Elektromotor. N. B. De Opitec bouwpakketten zijn gericht op het onderwijs. N105179#1

Transcriptie

1 Elektromotor N. B. De Opitec bouwpakketten zijn gericht op het onderwijs. 1

2 1. Technische informatie: Artikel: Bestemd voor: Bouwpakket model Techniek lessen. Materiaalkennis:.1 Materiaal: Grenenhout (dennenhout), vurenhout; Moet voor het verwerken vanzelfsprekend droog zijn; Bewerking: Verbindingen: Oppervlakbehandeling: Moet gezaagd, geraspt, gevijld, geboord en geschuurd worden; Tekenen naar -of overnemen van sjabloon. Lijmen (witte houtlijm); In de was zetten (vloeibare of vaste was); Verven, (grondverf en afwerk lak); Beitsen (in kleur, op waterbasis - daarna vernissen);. Materiaal: Koperen stroken; (gelakt koperdraad) Bewerking: Verbindingen: Oppervlakbehandeling: Knippen met een schaar of een kniptang Zelfklevend; (wikkelen) Er is geen behandeling nodig..3 Materiaal: Blikken gatenstroken (verzinkt) Bewerken: Verbindingen: Oppervlakbehandeling: Zagen met een ijzerzaag Buigen met een buigapparaat (bankschroef) Tekenen naar -of overnemen van sjabloon. Schroeven Er is geen behandeling nodig..4 Materiaal: Messingband; (messing pijpklinknagel) Legering van koper en zink Bewerking: Verbindingen: Oppervlakbehandeling: Knippen met een schaar Solderen; (steken) Er is geen behandeling nodig.

3 3. Gereedschap: Zagen: Ijzerzaag voor rechte zaagsneden en het afzagen van stukken van de gatenstroken Klem het werkstuk vast. Span het zaagje met de tandjes naar beneden en naar voren gericht in de zaagbeugel. Fijngetande zaag, geschikt voor rechte zaagsneden en het afkorten van latten. Klem het werkstuk vast! Raspen/vijlen: Schuren: Boren: Buigen: Knippen: Solderen: Vijl na iedere bewerking. Gebruik voor sleuven een sleutelvijl. Vijl na iedere bewerking. Gebruik voor sleuven een sleutelvijl. Gebruik voor de randen en vlakken een schuurklosje en voor individuele vormen schuurpapier. Maak gebruik van een kolomboormachine. Denk om de geldende veiligheidsvoorschriften (zoals bij lang haar een haarnetje, sierraden afdoen en geen losse kleding. Gebruik een veiligheidsbril en klemgereedschap)! Maak gebruik van een buigapparaat of bankschroef. Gebruik daarbij beschermingsbekken! Gebruik een kniptang of schaar voor het afkorten van koperband, gelakt koperdraad of messingband. Neem hiervoor een soldeerbout van Watt met een fijne soldeerstift. Gebruik voor het solderen soldeervloeistof. Indien er elektronicasoldeer wordt gebruikt is er geen vloeimiddel nodig. Dat zit er al in verwerkt! Brand je niet!! Vastzetten: Bankschroef: Heel geschikt zijn lijmklemmen (ze zijn licht en laten geen klemsporen na). Gebruik daarbij beschermingsbekken! 3

4 4. Onderdelenlijst: Omschrijving Materiaalsoort Aantal Afbeeldingen Afmetingen Grondplaat houten plankje x 100 x 150 mm Aslagersteunen lat 1 10 x 40 x 100 mm Batterijhouder lat x 0 x 150 mm Contact- Verzinkte beugels gatenstroken 4 1,5 x 15 x 10 mm Motor -en beukenhouten wiel 1 5 Ø 0 x 6 mm aandrijfdelen snoerwieltje 1 6 Ø 0 x 10 mm koperband x 10 mm messingband 1 0,3 x 5,5 x 150 mm meetsnoer 1 9 blokmagneten 10 5 x 13,5 x 4 mm draadeind 1 11 M4 x 100 mm Lagerbusjes 1 0,5 x 5 x 7 mm punaises 13 gelakt koperdraad 1 14 Ø 0,3 x 000 mm bolkopschroeven 15 4 x mm moeren M4 4

5 5. Overzichtstekening a b a b 3a 6. Overzicht van het bouwplan 6.1. Het maken van de onderdelen 6.. Het monteren van de lagerbussen,aslagersteunen en het batterij-vak 6.3. Het monteren van het anker met de wikkelingen en commutator (commutator = stroomomvormer) 6.4. Het monteren van de contactbeugels met montagehoek en duurmagneten 6.5. Bekabeling en het testen op de goede werking 6.1 Het maken van de onderdelen Maak uit de lat () twee aslagersteunen volgens tekening Tip: Boor eerst de gaten en zaag pas daarna! 50 5 R 0 40 Ø 5 5

6 6.1. Zaag uit de lat (3) twee latjes van resp. 6 mm (3a) en 70 mm (3b) voor de batterijhouder en schuur ze b 3a 0 3b 3a Haal van een gatenstrook (4) twee stukken met 4 gaten (lengte ca. 60 mm) en haal de bramen eraf. Zet aansluitend beide montagebeugels (4a) volgens tekening 90 om in de bankschroef. 4a buigkant Haal van de tweede gatenstrook (4) twee stukken (4b) met 3 gaten (lengte ca. 45 mm). Rond de uiteinden af en haal de bramen eraf. Let erop, dat vanaf het middelste gat de afstand tot het linker en rechter uiteinde gelijk is! Bewerk bij het afronden van de uiteinden beide delen gelijktijdig! 45 4b Knip van de messingband () twee contactbeugels met een lengte van 55 mm en buig ze volgens het sjabloon 55 Buigsjabloon schaal 1 : 1 5,5 6. Het monteren van de lagerbussen, de aslagersteunen en het batterij-vak 6..1 Lijm beide lagerbussen (1) in het boorgat van de aslagersteunen (). 1 6

