ROOKVRIJE SCHOOLPLEINEN. achtergrond notitie

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "ROOKVRIJE SCHOOLPLEINEN. achtergrond notitie"

Transcriptie

1 ROOKVRIJE SCHOOLPLEINEN achtergrond notitie

2

3 september 2009

4 Voorwoord Jong geleerd, oud gedaan! In Nederland zijn er bijna 4 miljoen rokers. De helft zal overlijden ten gevolge van het roken, een kwart zal de pensioengerechtigde leeftijd niet halen. Rokers overlijden gemiddeld 13 jaar eerder dan niet rokers aan o.a. hartinfarcten, beroertes, longkanker, COPD en blaaskanker. De ziektelast is nog vele malen groter. Wij zijn zo n 20 jaar longarts, dagelijks worden wij in de spreekkamer geconfronteerd met de gevolgen van het roken. Vrijwel iedereen is voor zijn achttiende begonnen, op het schoolplein. Dit horen wij dagelijks, en deze cijfers komen terug in weten schappelijk onderzoek. Adolescenten beginnen met roken om erbij te horen, om stoer te doen of gewoon omdat iedereen om hen heen het doet. Niemand vindt zijn eerste sigaret lekker, maar door de toevoegingen door de tabaksindustrie van zoetstoffen en hoestdempers is het vol te houden als je eenmaal hebt besloten dat je wilt beginnen. Als je begint met roken is dat in het begin niet direct een pakje per dag. Een verslaving bouwt zich langzaam op, je hebt steeds meer nodig om het zelfde effect te bereiken (Handboek van psychiatrie DSM IV criterium van afhanke lijkheid van stoffen). Hierdoor zie je niet wat voor vormen die verslaving over een paar jaar gaat aannemen. Uit onderzoek van de laatste jaren blijkt meer en meer dat de leeftijd van jaar het meest ongunstig is om te beginnen met een verslavende stof: nicotine bezet de dopamine receptoren, het stofje dat voor beloning staat. En juist adolescenten zijn maximaal beloningsgevoelig. Daarbij komt dat hun prefontale cortex op deze leeftijd niet goed functioneert. Zij zijn niet goed in staat weloverwogen beslissingen te nemen voor de lange termijn, zij leven in het nu. Het blijkt dat hoe jonger iemand begint met roken hoe dieper de verslaving er inhakt en hoe groter het risico is op ziekten in de toekomst. Jonge vrouwen zijn verminderd vruchtbaar, zij roken als het ware hun eigen eicelvoorraad op. Het risico op het krijgen van kanker in de toekomst is meer dan drie keer verhoogd. 2 Rookvrije schoolpleinen, achtergrond notitie

5 Als leraar heb je al zoveel taken. Houdt het dan nooit op? Op het schoolplein mag je ook geen andere verslavende stoffen gebruiken zoals alcohol, weed en heroïne. Waarom dan wel de veel verslavender stof nicotine? Als je één lijn trekt met andere verslavende stoffen, is het heel duidelijk waar het over gaat. Het heeft niets met verbieden of betutteling te maken, op school zijn nu eenmaal regels. Verslaving is geen vrijheid en de leerlingen moeten wel meer zaken zoals op tijd komen, geen messen bij zich dragen etc. De adolescenten die nooit gerookt hebben, míssen het ook niet. Er komt niet iets anders voor in de plaats. Als leraar leer je je leerlingen zaken waar ze nu niets aan hebben, maar om hen een kans te geven op een betere toekomst, op een betere opleiding, op een betere baan. Waarom dan ook niet een toekomst zonder sigaret? Als een leerling niet op school kan roken en niet in de kroeg is de kans dat zij het toch nog gaan doen vele malen kleiner! Hadewych Veys Wanda de Kanter en Pauline Dekker, longartsen Rode Kruis Ziekenhuis en auteurs van het boek: Nederland stopt! Met roken ( en Barbara van den Broeke (klinisch psycholoog/psychotherapeut, spec. kinder-en jeugd) Voorwoord 3

6

7 Inhoudsopgave Voorwoord 2 Inleiding 7 1. Sociale norm en rookvrije 9 schoolpleinen 2. Maatregelen om te voorkomen 15 dat jongeren gaan roken 3. Trend roken en jongeren De realisatie 25 Literatuurlijst 31

8

9 Inleiding Deze notitie is geschreven om meer inzicht te geven in het belang van een rookverbod op schoolpleinen in het voortgezet onderwijs. Sinds 1 juli 2008 is het verboden te roken in horecagelegenheiden zoals cafes en restaurants. Voor schoolpleinen geldt geen wettelijke maatregel en kunnen scholen zelf bepalen hoe ze met roken op het schoolterrein omgaan. De meeste rokers zijn ooit begonnen op straat of op het schoolplein. Een rookverbod op het schoolplein kan er sterk aan bijdragen dat minder jongeren beginnen met roken. STIVORO, KWF Kankerbestrijding, de Nederlandse Hartstichting en het Astma Fonds pleiten dan ook samen met de longartsen Wanda de Kanter en Pauline Dekker voor de invoering van een totaal rookverbod op alle schoolpleinen. Deze notitie geeft achtergrond informatie voor allen die hun invloed kunnen en willen aanwenden bij de invoering van Rookvrije Schoolpleinen. In hoofdstuk 1 en 3 wordt beschreven wat de huidige stand van zaken is ten aanzien van het roken onder jongeren en roken op het schoolplein. Hoofdstuk 2 geeft weer welke maatregelen doeltreffend kunnen zijn bij het voorkomen van roken door jongeren. Hoofdstuk 4 beschrijft welke partijen invloed kunnen hebben op het roken op schoolpleinen. Inleiding 7

10

11 1. Sociale norm en rookvrije schoolpleinen Niet-roken is in Nederland steeds meer de sociale norm. Dit zal zich naar verwachting de komende jaren nog verder ontwikkelen. Het percentage rokers in Nederland was in 2000 nog 33% van de bevolking, in 2008 is dit gedaald naar 27%. Met de huidige maatregelen en campagnes wordt verwacht dat dit percentage de komende jaren verder zal dalen. Doordat steeds minder mensen roken, worden kinderen er steeds minder mee geconfronteerd.

12 Beginnend rookgedrag wordt veroorzaakt door een combinatie van factoren die elkaar weder zijds beïnvloeden (Knol et al, Tabaksgebruik, 2005). De belangrijkste zijn kennis en individuele opvattingen, persoonlijkheidsfactoren, mogelijk erfelijke aanleg en attitudes en rookgedrag van ouders en vrienden. Daarnaast zijn omgevings factoren zoals de verkrijgbaarheid en het al dan niet toestaan van roken op school van grote invloed. Een strikt verbod van roken in en om school helpt het aantal leerlingen dat rookt terug te verlagen. Onderzoek toont aan dat 9,5% van de jongeren tussen 15 en 16 jaar dagelijks rookte op scholen met een strikt rookbeleid, tegen 30,1% van de jongeren op scholen waar geen strikt rookbeleid was (Moore et al, 2001). In Nieuw Zeeland nam het percentage rokende jongeren tussen 1999 en 2004 af met 15%, hetgeen vooral werd toegeschreven aan het rookverbod op scholen en schoolpleinen (Paul S, Is roken stoer? Het imago van niet-rokende jongeren wordt in 2009 ten opzichte van voorgaande jaren steeds positiever beoordeeld. Wel vinden de ondervraagde jongeren de niet-rokende jongeren ten opzichte van 2008 significant minder vaak aantrekkelijk en zelfverzekerd (TNS NIPO Roken Jeugd Monitor 2009). Ten opzichte van 2008 vinden ondervraagde jongeren de niet-rokende jongeren significant minder vaak leuk en zelfverzekerd. (TNS NIPO Roken Jeugd Monitor 2009). Het imago van niet-rokende jongeren is positiever onder jongeren die nooit hebben gerookt dan onder rokende jongeren en ex-rokers. Aan niet-rokers is tevens gevraagd of hun vrienden en vriendinnen het cool of stoer vinden dat ze niet roken. Iets minder dan de helft (45%) van de niet-rokers denkt dat hun vrienden en vriendinnen het zeker of een beetje cool/stoer vinden dat ze niet roken, 45% weet het nog niet. Slechts een kleine groep (7%) denkt dat hun vrienden en vriendinnen het (helemaal) niet cool/stoer vinden dat ze niet roken. Meisjes zijn hierover iets zelfverzekerder dan jongens. Meisjes denken vaker dat vrienden het cool/stoer vinden dat zij niet roken dan jongens dat van hun vrienden denken (49% van de niet-rokende meisjes en 42% van de niet-rokende jongens). 10 Rookvrije schoolpleinen, achtergrond notitie

