WITTE DONDERDAG. 17 april 2014, uur Oude Kerk

Transcriptie

1 WITTE DONDERDAG 17 april 2014, uur Oude Kerk INLEIDING Vanavond beginnen de bijeenkomsten rond het Paasfeest. Veertig dagen hebben we ons hierop voorbereid. Op deze avond gedenken we hoe Jezus voor de laatste keer brood en wijn met zijn leerlingen deelde. Voorafgaande aan die maaltijd waste hij de voeten van zijn leerlingen, waarbij hij hun liet zien hoe ver je kunt gaan in elkaar dienen en liefhebben. Dit gebeurde op de avond dat Israël de paasmaaltijd vierde. Dat is de maaltijd waarop de Joden, onder het eten van ongerezen brood en bittere kruiden, elkaar vertellen over de bevrijding uit de slavernij en het wegtrekken uit Egypte. Zo gedenken ook wij vanavond de bevrijding uit wat ons als mensen gevangen kan houden en tot slaaf kan maken. We gedenken hoe we geroepen zijn om vrije mensen te zijn. Aansteken van de kaarsen VOORBEREIDING Intochtslied: Lied 67:1,3 God zij ons gunstig en genadig. Hij schenke ons 't gezegend licht dat overvloedig en gestadig straalt van zijn heilig aangezicht; opdat hier op aarde elk uw weg aanvaarde en tot U zich wend ', zo, dat allerwegen ieder volk de zegen van uw heil erkent. De aarde heeft de vrucht gegeven, die door de hemel werd verwekt, en uit haar schoot ontspruit nieuw leven waar God zijn hand houdt uitgestrekt. God is ons genegen, onze God geeft zegen, Hij die alles geeft, Hij zal zijn geprezen, Hem zal alles vrezen wat op aarde leeft. Onze hulp Voorganger: Onze hulp is in de naam van de Heer Gemeente: Die de hemel en de aarde gemaakt heeft Voorganger: De Heer zij met U Gemeente: Ook met u zij de Heer We lezen uit Psalm 113 (:4-8) Deze psalm hebben Jezus en zijn leerlingen gezongen, voorafgaande aan de pesachmaaltijd. En nog altijd worden deze woorden door de Joden gezongen op de seideravond. 1

2 Verheven boven alle volken is de HEER, verheven boven de hemel zijn luister. Wie is gelijk aan de HEER, onze God, die hoog daar boven zijn woning heeft, die zijn oog richt naar beneden, wie in de hemel en op de aarde? Hij verheft uit het stof wie berooid is, uit het vuil tilt hij op wie alles ontbeert. Hij laat hem wonen bij hooggeplaatsten, bij de hoogsten van zijn volk. DIENST VAN HET WOORD Gebed voor de Witte Donderdag Mattheüs 26:6-13 Toen Jezus in Betanië in het huis van Simon - degene die aan huidvraat had geleden - aanlag voor een maaltijd, kwam er een vrouw naar hem toe. Ze had een albasten flesje met zeer kostbare olie bij zich en goot die uit over zijn hoofd. De leerlingen ergerden zich toen ze dit zagen en zeiden: Wat een verspilling! Die olie had immers duur verkocht kunnen worden, dan hadden we het geld aan de armen kunnen geven. Jezus hoorde het en zei: Waarom vallen jullie deze vrouw lastig? Zij heeft iets goeds voor mij gedaan. Want de armen zijn altijd bij jullie, maar ik zal niet altijd bij jullie zijn. Door die olie over mij uit te gieten, heeft ze mijn lichaam voorbereid op het graf. Ik verzeker jullie: waar ook ter wereld het goede nieuws verkondigd zal worden, zal ter herinnering aan haar verteld worden wat zij heeft gedaan. Gezang 178:3 en 4 Om de zalving door een vrouw, vreugdeolie, geur van rouw, teken van wat komen zou, Kyrie eleison. Om het brood, Heer, dat Gij breekt, om de beker die Gij reikt, om de woorden die Gij spreekt, Kyrie eleison. Bijbellezing: Johannes 13: Jezus, die wist dat de Vader hem alle macht had gegeven, dat hij van God was gekomen en weer naar God terug zou gaan, 4 stond tijdens de maaltijd op. Hij legde zijn bovenkleed af, sloeg een linnen doek om 5 en goot water in een waskom. Hij begon de voeten van zijn leerlingen te wassen en droogde ze af met de doek die hij omgeslagen had. 6 Toen hij bij Simon Petrus kwam, zei deze: U wilt toch niet mijn voeten wassen, Heer? 7 Jezus antwoordde: Wat ik doe, begrijp je nu nog niet, maar later zul je het wel begrijpen. 8 O nee, zei Petrus, míjn voeten zult u niet wassen, nooit! Maar toen Jezus zei: Als ik ze niet mag wassen, kun je niet bij mij horen, 9 antwoordde hij: Heer, dan niet alleen mijn voeten, maar ook mijn handen en mijn hoofd! 10 Hierop zei Jezus: Wie gebaad heeft hoeft alleen nog zijn voeten te wassen, hij is al helemaal rein. Jullie zijn dus rein maar niet allemaal. 11 Hij wist namelijk wie hem zou verraden, daarom zei hij dat ze niet allemaal rein waren. 2

