betreft vooral het probleem van onze leden zelf. Bezinningsperiode Er was een bezinningsperiode van ruim drie maanden nodig om de werkgever tot andere inzichten te laten komen. De benoeming van een nieuwe Hoofddirecteur Personeel en de uitkomsten van een onderzoek door een speciaal daarvoor ingestelde commissie moeten ervoor zorgen dat het vertrouwen van de bonden weer wordt hersteld. Ik stel hier echter gelijk bij vast dat daarmee het vertrouwen van onze leden in de werkgever nog zeker niet is hersteld. Sinds het hervatten van het overleg hebben we gemerkt dat de werkgever in ieder geval in haar uitingen een andere houding laat zien dan degene die zojuist door mij benoemd is. Maar daarmee zijn we er nog lang niet. vertrouwen in werkgever defensie is nog zeker niet hersteld 04

5 Beleid Over het beleid van het Algemeen Bestuur van de AFMP waren voor en tijdens de vergadering geen vragen binnengekomen. Het Algemeen Jaarverslag van de AFMP is akkoord bevonden (in een volgend nummer van OpLinie meer hierover), en die goedkeuring geldt ook voor het financieel jaarverslag. Financieel staat de vereniging er gezond voor, met een goed eigen vermogen. Tijdens de vergadering is overigens besloten om de opzegtermijn te verkorten van drie naar twee maanden. Hoewel een vereniging gerechtigd is een langere opzegtermijn te hanteren meende het bestuur dat twee maanden meer aansloot bij de dagelijkse praktijk. Sector burgerpersoneel In het Huishoudelijk Reglement is nu de mogelijkheid gecreëerd voor de oprichting van een sector voor burgerpersoneel. Dat is volgens secretaris Skip Springer in de eerste plaats gedaan om de herkenbaarheid te vergroten voor burgers die zich nu willen aanmelden bij de AFMP en die niet direct willen toebehoren aan een van de bestaande sectoren Marine, Luchtmacht, Landmacht of Marechaussee. Springer: Met een eigen sector willen we naar buiten nog meer uitstralen dat wij als vakbond beschikbaar zijn voor al het defensiepersoneel: militair én burger. De nadere organisatorische invulling van deze sector zal dit jaar in overleg met de kaderleden worden vormgegeven. Wim van den burg Erelid H Een verrassing was de benoeming van Wim van den Burg tot erelid. Vicevoorzitter René Schilperoort had in zijn algemene toespraak eerder die dag nog duidelijk laten weten dat het vertrek van Wim op een uiterst ongelukkig moment was gekomen. Maar no hard feelings, integendeel zelfs. Tijdens de uitreiking van de oorkonde zei René Schilperoort onder andere dat Wim van den Burg zich 25 jaar op voorbeeldige wijze heeft ingezet voor de leden van de AFMP. Hij heeft zich ook bijzonder verdienstelijk gemaakt bij de totstandkoming van de Veteranenwet en hij heeft zich onderscheiden door zijn bijzondere kennis op het gebied van de rechtspositie van militairen. Hoewel de benoeming tot erelid als verrassing kwam, zou Wim zonder gevatte reactie Wim niet zijn. Ik heb altijd gezegd dat we te weinig ereleden hadden, maar het was niet mijn bedoeling dat het voor deze gebeurtenis zou zijn. Het verheugt me en ik ben er trots op dat ik erelid mag zijn. Ik kijk er met enorm veel plezier op terug. De AFMP zit in mijn hart. Naast Wim van den Burg werd ook zijn echtgenote in het zonnetje gezet. Wat Trudy trof waren de woorden van kaderleden, die haar hadden bedankt voor de tijd dat ze Wim van haar hadden mogen lenen. Dat alleen al typeert de enorme toewijding en inzet van Wim door de jaren heen, en de broodnodige steun van Trudy. Enkele leden van het Algemeen Bestuur: v.l.n.r. Bert van Hees, Appie Traanman, Claire Soulages, René Schilperoort, Skip Springer en Harry Groote. Foto: Peter Roek René Schilperoort hierover: Het bestuur heeft nu de ruimte om invulling te geven aan de sectoren. De wijziging van het huishoudelijk reglement zou wellicht ook kunnen gaan voorzien in een bepaald sentiment en wel van degenen die eerder bij een krijgsmachtonderdeel werkten en nu onder een paarse organisatie vallen. Schilperoort wil het reglement zodanig laten aanpassen dat de mogelijkheid ontstaat dat deze collega s voor hun gevoel toch bij hun eerdere krijgsmachtonderdeel behoren. Dit voorstel wordt in een volgend sectorenberaad voorgelegd en zal worden vastgesteld in de volgende algemene vergadering. 05

6 verenigingsnieuws Tekst alex groothedde Nieuwe voorzitter AFMP Anne-Marie Snels Anne-Marie Snels (57) is op 31 mei tijdens de Bondsvergadering benoemd als nieuwe voorzitter van de AFMP. Ze heeft een indrukwekkende staat van dienst en een rijke bestuurlijke ervaring die de AFMP goed van pas zal komen. Binnenkort gaat ze aan de slag. Tijd dus voor een eerste kennismaking. De AFMP wilde na Wim van den Burg weer een ijzersterke voorzitter; daarom mocht de zoektocht wat langer duren. Liefst zeven maanden was de vacature open. Het bestuur zocht eerst indringend binnen de AFMP, daarna bij het defensiepersoneel maar de vacature bleef. Uiteindelijk was FNV Bouw bestuurder Anne-Marie Snels de meest geschikte kandidaat. De 06

7 beoogde AFMP-voorzitter overtuigde al snel met haar bestuurlijke kwaliteiten en wapenfeiten. Het AFMP-bestuur was verheugd dat een sterke kandidaat voor het voorzitterschap van de AFMP kon worden voordragen. De Bondsvergadering heeft de voordracht unaniem bekrachtigd. Als we het interview beginnen, overhandigt Anne-Marie Snels een indrukwekkend cv van drie A4 s. Ronduit pittig is alleen al haar huidige functie, penningmeester bij FNV Bouw en portefeuillehouder Pensioenen, Sociale Zekerheid, Uitkeringsgerechtigden,- en ouderenwerk en Individuele Belangenbehartiging. In die hoedanigheid was ze vanaf 2007 onder meer betrokken bij een succesvolle gecoördineerde inzet rond de deeltijd-ww en het Pensioenakkoord. Het opsommen van alle functies doen we hier niet, daarvoor is het een te lange doch respectabele lijst. Met een lach zegt Anne-Marie: Ik ben de grootste jobhopper van de FNV. Maar, zegt ze er ter geruststelling meteen bij: Gemiddeld verander ik iedere zes jaar van functie. En bijna altijd is dat gebeurd binnen FNV-verband - ze is een vakbondsvrouw in hart en nieren. Inspraak regelen Haar drang om aan belangenbehartiging te doen manifesteerde zich al toen ze op de middelbare school in Tilburg zat, waar ze uiterst actief was met scholiereninspraak, de bouw van een trefcentrum en een hulpactie voor Afrika. Tussen 1982 en 1987 verdiende ze haar brood als lerares op wat nu een ROC heet. In die periode was ze ook onbezoldigd bestuurder bij de onderwijsbond ABOP (tegenwoordig AOb). Begin tachtiger jaren waren er grote acties, zoals de ambtenarenactie, en ook daar was ze bij betrokken. Haar vakbondscarrière kreeg toen gestalte, omdat ze als vakbondsvrijwilliger wat ze combineerde met studies voor onder andere lesbevoegdheid - was vrijgesteld voor haar werk. Als enthousiast kaderlid doorliep ze daarom al snel een actieve kadercarrière. Samenwerkingsdier Als we haar activistische en sociaal betrokken achtergrond vertalen naar de dagelijks praktijk als AFMP-voorzitter, kan dat nog eens bijzonder goed van pas komen. Ik ben een echt samenwerkingsdier. Wat mij betreft is er overleg zolang het gaat en waar nodig voeren we actie. Uiteindelijk gaat het erom dat de boodschap bij het publiek landt zodat iedereen denkt: ze hebben het grootste gelijk van de wereld. Indien nodig kunnen we bij de AFMP gebruik maken van een aantal acties die ik in mijn actietijd heb bedacht. Ik begon het vakbondswerk toen zo leuk te vinden dat ik er ook echt mijn werk van wilde maken. En zo werd ze in 1987 bestuurder bij de Vervoersbond FNV. Samen met Agnes Jongerius en anderen belandde Snels in een klasje van de vervoersbond. Agnes en ik zijn toen maatjes geworden. Zij deed de havens, ik het streekvervoer. Het was toen een echte actiebond. Iedereen stond voor elkaar klaar. De acties stopten niet op vrijdagavond, we gingen net zolang door als nodig was. We moeten accepteren dat we soms langere tijd door moeten in een hoog tempo. Tijdens de pensioencrisis draaide ik soms 100 uur per week, ook al was dat best heftig. Oudere leden Niet alleen voor de werkenden, ook voor de gepensioneerde AFMP-leden wil Snels veel kunnen betekenen. Dat gebeurt al doordat ze nauw is betrokken bij FNV Senior. De vraag is: hoe houden we oudere leden vast. De AFMP doet daar al veel goede dingen voor, waarmee ze onder andere doelt op de aandacht die de bond vraagt voor het AOW-gat. Pensioenen zijn een belangrijk vraagstuk. Defensie zegt enerzijds dat je er op een bepaalde leeftijd uit moet, aan de andere kant ontstaat door de hogere AOW-leeftijd wel een AOW-gat. Dat probleem wordt nu bij werknemers gelegd. Maar zo zijn we niet getrouwd. Ook voor defensiemedewerkers moet er een oplossing komen, ik heb wel wat met de mannen in de veiligheidssector net zoals voor alle andere werknemers. Haar uitstekende relaties bij APG kunnen daarbij volgens haar mooi van pas komen. Daar zitten mensen die creatief kunnen meedenken over pensioenzaken Verder wil ze de ervaring die FNV Bouw heeft bij het van werk naar werk brengen van bouwvakkers naar andere sectoren overbrengen op de AFMP. Ik noem dat het betere jatwerk. Dan is er de onvermijdelijke vraag hoe het is om als eerste vrouw in Nederland voorzitter te worden van een belangenbehartiger van wat nog grotendeels een mannenwereld is. Snels was eerder al het eerste regiohoofd van de FNV, mede omdat Johan Stekelenburg vond dat er meer vrouwen aan de top moesten komen. Ze haalt haar schouders op. Ik heb jarenlang in een mannenwereld gewerkt, bovendien heb ik wel wat met de mannen in de veiligheidssector. Ze staan ergens voor en ze zeggen duidelijk wat ze willen. Zelf ben ik ook niet van het omfloerste taalgebruik of de dubbele agenda s. De kaderleden van de AFMP zijn betrokken mensen. En ik heb al met zoveel diverse groepen mensen gewerkt. Het specifieke militaire zit al in de bestuursleden. Ik zal me bepaalde dingen snel nog eigen maken. Nee, ik ga niet over de stormbaan. Maar ik denk dat ik van een hoop mensen hier kan leren. Ik leer snel en ik leer nog iedere dag. Fantastische uitdaging Tijdens de bondsvergadering gaf Snels aan ongelooflijk veel zin in deze fantastische uitdaging te hebben. Wetende dat we samen, verenigings- en werkorganisatie, de komende jaren voor veel uitdagingen komen te staan. En dat we die samen op zullen moeten pakken. De Bondsvergadering en de sectoren hebben daarbij een belangrijke rol. Of het nu 07

