Diagnostiek bij jonge justitiabelen met diverse culturele achtergronden

Transcriptie

1 Diagnostiek bij jonge justitiabelen met diverse culturele achtergronden mr.dr. Lieke van Domburgh Onderzoeker Vumc, afd. Kinder- en Jeugdpsychiatrie Hoofd afdeling O&O Intermetzo Dr. David Vinkers, psychiater

2 Diagnostiek, een kwestie van: specifieke vragen van de rechter-commissaris, specifieke vaardigheden van de diagnosticus, specifieke kenmerken van de cliënt of specifieke eigenschappen van het diagnostisch instrumentarium

3 Programma: Kennismaken (5 minuten): David Vinkers (25 min): pro-justitia rapportages Specifieke vragen van de RC Specifieke vaardigheden Specifieke kenmerken Lieke van Domburgh (25 min): 12minners/algemene populatie Specifieke vaardigheden Specifieke kenmerken Specifieke eigenschappen

4 Kennismaken: Wie zijn jullie? * Behandelaar * Rapporteur * Beleidsmedewerker * Jurist * Rechterlijke macht * Wat nog meer? Wat hoop je te weten te komen?

5 Diagnostiek bij jongeren met diverse culturele achtergronden mr.dr. Lieke van Domburgh Onderzoeker Vumc, afd. Kinder- en Jeugdpsychiatrie Hoofd afdeling O&O Intermetzo

6 Overview presentatie 1. Kenmerken van jongeren 2. Eigenschappen instrumentarium 3. Vaardigheden professional

7 Waarom zeer jeugdige delinquenten? 2 tot 3 maal grotere kans op ernstige en persisterende delinquentie cascade van negatieve gevolgen op verschillende levensgebieden: slechte school prestaties, slachtofferschap, problemen met anderen, werk, tienerouderschap, co-morbiditeit, middelenmisbruik, ongezondheid Loeber e.a., 2001 Domburgh, 2009 Piquero et al. 2011

8 Waarom algemene populatie? prevalentie algemene mechanismen validiteit instrumenten

9 Kenmerken van de jongere a. Voorkomen van psychische problematiek/gedragsproblemen b. Samenhangende risicofactoren

10 prevalentie stoornissen: etniciteit en gender (Zwirs 2006) Jongens meisjes totaal 10 0 NL MR TK SR

11 prevalentie stoornissen: aard (Adriaanse et al. 2014) * * * * p<0.05 Psychotische ervaringen % adolescenten die een symptoom met veel impact rapporteren Turkse jongeren tussen NL en MA in

12 Maar ook.. bevindingen over minder gerapporteerde gedragsproblemen in Marokkaanse jongeren (o.a. Buist et al. 2014: algemene populatie; Collins et al. 2013: JJI jongeren) Mogelijk samenhang met rapporteur: leerkracht meer problemen bij Marokkaanse kinderen onderrapportage in face to face situatie geen onderrapportage in computer afname

13 ADHD 12minners: prevalentie risico factoren NL niet-westers gedragsstoonris middelengebruik status offences sensatie zoeken proactieve aggressie reactieve aggressie hyperactiviteit (zr) % mean (SD) 19.6 (4.85) 1.3 (.75) 9.8 (4.06) 4.9 (1.90) * % mean (SD) 17.0 (5.87) 1.2 (.80) 8.9 (4.48) 3.7 (2.50)* Domburgh et al. 2011

14 impact ADHD (p) gedragsstoornis(p) Middelen gebruik status offences sensatie zoeken proactieve aggressie reactieve aggressie hyperactiviteit (zr) NL rho r niet-westers rho r

15 prevalentie/impact leeftijdgenoten NL Niet-Westers prevalentie slechte relatie peers risicovolle peers mean (SD) mean (SD) 2.04(2.15) 2.24(1.79) 2.29(.20) 2.19(.22)* impact slechte relatie peers risicovolle peers r r

16 prevalentie/impact gezin NL niet-westers prevalentie tiener moeder psychisch probleem % % * impact tiener moeder psychisch probleem rho rho

