Onderzoek. Technologie in hedendaagse kleinschalige goudmijnbouw en visies op de toekomst van goudwinning in Suriname
|
|
- Raphaël Willems
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Onderzoek Technologie in hedendaagse kleinschalige goudmijnbouw en visies op de toekomst van goudwinning in Suriname Volgens GOMIAM is het belangrijk om naar zowel sociale als technische aspecten van kleinschalige goudmijnbouw te kijken. Deze zogenaamde socio technische benadering levert nieuwe inzichten op die helpen voor het verbeteren van de situatie van mijnbouwers zelf, hun gemeenschappen en hun leefomgeving. De centrale gedachte van de socio technische benadering van GOMIAM luidt dat de keuze en het gebruik van technologie voor een groot deel bepalend is voor de productie, arbeidsomstandigheden en milieu effecten van kleinschalige mijnbouw. Aan de andere kant, de economische, sociale, politieke en culturele context waarin de mijnbouw plaatsvindt, bepaalt ook de keuze van de technologie (type omgeving, beschikbare middelen, afstand tot infrastructuur etc.). We willen daarom graag weten wat de belangrijkste criteria van mijnbouwers zijn bij het kiezen van hun mijnbouw technieken. Door eerst te bestuderen wat deze keuzes en relaties zijn, kunnen we beter begrijpen waarom de mijnbouwers doen wat ze doen en of ze ook bereid zouden zijn om dingen anders te doen. Met die wetenschap is het makkelijker om goed werkende en schonere alternatieven voor te stellen en te implementeren. Doel van de vragenlijsten en foto/filmopdracht : Dit document is opgesteld om concreet vorm te geven aan het bestuderen van de relatie tussen sociale en technische aspecten van goudmijnbouw in Suriname. Het hoort bij het Werkplan Study on contemporary small scale gold mining practices and ideas of miners about the future of the mining activities in selected mining areas in Suriname. Dit document bestaat uit de volgende onderdelen: A. Vragenlijst Mijnbouwer (gesloten vragen) B. Vragenlijst Lokale Expert Mijnbouwer (open vragen) C. Video opdracht per onderzoekslokatie. D. Gids voor het organiseren van groepsgesprekken 1
2 A. Vragenlijst Mijnbouwer Nr. Interview: (uniek nummer!) Naam interviewer: Plaats: Datum: Korte introductie: Het GOMIAM project wil weten waarom mijnbouwers kiezen voor bepaalde technologieën. Ook wil GOMIAM weten of ze de huidige technologie die ze gebruiken zouden willen veranderen,waarom en wat daarbij de limiterende factoren zijn. De onderstaande vragenlijst bevat vragen over het gebruik van technologie in de verschillende fasen van het mijnproces. Deze vragen zullen worden voorgelegd aan mijnbouwers in een aantal GOMIAM landen. 1. Prospectie: 1.1 Hoe beslis je of een plek geschikt is om een mijnput te maken? 01. Op geluk 02. Ik volg anderen 03. Ik gebruik een kaart 04. Ik kijk of er goudmateriaal in de bodem zit 05. Ik weeg het bodemmateriaal 06. Ik kijk of de omstandigheden goed zijn, zoals bereikbaarheid en aanwezigheid van water 07. Ik doe een berekening, nl: 08. Ik beslis hier niet over 1.2 Welke materialen gebruik je om een mijnput te vinden? 01. Goudpan 02. Motorpomp 03. Metaaldetector 04. Graafmachine 05. Ik gebruik geen materialen 2
3 1.3 Zou je deze methode willen verbeteren? 01. Nee, want Ga naar Ik weet het niet Ga naar Ja, vertel hoe: 1.4 Waarom doe je dat niet? 01. Ik weet niet hoe ik het moet verbeteren 02. Gebrek aan beschikbare techniek 03. Vanwege de huidige regelgeving 04. Gebrek aan geld 1.5 Wie kan je helpen om efficiënter te prospecten? 01. Geologische dienst 02. Concessiehouder 03. Investeerder 04. Geldverstrekker zoals een bank 2. Maken van de mijnput: 2.1 Welke materialen gebruik je voor het maken van een mijnput? 01. Schep/handgereedschap 02. Graafmachine 03. Dozer/tractor 04. Pomp 2.2 Zou je deze methode willen verbeteren? 01. Nee, want Ga naar Ik weet het niet Ga naar Ja, vertel hoe: 2.3 Waarom doe je dat niet? 01. Ik weet niet hoe ik het moet verbeteren 3
4 02. Gebrek aan beschikbare techniek 03. Vanwege de huidige regelgeving 04. Gebrek aan geld 2.4 Hoeveel dagen duurt het om een mijnput te maken? dagen. 2.5 Wat kost het aan materieel om een mijnoperatie te starten? Geef aan wat je nodig hebt en wat het kost (USD, RSD of in gr. goud) 01. Graafmachine, USD / SRD / gr. goud (per dag/week) 02. Dozer /Tractor, USD / SRD / gr. goud (per dag/week) 03. ATV, USD / SRD / gr. goud 04. Generatormotor, USD / SRD / gr. goud 05. Pompen, USD / SRD / gr. goud 06. Slangen, USD / SRD / gr. goud 3. Extractie: 3.1 Welke materialen gebruik je voor de extractie van het goudhoudend materiaal? 01. Goudpan 02. Schep/handgereedschap 03. Graafmachine 04. Dozer/tractor 05. Pomp 06. Slang(en) 07. Sluicebox / long tom 08. Alfombra/Tapijt 3.2 Waar komt dit materiaal vandaan? 01. Uit het bos 02. Uit lokale winkel, betaald met goud 03. Uit lokale winkel, betaald met geld 04. Uit de stad, betaalt met goud 05. Uit de stad, betaald met geld 06. Uit het buitenland, nl: 07. Van internet 4
5 3.3 Waarom heb je voor deze methode gekozen? 01. Financiële beperkingen/ik kan niets groters betalen 02. Ik ben bekend met deze methode/ zo heb ik het altijd gedaan 03. Iedereen doet het op deze manier 04. Het is de beste methode (voor dit materiaal en deze locatie) 05. We mogen het niet anders doen, er gelden bepaalde regels 3.4 Zou je deze methode willen verbeteren? 01. Nee, want Ga naar Ik weet het niet Ga naar Ja, vertel hoe: 3.5 Waarom doe je dat niet? 01. Ik weet niet hoe ik het moet verbeteren. 02. Gebrek aan beschikbare techniek 03. Vanwege de huidige regelgeving 04. Gebrek aan geld 3.6 Hoeveel uur werkt je team ongeveer per dag, als er niks mis gaat? 01. Ongeveer 2 4 uur 02. Ongeveer 4 6 uur 03. Ongeveer 6 8 uur 04. Ongeveer 8 10 uur 05. Meer dan 10 uur 3.7 Hoeveel dagen werkt je team ongeveer in een week, als er niks mis gaat? 01. Tussen de 1 2 dagen 02. Ongeveer 3 dagen 03. Ongeveer 4 dagen 04. Ongeveer 6 dagen 05. Ongeveer 7 dagen 5
