** * ** DE ZANDWINNING IN DE BELGISCHE KUSTWATEREN
|
|
- Mirthe de Jong
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 DE ZANDWINNING IN DE BELGISCHE KUSTWATEREN Omwille van het groot belang~ of beter gezegd omwille van het groot gevaar en de schade die zandwinning precies zoals alle andere aktiviteiten in zee kan teweegbrengen~ hebben wij het in uw Informatieblad reeds veel daarover gehad. Dit maakt natuurlijk deel uit van de initiatieven die de Rederscentrale daaromtrent ontwikkelt om mogelijke gevaren en schade te voorkomen. Initiatieven die overigens niet zonder gevolg zijn gebleven en die bovendien overal weerklank vinden. Zo bv. ook in universitaire en wetenschappelijke kringen waar men niet alleen begrip opbrengt voor ons streven~ maar waar men ons bovendien daarin ter dege steunt. Zo kregen wij van Mevr. C. VANOSMAEL en van de Heer C. HEIP~ wetenschappelijke medewerkers van het Laboratorium voor Morfologie en Systematiek der Dieren Van de Rijksuniversiteit van Gent~ informatie en standpunten zoals deze heersen op voornoemde dienst. Gezien de interesse en de gewichtigheid van de problematiek~ dachten wij er goed aan te doen ook deze gegevens over te nemen. Na de situering Van bestaande wetgeving volgt verder : ** * ** het zandwinningsprobleem in het gaan genoemde wetenschappelijke kader Van de vorsers als
2 - 3 - De ontginning van zand uit zee kan op verschillende manieren gebeuren. In de Belgische kustzone is het type schip dat gebruikt worden een zogenaamde sleephopzuiger, een schip waarvan het laadruim al varende wordt gevuld. Bij het opzuigen van het zand worden sporen van ongeveer één meter breed en enkele tientallen centimeter diep getrokken. Een tweede methode is deze waarbij gebruik wordt gemaakt van een steekzuiger. Het schip ligt hierbij voor anker en maakt zeer diepe putten van enkele tientallen meters diep, waardoor de zeebodem op een kraterlandschap gaat gelijken. De eerste methode is duidelijk beter, tenminste indien het belangrijk is dat het oorspronkelijk reliêf van de zeebodem bewaard blijft. In gebieden die voor visserij in aanmerking komen is het tweede type van ontginning uiteraard volledig uit den boze, daar dergelijkp bodems niet meer bevisbaar zijn. In andere gebieden, zowel de vrijwel niet beviste zandbanken Kwintebank en Buiten Ratel, is de keuze minder eenvoudig.!~t!~*!*~*lf.**lt****!!***l!f.t*tttf.*~~**!**~t!!***t**tf.**** * f. REDERS EN SCHIPPERS, LEEST UW INFORMATIEBLAD U KUNT ER NIET ALLEEN VEEL UIT LEREN MAAR HET VERSCHAFT U OOK EEN ONBETAALBARE BRON AAN WAARDEVOLLE INLICHTINGEN, Toch werd voor onze kust geopteerd voor een geringe verdieping van de bodem met een tiental centimeter over een grote oppervlakte. Hierdoor zal de samenstelling van de bodem minder veranderen en wordt een sneller herstel verwacht van de bodemfauna. g~~~!g~~_~~~_~~~~:_~~_ge!~!~~e!~~!~!!~_~~~e_~~~_~~!!~~ Bij het beoordelen van de mogelijke gevolgen van deze exploitatie is het noodzakelijk rekening te houden met alle aspekten van het probleem. Over het algemeen kunnen we de mogelijke effekten in één van volgende rubrieken onderbrengen : geologische gevolgen : hoe zal het sediment transport in de kustwateren beïnvloed worden door bv. het afgraven van een zandbank? Wat zijn de gevolgen voor de ontzanding of aanslibbing van bepaalde stranden in sommige gebieden voor de kust? - effekten op de kwaliteit van het water: door het verstoren van het sediment komen allerhande partikels maar ook opgeloste stoffen in het water terecht. Hoe kan dit de kwaliteit van het water beïnvloeden? Wat is het effekt op de aktiviteit van bakteriên? Wordt het plankton hierdoor beïnvloed?
3 - 4 - biologische gevolgen voor de bodemfauna en de visserij : door de exploitatie wordt de bodemfauna uiteraard vernietigd. Wat zijn hiervan de gevolgen voor het milieu en voor de visserij? Hoe snel herstelt de bodemfauna zich? Het onderzoek dat aan het Laboratorium voor Morfologie en Systematiek der Dieren van de Gentse Rijksuniversiteit gebeurt heeft tot doel het evalueren van de gevolgen voor het biologisch milieu. Er wordt voornamelijk aandacht besteed aan de in het zand levende organismen en aan bepaalde uitwisselingsverschijnselen tussen het zand en het water, uitwisselingen die eveneens door het verstoren van de sedimenten kunnen beinvloed worden De bodem van de zee speelt een belangrijke rol in het mariene ecosysteem, een rol die niet altijd wordt onderkend. Firma Louis Crevits & zonen p.v.b a o KETTING EN RUBBER BOLLEN o VISSERIJBENODIGHEDEN o HERBRUIK VAN MATERIALEN o IMPORT EXPORT 8360 ZEEBRUGGE TIJDOK5TRAA T 3B 8381 L1SSEWEGE ZEEBRUGGELAAN 103 TEL TEL Alhoewel de levensgemeenschap van de bodem geen organisch materiaal produceert (er dringt namelijk niet voldoende licht door om de groei van groene planten toe te laten) is ze toch uiterst belangrijk bij het bepalen van de produktie van de zee. In de waterkolom daarentegen wordt organisch materiaal geproduceerd door microscopische wieren. Een groot gedeelte van deze materie bezinkt uiteindelijk en wordt opgenomen door de bodemorganismen. Door de bakteriën in de bodem wordt een deel van deze organische materie geremineralisseerd, m.a.w. afgebroken tot eenvoudige zouten die opnieuw bruikbaar zijn voor de algen in het water. Dit mineralisatieproces gebeurt