13 Roken op school Iets minder dan een derde van de jongeren geeft aan dat er in de klas afgelopen jaar aandacht is besteed aan roken (30%). De 10 t/m 14 jarigen geven dit vaker aan dan de 15 t/m 19 jarigen (41% versus 17%) (TNS NIPO Roken Jeugd Monitor 2009). Het percentage schoolgaande jongeren dat zegt dat ze op school helemaal niet mogen roken, is ten opzichten van 2008 significant gestegen: van 39% naar 45%. Meer dan de helft van de school gaande jongeren (56%) mag op sommige plaatsen in of om de school roken. Dit is voornamelijk (een deel van) het schoolplein (86%). In 2008 was dit nog 89% (verschilt significant). De 10 t/m 14-jarigen zeggen vaker dan 15 t/m 19-jarigen dat er helemaal niet op school gerookt mag worden (63%). Van de 10 t/m 12-jarigen, die grotendeels nog op de basisschool zitten, zegt 81% dat er helemaal niet op school gerookt mag worden. Roken op het schoolplein varieert tussen scholen uit het basisonderwijs en scholen uit het voortgezet onderwijs. Als een basisschool het predicaat Rookvrije School krijgt, is het schoolplein volledig rookvrij. Voor het voortgezet onderwijs is deze eis nu nog dat er wel beleid moet zijn over roken op het schoolplein. Sociale norm en rookvrije schoolpleinen 11

14 * Gedeeltelijk verboden 17% Roken op het schoolplein in het basisonderwijs, 2008 (Meerdere Geheel antwoorden mogelijk) verboden 67% Overal toegestaan 11% * Gedeeltelijk verboden 17% Verboden voor bepaalde klassen 1% Geheel verboden 67% Overal toegestaan 11% * Verboden voor bepaalde klassen 1% Geheel verboden Roken op het schoolplein in het voortgezet onderwijs, 2008 (Meerdere antwoorden mogelijk) 27% Gedeeltelijk verboden 49% Overal toegestaan 14% Geheel verboden Verboden voor bepaalde klassen 24% Gedeeltelijk verboden 49% 27% Overal toegestaan 14% Bron: TNS NIPO, Rookvrije Scholen 2008 Verboden voor bepaalde klassen 12 Rookvrije schoolpleinen, achtergrond notitie 24%

15 Gedeeltelijk verboden 49% Overal toegestaan 14% Verboden voor Waar roken jongeren? bepaalde klassen Een op de vier jongeren geeft aan op school te 24% roken. De plaats waar op school gerookt mag worden is voornamelijk (een deel van) het schoolplein (86%). Sommige scholen hebben een rookhok voor leerlingen (13%) (TNS NIPO Roken Jeugd Monitor 2009). Andere plekken waar jongeren roken zijn: op straat (64%), bij vrienden (38%), thuis (34%), discotheek (21%), station of bushalte (7%) of café (6%) (dit is gemeten na invoering van de rookvrije horeca, in 2008 rookte 43% van de jongeren in café. Waar roken jongeren? (Meerdere antwoorden mogelijk) Discotheek * 7% Café 6% 21% Op school 33% Op straat 64% Thuis 34% Bij vrienden of vriendinnen 38% * Station of bushalte Jongeren tussen 10 en 14 jaar roken significant minder vaak dan de oudere leeftijdsgroepen het meest in café of kroeg (10%) of discotheek (24%), maar significant vaker ergens anders (20%). Bron: TNS NIPO, Roken Jeugd Monitor 2009 Sociale norm en rookvrije schoolpleinen 13

16

17 2. Maatregelen om te voorkomen dat jongeren gaan roken Beginnend rookgedrag wordt veroorzaakt door een combinatie van factoren, zoals kennis en vooral persoonlijke factoren, maar ook de sociale norm in de omgeving.

18 Om te voorkomen dat jongeren beginnen met roken, is een combinatie aanpak nodig. Daarvoor moet worden ingezet op het veranderen van: Kennis: jongeren bekend (blijven) maken met de schadelijke effecten van (mee)roken; Houding: niet roken is stoer en meer en meer de sociale norm; G e d r a g : roken is niet iets om mee te experimenten, weerbaar zijn tegen druk om te proberen, het goede voorbeeld krijgen (media, school, thuis), verkrijgbaarheid beperken. Maatregelen die dit kunnen realiseren zijn: Leeftijdsgrens naar 18 jaar; Duidelijke handhaving van de leeftijdsgrens; Continue voorlichting; Verder inzetten op een rookvrije omgeving op school en thuis. Rookvrije sportkantines en horeca (uitgaansgelegenheden) zijn in 2008 gerealiseerd. In Nederland is in de Tabakswet van 1990 al vastgesteld dat roken in openbare gebouwen verboden is. Schoolgebouwen vallen hier ook onder. In een evaluatierapport van het ministerie van OCW uit 1996 kwam naar voren dat de indruk bestond dat nog niet alle scholen en alle ruimten in het gebouw rookvrij waren (ministerie OCW, 1996). Zo werd er in personeelsruimtes, administratieruimtes en kantines nog veel gerookt. Dit resulteerde in een vierjarige aanpak vanuit het ministerie van OCW uitgevoerd door STIVORO tot de campagne Rookvrije School. STIVORO heeft dit voort gezet met financiële middelen van het ministerie van VWS. 16 Rookvrije schoolpleinen, achtergrond notitie

19 Waarom rookvrije schoolpleinen? Roken minder het toonbeeld te laten zijn, leidt ertoe dat jongeren het rookgedrag niet overnemen en dat niet-roken de sociale norm is. Op basis van Amerikaans onderzoek berekende KWF Kankerbestrijding in 2008 dat een rookvrije horeca zal leiden tot minder beginnende rokers onder de jeugd. Volgens de Amerikaanse onderzoekers worden jongeren door het rookverbod minder met roken geconfronteerd waardoor de perceptie verandert over het aantal mensen dat rookt en de illusie dat roken gewoon is. Inmiddels weten we dat het percentage jongeren dat de afgelopen vier weken heeft gerookt in 2009 is gedaald naar 21% ten opzichte van 24% in Een mogelijke verklaring voor deze daling kan zijn dat per 1 juli 2008 het rookverbod in de horeca is ingevoerd. Na het rookvrij maken van de werkplek, horeca en cultuur- en sportsector, is het dan ook vreemd dat roken op schoolpleinen nog mogelijk is. Een plek waar de jeugd dagelijks een groot deel van haar tijd doorbrengt. Basisscholen dienen, om het predicaat rookvrije school te krijgen, een rookvrij schoolplein te hebben. Scholen uit het voortgezet onderwijs moeten daarvoor minimaal een deel van het schoolplein rookvrij maken. Deze notitie richt zich alleen op het voortgezet onderwijs. Bijna 39% van de leraren uit het voortgezet onderwijs geeft overigens aan soms in het zicht van de leerlingen te roken, ook al is roken in de school bijna nergens meer toegestaan. Maatregelen om te voorkomen dat jongeren gaan roken 17

20 Door roken op het schoolplein toe te laten, voor leraren, scholieren uit bepaalde klassen, of zonder restricties, zendt de school het signaal uit dat roken normaal en geaccepteerd wordt. Door het schoolplein rookvrij te maken, laat de school zien dat ze het belangrijk vindt om een gezonde uitstraling te hebben en kinderen te stimuleren gezond op te groeien. De school vervult daarmee een goede voorbeeldfunctie. Het past daarom goed in de opvoedkundige taak van een school. De toename van gedeeltelijk rookvrije schoolpleinen in het voortgezet onderwijs is positief, maar het moet naar een significante toename van geheel rookvrije schoolpleinen in het voortgezet onderwijs. Op het basisonderwijs is het percentage rookvrije scholen sinds 1999 bijna verdubbeld naar 67% (TNS NIPO Rookvrije scholen 2008). Rookvrije schoolpleinen tussen 1999 en 2008 in het basis en voortgezet onderwijs 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% BO volledig rookvrij BO gedeeltelijk rookvrij VO volledig rookvrij VO gedeeltelijk rookvrij Rookvrije schoolpleinen, achtergrond notitie

21 Andere landen, zoals België, gingen ons al voor Sinds 1 september 2008 moet de volledige campus van alle Vlaamse scholen en Centra voor Leerlingenbegeleiding rookvrij zijn. De wetgeving beschermt niet alleen kinderen en jongeren tegen de gevolgen van meeroken, maar houdt ook rekening met de opvoedende taak van de school bij het promoten van een rookvrije leefstijl bij de jongeren en volwassenen. In Vlaanderen rookt 3% van de jarigen dagelijks, bij de jarigen is dat al 22%. Gemiddeld begint een jongere te roken als hij 14 is. De school is één van de plaatsen waar jongeren voor het eerst in aanraking komen met sigaretten. Een rookbeleid op school kan voorkomen dat leerlingen gaan roken en ervoor zorgen dat niet-roken de norm is. De Belgische wet houdt het volgende in: In gesloten plaatsen is roken steeds verboden. In open plaatsen is roken verboden op werkdagen tussen 6.30u en 18.30u. Tijdens schoolactiviteiten buiten het schoolgebouw is roken ook verboden tussen 6.30u en 18.30u. De school kan zelf besluiten wat het beleid is in de avond, nacht en in weekenden. Een rookruimte voor leraren is niet mogelijk. Maatregelen om te voorkomen dat jongeren gaan roken 19

22 20 Rookvrije schoolpleinen, achtergrond notitie

23 3. Trend roken en jongeren Een overgrote meerderheid (89%) van de volwassen (ex)rokers steekt voor het 18e jaar de eerste sigaret op. Dit leidt ertoe dat 71% voor hun 18e al rookte. Het aantal mensen dat na hun 18e begint met roken is dus beperkt. Hoofdstuk titel 21