6 Vul svp het volgende schema helemaal in: Hoeveel gebruik je? 3.8 Benzine Olie Kwik Wat kost het? 3.9 Benzine Olie Kwik Liter Liter gram Waar koop je het? 3.10 Benzine Olie Kwik Hoe vervoer je het? 3.11 Benzine Olie Kwik USD/ SRD / gr goud USD/ SRD / gr goud USD/ SRD / gr goud per: dag / week / maand dag / week / maand dag / week / maand per: liter / vat ( = liter) liter / vat ( = liter) gram / kilo Lokale verkoper / stad en eigen vervoer / Overheidsinstantie / n.v.t. / Ik weet niet Lokale verkoper / stad en eigen vervoer / Overheidsinstantie / n.v.t. / Ik weet niet Lokale verkoper / stad en eigen vervoer / Overheidsinstantie / n.v.t. / Ik weet niet Lokale vervoerder / eigen vervoer / niet van toepassing (n.v.t.) / Ik weet het niet Lokale vervoerder / eigen vervoer / niet van toepassing (n.v.t.) / Ik weet het niet Lokale vervoerder / eigen vervoer / niet van toepassing (n.v.t.) / Ik weet het niet per: Wat zijn de transportkosten? 3.12 Benzine Olie Kwik USD/ SRD / gr goud USD/ SRD / gr goud USD/ SRD / gr goud liter / vat ( = liter) liter / vat ( = liter) gram / kilo 3.13 Hoeveel goud heb je de laatste keer gevonden toen je de sluicebox/long tom leegde? gram Geen antwoord Hoe lang had je de afgelopen keer gewerkt voordat je de sluicebox/long tom leegde? dagen Geen antwoord Verwerking: 4.1 Hoe concentreer je het goudhoudend materiaal? 01. Met goudpan 02. Met goudpan met kwik 03. Was tapijt in de sluicebox, dan gaat het concentraat naar emmer voor verdere concentratie 04. Was tapijt in de sluicebox en voeg kwik toe, dan het concentraat naar emmer voor verdere concentratie 05. Gebruik van shaking table 06. Centrifuge 6
7 Geen antwoord 777 Anders, nl: 4.2 Zou je deze methode willen verbeteren? 01. Nee, want Ga naar Ik weet het niet Ga naar Ja, vertel hoe: 4.3 Waarom doe je dat niet? 01. Ik weet niet hoe ik het moet verbeteren. 02. Gebrek aan beschikbare techniek 03. Vanwege de huidige regelgeving 04. Gebrek aan geld 4.4 Gebruik je een afgesloten omgeving (containment pond) voor het wassen van het goudconcentraat, zoals een vat of een plastic vijver bv.? 01. Ja, nl: 02. Nee, waarom niet? 01. Ik weet niet hoe dat moet 02. Dat is niet nodig 03. Te veel tijd/gedoe Anders nl: 4.5 Wie verwerkt het goudconcentraat?: 01. Iedereen in het team in rotatie 02. De opzichter/baas 03. De werkers 04. De machine eigenaar 4.6 Gebruik je persoonlijke bescherming bij de verwerking van het goudconcentraat? 01. Nee 02. Ja, nl, 01. Handschoenen 02. Masker 03. Lap voor de mond/neus 04. Retort 05. Branden van mercury op een veilige plek Anders nl: 7
8 4.7 Zo niet, waarom niet? 01. Niet nodig 02. Te duur 03. Ik weet niet hoe 04. Te ongemakkelijk/heet 4.8 Bij vraag 3.13 zei je dat je XX gram goud had gevonden de laatste keer dat je de sluicebox had geleegd. Hoeveel kwik heb je tijdens dat hele proces ongeveer gebruikt? gram 5. Bedrijfsvoering: 5.1 Hoeveel gram goud moet je vinden per vat benzine om quitte te spelen (geen winst maar ook geen verlies te maken)? gram 5.2 Hoe worden de verdiensten verdeeld als er bijvoorbeeld 100 gr. goud wordt gevonden? 01. Concessiehouder: g Niet van toepassing 02. Machine eigenaar: g Niet van toepassing 03. Arbeider: g. Niet van toepassing Anders, nl: g. Niet van toepassing 5.3 Wat zijn de lonen van de andere werkers? 01. Kok: USD/RSD per dag/week Niet van toepassing 02. Bestuurder graafmachine: USD/RSD per dag/week Niet van toepassing 03. Hulpje graafmachine: USD/RSD per dag/week Niet van toepassing 04. Monteur: USD/RSD per dag/week Niet van toepassing 05. Motorrijder: USD/RSD per dag/week Niet van toepassing 06. Kanobestuurder: USD/RSD per dag/week Niet van toepassing 07. Beveiliging: USD/RSD per dag/week Niet van toepassing Anders, nl: USD/RSD. Niet van toepassing 8
9 5.4 Wat kost het onderhoud van je materieel? Geef aan wat het kost (USD, RSD of in gr. goud) per week/maand/jaar 01. Graafmachine, USD / SRD / gr. goud, per week/maand/jaar 02. Dozer /Tractor, USD / SRD / gr. goud, per week/maand/jaar 03. ATV, USD / SRD / gr. goud, per week/maand/jaar 04. Generatormotor, USD / SRD / gr. goud, per week/maand/jaar 05. Pompen, USD / SRD / gr. goud, per week/maand/jaar 06. Slangen, USD / SRD / gr. goud, per week/maand/jaar Anders, nl, USD / SRD / gr. goud, per week/maand/jaar 5.5 Wat zijn de verdere kosten voor het werken in deze mijnput? 01. Voedsel, USD / SRD / gr. goud, per week/maand 02. Medicijnen, USD / SRD / gr. goud, per week/maand/jaar Anders, nl USD / SRD / gr. goud, per week/maand/jaar 6. Sociaal maatschappelijke thema s 6.1 Onderhoudt u familieleden met uw verdiensten van de goudsector? 01. Nee 02. Ja, mijn ouders 03. Ja, mijn vrouw en kinderen hier in het dorp 04. Ja, mijn vrouw en kinderen in de stad Anders, nl 6.2 (Hoe) Investeert u het geld dat u verdient? 01. Ik investeer in roerend goed, binnen de goudsector (bv graafmachines) 02. Ik investeer in roerend goed buiten de goudsector (bv een auto in de stad) 03. Ik investeer in onroerend goed binnen de goudsector (bv. Aankoop van land om goud te zoeken) 04. Ik investeer in onroerend goed buiten de goudsector (bv. Een huis in de stad) 05. Ik geef het uit 06. Studie voor mijn kinderen Anders, nl 6.3 Heeft u wel eens gehoord van Ordening Goud Sector? 01. Nee, ga naar Ja 6.4 Wat zou Ordening Goud Sector volgens u moeten doen voor de kleinschalige goudsector in Suriname? 9
10 01. Het verstrekken van concessies aan de kleine mijnbouwer 02. Het verstrekken van vergunningen aan de kleine mijnbouwer 03. Financiële ondersteuning 04. Technologische ondersteuning 05. Sociaal maatschappelijke ondersteuning voor werkers en hun gezin 06. Aanpassingen doen in wet en regelgeving 07. Beschermen van de kleine mijnbouw Anders, nl 6.5 Van wie is de grond waarop u werkt? 01. Van de staat 02. Van iemand die een concessie heeft gekregen van de staat 03. Van het dorp 04. Van mezelf Anders, nl 6.6 Wat is uw afspraak met de eigenaar van de grond? 01. Ik betaal een percentage van de opbrengst 02. Ik betaal een maandbedrag 03. Ik betaal alleen als ik productie heb 04. Ik betaal niks 05. Ik mag hier blijven zolang ik wil 06. Ik mag hier voor een bepaalde tijd blijven Anders, nl 6.7 Betaalt u belasting over uw goudinkomsten? 01. Nee, en ik ben ook niet bereid om te betalen 02. Nee, maar ik ben wel bereid om te betalen 03. Ja, en ik vind dat redelijk 04. Ja, maar ik vind het niet redelijk Anders, nl 10
11 7. Visies op de toekomst: 7.1 Hoe ziet u de kleinschalige goudwinning in Suriname in de toekomst? 01. Als een sector die kansen biedt 02. Als een sector met veel conflict en minder kansen voor een goed bestaan Anders, nl 7.2 Op welke manier zou de kleinschalige mijnbouw in Suriname in de toekomst verbeterd kunnen worden? 01. Verbeteren van mijnmethode zodat er meer goud gevonden kan worden 02. Het hergebruiken van kwik en water bij het mijnproces 03. Het uitbannen van het gebruik van kwik 04. Het rehabiliteren van uitgemijnde gebieden 05. Verbeteren van regulering van de sector door de Surinaamse overheid 06. Onderwijs voor mijnbouwers over bovenstaande thema s Anders, nl 7.3 Wilt u zelf een bijdrage leveren door: 01. Mijnen zonder kwik 02. Rehabiliteren van uitgemijnde grond 03. Verkopen van gewonnen goud bij gelegaliseerde op en verkoopplaatsen van de overheid Anders, nl 11