8 verenigingsnieuws gaat om bijvoorbeeld de bezuinigingen op Defensie, van werk-naar-werk trajecten, of de problemen rond pensioen en de stijgende AOW leeftijd. Sámen zullen we invulling moeten geven aan acceptabele oplossingen. Binnen de verenigings- en werkorganisatie, maar óók met de top van het ministerie en collega-vakbonden. Ik verwacht daarbij van iedereen een open houding. Samen creatief op zoek naar acceptabele oplossingen voor lastige problemen. In gesprek dus met onze achterban, leden én potentiële leden. Ons oor te luisteren leggen om te horen wat mensen bezig houdt en zorgen baart, mogelijke oplossingsrichtingen met hen bespreken, en tijdig terugkoppelen uit het overleg. Om samen de juiste keuzes te maken waarvoor draagvlak bestaat bij onze achterban. Foto: Martin de Bouter Vakbondsblad voor senioren Op woensdag 8 mei is het nieuwe FNV- magazine Senior officieel ten doop gehouden. De kandidaten voor het FNV-voorzitterschap, Ton Heerts en Corrie van Brenk, overhandigden het eerste nummer aan de 68-jarige dichter Jules Deelder, volgens de FNV een uitstekend voorbeeld van een vitale oudere. Jules Deelder ontvangt het eerste nummer van Senior uit handen van Ton Heerts en Corrie van Brenk. Zonodig actievoeren Ook van de andere kant van de overlegtafel, de werkgever, verwacht ik een open houding, geen dictaten. Ik ben van het overlegmodel, maar als het nodig is ben ik er ook niet bang voor een actietraject in te gaan. Voorwaarde daarbij is wél dat we de achterban meenemen! En actievoeren is weliswaar geen dagelijks beproefd middel binnen onze bond, maar als het moet kunnen jullie dat wel, zo leren de ervaringen uit het verleden. Jullie zijn mensen met passie, hebben het hart op de goede plaats zitten, winden er geen doekjes om als je wat vindt en gaan met respect met elkaar om. Ik denk dat ik me daarbij als een vis in het water ga voelen. Die passie zit niet alleen in jullie vakbondswerk, maar vaak ook in je werk. De keuze voor een baan binnen de krijgsmacht is veelal een weloverwogen keuze. Je kiest voor een beroep met een bijzondere status. De stap die jullie met mij gaan zetten getuigt dus ook van lef. Ik kom immers niet uit de krijgsmacht. Maar samen gaan we ervoor zorgen dat ik binnen no time over alle belangrijke zaken mee kan praten. Het magazine Senior gaat elke twee maanden verschijnen. Het is het eerste tastbare voorbeeld van het speciale dienstenpakket dat de FNV aan het ontwikkelen is voor zijn seniorleden, zowel binnen de aangesloten bonden als binnen FNV Senioren. Deze nieuwe bond binnen de vakcentrale wordt op 26 juni officieel opgericht. (Op pagina 50 van de eerste Senior wordt 25 mei als oprichtingsdatum genoemd, maar dat is inmiddels achterhaald.) Het eerste nummer van Senior bevatte zowel interviews met Nelly Frijda, Barry Hughes en Hans Wiegel als artikelen over de verhoging van de AOW-leeftijd en de gevolgen van de invoering van de Wet uniformering loonbegrip (WUL), het belang van het Sociaal Akkoord voor ouderen en mogelijkheden om te besparen op verzekeringen. Het magazine is ook te lezen op 08

9 Bromfietsverzekering Direct 50% no-claim bij een bromfiets verzekering. Militairen met een eigen huishouding die doordeweeks op de kazerne Zeker op weg met Univé achterop! verblijven hoeven geen bijdrage in de huisvesting op de kazerne te betalen. Deze regeling, het Verplaatsingskostenbesluit Defensie, is ingesteld om ervoor te zorgen dat slechts eenmaal voor huisvestingskosten betaald hoeft te worden. Volgens het College voor de Rechten van de Mens, die Defensie hierover 13 november 2012 in een uitspraak over kapittelde, gaat de werkgever hierbij echter voorbij aan het feit dat er ook militairen zijn zonder eigen huishouding die wél huisvestingskosten thuis hebben. Het college sprak van een niet objectief te rechtvaardigen onderscheid. Ondanks deze uitspraak gaat Defensie onverkort verder met discrimineren. Sterker nog: de discriminatie is zelfs toegenomen! Hier blijft de AFMP zich tegen verzetten. Via diverse rechterlijke procedures proberen we uit alle macht dat proces te kantelen. Ook in de tussentijd laten we onze leden die door Defensie worden benadeeld niet in de kou staan. Je kunt dan profiteren van een al langer bestaande overeenkomst met onze notaris, waardoor je voor gereduceerde standaardtarieven een samenlevingscontract kunt afsluiten. Met het basiscontract ( 81) regel je alleen een gemeenschappelijke huishouding. Dit is al voldoende, bijvoorbeeld als je aanspraak wilt kunnen maken op vergoedingen Hoeveel binnen zekerheid Defensie waarop wilt u hebben? ook gehuwden recht hebben. Kies ook voor de zekerheid van Univé voor uw brommer, scooter of snorfiets. U bent bij Univé verzekerd» van Zie ook een het lage artikel premie op onze en website scooter of snorfiets (via de menuknop gratis een ongevallen opzittendenverzekering. En uw schadevrije jaren kunt u bij een uitgebreide dekking. Bovendien ontvangt u voor uw bromfiets, (elektrische) Ledenservice). Univé aansluitend Hier kunt meenemen u ook de afge-naabeelde brochure over het samenlevings- uw motor- of autoverzekering. contract downloaden. Wilt u uw premie berekenen? Ga naar en vul de AFMP Marver kortingscode ne16pn83 in, of ga naar 5% korting via AFMP Marver Daar plukt ú de vruchten van! 09

10 buitenlandtoelage Tekst Alex Groothedde Onvolledige voorlichting nekt Nederlanders in VS: Hoge kosten, slapeloze nachten Werken in de VS lijkt voor veel militairen aantrekkelijk, maar draait voor velen uit op een financieel debacle. De kosten van levensonderhoud in de VS zijn veel hoger dan door Defensie wordt voorgespiegeld. Sommige militairen en hun gezinnen komen alleen rond door spaargeld aan te spreken. Ernstig is dat de werkgever dit al vrij lang weet en geen adequate voorlichting geeft. Ook de IGK heeft in zijn jaarverslag (blz. 33) opnieuw aandacht gevraagd voor de financiële problemen van defensiemedewerkers inhet buitenland. Het leven in de VS blijkt voor Nederlandse militairen en hun gezinnen veel duurder dan vooraf wordt voorgespiegeld door DienstenCentrum Internationale Ondersteuning Defensie (DCIOD). Dat is kwalijk, temeer omdat de buitenlandtoelage in veel gevallen ontoereikend is, ook als iedere dollar wordt omgedraaid. Meerdere gezinnen verkeren hierdoor in ernstige financiële problemen. Neem het gezin van Stefan Goossens, gestationeerd op Hill AFB in de staat Utah. Hij werkt op het F-16 System Program Office als liaison tussen de Nederlandse en Amerikaanse engineers. Door hem, zijn vrouw Katinka en kinderen van 4 en 7, moet goed op de kleintjes worden gelet, willen ze op het eind van de maand niet nog meer spaargeld in het huishouden moeten stoppen dan ze al doen. Kabeltelevisie hebben ze vanwege de kosten niet, kleren kopen ze minimaal, muziekles voor de kinderen zit er niet in en van andere dingen die ze in Nederland gewoon waren te doen, moeten ze zich onthouden. Voor de vrijwillige ouderbijdragen voor schoolspullen of de uitvoering van de dochter die dansles volgt en waarvoor extra uitgaven worden gevraagd moeten ze zich excuseren. Stefan Goossens: Daar voelen we ons rot onder. In de supermarkt wordt nauw gelet op alle aanbiedingen, extraatjes worden tot het meest minimale beperkt en zo is er altijd wel iets om rekening mee te moeten houden. Ook de deelname aan de sociale activiteiten die binnen de internationale gemeenschap worden georganiseerd, wordt inmiddels beperkt, omdat er financiële prioriteiten gesteld moeten worden. Geen scholing Verder is er geen ruimte voor Katinka, die voor het vertrek naar de VS haar baan in Nederland heeft opgezegd, voor bijscholing voor haar beroep als beëdigd vertaalster. Stefan, die eveneens graag een opleiding zou willen volgen, heeft hier ook van moeten afzien, omdat er geen bijdrage in de kosten meer wordt geleverd door Defensie. Kosten van bijvoorbeeld de autoverzekering zijn aanzienlijk hoger dan in Nederland. De Nederlandse no-claimverklaring biedt in de VS geen voordeel, al wordt dat in de briefing van DCIOD wel gesuggereerd. Verder lijken de benzinekosten relatief goedkoop vergeleken met Nederland, maar daar had de familie Goossens één auto die niet zo vaak gebruikt werd. In de VS is dat wel anders. Twee auto s is een must en in dit gedeelte van Amerika ben je mede door de weersomstandigheden aangewezen op een degelijke 4WD. Over de dagelijkse boodschappen dan nog maar te zwijgen. De boodschappen voor een gezond leefpatroon zijn nagenoeg onbetaalbaar. Kortom, het leven in de VS is erg duur en de buitenlandtoelage van Defensie is ook voor de familie Goossens ontoereikend. Zelfs al beknibbelen ze op van alles en nog wat, dan nog komen ze niet rond. Het automatische spaarplan voor onze kinderen en onszelf dat we in Nederland hadden, loopt weliswaar nog steeds, maar maandelijks zijn we genoodzaakt meer dan het gespaarde bedrag weer van onze rekening op te nemen, zegt Goossens. De hele situatie stemt ze somber. We hebben er slapeloze nachten van. Teruggaan is ook geen optie. Dat wordt hadden we dit geweten bij de voorbereiding, dan waren we niet gegaan bevestigd door Goossens meerdere, overste Van der Gaag. Je leent je scheel voor de spullen die je nodig hebt om in de VS op te starten (o.a. 110V/60 Hz apparatuur) en je bouwt bij Defensie daarmee gelijktijdig een schuld op waarvoor je twee tot drie jaar de tijd krijgt om terug te betalen. Met die terugbetaling begin je een maand na aankomst op je buitenlandse werkplek. Die schuld neem je dus mee terug als je zou besluiten eerder af te haken. Daar komt bij dat je bij terugkeer je auto en aangeschafte apparatuur met verlies gaat verkopen, aldus Van der Gaag. Daar komt bij, 10

