Van Kernnet naar Footprint

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Van Kernnet naar Footprint"

Transcriptie

1 Van Kernnet naar Footprint Gé Lobé Het in stand houden van de geometrische infrastructuur (de Rijksdriehoeksmeting) in Nederland is een wettelijke taak van het Kadaster. Eind jaren 80 van de vorige eeuw is, in verband met het opkomende gebruik van GPS voor plaatsbepaling, een begin gemaakt met de realisatie van het GPS-kernnet. Deze kernnetpunten liggen ter hoogte van het maaiveld met de horizon rondom vrij van obstakels en zijn daardoor bij uitstek geschikt voor het meten met GNSS. Dit in tegenstelling tot de klassieke RD-punten, zoals torens en RD-stenen in het bos. Het kernnet wordt hoofdzakelijk gebruikt als referentie voor landmeters en als referentie voor kwaliteitsmeting van Real-time GNSS-netwerken. Het volledige GPS-kernnet van ruim 400 punten is gerealiseerd in 1997, maar de weg naar minder punten is ingezet: op weg naar Footprint. Met de huidige permanente referentienetwerken, waar GNSS-apparatuur continu waarnemingen verzamelt, is het bepalen van een punt in coördinaten met een nauwkeurigheid van 1 à 2 cm in ligging en 3 cm in hoogte vrij eenvoudig binnen enkele minuten te realiseren. Deze nauwkeurigheid kan zelfs oplopen tot enkele millimeters als er langer, enkele dagen, op het punt wordt gemeten. Het gevolg hiervan is dat bijna overal (wereldwijd) de noodzaak van het gebruik van vaste punten sterk afneemt. Het blijft echter belangrijk dat er een net bestaat van duurzame en goed gefundeerde vaste punten die met hoge nauwkeurigheid zijn bepaald. Dat kunnen er aanzienlijk minder zijn dan het huidige aantal kernnetpunten, mede omdat de huidige techniek het mogelijk maakt om eenvoudig en met hoge nauwkeurigheid punten te bepalen over grote afstanden. Totstandkoming GNSS-kernnet Omdat het gebruik van GPS in de landmeetkunde een veelbelovende ontwikkeling was, heeft de Rijksdriehoeksmeting (RD) eind jaren 80 besloten om geheel Nederland te voorzien van punten waar de landmeter zijn GPS-ontvanger gemakkelijk boven kon opstellen. De RD heeft in 1987 een begin gemaakt met de aanleg van het GPS-kernnet. De onderlinge afstand van de kernnetpunten was gepland op 10 tot 15 km. Deze afstanden waren zo gekozen dat een gebruiker met korte meettijden, ook real-time, naar omliggende kernnetpunten kon meten. Figuur 1 - Oorspronkelijke bepaling kernnetpunt. Aansluiting van de GPSkernnetpunten aan RD De RD-coördinaten van de kernnetpunten werden door de RD bepaald door basislijnen te meten met twee GPS-ontvangers tussen het kernnetpunt en minimaal 3 rondom liggende RD-aansluitpunten (figuur 1). Deze RD-punten, zoals torens en RD-stenen in het bos, waren niet direct geschikt voor GPS-metingen en er werd in de nabijheid van het RD-punt een geschikte plek gezocht om met GPS te kunnen meten. Het meten beperkte zich niet alleen tot GPS-metingen, maar er waren vaak ook grote centreringen (lokale driehoeksmetingen) noodzakelijk om de GPS-opstelling te kunnen koppelen aan het RD-punt. Daarnaast waren er ook nog waterpassingen nodig om van minimaal 3 GPS-opstellingen de NAP-hoogtes te bepalen. Koppeling ETRS89 met RD,NAP (Neref/Mareo campagnes) Tijdens de opbouw van het GPS-kernnet zijn in 1990, 1991 en 1994 enkele grote GPSmeetcampagnes [1] uitgevoerd, met als doel ETRS-89 (het Europese coördinatensysteem, RD-punten nu gratis beschikbaar U kunt nu gratis de coördinaten van de RD-punten raadplegen via Informatie over de RD-punten is sinds 1 januari 2013 ook als geodataset gratis beschikbaar. Deze informatie kunt u vinden via U kunt hier gebruik maken van de datasets RDinfo_punten en RDinfo_stations. RDinfo-punten Deze dataset bevat uitsluitend informatie over het object en/of het adres van het RD-punt. RDinfo-stations Deze dataset bevat informatie van alle meetpunten en de bijbehorende coördinaten die behoren tot de verzameling van een RD-punt (binnen een straal van ongeveer 200 meter). 10 Geo-Info

2 Figuur 2. breedte, lengte en ellipsoïdische hoogte) te kunnen verbinden met RD (X,Y) en NAP (H). In deze campagnes werden ook peilmeetstations (MAREO-punten, van mareograph: peilschaal) langs de Nederlandse kust betrokken. Dit laatste om te kunnen onderzoeken in hoeverre GPS-metingen een bijdrage kunnen leveren aan de meting van de zeespiegelvariatie in combinatie met bodemdaling. Voornoemde activiteiten vonden plaats in het kader van NEREF (NEtherlands REference Frame) en werden uitgevoerd onder auspiciën van de Subcommissie Geometrische Infrastructuur van de Nederlandse Commissie voor Geodesie (NCG). Deze meetcampagnes maakten gebruik van vier zogenaamd EUREF-punten (European Reference Frame) in Nederland, onze huidige AGRS-stations (Actief GNSS Referentie Systeem) en daarnaast nog negen zogenaamde NEREF-punten (Netherlands Reference Frame) (figuur 2). Voor een goede aansluiting aan RD werden de NEREF-punten verbonden met omliggende 1 e -orde RD-punten, de toenmalige basis voor het coördinatenstelsel van de RD. Voor een goede verbinding met het NAP werden waterpassingen uitgevoerd naar ondergrondse merken van het NAP. Uit de voorlopige resultaten van deze NEREF-berekeningen zijn transformatieparameters tussen RD/NAP en ETRS-89 berekend voor Nederland. Deze transformatieparameters staan vermeld in de Handleiding Technische werkzaamheden 1996 van het Kadaster (HTW1996). Aansluiting GPS-kernnetpunten aan ETRS-89 (RDNAPTRANS TM ) In 1997 zijn alle kernnetpunten in een landsdekkend netwerk (figuur 3) met behulp van GPS-basislijnen gekoppeld aan de eerder noemde NEREF-punten en de AGRS-stations. Hierdoor kregen we van alle kernnetpunten goede ETRS-89 coördinaten. Na transformatie van deze ETRS-89 coördinaten van de GPS-kernnetpunten naar RD en NAP, werden de verschillen bepaald tussen de oorspronkelijke RD-coördinaten van de kernnetpunten met die van na de transformatie. De verschilvectoren (figuur 3) tussen beide sets coördinaten geven goed de vervorming weer van het bestaande RDpuntennet. Deze werd voorheen niet opgemerkt, omdat ze kleiner waren dan de ruis in de metingen. Op basis van deze verschilvectoren is het RD-correctiegrid berekend. Samen met de transformatieparameters en dit RD-correctiegrid is nu de omrekening van ETRS-89 naar RD met centimeternauwkeurigheid mogelijk. Aangevuld met een geoïdemodel ten behoeve van de NAPhoogte, staat deze transformatieprocedure bekend als RDNAPTRANS TM. Figuur 3 - Kernnet 1997 en verschilvectoren. Geo-Info

