Bijlage 2: Voorstelling realisaties in ontwikkeling inzake kinderrechtenbeleid

Transcriptie

1 Bijlage 2: Voorstelling realisaties in ontwikkeling inzake kinderrechtenbeleid 1. Voorstelling realisatie in ontwikkeling inzake kinderrechtenbeleid op het niveau van de Vlaamse Gemeenschap - Mevr. Gerda Van Roelen (Vlaams Agentschap Sociaal- Cultureel Werk voor Jeugd en Volwassenen) De Kind-en Jongere-EffectRapportage (JoKER) In Vlaanderen bestaat sinds 1997 de decretale verplichting om een kindeffectrapport op te maken bij voorontwerpen van decreet die het belang van personen jonger dan 18 jaar rechtstreeks raken. Sinds 1 januari 2009 werd deze effectrapportage verruimd tot personen jonger dan 25 jaar. De kind- en jongere-effectrapportage of JoKER is een vorm van reguleringsimpactanalyse (RIA): De RIA staat voor een gestructureerde analyse van de effecten van een voorgenomen regelgeving of een beleidsmaatregel in het algemeen. De JoKER analyseert meer in detail de effecten van een voorgenomen regelgeving of een beleidsmaatregel op kinderen en jongeren (<25 jaar). Dit resulteert in een aanvulling op de reguleringsimpactanalyse of de opmaak van een aparte JoKER. De JoKER is een basisinstrument voor de Vlaamse Regering voor het voeren van een Vlaams jeugd- en kinderrechtenbeleid. De JoKER moet dan ook de neerslag zijn van de door dit decreet vereiste bijzondere aandacht voor het IVRK. Het decreet van 18 juli 2008 houdende het voeren van een Vlaams Jeugd- en kinderrechtenbeleid, definieert JoKER als volgt (artikel 6): Het kind- en jongere-effectrapport is een openbaar document dat ten minste de volgende informatie verstrekt: 1 een beschrijving van het effect van de voorgenomen beslissing op de situatie van het kind of de jongere; 2 alternatieven voor de voorgestelde beslissing, inzonderheid een beschrijving van de beoogde maatregelen om belangrijke nadelige gevolgen van de beslissing te vermijden, te beperken en zo mogelijk te verhelpen; 3 een opgave van de moeilijkheden die werden ondervonden bij het verzamelen van de vereiste informatie. De Vlaamse Regering bepaalt de nadere regels voor dit rapport. Als een voorgenomen beslissing het belang van personen jonger dan 25 jaar rechtstreeks raakt, dan kan de Vlaamse Regering het betrokken voorontwerp van decreet dus alleen nog maar goedkeuren als er een kind- en jongere-effectrapport werd toegevoegd. Voor JoKER is er sprake van rechtstreeks raken wanneer de geplande regelgeving een impact heeft op de leefwereld van personen jonger dan 25 jaar. Dit is vanzelfsprekend het geval wanneer kinderen en jongeren de doelgroep zijn, maar hierbij mag niet vergeten worden

2 dat zij ook belanghebbenden kunnen zijn, zonder daarom de beoogde doelgroep van het beleidsvoornemen te zijn. Ook in deze gevallen raakt het beleidsvoornemen rechtstreeks het belang van kinderen en jongeren. Het opzet is dat de JoKER zal bijdragen tot een meer doeltreffende reguleringsimpactanalyse van voorgenomen regelgeving, in het bijzonder met betrekking tot de effecten ervan op kinderen en jongeren. Het uitvoeringsbesluit van 12 december 2008 gaf de minister bevoegd voor de coördinatie van de rechten van het kind, de opdracht een methodiek voor de JoKER te verstrekken, maar ook toe te zien op de naleving ervan. In hetzelfde besluit werd gekozen voor de integratie van de JoKER in de reguleringsimpactanalyse, telkens er een reguleringsimpactanalyse opgemaakt wordt. Daarom heeft de minister op 8 juni 2009 beslist dat de JoKER-methodiek bestaat uit het RIA-sjabloon enerzijds en een handleiding verstrekt door de afdeling Jeugd anderzijds. Een paar algemene aandachtspunten in de handleiding. Een goede JoKER: geeft weer hoe in het wetgevingsproces, waar onderzocht wordt hoe het maatschappelijk probleem via verschillende opties opgelost kan worden, ook het belang van kinderen en jongeren in overweging is genomen. De JoKER bevat ook de argumentatie voor de uiteindelijk gekozen optie; is het resultaat van een overleg tussen de belanghebbende doelgroepen en andere beleidsdomeinen; Hierbij moet men goed het doel voor ogen houden, nl. zorgen dat de besluitvorming goed geïnformeerd is. Het proces moet zo vroeg mogelijk opgestart worden, nog voor de ontwerptekst geschreven is. Een belangrijke tip: haal informatie waar ze te vinden is, consulteer collega s, doelgroepen en experts en maak gebruik van beschikbare expertise en hulpmiddelen. De JoKER is op de eerste plaats de taak van de dossierbehandelaar of de functioneel bevoegde ambtenaar, namelijk de ambtenaar belast met de voorbereiding van het voorontwerp van decreet. Maar, die kan daarbij terugvallen op de expertise die aanwezig is bij een collega, namelijk het aanspreekpunt jeugd- en kinderrechtenbeleid van zijn entiteit. Welke vragen moet een beleidsmaker zich stellen? Wat zijn de gevolgen en risico s van de huidige toestand voor kinderen en jongeren en hun rechten? Wat is de doelstelling van de regelgeving en is deze rechtstreeks gericht op de leefwereld van kinderen en jongeren? Wat zijn de voor- en nadelige effecten van het beleidsvoornemen op minderjarigen? Op jongeren van jaar? Hierbij wordt gekeken naar: het belang van kinderen en jongeren op verschillende leeftijden; of de regelgeving zonder onderscheid van toepassing is op alle kinderen en jongeren, met inbegrip van degenen die maatschappelijk kwetsbaar zijn; of er voldoende waarborgen werden voorzien tegen mishandeling, uitbuiting en of werd voorzien in de nodige ontwikkelingskansen voor kinderen en jongeren; of het participatiebeginsel werd gerespecteerd: werd er rekening gehouden met de autonomie van kinderen en jongeren? Heeft het kind het recht zijn mening te zeggen? Kan het kind beschikken over gepaste informatie? Hoe werden kinderen en jongeren zelf geconsulteerd? Daarnaast moet men nog meegeven hoe men ook bij de uitwerking, de uitvoering, de handhaving en opvolging van de regelgeving zal rekening houden met de effecten op kinderen