12 8 Algemene informatie: 8.1: Man / Vrouw 8.2: Leeftijd: jaar 8.3: # Jaren in mijnbouw: jaar 8.4: Geboorteplaats: 8.5: Bent u naar school gegaan? Nee Ja, nl, 01. GLO 02. VOJ 03. VOS 04. HBO/Universiteit 05. Anders nl: 8.6: Functie in deze mijn: 01. Machine eigenaar 02. Mijn opzichter 03. Machine operator 04. Pitwerker/helper 05. Keuken diensten Anders, nl. 8.7: Waarom werkt u in deze mijn? 01. Financiele reden (meer verdienen) 02. Social maatschappelijke reden (dichterbij familie, vrienden gevolgd) 03. Zelfstandig of eigen baas zijn 04. Ik kan niet anders Anders, nl. 8.8: Om wat voor soort mijnbouw gaat het? 01. Ondergrondse mijnbouw 02. Handmatige alluviale mijnbouw 03. Alluviale mijnbouw met graafmachines 04. Goudzoeken met metaaldetector Anders, nl. 8.9 Wat is de prijs die je bij verkoop voor 1 gram goud krijgt? USD/ SRD 8.10 Wat verdient u gemiddeld per maand aan de goudmijnbouw? 01. Ongeveer 1 gr / 30 USD / 120 SRD 02. Ongeveer 5 gr / 150 USD / 600 SRD 03. Ongeveer 10 gr / 300 USD /1200 SRD 04. Ongeveer 50 gr / 1500 USD / 6000 SRD Anders, nl. 12
13 B. Vragenlijst Lokale Expert Mijnbouwer *Indien mogelijk gesprek graag opnemen* De volgende vragen dienen ter verduidelijking en verdieping van de bovenstaande gesloten vragenlijst en het doorvragen op het onderwerp bedrijfsvoering. Ze zijn bedoeld voor een mijnbouwer die goed bekend is met zijn werk en het gebied, liefst iemand met een leidinggevende functie of een eigenaar die meewerkt in de onderneming. De vragen zijn weer geformuleerd rondom de verschillende fasen van het mijnproces en de ideeën van de mijnbouwer over de toekomst van het goudwinnen in Suriname. 1. Prospectie: a) Kan iedereen goud vinden? b) Kunt u ons uitleggen hoe u het goud vindt, waar gaat u graven. c) Huurt u soms mensen in die voor u prospecten? Hoe wordt dat georganiseerd? (betaling, afspraken) d) Zou technische of wetenschappelijke kennis het prospecten kunnen verbeteren? 2. Het maken van een mijnput en 3) Extractie: a) Is de manier waarop jullie nu werken de beste manier om goud te winnen? b) Wat zijn de grootste kosten bij het maken van een put? c) Is het beter geworden door de mechanisering? Of ging het manueel ook goed? d) Zult u ook in de toekomst zo werken of komen er nieuwe methoden? Waarom, waarom niet? e) Zal de overheid hier invloed op kunnen hebben? Is dat goed of niet goed? 4) Verwerking: a) Welke manier is het beste om het goud te concentreren? Gebruikt u die ook? Waarom wel, waarom niet? b) Er is veel te doen om het kwikgebruik in de goudwinning. Wat vind u daarvan? c) Kunt u ook goud winnen zonder kwik te gebruiken? Waarom wel, waarom niet? 5) Bedrijfsvoering: a) Bent u tevreden met de opbrengst van uw inspanningen en investeringen? b) Hoe bepaalt u of het rendabel is om op een bepaalde plek te werken of niet te werken? c) Gebruikt u bepaalde financiële berekeningen? Welke zijn dat? 6) Sociaal maatschappelijke thema s a) Is de goudsector belangrijk voor Suriname? En voor u? b) Zijn uw inkomsten uit de goudwinning uw enige inkomsten? Voor uw familie? Welke andere inkomsten zijn er? c) De overheid installeerde OGS om de goudsector te ordenen. Wat vind u daar van? Heeft u iets gemerkt van de activiteiten van OGS? Heeft OGS de goudwinning verbeterd? 7) Visies op de toekomst: a) Hoe denkt u dat uw toekomst er uit ziet? b) Hoe ziet de toekomst van het binnenland eruit? En van de goudsector in Suriname? 13
14 C. Video opdracht Het veldwerk zal worden uitgevoerd in drie gebieden waar kleinschalige goudmijnbouw plaatsvindt. In deze drie gebieden, worden weer drie verschillende mijnbouwlokaties bezocht waar de vragenlijst en de interviews met experts worden uitgevoerd. In totaal worden er dus 9 verschillende plaatsen bezocht. Deze opdracht wordt één keer uitgevoerd in elk van de negen plaatsen. In totaal dus negen keer. Benodigdheden: (flip)camera met volle batterij, statief, microfoon. De opdracht bestaat uit 4 stappen. 1. Selecteer een mijnbouwer die bereid is om op voor de camera verslag te doen van het mijnbouwproces. De aandacht ligt daarbij op de verschillende technieken die worden gebruikt in de verschillende fasen van het mijnbouwproces. Het makkelijkste is om een mijnbouwer te kiezen die ook al heeft deelgenomen aan de vragenlijst of het diepte interview. Hij of zij weet dan al ongeveer waar het onderzoek over gaat en welke vragen er gaan komen. 2. Bereid de opname van de opdracht goed voor: a. Loop de verschillende opname stappen door met de geïnterviewde. Vertel dat hij per fase in een paar zinnen mag vertellen hoe hij (en zijn team) te werk gaan. Het doel is om deze beelden te delen met andere mijnbouwers en zo een uitwisseling op gang te brengen. Het is goed om alvast een keer te oefenen zonder dat de camera draait. Misschien is het ook nodig om de verschillende fasen op verschillende plekken te filmen. Denk hierover goed na voordat je begint met filmen. b. Bepaal wat een goede plek is om te filmen. Hou hierbij rekening met eventuele geluiden in de omgeving. Het liefst draai je op een stille plek. c. Zet de camera op het statief en bevestig de microfoon op een goede plek zodat je zeker weet dat het geluid van voldoende kwaliteit is. 14
15 3. Film dan de uitleg van de mijnbouwer over de volgende fasen: 1. Prospectie (max. 1 minuut) i. Stel vragen zoals: Welke materiale gebruik je om een nieuwe mijnput te vinden? Kun je die tonen? Waar komt dat material vandaan? Waarom gebruik je die materialen? 2. Maken van de mijnput (max. 1 minuut) i. Stel vragen zoals: Welke materiale gebruik je om een nieuwe mijnput te maken? Kun je die tonen? Waar komt dat material vandaan? Waarom gebruik je die materialen? 3. Extractie van het goudhoudend materiaal (max. 1,5 minuut) i. Stel vragen zoals: Welke materiale gebruik je om het goud te winnen? Kun je die tonen? Waar komt dat material vandaan? Waarom gebruik je die materialen? 4. Verwerking van het goudhoudend materiaal (max. 1,5 minuut) i. Stel vragen zoals: Welke materiale gebruik je om het goud te concentreren? Kun je die tonen? Waar komt dat material vandaan? Waarom gebruik je die materialen? Gebruik je beschermende kleding? 5. Een idee om de negatieve effecten van goudwinning tegen te gaan (max. 1 minuut) i. Tot slot geven vragen we naar de ideeen van de mijner over de mogelijke verbeteringen van het proces in economisch opzicht en op milieugebied. Stel vragen als: Heeft u een idee om de winning van goud op deze site te verbeteren? Productie? Milieutechnisch? 4. Laat de mijnbouwer het resultaat terugzien en laat hem het toestemmingsformulier Gebruik Beelden in tweevoud tekenen (één voor hem en één voor ons). Voorbeeld toestemmingsformulier gebruik beelden Naam : Woonplaats : Toestemmingsformulier gebruik video opnamen GOMIAM De video opnames die gemaakt zijn door een medewerker van het project GOMIAM in het kader het onderzoek Technologie in hedendaagse kleinschalige goudmijnbouw en visies op de toekomst van goudwinning in Suriname, mogen met mijn toestemming, gebruikt worden voor: Vertoning aan andere mijnbouwers tijdens bijeenkomsten Vertoning aan andere mijnbouwers via de GOMIAM website ja / nee ja / nee Plaats : Datum : 15