24 De grootste stijging van het percentage ooit rokers vindt plaats in de leeftijd tussen 11 en 16 jaar, van ongeveer 15% naar 64%. Beleid om instroom te beperken dient zich dan ook te richten op de jongeren en te bewerkstelligen dat zij het niet beginnen met roken of het beginnen/experimenteren van roken zo lang mogelijk uitstellen. In elk geval tot na het 18e jaar (Knol et al, Tabaksgebruik, 2004). Jeugdprevalentie in Nederland Het percentage rokende jongeren neemt met de leeftijd toe. Het sterkst neemt dit toe tussen 12 en 14 jaar. Op 10-jarige leeftijd heeft 5% wel eens gerookt, op 12-jarige leeftijd is dit al 17%, bij de 13-jarigen 25% en bij de 14-jarigen 45%. Dit loopt uiteindelijk op naar 68% van de 19-jarigen (TNS NIPO Roken Jeugd Monitor 2009). Rookprevalentie onder Nederlandse jeugd, 2009 TNS NIPO Roken Jeugd Monitor 2009) 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 17 t/m 19 jr 15 t/m 16 jr 13 t/m 14 jr 10 t/m 12 jr Iedere dag Ooit gerookt Afgelopen 4 weken gerookt Op langere termijn is te zien dat het aantal 10 t/m 12-jarigen dat wel eens heeft gerookt afneemt. In 1997 had 18% van de 10 t/m 12-jarigen wel eens gerookt, in 2009 is dit gedaald naar 10%. Er is nog geen stagnatie in deze dalende trend te zien. Het percentage 10 t/m 12-jarigen dat nooit heeft gerookt is toegenomen van 77% in 1997 naar 90% in De 10 t/m 12-jarigen zijn dus steeds minder vaak gaan roken. Ook het percentage 13- t/m 14-jarigen dat nooit heeft gerookt neemt langzaam toe, van 54% in 1997 naar 66% in Het aantal 13- t/m 14-jarigen dat wel eens heeft gerookt is, na een stijging begin jaren 2000, sinds 2007 aan het afnemen. 22 Rookvrije schoolpleinen, achtergrond notitie

25 Het percentage 15 t/m 16-jarigen dat wel eens heeft gerookt, is afgezien van een eenmalige stijging in 2002 wel gestaag afgenomen sinds Ook het percentage 15 t/m 19-jarigen dat nooit heeft gerookt is door de jaren heen toege nomen. Deze toename (van 33% in 1997 naar 39% in 2009) is echter veel kleiner dan bij de jongere leeftijdsgroepen. De 10 t/m 12-jarigen zijn minder gaan roken, maar bij 17 t/m 19-jarigen is deze daling niet echt meer te zien. Het lijkt er dus op dat jongeren steeds meer op latere leeftijd gaan roken. Jeugdprevalentie in internationaal perspectief Een internationale vergelijking in de prevalentie van rokende jeugd is lastig te maken. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door de verschillen in definities en meetmethoden. In sommige landen worden dagelijkse rokers, of 'af en toe' rokers meegenomen en ook de leeftijdsklassen lopen enigszins uiteen. De Wereld Gezondheidsorganisatie onderzoekt met dezelfde maatstaf met enige regelmaat de Europese cijfers. De laatste vergelijking dateert uit 2007 en bevat prevalentie cijfers van het jaar 2001/2002 van 15 jarigen die minstens 1 sigaret per week roken (WHO European tobacco control report Nederland doet het in deze vergelijking niet slecht, maar er is nog veel winst te boeken. Rookprevalentie 15 jarigen in internationaal perspectief (minstens 1 sigaret per week, 2001/2002) 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% België Denemarken Finland Frankrijk Ierland Nederland Noorwegen Zweden Jongens Meisjes Trend roken en jongeren 23

26

27 4. De realisatie De afgelopen jaren zijn binnen het onderwijs forse beleidsmatige veranderingen door gevoerd. Kernwoorden hierbij zijn autonomie, professionalisering, privatisering, marktwerking en schaalvergroting.

28 Invloedsrelaties in en rond het onderwijs Het onderwijsveld kent hierbij de volgende bestuurlijke hoofdrolspelers, namelijk de Rijksoverheid, de gemeente en het schoolbestuur. De verantwoordelijkheden tussen hen zijn als volgt verdeeld: De Rijksoverheid (het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen) is verantwoordelijk voor de kaders waarbinnen het systeem wordt uitgevoerd, voor het toezicht op de kwaliteit van het onderwijs en voor het grootste deel van de financiering van scholen. Ook signaleert en verhelpt de Rijksoverheid knelpunten die een goede taakuitvoering van het onderwijs in de weg staan. De gemeente heeft een aantal wettelijke taken op het gebied van onderwijs, inburgering, jeugdbeleid en welzijn en ook een coördinerende rol hierbinnen. In het onderwijsveld gaat het om onder meer het toezicht houden op de leerplicht en de onderwijshuisvesting voor scholen. Het schoolbestuur is verantwoordelijk voor het onderwijsinhoudelijk beleid van scholen. Het is daarmee verantwoordelijk voor de schoolontwikkeling, de kwaliteitszorg, de professionaliteit van het personeel en de prestaties van de leerlingen. Daarnaast heeft het schoolbestuur beheersmatige taken. Naast bovenstaande factoren, spelen in het bijzonder de scholieren en hun ouders een belangrijke rol in het onderwijs. Op schoolniveau gebeurt dit via de mede zeggen schapsorganen en de ouderraden. De medezeggenschapsraad denkt, adviseert en beslist mee over schoolzaken en levert hiermee een bijdrage aan de kwaliteit op school. De positie van de medezeggen schaps raad is wettelijk verankerd. De ouderraad bestaat uit een door de ouders gekozen groep die activiteiten organiseert voor de leerlingen en hun ouders. Zij hebben geen expliciete juridische status en zijn hierdoor afhankelijk van de goodwill van het schoolbestuur. 26 Rookvrije schoolpleinen, achtergrond notitie

29 Betrokken partijen bij de realisatie van rookvrije schoolpleinen Bij het realiseren van rookvrije schoolpleinen zijn verschillende partijen betrokken. De belangrijkste hiervan zijn de schoolbesturen en de medezeggen schapsraden. Het schoolbestuur vanwege haar verantwoordelijkheid voor de aangelegenheden die de school betreffen, inclusief hun schoolgebouwen en buitenruimten. Uitgangspunt hierbij is dat alle 'schoolinterne' aange legen heden, zaken die zich binnen het domein van één bestuur afspelen, nadrukkelijk de verantwoordelijkheid van het bestuur zelf zijn. De medezeggenschapsraad is vanuit haar meedenkende en adviserende rol over algemene schoolzaken, waaronder het gezondheid- en welzijnsbeleid van de school, betrokken. Tot slot bestaat de coördinerende rol van de gemeente in de jeugdketen uit de sectoren onderwijs, welzijn, cultuur, sport, maatschappelijke opvang en jeugdgezondheidszorg. Gelet op de relatie tussen deze coördinerende rol en het belang van rookvrije schoolpleinen, ligt het voor de hand om ook de gemeente te betrekken bij de invoering van rookvrije schoolpleinen. Mogelijk kan een gemeente hierin ook een voortrekkersrol vervullen. De realisatie 27

30 De relaties samengevat De bestuurlijke verhoudingen tussen de verschillende partijen in het onderwijs zijn schematisch als volgt weer te geven: ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen gemeente schoolbestuur school Elke invloedslijn staat voor wet- of regelgeving, beleids- en of richtlijnen of andere kaders. Hieruit komen ook hun verantwoordelijkheden voort. Het gaat hierbij om regulering van verschillende onderwerpen, variërend van de inhoud van het lespakket, de kwaliteit van het binnenmilieu van klaslokalen tot en met afspraken of gedragsregels voor leerlingen en hun ouders. De juridische basis voor deze invloedslijnen is divers en verschilt per gemeente en per schooltype. Het is grotendeels publiekrechtelijk, maar zal deels ook privaatrechtelijk zijn. Bovendien zijn er verschillen tussen het openbaar onderwijs en het bijzonder onderwijs. Mogelijkheden bij de realisatie van rookvrije schoolpleinen Uit het bovenstaande blijkt dat de gemeente formeel-juridisch het bevoegd gezag is voor de huisvesting van scholen. Dit laat onverlet dat afhankelijk van de vraag hoe tussen de gemeenten en de schoolbesturen de verantwoordelijkheid precies is geregeld schoolbesturen hierin ook een expliciete rol hebben. Gelet op de grote autonomie van schoolbesturen, ligt een grote variëteit in de invulling van de afspraken voor de hand. Daarnaast zijn er voor de gemeenten aanknopingspunten te vinden in (de samenhang van) hun beleidsterreinen onderwijs, jeugdgezondheidszorg, jeugdzorg en het gebruik van de openbare ruimte. 28 Rookvrije schoolpleinen, achtergrond notitie