17 Marokkaanse kinderen: 12minners vs controlegroep 1/3 recidiveert (vergelijkbaar met NL groep) 12minner vs controlegroep: 1 ouderschap (OR 6.0) financiële problemen (OR 3.9) recidivist vs 1 delict: leesproblemen (OR 3.8), oudere broer (OR 5.5) ouder met NL vrienden(or 4.3) Paalman et al., 2011

18 Specifieke risicofactoren: acculturatie strategieën orientatie richting eigen cultuur Integratie Separatie Orientatie richting gast cultuur Assimilatie Marginalizatie Berry, 1997

19 Gedragsstoornissen zelf rapportage Integratie vs marginalizatie OR = 2.9 Assimilatie vs marginalizatie OR = 7.2

20 Acculturatie en criminaliteit Marginalisatie, maar ook (in mindere mate) integratie hangen samen met hoger risico op criminaliteit Maar.. Jongeren met integratie strategie die discriminatie ervoeren kwamen het meest in contact met de politie

21 Allochtone adolescenten 1. Minstens zoveel psychische problemen als autochtone jongeren 2. Profiel wellicht soms anders meer externaliserend, minder internaliserend 3. meer psychotische ervaringen bij sommige subgroepen 4. Impact van veel factoren gelijk (bijv. sociale achterstand) 5. Acculturatie en ervaren discriminatie specifiek

22 Kenmerken van het instrumentarium

23 De meeste instrumenten zijn niet goed gevalideerd voor etnische minderheden (o.a. Paalman et al., 2013) Combi SDQ kind en leerkracht voorspelt het vóórkomen van een stoornis (AUC.86) (Adriaanse et al. Submitted) Toevoegen specifieke maat voor internaliserende problemen verbetert de voorspelling Psychotische ervaringen voorspellen maar voegen niet toe aan voorspelling SDQ

24 Vaardigheden van de professional/systeem

25 Bereiken van jongeren Odds ratio s (NL = 1) voor reguliere behandeling 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 Boon, 2010 Reguliere GGZ

26 Bereiken van jongeren Odds ratio s (NL = 1) 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 voor reguliere en forensische behandeling Boon, 2010 Reguliere GGZ Forensische GGZ

27 Bereiken van jongeren rond de 2,5 % van de Nederlandse jeugd wordt door de Jeugd-GGZ bereikt. voor jongeren van niet-nederlandse herkomst is dat ongeveer 1,5%. bij een prevalentie van psychiatrische problematiek van 7% is er dus sprake van een sterke onderconsumptie van de Jeugd-GGZ.

28 (Zwirs 2006): schaamte/taboe Hoe komt dit nu? problemen worden niet herkend/anders ervaren hulpverlening moeilijk bereikbaar

29 toegeleiding naar zorg, hulpzoekgedrag, hulpvraag en vorm en inhoud van het hulpaanbod, interactie tussen hulpzoekende en behandelaar.

30 bijvoorbeeld Paalman et al. 2011: Ouders gaven over het algemeen aan geen hulp nodig te hebben, terwijl de helft van de kinderen bekend waren bij de Raad voor de Kinderbescherming

31 Bevindingen PMTO/TRIPLE-P bij marokkaanse ouders van kinderen met gedragsproblemen: Belemmerende factoren - Verschil probleemdefiniëring ouders, school en instellingen - Weerstand van Marokkaanse ouders t.o.v. school en instellingen - Wantrouwen ten aanzien van instellingen - Gebrek aan ontwikkelingsperspectief bij Marokkaanse ouders - Geen geloof in werking van therapie - Therapie is intensief; opdrachten moeilijk, teveel aan mijn hoofd - Schaamte, roddel, sociale controle - Knelpunten gezin: locatie, oppas, instabiliteit, enz - Rolverdeling Marokkaanse gezinnen - Gebrek aan ervaring van hulpverleners - Gebrek aan cultuursensitieve gespreksvoering