3 Verzekering kernnetpunten De meeste kernnetpunten zijn verzekerd met een speciale kernnetbout (figuur 4). Deze kernnetbout heeft een bolle boven zijde voor de waterpasbaak, dus de hoogte en een gaatje in het midden ten behoeve van de markering van de X,Y. Figuur 4 - Kernnetbout. Figuur 6 - Voorbeelden kernnetpunt. Figuur 5 - Grondanker. De verschillende verzekeringswijze van de kernnetpunten (figuur 6) zijn als volgt: RD-steen (kernnetbout in ingegraven betonnen zuil van 1 meter hoog en 20 cm in het vierkant. R.V.S. grondanker (roestvast stalen stang (figuur 5) van ongeveer 1,2 m; in de grond gedraaid met daarboven een putje met deksel en rondom het putje een vierkante tegel). kernnetbout in het betonnen gedeelte van landhoofden van viaducten en bruggen, betonplaten, stuwen, putten en duikers. Afname van het gebruik van vaste punten De afname van het gebruik van vaste punten is al ingezet. In 2002 is al gestopt met het onderhoud van de klassieke RD-punten, de torens. Nu is het moment aangebroken om het huidige kernnet eens kritisch te bekijken. Een klantenenquête uit 2003 laat zien dat de helft van de abonnees op de RD-publicatie gebruik maakt van GNSS-referentienetwerken en de verwachting werd al uitgesproken dat dit binnen vijf jaar zou stijgen naar 90%. Een klantenenquête uit 2007 laat al zien dat het gebruik van GNSS-referentienetwerken is toegenomen tot 100%. Omdat ook de noodzaak van het gebruik van kernnetpunten daardoor afneemt, is de voor de hand liggende vraag of het kernnet nog steeds uit zoveel (426) punten moet blijven bestaan (1 kernnetpunt per 10 km) en we de jaarlijkse bijhoudingscyclus van de kernnetpunten moeten handhaven. Deze jaarlijkse bijhouding is een arbeidsintensief proces. Als we met minder punten toekunnen, zullen de kosten voor de bijhouding ook minder worden. Dat er nog vaste punten moeten blijven bestaan en onderhouden moeten worden, blijft noodzakelijk. Er zal altijd iets moeten overblijven waar we op terug kunnen vallen. GNSS blijft kwetsbaar en is gemakkelijk te verstoren. Hoeveel punten moeten er dan nog overblijven? Om dit goed te kunnen onderzoeken, is er ook gekeken naar de puntdichtheid in de ons omringende landen. Uit rapporten van die landen konden de volgende eensluidende conclusies worden getrokken. Onderhoud van de klassieke vaste punten is nihil. Passieve GNSS-punten worden incidenteel onderhouden. Wel behoefte aan een netwerk van duurzame en goed gefundeerde vaste punten die met hoge nauwkeurigheid zijn bepaald. De verdichtingafstand van de passieve GNSS-punten in de ons omringende landen en Nederland (kernnet en footprint) zijn in tabel 1 weergegeven. 12 Geo-Info

4 Land Nederland huidige Kernnet Nederland nieuwe Footprint Aantal punten Onderzoek bijhouding kernnet Hoe gaan we nu verder met de bijhouding van het kernnet? Allereerst zijn er twee varianten nader onderzocht. Variant 1: Een lagere bijhoudingsfrequentie van het kernnet. Aantrekkelijk voor de korte termijn en vereist de minste voorbereiding. Variant 2: Minder kernnetpunten. Aantrekkelijk voor de lange termijn. Vereist echter een goede voorbereiding bij de keuze van de punten. Er is uiteindelijk gekozen voor variant 2, minder kernnetpunten en met een lagere bijhoudingsfrequentie (gedeeltelijk uit variant 1). Het Kadaster is van mening dat vanuit de wettelijke taak tot het beheer van RD-punten en onderhoud van een stelsel van kernnetpunten en haar verantwoordelijkheid van de bijhouding van een geometrische infrastructuur, voor een oplossing gekozen moet worden die toekomstbestendig is, gebruikers de vereiste betrouwbaarheid en zekerheid geeft en leidt tot een efficiënte situatie die past bij het huidige gebruik. De volgende aandachtspunten zijn opgesteld voor de verdere uitwerking van deze keuze: Het aantal nog te onderhouden kernnetpunten terugbrengen naar ongeveer 100 stuks (verdichtingafstand ong. 20 km) gelijkmatig verdeeld over Nederland. Duurzame en goed gefundeerde vaste punten hebben de voorkeur. Van de stabiele punten hebben bouten in landhoofden van viaducten en bruggen en andere goed gefundeerde objecten de voorkeur. [2] Totale landoppervlak in km 2 Km 2 /punt Verdichtingafstand ,7 9, ,8 18,9 United Kingdom ,9 16,4 Duitsland ,5 37,8 België ,3 2,7 Denemarken ,5 8,3 Tabel 1. De berekende standaardafwijking van elke set coördinaten van het te kiezen footprintpunt moet in ieder geval voldoen aan de kenmerkende kwaliteit van het kernnet en minimaal gelijk of kleiner zijn dan de gemiddelde berekende standaardafwijking van alle kernnetpunten samen. De kenmerkende kwaliteit is het minimale niveau dat een gebruiker mag verwachten. De actuele kwaliteit moet tenminste gelijk of beter zijn. Soort/Aantal kernnetpunten Het kernnetpunt moet minimaal drie keer gemeten zijn. Minimaal twee punten overhouden op een Waddeneiland (op Schiermonnikoog komt nog een punt). Deze selectie van nauwkeurig bepaalde, stabiele punten noemen we in het vervolg de footprint. De stabiliteit van de kernnetpunten Stabiele punten vormen een belangrijk onderdeel van voornoemde aandachtspunten. De kenmerkende kwaliteit, namelijk standaardafwijking één centimeter voor de afzonderlijke horizontale componenten en drie centimeter voor de hoogte [3], is het minimale niveau dat een gebruiker mag verwachten van GNSS-kernnetpunten. In de bestaande bijhoudingscyclus zijn regelmatig de coördinaten opnieuw bepaald om de kenmerkende kwaliteit te borgen. De coördinatenverschillen tussen de coördinatensets uit de bijhoudingsmetingen zijn in veel gevallen kleiner dan op Gemiddelde standaardafwijking σxrd σyrd Σh (ell.) Gehele kernnet (426) 0,006 m 0,006 m 0,018 m Onstabiele kernnetpunten (87) 0,011 m 0,010 m 0,024 m Stabiele kernnetpunten (339) 0,005 m 0,005 m 0,017 m Footprintpunten (105) 0,005 m 0,005 m 0,016 m Tabel 2 - Standaardafwijking van de verschillende coördinatensets, respectievelijk voor X,Y in RD en h in ETRS89. Aantal malen gemeten Aantal punten totale kernnet Aantal punten footprint Gemiddeld aantal malen gemeten Tabel 3 - Aantal malen gemeten. 8,5 8,7 Geo-Info

5 basis van de kenmerkende kwaliteit zou mogen. GNSS-kernnetpunten waarvan de standaardafwijkingen van de coördinatensets uit de bijhoudingsmetingen kleiner of gelijk zijn aan de kenmerkende kwaliteit worden als stabiel geclassificeerd. Van de 426 kernnetpunten zijn de standaardafwijkingen berekend van elke coördinatenset per kernnetpunt. Tabel 2 geeft in de bovenste rij de standaardafwijking van het gehele GNSS-kernnet. Elke kernnetpunt is gemiddeld 8,5 keer gemeten (tabel 3). Van de 426 GNSS-kernnetpunten zijn 87 punten niet als stabiel geclassificeerd. In de overzichtskaart (figuur 7) zijn deze weergegeven met een rode driehoek. Footprint 2013 Uit de stabiele kernnetpunten zijn volgens de eerder beschreven criteria 105 footprintpunten geselecteerd. Van de 105 gekozen footprintpunten is bijna 70% negen tot elf maal gecontroleerd (tabel 3 laatste kolom en figuur 8). De standaardafwijking van deze geselecteerde punten is bijna twee keer zo goed als de gespecificeerde kenmerkende kwaliteit (laatste rij tabel 2). De footprintpunten liggen verspreid over Nederland Figuur 7 - Kernnet met een onderlinge ligging van ongeveer 20 km (figuur 8). Bij de selectie is ook rekening gehouden met het aantal malen dat een kernnetpunt is gemeten. Door de hoge stabiliteit van de footprintpunten is besloten de bijhoudingsfrequentie te verlagen naar minimaal een keer per vijf jaar. Alle overige kernnetpunten zullen na 2013 niet meer als kernnetpunt worden gepubliceerd, maar als gewoon RD-punt. Ze zullen ook niet meer worden opgenomen in de bijhoudingscyclus van de RD en het NAP. Reacties op dit onderwerp kunt u sturen naar rd@kadaster.nl Links 1. De NEREF-campagnes 1990, 1991 en 1994 door G.B.M. Brand, J. van Buren, H. van der Marel en R.E. Molendijk. 2. Bron: World Statistic Pocketbook 2011 United Nations, New York, De geodetische referentiestelsels van Nederland, van Arnoud de Bruijne, Joop van Buren, Anton Kösters, Hans van der Marel. Figuur 8 - Overzicht footprint en aantal malen gemeten. Gé Lobé Gé Lobé is Senior Adviseur bij de Rijksdriehoeksmeting. Eén van zijn taken is het beheer en onderhoud van het AGRS, NETPOS en het GNSS-kernnet, het beheer van de database en de publicatie van de RD-punten en het beheer van het RD-archief. 14 Geo-Info