31 Wordt er gekozen voor een juridische regeling voor de invoering van de rookvrije schoolpleinen, dan zal er per gemeente apart moeten worden bekeken wat er precies is afgesproken. Dit is vanuit praktisch oogpunt een onwense lijke oplossing, dit nog los van het handhavingvraagstuk hierbij. Bovendien is de praktijk dat verreweg de meeste schoolpleinen in Nederland in eigendom van het schoolbestuur van de school zijn. Die gaan dan ook over het rookbeleid. Dit geldt ook voor de meeste openbare scholen in het voortgezet onderwijs omdat de meeste openbare scholen zijn verzelfstandigd. De gemeente kan op dit punt dus geen eisen stellen, zeker nu het schoolbestuur en de medezeggenschapsraad hierin ook expliciet een eigen verantwoordelijkheid hebben. Om deze reden, en omwille van het draagvlak bij betrokkenen, geniet het de voorkeur om op vrijwillige basis de rookvrije schoolpleinen te realiseren. Dit kan bijvoorbeeld in de vorm van een convenant waarin afspraken op vrijwillige basis tussen de betrokken partijen worden vastgelegd. Meer informatie of advies Voor meer informatie, of advies en ondersteuning bij het invoeren van een geheel rookvrij schoolplein, kunt u contact opnemen met STIVORO via ( 0,10 p/m) of via info@stivoro.nl. De realisatie 29

32

33 Literatuurlijst Knol K, Hilvering C, Wagener DJTH, Willemsen MC (red). Tabaksgebruik: gevolgen en bestrijding. Utrecht: Lemma, Ministerie OCW. Naar een rookvrije school. Beleidsnotitie voor scholen in de PO, VO- en BVE-sector. Den Haag, Ministerie van OCW, Moore L, Roberts C, Tudor-Smith C. School smoking policies and smoking prevalence. among adolescents: multilevel analysis of cross-sectional data from Wales. British Medical Journal, 2001, Tobacco Control 2001;10: Paul S. More teenagers say no to smoking, National Survey ASH. New Zealand: Public Health Association, Spruijt R, Willemsen M, Crone M, Trends in rookbeleid en voorlichting op scholen tussen 1999 en 2006, TSG 87, 2009 p STIVORO. TNS-NIPO Roken Jeugd Den Haag: STIVORO, STIVORO. TNS-NIPO Rookvrije scholen in 1999, 2001, 2003, 2006, Literatuurlijst 31

34 Colofon Correspondentieadres STIVORO Postbus BB Den Haag ( 0,10 p/m) info@stivoro.nl 32 Rookvrije schoolpleinen, achtergrond notitie

35

36 STI-JO

Jongeren en de sociale druk om (niet) te roken

Jongeren en de sociale druk om (niet) te roken Jongeren en de sociale druk om (niet) te roken Veranderingen tussen 1998 en 2005 Cyrille Koolhaas en Dr. Marc Willemsen Dit is een publicatie van STIVORO voor een rookvrije toekomst Correspondentieadres

Nadere informatie

Factsheet Rookvrije scholen 2011 Voortgezet onderwijs Hoe is het gesteld met het Rookverbod? Handhaving rookverbod Negen op de tien scholen in het voortgezet onderwijs geven in 2011 aan medewerkers aan

Nadere informatie

Factsheet Rookvrije scholen 2011 Beroepsonderwijs Hoe is het gesteld met het Rookverbod? Handhaving rookverbod Bijna alle scholen in het beroepsonderwijs geven aan medewerkers (96%) en leerlingen (98%)

Nadere informatie

INFOKAART OUDEREN EN ROKEN

INFOKAART OUDEREN EN ROKEN INFOKAART OUDEREN EN ROKEN Roken Roken is de risicofactor die de meeste sterfte en het meeste gezondheidsverlies met zich brengt en zodoende ook zorgt voor veel verlies aan kwaliteit van leven (1). Vijftien

Nadere informatie

Houding van ouders ten aanzien van het rookgedrag van jongeren van jaar

Houding van ouders ten aanzien van het rookgedrag van jongeren van jaar Grote Bickersstraat 74 1013 KS Amsterdam Postbus 247 1000 AE Amsterdam t 020 522 54 44 f 020 522 53 33 e info@tns-nipo.com www.tns-nipo.com Consumer & Media Rapport Houding van ouders ten aanzien van het

Nadere informatie

Kerncijfers roken in Nederland

Kerncijfers roken in Nederland 20.000 sterfgevallen door roken Kerncijfers roken in Nederland Een overzicht van recente Nederlandse basisgegevens over rookgedrag 28% rookt 27% doet stoppoging 25 miljard verkochte sigaretten 2009 Inhoudsopgave

Nadere informatie

34300 VIII Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie. van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (XVI) voor het jaar 2016

34300 VIII Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie. van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (XVI) voor het jaar 2016 34300 XVI Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (XVI) voor het jaar 2016 34300 VIII Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Onderwijs,

Nadere informatie

KERNCIJFERS ROKEN IN NEDERLAND

KERNCIJFERS ROKEN IN NEDERLAND 26% rookt 28% doet stoppoging 80% van plan om te stoppen 19 duizend sterfgevallen door roken KERNCIJFERS ROKEN IN NEDERLAND Een overzicht van recente Nederlandse basisgegevens over rookgedrag 2012 Roken

Nadere informatie

KERNCIJFERS ROKEN IN NEDERLAND

KERNCIJFERS ROKEN IN NEDERLAND 25% rookt 26% doet stoppoging 23 miljard verkochte sigaretten 19 duizend sterfgevallen door roken KERNCIJFERS ROKEN IN NEDERLAND Een overzicht van recente Nederlandse basisgegevens over rookgedrag 2011

Nadere informatie

Meeste mensen blij met rookverbod

Meeste mensen blij met rookverbod Deze factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding worden gebruikt (M. Heijmans & J. de Jong. Meeste mensen blij met rookverbod. NIVEL, juni 2008). Meeste mensen blij met

Nadere informatie

Meting stoppers-met-roken juli 2008

Meting stoppers-met-roken juli 2008 Grote Bickersstraat 74 1013 KS Amsterdam Postbus 247 1000 AE Amsterdam t 020 522 54 44 f 020 522 53 33 e info@tns-nipo.com www.tns-nipo.com Consumer & Media Rapport Meting stoppers-met-roken juli 2008

Nadere informatie

Waarschuwende teksten op sigarettenpakjes

Waarschuwende teksten op sigarettenpakjes nipo het marktonderzoekinstituut Postbus 247 00 ae Amsterdam Grote Bickersstraat 74 Telefoon (020) 522 54 44 Fax (020) 522 53 33 E-mail info@nipo.nl Internet www.nipo.nl NIPO het marktonderzoekinstituut

Nadere informatie

Rookverbod in de horeca dringt meeroken flink terug

Rookverbod in de horeca dringt meeroken flink terug Grote Bickersstraat 74 1013 KS Amsterdam Postbus 247 1000 AE Amsterdam t 020 522 54 44 f 020 522 53 33 e info@tns-nipo.com www.tns-nipo.com Consumer & Media Rapport Rookverbod in de horeca dringt meeroken

Nadere informatie

Monitor jongeren 12 tot 24 jaar

Monitor jongeren 12 tot 24 jaar Alcoholgebruik Psychosociale gezondheid Genotmiddelen Voeding, bewegen en gewicht Seksueel gedrag Samenvatting en aanbevelingen Monitor jongeren 1 tot jaar Jongerenmonitor In 011 is in de regio IJsselland

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2006 2007 22 894 Preventiebeleid voor de volksgezondheid Nr. 114 BRIEF VAN DE MINISTER VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT Aan de Voorzitter van de Tweede

Nadere informatie

De Tabakswet. Rapport. Onderzoek naar hinder en schadelijkheid van passief roken, houding t.a.v. en steun voor rookverboden Cyrille Koolhaas

De Tabakswet. Rapport. Onderzoek naar hinder en schadelijkheid van passief roken, houding t.a.v. en steun voor rookverboden Cyrille Koolhaas Grote Bickersstraat 74 13 KS Amsterdam Postbus 247 00 AE Amsterdam t 0 522 54 44 f 0 522 53 33 e info@tns-nipo.com www.tns-nipo.com Rapport De Tabakswet Onderzoek naar hinder en schadelijkheid van passief

Nadere informatie

Evaluatie Tabakswet. Recht op een rookvrije werkplek en overlast door tabaksrook tussen 2003 en 2005

Evaluatie Tabakswet. Recht op een rookvrije werkplek en overlast door tabaksrook tussen 2003 en 2005 Evaluatie Tabakswet Recht op een rookvrije werkplek en overlast door tabaksrook tussen 2003 en 2005 Cyrille Koolhaas en Dr. Marc Willemsen Dit is een publicatie van STIVORO voor een rookvrije toekomst

Nadere informatie

Meting stoppers-met-roken januari 2009

Meting stoppers-met-roken januari 2009 Grote Bickersstraat 74 1013 KS Amsterdam Postbus 247 1000 AE Amsterdam t 020 522 54 44 f 020 522 53 33 e info@tnsnipo.com www.tnsnipo.com Consumer & Media Rapport Meting stoppersmetroken januari 2009 Meting

