Voor de onderbouw ONDERBOUW

Transcriptie

1 Voor de onderbouw Zeven lessuggesties voor groep 1, 2 en 3: Een Vrolijke voetbalquiz over de rol van voetbal in onze samenleving. Zoek de verschillen tussen wie er allemaal werken in en om het stadion. Voetbal en fans: wie zingt het meest motiverende lied? Raad het plaatje over het verband tussen voetbal en gezondheid. Ontwerp zelf de mooiste vlag, het mooiste shirt of de mooiste beker voor het Europees Kampioenschap voetbal voor vrouwen. Waar sport jij bij jou in de buurt? Een kringgesprek. (Voet)balvaardigheden oefenen vanuit het idee: iedereen is goed in iets! Op lespakketkicken.nl geeft Nienke een introductie. Leuk om je les mee te beginnen!

2 15 Thema: voetbal in de samenleving Vrolijke voetbalquiz Voetbal is een van de grootste sporten in Nederland. Wat weten jullie hiervan? Inhoud en uitgangspunten van de les Uitgangspunt: in onze samenleving kun je niet om voetbal heen. Reden genoeg om er wat meer van af te weten. Zodat we weten waar we het over hebben. Door een leuke, toegankelijke quiz komen de leerlingen nog meer te weten over voetbal. We gaan op zoek naar het oranjegevoel. Voetbal is immers de grootste sport in Nederland. Wat doet voetbal toch met mensen? Leerdoel: de leerlingen weten welke centrale plaats voetbal inneemt en leren een aantal belangrijke basisfeiten over voetbal. Toelichting op de les De quiz bestaat uit elf vragen. Die worden telkens ingeleid met een foto of een plaatje. Je kunt de quiz laten zien op het digitale schoolbord. De vragen komen in beeld, zodat je ze kunt voorlezen, terwijl de leerlingen naar het bijbehorende beeld kunnen kijken. De quiz is multiple-choice, dus bij elke vraag kunnen de leerlingen kiezen uit vier antwoorden. In deze vrolijke quiz draait het niet zozeer om het goede antwoord, maar veel meer om samen meer te weten komen over voetbal. Soms valt er een moeilijk woord. Praat daar met de klas over. Wie weet wat dat is, een scheidsrechter? Welke kleur hebben supporters van het Nederlandse voetbalteam? Wat doet een keeper? Op lespakketkicken.nl vind je de quiz, voor op het digibord de uitgebreide lerarenhandleiding met antwoorden en toelichting op de antwoorden A-, B-, C- en D-bordjes, voor een interactieve les

3 Thema: voetbal in de samenleving Ook leuk in de klas Je kunt de quiz met de hele klas doen aan de hand van A-, B-, C- en D-bordjes. Iedere leerling krijgt vier bordjes met A, B, C en D. Bij elke vraag steken ze het bordje in de lucht met wat zij denken dat het goede antwoord is. Zo zijn alle leerlingen betrokken en kunnen ze allemaal meedenken. Je kunt de bordjes op lespakketkicken.nl downloaden en printen. Wil je de les nog interactiever maken? Maak er dan een bewegingsquiz van. Creëer vier hoeken (of plekken) in de klas: hoek A, hoek B, hoek C en hoek D. Bij elke vraag mogen de leerlingen een hoek kiezen: wie denkt dat het antwoord A is, loopt naar hoek A, enzovoort. Als je een digitaal schoolbord (of een telefoon) in de gymzaal hebt, kun je de quiz ook daar doen, door de gymzaal in vier vakken op te delen. De antwoorden en toelichtingen bij de Vrolijke voetbalquiz Vraag: Hoe heet deze sport? Antwoord: C. Voetbal Suggesties tot gesprek: Wie voetbalt er wel eens? Welke sporten ken je nog meer? Wat vind je er leuk aan? Vraag: Welke kleur hebben de Nederlandse fans? Antwoord: C. Oranje Suggesties tot gesprek: Uit welk land komen deze mensen? Hoe weet je dat? Waarom zien ze er zo uit? Vraag: Op welk veld wordt voetbal gespeeld? Antwoord: A. Op een voetbalveld Suggesties tot gesprek: Voetbal wordt meestal op gras gespeeld. Dan rolt de bal niet te hard vooruit. Maar je kunt ook voetballen op andere plekken. Weet jij een plek? Vraag: Hoeveel ballen heeft de keeper doorgelaten? Antwoord: B. 4 ballen Suggesties tot gesprek: Wie weet wanneer een doelpunt telt? (Bij voetbal scoor je door de bal in het doel te trappen. Je hebt gewonnen als je de meeste doelpunten maakt.) Vraag: Op welk plaatje staat: trainer? Antwoord: A. Suggesties tot gesprek: Een trainer (of coach) helpt de voetballers te winnen. Hij voetbal zelf niet, maar hij geeft aanwijzingen. Zo weten voetballers waar ze op moeten letten en wat ze beter kunnen doen.