3 12 Toen hij hun voeten gewassen had, deed hij zijn bovenkleed aan en ging weer naar zijn plaats. Begrijpen jullie wat ik gedaan heb? vroeg hij. 13 Jullie zeggen altijd meester en Heer tegen mij, en terecht, want dat ben ik ook. 14 Als ik, jullie Heer en jullie meester, je voeten gewassen heb, moet je ook elkaars voeten wassen. 15 Ik heb een voorbeeld gegeven; wat ik voor jullie heb gedaan, moeten jullie ook doen. 16 Waarachtig, ik verzeker jullie: een slaaf is niet meer dan zijn meester, en een afgezant niet meer dan wie hem zendt. 17 Je zult gelukkig zijn als je dit niet alleen begrijpt, maar er ook naar handelt. Overdenking Lied Toen Jezus wist: nu is gekomen het uur om door de nacht te gaan, heeft Hij een linnen doek genomen en water in een schaal gedaan. 2. Hij gaf ons zwijgende een teken en kwam ons voet voor voet nabij, Hij deed het water van zich spreken, het stort zich uit en reinigt mij. 3. Zo is de Heer een knecht geworden en tot de bodem toe gegaan om ons met ootmoed te omgorden, Hij doet ons zijn geringheid aan. 4. Heer van mijn hart, U bent gekomen de nacht door naar uw grote dag, ik heb in eenvoud aangenomen dat ik U daarin volgen mag. DIENST VAN DE GAVEN Collecte DIENST VAN DE TAFEL Lied Het brood in de aarde gevonden, het brood door handen gemaakt, het brood van tranen en zorgen, dat brood dat naar mensen smaakt. 2. Het brood van oorlog en vrede, het dagelijks eendere brood, het vreemde brood van de liefde, het stenen brood van de dood. 3. Het brood dat wij duur verdienen, ons lichaam,ons geld, ons goed, het brood van ons samen leven, die schamele overvloed. 4. Dat brood dat wij moeten eten om niet verloren te gaan. Wij delen het met elkander ons hele mensenbestaan. 5. Gij deelt het met ons, zo deelt Gij U zelf aan ons uit voorgoed, een mens om nooit te vergeten, een God van vlees en bloed. 3