16 Handtekening : Indien u deze toestemming wilt intrekken, kunt u contact opnemen met het GOMIAM project via gomiam@cedla.nl of tel nr Bekijk voordat je begint ook nog even deze website met wat tips: really simple an introduction/ Wat algemene tips over filmen staan hier: documentaries.com/videographytips.html En hoe je een talking head interview maakt, staat hier: headshots/ en er is nog veel meer online te vinden!... 16
17 D. Gids voor het organiseren van focusgroepsgesprekken 1 (Kleinschalige) goudwinning is vaak negatief in het nieuws als slecht voor het milieu en lokale gemeenschappen. Toch is goudwinning een belangrijke bestaanswijze en inkomstenbron voor veel mijnbouwers en hun families en zijn juist die lokale gemeenschappen vaak betrokken bij de goudwinning of de dienstensector eromheen. GOMIAM wil drie focusgroepsgesprekken organiseren waarin niet alleen de schade maar ook de mogelijkheden van mijnbouw ter sprake komen. De resultaten van de gesprekken kunnen dienen als input voor het huidige onderzoek over technologie en de toekomst van goudwinning in Suriname. Wat is een focusgroepsgesprek? Een kleine groep mensen die gezamenlijk een specifiek thema bespreken. Je gebruikt het bijvoorbeeld om achtergrondinformatie of meningen over een bepaald thema te verkrijgen, maar ook om meer diepgaande informatie te genereren over een bepaald thema. Dus als er vragen opkomen tijdens het uitvoeren van bovenstaande vragenlijst of de diepte interviews, dan kunnen deze worden behandeld bij de focusgroepsgesprekken. Aantal deelnemers: Het liefste werk je met zo n 6 8 mensen, en het liefste een zo homogeen mogelijke groep (dus bv alleen mannen van ongeveer dezelfde leeftijd die werkzaam zijn in de goudwinning, of vrouwen die diensten verlenen in de goudvelden). Duur van een focusgroepgesprek: dat varieert tussen de 1 tot 2,5 uur. Daarna raken mensen moe en zijn ze hun concentratie kwijt. Doel van het gesprek: Het doel van deze focusgroepsgesprekken is het bespreken van het goudmijnbouwproces, daarbij lettend op de negatieve gevolgen maar ook op de mogelijkheden die het biedt. Aan de hand van de filmbeelden die gemaakt zijn (zie C.) gaan we bediscussiëren wat men vindt van de gekozen technieken en methoden en wat het effect ervan is op de omgeving. Ook vragen we naar de mogelijkheden ter verbetering en het voorkomen van schadelijke gevolgen voor het milieu. Selecteer, bereid voor en maak kennis met de deelnemers 1 Dit onderdeel is gebaseerd op de gids How to find and share community owned solutions van het Cobra project, zie: to find and share community owned solutions/ 17
18 Selectie van de deelnemers vindt plaats door een uitnodiging te sturen aan de gemeenschap, waarop zij zelf kunnen selecteren wie er meedoet aan de gesprekken. Zij selecteren vervolgens een aantal mensen die geïnteresseerd en in staat zijn om deel te nemen aan de groepsdiscussie. Door het formuleren van bovenstaand doel is het duidelijk dat de deelnemers aan deze focusgroepsgesprekken vooral mijnbouwers zelf zijn, die iets willen leren en/of zeggen over hun werkzaamheden. Zorg dat de uitnodiging op tijd wordt rondgestuurd, zodat er voldoende tijd is voor het selecteren en uitnodigen van de deelnemers. Bedenk ook goed waar je de gesprekken kunt houden. Bedenk hoeveel deelnemers er zijn en of ze makkelijk bij de plek kunnen komen. Zorg ook dat ze daar niet worden afgeleid en geconcentreerd kunnen werken. Ook moet je er de filmbeelden makkelijk kunnen laten zien bv. op een laptop. Maak van tevoren een agenda met punten die je wilt behandelen. Vergeet niet om tijd in te ruimen voor een introductie van jezelf en de deelnemers. Misschien helpt het om een soort ijsbrekeractiviteit in te plannen. Kijk voor goede suggesties op: Plan na elk filmpje genoeg tijd om te bespreken wat men gezien heeft en wat ze daarvan vinden. Uitvoering van de focusgroepsgesprekken Vragen aan de deelnemers voordat je begint: Welke vaardigheden en ervaringen hebben ze in de goudmijnbouw? Wat willen ze graag als resultaat uit deze bijeenkomst zien? Wat vinden ze leuk om te doen? Hoe oud zijn ze? Welke talen/dialecten spreken ze? Bedenk dat je als moderator de groepsdiscussie modereert, maar niet domineert of leidt. Leg de nadruk op het idee dat je op zoek wilt met de groep naar oplossingen voor bepaalde problemen rondom goudmijnbouw. Op die manier ben je bezig met het creëren van Community Based and Owned Solutions. Indien mogelijk neem dan de gesprekken op, audio of video. Laat dit de groep van tevoren weten en stel de recorder of camera op een discrete plek op. Als men niet wil dat de gesprekken worden opgenomen, maak dan aantekeningen van de discussies en de uitkomsten ervan. Benadruk dat alles wat gezegd wordt tijdens de bijeenkomst gedaan wordt op basis van anonimiteit en vertrouwelijkheid. Iedereen moet zich vrij voelen om het ergens niet mee eens te zijn en dat er geen verkeerde antwoorden zijn. Vergeet niet een evaluatie van het gesprek in te bouwen. Hiervoor zijn ook suggesties opgenomen in bovengenoemde IIED gids. Wijs de deelnemers op de website en vertel ze dat de resultaten van dit onderzoek binnen niet al te lange tijd op de website te zien zullen zijn. 18
Weet wat je kan Samenvatting op kaarten
Samenvatting op kaarten 16 kaarten met samenvattingen van de inhoud van de module, psychoeducatie over een Lichte verstandelijke Beperking (LVB) voor cliënten en hun naasten. De kaarten 1 14 volgen de
Nadere informatieVerhaalvormen Teamreflectie
Verhaalvormen Teamreflectie Passie is een essentieel onderdeel van vakmanschap. Door het vertellen van verhalen brengen we die passie over op een ander. Mensen worden geraakt met verhalen. Daarnaast leren
Nadere informatieWorkshop C Waarom is stemmen belangrijk en hoe maak ik mijn keuze?