Nadere informatie

Monitor naleving rookvrije werkplek 2006

Monitor naleving rookvrije werkplek 2006 Monitor naleving rookvrije werkplek 2006 METINGEN 2004 EN 2006 B. Bieleman A. Kruize COLOFON St. INTRAVAL Postadres: Postbus 1781 9701 BT Groningen E-mail info@intraval.nl Kantoor Groningen: Kantoor Rotterdam:

Nadere informatie

Monitor jongeren 12 tot 24 jaar

Monitor jongeren 12 tot 24 jaar Alcoholgebruik Psychosociale gezondheid Genotmiddelen Voeding, bewegen en gewicht Seksueel gedrag Samenvatting en aanbevelingen Monitor jongeren 1 tot jaar Jongerenmonitor In 011 is in de regio IJsselland

Nadere informatie

Tabak, cannabis en harddrugs

Tabak, cannabis en harddrugs JONGERENPEILING 0 ZUID-HOLLAND NOORD De jongerenpeiling heeft als doel om periodiek op systematische wijze ontwikkelingen in gezondheid en gewoonten van jongeren in kaart te brengen. Dit is het eerste

Nadere informatie

Meting stoppers-met-roken juni 2008

Meting stoppers-met-roken juni 2008 Grote Bickersstraat 74 1013 KS Amsterdam Postbus 247 1000 AE Amsterdam t 020 522 54 44 f 020 522 53 33 e info@tns-nipo.com www.tns-nipo.com Consumer & Media Rapport Meting stoppers-met-roken juni 2008

Nadere informatie

Roken onder volwassenen De harde feiten 2010

Roken onder volwassenen De harde feiten 2010 Roken onder volwassenen De harde feiten 2010 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 1958 1960 1962 1964 1966 1968 1970 1972 1974 1976 1978 1980 Percentage niet rokers onder de Nederlandse bevolking

Nadere informatie

FotografieTamara Reijers. Het is tijd. voor een. rookvrij. schoolterrein

FotografieTamara Reijers. Het is tijd. voor een. rookvrij. schoolterrein FotografieTamara Reijers Het is tijd voor een rookvrij schoolterrein PO Zien roken doet roken. Dat blijkt uit onderzoek 1. Dat betekent ook dat kinderen (later) sneller een sigaret opsteken als zij dat

Nadere informatie

Monitor jongeren 12 tot 24 jaar

Monitor jongeren 12 tot 24 jaar Alcoholgebruik Psychosociale gezondheid Genotmiddelen Voeding, bewegen en gewicht Seksueel gedrag Samenvatting en aanbevelingen Monitor jongeren 1 tot jaar Jongerenmonitor In 011 is in de regio IJsselland

Nadere informatie

PERSBERICHT Stichting tegen Kanker Leuvensesteenweg 479 1030 Brussel 02/743 45 75 (communicatie)

PERSBERICHT Stichting tegen Kanker Leuvensesteenweg 479 1030 Brussel 02/743 45 75 (communicatie) AANTAL ROKERS STIJGT OPNIEUW: MEER MENSEN HERBEGINNEN, MINDER STOPPEN Brussel, 1 maart 2010. Het percentage rokers is in 2009 opnieuw significant gestegen, tot 32% dagelijkse rokers. Deze stijging doet

Nadere informatie

Monitor jongeren 12 tot 24 jaar

Monitor jongeren 12 tot 24 jaar Alcoholgebruik Psychosociale gezondheid Genotmiddelen Voeding, bewegen en gewicht Seksueel gedrag Samenvatting en aanbevelingen Monitor jongeren 1 tot jaar Jongerenmonitor In 011 is in de regio IJsselland

Nadere informatie

FACTSHEET CONTINU ONDERZOEK ROOKGEWOONTEN 2013

FACTSHEET CONTINU ONDERZOEK ROOKGEWOONTEN 2013 FACTSHEET MAART 2014 FACTSHEET CONTINU ONDERZOEK ROOKGEWOONTEN 2013 KERNPUNTEN Een kwart (25%) van de Nederlandse bevolking vanaf 15 jaar rookt in 2013: 19% rookt dagelijks en 6% niet dagelijks. Het percentage

Nadere informatie

Regionale VTV 2011. Roken. Regionale Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2011 Hart voor Brabant Deelrapport Roken

Regionale VTV 2011. Roken. Regionale Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2011 Hart voor Brabant Deelrapport Roken Regionale VTV 2011 Roken Regionale Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2011 Hart voor Brabant Deelrapport Roken Auteurs: Drs. I.H.F. van Veggel, GGD Hart voor Brabant Dr. M.A.M. Jacobs-van der Bruggen,

Nadere informatie

Roken. 1. Rook jij? Toelichting Ja Ik vind dat ze n beetje doorslaan. Binnen niet roken prima! Maar op terrassen moet gewoon kunnen.

Roken. 1. Rook jij? Toelichting Ja Ik vind dat ze n beetje doorslaan. Binnen niet roken prima! Maar op terrassen moet gewoon kunnen. Roken Op 1 juli 2008 is het rookverbod ingevoerd in de horeca en door de jaren heen wordt het op steeds meer plaatsen verboden om te roken. 6 5 1. Rook jij? 5 (n=215) 4 38% 8% 3% Ja Af en toe Nee, maar

Nadere informatie

Monitor jongeren 12 tot 24 jaar

Monitor jongeren 12 tot 24 jaar Alcoholgebruik Psychosociale gezondheid Genotmiddelen Voeding, bewegen en gewicht Seksueel gedrag Samenvatting en aanbevelingen Monitor jongeren 1 tot jaar Jongerenmonitor In 011 is in de regio IJsselland

Nadere informatie

Rookvrij Opgroeien. Roken? Houd kinderen er buiten. Het bespreken van (mee)roken binnen de JGZ 4-19 jaar. 4-19 jaar

Rookvrij Opgroeien. Roken? Houd kinderen er buiten. Het bespreken van (mee)roken binnen de JGZ 4-19 jaar. 4-19 jaar Rookvrij Opgroeien 4-19 jaar 4-19 jaar Roken? Houd kinderen er buiten. Het bespreken van (mee)roken binnen de JGZ 4-19 jaar Kinderen boven de vier jaar wonen relatief vaak in een huis waar gerookt mag

Nadere informatie

4. SAMENVATTING. 4.1 Opzet onderzoek

4. SAMENVATTING. 4.1 Opzet onderzoek 4. SAMENVATTING Op 7 mei 2002 is in het Staatsblad 2002 nummer 201 de gewijzigde Tabakswet gepubliceerd. Naar aanleiding hiervan wil de Keuringsdienst van Waren goed inzicht in de naleving van het onderdeel

Nadere informatie

Inventarisatie naleefniveau rookvrije horeca najaar 2013

Inventarisatie naleefniveau rookvrije horeca najaar 2013 Inventarisatie naleefniveau rookvrije horeca najaar 13 Onderzoeks en adviesbureau INTRAVAL heeft in opdracht van de NVWA, vanaf december 8/begin januari 9 negen kwartaalmetingen uitgevoerd naar het naleefniveau

Nadere informatie

10 augustus Onderzoek: Rookverbod in Nederland?

10 augustus Onderzoek: Rookverbod in Nederland? 10 augustus 2017 Onderzoek: Rookverbod in Nederland? Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit 40.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek.

Nadere informatie

GENOTMIDDELEN. Jongerenmonitor 2015 10.163. 40% ooit alcohol gedronken. Klas 2. Klas 4. 5% ooit wiet gebruikt. 24% weleens gerookt.

GENOTMIDDELEN. Jongerenmonitor 2015 10.163. 40% ooit alcohol gedronken. Klas 2. Klas 4. 5% ooit wiet gebruikt. 24% weleens gerookt. IJsselland GENOTMIDDELEN Jongerenmonitor 1 4% ooit alcohol gedronken.163 jongeren School Klas 13-14 jaar Klas 4 1-16 jaar 4% weleens gerookt % ooit wiet gebruikt Genotmiddelen Psychosociale gezondheid

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Gezonde leefstijl wint langzaam terrein. Licht dalende trend van zware drinkers

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Gezonde leefstijl wint langzaam terrein. Licht dalende trend van zware drinkers Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB08-018 18 maart 2008 9.30 uur Gezonde leefstijl wint langzaam terrein De laatste jaren zijn Nederlanders iets gezonder gaan leven. Het percentage rokers

Nadere informatie

PERSBERICHT Stichting tegen Kanker Leuvensesteenweg 479 1030 Brussel 02/743 45 75 (communicatie)

PERSBERICHT Stichting tegen Kanker Leuvensesteenweg 479 1030 Brussel 02/743 45 75 (communicatie) Bijlagen 1. RESULTATEN ENQUÊTE DEDICATED RESEARCH OMTRENT ROOKVRIJE CAFÉS 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 2. INFORMATIEFICHE PASSIEF ROKEN Passief roken = passief ziek worden Eindelijk is het zover: vanaf 1

Nadere informatie

Genotmiddelen. Genotmiddelen. Bron: http://gezondeleefstijl.slo.nl 1

Genotmiddelen. Genotmiddelen. Bron: http://gezondeleefstijl.slo.nl 1 zijn er altijd al geweest en zullen er ook altijd blijven. Veel jongeren experimenteren in de puberteit met roken, alcohol en drugs en een deel laat zich verleiden tot risicovol gedrag. Jongeren zijn extra