4 Nodiging Tafelgebed We delen brood en wijn Slotgebed Slotlied Tussentijds 157 Gedenken wij dankbaar de daden des Heren, zijn leven, zijn dood en verrijzenis, en dat wij oprecht tot Jezus ons bekeren die onze God en leidsman ten leven is Hoe hadden wij onze bestemming vernomen, was Jezus de weg niet ten einde gegaan. Wie zouden wij zijn, als Hij niet was gekomen om in zijn lichaam onze dood te doorstaan. Hoe zouden wij ooit voor elkaar kunnen leven, had Hij ons de liefde niet voorgeleefd, die tot de dood zich prijs heeft willen geven, die, Zoon van God, ons aller slaaf is geweest. Gij eerste der mensen die weerloos en eenzaam als graan in de aarde gestorven zijt, Gij wordt ons brood, maak ons met U gemeenzaam, van harte maak tot wederdienst ons bereid. Wegzending en zegen 4

5 GOEDE VRIJDAG 18 april 2014, uur Vredebergkerk. Op Goede Vrijdag denken we na over Jezus weg naar Golgotha, over zijn inzet en trouw. Wat we lezen, zingen en bidden gaat ook over ons en onze wereld. Wij bidden waken met hem mee. We komen in stilte de kerk binnen Openingslied: Lied 556:1,2,3,4 Alles wat over ons geschreven is gaat Gij volbrengen deze laatste dagen, alle geboden worden thans voldragen, alle beproeving van de wildernis. Gods schepping die voor ons gesloten bleef ontsluit Gij weer, Gij opent onze harten, die Zoon van David zijt en Man van Smarte, Koning der Joden die de dood verdreef. Jezus, de haard van uw aanwezigheid zal in ons hart een vreugdevuur ontsteken. Gij gaat vooraan, Gij zult ons niet ontbreken, Gij Hogepriester in der eeuwigheid. Gij onderhoudt de vlam van ons bestaan, aan U, O Heer, ontleent het brood zijn leven, ons is een lofzang in de mond gegeven, sinds Gij de weg van 't offer zijt gegaan. Kyrie-gebed We lezen het verhaal van Jezus lijden en sterven uit het evangelie van Mattheüs Mattheüs 26:1-13 Lied gezang 178:1,3 Jezus, om uw lijden groot, om uw leven en uw dood die volbrengen 't recht van God, Kyrie eleison. Om de zalving door een vrouw, vreugdeolie, geur van rouw, teken van wat komen zou, Kyrie eleison. 5

6 Mattheüs 26:14-29 Lied gezang 348:6,7 Het is en moet zo blijven de gave van uw hand, al wat wij van U krijgen, de vruchten in de mand, de broden op de tafel tot eer van U, o God en Heer, halleluja! Gij hebt U zelf gegeven als zaad, voor ons ontkiemd, uw hart en ziel en zegen, Gij zijt het, die ons dient met vlees en bloed en leven o God en Heer, groot is uw eer, halleluja! Mattheüs 26:30-46 Lied 571:1,2 In stille nacht houdt Hij de wacht waar alle and ren slapen. De ogen zwaar, de harten moe, hebben wij Hem verlaten. Waarom blijft niet het laatste lied in onze harten hangen? De lofzang klonk, maar is verstomd. De dood houdt ons omvangen. Mattheüs 26:47-56 Lied 571:4,5 In stille nacht heeft Hij volbracht de doortocht voor ons leven. De nieuwe morgen van Gods trouw heeft Hij ons doorgegeven. Tot aan het einde van de tijd zal ik zijn wachtwoord horen: Waakt dan en bidt! Dan raak ik nooit meer aan de nacht verloren. Mattheüs 26:57-68 Lied 587:1,2 1. Licht voor de wereld, geeft U zich gevangen in deze nacht van duistere belangen? Ik zoek U, Heer, en vraag U: maak mijn oren heel om te horen. 2. Eén mens moet sterven om een volk te redden. Door uw gehoorzaam lijden kan ik verder, warm ik mij aan uw liefde die niet loochent. Open mijn ogen. Mattheüs 26:69-27:10 Lied 587:3,4 3. Hemelse koning, door God uitgekozen, waarom staat U terecht als rechteloze? U hebt geen schuld, de waarheid is geschonden. U draagt mijn zonden. 6