11 zegt Stefan Goossens, dat we veel zorg hebben besteed aan de voorbereiding en het laten wennen van onze jonge kinderen in een nieuw land. Je wilt je jonge gezin ook daarin wat stabiliteit geven en dan ga je niet zomaar terug. Goed voorbereid Het gezin is beslist niet over een nacht ijs gegaan voordat ze de beslissing namen hun buitenlandavontuur aan te gaan. Vooraf hebben wij veel informatie ingewonnen over wat we kwijt zouden zijn aan gas, water, licht, verzekeringen, benzine, enzovoorts. Goossens zou in Nederland een koopwoning achterlaten en maakte daarom diverse financiële scenario s. Ook in het geval dat de woning niet verhuurd kon worden, zou het in de VS nog te doen moeten zijn. Maar rondkomen in de VS is niet te doen nu de woning uiteindelijk niet verhuurd is. Stefan heeft dan ook het initiatief genomen om zijn problematische financiële situatie bij DCIOD aan te kaarten. Volgens zijn meerdere Van der Gaag is het zeer wenselijk dat Defensie op korte termijn bekijkt hoe de financiële situatie van onder andere de familie Goossens tussentijds gerepareerd kan worden. Beter nog, hoe de buitenlandtoelage aan personeel in de VS kan worden verbeterd opdat de levensstandaard op zijn minst gelijkwaardig aan die van Nederland kan worden. Onlangs is iemand van DCIOD langs geweest om te kijken hoe het op locatie in Utah eraan toe gaat. De brief die is verzonden aan C-DCIOD, met afschrift aan de IGK, DEFAT, P&O CLSK en de AFMP, is toen uitgebreid aan de orde geweest. In antwoord op mijn brief heb ik van C-DCIOD te horen gekregen dat er weer een onderzoek wordt gedaan naar de hoogte van de buitenlandtoelage in de VS, maar de verwachting bestaat niet dat er op korte termijn een oplossing komt. Dit is uiteraard onacceptabel voor alle personen die op dit moment onder deze omstandigheden verblijven in de VS. De naweeën zullen voor hen nog jaren merkbaar zijn. Stefan Goossens: Ons verblijf in de VS is een leuk avontuur, maar de financiële tegemoetkomingen en de tekortschietende informatie zijn me gruwelijk tegengevallen. Wat me pijn doet, is dat deze problematiek zeker al speelt sinds 2010 (hierover meer in de volgende aflevering). Als we dit vorig jaar bij onze voorbereiding hadden geweten, waren we zeker niet gegaan. Door Defensie zitten we in een negatieve financiële situatie waarin we niet hadden hoeven verkeren. Ik vind dat DCIOD iedereen beter had moeten en kunnen informeren, aangezien ze dus al op de»dit is de eerste aflevering van een serie artikelen over de buitenlandtoelage. In OpLinie nr. 5 meer interviews met AFMP-leden die (in meer of mindere mate) de gevolgen merken van de gewijzigde methodiek. Ook: Defensie wist dit al veel langer. Wilt u reageren? Stuur een bericht naar redactie@afmp.nl hoogte waren. Overste Van der Gaag geeft aan dat er meer meespeelt dan alleen maar miscommunicatie. Het is van cruciaal belang dat de posities in het buitenland worden gevuld. Dat lukt niet als je de sollicitant vertelt dat zijn financiële situatie na overplaatsing naar de VS wel eens ernstig negatief wordt beïnvloed. Het gevolg voor de organisatie en de (nabije) toekomst laat zich raden. De familie Goossens heeft besloten om met deze informatie naar buiten te komen. Het is niet makkelijk om met de billen bloot te gaan en je financiële gegevens en situatie te delen. Maar door hun eigen schroom even te vergeten, werd ook duidelijk dat zij niet een geval op zich zijn. Erin getrapt Van der Gaag: Ze zijn eigenlijk erin ingetrapt en dat is niet netjes van Defensie. Het is belangrijk dat er eindelijk eens echt wat wordt ondernomen en er resultaten worden geboekt. Er wordt al te lang in achterkamertje over gesproken. Andere commandanten zijn inmiddels ook aan het inventariseren, of hadden dat al jaren geleden gedaan, en de resultaten zijn bedroevend. Als de organisatie niet wordt verteld wat zij eigenlijk al weet en hoe ellendig de situatie voor sommige gezinnen is, gaat zij gewoon verder op dezelfde voet. 11

12 Individuele belangenbehartiging Tekst Dick Harte AFMP wint hoger beroep Werkgever onzorgvuldig bij afwijzen studiefaciliteiten De minister van Defensie mag niet weigeren een medewerker studiefaciliteiten toe te kennen op basis van de slechte financiële situatie van het ministerie of het geringe aantal banen bij Defensie voor mensen met de aangevraagde opleiding. Afwijzing is alleen mogelijk als de werkgever overtuigend kan aantonen dat de studie voor de aanvrager niet tot extra loopbaankansen binnen Defensie zal leiden. Dat heeft de Centrale Raad van Beroep op 2 mei bepaald in een door de AFMP aangespannen rechtszaak. Sinds jaar en dag kunnen Defensiemedewerkers bij de werkgever een aanvraag indienen om in werktijd een opleiding te volgen en de kosten daarvan volledig vergoed te krijgen. Tot 1 februari 2011 bevatte het Algemeen Militair Ambtenarenreglement (AMAR) het criterium dat het toekennen van de studiefaciliteiten in het belang van de dienst moest zijn. Dat gaf de werkgever een zekere vrijheid om aanvragen goed te keuren of af te wijzen. Op aandringen van de bonden is die vrijheid begin 2011 aan banden gelegd door in het AMAR een nieuw artikel 16 over dit onderwerp op te nemen, waarin de verwijzing naar het dienstbelang ontbreekt. Sindsdien is de werkgever min of meer verplicht tijd en geld te investeren in medewerkers die door studie hun loopbaanmogelijkheden willen verbreden. Opleidingsbudget Eind 2010 had een medewerker laten we hem Jansen noemen studiefaciliteiten aangevraagd voor een opleiding gericht op persoonlijke ontwikkeling die hem goed van pas zou komen in zijn huidige functie én hem een geschikte kandidaat zou maken voor een aantal andere functies binnen Defensie verderop in zijn loopbaan. De werkgever wees dat verzoek af, in eerste instantie met als enige argument dat het opleidingsbudget helaas te kort schoot om aan alle aanvragen te kunnen voldoen. Samen met een individuele belangenbehartiger van de AFMP tekende de militair officieel bezwaar aan. Terwijl deze procedure liep gebeurden er twee dingen. Ten eerste werd het eerder genoemde artikel 16 aan het AMAR toegevoegd. Ten tweede stelde Jansen en zijn loopbaanbegeleider een Persoonlijk Ontwikkelplan (POP) op. Zijn begeleider gaf daarin als zijn deskundige oordeel dat het succesvol afronden van de studie sowieso zou bijdragen aan het verbreden van de loopbaankansen van Jansen, ook al was nog niet vast te stellen wat hij er binnen Defensie precies mee kon gaan doen. geldgebrek is geen deugdelijke motivering Onnodig en te duur Ondanks deze ontwikkelingen besloot de werkgever opnieuw de aangevraagde studiefaciliteiten niet toe te kennen. Hij voerde daarbij aan dat Jansen de opleiding niet nodig had om zijn huidige functie te kunnen vervullen en dat onduidelijk was of hij in de toekomst in aanmerking zou komen voor een functie waarvoor de aangevraagde opleiding vereist was. Op dit moment waren daar geen plannen voor, aldus de werkgever, die tot slot meldde dat hij ook de precaire financiële situatie van de krijgsmacht had laten meewegen. Namens de gedupeerde collega startte de AFMP tegen dit besluit op bezwaar een rechtszaak, die in eerste instantie positief uitpakte voor de werkgever. Volgens de rechtbank had de minister ook na de invoering van artikel 16 nog voldoende beleidsvrijheid om een aanvraag van studiefaciliteiten te kunnen weigeren. In hoger beroep bleek de Centrale Raad van Beroep de hoogste rechter in ambtenarenzaken het daarmee in principe eens. Tegelijkertijd oordeelde de Raad dat de minister een verzoek op basis van artikel 16 alleen mag afwijzen als hij overtuigend kan 12

13 aantonen dat de opleiding niet tot een verbreding van iemands loopbaanmogelijkheden binnen Defensie zal leiden. In het geval van Jansen was onduidelijk gebleven of de werkgever dat kon aantonen, aldus de Raad. De minister had totaal niet laten blijken dat hij enig onderzoek had gedaan naar de extra loopbaanmogelijkheden van Jansen na het volgen van de opleiding. Jansen had in zijn aanvraag een paar functies genoemd waar hij dan in de toekomst naar zou kunnen solliciteren, maar daar was de werkgever niet op ingegaan. Ook had hij geen enkele poging gedaan om duidelijk te maken waarom hij van mening verschilde met de loopbaanbegeleider, die een positief loopbaanadvies had gegeven. Grove onzorgvuldigheid De Raad vond dat de minister zich er veel te gemakkelijk van af had gemaakt door te wijzen op geldgebrek en de beperkte hoeveelheid mensen met de aangevraagde opleiding die Defensie op dit moment in dienst heeft. In zijn uitspraak liet hij blijken de getoonde onzorgvuldigheid hoog op te nemen: de werkgever kreeg uitdrukkelijk de opdracht om binnen acht weken een nieuwe beslissing op bezwaar te nemen, dit keer wel deugdelijk gemotiveerd. Hoewel de Raad zich daar niet expliciet over heeft uitgesproken, zullen naar verwachting ook twee andere argumenten die de werkgever vaak aanvoert niet als (voldoende) deugdelijke motivering worden geaccepteerd. Het gaat dan om het argument dat de aangevraagde opleiding niet aansluit bij het huidige loopbaanpad van Jansen en dat die zich ook zonder de opleiding nog voldoende kan ontwikkelen binnen de eigen rang. De uitspraak van de Centrale Raad van Beroep betekent dat Defensie voortaan niet meer kan volstaan met standaardweigeringen op basis van de bovengenoemde afwijzingsgronden. De werkgever zal per geval zorgvuldig de individuele loopbaan-mogelijkheden moeten onderzoeken en aandacht moeten besteden aan het (veelal) positieve loopbaanadvies van de loopbaanbegeleider. Goed nieuws dus voor AFMPleden die van plan zijn een verzoek om studiefaciliteiten in te dienen of die al een aanvraag hebben lopen! Enquête: hoe bevalt de begeleiding vanwerk-naar-werk? Worden Defensiemedewerkers van wie de functie is opgeheven voldoende ondersteund door de werkgever bij het vinden van ander werk? De AFMP is erg benieuwd naar uw ervaringen op dat gebied. Surf naar en doe mee aan onze online enquête!»op basis van het Sociaal Beleidskader 2012 moet Defensie herplaatsingskandidaten (medewerkers van wie de functie door een reorganisatie is komen te vervallen) actief ondersteunen bij de overgang naar een andere baan. De werkgever moet er samen met u voor zorgen dat u ander werk krijgt. Soms is dat mogelijk binnen de defensieorganisatie; in veel gevallen moet er een baan buiten Defensie gevonden worden. Voor die begeleiding van-werk-naar-werk zijn meerdere personen en instanties verantwoordelijk. Tijdens de eerste fase van de herplaatsing om te beginnen uw eigen commandant en uw eigen P&O-organisatie. Daarnaast is in de tweede fase een belangrijke rol weggelegd voor de Begeleidings- en Bemiddelingsorganisatie (BBO), in samenwerking met P&O en USG Restart. De AFMP wil graag van u horen hoe u de ondersteuning van Defensie ervaart. Laat het ons weten en doe mee aan onze online enquête op (via knop op homepage). De resultaten zullen we gebruiken om de dienstleiding duidelijk maken op welke gebieden de begeleiding verder verbeterd moet/ kan worden. Wij zien dat als een nuttige aanvulling op de tevredenheidsonderzoeken die Defensie zelf uitvoert. Nota bene: uw gegevens worden enkel en alleen gebruikt voor dit onderzoek. Ze zullen niet aan derden worden verstrekt. Meer weten over de enquête? naar secretaris@afmp.nl! 13