4 Thema: voetbal in de samenleving Vraag: De... houdt de bal tegen. Antwoord: A. De keeper Suggesties tot gesprek: De keeper is heel belangrijk. Hij moet zorgen dat de bal niet in het doel komt. Gebeurt dat wel, dan heeft de tegenpartij een doelpunt. Hij is de enige voetballer die zijn handen gebruiken mag tijdens het spel. Vraag: De scheidsrechter stuurt de speler van het veld. Hij trekt een kaart Antwoord: B. Een rode kaart Suggesties tot gesprek: De scheidsrechter houdt in de gaten of iedereen zich aan de regels houdt. Wie niet eerlijk speelt, krijgt een kaart. Een gele of een rode. Een gele kaart is om je te waarschuwen. Bij een rode kaart mag je niet meer meespelen. Je moet direct naar de kleedkamer. Vraag: Welk getal komt erna? Antwoord: B. 8 Suggesties tot gesprek: Waarom zijn er rugnummers? Wat betekenen ze? Elke voetballer heeft een nummer op zijn shirt. Zo kan iedereen die de wedstrijd volgt, makkelijk herkennen wie de bal heeft. Want van zo ver af, kun je niet altijd goed de gezichten zien. Vraag: Waar is de bal? Antwoord: C. Naast het doel Suggesties tot gesprek: De bal moet in het doel. Maar goed mikken is best moeilijk. Je moet op heel veel dingen tegelijk letten: de bal, je tegenspelers, de keeper, het doel... Soms schiet je en gaat de bal ernaast of erover. Helaas! Je kunt niet altijd scoren. Vraag: Wat is dit? Antwoord: A. Stadion Suggesties tot gesprek: Wat is dat, een stadion? Wie is er weleens in een stadion geweest? Vraag: Waar kun je niet voetbal spelen? Antwoord: D. In een zwembad Suggesties tot gesprek: Overal op de wereld wordt gevoetbald. Want je hoeft er niet rijk voor te zijn of goed in te zijn. Als je een bal, wat vriendjes en een stukje grond hebt, kun je voetballen. Dit wordt alleen wel lastig in een zwembad.

5 30 Thema: voetbal in en om het stadion Wie zijn er allemaal in een stadion? Zoek de verschillen tussen de twee tekeningen in het stadion Inhoud en uitgangspunten van de les Uitgangspunt: aan de hand van de verschillende rollen die mensen in een voetbalstadion vervullen, ontdekken leerlingen dat iedereen anders is en hoe belangrijk samenwerking is. Verschillende talenten vullen elkaar juist aan. Leerdoel: de leerlingen weten wie er een rol spelen in en rond een voetbalteam én in en rond een stadion. De leerlingen begrijpen dat bij een voetbalevenement mensen met verschillende rollen (samen)werken. En dat iedereen goed is in iets anders. Toelichting op de les Op lespakketkicken.nl vind je twee kleurplaten van een voetbalwedstrijd. Deze platen zijn bijna gelijk. Ze verschillen op elf punten. Print beide versies voor elke leerling uit. Kunnen de leerlingen de verschillen vinden? Elk verschil mogen ze inkleuren. De leerlingen kunnen individueel of in groepjes werken. Laat op het digibord de tekening van de voetbalwedstrijd zien. Bespreek met de leerlingen wat er allemaal te zien is. Op lespakketkicken.nl vind je suggesties voor dit klassengesprek. Bespreek na afloop de opdracht met de leerlingen klassikaal. Wie heeft er iets gevonden? Elk gevonden verschil wordt op het digibord aangeklikt. Is het goed? Dan wordt dit zichtbaar. Op lespakketkicken.nl vind je de twee zoek de verschillen -kleurplaten de tekening van de voetbalwedstrijd, voor op het digibord de uitgebreide lerarenhandleiding met gesprekssuggesties bij de praatplaat over verschillende rollen in het stadion

6 Thema: voetbal in en om het stadion Gesprekssuggesties bij de praatplaat over verschillende rollen in het stadion Voetbal is een teamsport. Een voetbalteam bestaat uit verschillende rollen. Iedereen is goed in iets anders. Het doel is: samen winnen. Maar natuurlijk ook plezier maken en samen spelen. Wat moet je allemaal kunnen om een voetballer te worden, wie weet er iets? (Als de kinderen het niet weten, kun je ze op gang helpen. Denk aan dingen als: elke dag trainen; beter willen worden; samenwerken met de andere spelers uit het elftal, want het team gaat voor alles; kunnen luisteren naar de coach; handig zijn met een bal; snel kunnen rennen en doorzettingsvermogen hebben.) Coach Boven in het midden op de tekening zie je de coach. Zij roept aanwijzingen naar de spelers. Zo weten ze waar ze op moeten letten. Want een voetbalteam kan het niet alleen. De coach zorgt ervoor dat de spelers goed samenwerken. Ze houdt alle spelers in de gaten en weet precies waar die goed in zijn en waarin ze kunnen verbeteren. Zij heeft de leiding. Als er geen wedstrijd is, bepaalt zij wanneer er getraind wordt.