De Coördinaatsystemen van Nederland en hun relaties

De Coördinaatsystemen van Nederland en hun relaties De Coördinaatsystemen van Nederland en hun relaties NIN / GIN 18 februari 2005 Joop van Buren Kadaster Coördinaatsystemen van Nederland Inhoud: 1. ETRS89 en RD 2. NAP en Geoïde 3. RDNAPTRANS 2004 4. Kadastraal

Nadere informatie

Kadaster Materiebeleid GEO. Handleiding kadastrale metingen met GPS. Aanvullingen op de HTW 1996 3.1. Materiebeleid GEO / PPB. Versie.

Kadaster Materiebeleid GEO. Handleiding kadastrale metingen met GPS. Aanvullingen op de HTW 1996 3.1. Materiebeleid GEO / PPB. Versie. Kadaster Materiebeleid GEO Aanvullingen op de HTW 1996 Auteur(s) Materiebeleid GEO / PPB Materiebeleid GEO 2 van 7 Aanvullingen op de HTW 1996 Opdrachtgever Kadaster Materiebeleid GEO Status Definitief

Nadere informatie

Directie Geo. Handleiding kadastrale metingen met GPS. Aanvullingen op de HTW J. van Buren. Versie. Auteur(s)

Directie Geo. Handleiding kadastrale metingen met GPS. Aanvullingen op de HTW J. van Buren. Versie. Auteur(s) Directie Geo Aanvullingen op de HTW 1996 Auteur(s) J. van Buren Directie Geo 2 van 7 Aanvullingen op de HTW 1996 Opdrachtgever Directeur GEO Status Definitief Verspreiding Afnemers van de HTW 1996 historie

Nadere informatie

Het Kadaster. RD_Brochure opmk 26-09-2003 09:50 Pagina 1

Het Kadaster. RD_Brochure opmk 26-09-2003 09:50 Pagina 1 RD_Brochure opmk 26-09-2003 09:50 Pagina 1 Het Kadaster Het Kadaster verzamelt gegevens over registergoederen in Nederland, houdt deze bij in openbare registers en op kadastrale kaarten en stelt deze gegevens

Nadere informatie

De wereld achter transformaties: RD, ETRS89, ITRS en WGS84

De wereld achter transformaties: RD, ETRS89, ITRS en WGS84 De wereld achter transformaties: RD, ETRS89, ITRS en WGS84 Lennard Huisman Mini-seminar: RD en open Source Software 20 oktober 2016 Nederlandse Samenwerking Geodetische Infrastructuur (NSGI) Onderwerpen

Nadere informatie

En aantal maanden geleden heb ik aangegeven iets te gaan vertellen over plaatsbepaling.

En aantal maanden geleden heb ik aangegeven iets te gaan vertellen over plaatsbepaling. Verhaaltje ZX ronde 22 mei 2011 Plaatsbepaling Algemeen En aantal maanden geleden heb ik aangegeven iets te gaan vertellen over plaatsbepaling. Plaats bepaling is belangrijk o.a. voor het maken een aanpassen

Nadere informatie

Directie LG. Handleiding en werkinstructie kadastrale metingen met GPS. Aanvullingen op de HTW J. van Buren. Versie.

Directie LG. Handleiding en werkinstructie kadastrale metingen met GPS. Aanvullingen op de HTW J. van Buren. Versie. Directie LG Aanvullingen op de HTW 1996 Auteur(s) J. van Buren Directie LG 2 van 13 Opdrachtgever Directeur GEO Status Definitief Verspreiding Afnemers van de HTW 1996 historie Datum Auteur Opmerking 1.0

Nadere informatie

De NEREF-campagnes 1990, 1991 en 1994

De NEREF-campagnes 1990, 1991 en 1994 De NEREF-campagnes 1990, 1991 en 1994 G.B.M. Brand, J. van Buren, H. van der Marel en R.E. Molendijk Nederlandse Commissie voor Geodesie Delft, november 1997 Colofon De NEREF-campagnes 1990, 1991 en 1994

Nadere informatie

Het stelsel van de Rijksdriehoeksmeting en het European Terrestrial Reference System 1989

Het stelsel van de Rijksdriehoeksmeting en het European Terrestrial Reference System 1989 Het stelsel van de Rijksdriehoeksmeting en het European Terrestrial Reference System 1989 - Gebruik en definitie - De kernpunten van deze publicatie zijn: De invoering en het gebruik van het European Terrestrial

Nadere informatie

Cartografische oefeningen antwoorden voor de leerkracht

Cartografische oefeningen antwoorden voor de leerkracht Cartografische oefeningen antwoorden voor de leerkracht Stad OCMW V.U.: welzijnshuis Sint-Niklaas naam achternaam Abingdonstraat 99 9100 Sint-Niklaas Stedelijke Musea Sint-Niklaas 1 Meting met het gps-toestel

Nadere informatie

GEO-INFO 7. Spelen met plannen De burger als planoloog. Het Gebiedsmodel Een hulpmiddel voor doelmatige gebiedsontwikkeling

GEO-INFO 7. Spelen met plannen De burger als planoloog. Het Gebiedsmodel Een hulpmiddel voor doelmatige gebiedsontwikkeling GEO-INFO 7 Vakblad van Geo-Informatie Nederland 2013 - jaargang 10 Spelen met plannen De burger als planoloog Het Gebiedsmodel Een hulpmiddel voor doelmatige gebiedsontwikkeling Epidemische vormen Mazelen

Nadere informatie

Een nieuwe NAP-publicatie

Een nieuwe NAP-publicatie Adviesdienst Geo-informatie en ICT NAP-monument in de Stopera te Amsterdam Een nieuwe NAP-publicatie Feiten en achtergronden Hoogtegegevens worden in Nederland weergegeven ten opzichte van het Normaal

Nadere informatie

RD naar ETRS89. Wat betekent het en waarom zouden we het willen of moeten?