14 werk en inkomen Tekst dick harte Sociaal Akkoord moet uitbuiting terugdringen Meer zekerheid voor flexwerkers De rechtspositie van flexwerkers op het gebied van werk en inkomen is aan versteviging toe. Dat blijkt niet alleen uit de rechtszaken die de AFMP voor haar leden voert, bijvoorbeeld over het aantal tijdelijke contracten dat iemand achter elkaar mag krijgen (zie Oplinie 2) of over het abrupt beëindigen van het oproepen van een reservist na een jarenlange wekelijkse inzet (zie pagina 16). Het blijkt ook uit de onlangs gepubliceerde inventarisatie van het Meldpunt Kruimelcontracten van de FNV. Goed nieuws: een van de doelen van het Sociaal Akkoord van begin april is het bieden van meer zekerheid aan flexwerkers. Tussen 2008 en 2012 is het aantal oproepen invalkrachten volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek gestegen van naar Daarnaast zijn er nog contracten kleiner dan twaalf uur, waarvan een groot deel op oproepbasis. Op 14 november 2012 opende de FNV een Meldpunt Kruimelcontracten, waar mensen met een oproep-, nul uren- of min/max-contract hun ervaringen kunnen melden. In april 2013 publiceerde de FNV haar conclusies op basis van de eerste 600 meldingen. Die bleken afkomstig uit alle sectoren van de economie: beveiliging, bibliotheken, detailhandel, financiële dienstverlening, gemeenten, horeca, kinderopvang, voedingsindustrie, metaal, onderwijs, post, taxi, vervoer en de zorg. De meeste meldingen (ongeveer een kwart) kwamen uit deze laatste sector, met name gehandicaptenzorg, verzorgings- en verpleeghuizen, thuiszorg en ziekenhuizen. Misleidende contracten Meer dan de helft van de meldingen (52 procent) ging over nul uren-contracten. Daarbij is niets afgesproken over de arbeidstijden. Mensen moeten zich continue voor het werk beschikbaar houden en kunnen er dus geen ander baantje naast nemen, terwijl ze vaak met die ene baan niet genoeg verdienen om rond te komen. De melders bleken zeer onzeker over het aantal uren dat ze in een maand mogen werken en hoeveel ze daarmee verdienen. Dan weer werken ze veertig uur (of meer), dan weer twaalf uur. Ook min/maxcontracten (soms van vijf tot dertig uur) zorgen voor grote onzekerheid over de inkomsten per maand. Veel voorkomend probleem is dat personeelsafdelingen anticiperen op aankomende reorganisaties door flexwerkers minder uren te geven en tegelijk het overige personeel te overladen met overwerk. Dit is een vorm van mismanagement dat zowel het vaste als het flexibele personeel benadeelt en dat niet door de beugel kan. Roosters uiterst onzeker Slechts twintig procent van de melders liet weten regelmatig op vaste tijden te werken. Veertig procent werkte elke week op andere tijden. Een kwart van de melders hoort pas enkele uren tot één werkdag van tevoren wanneer ze aan de slag moeten. Nog eens vijftig procent hoort dat enkele dagen tot Van kruimelcontracten kun je niet eten; het wordt tijd dat mensen een hele boterham verdienen twee weken van te voren. Hier is sprake van slecht management of gemakzucht. Het belang van de werkgever staat in dit soort gevallen volstrekt niet in verhouding tot de onzekerheid waar werknemers mee moeten leven. Oplichting De rechten die mensen met oproepcontracten wel hebben, worden met voeten getreden. Driekwart van de melders liet weten hetzelfde werk te doen als de vaste collega s, maar slechts een kwart krijgt hetzelfde betaald. Ruim de helft krijgt niet doorbetaald bij ziekte; tweederde niet tijdens vakanties. En dan gaat het niet om kortlopend werk of vervanging bij piek en ziek: ruim driekwart (76 procent) meldde al langer dan zes maanden in tijdelijke contracten te zitten. Deze meldingen doen vermoeden dat werkgevers op grote schaal wetgeving en CAO-afspraken over doorbetaling bij de beschikbaarheid van minder werk, bij ziekte of tijdens vakanties aan hun laars lappen. 14

15 Ook de Flexwet wordt vaak omzeild door medewerkers na drie tijdelijke contracten geen vast contract aan te bieden (zoals de wet voorschrijft), maar ze drie maanden naar huis te sturen. Vervolgens kan een nieuwe reeks van drie tijdelijke contracten beginnen. Ook krijgen veel werknemers bijvoorbeeld niet minimaal drie uur per oproep uitbetaald, terwijl dat wettelijk verplicht is gesteld bij contracten van minder dan 15 uur per week, behalve als er duidelijk andere afspraken zijn gemaakt. Ondanks herhaald verzoek krijgen mensen geen beter contract. Ze voelen zich de eeuwige ondergewaardeerde vakantiehulp, terwijl ze hun vak serieus uitoefenen. Vaak wordt gedacht dat vooral jongeren aan het begin van hun loopbaan met flexconstructies te maken krijgen. De inventarisatie van het FNV-meldpunt laat zien dat er anno 2013 ook veel mensen aan het eind van hun carrière (langdurig) op kruimelcontracten zijn aangewezen en dus (langdurig) onzeker zijn over hun inkomen. Twee architecten van een historisch Sociaal Akkoord, samen op het FNVcongres (zie pagina 18): voormalig FNV-voorzitter Wim Kok (Akkoord van Wassenaar, 1983) en de huidige minister van SZW, Lodewijk Asscher. telijke voorschriften en CAO-afspraken. Uiteindelijk zijn hierover de volgende afspraken uit de bus gekomen:» Sneller recht op vast contract Vanaf 1 januari 2015 krijgt een flexwerker eerder recht op een vaste aanstelling. Nu krijgt hij dat recht of na drie tijdelijke contracten of na een dienstverband op basis van tijdelijke contracten van (in totaal) drie jaar. Dat wordt de zogenaamde 3x3-regeling genoemd. Straks krijgt een flexwerker recht op een vaste aanstelling of na drie tijdelijke contracten of na een dienst verband op basis van tijdelijke contracten van (in totaal) twee jaar zeg maar een 3x2-regeling. Bij het tellen van de tijdelijke contracten geldt nu dat er tussen twee contracten niet meer dan drie maanden mag zitten. Is dat wel het geval, dan geldt de ketting als verbroken en tellen eerdere contracten niet meer mee. Vanaf 2015 wordt de termijn van deze ketenbepaling verlengd tot de voor de flexwerkers gunstiger termijn van zes maanden.» Geen proeftijd meer Vanaf 1 januari 2015 kunnen werkgevers geen proeftijd meer afspreken bij een tijdelijk contract van zes maanden of korter of een aansluitend contract. Ook is het niet meer mogelijk om zomaar een Tijdens de onderhandelingen over het Sociaal Akkoord was één van de speerpunten van de FNV het versterken van de rechtspositie van flexwerkers, onder andere door het verbeteren van de controle op de naleving van wetconcurrentiebeding op te nemen in een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd. Dat mag dan alleen onder bijzondere omstandigheden (motivatieplicht).» Nul uren-contracten aan banden Het gebruik van nul uren-contracten wordt in de zorg verboden en in andere sectoren beperkt tot maximaal zes maanden, tenzij daarover in een CAO andere afspraken zijn gemaakt.» Uitkering bij ziekte De arbeidsverledeneis die vanaf 2014 zou worden ingevoerd in de Ziektewet komt te vervallen. Daardoor behouden werknemers met een flexibel arbeidscontract tijdens ziekte het recht op een uitkering op basis van de Ziektewet, in hoogte vergelijkbaar met de uitkering van werknemers met een vast contract.» Naleving wetten en CAO s De naleving van CAO-afspraken (bijvoorbeeld ontduiking minimumloon) zal krachtiger worden gecontroleerd. De Inspectie SZW (voorheen de Arbeidsinspectie) krijgt er 35 speciale CAO-inspecteurs bij. Als onderdeel van zijn interne vernieuwing gaat de FNV ook zelf een Bureau Handhaving CAO opzetten. Het kabinet komt met maatregelen tegen schijnconstructies. 15

16 werk en inkomen AFMP in de bres voor oproeprechten Mislukte poging tot afdanken Defensie mag een reservist die jarenlang wekelijks is opgeroepen niet zomaar abrupt uitsluiten van verdere diensten met als enige argument dat er fors bezuinigd moet worden. Ook moet er een vergoeding betaald worden als het tijdelijk wegvallen van werkgelegenheid te wijten is aan de werkgever. Dat heeft de rechtbank in Den Haag bepaald in een door de AFMP aangespannen rechtszaak. De zaak betrof een reservist laten we hem Karel noemen die op 1 januari 2004 voor onbepaalde tijd was aangesteld als militair bij het reservepersoneel. Door een administratief misverstand stond zijn dienstverband in de personeelsadmini-stratie echter geregistreerd als een tijdelijke aanstelling, eindigend op dezelfde datum als zijn dienverplichting. Op basis van deze onjuiste gegevens besloot de werkgever twee maanden later Karels functie op te heffen, ervan uitgaande dat hij daardoor via natuurlijk verloop een bezuiniging kon realiseren. Nieuwe aanstelling Dat bleek om meerdere redenen een verkeerde gedachte. Ten eerste had Karel feitelijk een aanstelling voor onbepaalde tijd. Ten tweede was inmiddels het nieuwe Flexibel Personeelssysteem (FPS) ingevoerd, waardoor hij na het eindigen van zijn dienverplichting recht had op een aanstelling als reservist in loopbaanfase 3. Van die aanstelling had hij al een schriftelijke bevestiging gekregen toen hij voor het eerst van de werkgever te horen kreeg dat die besloten had zijn functie op te heffen. Besluit ingetrokken Mede doordat Karel samen met een jurist van de AFMP een bezwaarprocedure startte, werd de werkgever al snel duidelijk dat er twee zaken langs elkaar heen waren gelopen. In zijn zogenaamde beslissing op bezwaar trok hij de ontslagaanzegging in, aangezien dat besluit op basis van onjuiste gegevens was genomen. Karel behield zijn aanstelling als reservist en kon weer worden opgeroepen. Vergoeding gemiste inkomsten Onderdeel van Karels bezwaarschrift was echter ook een verzoek om een vergoeding voor de inkomsten die hij door toedoen van de werkgever had gemist. Immers: als de werkgever zijn gegevens op orde had gehad, was er vermoedelijk geen einde gekomen aan de jarenlange gewoonte om Karel gemiddeld twee keer per week op te roepen. Het was dus aan Defensie te wijten dat er tijdelijk minder werk voor hem beschikbaar was geweest en een voor hem belangrijke inkomstenbron was weggevallen. Helaas wees de werkgever het verzoek om een vergoeding zonder nadere toelichting af. Daardoor zat er niets anders op dan de beslissing op bezwaar aan de rechter voor te leggen, wat betekende dat Karel nog flink wat maanden langer zonder een deel van zijn reguliere inkomsten zou zitten. Oordeel rechter Ruim een jaar na Karels laatste oproep oordeelde de rechter dat de werkgever inderdaad onvoldoende duidelijk had gemaakt waarop zijn weigering om een vergoeding te betalen gebaseerd was. Het enige argument dat was aangedragen forse bezuinigingen bij Defensie vond de rechter niet toereikend. Ook miste hij elke verklaring voor het besluit om twee andere reservisten in dezelfde periode wel op te roepen en zelfs hun tijdelijke contract te verlengen. De rechter droeg de werkgever dan ook op een nieuw besluit over het toekennen van een vergoeding te nemen en daarbij zorg te dragen voor een deugdelijke motivering. Deze duidelijke aanwijzing leidde ertoe dat Karel van de werkgever alsnog een vergoeding voor zijn gederfde inkomsten toegezegd kreeg. De afhandeling daarvan vindt op dit moment plaats. Ook is hij inmiddels alweer opgeroepen voor werkelijke dienst. 16