Workshop C Waarom is stemmen belangrijk en hoe maak ik mijn keuze? Workshop C Waarom is stemmen belangrijk en hoe maak ik mijn keuze? Korte omschrijving workshop In deze workshop ontdekken de deelnemers
Nadere informatieMeten van mediawijsheid. Bijlage 6. Interview. terug naar meten van mediawijsheid
Meten van mediawijsheid Bijlage 6 Interview terug naar meten van mediawijsheid Bijlage 6: Het interview Individueel interview Uitleg interview Ik zal je uitleggen wat de bedoeling is vandaag. Ik ben heel
Nadere informatievaardigheden - 21st century skills
vaardigheden - 21st century skills 21st century skills waarom? De Hoeksteen bereidt leerlingen voor op betekenisvolle deelname aan de wereld van vandaag en de toekomst. Deze wereld vraagt kinderen met
Nadere informatieIn je kracht. Werkboek voor deelnemers
In je kracht Werkboek voor deelnemers Uitleg Mijn toekomst! Benodigdheden: Werkblad Mijn toekomst! (je kunt het Werkblad meegeven om thuis na te lezen, maar dit is niet noodzakelijk) Voor iedere deelnemers
Nadere informatieAwards Formulieren voor het opzetten en uitvoeren van een project. Formulier 1: Onderzoeksformulier voor het uitwerken van de verschillende stappen
Awards Formulieren voor het opzetten en uitvoeren van een project Formulier 1: Onderzoeksformulier voor het uitwerken van de verschillende stappen Schrijf je eigen onderzoeksplan Waar gaat het over? Omschrijf
Nadere informatieDEEL TWEE: OPDRACHTEN
DEEL TWEE: OPDRACHTEN WAARDEN- VERKENNING DUUR: 20 MINUTEN 2.1 WAARDENVERKENNING Om een beeld te krijgen van de ideeën van WAT? de deelnemers over belangrijke thema s rond arbeidsparticipatie begin je
Nadere informatietoolkit persoons gerichte zorg Bouwen aan eerstelijns zorg op maat voor mensen met een chronische ziekte
toolkit persoons gerichte zorg Bouwen aan eerstelijns zorg op maat voor mensen met een chronische ziekte Over deze toolkit Welkom in het huis van persoonsgerichte zorg! Zoals je ziet is het huis nog in
Nadere informatieLesbrief: Slimme oplossingen Thema: Mens & Dienstverlenen in de toekomst
Lesbrief: Slimme oplossingen Thema: Mens & Dienstverlenen in de toekomst Copyright Stichting Vakcollege Groep 2015. Alle rechten voorbehouden. Inleiding Slimme oplossingen beginnen altijd met een probleem.
Nadere informatiePeerEducatie Handboek voor Peers
PeerEducatie Handboek voor Peers Handboek voor Peers 1 Colofon PeerEducatie Handboek voor Peers december 2007 Work-Wise Dit is een uitgave van: Work-Wise info@work-wise.nl www.work-wise.nl Contactpersoon:
Nadere informatie''Hoe besteedt u het liefste uw vrije tijd?''
Introductie Uw voorkeuren ten aanzien van uw vrijetijdsbesteding Geachte heer mevrouw, Het begon eigenlijk als een 'grap'. In de beginperiode van P-research (voorheen Priority Search Benelux) hebben wij
Nadere informatieDe Zuidelijke Westhoek, WO II en mondelinge geschiedenis
De Zuidelijke Westhoek, WO II en mondelinge geschiedenis Vormingssessie Ieper 24 november 2014 Vanavond Mondelinge geschiedenis Eigenheid van dit project Het interview Maar eerst: even kennismaken 1 Eigen
Nadere informatieFLASH REPORT SCALLIANTES OPERATIONS SARAKREEK 2016
FLASH REPORT SCALLIANTES OPERATIONS SARAKREEK 2016 Augustus 2017 2 Inleiding Het Ministerie van Natuurlijke Hulpbronnen heeft in de afgelopen periode enkele stappen gezet in de ordening van de mijnbouwsector.
Nadere informatieOm, tijdens en rond. Een gids bij het voorbereiden van een studentengesprek in het COBRA-model
Om, tijdens en rond. Een gids bij het voorbereiden van een studentengesprek in het COBRA-model Studenten en COBRA Diest Onderwijsprofessionalisering & Onderwijsondersteuning (KU Leuven) Studentenraad KU
Nadere informatieA person who never made a mistake never tried anything new.
Beroepenproject klas 3 droomberoep A person who never made a mistake never tried anything new. Albert Einstein Naam:.. Klas:. Mentor:.. Schooljaar: 2016-2017 1 Als je droomt, is alles mogelijk. Een droomberoep
Nadere informatieKuijpers Installaties in de OK Leerjaar 2, schooljaar
Kuijpers Installaties in de OK Leerjaar 2, schooljaar 2017-2018 1. De opdrachtgever In het Rijksmuseum worden de installaties van de nachtwacht continue gecontroleerd. Er mag niet te veel licht op schijnen,
Nadere informatieWeekschema maken. Je gaat praten over de dingen die jij in één week doet. Deze activiteiten ga je in een schema op de computer uitwerken.
Weekschema maken Je gaat praten over de dingen die jij in één week doet. Deze activiteiten ga je in een schema op de computer uitwerken. Leer en oefen: Neem samen me de docent/assistent het fotoboek de
Nadere informatiewerkblad Scheldeberoep verkennen Veel beroepen hebben met de Schelde te maken. Welk beroep zou jij verder willen verkennen?
werkblad Scheldeberoep verkennen Veel beroepen hebben met de Schelde te maken. Welk beroep zou jij verder willen verkennen? Noteer ook 2 reservekeuzen: 1. 2. 1. Wat weet je al van dit beroep? Schrijf het
Nadere informatieGoed bezig. Nier Groei-wijzer jaar: Enkele tips: Naam:
Nier Groei-wijzer 12-16 jaar: Goed bezig Naam: Als je opgroeit verandert er veel voor jou en voor je ouders/verzorgers. Stap voor stap word je zelfstandiger, je regelt dingen zelf en krijgt eigen taken.
Nadere informatieTOOLKIT voor co-creatie. Download Acrobat Reader voor tablet / computer / etc om deze interactieve pdf te gebruiken.
Download Acrobat Reader voor tablet / computer / etc om deze interactieve pdf te gebruiken. welkom Binnen een co-creatie ontwikkel je samen met een leerkracht een antwoord op de vraag van de school vanuit
Nadere informatieVoorbeeld: Ik werk het liefst met een tweetal.
& OHHUOLQJHQKDQGOHLGLQJ LQOHLGLQJ Het sectorwerkstuk staat voor de deur. Misschien heb je er al slapeloze nachten van, misschien lijkt het je de leukste opdracht van je hele opleiding. Eindelijk iets leren
Nadere informatieMaster Your Own Life Jouw weg naar Succes & Geluk Les 2: Weten wat je echt wilt
Master Your Own Life Jouw weg naar Succes & Geluk Les 2: Weten wat je echt wilt Leroy Seijdel Company Les 2: Weten wat je echt wilt Je moet eerst mentaal presteren, voordat je fysiek kunt presteren Hoe
Nadere informatieDraaiboek voor een gastles
Draaiboek voor een gastles Dit draaiboek geeft jou als voorlichter van UNICEF Nederland een handvat om gastlessen te geven op scholen. Kinderen, klassen, groepen en scholen - elke gastles is anders. Een
Nadere informatieDe Virus Groei-wijzer Goed bezig (12-16 jaar)
De Virus Groei-wijzer Goed bezig (-6 jaar) Let op; disclosure! Kent het kind de diagnose al? Naam: Als je opgroeit verandert er veel voor jou en voor je ouders/verzorgers. Stap voor stap word je zelfstandiger,
Nadere informatieLesbrief: Woonwijk van de toekomst Thema: Mens & Dienstverlenen in de toekomst
Lesbrief: Woonwijk van de toekomst Thema: Mens & Dienstverlenen in de toekomst Copyright Stichting Vakcollege Groep 2015. Alle rechten voorbehouden. Inleiding In de toekomst zal onze samenleving er anders
Nadere informatieWorkshop Evenwicht, je leven in Balans Werkboek bijeenkomst 1
Workshop Evenwicht, je leven in Balans Werkboek bijeenkomst 1 Evenwicht 2004 Dit product is met toestemming overgenomen en is ontwikkeld binnen het Europese project Evenwicht, werk en privé in balans dat
Nadere informatieLesbrief: Wijs online Thema: Wat is Mens & Dienstverlenen?