RD naar ETRS89. Wat betekent het en waarom zouden we het willen of moeten? RD naar ETRS89 Wat betekent het en waarom zouden we het willen of moeten? Lennard Huisman Kadaster Jantien Stoter Geonovum Rogier Broekman Rijkswaterstaat Leendert Dorst Dienst der Hydrografie Inhoud Aanleiding

Nadere informatie

Raad voor Accreditatie (RvA) De sterkte van het zwaarteveld in Nederland

Raad voor Accreditatie (RvA) De sterkte van het zwaarteveld in Nederland Raad voor Accreditatie (RvA) De sterkte van het zwaarteveld in Nederland Document code: RvA-Tk-2.27 Datum vaststelling: 14 september 2004 Een RvA-Toelichting beschrijft het beleid en/of de werkwijze van

Nadere informatie

ConceptHoofd GRSde MutsertMateriebeleid GRSGeo- en Vastgoedinformatie en Advies

ConceptHoofd GRSde MutsertMateriebeleid GRSGeo- en Vastgoedinformatie en Advies 0.1 Eisen en voorwaarden bij certificering Datum 27 februari 2014 Versie 1.1 ConceptHoofd GRSde MutsertMateriebeleid GRSGeo- en Vastgoedinformatie en Advies 6.5.1 Certificeren GNSS-dienstverlener Versiehistorie

Nadere informatie

GPS meet beweging van Nederland Analyse van meerjarige AGRS tijdseries

GPS meet beweging van Nederland Analyse van meerjarige AGRS tijdseries GPS meet beweging van Nederland Analyse van meerjarige AGRS tijdseries Lennard Huisman, adviseur product- en procesinnovatie bij Kadaster, GEO, GRS Joop van Buren, adviseur GRS bij Kadaster, GEO Het Actief

Nadere informatie

Nauwkeurigheid van hoogtebepaling met GNSS. Pierre Voet

Nauwkeurigheid van hoogtebepaling met GNSS. Pierre Voet Nauwkeurigheid van hoogtebepaling met GNSS Pierre Voet Nauwkeurigheid van hoogtebepaling met GNSS Pierre Voet Inhoud Optimale situatie Foutenbronnen Resultaten van testen Dagdagelijkse realiteit Toestand

Nadere informatie

Bodemdalingskaart.nl. Challenge the future

Bodemdalingskaart.nl. Challenge the future Bodemdalingskaart.nl bodemdalingskaart.nl een geodetische uitdaging Ramon Hanssen Hoogleraar Geodesie en Satelliet-aardobservatie, TU Delft Freek van Leijen, Hans van der Marel, Lu Shaoqing, Martijn Baas,

Nadere informatie

De GPS-RTK set wordt door de gebruiker

De GPS-RTK set wordt door de gebruiker Geo-Informatie Nederland E EN ONDERZOEK IN DE REGIO R OTTERDAM Kwaliteit van GPS-RTK referentiemethoden GPS-RTK ontvanger op statief opgesteld boven GPS-kernnetpunt aan de Nieuwe Maas in Rotterdam 144

Nadere informatie

De geodetische referentiestelsels van Nederland Geodetic reference frames in the Netherlands

De geodetische referentiestelsels van Nederland Geodetic reference frames in the Netherlands De geodetische referentiestelsels van Nederland Geodetic reference frames in the Netherlands Arnoud de Bruijne, Joop van Buren, Anton Kösters, Hans van der Marel De geodetische referentiestelsels van

Nadere informatie

Cartografische oefeningen

Cartografische oefeningen Cartografische oefeningen Stad OCMW V.U.: welzijnshuis Sint-Niklaas naam achternaam Abingdonstraat 99 9100 Sint-Niklaas Stedelijke Musea Sint-Niklaas 1. Meting met het gps-toestel satelliet gps-scherm

Nadere informatie

Hoogte in de Lage Landen: AHN3 Tecchnische ontwikkeling hoogteverandering

Hoogte in de Lage Landen: AHN3 Tecchnische ontwikkeling hoogteverandering Hoogte in de Lage Landen: AHN3 Tecchnische ontwikkeling hoogteverandering Ramon Hanssen, M. Caro Cuenca, C.Tiberius, P. Mahapatra, S. Samiei Esfahany, H. van der Marel 1, P. Dheenathayalan, L. Chang, A.

Nadere informatie

Aan: Vereniging BOS/D. Spoorsingel 2, 2613 BD Delft. Delft, 26 november Geacht bestuur BOS/D,

Aan: Vereniging BOS/D. Spoorsingel 2, 2613 BD Delft.   Delft, 26 november Geacht bestuur BOS/D, Aan: Vereniging BOS/D Spoorsingel 2, 2613 BD Delft e-mail: info@bosd.nl Delft, 26 november 2017 Geacht bestuur BOS/D, Zowel als medebewoner van het Spoorzonegebied en op basis van mijn expertise als hoogleraar

Nadere informatie

NCG Nederlandse Commissie voor Geodesie Netherlands Geodetic Commission

NCG Nederlandse Commissie voor Geodesie Netherlands Geodetic Commission NCG Nederlandse Commissie voor Geodesie Netherlands Geodetic Commission Huidige organisatie en ontwikkelingsrichting van de geodetische infrastructuur in Nederland Na vergelijking met onze buurlanden Delft,

Nadere informatie

GPS-netwerk operationeel in heel Nederland

GPS-netwerk operationeel in heel Nederland R EAL TIME PLAATSBEPALING MET 06-GPS GPS-netwerk operationeel in heel Nederland 108 Het gebruik van het Global Positioning System (GPS) voor landmeetkundige toepassingen neemt een grote vlucht. Vooral

Nadere informatie

Meetregister bij het meetplan Twente Rapportage van de nauwkeurigheidswaterpassing Twente 2015

Meetregister bij het meetplan Twente Rapportage van de nauwkeurigheidswaterpassing Twente 2015 Meetregister bij het meetplan Twente Rapportage van de nauwkeurigheidswaterpassing Twente 2015 18 december 2015 Nederlandse Aardolie Maatschappij B.V. Documentnummer: EP201512251534 Inhoud 1 Inleiding

Nadere informatie

blad 1 Afsluitende toetsvragen bij de tentoonstelling over het NAP

blad 1 Afsluitende toetsvragen bij de tentoonstelling over het NAP blad 1 Afsluitende toetsvragen bij de tentoonstelling over het NAP docentenmateriaal: 3 niveaus, incl. antwoorden Afsluitende toetsvragen bij de tentoonstelling over het NAP De toetsvragen staan gerangschikt

Nadere informatie

Werkwijze Kadastrale metingen Versie 4.4

Werkwijze Kadastrale metingen Versie 4.4 Werkwijze Kadastrale metingen Versie 4.4 Sweco Nederland B.V. Alle rechten voorbehouden 1 Inhoud 1. Inleiding 3 2. Nieuw MOVE3 Project maken 3 3. Opties 4 3.1. Algemeen Project 5 3.2. Algemeen Geometrie

Nadere informatie

NEDERLAND IN BEWEGING - Aardobservatie, NAP, bodemdaling - Prof.dr.ir. P.J.G. Teunissen DEOS TU Delft en NCG-KNAW

NEDERLAND IN BEWEGING - Aardobservatie, NAP, bodemdaling - Prof.dr.ir. P.J.G. Teunissen DEOS TU Delft en NCG-KNAW NEDERLAND IN BEWEGING - Aardobservatie, NAP, bodemdaling - Prof.dr.ir. P.J.G. Teunissen DEOS TU Delft en NCG-KNAW Nederland-Waterland Nederland is beroemd om zijn strijd tegen het water. Het ontstaan van

Nadere informatie

Meetregister bij het meetplan Waddenzee 2017 Rapportage van de nauwkeurigheidswaterpassing Ameland 2017

Meetregister bij het meetplan Waddenzee 2017 Rapportage van de nauwkeurigheidswaterpassing Ameland 2017 Meetregister bij het meetplan Waddenzee 2017 Rapportage van de nauwkeurigheidswaterpassing Ameland 2017 20-4-2017 Nederlandse Aardolie Maatschappij B.V. Documentnummer: EP201703201664 Doc.nr. EP201703201664

Nadere informatie

Meetrapport monitoring paalfundering v. 1.5

Meetrapport monitoring paalfundering v. 1.5 Meetrapport monitoring paalfundering v. 1.5 Object: Genieweg 21 t/m 23 1566 NJ ASSENDELFT Objectcode: 1566NJ-21tm23 Rapportdatum: 19-3-2014 Gemeente Zaanstad 1. Meetprotocol Deskundigheid personeel De

Nadere informatie

Meetregister bij het meetplan Waddenzee Rapportage van de nauwkeurigheidswaterpassing Lauwersmeer 2011

Meetregister bij het meetplan Waddenzee Rapportage van de nauwkeurigheidswaterpassing Lauwersmeer 2011 Meetregister bij het meetplan Waddenzee Rapportage van de nauwkeurigheidswaterpassing Lauwersmeer 2011 30 maart 2012 Nederlandse Aardolie Maatschappij B.V. Documentnummer: EP201201207051 Inhoud 1 Inleiding