7 4. Hier is God zelf, ontdaan van alle glorie, de mens die uit de hemel is geboren. Ik ben de gesel die hem openhaalde, ik laat hem vallen. Mattheüs 27:11-25 Lied 269:3,4 Zo is de Heer een knecht geworden en tot de bodem toe gegaan om ons met ootmoed te omgorden, Hij doet ons zijn geringheid aan. Heer van mijn hart, U bent gekomen de nacht door naar uw grote dag, ik heb in eenvoud aangenomen dat ik U daarin volgen mag. Mattheüs 27:26-44 Lied 25a Mijn ogen zijn gevestigd op God, of Hij mij redt. Mijn hart, hoezeer onrustig, heb ik op Hem gezet. Kan ik de nacht verduren, waarin Gij verre zijt? Gij zult mijn voeten sturen in 't duister van de tijd. Maar wees mij dan genadig en richt mijn leven op, dat ik opnieuw gestadig kan gaan in 's levens loop. Mijn hart, hoezeer onrustig, heb ik op U gezet, mijn ogen zijn gevestigd op U, tot Gij mij redt. Mattheüs 27:45-50 De kaars wordt gedoofd - Stilte Lied 598 Als alles duister is, ontsteek dan een lichtend vuur dat nooit meer dooft, vuur dat nooit meer dooft, als alles duister is ontsteek dan een lichtend vuur dat nooit meer dooft, vuur dat nooit meer dooft. Mattheüs 27:51-56 Lied 561:1,4,5 1. O Liefde die verborgen zijt in diepe stilten eeuwigheid, erbarm U over ons bestaan, het wordt verraden en verdaan. 4. O Liefde uit de eeuwigheid die met ons mens geworden zijt, wij bidden, laat ons niet alleen in al het duister om ons heen, 7

8 5. opdat ook wij o Heer U niet verlaten in uw diep verdriet maar bij U zijn in al de pijn waarmee de mensen mensen zijn. Mattheüs 27:57-66 Tussentijds Graan dat in de aarde, in het graf neerdaalt, is als zaad, dat stervend naar de morgen taalt. Liefde staat op, al sliep zij totterdood. Liefde groeit als koren, halmen groen en groot. 2. Met geweld begraven werd de liefde Gods. Rest haar niets dan rusten in de harde rots? Jezus is dood, geen weg lijkt meer te gaan. Liefde groeit als koren, als het groene graan. 3. Zaad van God, verloren in de harde steen, en ons hart, in doornen vruchteloos alleen, - heen is de nacht, de derde dag breekt aan. Liefde groeit als koren, als het groene graan. Gebed Lied Nu valt de nacht. Het is volbracht: de Heer heeft heel zijn leven voor het menselijk geslacht in Gods hand gegeven. 2. De wereld gaf Hem slechts een graf, zijn wonen was Hem zwerven; al zijn onschuld werd Hem straf en zijn leven sterven. 3. Hoe slaapt Gij nu, die men zo ruw aan 't kruishout heeft gehangen. Starre rotsen houden U, rots des heils, gevangen. 4. 't Is goed, o Heer, Gij hoeft de eer van God niet meer te staven. Leggen wij ons bij U neer, in uw dood begraven. 5. Hoe wonderlijk, uitzonderlijk een sabbat is gekomen: eens voor al heeft Hij het juk van ons afgenomen. We verlaten in stilte de kerk. 8