Lesbrief: Wijs online Thema: Wat is Mens & Dienstverlenen? Copyright Stichting Vakcollege Groep 2015. Alle rechten voorbehouden. Inleiding In alle beroepen waarin met mensen wordt gewerkt, is communiceren
Nadere informatieDraaiboek voor het uitwerken van activiteiten 1
Draaiboek voor het uitwerken van activiteiten 1 Je hebt als groep ouders een idee van wat je rond cultuur, ouderbetrokkenheid en taalstimulering zou willen doen op de school van je kind(eren)? Dit doe
Nadere informatieFABULOUS VIRTUAL ASSISTANT MODULE 1 Les 5: Bijlage
FABULOUS VIRTUAL ASSISTANT MODULE 1 Les 5: Bijlage We spreken uit ervaring als we zeggen dat er ongetwijfeld momenten komen (en misschien is dat nu ook al wel) dat je zelf gaat bedenken waarom ondernemen
Nadere informatieNationaal Gevangenismuseum Gevangen in beeld
Nationaal Gevangenismuseum Gevangen in beeld Groep 8 Les 1. Boeven in beeld Les 1. Boeven in beeld Nationaal Gevangenismuseum Groep 8 120 minuten Samenvatting van de les De les begint met een klassikaal
Nadere informatiemaatschappijwetenschappen pilot vwo 2019-II
Opgave 1 Goud Bij deze opgave horen de teksten 1 en 2. Inleiding (1) Goud wordt al duizenden jaren als waardevol metaal gezien en kent in al die tijd uiteenlopende toepassingen. Al in het oude Egypte was
Nadere informatieHandleiding voor de leerling
Handleiding voor de leerling Inhoudopgave Inleiding blz. 3 Hoe pak je het aan? blz. 4 Taken blz. 5 t/m 9 Invulblad taak 1 blz. 10 Invulblad hoofd- en deelvragen blz. 11 Plan van aanpak blz. 12 Logboek
Nadere informatieARCHITECTUUR. Interview een architect
1 ARCHITECTUUR Interview een architect Max. 2 personen Bijlagen: Spiekbrief en Kijkwijzer Wat heb je nodig? Pen, papier, evt. camera Maak gebruik van: Spiekbrief: telefoneren, afspraak maken en vragen
Nadere informatieLinkedIn Trainingen Oefening: TREFWOORDEN
LinkedIn Trainingen Oefening: TREFWOORDEN De Marinier 10:11:13 LinkedIn 500.000 LinkedIn leden wereldwijd, 7 miljoen LinkedIn leden in Nederland, 0.4 miljoen leden gebruiken LinkedIn dagelijks in Nederland:
Nadere informatieDe Virus Groei-wijzer Hier ben ik (17+ jaar)
De Virus Groei-wijzer Hier ben ik (7+ jaar) Naam: Als je opgroeit verandert er veel voor jou en voor je ouders/verzorgers. Stap voor stap word je zelfstandiger, je regelt dingen zelf en krijgt eigen taken.
Nadere informatieBegaafde leerlingen komen er vanzelf... Implementatie van een verandering van de pedagogische beroepspraktijk op basis van praktijkgericht onderzoek.
Begaafde leerlingen komen er vanzelf... toch? Implementatie van een verandering van de pedagogische beroepspraktijk op basis van praktijkgericht onderzoek. Teambijeenkomsten Anneke Gielis Begaafde leerlingen
Nadere informatie2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S
2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de
Nadere informatieOnderzoek in de BPV. Interview
Onderzoek in de BPV Interview Interview schema Soorten interview Het gestandaardiseerde interview Het half-gestandaardiseerde interview (Deze doen jullie) Het open interview Het gestandaardiseerde interview
Nadere informatiePRESIDENT van de REPUBLIEK SURINAME
PRESIDENT van de REPUBLIEK SURINAME Telefoon: (597) 420102 e-mail: secretariaat@president.gov.sr Aan: De Voorzitter van De Nationale Assemblee, Mw. Drs. Jennifer Simons ons kenmerk: secpres/0197/17 Paramaribo,
Nadere informatieleven met een chronische ziekte
leven met een chronische ziekte Een ont-moet spel, voor jezelf en anderen. Als we een chronische ziekte hebben, is er vooral aandacht voor de bestrijding van symptomen. Wat de ziekte met ons zelfbeeld
Nadere informatieKIJKT IN DE TOEKOMST
KOERSKAARTSESSIE INZETBAARHEID MET MEDEWERKERS WAT IS HET DOEL? Tijdens de Koerskaartsessie Inzetbaarheid kun je medewerkers aan het denken zetten over hun eigen toekomst en inzetbaarheid. Ook kunnen ze
Nadere informatieVoorbeeldprogramma startbijeenkomst
BIJLAGE 3 Voorbeeldprogramma startbijeenkomst Inleiding De startbijeenkomst vindt plaats vooraf aan iedere activiteit, ook wanneer jongeren al vaker mee hebben gedaan met M25. Natuurlijk kun je variëren
Nadere informatieSlimmer werken: vanaf nu!
Slimmer werken: vanaf nu! Slimmer werken begint met je bewust worden van een aantal zaken. Wat ben ik aan het doen? Waarom doe ik de dingen die ik doe? Waarom doe ik dingen op de manier hoe ik ze doe?
Nadere informatieGroei-wijzer jaar: Goed bezig
Groei-wijzer 12-16 jaar: Goed bezig Naam: Als je opgroeit verandert er veel voor jou en voor je ouders/ verzorgers. Stap voor stap word je zelfstandiger, je regelt dingen zelf en krijgt eigen taken. Zo
Nadere informatie? Hier heb ik een vraag bij.?? Dit snap ik niet.! Dit valt me op! N Dit is nieuw voor me.
1. Kijk naar de titel en de tussenkopjes van de tekst. Kijk ook naar het plaatje. Waar gaat de tekst over? 2. Tijdens deze les let je extra op moeilijke woorden in de tekst. Kies of je opdracht 1 met hulp
Nadere informatieDE NETWERKTHERMOMETER LEERLINGEN INSTRUCTIE
Netwerkthermometer DE NETWERKTHERMOMETER LEERLINGEN INSTRUCTIE Wat is De Netwerkthermometer De Netwerkthermometer is een test. Een test om een gedegen beeld te krijgen van hoe je zelf aan kijkt tegen je
Nadere informatieHandleiding Toolbox Provinciale Statenverkiezingen 2019
Handleiding Toolbox Provinciale Statenverkiezingen 2019 mbo entree / mbo niveau 2 Met (kandidaat-)statenlid INHOUD TOOLBOX In deze Toolbox Provinciale Statenverkiezingen 2019 vindt u verschillende werkvormen
Nadere informatieSeksualiteit: Grenzen en Wensen
IJBURGCOLLEGE.NL Seksualiteit: Grenzen en Wensen Leerlingen handleiding Michiel Kroon Lieve leerling, Het is belangrijk om op een open en goede manier over seks te kunnen praten. De lessenserie die in
Nadere informatieLAAT JE BEDRIJF GROEIEN DOOR HET INZETTEN VAN JE NETWERK!
LAAT JE BEDRIJF GROEIEN DOOR HET INZETTEN VAN JE NETWERK! In dit E-book leer je hoe je door het inzetten van je eigen netwerk je bedrijf kan laten groeien. WAAROM DIT E-BOOK? Veel ondernemers beginnen
Nadere informatieleer-actief werkboek Naam: www.leer-actief.nl 1
leer-actief werkboek Naam: www.leer-actief.nl 1 actief leren WWW.leer-actief.nl Dit is Wybo. Wybo was vroeger een heel gewoon jongetje, maar hij was wel erg lui. En dat...werd zijn redding. Hij had nooit
Nadere informatieBijeenkomst over geloofsopvoeding Communiceren met je puber Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van jongeren van 12-18 jaar
DOELSTELLINGEN Ouders zijn zich ervan bewust dat je altijd en overal communiceert Ouders wisselen ervaringen met elkaar uit over hoe de communicatie met hun pubers verloopt Ouders verwerven meer inzicht
Nadere informatieDE L CKER DOELEN STELLEN
DOCENTENHANDLEIDING DE L CKER DOELEN STELLEN Leeftijd: 13-15 jaar, 16-18 jaar Geschikt voor: vmbo, havo en vwo vanaf de eerste klas Vakgebied en kerndoelen: Deze les vindt aansluiting bij vakken Maatschappijleer,
Nadere informatieHet verkoop-adviesgesprek. Waar gaat deze kaart over? Wat wordt er van je verwacht? Verkopen
Waar gaat deze kaart over? Deze kaart gaat over verkopen aan en adviseren van gasten in horecabedrijven. Oftewel: het verkoopadviesgeprek. Wat wordt er van je verwacht? Na het bestuderen van deze kaart
Nadere informatieIk-Wijzer Naam: Sander Geleynse Datum: 27 januari 2016
Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Jouw uitslag... 4 Pagina 2 van 8 1. Inleiding Hallo Sander, Dit is de uitslag van jouw Ik-Wijzer. Hierin staat wat jij belangrijk vindt en wat je minder belangrijk vindt.