Nadere informatie

Opdrachtgever. Frisia Zout B.V. Lange Lijnbaan NW HARLINGEN. datum vrijgave beschrijving revisie 01 goedkeuring vrijgave

Opdrachtgever. Frisia Zout B.V. Lange Lijnbaan NW HARLINGEN. datum vrijgave beschrijving revisie 01 goedkeuring vrijgave Meetregister bij het meetplan Barradeel en Barradeel II Rapportage van de nauwkeurigheidswaterpassing Barradeel en Barradeel II 2007 documentnr. 78137-10.rap revisie 01 29 mei 2008 Opdrachtgever Lange

Nadere informatie

INMETEN VAN BOORPUNTEN EN WATERPASSEN

INMETEN VAN BOORPUNTEN EN WATERPASSEN 5 10 Protocol 2013 15 INMETEN VAN BOORPUNTEN EN WATERPASSEN 20 25 30 35 40 45 Versie 2.0, 27-9-2001 Pagina 1 van 8 50 Inhoud 1 PLAATS VAN DIT PROTOCOL IN HET KWALITEITSZORGSYSTEEM...2 1.1 VKB protocollen

Nadere informatie

UW PARTNER VOOR EEN TOTAALOPLOSSING VOOR GEODETISCHE DATA INWINNING.

UW PARTNER VOOR EEN TOTAALOPLOSSING VOOR GEODETISCHE DATA INWINNING. UW PARTNER VOOR EEN TOTAALOPLOSSING VOOR GEODETISCHE DATA INWINNING UW PARTNER VOOR EEN TOTAALOPLOSSING VOOR GEODETISCHE DATA INWINNING LNR Globalcom profileert zich graag als uw leverancier van meetapparatuur,

Nadere informatie

GPS: een overzicht. techniek, methoden en toepassingen. Jeroen Zomerdijk LNR Globalcom 19 maart 2002 Hogeschool van Utrecht Opleiding Geodesie

GPS: een overzicht. techniek, methoden en toepassingen. Jeroen Zomerdijk LNR Globalcom 19 maart 2002 Hogeschool van Utrecht Opleiding Geodesie GPS: een overzicht techniek, methoden en toepassingen Jeroen Zomerdijk LNR Globalcom 19 maart 2002 Hogeschool van Utrecht Opleiding Geodesie Inhoudsopgave 1 GPS: de Techniek 2 Meetmethoden 3 Verstoringen

Nadere informatie

TRAININGEN. Laat kennis werken DE JUISTE RICHTING...

TRAININGEN. Laat kennis werken DE JUISTE RICHTING... Laat kennis werken DE JUISTE RICHTING... 1 De juiste richting... met Geometius trainingen Trainingen voor landmeters & geo-specialisten Hands-on en interactief kenmerken de trainingen die wij verzorgen.

Nadere informatie

Studiegids Leergang Praktijk Landmeetkunde

Studiegids Leergang Praktijk Landmeetkunde Studiegids Leergang Praktijk Landmeetkunde De opleiding heeft een doorlooptijd van 4 weken waarin 8 lesdagen plaatsvinden. De opleiding wordt iedere kwartaal gestart bij minimaal 6 en maximaal 9 kandidaten

Nadere informatie

Trainingen. Laat kennis werken. de juiste richting... trainingen

Trainingen. Laat kennis werken. de juiste richting... trainingen Trainingen Laat kennis werken de juiste richting... 1 De juiste richting... met Geometius Trainingen voor landmeters & geo-specialisten Hands-on en interactief kenmerken de die wij verzorgen. Gegeven door

Nadere informatie

Plaatsbepaling met Global Navigation Satellite Systems GNSS Basisbeginselen

Plaatsbepaling met Global Navigation Satellite Systems GNSS Basisbeginselen Plaatsbepaling met Global Navigation Satellite Systems GNSS Basisbeginselen GNSS Basisbeginselen Inhoud Algemene kenmerken Systeem componenten Principe Afstand Positie Afstand bepaling code waarnemingen

Nadere informatie

Aanleveren meetgegevens

Aanleveren meetgegevens 0.1 Instructie Aanleveren meetgegevens Datum 13 februari 2014 Versie 1.8 DefinitiefKlanten ServicesGeo- en Vastgoedinformatie en Advies Inhoudsopgave 1 Inleiding...3 2 Documentatie...4 3 Producten bij

Nadere informatie

2015 Waddenzee. A) Algemene gegevens A1.1) Naam indiener. Formulier actualisenng meetplan ex a/t/jce/ 30 lid 6 Mijnbouwbesluit. Onderwerp.

2015 Waddenzee. A) Algemene gegevens A1.1) Naam indiener. Formulier actualisenng meetplan ex a/t/jce/ 30 lid 6 Mijnbouwbesluit. Onderwerp. Formulier actualisenng meetplan ex a/t/jce/ 30 lid 6 Mijnbouwbesluit Dit formulier dient ervoor om te zorgen dat de aanvraag om Instemming voldoet aan de eisen die de IVIIjntKiuwwet en IVIijnbouwbeslult

Nadere informatie

Driehoeksmeting bij het Kadaster n.a.v. 125 jaar Rijksdriehoeksmeting

Driehoeksmeting bij het Kadaster n.a.v. 125 jaar Rijksdriehoeksmeting Driehoeksmeting bij het Kadaster n.a.v. 125 jaar Rijksdriehoeksmeting Frans Jansen, oud hoofd RD bij het Kadaster Dit jaar bestaat de Rijksdriehoeksmeting 125 jaar. Het Kadaster - de beheerder ervan sinds

Nadere informatie

Monitoring en deformatiemetingen van binnenstedelijke kademuren

Monitoring en deformatiemetingen van binnenstedelijke kademuren Monitoring en deformatiemetingen van binnenstedelijke kademuren Ing. R.G. Ophof Projectleider monitoring Nebest Adviesgroep 28 april 2015 Opbouw van de presentatie Begrippen Doel van monitoring of deformatiemetingen

Nadere informatie

Meetregister bij het meetplan Waddenzee 2014 Rapportage van de nauwkeurigheidswaterpassing Ameland 2014

Meetregister bij het meetplan Waddenzee 2014 Rapportage van de nauwkeurigheidswaterpassing Ameland 2014 Meetregister bij het meetplan Waddenzee 2014 Rapportage van de nauwkeurigheidswaterpassing Ameland 2014 26-05-2014 Nederlandse Aardolie Maatschappij B.V. Documentnummer: EP201404210659 Doc.nr. EP201404210659

Nadere informatie

Meetregister bij het meetplan Leeuwarden West. VERMILION Oil & Gas Netherlands B.V.

Meetregister bij het meetplan Leeuwarden West. VERMILION Oil & Gas Netherlands B.V. Meetregister bij het meetplan Leeuwarden West Rapportage van de nauwkeurigheidswaterpassing 2006 VERMILION Oil & Gas Netherlands B.V. documentnr. 17690-162833 revisie 00 1 november 2006 Opdrachtgever VERMILION

Nadere informatie

Hydrologische berekeningen EVZ Ter Wisch

Hydrologische berekeningen EVZ Ter Wisch Hydrologische berekeningen EVZ Ter Wisch Inleiding In deze notitie worden verscheidene scenario s berekend en toegelicht ter ondersteuning van de bepaling van inrichtingsmaatregelen voor de EVZ Ter Wisch.

Nadere informatie

Wiskunde oefentoets hoofdstuk 10: Meetkundige berekeningen

Wiskunde oefentoets hoofdstuk 10: Meetkundige berekeningen Wiskunde oefentoets hoofdstuk 0: Meetkundige berekeningen Iedere antwoord dient gemotiveerd te worden, anders worden er geen punten toegekend. Gebruik van grafische rekenmachine is toegestaan. Succes!

