Docentenhandleiding - Cursus Zorgvrager ondersteunen bij de toiletgang

Transcriptie

1 Docentenhandleiding - Cursus Zorgvrager ondersteunen bij de toiletgang Over het leerpakket In deze cursus leert de student hoe hij een zorgvrager kan ondersteunen bij de toiletgang. Hij leert ook welke hulpmiddelen er zijn rondom de toiletgang. Hij leert welke uitscheidingsproblemen er zijn en wat eraan te doen is. Hij leert ook wat incontinentie is en welke maatregelen je dan kunt nemen. Specificaties Titel: Soort: Werksituatie: Eindproduct: Beroepstaak: Zorgvrager ondersteunen bij de toiletgang Cursus verpleeg- en verzorgingshuiszorg, thuiszorg, ziekenhuiszorg, kinderopvang, gehandicaptenzorg, geestelijke gezondheidszorg, alle werksituaties Een poster met do s en dont s voor het begeleiden van zorgvragers bij de toiletgang 12 Zorgvrager ondersteunen bij de toiletgang Niveau: 2 KD: Zorg en Welzijn Helpende Kerntaak: Werkproces: Competenties: Kernwoorden: Tijdsduur: 1 Bieden van zorg en ondersteuning op basis van een werkplanning 1.3 Ondersteunt bij persoonlijke verzorging/adl D Aandacht en begrip tonen K Vakdeskundigheid toepassen R Op de behoeften en verwachtingen van de klant richten Incontinentie, incontinentiemateriaal, verhoogd toilet, postoel, po, urinaal, urineschuitje, obstipatie, diaree, zindelijk worden, bedplassen 20 SBU Prestatie-indicatoren D. De helpende zorg en welzijn luistert naar de cliënt/zorgvrager, toont haar welwillendheid en haar bezorgdheid, zodat zij op professionele wijze aandacht en begrip heeft gegeven bij de persoonlijke verzorging/adl. K. De helpende zorg en welzijn is handig, reageert snel en heeft uithoudingsvermogen, zodat de ondersteuning bij de persoonlijke verzorging/adl professioneel is uitgevoerd. R. De helpende zorg en welzijn gaat na wat de wensen, behoeften en mogelijkheden van de cliënt/zorgvrager zijn wat betreft de persoonlijke verzorging/adl en stemt haar werkzaamheden hierop af. Handleiding cursus: beroepstaak 12 v2 1 Copyright Edu Actief b.v. 2011

2 Inleiding cursus Als inleiding kunt u met de studenten bespreken hoe zij het zouden vinden om ondersteund te worden bij de toiletgang. Welke gevoelens roept dat op? Hoe kun je als helpende daar het beste mee omgaan? Cursusplanning Bij het inplannen van de cursus kunt u uitgaan van de volgende verdeling: Totaal: 20 SBU Beroepsproduct :25 % (5 uur) Docententijd (instructie, inleiding, afronding) :10 % (2 uur) Opdrachten :30% (6 uur) Toets :5% (1 uur) Leren voor de toets :20-30% (4-6 uur) Antwoorden Opdracht 1: Ondersteunen bij de toiletgang De student geeft aan of hij zelf wel eens geholpen is bij de toiletgang en wat hij daar moeilijk aan vond. Opdracht 2: Begeleiden naar het toilet De student geeft samen met een medestudent aan hoe hij als verzorgende omgaat met een aantal aspecten die belangrijk zijn bij het ondersteunen bij de toiletgang. Opdracht 3: Hulpmiddelen bij de toiletgang Beugels in het toilet: om je op te trekken. Armsteunen naast het toilet: om je op te duwen. Verhoogd toilet: dan hoef je niet zo diep te zakken en kun je na afloop makkelijker opstaan. Postoel: je kunt vanuit het bed direct op de po. Dat is noodzakelijke als de zorgvrager vastzit aan apparatuur zoals een monitor of als een zorgvrager erg zwak of duizelig is. Opdracht 4: Op bed Foto 2. Het bed blijft schoon. Opdracht 5: Hulpmiddelen Po: gebruik je voor vrouwen om te plassen, gebruik je voor mannen voor ontlasting, gebruik je voor vrouwen voor ontlasting. Urinaal: gebruik je voor mannen om te plassen. Urineschuitje: gebruik je als een vrouw haar billen niet op kan tillen. Opdracht 6: Hulpmiddelen op bed Ter beoordeling van de leerkracht. Laat de onderstaande punten terugkomen in de checklist: Man Gebruik van de po om ontlasting kwijt te raken: zet de po onder de stuit leg een urinaal aan na afloop de streek rond de anus schoonmaken penis afdrogen Handleiding cursus: beroepstaak 12 v2 2 Copyright Edu Actief b.v. 2011

