Informatiekrant Olieveld Schoonebeek

Transcriptie

1 Informatiekrant Olieveld Schoonebeek Assen, juni januari Informatiekrant van de Nederlandse Aardolie Maatschappij B.V. (NAM) over de herontwikkeling van het olieveld nabij Schoonebeek INHOUD [1] [2] [3] [4] [5] [6] [6] [6] [7] [7] [8] [8] Groen licht voor nieuw Schoonebeek-project Locatieburen Platzer: Milieubewust met begrip voor ontwikkelingen Schoonebeek-project naar detailfase Voormalig NAM-emplacement zorgvuldig ontmanteld 10 vragen & antwoorden Recent nieuw seismisch onderzoek levert actuele gegevens op Waterinjectie in Twente Wethouder Eric Kleissen: We hechten aan kwaliteit van wonen Gemeenteraadslid Loes Stokkelaar: We blijven dit positief kritisch volgen Voorlichting gemeenteraden Freek Ensink kijkt optimistisch naar de toekomst Opkikker voor de regio Stripposter over Schoonebeek Groen licht voor nieuw Schoonebeek-project Projectleider Frans Hondeborg Het was vlak voor Kerstmis feest in het NAM-gebouw. Aan de rand van Assen werd door de NAM-raad besloten opnieuw olie te winnen in Schoonebeek. Ook aandeelhouders Shell en ExxonMobil gingen akkoord met het besluit. Partner Energie Beheer Nederland - 100% in handen van de Staat - schaarde zich achter de plannen. Alle noodzakelijke handtekeningen zijn inmiddels gezet om het project in gang te zetten. Een bakker uit Schoonebeek leverde voor alle NAM-medewerkers de originele Jaknikker-bonbons. RWZI Emmen Ultrapuur water Elektriciteit Nationaal elektriciteitsnet Warmtekrachtcentrale & oliebehandelingsinstallatie Stoom Olieveld Schoonebeek Schematisch overzicht van het project. Projectleider Frans Hondeborg: De NAM zal het olieveld Schoonebeek opnieuw in gebruik nemen. Oliewinning uit dit veld werd in 1996 stopgezet omdat dit met de toenmalige technieken en infrastructuur niet langer economisch verantwoord was. Gedurende bijna vijftig jaar produceerde de NAM ongeveer een kwart van de aanwezige hoeveelheid olie. Dat waren meer dan 250 miljoen vaten. Olie/water/gas Gasvelden Twente Injectiewater Olie BP Lingen (D) De NAM denkt nu dat met nieuwe technieken het herontwikkelen mogelijk is. Het plan omvat de productie en injectie van stoom, het winnen en behandelen van olie en het transporteren van de olie naar de raffinaderij in het Duitse Lingen. Het injecteren van het vrijkomende water gebeurt in uit productie genomen aardgasvelden in Overijssel. Positief Hondeborg onderstreept de verschillende positieve effecten. We gaan een belangrijk deel toevoegen aan de Nederlandse olievoorraad. Het levert een bijdrage aan onze energievoorziening en de schatkist van de Minister van Financiën krijgt een behoorlijke impuls. Vele jaren lang leveren de activiteiten een aantrekkelijk aantal werkplekken op. De herontwikkeling van Schoonebeek zal een impuls geven aan de regio. Daarnaast is het project natuurlijk ook belangrijk voor de toekomst van de NAM en haar medewerkers. Sinds 2001 is hard aan het project gewerkt. Frans Hondeborg geeft volmondig toe dat het heel wat zweetdruppels heeft gekost. Maar we hebben in die periode heel veel prettige contacten gelegd. Veel tijd en energie is besteed aan voorlichting en informatie. Voor de gewenste inpassing zijn we in overleg geweest met omwonenden. We willen zo weinig mogelijk overlast bezorgen. We hebben heel goed geluisterd naar de gemaakte kritische opmerkingen. De reacties hebben we ter harte genomen. Voorbeeld Als een goed voorbeeld van onderling samenspel noemt hij de landschappelijke inpassing van het tracé van de pijpleiding in de buurt van de Europaweg en het Westerse Bos, in Schoonebeek. Na de inventarisatie van de kritiek van de bewoners bleek het mogelijk om tot een aanpassing te komen. De pijpleiding wordt nu afgeschermd door een grondwal, waardoor de leiding minder in het zicht ligt. De aanvragen voor de vergunningen liggen in 2008 bij provincies en gemeente ter inzage. Dan heeft iedereen de mogelijkheid om hierop te reageren. We hebben in de verschillende informatierondes en in de contacten met de overheden een positieve houding aangetroffen. De provincie Drenthe heeft daarbij op voortreffelijke wijze de rol van coördinator vervuld. In nauwe samenwerking met gemeenten, waterschappen en de vertegenwoordigers van het Ministerie van Economisch Zaken is zoveel mogelijk rekening gehouden met de belangen van iedereen. 1