7 Thema: voetbal in en om het stadion Scheidsrechter Zie je de scheidsrechter rechtsonder op de tekening, met haar fluitje? Bij voetbal zijn spelregels erg belangrijk. De scheidsrechter leidt de wedstrijd en past de spelregels toe. Houdt een speler zich niet aan de regels? Dan krijgt hij een waarschuwing of een straf. Een scheidsrechter moet heel eerlijk kunnen zijn: hij kan niet fan zijn van een van de teams. Wie zou er wel scheidsrechter willen worden? Assistent-scheidsrechter De assistent-scheidsrechter loopt langs de kant met de vlag in de hand. Een scheidsrechter kan namelijk niet het overzicht over het hele veld houden. Daarom krijgt hij/zij hulp. De assistentscheidsrechters houden vooral de doel- en zijlijnen in de gaten. Als de bal buiten het veld is gerold, geeft hij/zij met vlagsignalen aan wat er moet gebeuren. Een hoekschop bijvoorbeeld of een inworp. Of het is buitenspel. De assistent-scheidsrechter moet goed kunnen luisteren naar de scheidsrechter, want die beslist. Supporters Langs de kant zie je de supporters of fans. De tribunes van het stadion zitten er meestal vol mee! Fans zorgen voor een goede sfeer tijdens de wedstrijd. Ze zingen liedjes en roepen yells. Zo moedigen ze hun team luidkeels aan. Omdat de voetballers weten dat hun fans er zijn, doen ze waarschijnlijk nog meer hun best. Wie weet er een yell? Mascotte Zie je de mascotte linksboven? Vrijwel elke sportclub heeft zijn eigen mascotte. Tijdens de wedstrijd is hij/zij live aanwezig! Een mascotte zou geluk brengen. Iedereen hoopt dat als hij/zij erbij is, de wedstrijd beter gaat. De mascotte gaat graag op de foto met fans en zorgt voor een goede stemming. Heeft iemand een favoriete voetbalclub? En heeft die club ook een mascotte? Je ziet wel dat er veel meer te doen is in een stadion dan alleen maar voetballen. Iedereen is namelijk goed in iets anders.

8 15 Thema: voetbal en fans Hup, team, hup! Zing mee als echte voetbalfan! Inhoud en uitgangspunten van de les Uitgangspunt: voetbal wordt pas echt leuk als het de supporters achter zich heeft staan. In deze les zijn de leerlingen de twaalfde man. Een voetbalwedstrijd in een stadion meemaken is vaak een zeer indrukwekkende, spannende en feestelijke belevenis. De leerlingen gaan daar iets van ervaren, door zich in te leven in hoe het is om fan te zijn. Leerdoel: de leerlingen begrijpen dat de aanwezigheid bij voetbalwedstrijden in een stadion een bijzondere ervaring is die een extra dimensie geeft aan het beleven van een wedstrijd. En dat fans op verschillende manieren een positieve bijdrage kunnen leveren aan de ondersteuning van hun team en de sfeer in het stadion. Toelichting op de les Deze les draait vooral om met elkaar plezier maken! Op lespakketkicken.nl vind je een aantal voorbeelden van voetballiedjes. Deel de klas in in groepjes en laat elk groepje een liedje kiezen waarmee ze hun (denkbeeldige) voetbalclub willen aanmoedigen. Je kunt natuurlijk ook zelf bepalen welk groepje welk lied gaat zingen. Tip: neem verkleedkleren en attributen mee om het echte supportersgevoel te ondersteunen. Zo ervaren de leerlingen even hoe het is om een echte fan te zijn! Op lespakketkicken.nl vind je de liedjes de uitgebreide lerarenhandleiding met suggesties om de les nog leuker te maken

9 Thema: voetbal en fans Ideeën voor een nog leukere les Zoek op internet naar nog meer liedjes, die je in de klas kunt zingen. Bedenk een dansje met de leerlingen. Als iedereen meedoet, ontstaat vanzelf het gevoel van samenzijn. Wil je nog creatiever aan de slag? Je kunt ook spandoeken behorend bij de liedjes verven met de leerlingen. Laat ze een oude effen kussensloop meenemen van huis en kliederen maar! Aan het eind mogen alle kinderen met hun handen in de kussensloop en hun armen omhoog hun liedje zingen.

10 15 Thema: voetbal en gezondheid Wat is (on)gezond? Ontdek samen meer over bewegen en gezond leven Inhoud en uitgangspunten van de les Uitgangspunt: overgewicht is een belangrijk gezondheids probleem. Voeding in relatie tot beweging is een belangrijk onderwerp. Hetzelfde geldt voor het voorkómen van ongevallen en blessures. Voetbal is een ideale aanleiding om samen na te denken over voeding, beweging en ongevallen voorkomen. Leerdoel: de leerlingen ontdekken het verschil tussen gezond en ongezond leven en begrijpen dat beweging, al dan niet in de vorm van sport, bijdraagt aan de gezondheid. De leerlingen begrijpen het verband tussen (gezonde) voeding en beweging in relatie tot gezondheid en veiligheid. Toelichting op de les Op lespakketkicken.nl vind je een set plaatjes, die te maken hebben met het thema voetbal, beweging en voeding. Laat deze plaatjes op het digibord zien. Welke hoort er niet bij? Oftewel: welke is niet gezond? De leerlingen mogen raden. Wil één leerling naar voren komen en het ongezonde plaatje aanklikken? De antwoorden die de leerlingen geven, zijn een goede aanleiding om het gesprek met de klas aan te gaan. Waarom is iets niet gezond? Op lespakketkicken.nl vind je bij elke set plaatjes suggesties om de leerlingen spelenderwijs informatie te geven en zelf te laten nadenken. Voer je de opdracht liever individueel uit? Je kunt de plaatjes ook als werkbladen downloaden, printen en uitdelen. Vraag de leerlingen bij elke set plaatjes welke volgens hen het meest gezond is. Die mogen ze inkleuren. Je kunt ze klassikaal nabespreken. Op lespakketkicken.nl vind je de vier sets met plaatjes de vier werkbladen de uitgebreide lerarenhandleiding met gesprekssuggesties bij elke set plaatjes