3 Vrouw Gebruik van de po om te plassen: het bed goed beschermen: leg over het onderlaken een handdoek of onderdoek vraag de vouw om de billen op te tillen let erop dat de po goed rechtop staat, anders wordt het beddengoed nat haal de po na afloop voorzichtig weg, zodat er geen urine over de rand gaat droog de schaamstreek af. Gebruik van de po om te plassen: schuif het urineschuitje tussen de benen van de zorgvrager door tot onder de billen vraag de zorgvrager haar benen te spreiden zorg voor privacy en ventilatie help een zorgvrager als deze dat aangeeft doe deuren en gordijnen dicht laat de zorgvrager niet langer zitten dan nodig is laat de zorgvrager na afloop de handen wassen. Opdracht 7: Tijdgebrek a. Rianne geeft aan dat ze weinig tijd heeft. Ze komt na 2 minuten al terug en haalt de urinaal weg. Meneer Karels krijgt te weinig tijd om te plassen. b. Rianne moet niet laten merken dat ze gehaast is. Ze moet meneer Karels meer tijd geven om te plassen. Opdracht 8: Obstipatie a. Obstipatie kan veroorzaakt worden door te weinig beweging, te weinig drinken en te weinig voedingsvezel. b. De zorgvrager moet meer drinken, meer voedingsvezel eten en meer bewegen. Hij moet altijd naar het toilet gaan als hij aandrang voelt en dat niet uitstellen. Opdracht 9: Dagmenu Ter beoordeling van de leerkracht. Er moeten over de hele dag verdeeld voedingsmiddelen met veel voedingsvezels gegeten worden. Opdracht 10: Diarree a. De ontlasting is dun en komt vaker dan normaal. b. Het wordt veroorzaakt door een bacterie of virus. c. Bij diarree kun je uitdrogen, vooral baby s en ouderen lopen meer risico. d. Het is belangrijk om veel te drinken. Verder is het goed om ORS te gebruiken. Opdracht 11: Goede voeding a. Voedingsvezel. b. Voedingsvezel zit in volkorenbrood, volkoren graanproducten, peulvruchten, groente en fruit. Opdracht 12: Wat kan er beter? Meneer Boersma kan beter volkorenbrood eten in plaats van witbrood. Verder moet hij meer fruit eten. Dat kan heel goed als tussendoortje in plaats van de ongezonde tussendoortjes die hij nu eet. In zijn yoghurt kan hij zemelen doen. Opdracht 13: Moeite met kauwen Bijvoorbeeld fruitmoes, vers geperst vruchtensap en gewelde pruimen. Handleiding cursus: beroepstaak 12 v2 3 Copyright Edu Actief b.v. 2011

4 Opdracht 14: Katheter Een zorgvrager krijgt een katheter als hij klachten heeft bij het plassen of als hij niet mag plassen vanwege een beschadiging van de urinewegen of na een operatie. Opdracht 15: Ergocoach a. Een transfer is een verplaatsing van een zorgvrager. b. Bijvoorbeeld van stoel naar rolstoel, van stoel naar bed, van stoel naar toilet of van stoel naar toiletstoel. c. Een ergocoach adviseert over hulpmiddelen en aanpassingen in het huis van de zorgvrager. Opdracht 16: Hoe werkt een katheter? 1. De urine kan continu in een been- of bedzak lopen. 2. De katheter kan afgestopt worden. Zodra de zorgvrager aandrang heeft, haalt hij het stopje van de katheter, zodat de urine kan weglopen. Opdracht 17: Risico a. Een katheter is een belangrijke risicofactor voor urineweginfecties. b. Je moet altijd heel hygiënisch met een katheter omgaan. Opdracht 18: Spastische darm a. Bij een spastische darm trekken de spieren van de darm ongecontroleerd samen. b. Het is heel belangrijk om voldoende voedingsvezels te eten. Opdracht 19: Ziekte van Crohn a. Bij de ziekte van Crohn is de dunne darm met tussenpozen ontstoken. b. De ziekte wordt behandeld met medicijnen. Soms is een operatie nodig, bijvoorbeeld als een vernauwing of afsluiting van de darmen is ontstaan. Opdracht 20: Stoma a. Een stoma is een kunstmatige uitgang via de buikwand b. Bij darmkanker en bij de ziekte van Crohn c. Uien, knoflook, kool, vis, ei en peulvruchten Opdracht 21: Samenvatting De student maakt een samenvatting van onderdeel 7: Uitscheidingsproblemen. Hij geeft aan welke uitscheidingsproblemen er zijn en hoe deze behandeld kunnen worden. Opdracht 22: Incontinentie Niet waar Niet waar Waar Waar Opdracht 23: Soorten incontinentie Stressincontinentie: bijvoorbeeld bij tillen. Urge-incontinentie: overactieve blaas. Druppelincontinentie: door vergroting van de prostaat. Incontinentie door neurologische stoornissen: zorgvrager niet bewust van volle blaas. Handleiding cursus: beroepstaak 12 v2 4 Copyright Edu Actief b.v. 2011