Het Generatiepact. Inhoudsopgave. 3 Wat is het Generatiepact?

Het Generatiepact. Inhoudsopgave. 3 Wat is het Generatiepact? het Generatiepact Inhoudsopgave 3 Wat is het Generatiepact? 5 Wanneer kan ik meedoen aan het Generatiepact? 6 De 55-jarigenregeling 11 De 60-jarigenregeling 16 De overgang van de 55-jarigenregeling naar

Nadere informatie

5 Wanneer kan ik meedoen aan het Generatiepact? 16 De overgang van de 55-jarigenregeling naar de 60-jarigenregeling

5 Wanneer kan ik meedoen aan het Generatiepact? 16 De overgang van de 55-jarigenregeling naar de 60-jarigenregeling het Generatiepact Inhoudsopgave 3 Wat is het Generatiepact? 5 Wanneer kan ik meedoen aan het Generatiepact? 6 De 55-jarigenregeling 11 De 60-jarigenregeling 16 De overgang van de 55-jarigenregeling naar

Nadere informatie

Uitbuiting en oplichting van oproepkrachten

Uitbuiting en oplichting van oproepkrachten Uitbuiting en oplichting van oproepkrachten Samenvatting conclusies meldpunt kruimelcontracten. Samenvatting Veel mensen die werken met een nulurencontract of min-maxcontract worden uitgebuit. Ze doen

Nadere informatie

Ziekte en re-integratie

Ziekte en re-integratie Landelijke vereniging Artsen in Dienstverban Ziekte en re-integratie Als u ziek bent, wilt u waarschijnlijk maar een ding: zo snel mogelijk herstellen en gewoon weer aan het werk. De meeste mensen zijn

Nadere informatie

Werkloos. Lees alles over de gevolgen van werkloosheid voor uw pensioen

Werkloos. Lees alles over de gevolgen van werkloosheid voor uw pensioen Werkloos Lees alles over de gevolgen van werkloosheid voor uw pensioen Leeswijzer Deze brochure is opgebouwd uit vier delen: Wat houdt 1. Wat houdt in? In dit eerste deel vindt u algemene informatie. Ook

Nadere informatie

Als ik mijn baan kwijtraak. Voorkom dat u werkloos wordt Hoe komt u weer aan werk? Wat moet u doen voor een WW-uitkering?

Als ik mijn baan kwijtraak. Voorkom dat u werkloos wordt Hoe komt u weer aan werk? Wat moet u doen voor een WW-uitkering? Als ik mijn baan kwijtraak Voorkom dat u werkloos wordt Hoe komt u weer aan werk? Wat moet u doen voor een WW-uitkering? Werk boven uitkering UWV verstrekt tijdelijk inkomen in het kader van wettelijke

Nadere informatie

19. REGLEMENT SENIORENREGELING GROOTHANDEL IN BLOEMBOLLEN 2019

19. REGLEMENT SENIORENREGELING GROOTHANDEL IN BLOEMBOLLEN 2019 19. REGLEMENT SENIORENREGELING GROOTHANDEL IN BLOEMBOLLEN 2019 Artikel 1 a Toepassing Dit reglement is van toepassing op de Groothandel in Bloembollen zoals bedoeld in artikel 1 sub C. lid 2 cao Colland.

Nadere informatie

[Naam werkgever], gevestigd te [plaats/adres], in deze rechtsgeldig vertegenwoordigd door [ naam], [functie] hierna te noemen werkgever,

[Naam werkgever], gevestigd te [plaats/adres], in deze rechtsgeldig vertegenwoordigd door [ naam], [functie] hierna te noemen werkgever, Model oproepovereenkomst De ondergetekenden: [Naam werkgever], gevestigd te [plaats/adres], in deze rechtsgeldig vertegenwoordigd door [ naam], [functie] hierna te noemen werkgever, en [naam oproepkracht],

Nadere informatie

De eerste cao voor postverspreiders. Informatie over de overeenkomst van opdracht en de arbeidsovereenkomst

De eerste cao voor postverspreiders. Informatie over de overeenkomst van opdracht en de arbeidsovereenkomst De eerste cao voor postverspreiders Informatie over de overeenkomst van opdracht en de arbeidsovereenkomst Liberalisering en cao Op 1 april 2009 is de postmarkt geliberaliseerd. Een van de voorwaarden

Nadere informatie

Waardeoverdracht. Het opgebouwde pensioen meenemen naar jouw nieuwe pensioenuitvoerder

Waardeoverdracht. Het opgebouwde pensioen meenemen naar jouw nieuwe pensioenuitvoerder Waardeoverdracht Het opgebouwde pensioen meenemen naar jouw nieuwe pensioenuitvoerder GEFELICITEERD! EEN NIEUWE BAAN Een nieuwe baan, andere collega s en misschien wel andere werkzaamheden. Een nieuwe

Nadere informatie

REGLEMENT SENIORENREGELING GROOTHANDEL IN BLOEMBOLLEN 2019

REGLEMENT SENIORENREGELING GROOTHANDEL IN BLOEMBOLLEN 2019 REGLEMENT SENIORENREGELING GROOTHANDEL IN BLOEMBOLLEN 2019 Artikel 1 a Toepassing Dit reglement is van toepassing op de Groothandel in Bloembollen zoals bedoeld in artikel 1 sub C. lid 2 cao Colland en

Nadere informatie

flits+ Het is veel in het nieuws, maar ik weet niet exact hoe mijn eigen pensioen eruit ziet Ik vind dat ik het moet lezen bpfhibin.

flits+ Het is veel in het nieuws, maar ik weet niet exact hoe mijn eigen pensioen eruit ziet Ik vind dat ik het moet lezen bpfhibin. pensioen Hoe warm loop jij voor het onderwerp pensioen? Informatie over uw pensioen Minder kans op verlaging, ook minder kans op indexatie Bpf HiBiN kiest voor online en digitaal Waar houdt het bestuur

Nadere informatie

Wat is het generatiepact

Wat is het generatiepact Generatiepact Emmen Ben je 60 jaar of ouder? En overweeg je om minder te gaan werken? Dan is het Generatiepact wellicht iets voor jou. Met deze regeling kun je minder uren gaan werken, waarbij de gemeente

Nadere informatie

7.6. Boekverslag door S woorden 18 januari keer beoordeeld. Vak Maatschappijleer 1. Maatschappijleer Werk. Paragraaf 1.

7.6. Boekverslag door S woorden 18 januari keer beoordeeld. Vak Maatschappijleer 1. Maatschappijleer Werk. Paragraaf 1. Boekverslag door S. 1058 woorden 18 januari 2015 7.6 3 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer 1 Maatschappijleer Werk Paragraaf Werk: als je iets doet, omdat andere mensen daar behoefte aan hebben. Goed

Nadere informatie

Wat kies jij? Wegwijzer in het fasemodel

Wat kies jij? Wegwijzer in het fasemodel Wat kies jij Wegwijzer in het fasemodel Van inkomen naar inkomen dit helpt PostNL helpt je op verschillende manieren. Met name via een financiële vergoeding, begeleiding van werk naar werk door Mobility

Nadere informatie

Stichting bedrijfstakpensioenfonds voor het levensmiddelenbedrijf

Stichting bedrijfstakpensioenfonds voor het levensmiddelenbedrijf Stichting bedrijfstakpensioenfonds voor het levensmiddelenbedrijf 00001 Behandeld door Doorkiesnummer Ons kenmerk Klant Contact Center 088 008 40 04 Onderwerp brief aan uw werknemers inzake VPL-regeling

Nadere informatie

Eén panellid, werkzaam in de juridische dienstverlening, geeft juist aan dat zijn omzet is toegenomen door de kredietcrisis.

Eén panellid, werkzaam in de juridische dienstverlening, geeft juist aan dat zijn omzet is toegenomen door de kredietcrisis. Respons Van 25 juni tot en met 5 juli is aan de leden van het Brabantpanel een vragenlijst voorgelegd met als thema Kredietcrisis. Ruim de helft van de 1601 panelleden (54%) vulde de vragenlijst in. Hieronder

Nadere informatie

7. Hoe zit het met eventuele negatieve effecten op het pensioen?

7. Hoe zit het met eventuele negatieve effecten op het pensioen? Antwoorden op vragen over nieuwe pensioenstelsel militairen Het onderhandelaarsresultaat van 20 augustus 2018 bevat afspraken over een nieuwe pensioenregeling voor militairen. Defensie heeft verschillende

Nadere informatie

1. Waarom moet het pensioenfonds ANWB extra maatregelen nemen?

1. Waarom moet het pensioenfonds ANWB extra maatregelen nemen? 1. Waarom moet het pensioenfonds ANWB extra maatregelen nemen? Het pensioenfonds staat er financieel niet goed voor. De twee belangrijkste oorzaken: 1. Nederlanders worden steeds ouder. Met name de laatste

Nadere informatie

De 7 belangrijkste vragen:

De 7 belangrijkste vragen: De Participatiewet en Wsw ers: Mensen die bij een Sociale Werkvoorziening werken hebben te maken met de Participatiewet. Misschien heeft u vragen over de wet. Hier kunt u de antwoorden vinden op vragen

Nadere informatie

Deeltijd-WW, en nu? Wat u moet weten als u een uitkering krijgt

Deeltijd-WW, en nu? Wat u moet weten als u een uitkering krijgt Deeltijd-WW, en nu? Wat u moet weten als u een uitkering krijgt Werk boven uitkering UWV stimuleert mensen om aan het werk te gaan en ondersteunt ze daarbij. Is werken niet mogelijk, dan verstrekt UWV

Nadere informatie

Welkom bij PME. Uw Anw-hiaatpensioen in een notendop

Welkom bij PME. Uw Anw-hiaatpensioen in een notendop Welkom bij PME Uw Anw-hiaatpensioen in een notendop Juli 2015 WELKOM BIJ PME Uw Anw-hiaatpensioen in een notendop Juli 2015 Lees de oranje tekst voor de hoofdpunten 1 Uw Anw-hiaatpensioen bij PME 4 2

Nadere informatie

Wet werk en zekerheid een overzicht 1

Wet werk en zekerheid een overzicht 1 Wet werk en zekerheid een overzicht 1 Vanaf 1 januari 2015: wijzigingen voor flexwerkers Op 1 januari 2015 veranderen de regels voor tijdelijke arbeidscontracten, oproepcontracten en payrollcontracten.