4 - 5 - voornamelijk in de bovenste zuurstofrijke lagen van het sediment. Deze zuurstof is afkomstig uit het water. Vanaf een bepaalde, meestal geringe, diepte is de bodem zuurstofloos en alleen bakteriën kunnen daar nog gedijen. Vrijwel alle hogere dieren hebben zuurstof nodig om te leven. Deze zuurstof is ook nodig voor het volledig afbreken van het bezonken materiaal. Komt dit materiaal terecht in een zuurstofloos sediment, zoals in een slibbodem op enkele centimeters onder het oppervlakte reeds het geval is, dan wordt het niet volledi~afgebroken en blijft als een organische molecule begraven. Anderzijds is de snelheid waarmede bepaalde anorganische voedingszouten, zoals stikstof- en fosforzouten, worden losgelaten, afhankelijk van het zuurstofgehalte in de bodem. Zo leidt een zuurstofgebrek tot onvolledige afbraak en tot eejl sneller vrijgeven van de afbraakprodukten aan de waterkolom. Belangrjjker hierbij is te weten dat deze afbraakprodukten (zoals bv. methaan CH4, koolstofmonoxyde CO, ammoniak, enz.) meestal giftig zijn. Het is duidelijk dat het sediment een sleutelpositie inneemt in het ecosysteem. Een verstoring van deze wisselwerking tussen bodem en HZO-kolom, door wegschrapen van de bovenste Oz-rijke lagen, kan gevolgen hebben voor het ganse ecosysteem. Zo kunnen toxische stoffen en voedingszouten in grote hoeveelheden en in versneld tempo afgestaan worden aan de HZOmassa. De onvolledig afgebroken, toxische produkten worden verder geoxideerd in het water tot voedingszouten en verliezen daarbij hun giftigheid. Een grote toename van deze zouten kan echter leiden tot een ongewenste bloei van het fytoplankton (algen) en dikwijls ook van soorten die zelf toxisch zijn. Iedereen is wel bekend met het feit dat het eigen van schaaldieren zoals mosselen, in sommige gevallen kan leiden tot vergiftiging. De organismen die deze vergiftiging veroorzaken zijn zeer kleine planktonbewoners die door de mosselen uit het water worden gefilterd en geconcentreerd. Naast deze invloed op het fytoplankton, is het niet uitgesloten dat zandwinning over lange termijn ook een uitputting van de bodem tot gevolg heeft. Ook het slib, dat tijdens zandwinning uit het sediment in suspensie komt, kan het plankton beïnvloeden. De troebelheid van het water neemt toe gedurende de ontginning; de lichtintensiteit in het water daarentegen vermindert. Dit laatste heeft dus een daling van de produktie van organisch materiaal door de groene wieren tot gevolg. Aangezien dit de belangrijkste manier is waardoor nieuwe organische materie in een marien milieu binnenkomt, spreekt het vanzelf dat een sterke verhoging van de waterturbiditeit gevolgen heeft voor het hele mariene Een ander ecosysteem. gevaar is het volgende : vele zware metalen, zoals kwik en lood, hechten zich aan fijne deeltjes uit het water en zinken daarmee naar de bodem. In de bodem kunnen deze zware metalen gebonden raken aan organische moleculen. Wanneer nu het sediment bij zanden grintexploitatie wordt omgewoeld, is het mogelijk dat belangrijke concentraties van deze zware metalen, al dan niet organisch gebonden, opnieuw in het water terechtkomen. Hier kunnen ze opgenomen worden door organismen en uiteindelijk in een voedselketen verzeilen die leidt naar de mens..
5 - 6 - De bodemfauna De meeste dierlijke organismen in de bodem leven op het oppervlak of in de bovenste centimeters van het sediment. Deze hele levensgemeenschap wordt vernietigd bij het afzuigen van het zand. We hebben reeds gewezen op de rol die deze fauna speelt in het opnieuw ter beschikking stellen van voedingszouten voor het plankton. Bovendien zijn deze organismen een voedselbron voor een hele reeks vissen, waartussen enkele van de meest waardevolle soorten zoals alle platvissen (rong, schol, tarbot) en de kabeljauwachtigen (kabeljauw en schelvis). Wanneer deze bodemfauna over een groot oppervlak zou worden vernietigd, kan dit gevolgen hebben voor de hoeveelheden van bepaalde vissoorten die kunnen gevangen worden. Een ruwe berekening leert dat het weggraven van 10 miljoen ton zand jaarlijks, tot een diepte van 10 cm, het verdwijnen van de bodemfauna over een gebied van 45 km2 met zich meebrengt, wat een totaal produktieverlies betekent van ruwweg 900 ton bodemorganismen en ruwweg 90 ton bodembewonende vissen met een commerciële waarde van misschien 10 miljoen frank. Daarbij komt natuurlijk dat veel van de belangrijke voedselorganismen meerdere jaren leven (m.a.w. het kan verschillende jaren duren alvorens deze organismen hun maximale voedingswaarde bereiken en zullen instaan voor de voortplanting). Wanneer niet voortdurend hetzelfde gebied wordt ontgonnen, zal de schade uiteindelijk veel groter zijn en kan geschat worden op tientallen miljoenen frank jaarlijks. Dergelijke cijfers zijn natuurlijk voor discussie vatbaar en mogen zeker nog niet als richtinggevend worden beschouwd, voornamelijk omdat ze uitgaan van een homogene verspreiding van zowel de vis als de bodemorganismen over de Noordzee. Dit is zeker niet het geval en het is daarom van het grootste belang de exacte verspreiding van beide componenten te kennen. Het aanwijzen van gebieden die meer voor exploitatie in aanmerking komen kan dan gebeuren op ernstige wetenschappelijke gronden, iets wat nu minder het geval is. Zandwinning zou ook de bodemsamenstelling kunnen wijzigen ter hoogte van de ontginningszones. Vele bodemorganismen echter zijn sterk aan bepaalde soorten sediment gebonden. Indien na zandexploitatie een ander sedimenttype overblijft, zal dit gebied hoogstwaarschijnlijk geherkoloniseerd worden door een andere bodemgemeenschap. In hoeverre deze nieuwe bodempopulatie kwa soorten en kwa aantal zal voldoen aan de noden van de vispopulaties is een open vraag.