9 STILLE ZATERDAG - PAASWAKE 19 april 2014, uur Oude Kerk Feest- en gedenkdagen beginnen in de bijbel op de avond. Zo zijn ook wij al in de nacht bij elkaar om te vieren dat het Paasfeest begint. Het LICHT van Christus breekt door in de duisternis van de dood. In de Paaswake wordt de doorgang van dood naar leven gevierd. We beginnen met de lof van het licht. Het is donker in de kerk en in de wereld op deze avond. We zingen: Lied 598 (3x) Als alles duister is, ontsteek dan een lichtend vuur dat nooit meer dooft vuur dat nooit meer dooft. De Paaskaars wordt brandend binnengedragen. DE VIERING VAN HET LICHT diaken: allen: diaken: allen: diaken: allen: Christus, het licht van de wereld. Wij danken U, Heer onze God. Christus, het licht van de wereld. Wij danken U, Heer onze God. Christus, het licht van de wereld. Wij danken U, Heer onze God. Zingen: Tussentijds 171 [staande] 1. Het pure witte licht van Gods aanwezigheid is als een bliksemschicht, een keerpunt in de tijd. 2. In stilte, ongezien en stralend, onverwacht, herrijst de Levende uit dood en donk re nacht. 3. De kruiden van de dood zij kunnen weggedaan. De Opgestane leeft en spreekt Maria aan. 4. Haar blij getuigenis zet zich onstuitbaar voort, dit ongelooflijk nieuws wordt tot vandaag verwoord. 9

10 5. De werkelijkheid van God breekt in ons leven in als ruimte, perspectief, geeft alles nieuwe zin. 6. Haar blij getuigenis zet zich onstuitbaar voort, dit ongelooflijk nieuws wordt tot vandaag verwoord. [hierna gaan we zitten] 7. Waar Pasen wordt gevierd is dood voorbij gegaan daar wortelt weer de hoop in t menselijk bestaan. THORA EN PROFETEN Nu volgen de lezingen uit Thora en Profeten, waarin verteld wordt hoe God zijn volk steeds weer bevrijdt uit de macht van nood en dood. voorganger: Dit is de nacht waarin wij gedenken hoe God hemel en aarde geschapen heeft en het licht liet opgaan in de duisternis. Genesis 1:1-5 Lied 162:1,2,6 1. In het begin lag de aarde verloren, in het begin in de duisternis; God sprak zijn woord en het licht werd geboren, 't licht dat vandaag onze dag nog is. 2. In het begin zijn de wolken en luchten, in het begin is de hemel ontstaan. God sprak zijn woorden en de wateren vluchtten: zo bracht hij scheiding en ruimte aan. 6. In het begin riep God mensen tot leven, in het begin was het woord in hun mond Wat was het goed om op aarde te leven wat was God blij dat de wereld bestond. voorganger: Dit is de nacht, waarin wij gedenken hoe God een verbond sloot met Noach en hoe Hij een nieuw begin maakt met de aarde. Genesis 8: Lied 356:1,2,6,7 1. O God die uit het water in het begin de aarde hebt geroepen de grote toekomst in: Refrein: Heer, ontferm U over ons en over onze kinderen 2. O God die uit het water, de grote vloed, een ark vol leven hebt gered en alles was weer goed: Refrein: Heer, ontferm U over ons en over onze kinderen 10

11 6. O God die in het water van de Jordaan uw Zoon hebt aangewezen om allen voor te gaan: Refrein: Heer, ontferm U over ons en over onze kinderen 7. O God die in het water van onze doop wie Jezus willen volgen doet opstaan tot de hoop: Refrein: Heer, ontferm U over ons en over onze kinderen voorganger: Dit is de nacht, waarin wij gedenken hoe God zijn volk bevrijd heeft van de slavernij en door water en woestijn geleid heeft naar het land van belofte. Exodus 14: Lied 605:1,2,5 1. De toekomst is al gaande, lokt ondanks tegenstand ons weg uit het bestaande naar eens te vinden land. 2. De toekomst is al gaande, schept doorgang door de vloed, dwars door het ongebaande een pad dat voortgaan doet. 5. De toekomst houdt ons gaande, voert ondanks tegenstand ons uit het doods bestaande naar nieuw, bewoonbaar land. voorganger: Dit is de nacht, waarin wij gedenken hoe God aan zijn volk in het donker van de ballingschap een nieuwe toekomst schenkt. Ezechiël 37: 1-3; 9-11; 14 Lied 610:3,5,6 3. Zijt Gij het, Heer, die weet wanneer, wij ooit zullen herleven? Met uw adem kunt Gij toch ons het leven geven. 5. Wek ons voorgoed! Zet met uw gloed ons recht op onze voeten. Vol van leven zullen wij t morgen licht begroeten. 6. Blaas met uw Geest in ons het feest dat allen zal verwarmen. Open ons het vergezicht op uw groot erbarmen. voorganger: Dit is de nacht, waarin wij gedenken hoe God Jona redde van de dood! Jona 2:

12 Lied 350:3,4,7 3. Tot ondergang zijn wij gedoemd, als God ons niet bij name noemt, maar God-zij-dank, Hij doet ons gaan door 't water van de doodsjordaan. 4. Wij staan geschreven in zijn hand, Hij voert ons naar 't Beloofde Land. Als kinderen gaan wij zingend voort. De Vader is het die ons hoort. 7. Gij heft de aarde aan het licht door diepte heen en door gericht, eens zal zij bloeien als een roos, een dal van rozen, zondeloos! DOOPGEDACHTENIS EN BELIJDENIS voorganger: In deze nacht heeft God ons laten zien dat zijn liefde sterker is dan alle zonde en dood. In deze nacht vieren wij, verbonden met Jezus en met elkaar, het Nieuwe Verbond met God, onze Vader. In deze nacht gedenken wij onze doop: Wat ons leven vernietigt ging onder en wij stonden op tot een nieuw leven. Zo zal ook Gods Geest ons tot nieuwe mensen maken om met elkaar in vrede te leven. Het doopvont wordt nu met water gevuld. Geloofsbelijdenis (Voorganger en allen) Wij geloven in de Schepper door wie de aarde geworden is en de hemel geworden is en al wat leeft in zijn licht, de Eeuwige, die zijn volk bevrijdde uit de greep van de machthebber. Allen: In deze bevrijdende God geloven wij, de Schepper van hemel en aarde. Wij geloven in Jezus, de rechtvaardige, die op een ezel gezeten tot ons gekomen is, in schade en schande, in pijn, in angst, tot in de dood. Allen: In deze de opgestane, levende mens van God geloven wij. 12

13 Wij geloven in de Geest die ons moed geeft en uitzicht, het sterke vermoeden dat er meer is dan onrecht en geweld: een koninkrijk van liefde, van licht dat doorbreekt in het bestaan van mensen. Allen:\ Wij geloven dat ook wij tot dat licht geroepen zijn, vandaag en morgen tot aan de voltooiing. HET PAASEVANGELIE Het verwisselen van de liturgische kleur (Paars wordt Wit) Voorganger leest het Paasevangelie Mattheüs. 28 : 1-10 Voorganger: De Heer is waarlijk opgestaan! allen: De Heer is waarlijk opgestaan! Halleluja! Zingen: Tussentijds 170 Licht dat ons aanstoot in de morgen, voortijdig licht waarin wij staan koud, een voor een, en ongeborgen, licht overdek mij, vuur mij aan. Dat ik niet uitval, dat wij allen zo zwaar en droevig als wij zijn niet uit elkaars genade vallen en doelloos en onvindbaar zijn. Licht, van mijn stad de stedehouder, aanhoudend licht dat overwint. Vaderlijk licht, steevaste schouder, draag mij, ik ben jouw kijkend kind. Licht, kind in mij, kijk uit mijn ogen of ergens al de wereld daagt waar de mensen waardig leven mogen en elk zijn naam in vrede draagt. Delen van brood en wijn Tafelgebed - we delen brood en wijn - dankgebed Slotlied: Tussentijds 172 U zij de glorie, opgestane Heer, U zij de victorie, U zij alle eer! Alle mens lijk lijden hebt Gij ondergaan om ons te bevrijden tot een nieuw bestaan: U zij de glorie, opgestane Heer, U zij de victorie, U zij alle eer! Licht moge stralen in de duisternis, nieuwe hoop dalen waar geen hoop meer is. Geef ons dan te leven in het nieuwe licht, wil het woord ons geven dat hier vrede sticht. U zij de glorie, opgestane Heer, U zij de victorie, U zij alle eer! Wegzending en zegen. 13

14 14