Nadere informatie

Het werken met arbeidsovereenkomsten. www.euroadviseurs.nl. Arbeidsovereenkomsten informatie

Het werken met arbeidsovereenkomsten. www.euroadviseurs.nl. Arbeidsovereenkomsten informatie Het werken met arbeidsovereenkomsten Arbeidsovereenkomsten informatie Hier krijgt u verdere informatie over het kiezen en samenstellen van de juiste arbeidsovereenkomst. www.euroadviseurs.nl Het werken

Nadere informatie

Productwijzer verzekering voor Loondoorbetaling bij ziekte van werknemers (conventioneel)

Productwijzer verzekering voor Loondoorbetaling bij ziekte van werknemers (conventioneel) Productwijzer verzekering voor Loondoorbetaling bij ziekte van werknemers Wat leest u in deze productwijzer? In deze productwijzer vindt u algemene informatie over de verzekering voor Loondoorbetaling

Nadere informatie

Daar ben ik het niet mee eens

Daar ben ik het niet mee eens uwv.nl werk.nl Daar ben ik het niet mee eens Wat als u bezwaar wilt maken tegen een beslissing van UWV Wilt u meer weten? Deze brochure geeft algemene informatie. Wilt u na het lezen meer informatie, kijk

Nadere informatie

Het Anw-Zekerheidsplan. Goed werkgeverschap voor de nabestaanden van uw werknemer

Het Anw-Zekerheidsplan. Goed werkgeverschap voor de nabestaanden van uw werknemer Het Anw-Zekerheidsplan. Goed werkgeverschap voor de nabestaanden van uw werknemer Inhoud Een goede werkgever denkt mee. 3 Even uw voordelen op een rij! 4 Zo werkt de Algemene nabestaandenwet (Anw). 5 Bijverzekeren

Nadere informatie

Doorwerken na 65 jaar

Doorwerken na 65 jaar CvA-notitie februari 2008 Doorwerken na 65 jaar De levensverwachting en het gemiddelde aantal gezonde jaren na het bereiken van de 65-jarige leeftijd is toegenomen. Een groeiende groep ouderen heeft behoefte

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie

Nadere informatie

Welkom bij NV schade WIA-werknemersverzekering

Welkom bij NV schade WIA-werknemersverzekering Welkom bij NV schade WIA-werknemersverzekering Welkom bij NV schade U bent gaan werken bij een werkgever die valt onder de CAO Metaal en Techniek of CAO Motorvoertuigenen Tweewielerbedrijven. Daardoor

Nadere informatie

WERK EN INKOMEN VOOR JONGGEHANDICAPTEN Signalen uit de praktijk in vraag en antwoord. Breed Platform Verzekerden en Werk NUMMER 1, november 2006

WERK EN INKOMEN VOOR JONGGEHANDICAPTEN Signalen uit de praktijk in vraag en antwoord. Breed Platform Verzekerden en Werk NUMMER 1, november 2006 WERK EN INKOMEN VOOR JONGGEHANDICAPTEN Signalen uit de praktijk in vraag en antwoord Breed Platform Verzekerden en Werk NUMMER 1, november 2006 Het komend jaar werkt het BPV&W samen met NIZW aan het project

Nadere informatie

Wet werk en zekerheid in het onderwijs

Wet werk en zekerheid in het onderwijs Wet werk en zekerheid in het onderwijs 1 Wet werk en zekerheid in het onderwijs Door de nieuwe wet wet werk en zekerheid (Wwz) is een aantal regels rondom flexibele arbeid, WW en ontslag ingrijpend veranderd.

Nadere informatie

Ik wil mijn partner goed verzorgd achterlaten

Ik wil mijn partner goed verzorgd achterlaten ANW Pensioen U staat er niet dagelijks bij stil, maar stel dat u overlijdt. Dan wilt u uw partner en kinderen goed verzorgd achterlaten. Misschien moet u daarvoor iets extra s regelen. Met ANW Pensioen

Nadere informatie

Mijn Pensioen. Makkelijk uw pensioen plannen in Mijn PME

Mijn Pensioen. Makkelijk uw pensioen plannen in Mijn PME Mijn Pensioen Misschien kijkt u ernaar uit: stoppen met werken. Tijd voor uzelf en genieten van uw oude dag. Of wilt u juist langer blijven werken? In deze brochure leest u alles over de keuzes die u kunt

Nadere informatie

Een NIEUWE baan. Wat betekent dit voor uw pensioen?

Een NIEUWE baan. Wat betekent dit voor uw pensioen? Een NIEUWE baan Wat betekent dit voor uw pensioen? Inhoud 1. Een nieuwe baan 3 2. Wat betekent een nieuwe baan voor uw ouderdomspensioen? 3 2.1. U heeft al pensioen opgebouwd bij PFZW 3 2.2. U heeft al

Nadere informatie

Waardeoverdracht van uw pensioenopbouw

Waardeoverdracht van uw pensioenopbouw Waardeoverdracht van uw pensioenopbouw Een nieuwe baan! Gefeliciteerd! U heeft een andere baan. Met andere collega s en misschien wel heel ander werk. Een nieuwe stap, die ook gevolgen heeft voor de opbouw

Nadere informatie

Resultaten Pensioenforum 26 juni en 3 juli

Resultaten Pensioenforum 26 juni en 3 juli Resultaten Pensioenforum 26 juni en 3 juli De weg naar het nieuwe pensioencontract Stichting Pensioenfonds OWASE 18 juli 2013 1/10/2014 Inhoud Samenvatting Conclusies Aanbevelingen Resultaten - per vraag

Nadere informatie

Productwijzer collectieve verzekering voor vaste WIAaanvulling

Productwijzer collectieve verzekering voor vaste WIAaanvulling Productwijzer collectieve verzekering voor vaste WIAaanvulling Wat leest u in deze productwijzer? In deze productwijzer vindt u algemene informatie over de collectieve verzekering voor vaste WIA-aanvulling.

Nadere informatie

Datum 14 mei Betreft Inzet Defensie Arbeidsvoorwaarden. Collega s,

Datum 14 mei Betreft Inzet Defensie Arbeidsvoorwaarden. Collega s, > Retouradres Postbus 20701 2500 ES Den Haag Bestuursstaf Plein 4 MPC 58 B Postbus 20701 2500 ES Den Haag www.defensie.nl Bij beantwoording datum, onze referentie en betreft vermelden. Betreft Inzet Defensie

Nadere informatie

NIEUWSBRIEF. maart 2015. CAO Rijk. Telefoon: Adres: Strevelsweg 700/305 3083 AS ROTTERDAM. Email / website: info@ncf.nl www.rijksvakbonden.

NIEUWSBRIEF. maart 2015. CAO Rijk. Telefoon: Adres: Strevelsweg 700/305 3083 AS ROTTERDAM. Email / website: info@ncf.nl www.rijksvakbonden. NIEUWSBRIEF maart 2015 CAO Rijk Email / website: info@ncf.nl www.rijksvakbonden.nl Telefoon: 010-4101658 optie 2 Bereikbaar op ma., di., do. en vr. vanaf 9:30 uur t/m 13:30 uur Adres: Strevelsweg 700/305

Nadere informatie

Q & A: Eerste deelresultaat AVW 2015

Q & A: Eerste deelresultaat AVW 2015 Q & A: Eerste deelresultaat AVW 2015 Er wordt gesproken over een eerste deelresultaat m.b.t. de AVW 2015 onderhandelingen. Wat betekent dit? Dit betekent dat dit resultaat slechts een eerste stap is naar

Nadere informatie

Ontslag, wat nu? Informatie voor medewerkers Beroepsonderwijs en Volwasseneneducatie over (dreigend) ontslag

Ontslag, wat nu? Informatie voor medewerkers Beroepsonderwijs en Volwasseneneducatie over (dreigend) ontslag Ontslag, wat nu? Informatie voor medewerkers Beroepsonderwijs en Volwasseneneducatie over (dreigend) ontslag Informatie voor medewerkers Beroepsonderwijs en Volwasseneneducatie over (dreigend) ontslag.

Nadere informatie

Wetsvoorstel werk en zekerheid

Wetsvoorstel werk en zekerheid Wetsvoorstel werk en zekerheid De belangrijkste gevolgen op een rij Geachte relatie, Vrijdag 29 november jl. is het wetsvoorstel met betrekking tot de Wet werk en zekerheid ingediend. De voorstellen van

Nadere informatie

Allianz Inkomensverzekeringen. Productwijzer verzekering voor Loondoorbetaling bij ziekte van werknemers (conventioneel)

Allianz Inkomensverzekeringen. Productwijzer verzekering voor Loondoorbetaling bij ziekte van werknemers (conventioneel) Allianz Inkomensverzekeringen Productwijzer verzekering voor Loondoorbetaling bij ziekte van werknemers (conventioneel) Wat leest u in deze productwijzer? In deze productwijzer vindt u algemene informatie

Nadere informatie

Financiële zekerheid bij arbeidsongeschiktheid

Financiële zekerheid bij arbeidsongeschiktheid Financiële zekerheid bij arbeidsongeschiktheid Inkomen bij arbeidsongeschiktheid kan erg tegenvallen Stelt u zich eens voor, u wordt ziek. En twee jaar later bepaalt UWV dat u arbeidsongeschikt bent. Helemaal

Nadere informatie

Resultaten Pensioenforum 26 juni en 3 juli

Resultaten Pensioenforum 26 juni en 3 juli Resultaten Pensioenforum 26 juni en 3 juli De weg naar het nieuwe pensioencontract Stichting Pensioenfonds OWASE Martijn Leppink Versie 2. 10 september 2013 Inhoud Samenvatting Conclusies Aanbevelingen

Nadere informatie

Voorwaarden WIA Bodem werkgever. Inhoudsopgave

Voorwaarden WIA Bodem werkgever. Inhoudsopgave Voorwaarden WIA Bodem werkgever In uw polis, de algemene voorwaarden en deze voorwaarden leest u welke rechten en plichten u kunt ontlenen aan de module WIA bodem. In de algemene voorwaarden van uw Moduleverzekering

Nadere informatie

Financiële zekerheid bij arbeidsongeschiktheid. Je leeft, je verandert. Loyalis verandert met je mee.