11 Thema: voetbal en gezondheid De antwoorden en toelichtingen bij vier werkbladen 1. Onderwerp: voeding Welk plaatje is het ongezondste? Glas water Wortel Zak patat Appel Suggestie voor gesprek: Als je trek hebt, kun je het beste iets gezonds eten, zoals groente en fruit. Tussendoortjes als koekjes, frisdrank en patat horen daar niet bij. Vla, hagelslag en veel saus ook niet. Soms mag je natuurlijk best iets ongezonds eten, maar niet te veel en niet te vaak. Wat betekent dat: niet te vaak? Het beste kun je drie keer per dag een grote maaltijd eten: je ontbijt, de lunch en het avondeten. Dan blijft er nog ruimte voor zo n vier keer een tussendoortje, liefst niet meer. Zeven eetmomenten per dag zijn ook beter voor je tanden dan de hele dag door eten en snoepen. 2. Onderwerp: voedingvariatie Welk plaatje is het ongezondste? Bordje met alleen maar wortels Bordje met een gevarieerd ontbijt (boterhammen en een eitje) Lunchtrommel met een gevarieerde lunch (boterhammen en een appel) Bordje met een gevarieerde avondmaaltijd (aardappelen, vis en boontjes) Suggestie voor gesprek: Het is belangrijk dat je gevarieerd eet. Veel groenten en fruit, veel volkorenbrood, pasta, couscous en zilvervliesrijst. Kip, vis, noten en bonen, eieren, melk en yoghurt, kaas en ongezouten noten: het is allemaal gezond. Maar als je elke dag vis eet, of alleen maar broccoli, dan is dat helaas weer niet gezond. In verschillend eten zitten verschillende dingen die goed voor je zijn. Voedingsstoffen noemen we dat. Probeer dus bij elke maaltijd verschillende dingen te eten en niet alleen maar worteltjes.

12 Thema: voetbal en gezondheid 3. Onderwerp: beweging Welk plaatje is het ongezondste? Meisje op de fiets Jongen die op een stoel hangt Rennende jongen Voetballend meisje Suggestie voor gesprek: bewegen is gezond. In Nederland kennen we een beweegnorm. Elke dag zou iedereen 30 minuten moeten bewegen. Voor kinderen met overgewicht is dat zelfs 60 minuten per dag. Acht op de tien kinderen haalt de beweegnorm niet, zelfs als ze sporten. Dat is veel te veel. Hoe kun je zelf meer kunnen bewegen? Kun je naar school lopen? Kun je met vriendjes en vriendinnetjes afspreken dat je na schooltijd meer buiten speelt in plaats van binnen achter de computer hangt? Of kun je beweging klassikaal aanpakken? In sommige landen, zoals België, gaat de leraar elke dag met de klas naar buiten om een pauze te houden en te zorgen dat iedereen de One Mile a Day loopt zo n 1,6 kilometer. Dat is niet alleen goed voor het lichaam, maar je hersenen kunnen er ook beter door leren. Inspirerend! 4. Onderwerp: blessures voorkomen Welk plaatje is het ongezondste? Iemand die beweegt (1) Iemand die beweegt (2) Iemand die beweegt (3) Iemand die geblesseerd op de grond ligt, huilend van de pijn Suggestie voor gesprek: voorkomen is beter dan genezen. Als je heel fanatiek sport, kun je zomaar een misstap maken en je bezeren. Vaak gaat het mis omdat je spieren nog koud en stijf zijn als je begint met sporten. Weet iedereen waar zijn spieren zitten? Het is belangrijk dat je je spieren eerst opwarmt, door een warming-up. Dat doe je door je spieren te rekken en te strekken.

13 30 Thema: vier het EK Wie maakt de mooiste? Vier het EK door jouw eigen shirt, beker of vlag te maken Inhoud en uitgangspunten van de les Uitgangspunt: voetbal alleen voor mannen? Mooi niet! Na deze les weten de leerlingen dat de vrouwen net als de mannen een balletje kunnen trappen. Ze hebben ook een Europees Kampioenschap voetbal: het UEFA Women s EURO. De leerlingen ontdekken wat een enorm evenement het is: meiden en vrouwen uit heel Europa voetballen tegen elkaar. Leerdoel: de leerlingen weten dat er een Europese Kampioenschap voetbal voor vrouwen bestaat, in 2017 zelfs in Nederland gehouden. Ze weten dat vrouwenvoetbal een wereldwijd populaire sport is. Toelichting op de les Op het scherm zijn lege werkbladen van een vlag, een shirt en een beker te zien. Kinderen mogen straks zelf kiezen met welk werkblad ze aan de slag willen gaan. Bespreek eerst wat er op een shirt, een beker en een vlag staat. Denk aan: een logo, een rugnummer, een embleem, enzovoort. Op de website vind je meer suggesties voor een gesprek in de klas. Vervolgens is het tijd om lekker te knutselen. De leerlingen gaan hun eigen vlag, shirt of beker ontwerpen voor het EK voetbal. Ze mogen zelf bedenken hoe die eruit zouden kunnen zien. Op lespakketkicken.nl kun je de werkbladen downloaden en printen. Op lespakketkicken.nl vind je de werkbladen met daarop de contouren van een shirt, een beker en een vlag de uitgebreide lerarenhandleiding met uitgebreide gespreksonderwerpen en nog meer creatieve suggesties voor in de klas