32 Bevorderende factoren Marokkaanse ouders hebben interesse in behandeling van kind Cultuursensitief gespreksvoering: - Motiveren van ouders - Screening en diagnostiek - Behandeling Aandacht voor knelpunten Beeldende communicatie Culturele en religieuze waarden Rekening houden met mate van acculturatie Samenwerken met Marokkaanse zelforganisatie

33 Cultuursensitief Werken Diagnostiek Behandeling Knelpunten Motivatie Samenwerking met scholen en Marokkaanse zelforganisaties Benutting Formele en Informele Netwerken Bereik en behoud Marokkaanse gezinnen Voorlichting/ Bewustwordingsprocessen Psychoeducatie: Individueel Groepsniveau Scholen Marokkaanse zelforganisaties Model: bereikbaarheid en behoud Marokkaanse gezinnen

34 SNAP behandel ingredienten Ouder en kind en leerkacht Leeftijd & gender specifiek Outreachend Gecombineerd groep/individueel Ouder aanspreken in de rol van ondersteuning kind Kinderopvang Multimodaal (inzetten wat nodig is obv risicotaxatie) 69% allochtone cliënten

35 Interculturele competenties (ZONmw 2010) Taken Uitdagingen Cliëntgebonden taken 1. Referentiekader in kaart brengen 2. Taal / communicatie 3. Opbouwen van een vertrouwensrelatie 4. Effectiviteit van interventies en instrumenten 5. Bereik 6. Kennisniveau 7. Opvoed- en opgroeivraagstukken in twee culturen 8. Veiligheid en signaleren Organisatiegebonden taken 9. Professioneel samenwerken Professiegebonden taken 10. Kritisch reflecteren 11. Profileren 12. Deskundigheid bevorderen 13. Onderzoek

36 Voorbeeld: Referentiekader in kaart brengen Kennis: kennis over de algemene lijnen cultuur, over culturele aspecten van verschillende etnische groepen, over sociaaleconomische en culturele heterogeniteit binnen groepen, over de algemene sociaaleconomische en juridische positie van verschillende groepen en over de flexibele toepassingmogelijkheden van deze kennis (Shadid, 2000); weet dat cultuur dynamisch is en dat je uit moet kijken voor stereotype beelden van bepaalde groepen (Pels, Distelbrink en Tan, 2009 en Bellaart, 2004); kennis van de invloed van de migratiegeschiedenis, de integratiegeschiedenis en veranderingen in sociale status (Knipscheer & Kleber, 2004; APA, 2002); kennis van de samenhang tussen verschillen in sekse, cultuur, seksuele voorkeur, sociaal maatschappelijke positie, leeftijd, handicap en religie (kruispuntdenken) (Crenshaw, 1994). Houding: nieuwsgierig naar andere denkbeelden (Knipscheer & Kleber, 2004); zoekt naar overeenkomsten met de eigen cultuur (Shadid, 2000); bewust van de eigen vooroordelen (Shadid, 2000 en APA, 2002). Vaardigheid: is zich bewust van het eigen referentiekader (diverse auteurs); onderkennen dat er verschillende referentiekaders zijn (Shadid, 2000) hanteert meerdere verklaringsmodellen voor ziekte, gezondheid en hulpvragen, waaronder bovennatuurlijke verklaringsmodellen (Kramer, 2004); stelt vragen als hij of zij iets niet kent of weet (Tan, Bekkema & Öry, 2008); vraagt naar de situatie, waarden en wensen van de individuele cliënt en vult niet in vanuit stereotypen of eerdere ervaringen met cliënten uit dezelfde culturele groep (Bellaart, 2004).