Nadere informatie

1 Inleiding... 2. 2 Meetopzet... 2. 3 Levering... 2. 4 Conclusie... 2. 5 GPS stations... 2

1 Inleiding... 2. 2 Meetopzet... 2. 3 Levering... 2. 4 Conclusie... 2. 5 GPS stations... 2 Inhoud Blz. 1 Inleiding... 2 2 Meetopzet... 2 3 Levering... 2 4 Conclusie... 2 5 GPS stations... 2 Bijlagen: Bijlage 1: Overzichtstekening Bijlage 2: Grafieken Bijlage 3: Ruwe meetdata (XYZ) in Excelformaat

Nadere informatie

Registratie van boringen.

Registratie van boringen. Werkgroep Z-coördinaat. Registratie van boringen. Door: werkgroep Z-coördinaat Datum: 20 oktober 2016. Versie: 1.1. blad : 1 (9) 1 Inleiding. In dit document wordt beschreven hoe de loop van, als bijvoorbeeld,

Nadere informatie

NLGEO2004. Een nieuw geoïdemodel voor Nederland. November Ministerie van Verkeer en Waterstaat opq

NLGEO2004. Een nieuw geoïdemodel voor Nederland. November Ministerie van Verkeer en Waterstaat opq Ministerie van Verkeer en Waterstaat opq NLGEO24 Een nieuw geoïdemodel voor Nederland November 24 53.5 4.25 4.5 53 41.25 41.5 41.75 41 52.5 42.5 42.75 43 42.25 42 42.5 42.75 43 phi [deg] 52 44 43.75 43.25

Nadere informatie

{button Installeer Zelfstudie Bestanden, execfile(seedatauk.exe,tutorial.ctb;tutorial nn.see)}

{button Installeer Zelfstudie Bestanden, execfile(seedatauk.exe,tutorial.ctb;tutorial nn.see)} Kringnet Vereffening Deze zelfstudie maakt gebruik van de module Vereffening. Opmerking: Deze zelfstudie kan niet worden uitgevoerd met LISCAD Lite. Doelstelling Het doel van deze zelfstudie is om te laten

Nadere informatie

Meetregister bij het meetplan Noord-Holland Rapportage van de nauwkeurigheidswaterpassing Noord-Holland 2012

Meetregister bij het meetplan Noord-Holland Rapportage van de nauwkeurigheidswaterpassing Noord-Holland 2012 Meetregister bij het meetplan Noord-Holland Rapportage van de nauwkeurigheidswaterpassing Noord-Holland 2012 08 januari 2013 Nederlandse Aardolie Maatschappij B.V. Documentnummer: EP201211244395 Inhoud

Nadere informatie

Herstel laseraltimetrie projecten Projectgebieden Oosterschelde 2001, Oosterschelde 2007, Westerschelde 2006 en Westerschelde 2007

Herstel laseraltimetrie projecten Projectgebieden Oosterschelde 2001, Oosterschelde 2007, Westerschelde 2006 en Westerschelde 2007 Ministerie van Verkeer en Waterstaat Rijkswaterstaat Herstel laseraltimetrie projecten Projectgebieden Oosterschelde 2001, Oosterschelde 2007, Westerschelde 2006 en Westerschelde 2007 Herstel laseraltimetrie

Nadere informatie

Grondradar onderzoek op Schiermonnikoog (oktober 2006).

Grondradar onderzoek op Schiermonnikoog (oktober 2006). Grondradar onderzoek op Schiermonnikoog (oktober 2006). Van 16 t/m 18 oktober 2006 is door Medusa Explorations bv uit Groningen in opdracht van Rijkswaterstaat een bodemonderzoek uitgevoerd in de duinen

Nadere informatie

1 Inleiding Meetopzet Levering Conclusie GPS stations Bijlage 3: Ruwe meetdata (XYZ) in ETRS89 in Excelformaat

1 Inleiding Meetopzet Levering Conclusie GPS stations Bijlage 3: Ruwe meetdata (XYZ) in ETRS89 in Excelformaat Inhoud Blz. 1 Inleiding... 2 2 Meetopzet... 2 3 Levering... 2 4 Conclusie... 2 5 GPS stations... 2 Bijlagen: Bijlage 1: Overzichtstekening Bijlage 2: Grafieken Bijlage 3: Ruwe meetdata XYZ) in ETRS89 in

Nadere informatie

1 Inleiding Meetopzet Levering Conclusie GPS stations Bijlage 3: Ruwe meetdata (XYZ) in ETRS89 in Excelformaat

1 Inleiding Meetopzet Levering Conclusie GPS stations Bijlage 3: Ruwe meetdata (XYZ) in ETRS89 in Excelformaat blad 1 van 2 Inhoud Blz. 1 Inleiding... 3 2 Meetopzet... 3 3 Levering... 3 4 Conclusie... 3 5 GPS stations... 3 Bijlagen: Bijlage 1: Overzichtstekening Bijlage 2: Grafieken Bijlage 3: Ruwe meetdata (XYZ)

Nadere informatie

Rapportage GPS monitoring Bergermeer Resultaten monitoring bodembeweging Bergermeer 1 juni - 31 oktober 2013

Rapportage GPS monitoring Bergermeer Resultaten monitoring bodembeweging Bergermeer 1 juni - 31 oktober 2013 Resultaten monitoring bodembeweging Bergermeer 1 juni - 31 oktober 213 projectnr. 247164 revisie 5 november 213 Opdrachtgever Taqa Energy B.V. Postbus 1155 252 AN 's-gravenhage datum vrijgave beschrijving

Nadere informatie

Probeer de vragen bij Verkennen zo goed mogelijk te beantwoorden.

Probeer de vragen bij Verkennen zo goed mogelijk te beantwoorden. 1 Formules gebruiken Verkennen www.math4all.nl MAThADORE-basic HAVO/VWO 4/5/6 VWO wi-b Werken met formules Formules gebruiken Inleiding Verkennen Probeer de vragen bij Verkennen zo goed mogelijk te beantwoorden.

Nadere informatie

Meetregister bij het meetplan Slootdorp

Meetregister bij het meetplan Slootdorp Meetregister bij het meetplan Slootdorp Rapportage van de nauwkeurigheidswaterpassing Slootdorp-Middenmeer 2005 projectnr.17690-150598 revisie 01 8 november 2005 Opdrachtgever Vermilion Oil & Gas Netherlands

Nadere informatie

LOGISTIEK OPTIMALISEREN IN EEN MARKT VAN SCHAARSTE

LOGISTIEK OPTIMALISEREN IN EEN MARKT VAN SCHAARSTE WHITE PAPER LOGISTIEK OPTIMALISEREN IN EEN MARKT VAN SCHAARSTE Auteur: Chris Rodrigues Sr. consultant bij Adjust INLEIDING Center of gravity (CoG) en Point of Gravity (PoG) zijn beide benamingen voor een

Nadere informatie

Handreiking Ruimtelijke referentie systemen

Handreiking Ruimtelijke referentie systemen Handreiking Ruimtelijke referentie systemen Geonovum datum 25 februari 2015 versie 1.0 Definitief rechtenbeleid Naamsvermelding-GeenAfgeleideWerken 3.0 Nederland (CC BY-ND 3.0) Inhoudsopgave 1 Meetkundige

Nadere informatie

Het gewicht van een paard

Het gewicht van een paard Het gewicht van een paard Voor mensen die paarden verzorgen figuur 1, is het belangrijk om te weten hoe zwaar hun paard is. Het gewicht van een paard kan worden geschat met behulp van twee afmetingen:

Nadere informatie

PROBLEEMOPLOSSEND DENKEN MET

PROBLEEMOPLOSSEND DENKEN MET PROBLEEMOPLOSSEND DENKEN MET Van onderzoekend leren naar leren onderzoeken in de tweede en derde graad Luc Gheysens DPB-Brugge 2012 PROBLEEM 1 Stelling van Pythagoras en gelijkvormige driehoeken Hieronder

Nadere informatie

Criteria voor locatiekeuze ondergrondse containers Mei 2013 Project Omgekeerd Inzamelen, gemeente Arnhem. Nr. Criteria Hard (*) Zacht (*)