14 Thema: vier het EK Ideeën voor een nog leukere les Op de beker staat natuurlijk om welke competitie het gaat de naam van de winnaar komt er pas na de finale op te staan. Bespreek de functie van een shirt: voetballers moeten herkenbaar zijn (vandaar het rugnummer) en niet verward worden met hun tegenstanders (vandaar de kleur van het shirt). Het embleem laat zien van welke club ze zijn, het logo is van de sponsor, die bijdraagt in de kosten. Bespreek ook het verband tussen de vlag van een land en de kleur van het shirt. Je kunt uitleggen dat het eigenlijk best gek is dat we onze Nederlandse voetballers Oranje noemen, terwijl onze vlag rood-wit-blauw is. Zo zie je maar: de kleuren van het shirt hoeven niet overeen te komen met de vlag. Je kunt de ingekleurde werkbladen naast elkaar in de klas ophangen. Dat wordt een vrolijk gezicht. Later kunnen de kinderen hun werkblad mee naar huis nemen. Aan de hand van hun eigen ontwerp kunnen ze zo thuis over het EK vertellen. Wil je nog creatiever aan de slag? Je kunt ook spandoeken verven met de leerlingen. Laat ze een oude effen kussensloop meenemen van huis en kliederen maar! Welk land willen ze aanmoedigen? Aan het eind mogen alle kinderen met hun handen in de kussensloop en hun armen omhoog op de foto.

15 45 Thema: voetbal in de buurt Overal voetbal! Kringgesprek over voetbal bij jou in de buurt Inhoud en uitgangspunten van de les Uitgangspunt: sporten doe je vooral in je eigen buurt, op straat of bij een vereniging. In een kringgesprek krijgen de leerlingen de gelegenheid om het met elkaar te hebben over verschillende manieren om met voetbal en andere sporten bezig te zijn. Leerdoel: de leerlingen begrijpen dat je op veel verschillende manieren en plekken kunt voetballen (en andere sporten kunt beoefenen). Ook horen de leerlingen die nog niet zoveel sporten van medeleerlingen hoe leuk en makkelijk dat kan zijn. Spelen is leuk, samen spelen nog leuker. Toelichting op de les Alle leerlingen zitten in een kring. Er is één bal, die steeds wordt doorgegeven. De leerling die de bal heeft, mag een vraag beantwoorden. Jij stelt de vragen. Je kunt het gesprek sturen aan de hand van de gesprekssuggesties die je op lespakketkicken.nl vindt. Je kunt dezelfde vraag natuurlijk aan verschillende leerlingen stellen. De bedoeling is vanzelfsprekend dat het gesprek leuk is voor alle leerlingen, of ze nu veel of weinig interesse in voetbal hebben. Daarom kun je het gesprek breder trekken naar onderwerpen en vragen die te maken hebben met sport- en beweegplezier in het algemeen. Wellicht worden sommige kinderen door het gesprek wel gestimuleerd om ook op een sport te gaan? Of in ieder geval vaker een balletje te trappen? Op lespakketkicken.nl vind je de uitgebreide lerarenhandleiding met suggesties voor het kringgesprek

16 Thema: voetbal in de buurt Vragen die je de leerlingen kunt stellen: Hoe vaak speel je buiten? Wat is er leuk aan buiten spelen? Sport je ook buiten? Welke sporten doe je? Wat zijn goede redenen om buiten te spelen en te sporten? (Help de kinderen op weg. Als één kind het niet weet, weten anderen in de kring het misschien? Goede antwoorden kunnen zijn: bewegen, gezond bezig zijn, samen plezier maken, vriendjes maken.) Voetbal je? En zo ja: waar? Wat heb je nodig om te kunnen voetballen? (Denk aan: bijna niets. Met alleen een bal, een veldje of school- of buurtplein en een paar vriendjes kunnen kinderen voetballen waar ze maar willen. Zelfs als ze alleen zijn, kunnen ze met de bal en hun voeten aan de slag, bijvoorbeeld door zichzelf trucjes aan te leren.) Ken jij een trucje met de bal? Kun je je klasgenoten vertellen hoe dat moet? Als je zelf niet voetbalt, doen je broertjes/zusjes dit dan wel? En als je niet voetbalt, doe je dan een andere sport? Welke? Waar? Zit je op een voetbalvereniging? Of op een andere sportvereniging? Wat is er leuk aan een vereniging? (Als kinderen het zelf niet goed weten, help ze dan op gang. Denk aan: de vereniging organiseert wedstrijden voor je, er zijn trainers die je helpen de sport goed onder de knie te krijgen en beter te worden, je ontmoet er andere kinderen en maakt er nieuwe vrienden. Dit onderwerp kan inspirerend zijn voor meiden die wel op straat voetballen, maar er nooit aan gedacht hebben op voetbal te gaan.) Is jouw sport individueel of speel je samen met anderen? Wat kun je leren van een teamsport?

17 5 Thema: voetbalvaardigheid Het grote voetbalavontuur Test je (voet)balvaardigheid in deze spelen met de bal Inhoud en uitgangspunten van de les Uitgangspunt: iedereen is goed in iets en daarom is voetbal leuk voor iedereen! Voetbal lijkt een ingewikkeld spel, vooral geschikt voor oudere kinderen, maar in deze les ontdekken jongere kinderen hoe leuk het is om te spelen met een bal! Aan de hand van verschillende onderdelen, die allemaal met de bal te maken hebben, kun je de leerlingen dit zelf laten ontdekken. Leerdoel: de leerlingen leren dat spelen met een bal heel erg leuk is. Toelichting op de les We gaan samen op voetbalavontuur! Je kunt met je klas op avontuur in het gymlokaal, buiten op het schoolplein of op het sportveld. Op de website vind je elf spelsuggesties. Uitgangspunt is dat ze allemaal met een bal te maken hebben. Vanzelfsprekend kun je zelf kiezen of je ze allemaal wilt doen of slechts enkele. Ook kun je ze aanvullen met eigen opdrachten. Zo bepaal je zelf hoe lang je met deze les bezig bent. Tijdens de opdrachten wordt er gebruikgemaakt van de gymnastiekmaterialen (ballen, pionnen, enzovoort) van de school. Bij sommige onderdelen staat een extra variant vermeld. Deze zijn vaak iets moeilijker, zodat ze geschikter zijn voor groep 3. Op lespakketkicken.nl vind je de uitgebreide lerarenhandleiding alle elf de spellen met uitleg en een lijstje wat je nodig hebt