37 Specifieke competenties Informatie en advies in een interculturele context Ondersteunen bij interculturele opvoed- en opgroeivraagstukken Signaleren in interculturele context Omgaan met effectiviteit van jeugdinterventies en instrumenten in een interculturele context Bevorderen bereik onder moeilijk bereikbare groepen

38 effectiviteit van jeugdinterventies en instrumenten in een interculturele context Kennis weet dat veel interventies en (screenings)instrumenten niet onderzocht zijn op effectiviteit in een interculturele context (Ince & van den Berg, 2009); Houding staat open voor experimenten met interventies die door migrantenorganisaties of andere professionals ontworpen zijn en die nog niet zijn onderzocht op effect (Ince & van den Berg, 2009); Vaardigheid legt praktijkervaringen in interculturele situaties naast onderzoeksresultaten en schat beide op waarde (Kramer, 2004); is flexibel in de keuze van werkvormen (expertconsultaties; Shadid, 2000) monitort zorgvuldig het effect van interventies bij cliënten uit een andere culturele groep (expertconsultaties); beoordeelt voor ieder individueel geval de betrouwbaarheid en validiteit van interventies en geeft het aan als er beperkingen zijn (Kramer, 2004); betrekt cliënten uit verschillende culturele groepen bij het ontwikkelen van een interventie; hanteert de Meetladder diversiteit interventies (Pels, Distelbrink en Tan, 2009).

39 Nuttige links Bereik_alle_doelgroepen_optimaal.pdf Richtlijn gebruik diagnostische instrumenten bij etnische minderheden NIP entieprofielen_defintiefconcept_maart_2010.pdf ties

40 Dank!

41 Interventie? 1. Adolescentie Ontwikkeling executieve functies Gevoeligheid sociale evaluatie 2. Denkfouten eerste stadium stoornissen 3. Sociale identiteit Etnische minderheidspositie Uitsluiting Denkfouten CGT elementen EDIE Empowerment POWER, Trimbos MasterMind training

42 Doelen MasterMind 1. Verbeteren functioneren en verminderen symptomen 2. Voorkómen ernstige psychiatrische stoornissen 3. Allochtone jongeren beter in zorg Bruikbare eenvoudige screening scholen Effectieve cultuursensitieve interventie

43 SNAP helps children and parents regulate their emotions (e.g., anger, peer pressure or urge to steal) and helps them to make better choices in solving their problems. SNAP Licenses are available through the CCCO Based on training/consultation agreements and ongoing integrity/fidelity reviews

44 Alexander First Nation School

45 Building Strong and Effective Partnerships Lessons Learned Process must be initiated by the community Build trust and acceptance/buy in from the beginning Establish a Community Advisory Team (include respected community members Elders, Council Members, Chief, Graduates youth and parents, Mayor, local RCMP officer, teachers, other community members) Be flexible/understand that things take time to grow and take root; be mindful of differences in time lines and working styles Site visits to understand community strengths, needs and capacity Clear about what the program is and what it can offer or not

46 Continue... Staff need to be hired from within the community Training (keep in mind culture and traditions) Provide ongoing consultation and support to ensure integrity and fidelity and to deal with issues as they arise (e.g., engagement) Cultural awareness and identity is incorporated into every facet of the program (e.g., drumming, beading, Smudging Ceremony) Ensure woman s voices are represented

47 Continue... Recognizing that true healing and empowerment comes from the communities themselves Readiness for change and action Cookie cutter approaches will never succeed Each organization will need to find their own path with their partners Program sustainability stop implementing flavour of the months Aboriginal community is broad and diverse (urban, rural, on Reserve, off- Reserve) will have varying levels of belief understanding of their own culture as well as other Aboriginal cultures

48 Understanding risk, protective and promotive factors within communities Increasing engagement (children, parents, community members) Schools and community centres are seen as positive locations for programs kids are welcomed daily Build within community support access members as supports to the child and family through community feasts/ceremonies/elders

49 Aanpassingen PMTO a. Marokkaanse therapeuten b. meer in de buurt uitvoeren van de interventie c. aanpassen gebruik bestaande instrumenten indicatiestelling en evaluatie: a. Caregivers wishlist tbv formuleren hulpvraag b. SIT: observatie interactie kind/ouder

50 Betekenis? Ernstig 10% Matig X Weinig 80% 13 jaar 14 jaar 15 jaar

51 Vroege stadia Differentiatie pas later!