Nadere informatieJ L. Nordwin College Competentiemeter MBO - 21st Century & Green Skills. Vaardigheden Gedragsindicatoren. 21st Century Skill - -
Nordwin College Competentiemeter MBO - 21st Century & Green Skills 21st Century Skill Jouw talent Vaardigheden Gedragsindicatoren J L Ik weet wat ik wil Ik weet wat ik kan Ik ga na waarom iets mij interesseert
Nadere informatieIk ben altijd op zoek naar goede onderwerpen Mijn missie... 3 Wie ben ik? Help ik moet een blog!... 5
Inhoud Ik ben altijd op zoek naar goede onderwerpen... 3 Mijn missie... 3 Wie ben ik?... 4 Help ik moet een blog!... 5 Waarom is bloggen goed voor je onderneming?... 5 Waarom is bloggen goed voor je klanten?...
Nadere informatieWorkshop Tweede Kamerverkiezingen
Workshop Tweede Kamerverkiezingen Korte omschrijving workshop In deze workshop leren de deelnemers wat de Tweede Kamer doet, hoe ze moeten stemmen en op welke partijen ze kunnen stemmen. De workshop bestaat
Nadere informatieKijktip: NOS Persconferentie Rutte en Samsom over regeerakkoord
Kijktip: NOS Persconferentie Rutte en Samsom over regeerakkoord Korte omschrijving werkvorm: De leerlingen bekijken een filmpje van de NOS, van maandag 29 oktober. Daarna beantwoorden ze vragen over dit
Nadere informatieVragen gesteld in het evaluatieformulier + Antwoorden
Verslag Studenten Evaluatie Videoproject Door Tonny Mulder, a.b.mulder@uva.nl, 26 sept 213 De studenten van de opleidingen Biologie, Biomedische Wetenschappen en Psychobiologie krijgen in het 1 ste jaar
Nadere informatieIn 3 stappen naar meer regie in werk en leven. - Vera Winkel -
In 3 stappen naar meer regie in werk en leven - Vera Winkel - Inhoudsopgave Inleiding pagina 3 Ik wil... pagina 4 Waarom kan ik jou helpen? pagina 5 Stap 1 - Luister pagina 6 Stap 2 - Lach pagina 9 Stap
Nadere informatieOp wat voor manier bent u de afgelopen maand in contact gekomen met HorSense? (meerdere opties mogelijk) Anders, namelijk.
Op wat voor manier bent u de afgelopen maand in contact gekomen met HorSense? (meerdere opties mogelijk) 9 8 7 6 5 4 1 Anders, namelijk. o op bezoek geweest bij de boerderij o leden vergadering o tijdens
Nadere informatieSTAGEBOEK 2014 VAN AFDELING..
STAGEBOEK 2014 VAN AFDELING.. Stageboek 2014 1 Gegevens Leerling Naam -------------------------------------------------------------------------------------- Adres Postcode Woonplaats Geboortedatum Telefoon
Nadere informatieHaal alles uit je offerteaanvragen. SalesQuest
Haal alles uit je offerteaanvragen SalesQuest Wat gaan we doen? 1. Het eerste gesprek 2. Vragen die het verschil maken 3. Omgaan met bezwaren 4. De klant losweken bij de eigen dealer 5. Prijsonderhandelingen
Nadere informatieHier ben ik. Nier Groei-wijzer 17 + jaar: Enkele tips: Naam:
Nier Groei-wijzer 17 + jaar: Hier ben ik Naam: Als je opgroeit, verandert er veel voor jou en voor je ouders/verzorgers. Stap voor stap word je zelfstandiger, je regelt dingen zelf en krijgt verantwoordelijkheid.
Nadere informatieUitdaging Workshop 3 Een keuze maken Kun jij goed kiezen?
Uitdaging Workshop 3 Een keuze maken Kun jij goed kiezen? Je gaat een nieuw mobieltje kopen. A Je gaat 20 mobieltjes bekijken voor je een keuze maakt. B Je gaat naar de winkel en je koopt er een. C Je
Nadere informatieWij danken allen die het mogelijk hebben gemaakt om deze Conferentie te houden.
Voorwoord Dit concept document is tot stand gekomen vanuit presentaties, discussies en overwegingen met verschillende belangengroepen bij de Organisatie van de Conferentie Ordening Goud sector in Suriname
Nadere informatieHOE TOEKOMSTPROOF BEN JIJ?
HOE TOEKOMSTPROOF BEN JIJ? Hoe zie jij jezelf in 2020? Hoe zi et jouw leven er uit i n 2020? Ben j e da n vaardi g gen oeg om a ll e ver an d er i ngen bij te benen? Je ei gen keuzes d aar in te m aken
Nadere informatieLesbrief: Bewust sociaal Thema: Wat is Mens & Dienstverlenen?
Lesbrief: Bewust sociaal Thema: Wat is Mens & Dienstverlenen? Copyright Stichting Vakcollege Groep 2015. Alle rechten voorbehouden. Inleiding Zonder dat we het door hebben worden we steeds asocialer. Dit
Nadere informatieEén panellid, werkzaam in de juridische dienstverlening, geeft juist aan dat zijn omzet is toegenomen door de kredietcrisis.
Respons Van 25 juni tot en met 5 juli is aan de leden van het Brabantpanel een vragenlijst voorgelegd met als thema Kredietcrisis. Ruim de helft van de 1601 panelleden (54%) vulde de vragenlijst in. Hieronder
Nadere informatie* Dit is belangrijk.?? Dit snap ik niet. / Dit is een moeilijk woord.
Tekst lezen en een tekstschema maken 1. Kijk naar de tekst. Voorspel waar de tekst over gaat. Let op de titel, de kopjes en de plaatjes. 2. Lees de tekst actief. Kom je nog moeilijke woorden tegen in de
Nadere informatieInhoudsopgave VOORBEREIDING... 3 HANDELINGEN OM DE CAMERA FILMKLAAR TE MAKEN:... 5 OPNAMETECHNIEK... 9 CAMERAVIEW... 11
1 Inhoudsopgave VOORBEREIDING... 3 HANDELINGEN OM DE CAMERA FILMKLAAR TE MAKEN:... 5 OPNAMETECHNIEK... 9 CAMERAVIEW... 11 2 Voorbereiding Voordat je begint met filmen moet er een aantal zaken geregeld
Nadere informatieMeer succes met je website
Meer succes met je website Hoeveel geld heb jij geïnvesteerd in je website? Misschien wel honderden of duizenden euro s in de hoop nieuwe klanten te krijgen. Toch levert je website (bijna) niets op Herkenbaar?