18 Thema: voetbalvaardigheid Bij alle spelsuggesties gaat het erom dat het spelen met een bal leuk is voor iedereen. Mocht je meer behoefte hebben aan meer voetbal in de les, dan kun je de opdrachten naar eigen inzicht aanpassen of de les afsluiten met een voetbalpartijtje. Voetbal is een teamsport: iedereen is goed in iets Benodigdheden een (voet)bal Speluitleg Iedereen is goed in iets. En dat is maar goed ook! Zo kom je samen verder en kun je van elkaar leren. Waar ben jij goed in? Geef wat voorbeelden van waar je allemaal goed in kunt zijn. Ga dan in een kring staan en geef de bal door of gooi of trap m over. Zodra een leerling de bal heeft, mag hij vertellen waar hij of zij goed in is. Spelvariant Nog leuker is het als de leerlingen iets over elkaar kunnen vertellen. Verdeel ze in tweetallen en laat elk kind het andere kind introduceren aan de hand van één kwaliteit: Dit is Soraya en zij is goed in rekenen, Dit is Joost en hij kan heel snel rennen enzovoort.

19 Thema: voetbalvaardigheid Bij alle spelsuggesties gaat het erom dat het spelen met een bal leuk is voor iedereen. Mocht je meer behoefte hebben aan meer voetbal in de les, dan kun je de opdrachten naar eigen inzicht aanpassen of de les afsluiten met een voetbalpartijtje. Samenwerken: baldans Benodigdheden evenveel ballen als dat er kinderen zijn een radio/telefoon met versterkers of een andere manier om muziek te laten horen Speluitleg De leerlingen lopen rond. Verspreid over de zaal of het plein liggen ballen. Het aantal ballen komt overeen met het aantal kinderen min 1 bal. Je speelt muziek af. Als je de muziek stopt, moeten alle leerlingen zo snel mogelijk een bal pakken. Wie geen bal heeft, is af en gaat aan de kant zitten. Neem één van de ballen in en vervolgens herhaalt het spel zich. Net zolang tot één leerling overblijft: de winnaar. Spelvariant Maak het spel moeilijker door de leerlingen te laten hinkelen.

20 Thema: voetbalvaardigheid Bij alle spelsuggesties gaat het erom dat het spelen met een bal leuk is voor iedereen. Mocht je meer behoefte hebben aan meer voetbal in de les, dan kun je de opdrachten naar eigen inzicht aanpassen of de les afsluiten met een voetbalpartijtje. Balgevoel oefenen: alle ballonnen in de lucht Benodigdheden ballonnen (liefst in zoveel mogelijk kleuren) eventueel krijt of lint eventueel een zwarte marker Voorbereidingen Blaas de ballonnen op. Elk kind moet straks één ballon krijgen, in een eigen kleur. Als je veel ballonnen in dezelfde kleur hebt, kun je ze onderscheiden door er figuurtjes op te tekenen: de groene ballon met het rondje is van Tim, de groene met het sterretje is van Lisa. Zet vervolgens een (niet te groot) veldje af met bijvoorbeeld krijt of lint. Binnen kun je de hele gymzaal gebruiken. Speluitleg Zien de leerlingen hoeveel ballonnen je hebt opgeblazen? Die gaan zij straks allemaal in de lucht houden! Elk kind krijgt een eigen ballon. Deze moet hij goed in de gaten houden. Als zijn ballon op de grond komt, is de leerling af. Vertel de leerlingen dat ze elkaar mogen helpen. Spelvarianten Als de leerlingen het erg gemakkelijk vinden één ballon in de lucht te houden, probeer het dan eens met twee of spreek af dat ze hun handen niet mogen gebruiken, alleen hun hoofd. Verder kun je dan bij de eerste ballon die kapotgaat ook bepalen dat de leerling niet meteen af is, maar iets anders verzinnen, iets grappigs, bijvoorbeeld dat de leerling een koprol moet maken of tien seconden op één been moet staan, voordat hij weer mee mag doen om zijn overgebleven ballon in de lucht te houden. Verder kan deze opdracht ook in groepjes worden uitgevoerd. Of in twee teams: een team met groene ballonnen en een team met gele ballonnen. Welk team houdt al zijn ballonnen het langst in de lucht?