3 en jongeren, en hoe ze zullen geïnformeerd worden over de regelgeving. Er wordt zeer sterk gestimuleerd dat men beroep zou doen op allerlei jeugd- en kinderrechtenorganisaties om de effecten op verschillende (sub)doelgroepen goed te kunnen inschatten. Dit consultatieproces moet men ook in beeld brengen. Voor meer informatie kan u terecht bij de afdeling Jeugd van het agentschap Sociaal- Cultureel Werk voor Jeugd en Volwassenen van de Vlaamse overheid: tel , joker@vlaanderen.be en op de website

4 2. Voorstelling realisatie in ontwikkeling inzake kinderrechtenbeleid op het niveau van de Franse Gemeenschap Mevr. Malvina Govaert (Observatoire de l Enfance, de la Jeunesse et de l Aide à la Jeunesse) Het «répertoire des outils d éducation aux droits de l enfant» Het Observatoire heeft besloten een databank met alle relevante informatie omtrent bestaande films, publicaties, folders e.d. betreffende kinderrechten op te starten. Deze databank is er gekomen in uitvoering van de doelstellingen verwoord in art. 42 en 44 van het IVRK: Artikel 42 Informatie over het Verdrag De Staten die partij zijn, verbinden zich ertoe de beginselen en de bepalingen van dit Verdrag op passende en doeltreffende wijze algemeen bekend te maken, zowel aan volwassenen als aan kinderen. Artikel 44 Rapportages De Staten die partij zijn, nemen de verplichting op zich aan het Comité, door tussenkomst van de Secretaris-Generaal van de Verenigde Naties, verslag uit te brengen over de door hen genomen maatregelen die uitvoering geven aan de in dit Verdrag erkende rechten, alsmede over de vooruitgang die is geboekt ten aanzien van het genot van die rechten In de aanbevelingen geformuleerd door het Comité in 2002, aan België, staat aangegeven dat elke lidstaat: Renforce et rende opérationnel son programme de diffusion des informations concernant la Convention et son application Développe des programmes de formation systématique et sur le terrain au sujet des droits de l homme, y compris les droits des enfants, pour tous les professionnels travaillant pour ou avec des enfants De oprichting van een répertoire des dispositifs d information, d éducation et de formation aux droits de l enfant heeft plaatsgevonden in verschillende etappes. In is een databank opgesteld door de ULg (Université de Liège) en UD FAPSE (Faculté de Psychologie et des sciences de l Education). Deze werd door het Observatoire geactualiseerd in 2008 en in 2009 volledig op punt gesteld door de ULg en het BSV. In de databank zijn 22 verschillende soorten informatievormen opgenomen (film, affiche, animatie, liedjes, spel, quiz, puzzel, boek ). De opgenomen informatie is gekozen op basis van verscheidene criteria; Er is getracht om diversiteit en evenwicht te hebben in de aangebrachte thematieken. Het materiaal is afkomstig van de Franse Gemeenschap, Frankrijk, Zwitserland en Canada (dit laatste beperkt tot beschikbaar origineel materiaal). Het betreft publicaties van de jaren Deze databank is online beschikbaar via de website: Note: au sein de la Communauté flamande, un répertoire comparable a été mis en place par l asbl Kinderrechtswinkels. Het volledige Vlaamse aanbod inzake kinderrechteneducatief

5 materiaal kan geraadpleegd worden op een databank, opgesteld door Kinderrechtswinkels vzw, waarbij gezocht kan worden op thema, leeftijd en werkvorm.