6 - 7 - Is na zandwinning het sedimenttype niet gewijzigd, dan zal waarschijnlijk deze zone geherkoloniseerd worden door een analoge bodemgemeenschap. De visstock Behalve door het vernietigen van de bodemfauna als visvoedsel kan het weggraven van het sediment ook rechtstreeks de visstand beinvloeden door vernietiging van het broed. Een aantal vissoorten, waaronder de economisch zo belangrijke haring, zetten hun eieren af op grintbodems. Dit soort bodem komt slechts op een beperkt aantal plaatsen voor en is zeer waardevol voor de exploitatiefirma's. Wanneer de eieren niet rechtstreeks vernietigd worden, kan dit ook onrechtstreeks gebeuren door opnieuw bezinken van het tijdens de ontginning in het water opgewervelde slib. Dergelijke slibafzetting op eieren kan erg nadelig zijn voor de ontwikkeling ervan, en zelfs een fijn laagje is voldoende om de ontwikkeling volledig te beletten. Ook kan dit suspensiemateriaal zich vastzetten op kieuwen van jonge vissen en verstikking veroorzaken. Vooral vissen die zich met plankton voeden zijn hiervoor gevoelig. Besluit Het is duidelijk dat het voornemen om jaarlijks 20 tot 40 km2 zeebodem grondig te verstoren met vernietiging van alle hoger leven, behalve de dieren die zich snel genoeg kunnen verplaatsen, met het in suspensie brengen van een bepaalde hoeveelheid slib en met het vrijlaten van voedingszouten, een belangrijke invloed kan hebben op het marien milieu in de Belgische kustwateren. Het is van groot belang dat deze invloed geëvalueerd wordt met nagaan van alle mogelijke konsekwenties. Zelfs wanneer moest blijken dat de zandwinning geen onoverkomelijke gevolgen met zich meebrengt dan nog kan het wetenschappelijk onderzoek inzichten verschaffen over de optimale ontginning wat betreft tijd en plaats. Tijd, omdat rekening zou moeten gehouden met de biologische cycli in het sediment en in het water; plaats, omdat de zee verre van homogeen is en dat, zoals onze vissers reeds sedert eeuwen weten, de ene zandbank de andere niet is. Het moet mogelijk zijn om op deze wijze te komen tot een optimale regeling waarin zowel de gewettigde belangen van de vissers als de bestaande noodzaak aan zand en grint met elkaar kunnen verzoend worden : deze mineralen moeten immers toch ergens vandaan komen en het creëren van nog meer putten in de schaarse natuurgebieden op land die ons nog resten is evenmin een aanlokkelijk vooruitzicht. In het kader van de zand- en grintexploitaties op het kontinentaal plat stelde de Beheerseenheid Mathematisch Model Noordzee een aantal aanbevelingen voorop.
7 - 8 - Ca) Zorgen voor een nauwgezette naleving van de werkzones, voorzien in de Koninklijke en Hinisteriële Besluiten en dus geen ontginning aanvaarden op de Wandelaarbank. Cb) Voorstellen dat de exploitaties sterk verminderd zouden worden gedurende de fytoplanktonische voorjaarsbloei. Erop aandringen dat, na een proefperiode van drie jaar de concessies vernieuwd worden voor een nieuwe periode van tien jaar onder dezelfde voorwaarden enkel en alleen als de in dit verband ondernomen kontrolestudies geen schadelijke gevolgen voor het zeemilieu aan het licht brengen. Cc) De proefperiode van drie jaren voor zand- en grintexploitaties benutten om alle nuttige metingen en bijkomende studies uit te voeren teneinde beter de weerslag van deze exploitaties op het zeemilieu te kunnen verduidelijken. * ** ** Tot zover de zienswijze in verband met de zandwinning op onze kust van deze wetenschappelijke medewerkers Van het Laboratorium voor Morfolotie en Systematiek der Dieren Van de Rijksuniversiteit te Gent. Zoals U vaststelt worden daarin de potentiële gevaren aangehaald die het winnen van zand op onze kust kan veroorzaken en die reeds bij verschillende andere gelegenheden werden gepubliceerd~ zij het dan onder een andere formulering. Het is nóg een bewijs Voor het feit dat de overheid alle aandacht hieraan moet besteden temeer daar~ benevens de mogelijks onherroepelijke schade die aan de visstand op onze kust kan worden toegebracht~ nog tal van andere gevaren aan dergelijke aktiviteiten zijn verbonden. En ook daaromtrent ontvangen wij regelmatig reakties~ o.m. onder de vorm van diverse vragen. Zo bijvoorbeeld~ of het wel zin heeft (door storm) verdwenen zand aan te vullen met ander zand uit diezelfde kustwateren? Wij stellen inderdaad vast dat dit zand na nieuwe stormen weer is verdwenen. In dit verband publiceerden wij eerder een methode te Saintes-Marie-de-la-Mer (bij Marseille) alwaar men met succes gebruik blijkt te maken van "kunstgrasmatten". Een andere vraag is bijvoorbeeld of het uit zee gewonnen zand bruikbaar is voor bouwwerken. Daarop kunnen wij echter niet antwoorden maar het zijn in elk geval vragen waarvan het de moeite loont zo spoedig mogelijk een antwoord te kennen omdat intussen veel kwaad kan worden aangericht. Aangezien wij ter zake maar leken zijn en dus daarop zelf geen zinnig antwoord kunnen geven~ nemen wij ons voor bij een volgende gelegenheid één of ander expert aan het woord te laten.
... Hoe ziet een Rijke Noordzee eruit?
... Hoe ziet een Rijke Noordzee eruit? Samen voor een gezonde zee!... Stichting De Noordzee is de onafhankelijke natuur- en milieuorganisatie die zich inzet voor een duurzaam gebruik van de Noordzee en
Nadere informatieDe Noordzee HET ONTSTAAN
De Noordzee De Noordzee is de zee tussen Noorwegen, Groot-Brittannië, Frankrijk, België, Nederland, Duitsland en Denemarken. De Noordzee is een ondiepe (30-200 m) randzee van de Atlantische oceaan met
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk 3
Samenvatting Biologie Hoofdstuk 3 Samenvatting door een scholier 1018 woorden 18 januari 2017 0 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Biologie samenvatting H3 3.1 Ecosysteem: afgebakend gebied met
Nadere informatieLEVENSGEMEEN SCHAPPEN
LEVENSGEMEEN SCHAPPEN 1 E e n e i g e n h u i s, e e n p l e k o n d e r d e z o n Waarom groeien er geen klaprozen op het sportveld? Waarom leven er geen kwallen in de IJssel? Kunnen struisvogels wel
Nadere informatiePACCO-PARAMETERS DO - DOSSOLVED OXYGEN EC- DE ELEKTRISCHE CONDUCTIVITEIT ORP- DE REDOXPOTENTIAAL T - DE TEMPERATUUR. PaccoParameters
PACCO-PARAMETERS PH DO - DOSSOLVED OXYGEN EC- DE ELEKTRISCHE CONDUCTIVITEIT ORP- DE REDOXPOTENTIAAL T - DE TEMPERATUUR PH De ph geeft de zuurtegraad van het water weer. Ze varieert doorgaans op een schaal
Nadere informatieSlib van Afbraakprodukt tot Grondstof en van Voedingsstof tot Brandstof. Piet Hoekstra Geowetenschappen Waddenacademie
MUDWELL Slib van Afbraakprodukt tot Grondstof en van Voedingsstof tot Brandstof Piet Hoekstra Geowetenschappen Waddenacademie Oerol College 19 juni 2019 - Aanvang 13.30 u. MUDWELL - Teresa van Dongen Leeuwarden,
Nadere informatieBewoners. Noordzee. Introductie. Als de Noordzee een paspoort zou hebben dan zou het er zo uitzien:
Gemiddelde: diepte 94 meter Oppervlak: 572.000 km2 Bodem: hoofdzakelijk zand Bewoners van de Noordzee Introductie Als de Noordzee een paspoort zou hebben dan zou het er zo uitzien: De Noordzee is natuurlijk
Nadere informatieBepaling van het Biochemisch Zuurstofverbruik (BZV) in oppervlaktewater
Bepaling van het Biochemisch Zuurstofverbruik (BZV) in oppervlaktewater april 2005 One Cue Systems Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt zonder schriftelijke toestemming
Nadere informatieHoe proper is onze zee?