Nadere informatieAPQ-vragenlijst 28 maart Bea Voorbeeld
APQ-vragenlijst 28 maart 2018 Bea Voorbeeld Inleiding In dit rapport bespreken we jouw inzetbaarheid wat je kunt doen om jouw positie op de arbeidsmarkt te verbeteren. Om dit te bepalen hebben we de volgende
Nadere informatiePraktische tips voor het voeren van een gesprek
Praktische tips voor het voeren van een gesprek David ter Avest Laura Hoekstra Mirjam Karsten Het waarachtige verhaal Vragen stellen en luisteren, we doen het de hele dag en toch staan we er zelden bij
Nadere informatieAPQ-vragenlijst 30 januari Daan Demo
APQ-vragenlijst 30 januari 2019 Daan Demo Inleiding In dit rapport bespreken we jouw inzetbaarheid en wat je kunt doen om jouw positie op de arbeidsmarkt te verbeteren. Om dit te bepalen hebben we de volgende
Nadere informatieBusiness Ondernemingsplan opstellen en uitvoeren. Inleiding
Inleiding Nederland heeft meer ondernemers nodig, zeker nu met de economische crises. Jongeren worden in Nederland vooral opgeleid om te werken voor een baas, maar in werkelijkheid wordt 1 op de 8 jongeren
Nadere informatieWat ga je schrijven: een verhaal over een held die een uitdaging aangaat
Les 1: De uitdaging Wat ga je schrijven: een verhaal over een held die een uitdaging aangaat In deze les ga je een verhaal verzinnen. Je bent zelf de held van het verhaal. In het verhaal ga je als held
Nadere informatie6 Past je werk bij je privéleven? In deze prestatie ga je laten zien dat stage en privéleven best samen kunnen gaan.
6 Past je werk bij je privéleven? In deze prestatie ga je laten zien dat stage en privéleven best samen kunnen gaan. Ik ben een werkende moeder. Mijn vriend helpt thuis mee. Werken? Ik heb een kind, dat
Nadere informatieWERKBUNDEL VAN: GROEP/ KLAS:
WERKBUNDEL VAN: GROEP/ KLAS: THEMA 1 MIJN GAMEPROFIEL VS. DE GROEP OPDRACHT 2 NEEM DE VRAGENLIJST MIJN OUDERS EN MIJN GAMEGEDRAG AF BIJ JE OUDER(S) OF OPVOEDER(S). (PAGINA 4) 1 DENK NA OVER JOUW GAMEGEDRAG.
Nadere informatiePortfolio. voor pedagogisch medewerkers. om het eigen leerproces vorm te geven en te volgen
Portfolio voor pedagogisch medewerkers om het eigen leerproces vorm te geven en te volgen Colofon Z evenzien methodiek voor ontwikkelingsgericht werken met kinderen bestaat uit: Map Handreiking voor
Nadere informatieLesbrief: Beroepenmagazine Thema: Mens & Dienstverlenen aan het werk
Lesbrief: Beroepenmagazine Thema: Mens & Dienstverlenen aan het werk Copyright Stichting Vakcollege Groep 2015. Alle rechten voorbehouden. Inleiding In de lesbrieven van het thema Aan het werk hebben jullie
Nadere informatieTechniekkaart: Het houden van een interview
WAT IS EEN INTERVIEW? Een interview is een vraaggesprek. Wat een interview speciaal maakt, is dat je met een interview aan informatie kunt komen, die je niet uit boeken kunt halen. Als je de specifieke
Nadere informatieIk-Wijzer Ik ben wie ik ben
Ik ben wie ik ben Naam: Lisa Westerman Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Lisa Westerman... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Lisa,
Nadere informatieAan het begin van het interview zelf kan het goed zijn om te zeggen dat er geen goede of foute antwoorden zijn. Stel je open en uitnodigend op.
1 Beste interviewer, Leuk dat je een iemand of aantal mensen in je omgeving wilt gaan interviewen. Om je een handvat te geven zetten we hieronder een paar dingen op een rijtje. Het format van het interview
Nadere informatieEXAMEN KEUZEDEEL VERRIJKING LEERVAARDIGHEDEN Code: K INFORMATIE VOOR DE STUDENT
EXAMEN KEUZEDEEL VERRIJKING LEERVAARDIGHEDEN Code: K0440 2. INFORMATIE VOOR DE STUDENT Versie 1.0 31.05.2016 Informatie Deze informatie is voor jou omdat je examen gaat doen in het keuzedeel Verrijking
Nadere informatieGebruiken en begrijpen van de formele breuknotatie.
Titel Vruchtentaart Groep / niveau Groep 5/6 Leerstofaspecten Benodigdheden Organisatie Bedoeling Voorwaardelijke vaardigheden Lesactiviteit Gebruiken en begrijpen van de formele breuknotatie. Leerkracht:
Nadere informatieWerkboek Maatschappelijke stage. Stichting Oude Groninger Kerken
Werkboek Maatschappelijke stage Stichting Oude Groninger Kerken 2011 Inhoud: Inleiding Wat is de SOGK? Wat ga je doen? Voorbereiding Uitvoering Verwerking Evaluatie Bijlagen p3 p X p X p X p X p X p x
Nadere informatieDocumentaire. Voorbereiding op het documentaire project
Documentaire Voorbereiding op het documentaire project Inhoud 1. Wat is een documentaire? 2. Interview techniek 3. Documentaire maken in 3 stappen 3.1. Ontwerpen 3.2. Opnemen 3.3. Monteren 4. Werkdocument
Nadere informatieOns stappenplan om te komen tot jouw perfecte film.
Ons stappenplan om te komen tot jouw perfecte film. Leuk! We gaan samen een film maken, maar wat houdt dat precies in? Hieronder staan de verschillende stappen van het maken van een film beschreven. Zo
Nadere informatieVeilig Thuis. Werkboekje voor kinderen en ouders bij een tijdelijk huisverbod
Veilig Thuis Werkboekje voor kinderen en ouders bij een tijdelijk huisverbod Een stukje uitleg Dat je samen met papa/mama, of een andere persoon in dit boekje gaat werken is niet zo maar. Dat komt omdat
Nadere informatiemaandag 11 mei inleveren!
maandag 11 mei inleveren! STAGE BOEK 2015 VAN.AFDELING... Stageboek 2015 1 Gegevens Leerling Naam -------------------------------------------------------------------------------------- Adres Postcode Woonplaats
Nadere informatieBehandel een kind zoals die is, en het zal zo blijven. Behandel het kind zoals het kan zijn, en het zal zo worden.
Het Kindgesprek. Behandel een kind zoals die is, en het zal zo blijven. Behandel het kind zoals het kan zijn, en het zal zo worden. 1 Inleiding. Door gesprekken met kinderen te voeren willen we de betrokkenheid
Nadere informatieHandleiding voorbereidende les bij Democracity. Basisonderwijs. Versie 22 mei Handleiding voorbereidende les bij Democracity
Basisonderwijs Versie 22 mei 2018 INHOUD Inleiding... 2 Tijdsverloop... 2 Quiz: Waar gaat de gemeente over?... 3 Filmpje Hoe werkt de gemeenteraad?... 6 Wie is de baas in de gemeente?... 7 Van probleem
Nadere informatieHow to support an occupational hygienist in Paramaribo? A GOLDEN OPPORTUNITY
How to support an occupational hygienist in Paramaribo? A GOLDEN OPPORTUNITY Doelstellingen Opzetten van een arbeidshygiëne programma gericht op het onderzoeken van de blootstelling aan kwik in de goudwinning
Nadere informatieGroei-wijzer 17 + jaar: Hier ben ik
Groei-wijzer 17 + jaar: Hier ben ik Naam: Als je opgroeit verandert er veel voor jou en voor je ouders/ verzorgers. Stap voor stap word je zelfstandiger, je regelt dingen zelf en krijgt verantwoordelijkheid.
Nadere informatieWerkboek Het is mijn leven
Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er
Nadere informatieGroei-wijzer jaar: Goed bezig
Groei-wijzer 12-16 jaar: Goed bezig Naam: Als je opgroeit verandert er veel voor jou en voor je ouders/ verzorgers. Stap voor stap word je zelfstandiger, je regelt dingen zelf en krijgt eigen taken. Zo
Nadere informatieGesprekshandleiding Samen beslissen voor patiënten
Gesprekshandleiding Samen beslissen voor patiënten De meeste patiënten willen meebeslissen over de zorg en behandeling die zij ontvangen. Dit blijkt uit de meldactie van de NPCF in 2013. Maar in de praktijk
Nadere informatie