Nadere informatie

K I N D E R E N O N D E R Z O E K : 0-1 1 J A A R

K I N D E R E N O N D E R Z O E K : 0-1 1 J A A R ROKEN EN ALCOHOLGEBRUIK Jeugd 2010 5 K I N D E R E N O N D E R Z O E K : 0-1 1 J A A R Kinderenonderzoek 2010 Om inzicht te krijgen in de gezondheid van de inwoners in haar werkgebied, heeft de GGD Zuid-Holland

Nadere informatie

Roken onder volwassenen De harde feiten 2012

Roken onder volwassenen De harde feiten 2012 Roken onder volwassenen De harde feiten 2012 10 9 8 Rokers 7 6 5 Niet-rokers Verdeling Nederlandse bevolking (15 jaar en ouder) naar % rokers en % niet-rokers 1975-2012 Percentage rokers naar categorie

Nadere informatie

cannabisbeleid? Marc Willemsen Trimbos Institute, Maastricht University

cannabisbeleid? Marc Willemsen Trimbos Institute, Maastricht University Titel Tegenstrijdigheid Titel van van deze deze tabak- presentatie presentatie en cannabisbeleid? Subtitel Subtitel van van de de presentatie presentatie Marc Willemsen Trimbos Institute, Maastricht University

Nadere informatie

ONDERZOEK GENOTMIDDELENGEBRUIK SCHOLIEREN VOORTGEZET ONDERWIJS DEN HAAG 2003

ONDERZOEK GENOTMIDDELENGEBRUIK SCHOLIEREN VOORTGEZET ONDERWIJS DEN HAAG 2003 RIS128575a_10-JUN-2005 ONDERZOEK GENOTMIDDELENGEBRUIK SCHOLIEREN VOORTGEZET ONDERWIJS DEN HAAG 2003 Beknopt verslag ten behoeve van de deelnemende scholen April 2005 Dienst OCW / GGD Den Haag Epidemiologie

Nadere informatie

Monitor jongeren 12 tot 24 jaar

Monitor jongeren 12 tot 24 jaar Alcoholgebruik Psychosociale gezondheid Genotmiddelen Voeding, bewegen en gewicht Seksueel gedrag Samenvatting en aanbevelingen Monitor jongeren 12 tot 24 jaar Jongerenmonitor In 2011 is in de regio IJsselland

Nadere informatie

Rookenquête 2018 Een rapport voor Stichting tegen Kanker, uitgevoerd door GfK Belgium

Rookenquête 2018 Een rapport voor Stichting tegen Kanker, uitgevoerd door GfK Belgium Rookenquête 2018 Een rapport voor Stichting tegen Kanker, uitgevoerd door GfK Belgium Context & methodologie Stichting tegen Kanker Stichting tegen Kanker is een Belgische stichting met als missie de strijd

Nadere informatie

Fact sheet Amsterdamse horeca: opmars restaurants Groei van de oppervlakte, vestigingen en werkzame personen in de horeca in Amsterdam, 2002-2007

Fact sheet Amsterdamse horeca: opmars restaurants Groei van de oppervlakte, vestigingen en werkzame personen in de horeca in Amsterdam, 2002-2007 Fact sheet nummer 1 april 2008 Amsterdamse horeca: opmars restaurants Door de aantrekkende economie en het verbeterde consumentenvertrouwen laat de horecasector sinds 2005 een omzetstijging zien. Het mooie

Nadere informatie

Inventarisatie naleefniveau rookvrije horeca najaar 2015

Inventarisatie naleefniveau rookvrije horeca najaar 2015 Inventarisatie naleefniveau rookvrije horeca najaar 15 Sinds 1 juli 8 geldt in de horeca, sport-, kunst- en cultuursector een rookverbod. Op basis van de Hoge Raad uitspraak van oktober 14 en de wetswijziging

Nadere informatie

Stand van zaken jongeren en de e-sigaret en andere alternatieve rookwaren

Stand van zaken jongeren en de e-sigaret en andere alternatieve rookwaren Stand van zaken jongeren en de e-sigaret en andere alternatieve rookwaren Onderzoek in opdracht van VWS December 2017 244108113 Inhoud 1 Inleiding 01 2 Belangrijkste resultaten en samenvatting 07 3 In

Nadere informatie

Wij hebben dit onderwerp gekozen omdat het slecht is voor de gezondheid en wij willen vertellen waarom dit slecht is.

Wij hebben dit onderwerp gekozen omdat het slecht is voor de gezondheid en wij willen vertellen waarom dit slecht is. Roken Wij hebben dit onderwerp gekozen omdat het slecht is voor de gezondheid en wij willen vertellen waarom dit slecht is. Inleiding In restaurants,wijkcentra,kantines van sporthallen en op het werk roken

Nadere informatie

KERNCIJFERS ROKEN 2017

KERNCIJFERS ROKEN 2017 OKTOBER 2018 KERNCIJFERS ROKEN 2017 DE LAATSTE CIJFERS OVER ROKEN, STOPPEN MET ROKEN, MEEROKEN EN HET GEBRUIK VAN ELEKTRONISCHE SIGARETTEN ROKEN IN NEDERLAND 23,1% van de volwassenen (18 jaar en ouder)

Nadere informatie

Roken FACT. Een op de tien jongeren rookt wekelijks SHEET. Gelderland-Zuid E-MOVO Rookt regelmatig. Ooit gerookt

Roken FACT. Een op de tien jongeren rookt wekelijks SHEET. Gelderland-Zuid E-MOVO Rookt regelmatig. Ooit gerookt Gelderland-Zuid E-MOVO 2015-2016 De resultaten in deze factsheet zijn afkomstig uit het 4 e E-MOVO jongerenonderzoek. In 2015 werd dit onderzoek uitgevoerd onder ruim 10.000 leerlingen in het voortgezet

Nadere informatie

Rookvrije Generatie: Hoe draag jij daaraan bij? Jeugd in Onderzoek 24 mei 2018 Karianne Djoyoadhiningrat-Hol

Rookvrije Generatie: Hoe draag jij daaraan bij? Jeugd in Onderzoek 24 mei 2018 Karianne Djoyoadhiningrat-Hol Rookvrije Generatie: Hoe draag jij daaraan bij? Jeugd in Onderzoek 24 mei 2018 Karianne Djoyoadhiningrat-Hol ROKEN VEROORZAAKT MEESTE ZIEKTELAST IN NEDERLAND Bron: RIVM, VTV-2014 ROKEN EN DE RISICO'S

Nadere informatie

Werkstuk Maatschappijleer Stivoro

Werkstuk Maatschappijleer Stivoro Werkstuk Maatschappijleer Stivoro Werkstuk door een scholier 2255 woorden 14 april 2001 5,4 21 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Voor het vak maatschappijleer hebben we de opdracht gekregen een pressie

Nadere informatie

Belangrijkste resultaten

Belangrijkste resultaten Belangrijkste resultaten Schadelijkheid roken en meeroken algemeen Totale groep Nederlanders 12+ Rokers Roken Nagenoeg iedereen ziet de schadelijkheid in van roken op de gezondheid: 93% (waarvan 65% erg

Nadere informatie

Inventarisatie naleefniveau rookvrije horeca najaar 2010

Inventarisatie naleefniveau rookvrije horeca najaar 2010 Inventarisatie naleefniveau rookvrije horeca najaar Per 1 juli 8 is binnen de horeca, sport en kunst en cultuursector het rookverbod ingevoerd. De nieuwe Voedsel en Waren Autoriteit (nvwa) wil graag meer

Nadere informatie

tot 24 jaar Monitor jongeren 12

tot 24 jaar Monitor jongeren 12 Monitor jongeren 12 tot 24 jaar Alcoholgebruik Psychosociale gezondheid Genotmiddelen Voeding, bewegen en gewicht Seksueel gedrag Samenvatting en aanbevelingen Jongerenmonitor In 2011 is in de regio IJsselland

Nadere informatie

Rookt u? En denkt u erover om te stoppen? De rook-stop-polikliniek kan u hierbij helpen.