Hoe proper is onze zee? Colin Janssen Medewerking van M. Claessens en P. Roose Laboratorium voor Milieutoxicologie en Aquatische Ecologie Universiteit Gent Vervuiling een vlag die vele ladingen dekt? Vele
Nadere informatieONDERZOEK NAAR DE WATERKWALITEIT
ONDERZOEK NAAR DE WATERKWALITEIT Naam: Klas: Datum: 1 Situering van het biotoop Plaats: Type water: vijver / meer / ven / moeras/ rivier / kanaal / poel / beek / sloot / bron Omgeving: woonkern / landbouwgebied
Nadere informatieHelder water door quaggamossel
Helder water door quaggamossel Kansen en risico s Een nieuwe mosselsoort, de quaggamossel, heeft zich in een deel van de Rijnlandse wateren kunnen vestigen. De mossel filtert algen en zwevend stof uit
Nadere informatieEcologische effecten van verondieping van zandwinputten in het Gooimeer. Mike van der Linden. wat komt aan de orde
wat komt aan de orde Ecologische effecten van verondieping van zandwinputten in het Gooimeer Symposium Diepe plassen Amersfoort, 11 september 2008 Mike van der Linden enkele inleidende opmerkingen diepe
Nadere informatieBewoners van de Noordzee
Bewoners van de Noordzee Doel Materialen Vak Niveau Duur Werkwijze De leerlingen kunnen: verschillende groepen dieren noemen die in de Noordzee leven (vissen, anemonen, kwallen,kreeftachtigen); uitleggen
Nadere informatieHelp plastic afval de zeeën uit
Help plastic afval de zeeën uit 8 Plastic afval in zee is een toenemend probleem dat honderden diersoorten aantast. Ook zijn er grote onzekerheden over de indirecte effecten. Voldoende reden voor onmiddellijke
Nadere informatieNAVIGO NATIONAAL VISSERIJMUSEUM 1
NAVIGO NATIONAAL VISSERIJMUSEUM 1 COLOFOON Concept - Danny Vanthournout, aquariumtechnicus - Ann Legein, educatief medewerker Realisatie - Danny Vanthournout, aquariumtechnicus - Ann Legein, educatief
Nadere informatieLesbrief. biologie NATUUR EN MILIEU OPDRACHT 1 - MAASVLAKTE 2
Lesbrief Onderbouw voortgezet onderwijs - VMBO NATUUR EN MILIEU De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per schip in Rotterdam binnen.
Nadere informatieToestandsevaluatie Natuur 2015 (T2015)
Toestandsevaluatie Natuur 2015 (T2015) Belangrijkste toestand en trend resultaten thema s waterkwaliteit, leefomgeving, fauna en flora Opzet Evaluatie natuurlijkheid hoofdlijnen Thema waterkwaliteit Thema
Nadere informatievwo energie en materie 2010
vwo energie en materie 2010 De Noordzee Allerlei activiteiten en ingrepen van de mens hebben effect op het ecosysteem van de Noordzee. Zo is de aanvoer van zouten toegenomen door de landbouw en als gevolg
Nadere informatieLESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - VMBO - BIOLOGIE OPDRACHTEN
NATUUR EN MILIEU LESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - VMBO - BIOLOGIE De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per schip in Rotterdam
Nadere informatieHAVENECONOMIE EN ECOLOGIE:
HAVENECONOMIE EN ECOLOGIE: (ON)VERZOENBAAR? Is een verdere scheldeverdieping mogelijk, gewenst, noodzakelijk? Jean Jacques Peters Raadgevend Ingenieur Leader Port of Antwerp International Expert Team Jean
Nadere informatieLESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - HAVO - AARDRIJKSKUNDE ANTWOORDEN
ZAND BOVEN WATER LESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - HAVO - AARDRIJKSKUNDE Rotterdam is de belangrijkste haven van Europa. Steeds meer containers, grondstoffen en andere spullen worden via Rotterdam
Nadere informatieLees eerst informatie 1 tot en met 7 en beantwoord dan vraag 40 tot en met 52. Bij het beantwoorden van die vragen kun je de informatie gebruiken.
De Waddenzee Lees eerst informatie 1 tot en met 7 en beantwoord dan vraag 40 tot en met 52. Bij het beantwoorden van die vragen kun je de informatie gebruiken. 2p 40 In de informatie worden biotische en
Nadere informatieOrganisch (rest)materiaal als Bodemverbeteraar
17-1- Organisch (rest)materiaal als Bodemverbeteraar BODEM De Bodem Van Groot naar Klein tot zeer klein 2 1 17-1- Bodemprofiel Opbouw van de bodem Onaangeroerd = C Kleinste delen = 0 en A Poriënvolume
Nadere informatieBiologisch baggeren van veenkoloniale waterpartijen met Krabbenscheer en Groene glazenmaker
Persbericht Platform Berend Botje Biologisch baggeren van veenkoloniale waterpartijen met Krabbenscheer en Groene glazenmaker Inleiding De afgelopen jaren heeft stichting Platform Berend Botje er regelmatig
Nadere informatieBijlage VMBO-GL en TL
Bijlage VMBO-GL en TL 2009 tijdvak 1 biologie CSE GL en TL Bijlage met informatie. 913-0191-a-GT-1-b De Waddenzee - Informatie Lees eerst informatie 1 tot en met 7 en beantwoord dan vraag 40 tot en met
Nadere informatieFunctioneren van het voedselweb in het Eems estuarium onder gemiddelde en extreme omstandigheden
Functioneren van het voedselweb in het Eems estuarium onder gemiddelde en extreme omstandigheden Victor N. de Jonge, november 2013 Het Eems estuarium vormt ecologisch gezien één groot geheel, maar dat
Nadere informatieAdvies. Aan: Waddenfonds Van: Waddenacademie Datum: April 2015 Betreft: Garnalenvisserij. Inleiding
Advies Aan: Waddenfonds Van: Waddenacademie Datum: April 2015 Betreft: Garnalenvisserij Inleiding Het Waddenfonds heeft de Waddenacademie gevraagd advies uit te brengen ten aanzien van het thema garnalenvisserij.