Criteria voor locatiekeuze ondergrondse containers Mei 2013 Project Omgekeerd Inzamelen, gemeente Arnhem. Nr. Criteria Hard (*) Zacht (*) Voorkomen hinder 1 De afstand van het hart van de locatie (de OC) tot de gevel van een woning is minimaal 2 meter, maar zo mogelijk groter. 2 Er mag bij aanleg en gebruik van de OC geen schade aan de woning

Nadere informatie

1 Inleiding Meetopzet Levering Conclusie GPS stations Bijlage 3: Ruwe meetdata (XYZ) in ETRS89 in Excelformaat

1 Inleiding Meetopzet Levering Conclusie GPS stations Bijlage 3: Ruwe meetdata (XYZ) in ETRS89 in Excelformaat Inhoud Blz. Inleiding... 2 2 Meetopzet... 2 3 Levering... 2 4 Conclusie... 2 5 GPS stations... 2 Bijlagen: Bijlage : Overzichtstekening Bijlage 2: Grafieken Bijlage 3: Ruwe meetdata XYZ) in ETRS89 in Excelformaat

Nadere informatie

Montage handleiding O-W

Montage handleiding O-W Montage handleiding O-W 1. Onderdelen 1.1 Direct op het dak 1.2 Grondprofielen op tegels 4 3 1 5 2 1 O-W montagedriehoek 4 Klemmen 2 Grondprofiel 5 Ballast houder 3 PV-module 2. Plaatsen van bescherming

Nadere informatie

Rapportage Kwaliteitsmeting Netwerk DGPS van 06-GPS

Rapportage Kwaliteitsmeting Netwerk DGPS van 06-GPS 1 van 18 van 06-GPS Datum: Opsteller: ir. Jean-Paul Henry, 06-GPS 06-GPS B.V. Kubus 11 3364 DG Sliedrecht Tel.: 0184 44 89 00 Fax: 0184 44 89 09 e-mail: internet: info@06-gps.nl www.06-gps.nl 2 van 18

Nadere informatie

Examen HAVO. Wiskunde B1 (nieuwe stijl)

Examen HAVO. Wiskunde B1 (nieuwe stijl) Wiskunde B1 (nieuwe stijl) Examen HAVO Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs Tijdvak 1 Maandag 27 mei 13.30 16.30 uur 20 02 Voor dit examen zijn maximaal 83 punten te behalen; het examen bestaat uit 21 vragen.

Nadere informatie

Uitvoeringsfiche Palenwanden Type 1: in elkaar geplaatste palen (secanspalenwand)

Uitvoeringsfiche Palenwanden Type 1: in elkaar geplaatste palen (secanspalenwand) Uitvoeringsfiche Palenwanden Type 1: in elkaar geplaatste palen (secanspalenwand) a. Typering van het systeem Door het snijdend in elkaar uitvoeren van primaire en secundaire palen is het mogelijk om een

Nadere informatie

Uitvoeringsfiche Berlijnse wanden Type 1: beschotting aangebracht tijdens de uitgraving

Uitvoeringsfiche Berlijnse wanden Type 1: beschotting aangebracht tijdens de uitgraving Uitvoeringsfiche Berlijnse wanden Type 1: beschotting aangebracht tijdens de uitgraving a. Typering van het systeem Beschoeiing, bestaande uit verticale profielen (figuur 1), die geplaatst worden voor

Nadere informatie

Sluisdrempelmetingen voor de Meet & Informatie Dienst Limburg.

Sluisdrempelmetingen voor de Meet & Informatie Dienst Limburg. 3 Sluisdrempelmetingen voor de Meet & Informatie Dienst Limburg. Inmeting van veertien ijkdrempels ten behoeve van hydrografische meetvaartuigen. Datum 15 februari 2011 Status Definitief Versie 2.0 Sluisdrempelmetingen

Nadere informatie

Ook de volledige spiraal van de stroken van lengte 1, 3, 5,, 99 past precies in een rechthoek.

Ook de volledige spiraal van de stroken van lengte 1, 3, 5,, 99 past precies in een rechthoek. Een spiraal In deze opgave bekijken we rechthoekige stroken van breedte en oneven lengte:, 3, 5,..., 99. Door deze stroken op een bepaalde manier aan elkaar te leggen, maken we een spiraal. In figuur is

Nadere informatie

het noordelijk deel (nabij de woningen) en het zuidelijk deel. Vanwege de invloed naar de omgeving is alleen het noordelijk deel beschouwd.

het noordelijk deel (nabij de woningen) en het zuidelijk deel. Vanwege de invloed naar de omgeving is alleen het noordelijk deel beschouwd. partner in bouwputadvies en grondwatertechniek 1/5 Project : HT140056 Park Waterrijk Hekelingen Datum : 1 September 2014 Betreft : Nota waterhuishouding Opsteller : M. (Marco) Zieverink, MSc Documentstatus

Nadere informatie

aantal dagen gemeten zakking in mm ( + = stijging)

aantal dagen gemeten zakking in mm ( + = stijging) project: FS43A adres: Exercitiestraat 4-6 Rotterdam bouweenheid: 012 onderwerp: funderingsonderzoek onderdeel: dubbel uitgevoerde nauwkeurigheidswaterpassing conform F3O protocol nauwkeurigheid: + / -

Nadere informatie

Eindexamen wiskunde B1 havo 2002-I

Eindexamen wiskunde B1 havo 2002-I Functies In figuur 1 zijn de grafieken getekend van de functies f ( x) = 2x + 12 en g(x) = x 1. figuur 1 y f g O x 4p 1 Los op: f(x) g(x). Rond de getallen in je antwoord die niet geheel zijn af op twee

Nadere informatie

NOTITIE BEREKENING INVLOED WP DE KOOKEPAN OP STRAALVERBINDING TELE2

NOTITIE BEREKENING INVLOED WP DE KOOKEPAN OP STRAALVERBINDING TELE2 NOTITIE BEREKENING INVLOED WP DE KOOKEPAN OP STRAALVERBINDING TELE2 Datum Aan Burgerwindpark de Kookepan B.V. Van S. Flanderijn, Pondera Consult Betreft Notitie berekening invloed WP de Kookepan op straalverbinding

Nadere informatie

1 Inleiding en projectinformatie

1 Inleiding en projectinformatie Project: Groenhorst College te Velp Onderwerp: hemelwater infiltratieonderzoek Datum: 9 november 2011 Referentie: 25.515/61341/LH 1 Inleiding en projectinformatie Het Groenhorst College, gelegen aan de

Nadere informatie

Poolcoördinaten (kort)

Poolcoördinaten (kort) Poolcoördinaten (kort) WISNET-HBO update juli 2013 Carthesiaanse coördinaten In het algemeen gebruiken we voor de plaatsbepaling in het platte vlak de gewone (Carthesiaanse) coördinaten voor, in een rechthoekig

Nadere informatie

Real-time datastromen

Real-time datastromen Real-time datastromen Onderscheid tussen VRS-, NRS- en SRS-datastromen www.vlaanderen.be/informatievlaanderen Doel Dit document/presentatie heeft als doel inzicht te verschaffen in de verschillende real-time

Nadere informatie

Examen VWO. wiskunde B1. tijdvak 2 woensdag 24 juni uur

Examen VWO. wiskunde B1. tijdvak 2 woensdag 24 juni uur Examen VWO 2009 tijdvak 2 woensdag 24 juni 3.30-6.30 uur wiskunde B Dit examen bestaat uit 8 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 80 punten te behalen. Voor elk vraagnummer staat hoeveel punten met een

Nadere informatie

De fotogrammetrie bij het NGI

De fotogrammetrie bij het NGI De fotogrammetrie bij het NGI 1. Inleiding De fotogrammetrie is de techniek die toelaat metingen te verrichten vanaf foto s (of volgens de ontwikkelingen gedurende de laatste jaren metingen te verrichten

Nadere informatie

Tussenverslag wadsedimentatiemetingen Ameland, Engelsmanplaat, Paesens en Schiermonnikoog. jaar 2009. Johan Krol

Tussenverslag wadsedimentatiemetingen Ameland, Engelsmanplaat, Paesens en Schiermonnikoog. jaar 2009. Johan Krol Tussenverslag wadsedimentatiemetingen Ameland, Engelsmanplaat, Paesens en Schiermonnikoog jaar 9 Johan Krol Nes, januari 1 Inhoudopgave. 1. Methode pag. Onderzoeksgebieden pag 7.1 Oost-Ameland pag 7. West-Ameland

Nadere informatie

Het gelijktijdig meten van een punt met GPS en tachymeter is geen onafhankelijke controle.