Rookt u? En denkt u erover om te stoppen? De rook-stop-polikliniek kan u hierbij helpen. Rookt u? En denkt u erover om te stoppen? De rook-stop-polikliniek kan u hierbij helpen. De rook-stop-polikliniek Zoals bekend is roken zeer schadelijk voor de gezondheid. Daarom heeft het St. Anna Ziekenhuis

Nadere informatie

Rookgedrag in België - 2015

Rookgedrag in België - 2015 Rookgedrag in België - 2015 Een rapport voor Stichting tegen Kanker Uitgevoerd door GFK Met steun van de overheden 1 Context en methodologie Stichting tegen Kanker is een Belgische stichting met als missie

Nadere informatie

ROOKGEDRAG IN BELGIË. Een rapport aan Stichting Tegen Kanker. GfK Significant 2013 Rookgedrag in België 14 August 2013 1

ROOKGEDRAG IN BELGIË. Een rapport aan Stichting Tegen Kanker. GfK Significant 2013 Rookgedrag in België 14 August 2013 1 ROOKGEDRAG IN BELGIË Een rapport aan Stichting Tegen Kanker GfK Significant 2013 Rookgedrag in België 14 August 2013 1 Inleiding: Achtergrond en doelstellingen Onderzoeksmethode GfK Significant 2013 Rookgedrag

Nadere informatie

Monitor jongeren 12 tot 24 jaar

Monitor jongeren 12 tot 24 jaar Alcoholgebruik Psychosociale gezondheid Genotmiddelen Voeding, bewegen en gewicht Seksueel gedrag Samenvatting en aanbevelingen Monitor jongeren 12 tot 24 jaar Jongerenmonitor In 2011 is in de regio IJsselland

Nadere informatie

Inventarisatie naleefniveau rookvrije horeca najaar 2012

Inventarisatie naleefniveau rookvrije horeca najaar 2012 Inventarisatie naleefniveau rookvrije horeca najaar 2012 Per 1 juli 2008 is binnen de horeca, sport, en kunst en cultuursector het rookverbod ingevoerd. Daarnaast is besloten dat behalve werkgevers in

Nadere informatie

TABAK ALCOHOL GAMEN. algemene sociale vaardigheden

TABAK ALCOHOL GAMEN. algemene sociale vaardigheden Leerlijnen per graad : 3 de graad LO 10-12j Doelstelling: Versterken van de kennis en vaardigheden die kinderen nodig hebben om gezonde keuzes te maken en niet te roken, geen alcohol te drinken en op een

Nadere informatie

Inventarisatie. In hett regeerakkoord. vloeroppervlakte van. In maart/april 2011 is horecacategorieën, te. de andere helft tegen INTRAV

Inventarisatie. In hett regeerakkoord. vloeroppervlakte van. In maart/april 2011 is horecacategorieën, te. de andere helft tegen INTRAV Inventarisatie naleefniveau rookvrije horecaa voorjaar 211 Per 1 juli 28 is binnen de horeca, sport en kunst en cultuursector het rookverbod r ingevoerd. Daarnaast is besloten dat behalvee werkgevers inn

Nadere informatie

Inventarisatie naleefniveau rookvrije horeca winter 2010/2011

Inventarisatie naleefniveau rookvrije horeca winter 2010/2011 Inventarisatie naleefniveau rookvrije horeca winter /11 Per 1 juli 8 is binnen de horeca, sport en kunst en cultuursector het rookverbod ingevoerd. De nieuwe Voedsel en Waren Autoriteit (nvwa) wil graag

Nadere informatie

Inventarisatie naleefniveau rookvrije horeca najaar 2014

Inventarisatie naleefniveau rookvrije horeca najaar 2014 Inventarisatie naleefniveau rookvrije horeca najaar 14 Sinds 1 juli 8 geldt in de horeca, sport, kunst en cultuursector een rookverbod. Op 6 juli 11 is er een versoepeling doorgevoerd voor kleine cafés

Nadere informatie

Voorstanders van rookvrije horeca in Nederland 2003-2012

Voorstanders van rookvrije horeca in Nederland 2003-2012 100% 90% 80% 70% 60% 50% Percentage dat voorstander is van rookverboden in restaurants en cafés Restaurants Cafés 40% 30% 20% 10% 0% 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4

Nadere informatie

Stappenplan voor een rookvrij schoolterrein

Stappenplan voor een rookvrij schoolterrein Stappenplan voor een rookvrij schoolterrein Inleiding Sinds 1 januari 2014 is de leeftijdsgrens voor de verkoop van tabak verhoogd van 16 naar 18 jaar. Uit onderzoek blijkt dat het zien roken van anderen,

Nadere informatie

Rookenquête Een onderzoek voor Stichting tegen Kanker, uitgevoerd door GfK Belgium. Volledig rapport

Rookenquête Een onderzoek voor Stichting tegen Kanker, uitgevoerd door GfK Belgium. Volledig rapport Rookenquête 2018 Een onderzoek voor Stichting tegen Kanker, uitgevoerd door GfK Belgium Volledig rapport Context & methodologie Stichting tegen Kanker Stichting tegen Kanker is een Belgische stichting

Nadere informatie

Eindexamen maatschappijleer 2 vmbo gl/tl II

Eindexamen maatschappijleer 2 vmbo gl/tl II ANALYSE MAATSCHAPPELIJK VRAAGSTUK: ROKEN tekst 26 Sigaret smaakt vies, maar het gevoel is lekker Van onze verslaggever Maarten Hogenstijn Amsterdam Een jongere kan bij het roken van minder dan tien sigaretten

Nadere informatie

Monitor naleving rookvrije werkplek 2010

Monitor naleving rookvrije werkplek 2010 Monitor naleving rookvrije werkplek 10 metingen 04, 06, 08 en 10 A. Kruize B. Bieleman C. Zimmerman Monitor naleving rookvrije werkplek 10 METINGEN 04, 06, 08 en 10 Juni 11 INTRAVAL GroningenRotterdam

Nadere informatie

Factsheet alcohol. Think Before You Drink

Factsheet alcohol. Think Before You Drink Factsheet alcohol Think Before You Drink Jongeren drinken te vroeg, te veel en te vaak. Ook in West-Brabant is dit het geval. Bovendien tolereren veel ouders dat hun kinderen onder de 16 jaar alcohol drinken.

Nadere informatie

Economische effecten van het rookverbod in de horeca Evaluatie van het eerste jaar 1 juli juli 2009

Economische effecten van het rookverbod in de horeca Evaluatie van het eerste jaar 1 juli juli 2009 Grote Bickersstraat 74 1013 KS Amsterdam Postbus 247 1000 AE Amsterdam t 020 522 54 44 f 020 522 53 33 e info@tns-nipo.com www.tns-nipo.com Political & Social Rapport Economische effecten van het rookverbod

Nadere informatie

Leerlijnen per drug : ALCOHOL Onderwijsvorm: KLEUTER EN LAGER

Leerlijnen per drug : ALCOHOL Onderwijsvorm: KLEUTER EN LAGER Leerlijnen per drug : ALCOHOL Onderwijsvorm: KLEUTER EN LAGER kleuter 2,5-6j 1 ste graad LO 6-8j 2 de graad LO 8-10j 3 de graad LO 10-12j doelstelling doelstelling doelstelling doelstelling Versterken

Nadere informatie

Jongeren en Gezondheid 2006: Roken

Jongeren en Gezondheid 2006: Roken Resultaten HBSC - Roken Jongeren en Gezondheid : Roken Inleiding Ondanks de vele rapporten en boodschappen over de negatieve gevolgen van roken, blijft tabaksgebruik de grootste vermijdbare oorzaak van

Nadere informatie

Rookenquête 2019 Een rapport voor Stichting tegen Kanker, uitgevoerd door Ipsos Belgium

Rookenquête 2019 Een rapport voor Stichting tegen Kanker, uitgevoerd door Ipsos Belgium Rookenquête 2019 Een rapport voor Stichting tegen Kanker, uitgevoerd door Ipsos Belgium Context & methodologie Stichting tegen Kanker Steekproef Methodologie Stichting tegen Kanker is een Belgische stichting

Nadere informatie

WWW.VOORKOM.NL LESBRIEF OVER ROKEN UITGAVE: STICHTING VOORKOM! POSTBUS 91 3990 DB HOUTEN TELEFOON 030-6373144

WWW.VOORKOM.NL LESBRIEF OVER ROKEN UITGAVE: STICHTING VOORKOM! POSTBUS 91 3990 DB HOUTEN TELEFOON 030-6373144 WWW.VOORKOM.NL V.S.O. Roken stoer? Stoppen is sterker! LESBRIEF OVER ROKEN UITGAVE: STICHTING VOORKOM! POSTBUS 91 3990 DB HOUTEN TELEFOON 030-6373144 Lesbrief Over Roken V.S.O. Colofon: Deze lesbrief hoort

Nadere informatie

Rookgedrag in België

Rookgedrag in België Rookgedrag in België - 2017 Een rapport voor Stichting tegen Kanker Uitgevoerd door GFK Met steun van de overheden 1 Context en methodologie Stichting tegen Kanker is een Belgische stichting met als missie

Nadere informatie

WAT HOUDT U NOG TEGEN?

WAT HOUDT U NOG TEGEN? WAT HOUDT U NOG TEGEN? 2 Tussenoplossingen bestaan niet Rokers die voor het eerst nadenken over stoppen, proberen nog wel eens een tussenoplossing te vinden. Helaas bestaan er geen succesvolle tussenoplossingen.