Nadere informatieLESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - VMBO - BIOLOGIE ANTWOORDEN OPDRACHT 1 - MAASVLAKTE 2
NATUUR EN MILIEU LESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - VMBO - BIOLOGIE De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per schip in Rotterdam
Nadere informatieAerobe dissimilatie = de afbraak van glucose (maar ook vetzuren en aminozuren) met behulp van zuurstof, waardoor energie vrijkomt om ATP te maken.
Begrippenlijst door Lauke 1056 woorden 23 oktober 2017 5,5 1 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Begrippen biologie hoofdstuk 2 Aerobe dissimilatie = de afbraak van glucose (maar ook vetzuren en
Nadere informatie11 BELANGRIJKE REDENEN WAAROM RECREATIEVE KIEW- EN WARRELNETTEN MOETEN VERBODEN WORDEN IN BELGIE
11 BELANGRIJKE REDENEN WAAROM RECREATIEVE KIEW- EN WARRELNETTEN MOETEN VERBODEN WORDEN IN BELGIE 1. Dankzij de Habitatrichtlijn van de Europese Unie is de bruinvis een beschermde soort die onder het strengste
Nadere informatieWaterkwaliteitsbepaling m.b.v. Macrofauna
Inhoud Waterkwaliteitsbepaling m.b.v. Macrofauna Inleiding Proef 1. Algemene bepalingen. Proef 2. Bepaling waterkwaliteit met behulp van kleine waterdieren (makrofauna). Verzameltabel voor alle resultaten.
Nadere informatieE C O L O G I E Ecologie Factoren die invloed hebben op het milieu: Niveaus van de ecologie:
E C O L O G I E Ecologie = wetenschap die bestudeert waarom bepaalde planten en dieren ergens in een bepaald milieu voorkomen en wat de relaties zijn tussen organismen en dat milieu Factoren die invloed
Nadere informatieDienst Continentaal Plat
Dienst Continentaal Plat Zand-en grindwinningin het Belgische deel van de Noordzee http://economie.fgov.be Belangrijkste taken Beheer van het Fonds voor Zandwinning Afleveren van vergunningen Beheer van
Nadere informatieMilieu-effectenbeoordeling van het project ingediend door de AG Haven Oostende.
KONINKLIJK BELGISCH INSTITUUT VOOR NATUURWETENSCHAPPEN BEHEERSEENHEID MATHEMATISCH MODEL VAN DE NOORDZEE AFDELING BEHEER VAN HET MARIENE ECOSYSTEEM Milieu-effectenbeoordeling van het project ingediend
Nadere informatieWilly Baeyens, Natacha Brion, Frank Dehairs en Martine Leermakers
DE SCHELDE EN DE BELGISCHE KUSTZEE: ECOSYSTEEM OF AFVOERSYSTEEM VAN POLLUENTEN Willy Baeyens, Natacha Brion, Frank Dehairs en Martine Leermakers Brussels Research Unit for Environmental, Geochemical and
Nadere informatieBijlage VMBO-KB. biologie CSE KB. tijdvak 1. Bijlage met informatie.
Bijlage VMBO-KB 2009 tijdvak 1 biologie CSE KB Bijlage met informatie. 913-0191-a-KB-1-b De Waddenzee - Informatie Lees eerst informatie 1 tot en met 5 en beantwoord dan vraag 37 tot en met 46. Bij het
Nadere informatieMens, natuur & milieu
Mens, natuur & milieu Lesbrief Biologie. In dit thema ga je aan de gang met opdrachten die gaan over de ontwikkelingen in het havengebied en de gevolgen voor natuur en milieu. Deze opdracht is een lesbrief
Nadere informatieLesbrief. biologie NATUUR EN MILIEU OPDRACHT 1 - MAASVLAKTE 2
Lesbrief Onderbouw voortgezet onderwijs - VWO NATUUR EN MILIEU De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per schip in Rotterdam binnen.
Nadere informatiePrijslijst Loodvrije gewichten
Prijslijst Loodvrije gewichten Modified Materials BV januari 2015 Iets kopen? Lees alstublieft onderstaande tekst en stuur ons een e-mail op loodvrij.vissen@gmail.com met wat u zou willen hebben. Wij bevestigen
Nadere informatieDe Waddenzee - Informatie
De Waddenzee - Informatie Lees eerst informatie 1 tot en met 7 en beantwoord dan vraag 40 tot en met 52. Bij het beantwoorden van die vragen kun je de informatie gebruiken. Informatie 1 De Waddenzee R
Nadere informatieSedimentatie in Harderwijker Bocht ten gevolge van de strekdam bij Strand Horst Noord
Sedimentatie in Harderwijker Bocht ten gevolge van de strekdam bij Strand Horst Noord In het gebied tussen de strekdammen bij Strand Horst Noord en de bebouwing van Harderwijk ligt een klein natuurgebied
Nadere informatie17. Kleurrijk oceaanwater
Opmaak-Satelliet-pam 21-06-2005 16:38 Pagina 114 17. Kleurrijk oceaanwater Het aardoppervlak bestaat voor tweederde uit water. Geen wonder dat de kunstmanen die in een baan om de aarde zijn gebracht om
Nadere informatieHet Belgische luchttoezicht boven de Noordzee
Het Belgische luchttoezicht boven de Noordzee Twaalf jaar diversifiëring van opdrachten Het Belgische programma voor luchttoezicht boven de Noordzee werd opgestart in 1991. Dit toezicht vanuit de lucht
Nadere informatieKlimaatsverandering en de mariene omgeving, ver van ons bed?