Financiële zekerheid bij arbeidsongeschiktheid. Je leeft, je verandert. Loyalis verandert met je mee. Financiële zekerheid bij arbeidsongeschiktheid Je leeft, je verandert. Loyalis verandert met je mee. Stel, u wordt ziek. Dat klinkt niet prettig, maar het kán zomaar gebeuren. Een ziekte hebben we immers

Nadere informatie

Zaken die niet meer zo zeker zijn

Zaken die niet meer zo zeker zijn Een goed gesprek over Zaken die niet meer zo zeker zijn Met u praten wij vaak over zekerheid. Dat is namelijk ons vak: het organiseren van uw zekerheid. Dat kan op vele manieren. Bijvoorbeeld door verstandig

Nadere informatie

Productwijzer collectieve WIAexcedentverzekering. voor werknemers

Productwijzer collectieve WIAexcedentverzekering. voor werknemers Productwijzer collectieve WIAexcedentverzekering voor werknemers Wat leest u in deze productwijzer? In deze productwijzer vindt u algemene informatie over de Collectieve WIAexcedentverzekering voor werknemers.

Nadere informatie

Ontslag. Informatie voor werknemers

Ontslag. Informatie voor werknemers Ontslag Informatie voor werknemers Foto: Francis Lukombo Wanneer mag u worden ontslagen? Voor ontslag van een werknemer heeft een werkgever goede redenen nodig. U mag dus niet zomaar worden ontslagen.

Nadere informatie

Ontslag, en nu? werk.nl uwv.nl. Wat u moet weten als u ontslag krijgt. Wilt u meer weten?

Ontslag, en nu? werk.nl uwv.nl. Wat u moet weten als u ontslag krijgt. Wilt u meer weten? werk.nl uwv.nl Ontslag, en nu? Wat u moet weten als u ontslag krijgt Wilt u meer weten? Deze brochure geeft algemene informatie. Wilt u weten wat voor u in uw situatie geldt? Kijk dan op werk.nl. Als u

Nadere informatie

13 februari 2016. Onderzoek: ZZP-ers en verplichte verzekering

13 februari 2016. Onderzoek: ZZP-ers en verplichte verzekering 13 februari 2016 Onderzoek: ZZP-ers en verplichte verzekering Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 50.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een

Nadere informatie

Wet werk en zekerheid een overzicht 1

Wet werk en zekerheid een overzicht 1 Wet werk en zekerheid een overzicht 1 Vanaf 1 januari 2015: wijzigingen voor flexwerkers Op 1 januari 2015 veranderen de regels voor tijdelijke arbeidscontracten, oproepcontracten en payrollcontracten.

Nadere informatie

Life event: Een nieuwe baan

Life event: Een nieuwe baan Life event: Een nieuwe baan Inhoudsopgave 1 Belangrijke bevindingen 2 Achtergrond en verantwoording 3 Onderzoeksresultaten Arbeidsvoorwaarden en pensioenregeling Pensioeninformatie Pensioenkennis Waardeoverdracht

Nadere informatie

Hoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen

Hoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen Hoofdstuk 2 Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen 48 Gangbare uitdrukkingen bij contact maken en onderhandelen De meeste zinnen die in dit overzicht staan, zijn formeel. U kunt deze

Nadere informatie

Werken in de horeca. 12 meest gestelde vragen door werknemers. L1NDA BV www.l1nda.nl

Werken in de horeca. 12 meest gestelde vragen door werknemers. L1NDA BV www.l1nda.nl Werken in de horeca 12 meest gestelde vragen door werknemers INTRODUCTIE Een (bij)baan in de horeca. Sinds april 2014 is er geen horeca CAO, maar wat betekent dat voor jou als werknemer? Je wilt natuurlijk

Nadere informatie

Veel gestelde vragen en antwoorden over het Generatiepact Woondiensten

Veel gestelde vragen en antwoorden over het Generatiepact Woondiensten Veel gestelde vragen en antwoorden over het Generatiepact Woondiensten In de CAO Woondiensten 2017-2018 zijn afspraken gemaakt over de invoering van het Generatiepact Woondiensten: corporatiemedewerkers

Nadere informatie

VERSTREKKINGENREGLEMENT REGELING MINDER WERKEN VOOR OUDERE WERKNEMERS IN DE SECTOR OPEN TEELTEN 2018

VERSTREKKINGENREGLEMENT REGELING MINDER WERKEN VOOR OUDERE WERKNEMERS IN DE SECTOR OPEN TEELTEN 2018 VERSTREKKINGENREGLEMENT REGELING MINDER WERKEN VOOR OUDERE WERKNEMERS IN DE SECTOR OPEN TEELTEN 2018 Artikel 1 a Toepassing Dit reglement is van toepassing op de Open Teelten zoals bedoeld in artikel 1

Nadere informatie

Actualiteitenbulletin 1/6

Actualiteitenbulletin 1/6 Actualiteitenbulletin 1/6 Titel: Handboek personeelswerk, 3 e druk Datum: 27 februari 2014 Par. Blz. Art. Wijziging 1.1 15 Beroepsbevolking 559 duizend mensen hebben twee banen, dat zijn voornamelijk zelfstandigen.

Nadere informatie

Wat doet FNV Taxi? CAO. Aanbesteden. Kaderleden. Bestuurders. Taxiconsulenten

Wat doet FNV Taxi? CAO. Aanbesteden. Kaderleden. Bestuurders. Taxiconsulenten Wat doet FNV Taxi? Aanbesteden CAO Taxiconsulenten Bestuurders Kaderleden Doe mee voor een sterkere Taxisector! De afgelopen tien jaar is er veel veranderd in de taxisector. Sinds 2001 zijn de aanbestedingen

Nadere informatie

WORD NU LID VAN FNV WOONDIENSTEN!

WORD NU LID VAN FNV WOONDIENSTEN! WORD NU LID! WORD NU LID VAN FNV WOONDIENSTEN! Lid worden van FNV Woondiensten is een goede stap. Ons motto is Gewoon Goed Werk. Wij vinden dat u recht hebt op gelijk loon voor gelijk werk, een vast contract

Nadere informatie

CNV Inzet voor de Sociale agenda

CNV Inzet voor de Sociale agenda Sociale agenda CNV Inzet voor de Sociale agenda Inleiding Werkgevers, werknemers en het kabinet spreken sinds eind december 2012 over de zogenoemde Sociale Agenda. De Sociale Agenda is een verzameling

Nadere informatie

2. Arbeidsrelatie tussen de reservist en Defensie

2. Arbeidsrelatie tussen de reservist en Defensie INFORMATIE BETREFFENDE ARBEIDSVOORWAARDEN EN RECHTSPOSITIE RESERVEPERSONEEL TIJDENS OEFENING, INZET EN VREDESMISSIE Hoofdstuk XIX Reservepersoneel en sociale zekerheid en pensioenen 1. Inleiding Reservisten

Nadere informatie

Waardeoverdracht. bij indiensttreding

Waardeoverdracht. bij indiensttreding Waardeoverdracht bij indiensttreding 1 2 Inhoud 1. Een nieuwe baan! 4 2. Wat is waardeoverdracht? 5 3. Wat kunt u overdragen? 7 4. Waardeoverdracht: wel of niet doen? 8 6. Zo vraagt u waardeoverdracht

Nadere informatie

Verstrekkingenreglement regeling minder werken voor oudere werknemers in de sector Glastuinbouw 2015

Verstrekkingenreglement regeling minder werken voor oudere werknemers in de sector Glastuinbouw 2015 Verstrekkingenreglement regeling minder werken voor oudere werknemers in de sector Glastuinbouw 2015 Artikel 1 Toepassing Dit reglement is van toepassing op aanmeldingen die na 1 april 2015 zijn ontvangen

Nadere informatie

Door deze komen wij terug op de Viva! dossiers die bij ons in behandeling zijn, waaronder uw dossier.

Door deze komen wij terug op de Viva! dossiers die bij ons in behandeling zijn, waaronder uw dossier. Datum Onderwerp advies Ons kenmerk Uw kenmerk Behandeld door Geachte -------------------------, Door deze komen wij terug op de Viva! dossiers die bij ons in behandeling zijn, waaronder uw dossier. De

Nadere informatie

gezocht: Reclasseringsvrijwilligers maken zich sterk voor Nederlanders in buitenlandse detentie vrijwilligers

gezocht: Reclasseringsvrijwilligers maken zich sterk voor Nederlanders in buitenlandse detentie vrijwilligers gezocht: vrijwilligers Reclasseringsvrijwilligers maken zich sterk voor Nederlanders in buitenlandse detentie Gezocht: vrijwilligers Bureau Buitenland is onderdeel van Reclassering Nederland. Wij begeleiden

Nadere informatie

MILJARDENCLAIM WERKNEMERS DREIGT VOOR PENSIOENVERZEKERAARS

MILJARDENCLAIM WERKNEMERS DREIGT VOOR PENSIOENVERZEKERAARS Persbericht Stichting Beerputpensioen MILJARDENCLAIM WERKNEMERS DREIGT VOOR PENSIOENVERZEKERAARS 5 oktober 2015 Uit onderzoek van de Stichting Beerputpensioen blijkt dat werknemers met een beschikbare

Nadere informatie

Werknemers, zzp ers en gepensioneerden over pensioen en BPF Schilders

Werknemers, zzp ers en gepensioneerden over pensioen en BPF Schilders Werknemers, zzp ers en gepensioneerden over pensioen en BPF Schilders kwantitatief risicobereidheidsonderzoek Peter Zegwaart Juli 2019 Waarom dit onderzoek? Het bestuur van BPF Schilders vindt het belangrijk

Nadere informatie

PENSIOENBAROMETER 2012 Onderzoek van GfK Panel Services in opdracht van Montae

PENSIOENBAROMETER 2012 Onderzoek van GfK Panel Services in opdracht van Montae PENSIOENBAROMETER 2012 Onderzoek van GfK Panel Services in opdracht van Montae Op macroniveau begrijpt de grote meerderheid van de Nederlandse werknemers dat ingrepen in het pensioenstelsel noodzakelijk

Nadere informatie

Pensioen Nieuws. Wat komt er op ons af? #10 januari 14. Pensioenfonds

Pensioen Nieuws. Wat komt er op ons af? #10 januari 14. Pensioenfonds Pensioen Nieuws Een uitgave van Stichting Pensioenfonds AVEBE #10 januari 14 1 Wat komt er op ons af? Dekkingsgraad stabiel Alle pensioenen omhoog 2 Tijdelijke pensioenregeling 1 jaar verlengd 3 Anw-hiaatpensioenregeling

Nadere informatie

Alles over disfunctioneren!