Nadere informatie

Samen sta je sterk. Adviesrapport. Project: Communicatieplan

Samen sta je sterk. Adviesrapport. Project: Communicatieplan Project: Communicatieplan Smokeless Nathalie Kooiman, 0863131 Charlotte Voorn, 0847183 Wendy Lanser, 0862815 Rowan Lens, 0857190 CDM1A Hogeschool Rotterdam Rowan Lens - CDM1A - Hogeschool Rotterdam 1 Inhoudsopgave

Nadere informatie

ROOKTRENDS: VOLWASSENEN, JONGEREN EN (ANDERE) RISICOGROEPEN

ROOKTRENDS: VOLWASSENEN, JONGEREN EN (ANDERE) RISICOGROEPEN ROOKTRENDS: VOLWASSENEN, JONGEREN EN (ANDERE) RISICOGROEPEN Studiedag gemeentelijk tabaksbeleid Utrecht, 08-06-2016 Dr. Margriet van Laar Programmahoofd Drug Monitoring & Policy NET, Trimbos-instituut

Nadere informatie

Onderzoek Inwonerspanel Jongerenonderzoek: alcohol

Onderzoek Inwonerspanel Jongerenonderzoek: alcohol 1 (19) Onderzoek Inwonerspanel Auteur Tineke Brouwers Respons onderzoek Op 5 december kregen de panelleden van 12 tot en met 18 jaar (280 personen) een e-mail met de vraag of zij digitaal een vragenlijst

Nadere informatie

Alcohol FACT. Twee op de drie jongeren heeft weleens gedronken. Helft 4 e -klassers heeft recent gedronken SHEET. Gelderland-Zuid E-MOVO

Alcohol FACT. Twee op de drie jongeren heeft weleens gedronken. Helft 4 e -klassers heeft recent gedronken SHEET. Gelderland-Zuid E-MOVO Gelderland-Zuid E-MOVO 2015-2016 De resultaten in deze factsheet zijn afkomstig uit het 4 e E-MOVO jongerenonderzoek. In 2015 werd dit onderzoek uitgevoerd onder ruim 10.000 leerlingen in het voortgezet

Nadere informatie

Op weg naar een generatie Nix? Vandaag: HBSC-landen in de studie. Trends in middelengebruik onder scholieren. Tom ter Bogt Wilma Vollebergh

Op weg naar een generatie Nix? Vandaag: HBSC-landen in de studie. Trends in middelengebruik onder scholieren. Tom ter Bogt Wilma Vollebergh Op weg naar een generatie Nix? Trends in middelengebruik onder scholieren Tom ter Bogt Wilma Vollebergh Vandaag: HBSC: de studie Middelengebruik: trends 2001-2013 Ouders en middelengebruik Indicatoren

Nadere informatie

Monitor jongeren 12 tot 24 jaar

Monitor jongeren 12 tot 24 jaar Alcoholgebruik Psychosociale gezondheid Genotmiddelen Voeding, bewegen en gewicht Seksueel gedrag Samenvatting en aanbevelingen Monitor jongeren 12 tot 24 jaar Jongerenmonitor In 2011 is in de regio IJsselland

Nadere informatie

Rookt u en denkt u erover om te stoppen? De rook-stop-polikliniek

Rookt u en denkt u erover om te stoppen? De rook-stop-polikliniek Rookt u en denkt u erover om te stoppen? De rook-stop-polikliniek De rook-stop-polikliniek Zoals bekend is roken zeer schadelijk voor de gezondheid. Daarom heeft het St. Anna Ziekenhuis een rook-stop-polikliniek,

Nadere informatie

Leef rookvrij Geef kanker minder kans

Leef rookvrij Geef kanker minder kans Leef rookvrij Geef kanker minder kans Inhoud Stoppen met roken weer vergoed 3 Hulp bij stoppen met roken 5 Roken en kanker 9 Wilt u meer informatie? 11 Stoppen met roken weer vergoed Misschien wilt u zelf

Nadere informatie

Rookenquête Een onderzoek voor Stichting tegen Kanker, uitgevoerd door GfK Belgium. Rapport 1

Rookenquête Een onderzoek voor Stichting tegen Kanker, uitgevoerd door GfK Belgium. Rapport 1 Rookenquête 2018 Een onderzoek voor Stichting tegen Kanker, uitgevoerd door GfK Belgium Rapport 1 Context & methodologie Stichting tegen Kanker Stichting tegen Kanker is een Belgische stichting met als

Nadere informatie

Monitor jongeren 12 tot 24 jaar

Monitor jongeren 12 tot 24 jaar Alcoholgebruik Psychosociale gezondheid Genotmiddelen Voeding, bewegen en gewicht Seksueel gedrag Samenvatting en aanbevelingen Monitor jongeren 12 tot 24 jaar Jongerenmonitor In 2011 is in de regio IJsselland

Nadere informatie

Roken en een orthopedische ingreep

Roken en een orthopedische ingreep Roken en een orthopedische ingreep 2 In Nederland roken 4 miljoen mensen, 80 procent zou willen stoppen met roken. Veel mensen denken bij stoppen met roken vooral aan iets dat ze zullen missen: hun nicotineshotje,

Nadere informatie

De Gezonde Generatie. Project: Rookvrije generatie Fryslân Start november 2018

De Gezonde Generatie. Project: Rookvrije generatie Fryslân Start november 2018 De Gezonde Generatie Project: Rookvrije generatie Fryslân Start november 2018 1 De Gezonde Generatie. Project Rookvrije generatie Fryslân. Onze ambitie is: alle kinderen in Fryslân groeien rookvrij op.

Nadere informatie

Hoe denken Zeeuwse jongeren en ouders over alcoholgebruik door jongeren? Onderzoek GGD Zeeland maart 2011

Hoe denken Zeeuwse jongeren en ouders over alcoholgebruik door jongeren? Onderzoek GGD Zeeland maart 2011 Hoe denken Zeeuwse jongeren en ouders over alcoholgebruik door jongeren? Onderzoek GGD Zeeland maart 2011 Zeeuwse jongeren en alcohol In 2010 is de Zeeuwse campagne Laat ze niet (ver)zuipen! van start

Nadere informatie

Monitor jongeren 12 tot 24 jaar

Monitor jongeren 12 tot 24 jaar Alcoholgebruik Psychosociale gezondheid Genotmiddelen Voeding, bewegen en gewicht Seksueel gedrag Samenvatting en aanbevelingen Monitor jongeren 12 tot 24 jaar Jongerenmonitor In 2011 is in de regio IJsselland

Nadere informatie

Leerlijn drugs. 1 ste graad. tabak alcohol Illegale drugs Kennis aanbrengen Basiskennis aanbrengen Herkomst alcohol Verslavende stof

Leerlijn drugs. 1 ste graad. tabak alcohol Illegale drugs Kennis aanbrengen Basiskennis aanbrengen Herkomst alcohol Verslavende stof Leerlijn drugs Kennis aanbrengen Basiskennis aanbrengen Herkomst tabak Samenstelling tabak(srook) Verslavende stof nicotine Sociale, gezondheids- en financiële effecten: - korte termijn effecten - lange

Nadere informatie

Een klein onderzoekje vooraf: rook je? Ondervraag enkele vrienden of klasgenoten. Wat denk je? Rook de meerderheid van de jongeren wel of niet?

Een klein onderzoekje vooraf: rook je? Ondervraag enkele vrienden of klasgenoten. Wat denk je? Rook de meerderheid van de jongeren wel of niet? GEZONDHEID: ROKEN 7 april GEZONDHEID: ROKEN 2 Gezondheid Ieder jaar vieren we op 7 april Wereldgezondheidsdag. Met deze dag vraagt de WHO, de Wereldgezondheidsorganisatie, aandacht voor gezondheid en ziektes

Nadere informatie

De veranderde kijk op tabaksproducten: Effecten van de nieuwe gezondheidswaarschuwingen

De veranderde kijk op tabaksproducten: Effecten van de nieuwe gezondheidswaarschuwingen De veranderde kijk op tabaksproducten: Effecten van de nieuwe gezondheidswaarschuwingen op rokers Dr. M.C. Willemsen Dit is een publicatie van STIVORO voor een rookvrije toekomst Correspondentieadres Postbus

Nadere informatie

Middelengebruik: Tabaksgebruik

Middelengebruik: Tabaksgebruik Resultaten HBSC 00 Tabaksgebruik Middelengebruik: Tabaksgebruik Inleiding Ondanks de vele rapporten en boodschappen over de negatieve gevolgen van roken, blijft tabaksgebruik de grootste vermijdbare oorzaak

Nadere informatie

ONDERZOEK GENOTMIDDELENGEBRUIK SCHOLIEREN BASISONDERWIJS DEN HAAG 2003

ONDERZOEK GENOTMIDDELENGEBRUIK SCHOLIEREN BASISONDERWIJS DEN HAAG 2003 RIS128575b_10-JUN-2005 ONDERZOEK GENOTMIDDELENGEBRUIK SCHOLIEREN BASISONDERWIJS DEN HAAG 2003 Beknopt verslag ten behoeve van de deelnemende scholen April 2005 Dienst OCW / GGD Den Haag Epidemiologie en

Nadere informatie

ROOKGEDRAG IN BELGIË 2014

ROOKGEDRAG IN BELGIË 2014 ROOKGEDRAG IN BELGIË 2014 Een rapport aan Stichting tegen Kanker GfK Belgium 2014 Rookgedrag in België 20 August 2014 1 Inleiding: Achtergrond en doelstellingen Onderzoeksmethode GfK Belgium 2014 Rookgedrag

Nadere informatie

Rookgedrag in België

Rookgedrag in België Rookgedrag in België - 2017 Een rapport voor Stichting tegen Kanker Uitgevoerd door GFK Met steun van de overheden 1 Context en methodologie Stichting tegen Kanker is een Belgische stichting met als missie

Nadere informatie