Klimaatsverandering en de mariene omgeving, ver van ons bed? JOHAN ROBBENS Studiedag Landbouw en Klimaat 17 april 2018, Melle Impact van klimaatsverandering op de zee Verzuring van oceanen Verhoging Temperatuur
Nadere informatieLESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - HAVO - BIOLOGIE OPDRACHTEN OPDRACHT 1 - MAASVLAKTE 2
NATUUR EN MILIEU LESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - HAVO - BIOLOGIE De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per schip in Rotterdam
Nadere informatie4 HAVO thema 7 Ecologie EXAMENTRAINER OEFENVRAGEN
Examentrainer Vragen Microscopisch ecosysteem in de Maarsseveense Plassen Er is een ingewikkelde wapenwedloop aan de gang in de Maarsseveense Plassen. Op microscopische schaal wel te verstaan. Kiezelalgen
Nadere informatieLes Koolstofkringloop en broeikaseffect
LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Basisles Koolstofkringloop en broeikaseffect Werkblad Les Koolstofkringloop en broeikaseffect Werkblad Zonlicht dat de aarde bereikt, zorgt ervoor dat het aardoppervlak warm
Nadere informatiePiramidetocht. Namen: Colofon. Uitgave 2015 Nationaal Park Weerribben-Wieden Veldopdrachten:
Colofon Uitgave 2015 Nationaal Park Weerribben-Wieden www.np-weerribbenwieden.nl Piramidetocht Veldopdrachten: Life & Nature centrum de RietNymf Illustraties: Femke van Gent Vormgeving: Ontwerpbureau Lood
Nadere informatieIn de ecologie bestudeert men de relatie tussen de organismen en het milieu waar ze voorkomen.
Samenvatting Thema 3: Ecologie Basisstof 1 In de ecologie bestudeert men de relatie tussen de organismen en het milieu waar ze voorkomen. Waarom leeft het ene dier hier en het andere dier daar? Alle organismen
Nadere informatieWaterkwaliteit 2: Natuur/chemie
Waterkwaliteit 2: Natuur/chemie Prof. ir. Hans van Dijk 1 Afdeling Watermanagement Sectie Gezondheidstechniek Inhoud hydrologische kringloop kwalitatief 1. regenwater 2. afstromend/oppervlaktewater. infiltratie
Nadere informatieWILFRIED VANDAELE Wenduine, 23 februari 2013. -tot laagwaterlijn: Vlaanderen -dieper in zee: België. Nu: tegen 100-jarige stormen
WILFRIED VANDAELE Wenduine, 23 februari 2013 2 -tot laagwaterlijn: Vlaanderen -dieper in zee: België Nu: tegen 100-jarige stormen 2100 Straks: tegen 1000-jarige stormen (bv. strand + dijk Wenduine) Plan
Nadere informatie1. Biotische factoren (zijn afkomstig van andere organismen) - voedsel - soortgenoten - ziekteverwekkers - vijanden
Ecologie De wetenschap die bestudeert waarom bepaalde planten en dieren ergens in een bepaalde leefomgeving (milieu) voorkomen en wat de relaties zijn tussen organisme en hun milieu 1. Biotische factoren
Nadere informatieLOKALE ECOLOGISCHE KENNIS VAN DE VISSERIJ: PLADIJS IN EEN RUIMER PLAATJE
Bron: VLIZ Fotogalerij - Collectie Daniel Moeyaert, 2008 LOKALE ECOLOGISCHE KENNIS VAN DE VISSERIJ: PLADIJS IN EEN RUIMER PLAATJE An Vanhulle An Vanhulle Universiteit Gent Vakgroep Internationaal Publiekrecht,
Nadere informatieEilanden en biotische veranderingen in zee. Dr. ir. M.J. Baptist
Eilanden en biotische veranderingen in zee Dr. ir. M.J. Baptist Megasuppletie Zandmotor Megasuppleties kunnen in de vorm van een eiland of schiereiland worden uitgevoerd. Eerste ontwerp ( Kustboekje,
Nadere informatieEindexamen biologie pilot havo I
Bromelia s Van haar oma werd gezegd, dat ze groene vingers had. Ook haar moeder is dagelijks in de weer om planten te verzorgen. De nieuwste rage bij haar thuis zijn Bromelia s (zie afbeelding 1 en 2).
Nadere informatieMilieu-effectenbeoordeling van het project ingediend door de AG Haven Oostende.
KONINKLIJK BELGISCH INSTITUUT VOOR NATUURWETENSCHAPPEN BEHEERSEENHEID MATHEMATISCH MODEL VAN DE NOORDZEE AFDELING BEHEER VAN HET MARIENE ECOSYSTEEM Milieu-effectenbeoordeling van het project ingediend
Nadere informatie2018 no. 77 AFKONDIGINGSBLAD VAN ARUBA
2018 no. 77 AFKONDIGINGSBLAD VAN ARUBA LANDSBESLUIT, houdende algemene maatregelen, van 20 december 2018 houdende instelling van het Parke Marino Aruba (Landsbesluit Parke Marino Aruba) Uitgegeven, 21
Nadere informatieVerterende bodembacteriën? Aanwezigheid van amylase producerende bacteriën in de bodem
Inleiding In de bodem leven bacteriën die het enzym amylase produceren. Amylase breekt zetmeelmoleculen (lange ketens van aan elkaar gekoppelde glucosemoleculen) af tot losse glucosemoleculen. In dit experiment
Nadere informatieTussenresultaten De Zandmotor: Aanjager van innovatief kustonderhoud
Tussenresultaten 2011-2015 De Zandmotor: Aanjager van innovatief kustonderhoud De Zandmotor In 2011 is voor de kust van Ter Heijde en Kijkduin De Zandmotor aangelegd: een grote kunstmatige zandbank in
Nadere informatieInvloed Waterkwaliteit op de Onderwater Flora en Fauna
Invloed Waterkwaliteit op de Onderwater Flora en Fauna Gezond en voedselrijkwater waarborgt een diversiteit aan Flora en Fauna. Een wankel evenwicht tussen de biologische elementen. Index. De voedselketen.
Nadere informatieMestverwerking in De Peel
Mestverwerking in De Peel Mestverwerking Jan van Hoof, Jeanne Stoks, Wim Verbruggen Maart 2012 Agenda Doel van de avond Wat is mest? Wat is het mestprobleem? Waar komt mest vandaan? Hoeveel mest is er?
Nadere informatieKoolstof wordt teruggevonden in alle levende materie en in sedimenten, gesteenten, de oceanen en de lucht die we inademen.