7 6.. Lijm een aslagersteun () en de batterijhouder (3a/3b) volgens tekening op de bodemplaat (1). 6 ; 3 Lijm de aslagersteun er zo op, dat de kraag van het lagerbusje (1) naar binnen wijst. 5 3b 3a 1 kraag van het lagerbusje 6.3 Het monteren van het anker met de wikkelingen en de commutator (commutator=stroomomvormer) Teken op het beukenhouten wiel (5) het midden af. Lijm aansluitend het zelfklevende koperband, uitgaande van het midden, om het wiel. Verdeel nu het koperband op het wiel in twee gelijke helften met een tussen afstand van ca. 1,5 - mm (zie tekening). Scheidt het koperband met een hobby-mes of fijn zaagje! Leg de afgeronde gatenstroken (4) dekkend op elkaar en omwikkel ze links en rechts met twee plakstroken. Hierbij moet het boorgat vrij blijven. Je hebt nu een rotor. Bevestig deze ca. 35 mm terug volgens tekening met twee moeren () op de as (11). 5 De plakstroken dienen ervoor om de koperdraadwikkeling te beschermen! moeren () ca. 35 9,9 14 Haal van beide uiteinden de laklaag af Wikkel het gelakte koperdraad (14) om de rotor. Laat ca. 50 mm vrij en maak heel zorgvuldig 100 gelijkmatige windingen aan één kant van de rotor. Houdt hierbij dezelfde richting aan! Zonder het koperdraad door te knippen moet je nu 100 windingen aan de andere kant van de rotor maken in dezelfde wikkel richting. Ook hier moet je 50 mm vrij laten. Je moet er op letten, dat je links en rechts hetzelfde wikkelt. Bescherm de wikkelingen met plakband! Haal van beide uiteinden met schuurpapier de lak van het wikkeldraad, dan krijg je straks bij het solderen een goed contact. 7

8 6.3.5 Draai aan de langste kant van de as een moer tot aan de rotor en steek de commutator er aan dezelfde kant op. Draai er nog een moer op en zet de commutator eveneens op ca. 35 mm afstand vast (zie tekening). ca.35 35,1 ca.35 34, Schuif de as met commutator en rotor in het lagerbusje van de reeds vastgelijmde aslagersteun. Steek nu de tweede aslagersteun op de as en lijm die vast volgens tekening (zie pagina 7 werkstap 6..). Lijm de aslagersteun er zo op, dat het kraagje van het lagerbusje (1) naar binnen wijst! Richt volgens tekening de rotor en commutator zo uit, dat beiden van buitenaf gezien ca. 35 mm terug staan. De onderbreking van de commutator (koperband = mm) moet horizontaal t.o.v. de rotor staan. Richt de commutator en rotor uit volgens tekening Onderbreking ca.35 ca.35 33,1 39, Borg de as aan de linkerkant met twee moeren (). Draai er rechts een moer op. Steek het snoerwieltje (6) erop en breng een tweede moer aan. Zorg gelijktijdig voor enige speling op de as. 6.4 Het monteren van de contactbeugels met montagehoek en duurmagneten Vertin de bovenkant van de punaises (13). Soldeer de contactbeugels () op de punaises Druk de punaises met contactbeugels volgens tekening zo in de bodemplaat, dat de contactbeugel net de commutator raakt. De fijninstelling volgt bij het testen! 13 4a max. 1, Bevestig de montagebeugel (4a) met duurmagneet (10) volgens tekening met de schroef (15) zo op de bodemplaat, dat de rotor aanrakingsvrij draaien kan. Afstand van duurmagneet tot rotor maximaal mm!

9 6.5 De bekabeling en het testen op de goede werking Soldeer een spoeleinde (het eindje draad dat je niet hebt gewikkeld) aan de bovenste koperstrip en soldeer het andere eindje draad aan de onderste koperstrip van de commutator. Let op: Op de uiteinden moet de lak verwijderd zijn! 6.5. Knip het meetsnoer met de krokodillenklemmen doormidden. Haal van de uiteinden een stukje isolatie en vertin het draad. Soldeer vervolgens op beide punaises met de conactbeugel een snoer. soldeer één draadeinde van de spoel aan de bovenkant en het andere aan de onderkant Het testen op de goede werking Klem de krokodillen bekken vast op een 4,5 V batterij. Op welke polen je aansluit is onbelangrijk. Zet de motor in beweging. De motor draait vrij. Evt. kun je de aandrukkracht van de contactbeugel bijstellen. Als de motor niet draait moet je het volgende proberen: - Zet de motor in beweging naar de andere richting! - De motor draait te zwaar (controleer de as, de lagerspeling en de aandrukkracht op de contactbeugel). - Controleer met een doorgangsmeter of er geen kortsluiting is in de spoel (wikkeling) naar de rotor (4b). - Is de afstand van de duurmagneten tot de rotor goed? (niet te groot en niet te klein). - De motor draait langzaam (controleer de aandrukkracht van de contactbeugel naar de commutator. Je kunt dit evt. corrigeren door de contactbeugel iets te verbuigen). 9