Het gelijktijdig meten van een punt met GPS en tachymeter is geen onafhankelijke controle. 1 van 7 Op verzoek van het LKC en als uitvloeisel van de SAM workshops in 2014 is een onderzoek uitgevoerd naar de meest betrouwbare manier om met GPS en/of tachymeter grenzen, reconstructieobjecten (nabijheidsrelaties)

Nadere informatie

Uitvoeringsfiche Berlijnse wanden Type 2: beschotting aangebracht voorafgaand aan de uitgraving

Uitvoeringsfiche Berlijnse wanden Type 2: beschotting aangebracht voorafgaand aan de uitgraving Uitvoeringsfiche Berlijnse wanden Type 2: beschotting aangebracht voorafgaand aan de uitgraving a. Typering van het systeem Beschoeiing, bestaande uit verticale profielen (figuur 1) en beschotting, die

Nadere informatie

Trainingen. Laat kennis werken. de juiste richting... trainingen

Trainingen. Laat kennis werken. de juiste richting... trainingen Trainingen Laat kennis werken de juiste richting... 1 De juiste richting... met Geometius Trainingen voor landmeters & geo-specialisten Hands-on en interactief kenmerken de die wij verzorgen. Gegeven door

Nadere informatie

a. De hoogte van een toren bepalen met behulp van een stok

a. De hoogte van een toren bepalen met behulp van een stok Gelijkvormigheid in de 17 de - en 18 de -eeuwse landmeetkunde Heb jij enig idee hoe hoog dat gebouw of die boom is die je uit het raam van je klaslokaal ziet? Misschien kun je de hoogte goed schatten,

Nadere informatie

Jaarverslag 2001. Nederlandse Commissie voor Geodesie. NCG Nederlandse Commissie voor Geodesie

Jaarverslag 2001. Nederlandse Commissie voor Geodesie. NCG Nederlandse Commissie voor Geodesie Jaarverslag 2001 Nederlandse Commissie voor Geodesie NCG Nederlandse Commissie voor Geodesie Delft, september 2002 Jaarverslag 2001 Nederlandse Commissie voor Geodesie ISBN 90 6132 276 6 Vormgeving en

Nadere informatie

Examen HAVO. wiskunde B. tijdvak 2 woensdag 20 juni 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.

Examen HAVO. wiskunde B. tijdvak 2 woensdag 20 juni 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Examen HAVO 2012 tijdvak 2 woensdag 20 juni 13.30-16.30 uur wiskunde B Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.. Dit examen bestaat uit 21 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 79 punten te behalen. Voor

Nadere informatie

Instructie gedetailleerd cumulatief toetsen Versie 9 oktober2018

Instructie gedetailleerd cumulatief toetsen Versie 9 oktober2018 Instructie gedetailleerd cumulatief toetsen Versie 9 oktober2018 Instructie voor het berekenen van de fijn stof concentratie met meerdere bronnen/bedrijven in de omgeving (gedetailleerd cumulatief toetsen)

Nadere informatie

Toelichting partiële herziening peilbesluit Oude Polder van Pijnacker - peilgebied OPP XIII

Toelichting partiële herziening peilbesluit Oude Polder van Pijnacker - peilgebied OPP XIII Toelichting partiële herziening peilbesluit Oude Polder van Pijnacker - peilgebied OPP XIII Versie 13 april 2018 M.W. Näring, MSc (Hoogheemraadschap van Delfland) 1 Inleiding Het beheergebied van Delfland

Nadere informatie

GPS. Global Positioning system

GPS. Global Positioning system GPS Global Positioning system Waarom GPS Problemen nauwkeurigheid met Plaatsbepaling Navigatie Oudere methodes voldeden niet meer Landmarks, Dead Reckoning, Celestial OMEGA, LORAN, SatNav Het begin van

Nadere informatie

OPLOSSINGEN. Wallabie Vlaamse Wiskunde Olympiade vzw

OPLOSSINGEN. Wallabie Vlaamse Wiskunde Olympiade vzw OPLOSSINGEN Vlaamse Wiskunde Olympiade vzw Juist antwoord Geen antwoord Fout antwoord Wedstrijdduur Rekentoestel 5 punten punt 0 punten 75 minuten niet toegelaten. Correct antwoord: B We moeten de volgorde

Nadere informatie

VERORDENING (EG) Nr. 1545/1999 VAN DE COMMISSIE van 14 juli 1999

VERORDENING (EG) Nr. 1545/1999 VAN DE COMMISSIE van 14 juli 1999 bron : Publicatieblad van de Europese Gemeenschappen PB L 180 van 15/07/99 VERORDENING (EG) Nr. 1545/1999 VAN DE COMMISSIE van 14 juli 1999 tot wijziging van Verordening (EG) nr. 1091/94 houdende enige

Nadere informatie

Eindexamen havo wiskunde B pilot II

Eindexamen havo wiskunde B pilot II Het gewicht van een paard Voor mensen die paarden verzorgen figuur 1, is het belangrijk om te weten hoe zwaar hun paard is. Het gewicht van een paard kan worden geschat met behulp van twee afmetingen:

Nadere informatie

Meetregister bij het meetplan Waddenzee 2015 Rapportage van de nauwkeurigheidswaterpassing Schiermonnikoog 2015

Meetregister bij het meetplan Waddenzee 2015 Rapportage van de nauwkeurigheidswaterpassing Schiermonnikoog 2015 Meetregister bij het meetplan Waddenzee 2015 Rapportage van de nauwkeurigheidswaterpassing Schiermonnikoog 2015 19052015 Nederlandse Aardolie Maatschappij B.V. Documentnummer: EP201505206801 1 Inhoud 1

Nadere informatie

Update Geohydrologisch onderzoek wegenproject N381 Drachten Drentse grens

Update Geohydrologisch onderzoek wegenproject N381 Drachten Drentse grens Update Geohydrologisch onderzoek wegenproject 381 Drachten Drentse grens Rapportage Auteur: C.H. van Immerzeel 15 oktober 2010 - IDO-Doesburg B.V. 2 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Uitgangspunten en

Nadere informatie

Microdataservices. Documentatierapport Coördinaten van de vierkanten van 100x100 en 500x500 meter waarin een verblijfsobject valt (VSLVIERKANTTAB)

Microdataservices. Documentatierapport Coördinaten van de vierkanten van 100x100 en 500x500 meter waarin een verblijfsobject valt (VSLVIERKANTTAB) Documentatierapport Coördinaten van de vierkanten van 100x100 en 500x500 meter waarin een verblijfsobject valt (VSLVIERKANTTAB) Datum:22 juni 2016 Bronvermelding Publicatie van uitkomsten geschiedt door

Nadere informatie

1) Bijsluiter betrekkingslijnen 2013_2014 geldigheidsbereik 1 november oktober 2014

1) Bijsluiter betrekkingslijnen 2013_2014 geldigheidsbereik 1 november oktober 2014 1) Bijsluiter betrekkingslijnen 2013_2014 geldigheidsbereik 1 november 2013-31 oktober 2014 Document 1 van 4 1) "Bijsluiter betrekkingslijnen 2013_2014" 2) "Betrekkingslijnen Maas versie 2013_2014" 3)

Nadere informatie

2 Plaatsen van de bescherming

2 Plaatsen van de bescherming Montagevoorschriften SolarTop 1 Onderdelen 2 Plaatsen van de bescherming 2.1 Met grondprofielen direct op het dak: Plaats rubber onder de grondprofielen. Afwatering N-Z: Plaats rubber over de volledige

Nadere informatie