21 Thema: voetbalvaardigheid Bij alle spelsuggesties gaat het erom dat het spelen met een bal leuk is voor iedereen. Mocht je meer behoefte hebben aan meer voetbal in de les, dan kun je de opdrachten naar eigen inzicht aanpassen of de les afsluiten met een voetbalpartijtje. Rennen met de bal: goaltikkertje Benodigdheden twee (voet)ballen Speluitleg Alle leerlingen mogen vrij rondrennen in het lokaal. Twee van de kinderen zijn de tikker. Ze hebben een handicap, ze moeten heel de tijd een bal vasthouden en kunnen de andere kinderen alleen maar tikken door hen met de bal aan te raken. Wie er getikt wordt, moet van zijn benen een doel maken, door wijdbeens te gaan staan. De andere kinderen mogen een getikt kind bevrijden door door zijn benen heen te kruipen. Maar kijk uit: misschien komt de tikker er intussen wel aan! Winnen de tikkers het van de klas? Besteed vooraf aandacht aan fair play: het is niet de bedoeling dat kinderen stiekem net doen of ze niet getikt of al bevrijd zijn. Spelvariant Hoe meer tikkers, hoe sneller de rest van de klas moet zijn en hoe moeilijker het wordt.

22 Thema: voetbalvaardigheid Bij alle spelsuggesties gaat het erom dat het spelen met een bal leuk is voor iedereen. Mocht je meer behoefte hebben aan meer voetbal in de les, dan kun je de opdrachten naar eigen inzicht aanpassen of de les afsluiten met een voetbalpartijtje. Balgevoel oefenen: raak gooien en schieten Benodigdheden acht pionnen acht blokken drie tot vijf foamballen krijt of lint om het veld af te zetten Voorbereidingen Verdeel het gymlokaal in twee vakken of teken twee vakken buiten op het schoolplein. In elk vak komen vier pionnen. Op elke pion leg je een blok. Speluitleg Verdeel de klas in twee teams. Vier spelers van elk team gaan in hun eigen vak staan daar mogen ze niet uitkomen. Er zijn drie ballen in het spel. De kinderen gaan proberen met de ballen de pionnen van de tegenstander in het andere vak te raken, zodat het blokje eraf valt. De kinderen mogen de bal vangen, wegslaan en wegschoppen, dus hun handen en benen gebruiken. Elke pion wordt verdedigd door één kind. De kinderen die over zijn mogen naast de vakken wachten en aanmoedigen. Zodra een blokje is gevallen, moet de verdediger het vak verlaten en komt een nieuw kind in het spel. Spelvariant Hoe meer ballen in het spel, hoe moeilijker het wordt. Gooi vier of vijf foamballen het veld in. Heb je een grote klas, dan kun je dit spel natuurlijk ook met bijvoorbeeld tien pionnen spelen, zodat minder kinderen langs de kant staan te wachten.

23 Thema: voetbalvaardigheid Bij alle spelsuggesties gaat het erom dat het spelen met een bal leuk is voor iedereen. Mocht je meer behoefte hebben aan meer voetbal in de les, dan kun je de opdrachten naar eigen inzicht aanpassen of de les afsluiten met een voetbalpartijtje. Op verschillende manieren lopen met de bal: balbewegingen Benodigdheden een bal voor elk kind Speluitleg Alle leerlingen pakken een bal en gaan aan één kant van de zaal (of het plein) staan. Je roept een bewegingsvorm, bijvoorbeeld huppelen met de bal boven je hoofd. Op een gegeven moment roep je stop en geef je een nieuwe bewegingsvorm. Lukt het de leerlingen te doen wat je ze opdraagt? De verschillende bewegingsvormen kunnen zijn: bal boven je hoofd houden en huppelen, bal voor je uit houden en lopen, bal onder je arm houden en springen, bal strak tegen je aanhouden en draaien, enzovoort. Spelvariant Voor de wat oudere kinderen kan dit spel wel iets moeilijker. Koppel aan de verschillende manieren van bewegen een cijfer, dus 1 is huppelen, 2 is springen, enzovoort. Roep steeds een ander cijfer. Hebben de leerlingen onthouden wat ze moeten doen?

24 Thema: voetbalvaardigheid Bij alle spelsuggesties gaat het erom dat het spelen met een bal leuk is voor iedereen. Mocht je meer behoefte hebben aan meer voetbal in de les, dan kun je de opdrachten naar eigen inzicht aanpassen of de les afsluiten met een voetbalpartijtje. Schieten: ballenbowling Benodigdheden kegels (of ander pionnen op hun kop) een (voet)bal Speluitleg Zet de kegels klaar in een driehoek, zoals bij een bowlingspel. De bal ligt op een gepaste afstand van de kegels. Om de beurt schieten de leerlingen de bal op de kegels. Wie kan alle kegels in één keer omgooien? Spelvariant Om de opdracht moeilijker te maken, kan je de kegels vervangen door houten blokjes. Deze zijn een stuk zwaarder en zijn dus nog moeilijker omver te schieten.

25 Thema: voetbalvaardigheid Bij alle spelsuggesties gaat het erom dat het spelen met een bal leuk is voor iedereen. Mocht je meer behoefte hebben aan meer voetbal in de les, dan kun je de opdrachten naar eigen inzicht aanpassen of de les afsluiten met een voetbalpartijtje. Goed mikken: ballen gooien Benodigdheden een grote bal voor elk kind een tennisbal krijt of lint om het veld af te zetten Voorbereidingen: Zet het veld af met vier lijnen: twee lijnen aan de linker- en rechterzijde voor elk team (eentje waarachter ze moeten zitten of staan, de ander waar de bal overheen moet). Speluitleg Verdeel de leerlingen in twee teams. Het ene team gaat achter een lijn aan de ene kant van de zaal zitten, het andere team aan de overkant. Een halve meter voor hen is nóg een lijn getekend. Tussen hen in is het veld, met in het midden een bal. Geef elk kind een tennisbal. De kinderen moeten nu proberen de grote bal over de lijn van hun tegenstander te krijgen. Dat doen ze door hun tennisbal er tegenaan te rollen (of te gooien). De tennisballen blijven in het spel: doordat ze telkens aan de overkant van de zaal of het veld belanden, kan het spel door blijven gaan.