Koolstofcyclus Samenvatting Koolstof wordt teruggevonden in alle levende materie en in sedimenten, gesteenten, de oceanen en de lucht die we inademen. Er is een uitwisseling van koolstof tussen oceanen,
Nadere informatieGrondwater beïnvloedt kwaliteit Limburgse beken
Grondwater beïnvloedt kwaliteit Limburgse beken Resultaten WAHYD Hoe zit het in elkaar: afkijken bij Noord-Brabant In het onderzoeksproject WAHYD (Waterkwaliteit op basis van Afkomst en HYDrologische systeemanalyse)
Nadere informatieWat zijn de effecten van suppleties op de Habitats van zeebaars en harder?
Wat zijn de effecten van suppleties op de Habitats van zeebaars en harder? Telt dit door in de aanwezigheid en vangbaarheid? 30-04-16, Marcel Rozemeijer Europese Unie, Europees Fonds voor Maritieme Zaken
Nadere informatieDe visserij. Frank Beens Groep 7
De visserij Frank Beens Groep 7 Inhoud Inleiding Hoofdstukken 1. Geschiedenis 2. Waar wordt op gevist? 3. De Genemuider vissers 4. De visafslag 5. Vis is gezond 6. Vragen Eigen mening Bronvermelding Inleiding
Nadere informatieSamenvatting. Indicatoren voor ecologische effecten hangen sterk met elkaar samen
Samenvatting Er bestaan al jaren de zogeheten Richtlijnen voor goede voeding, die beschrijven wat een gezonde voeding inhoudt. Maar in hoeverre is een gezonde voeding ook duurzaam? Daarover gaat dit advies.
Nadere informatieMeervoudig ruimtegebruik op zee
Windturbineparken en aquacultuur Theo Reijs, senior adviseur Kader Ontwerp Nationaal Waterplan (min V&W, coördinerend), en daarbinnen Ontwerp Beleidsnota Noordzee (dec 2008) afstemming tussen gebruikers
Nadere informatieFijn stof in Nederland: stand van zaken en beleidsimplicaties na het tweede BOP. onderzoeksprogramma
Fijn stof in Nederland: stand van zaken en beleidsimplicaties na het tweede BOP onderzoeksprogramma Fijn stof in Nederland: stand van zaken en beleidsimplicaties na het tweede BOP onderzoeksprogramma
Nadere informatieWaarom ik hier ben (of op zee)
Waarom ik hier ben (of op zee) Science Night 11-11-2016 Nikki Dijkstra AiO Mariene biogeochemie Aardwetenschappen Leraren (volgens Google) Wetenschappers (volgens Google) Heel veel boeken Onafhankelijke
Nadere informatieI2 ) PB nr. C 131 van , blz. 18.
25 2 78 Publikatieblad van de Europese Gemeenschappen Nr L 54/ 19 RICHTLIJN VAN DE RAAD van 20 februari 1978 betreffende de afvalstoffen afkomstig van de titaandioxyde-industrie (78/ 176/EEG) DE RAAD VAN
Nadere informatiePlastics: Mondiaal en lokaal probleem
Plastics: Mondiaal en lokaal probleem Lisbeth Van Cauwenberghe Prof. Dr. Colin Janssen Lisbeth.VanCauwenberghe@UGent.be Plastic, een succesverhaal! 1850 Celluloid 1970 1 st plastic bumpers 1939 Nylon 1907
Nadere informatieOpen Water Diver DUIKOMGEVING
Open Water Diver DUIKOMGEVING DUIKOMGEVING Omstandigheden (Temperatuur, Zicht, Stroming, Bodemsamenstelling, Onderwaterleven, Zonlicht) Zoet water en zout water Duiken in zee (getijden) OMSTANDIGHEDEN
Nadere informatieTIENPUNTENPLAN DE NEDERLANDSE NOORDZEEVISSERIJ
TIENPUNTENPLAN DE NEDERLANDSE NOORDZEEVISSERIJ Tweede Kamerfractie ChristenUnie Arie Slob 22 januari 2011 TIENPUNTENPLAN VOOR DE NEDERLANDSE NOORDEEVISSERIJ Het gaat gelukkig beter met de visbestanden
Nadere informatieNetje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp!
Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Haring! Verse haring! Wie maakt me los! Ik heb verse haring! Ha... ja, nou heb ik jullie aandacht, hè? Sorry, ik ben uitverkocht. Vandaag geen haring
Nadere informatieFysisch-chemische kwaliteit oppervlaktewater 2015
Vlaanderen is milieu Fysisch-chemische kwaliteit oppervlaktewater 2015 VLAAMSE MILIEUMAATSCHAPPIJ www.vmm.be DOCUMENTBESCHRIJVING Titel Fysisch-chemische kwaliteit oppervlaktewater 2015 Samenstellers Afdeling
Nadere informatieHEBBEN WE AQUACULTUUR NODIG? HET EINDE VAN JACHT OP VIS
DEPARTMENT OF ANIMAL PRODUCTION LABORATORY OF AQUACULTURE & ARTEMIAREFERENCE CENTER HEBBEN WE AQUACULTUUR NODIG? HET EINDE VAN JACHT OP VIS PROF DR. IR. PETER BOSSIER Oceanen: primaire productiviteit Phytoplankton:
Nadere informatiemilieucel V.V.H.V.- Astridlaan 30-8370 BLANKENBERGE 050/42.85.23 - milieucel@vvhv.be
Club: Wemmelse Vissers Datum: 15 december 2015 Staalnummer: 40/28 Weer: Bewolkt-droog Visuele vervuilingen: Geen Kleur water: Licht troebel Problemen: Lage vangsten Kwaliteitsbeoordeling vijverwater Balcaen
Nadere informatieVoedselweb en voedselketen
Informatie: Moeilijkheid:**** Tijdsduur: *** Een plant groeit, dieren eten die plant op, die dieren worden weer opgegeten door andere dieren, die dieren gaan weer dood, het dier wordt weer opgeruimd door
Nadere informatieVisbestanden in de Noordzee,
Indicator 11 juli 2008 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Door overbevissing staan veel visbestanden
Nadere informatieVoedselweb en -keten vmbo-b12. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 09 June 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/62387 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein
Nadere informatieCentrale Raad voor het Bedrijfsleven Bijzondere Raadgevende Commissie Visserij ADVIES
Centrale Raad voor het Bedrijfsleven Bijzondere Raadgevende Commissie Visserij ADVIES over de uitvoeringsbesluiten van de Wet van 20 januari 1999 ter bescherming van het mariene milieu in de zeegebieden
Nadere informatieVoedselweb en -keten vmbo-kgt12. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/62467
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 15 juli 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/62467 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs
Nadere informatieNaar aanleiding van hoofdstuk 7 Gedrag uit het Pasteur informatieboek heb ik dit verslag over gedrag (van dieren) moeten maken.