Alles over disfunctioneren! Alles over disfunctioneren! In deze blog besteden wij aandacht aan de acties die u als leidinggevende kunt ondernemen als u niet tevreden bent over het functioneren van een werknemer. Daarbij besteden

Nadere informatie

Tijdelijk partnerpensioen Informatie voor de werkgever. Anw-pensioen. Financiële zekerheid voor het gezin van uw werknemers

Tijdelijk partnerpensioen Informatie voor de werkgever. Anw-pensioen. Financiële zekerheid voor het gezin van uw werknemers Tijdelijk partnerpensioen Informatie voor de werkgever Anw-pensioen Financiële zekerheid voor het gezin van uw werknemers 2 Anw-pensioen Financiële zekerheid voor het gezin van uw werknemers Wilt u inkomenszekerheid

Nadere informatie

Een nieuwe baan. Je toekomst uitgestippeld

Een nieuwe baan. Je toekomst uitgestippeld Een nieuwe baan Je toekomst uitgestippeld Inhoud Je nieuwe baan en StiPP 2 Verandert er iets aan mijn pensioen? 4 Niet elke pensioenregeling is hetzelfde 5 Waardeoverdracht naar StiPP 7 Je nieuwe baan

Nadere informatie

Reglement Seniorenregeling Dierhouderij 2018

Reglement Seniorenregeling Dierhouderij 2018 Reglement Seniorenregeling Dierhouderij 2018 Artikel 1 a Toepassing Dit reglement is van toepassing op de Dierhouderij zoals bedoeld in artikel 1 sub C. lid 8 cao Colland en geldt uitsluitend voor aanmeldingen

Nadere informatie

Rechten en plichten werkgevers en werknemers Onderneming in België

Rechten en plichten werkgevers en werknemers Onderneming in België Rechten en plichten werkgevers en werknemers Onderneming in België Inhoud Van welk land is het arbeidsrecht van toepassing? 2 Waar moet u rekening mee houden? 3 Ontslagrecht 3 Concurrentiebeding 5 Minimumloon

Nadere informatie

E-CURSUS 1: WELKE WAARDEN ZIJN VAN WEZENLIJK BELANG VOOR JOU?

E-CURSUS 1: WELKE WAARDEN ZIJN VAN WEZENLIJK BELANG VOOR JOU? E-CURSUS 1: WELKE WAARDEN ZIJN VAN WEZENLIJK BELANG VOOR JOU? Thuis en op school heb je allerlei waarden meegekregen. Sommigen passen bij je, anderen misschien helemaal niet. Iedereen heeft waarden. Ken

Nadere informatie

Overlijden en uw pensioen

Overlijden en uw pensioen Overlijden en uw pensioen Bij pensioenfonds Metaal en Techniek bouwt u een inkomen op voor als u stopt met werken. U bouwt ook pensioen op voor uw partner en kinderen, voor als u er zelf niet meer bent.

Nadere informatie

Piet Voorbeeld MIJN PROFIEL. Voornaam. Achternaam. Dienst. Schaal Tot schaal 8. Piet. Voorbeeld. Stadswerken

Piet Voorbeeld MIJN PROFIEL. Voornaam. Achternaam. Dienst. Schaal Tot schaal 8. Piet. Voorbeeld. Stadswerken MIJN PROFIEL Voornaam Piet Achternaam Voorbeeld Dienst Stadswerken Schaal Tot schaal 8 1 DIT BEN IK Wanneer heb je een goede werkdag gehad? Waarom? Als ik alles gedaan heb dat ik wilde doen en er ook onverwachte

Nadere informatie

Rapport. Datum: 28 juli 2000 Rapportnummer: 2000/257

Rapport. Datum: 28 juli 2000 Rapportnummer: 2000/257 Rapport Datum: 28 juli 2000 Rapportnummer: 2000/257 2 Klacht Op 3 november 1999 ontving de Nationale ombudsman een verzoekschrift van de heer O. te 's-hertogenbosch, met een klacht over een gedraging van

Nadere informatie

Toelichting Uniform Pensioenoverzicht 2015. Wat heeft u aan het Uniform Pensioenoverzicht? Welke gebeurtenissen beïnvloeden uw pensioen?

Toelichting Uniform Pensioenoverzicht 2015. Wat heeft u aan het Uniform Pensioenoverzicht? Welke gebeurtenissen beïnvloeden uw pensioen? Wat heeft u aan het Uniform Pensioenoverzicht? Het Uniform Pensioenoverzicht geeft u inzicht in wat u krijgt bij pensionering en arbeidsongeschiktheid. In dit overzicht staat ook wat uw eventuele partner

Nadere informatie

U kunt rekenen op juridische hulp en advies. Met de Rechtsbijstandverzekering van Centraal Beheer Achmea

U kunt rekenen op juridische hulp en advies. Met de Rechtsbijstandverzekering van Centraal Beheer Achmea U kunt rekenen op juridische hulp en advies. Met de Rechtsbijstandverzekering van Centraal Beheer Achmea 1 Inhoud Als u er zelf niet uitkomt 3 Daarom kiest u voor onze Rechtsbijstandverzekering! 4 U kiest

Nadere informatie

Je leeft, je verandert. Loyalis verandert met je mee. Financiële zekerheid bij arbeidsongeschiktheid

Je leeft, je verandert. Loyalis verandert met je mee. Financiële zekerheid bij arbeidsongeschiktheid Je leeft, je verandert. Loyalis verandert met je mee. Financiële zekerheid bij arbeidsongeschiktheid Inkomen bij arbeidsongeschiktheid kan erg tegenvallen Stelt u zich eens voor, u wordt ziek. En twee

Nadere informatie

Onderzoek werknemers met kanker

Onderzoek werknemers met kanker Onderzoek werknemers met kanker Dinsdag 15 april 2013 Over dit onderzoek Dit onderzoek is gehouden in samenwerking met de Nederlandse Federatie voor Kankerpatiëntenorganisaties (NFK). Aan het onderzoek

Nadere informatie

In balans. Waardeoverdracht. Kiezen voor. Wat u verder moet weten. u waardeoverdracht. Hoe vraagt. Een nieuwe baan. Meer weten? www.pfaccountancy.

In balans. Waardeoverdracht. Kiezen voor. Wat u verder moet weten. u waardeoverdracht. Hoe vraagt. Een nieuwe baan. Meer weten? www.pfaccountancy. In balans Waardeoverdracht 05 Kiezen voor waardeoverdracht? 07 Wat u verder moet weten 06 03 Hoe vraagt u waardeoverdracht aan? Een nieuwe baan Meer weten? www.pfaccountancy.nl Uw opgebouwde pensioen meenemen

Nadere informatie

Wat betekent een nieuwe baan voor uw pensioen? U werkt in de sector zorg en welzijn en bouwt pensioen op bij Pensioenfonds Zorg en Welzijn.

Wat betekent een nieuwe baan voor uw pensioen? U werkt in de sector zorg en welzijn en bouwt pensioen op bij Pensioenfonds Zorg en Welzijn. Een andere baan Wat betekent een nieuwe baan voor uw pensioen? U werkt in de sector zorg en welzijn en bouwt pensioen op bij Pensioenfonds Zorg en Welzijn. Wat betekent het voor uw pensioen als u een nieuwe

Nadere informatie

ACTUALITEITEN ARBEIDSRECHT HR Seminar WWZ op de schop

ACTUALITEITEN ARBEIDSRECHT HR Seminar WWZ op de schop ACTUALITEITEN ARBEIDSRECHT HR Seminar 2018 WWZ op de schop 1. Wetsvoorstel arbeidsmarkt in balans: status 2. WAB Flexibele arbeid 3. WAB: ontslagrecht en de transitievergoeding 4. WW premiedifferentiatie

Nadere informatie

De positie van de tijdelijke krachten (flexwerkers):

De positie van de tijdelijke krachten (flexwerkers): VAN : Willem van Teeseling AAN : Bestuur en leden SNF BETREFT : Vernieuwingen in wetgeving in kader Wet werk en inkomen. DATUM : 13 juni 2014 C.C. : Op 11 juni 2014 is door de Eerste Kamer de wet aangenomen.

Nadere informatie

Financiële zekerheid bij arbeidsongeschiktheid

Financiële zekerheid bij arbeidsongeschiktheid Financiële zekerheid bij arbeidsongeschiktheid Inkomen kan erg tegenvallen bij arbeidsongeschiktheid Stelt u zich eens voor, u wordt ziek. En twee jaar later bepaalt UWV dat u arbeidsongeschikt bent.

Nadere informatie

Rapport. Rapport over een klacht over de Sociale Verzekeringsbank te Zaanstad. Datum: 5 februari 2015 Rapportnummer: 2015/021

Rapport. Rapport over een klacht over de Sociale Verzekeringsbank te Zaanstad. Datum: 5 februari 2015 Rapportnummer: 2015/021 Rapport Rapport over een klacht over de Sociale Verzekeringsbank te Zaanstad. Datum: 5 februari 2015 Rapportnummer: 2015/021 2 Klacht Verzoekster klaagt erover dat de Sociale Verzekeringsbank (SVB) is

Nadere informatie

Uitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening nr. 2016-123 (mr. J.S.W. Holtrop, voorzitter en mr. M. van Pelt, secretaris)

Uitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening nr. 2016-123 (mr. J.S.W. Holtrop, voorzitter en mr. M. van Pelt, secretaris) Uitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening nr. 2016-123 (mr. J.S.W. Holtrop, voorzitter en mr. M. van Pelt, secretaris) Klacht ontvangen op : 12 augustus 2015 Ingesteld door : Consument Tegen

Nadere informatie

EXTRA NIEUWS: nieuwe wetten. Twee nieuwe wetten die belangrijk zijn voor u om te weten.

EXTRA NIEUWS: nieuwe wetten. Twee nieuwe wetten die belangrijk zijn voor u om te weten. EXTRA NIEUWS: nieuwe wetten Twee nieuwe wetten die belangrijk zijn voor u om te weten. Geachte relatie, Graag brengen wij u op de hoogte van twee nieuwe wetten: de Wet Minimumloon en de Wet Arbeidsmarkt

Nadere informatie

Onderzoek Je wordt 18 jaar en dan? De gevolgen voor je geldzaken

Onderzoek Je wordt 18 jaar en dan? De gevolgen voor je geldzaken Onderzoek Je wordt 18 jaar en dan? De gevolgen voor je geldzaken Rapportage Juli 2013 Meer informatie: info@wijzeringeldzaken.nl Samenvatting (1/3) 1. Veel 17-jarigen maken de indruk verstandig om te gaan

Nadere informatie

Over het EenVandaag Opiniepanel. Over het onderzoek

Over het EenVandaag Opiniepanel. Over het onderzoek 26 februari 2015 1 Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit 50.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek. De uitslag van de peilingen onder

Nadere informatie

Informatie voor de ondernemer Nabestaandenverzekering Collectief voor zelfstandig ondernemers

Informatie voor de ondernemer Nabestaandenverzekering Collectief voor zelfstandig ondernemers collectieve NABESTAANDENVERZEKERING Informatie voor de ondernemer Nabestaandenverzekering Collectief voor zelfstandig ondernemers Uitkering(en) voor uw achterblijvende partner Nabestaandenverzekering Collectief

Nadere informatie

10 Tips bij een reorganisatie

10 Tips bij een reorganisatie Marianne Eisma advocaat legal 10 Tips bij In het Arbeidsrecht gaat het erom het juiste proces te volgen om het uiteindelijke doel te bereiken. U moet daarvoor de tijd nemen, te snelle en niet goed voorbereide

Nadere informatie

Handleiding voor schoolbesturen bij de prikactie

Handleiding voor schoolbesturen bij de prikactie Handleiding voor schoolbesturen bij de prikactie Op dinsdag 27 juni zullen veel leerkrachten in Nederland een uur later starten met hun les dan normaal. De organisaties die verenigd zijn in het PO-front

Nadere informatie