26 Thema: voetbalvaardigheid Bij alle spelsuggesties gaat het erom dat het spelen met een bal leuk is voor iedereen. Mocht je meer behoefte hebben aan meer voetbal in de les, dan kun je de opdrachten naar eigen inzicht aanpassen of de les afsluiten met een voetbalpartijtje. Experimenteren: Balletje-Bal Benodigdheden een pingpongbal een softbal een tennisbal een volleybal een basketbal een golfbal een strandbal (of andere ballen die je beschikbaar hebt). Speluitleg Leerlingen zitten per twee in een lange rij tegenover elkaar op de grond, met hun benen wijd en hun voeten tegen elkaar, zodat ze per tweetal een gesloten circuit met hun benen vormen. Elk tweetal heeft een bal, die ze naar elkaar gaan overrollen. Als het fluitsignaal klinkt, geven ze de bal door naar het volgende tweetal. Zo maken ze kennis met verschillende soorten ballen. Spelvarianten Voor de oudere groepen mag de afstand best wat groter, dus wel in spreidzit, maar niet met de voeten tegen elkaar. Of staand, en dan rollen met de handen of zelfs met de voeten. Of met de bal dribbelend (dus met de bal aan de voet lopend), door de zaal, door elkaar heen. Je kunt ook elk kind een bal geven. De kinderen moeten aan de hand van de verschillende maten van hun bal in de juiste volgorde gaan staan: de pingpongbal voorop, de strandbal achteraan.

27 Thema: voetbalvaardigheid Bij alle spelsuggesties gaat het erom dat het spelen met een bal leuk is voor iedereen. Mocht je meer behoefte hebben aan meer voetbal in de les, dan kun je de opdrachten naar eigen inzicht aanpassen of de les afsluiten met een voetbalpartijtje. Bal doorgeven: ballentrein Benodigdheden twee ballen Speluitleg Verdeel de klas in twee even grote teams. Elk team heeft een bal. De kinderen gaan achter elkaar in een rij staan op zo n 30 centimeter afstand van elkaar en met de benen wijd. Zodra je Start! roept, geven de kinderen bal door, door de benen. De bal mag niet vallen. Welk team is het eerst helemaal rond? Spelvariant Je kunt dit onderdeel ook wat langer door laten gaan. Daarbij blijft de rij aangevuld: zodra het voorste kind de bal heeft doorgegeven, rent het naar achteren om aan te sluiten in de rij. Als het team de muur raakt, kunnen ze doorgaan: nu wordt de bal van achteren naar voren doorgegeven. Je houdt bij welk team binnen bijvoorbeeld vijf minuten het vaakst de bal heeft kunnen laten rondgaan. Ook kun je bijvoorbeeld afspreken dat elk kind de bal drie keer moet hebben doorgegeven. Nog een variant is dat de bal afwisselend over het hoofd en door de benen moet worden doorgegeven.

28 Thema: voetbalvaardigheid Bij alle spelsuggesties gaat het erom dat het spelen met een bal leuk is voor iedereen. Mocht je meer behoefte hebben aan meer voetbal in de les, dan kun je de opdrachten naar eigen inzicht aanpassen of de les afsluiten met een voetbalpartijtje. Situatie inschatten: fopbal Benodigdheden een bal Speluitleg Alle kinderen staan in een kring met de handen op de rug. Jij staat in het midden en gooit de bal naar een van de kinderen óf je doet alsóf je de bal gooit. Gooi je hem echt, dan moet het kind hem vangen. Maar gooi je de bal nep en haalt het kind de handen van de rug tevoorschijn, dan is het af. Wie af is, moet zich omdraaien. Wie blijft er als laatste over? Spelvariant Voor de oudere leerlingen is het leuk als ze, nadat je het een keer hebt voorgedaan, zelf om de beurt in het midden mogen staan. Je zou ook een of twee leerlingen scheidsrechter kunnen laten spelen. Zo kunt u aandacht besteden aan het belang van regels en eerlijk zijn, want: geen sport zonder fair play.

29 Achtergrondinformatie bij het lesmateriaal Checklist Welke les(sen) heb je nog meer gedaan? Vink het hier af. o Vrolijke voetbalquiz Voetbal is een van de grootste sporten in Nederland. Wat weten jullie hier van? o Wie zijn er allemaal in een stadion? Zoek de verschillen tussen wie er allemaal werken in en om het stadion. o Hup, team, hup! Wie zingt het meest motiverende lied? o Wat is (on)gezond? Welk plaatje hoort er niet bij? o Wie maakt de mooiste? Ontwerp zelf de mooiste vlag, het mooiste shirt of de mooiste beker. o Overal voetbal! Waar sport jij bij jou in de buurt? Een kringgesprek. o Het grote voetbalavontuur (Voet)balvaardigheden oefenen in de gymles met de volgende spellen: o Voetbal is een teamsport: iedereen is goed in iets o Samenwerken: baldans o Balgevoel oefenen: alle ballonnen in de lucht o Rennen met de bal: goaltikkertje o Balgevoel oefenen: raak gooien en schieten o Op verschillende manieren lopen met de bal: balbewegingen o Schieten: ballenbowling o Goed mikken: ballen gooien o Experimenteren: Balletje-Bal o Bal doorgeven: ballentrein o Situatie inschatten: fopbal