Praktische-opdracht door een scholier 1324 woorden 27 maart 2003 6,7 108 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding Naar aanleiding van hoofdstuk 7 Gedrag uit het Pasteur informatieboek heb ik dit verslag
Nadere informatie> < Veel voorkomende gevaarlijke stoffen. Voorbeelden van gevaarlijke stoffen
Voorbeelden van gevaarlijke stoffen Er zijn verschillende soorten gevaarlijke stoffen, met elk hun specifieke schadelijke effecten. Voorbeelden zijn: organische oplosmiddelen cyclische verbindingen zware
Nadere informatieKenniskring garnaal Zuid West
Kenniskring garnaal Zuid West De weg naar bestandsbeheer Noordzeegarnaal Yerseke 30 Oktober 2015 Kenniskring garnaal zuid west AGENDA 14:00 Voorstelrondje en verwachtingen (Marieke / allen) 14:20 Intro
Nadere informatieIk ben het Net. Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp!. VISSERIJ 5 6 GROEP. Dit verhaal is onderdeel van de Europese Verhalenkoffer.
VISSERIJ Ik ben het Net Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp!. Aangeboden door Dit verhaal is onderdeel van de Europese Verhalenkoffer. www.eu.nl -> onderwijs Europese Unie Haring! Verse
Nadere informatiePraktijk : Voorschrift bacterieel wateronderzoek
LTO42 Toets 5.1 Boek: Biologie voor het MLO. (zesde druk) H17, pag 347 t/m 350 H17, pag 354 t/m 357 H17, pag 362 t/m 373 (dit is hoofdstuk 16 van de vijfde druk, Blz 321-324, Blz 328-332, Blz 336-345)
Nadere informatieSamenvatting, conclusies en aanbevelingen
Samenvatting, conclusies en aanbevelingen De laatste jaren worden in toenemende mate geneesmiddelen voor mens en dier a aangetroffen in het milieu. Van enkele van die middelen is bekend dat ze bij vissen,
Nadere informatieToenemende druk van de Zeespiegelstijging
Break-out Sessie Scheldemonding Toenemende druk van de Zeespiegelstijging Youri Meersschaut (VO-MOW) en Gert-Jan Liek (RWS) Kennis vroegere onderzoeksagenda s Toename getijslag belangrijk onderwerp in
Nadere informatieWerkstuk Biologie : Biologische zuivering van afvalwater Waterzuiberingsbekkens
Lycée Mater Dei Luchtvaartlaan 72 1150 Brussel Docent: de heer. Waelkens Werkstuk Biologie : Biologische zuivering van afvalwater Waterzuiberingsbekkens Schooljaar 2004-2005 Manon Renard Laurence Delobelle
Nadere informatieDeel 4: de bedreigingen voor het koraal
Lesstof Deel 1: het koraalrif Deel 2: het koraal Deel 3: het belang van koraal Deel 4: de bedreigingen voor het koraal Deel 5: het beschermen van het koraal Deel 4: De bedreigingen voor het koraal Deze
Nadere informatieDossiernummer: 23-10-2013 Projectnummer:
Bijlagen bij verordening subsidies natuurvriendelijke oevers en vispaaiplaatsen 2014: 1. Inrichtingseisen natuurvriendelijke oevers en vispaaiplaatsen; 2. Richtlijnen voor natuurvriendelijk onderhoud.
Nadere informatieSecundair onderwijs - Tweede graad ASO - Natuurwetenschappen - Vakgebonden eindtermen
Secundair onderwijs - Tweede graad ASO - Natuurwetenschappen - Vakgebonden eindtermen I. Gemeenschappelijke eindtermen voor wetenschappen Gemeenschappelijke eindtermen gelden voor het geheel van de wetenschappen.
Nadere informatieinformatie: schelpen - slakken
informatie: schelpen - slakken Er leven tientallen soorten slakken op het wad en op de bodem van de Noordzee. Hun huisjes vind je vaak als schelpen op het strand. Er zijn slakjes die vooral grazend door
Nadere informatieEcosysteem voedselrelaties
Ecosysteem ecologie Ecosysteem voedselrelaties Oceanen: voedselweb + energiestromen Ga naar Mypip.nl en open de oefening 3 voedselketen - voedselweb Doe de oefening en maak vervolgens de aangeleverde vragen.
Nadere informatieBODEM Dikte sliblaag (cm) < 10 nvt Redoxpotentiaal (mv) > 0 nvt Geleidbaarheid (us/cm) < 1000 nvt ph > 6,5 nvt
Club: DE WEMMELSE VISSERS Staalnummer: 1 (vijver gemeentehuis) & 2 (vijver Balcaen) Visuele vervuilingen: Kleine hoeveelheid afval in water Problemen: NVT Datum: 2/12/2016 Weer: Bewolkt Kleur water: Helder
Nadere informatieEcologische Monitoring Kustverdedigingsproject Oostende. (t 0 -situatie, fase 3) AANVULLENDE STUDIE:
Ecologische Monitoring Kustverdedigingsproject Oostende (t 0 -situatie, fase 3) AANVULLENDE STUDIE: KWANTIFICERING EN KWALIFICERING VAN ORGANISCH MATERIAAL IN MARIENE SEDIMENTEN: HUN ONDERLINGE RELATIES
Nadere informatieMicroscale Spatial Distributions of Microbes in Marine Intertidal Sediments and Photosynthetic Microbial Mats C. de Carvalho Domingos Carreira
Microscale Spatial Distributions of Microbes in Marine Intertidal Sediments and Photosynthetic Microbial Mats C. de Carvalho Domingos Carreira Samenvatting 142 Samenvatting Marine sedimenten hebben de
Nadere informatieTestproject Coastbusters vlak vóór De Rampe
Testproject Coastbusters vlak vóór De Rampe Geplaatst op 21 juli 2018door DE BLIEDEMAKER Hannelore Maelfait in de bar van de Pannevissers (de YCDP) Een BLIEDEMAKER is een eerste gevangen haring. Natuurlijk
Nadere informatiePulsvisserij: wat weten we wel en niet?
Pulsvisserij: wat weten we wel en niet? Nathalie Steins & Adriaan Rijnsdorp, IMARES Wageningen UR 20 juni 2016 Background NL vloot heeft 80% Noordzee tong quota Zorgen over traditionele vangstmethode (boomkor)
Nadere informatie