2 Anny Platzer: We leven op een milieubewuste manier. Locatieburen Platzer: Milieubewust met begrip voor ontwikkelingen Zij woonden in de Emmerwijk Zuidbarge. Dan gaan de onderwijsgevenden Anny en Harry Platzer op zoek naar een stekje met meer grond. Zij hakken de knoop door als zij aan de Beekweg in Schoonebeek een ideale mogelijkheid treffen. PABO-studente en Idols deelneemster dochter Hedwig heeft een buitenbak voor het beoefenen van de paardensport. Koeien en paarden lopen in het weiland rond. Het schone hout in de kachel komt uit de omgeving. De waterketel pruttelt in een gezellige huiskamer. Bij hun komst in 1984 heeft de NAM plannen om te gaan affakkelen in de buurt. Zij huren daarvoor een stuk weiland van een halve hectare. Anny Platzer: We konden van dat geld mooi poot- en zaaigoed kopen. En we mochten de helft van het weiland zelf nog gebruiken. Dat kwam ons goed uit. Het was het eerste contact met de NAM. Af en toe bezorgden die activiteiten ons wat lawaai. Zonder dat het hinderlijk was. Tien jaar brandde een vlam aan het einde van ons land. Dat duurde tot Buurman Dan horen zij van de plannen van de NAM om het Schoonebeker olieveld opnieuw te gaan exploiteren. Een grote installatie zou de buurman worden. We waren aanvankelijk enthousiast. De NAM is altijd goed voor Schoonebeek geweest. Het bedrijf heeft een uitstekend imago in de regio opgebouwd. Zij tonen zich een goed beheerder van het landschap. Maar zij bekijken het ook van een andere kant. We leven op een milieubewuste manier. Daarom zagen we op tegen de uitstoot van giftige gassen, horizonvervuiling en lawaai. Ook door geluidsoverlast kon ons woongenot worden verstoord. Natuurlijk is planschade mogelijk te verhalen, maar dan kom je misschien terecht in een juridische procedure. We hebben daar nadrukkelijk op gewezen tijdens de informatiebijeenkomsten. Waren er geen andere locaties mogelijk, die minder afbreuk deden aan de natuur. Afspraken nakomen Persoonlijk vreest zij met een astmatische aandoening voor de kwalijke gevolgen van de uitstoot. Toch heeft zij ook oog voor de positieve economische effecten van het nieuwe project. Ik denk dat het dorp een opwaardering krijgt, die alleen de NAM kan brengen. En dat bedrijf heeft aangetoond best alles in het werk te stellen om de inpassing van de locaties in het landschap zo goed mogelijk uit te werken. Daarom hebben we goede hoop dat de gemaakte afspraken worden nagekomen. We hebben gemerkt dat in onze buurt dezelfde ideeën en gedachten leven over de komende ontwikkelingen. 2