5 Opdracht 24: Schaamtegevoelens De studenten spelen een rollenspel in groepjes van drie. Eén is helpende Britt, één is mevrouw Brandt en één is observator. In het rollenspel laten ze zien hoe Britt omgaat met de schaamtegevoelens van mevrouw Brandt. Na afloop wisselen ze de rollen om. De studenten schrijven een kort verslag van het rollenspel. Wat ging goed, wat kon beter? Opdracht 25: Incontinentiemateriaal C. Opdracht 26: Soorten incontinentiemateriaal De student zoekt samen met een medestudent uit welke soorten incontinentiemateriaal er zijn, wat de verschillen zijn, welk materiaal geschikt is voor mevrouw Sanders en wat het materiaal kost. Opdracht 27: Bijkomende problemen Dit kan leiden tot uitdroging en obstipatie. Ouderen zijn meer vatbaar voor uitdroging. Een tekort aan vocht kan leiden tot verstopping. Opdracht 28: Zindelijk worden Ter beoordeling van de leerkracht Aandachtspunten: je kunt een voorbeeld geven. Je kunt kinderen bijvoorbeeld laten meegaan als één van de oudere kinderen naar het toilet gaat zet het kind regelmatig op het potje bekijk met het kind een boekje over zindelijk worden dwing het kind niet. Laat hem niet langer zitten dan vijf minuten prijs het kind als hij geplast of gepoept heeft. Opdracht 29: Zindelijk worden De student schrijft een instructie voor een stagiaire over zindelijk worden. Zij geeft aan hoe je dat het best kunt aanpakken. Opdracht 30: Bedplassen a Het kan in de familie zitten. Het kan ook komen door spanningen. Vaak is het zo dat een kind nog moet leren om zich s nachts bewust te zijn van de aandrang tot plassen b Kinderen schamen zich voor bedplassen. Ze willen vaak niet uit logeren of mee op kamp c Je kunt er bete geen drama van maken. Leg wel uit waarom het belangrijk is dat het bed droog blijft. Geef het kind een compliment als het goed gegaan. Opdracht 31: Bedplassen Ter beoordeling van de leerkracht. Mogelijk antwoord: een plaswekker gaat af als de onderbroek van het kind nat wordt. Je kunt de matras beschermen met een zeiltje. Opdracht 32: Een dilemma Je luistert aandachtig naar de bezwaren van de zorgvrager. Je toont begrip. Je probeert de zorgvrager ervan te overtuigen om jou toch te laten helpen. wijs hem op de risico s van vallen. Handleiding cursus: beroepstaak 12 v2 5 Copyright Edu Actief b.v. 2011

6 Opdracht 33: Vaktermen uitgelegd a. Urge-incontinentie: de zorgvrager voelt aandrang om te plassen, maar de urine komt ook meteen. De blaas trekt samen op het moment dat dat eigenlijk nog niet zou moeten. Het evenwicht tussen de blaas en het afsluitmechanisme is verstoord. b. Urineschuitje: hulpmiddel dat je gebruikt bij plassen op bed, voor vrouwen die hun billen niet op kunnen tillen. c. Superabsorber: laag in incontinentiemateriaal die de urine opneemt. d. Privacy: niet gestoord worden door anderen. e. Obstipatie: verstopping. Opdracht 34: het maken van een poster Bij deze opdrachten moeten de studenten een poster over do s en dont s bij het begeleiden bij de toiletgang. In de poster moeten de volgende punten aan de orde komen: 1. Hoe kun je een zorgvrager op een goede en respectvolle manier begeleiden bij de toiletgang? 2. Hoe kun je daarbij zorgen voor privacy? 3. Hoe houd je daarbij rekening met de wensen en behoeften van de zorgvrager? 4. Wat moet je absoluut niet doen als je een zorgvrager begeleidt bij de toiletgang? Opdracht 35: Wat heb je geleerd? Bij deze opdracht moet de student de opdrachten nog eens doorlopen en bij elke opdracht aangeven wat hij van die opdracht geleerd heeft. Als de student van die opdracht iets geleerd heeft, geeft hij dat aan met een po. Als de student van die opdracht minder geleerd heeft, geeft hij dat aan met een urinaal. Als de student die opdracht prettig en leuk vond om te doen, geeft hij dat aan met een toilet. Opdracht 36: Hoe is het gegaan? Dit zijn individuele vragen die de student kan beantwoorden, leg de bedoeling hiervan wel uit. Opdracht 37: Nabespreken a. Reflectie: hier gaan de studenten samen met de docent kijken wat de student heeft geleerd en of de kennis aanwezig is. U kunt hier vragen over de theorie stellen. b. De student moet duidelijk omschrijven hoe hij zich bepaalde kennis toch eigen gaat maken. Laat de student vertellen en opschrijven waar hij de informatie vandaan gaat halen en wanneer hij dit gaat doen. Beoordeling poster De student vult eerst zelfstandig het formulier in. Hij geeft het aan de docent, die op zijn beurt het formulier ook invult. Bespreek dit samen met de student en kom samen tot een eindbeoordeling. Extra Handleiding cursus: beroepstaak 12 v2 6 Copyright Edu Actief b.v. 2011