3 Schoonebeek-project naar detailfase Voormalig NAM-emplacement zorgvuldig ontmanteld Wat gaat er de komende tijd gebeuren? Voordat de olie in 2010 gewonnen kan worden, moet er nog veel gebeuren. Het Schoonebeek-project is complex, omhelst meerdere locaties en er zijn vele bedrijven en mensen bij betrokken. Wat gaat er in 2008 allemaal gebeuren? Het voormalige NAM-emplacement aan de Beekweg wordt binnenkort zorgvuldig ontmanteld. Na de sloop ontstaat daar de plek voor de nieuwe warmtekrachtcentrale (WKC) en oliebehandelingsinstallatie (OBI). Deze uiterst moderne fabriek wordt in 2009 opgebouwd en vormt vanaf dan het middelpunt van het totale project. Hier wordt de stoom gemaakt voor het winnen van de olie, die na de bewerking naar de bestaande olieraffinaderij van BP in het Duitse Lingen worden getransporteerd. V.l.n.r. Peter Schoonhoven, Gert Lammers, Hans Ardesch en Rolf Boers. Consortium In 2007 heeft de NAM een Europese aanbesteding uitgeschreven voor alle werkzaamheden die in de toekomst in en om Schoonebeek worden uitgevoerd, meldt Rolf Boers. Denk aan het ontwerp van de installaties, de aanleg van de winningslocaties en het onderhoud. De opdracht is uiteindelijk gegund aan Schoonebeek Redevelopment Team (SRT), een consortium bestaande uit Jacobs Nederland B.V., Stork Industry Services B.V., Visser & Smit Hanab B.V. en Yokogawa Europe B.V. In januari 2008 is het definitieve contract met het consortium getekend. Nu kunnen we aan de slag met het uitwerken van alle details rondom de bovengrondse installaties. Ondertussen wordt in het veld een begin gemaakt met de aanleg van wegen om daarna de circa 70 putten te bouwen op 18 nieuwe locaties. Apparaten met een lange levertijd worden spoedig besteld. gigantische project. We werken daarbij uiteraard heel nauw samen met de uitvoerders, die hun eigen planning hebben. Maar het is vooral van groot belang om werkzaamheden goed af te stemmen, zodat we elkaar niet in de wielen rijden. Boorputten Gert Lammers deelt mede dat de ontwerpen van de putten gereed zijn. Voor het boren maken we gebruik van een nieuwe boortoren die we inhuren bij de firma DrillTec. Deze is compact en erg efficiënt, waardoor we onze aanwezigheid niet alleen qua formaat maar ook qua tijd kunnen beperken. Daarnaast wordt in Italië een nieuwe mobiele installatie gebouwd door DrillMec voor het onderhoud van putten. In 2008 gaan we precies bepalen hoe we gaan boren, hiervoor wordt een nauwgezet boorprogramma geschreven. Volgens de planning staat het begin van de booractiviteiten voor 2009 op de kalender. Dan begint een boorcampagne, die ongeveer twee jaar gaat duren. Er zal van de westkant van het olieveld naar het oosten gewerkt worden. CONSORTIUM VERGUNNINGEN BOORPUTTEN PLANNING Vergunningen Volgens de planning zullen rond april de eerste vergunningsaanvragen de deur uitgaan om vervolgens ter inzage te liggen bij de betrokken overheidsinstanties. Dit zal stapsgewijs het gehele jaar plaatsvinden omdat er in totaal meer dan 300 vergunningen nodig zijn, zegt Hans Ardesch. Naast het vergunningenteam binnen de NAM beschikt het uitvoerende consortium ook over een eigen vergunningenteam. Dit team zorgt voor het verzamelen van alle benodigde gegevens en de NAM controleert deze gegevens nogmaals en verstuurt de aanvragen naar de betrokken overheidsinstanties. Planning Voor Peter Schoonhoven is het de taak om de planning nauwkeurig in de gaten te houden. Het is noodzakelijk om alle vergunningen rond te hebben voor de start van de allereerste bouwactiviteit. Daarom is het een eerste vereiste om precies in de gaten te houden wat het eerst moet. Alles houdt direct verband met elkaar. Als ergens een vertraging ontstaat, heeft dat direct gevolgen voor de verdere ontwikkeling van dit De warmtekrachtcentrale zal op het emplacementsterrein aan de Beekweg gebouwd worden. 3

4 10 vragen & antwoorden [1] Waarom heeft de beslissing om weer olie te winnen zo lang op zich laten wachten? De NAM heeft al eerder olie gewonnen in Schoonebeek. We kennen het veld, we kennen de mogelijkheden. Toch heeft de beslissing om nu weer olie te winnen, veel tijd en aandacht gevergd. De uitleg hiervoor is dat de herontwikkeling van het olieveld Schoonebeek technisch gezien een complex project is. We hebben opnieuw seismisch onderzoek uitgevoerd, een milieu-effectstudie gedaan en we hebben een openbare Europese aanbesteding uitgeschreven om aannemers te kunnen selecteren. Daarnaast hebben we commerciële onderhandelingen gevoerd met de diverse betrokken partijen. Dit alles maakt dat de beslissing lang op zich heeft laten wachten. [2] Is de huidige olieprijs doorslaggevend geweest? Natuurlijk is de olieprijs een belangrijk element bij het bepalen of een project economisch haalbaar is. Daarbij gaat het niet om de prijs van het moment, maar om de verwachting op de lange termijn, want de oliewinning zal zeker twintig tot 25 jaar duren. We hebben al bij de insluiting van het Schoonebeekveld in 1996 aangegeven dat we zouden studeren op mogelijkheden om met nieuwe technieken en infrastructuur het veld opnieuw te ontwikkelen. Toen we in 2001 met dergelijke studies begonnen, stond de olieprijs op een ander niveau - veel lager - dan vandaag. De huidige olieprijs is niet doorslaggevend, al is het natuurlijk wel een prettig gegeven. [3] Wat gaat er nu verder gebeuren, wat kunnen we de komende tijd verwachten? Voorlopig zullen de omwonenden nog weinig merken van de beslissing om opnieuw olie te winnen bij Schoonebeek. In 2008 gaat eerst alle aandacht uit naar het uitwerken van alle details. Hierbij zullen we nauw contact houden met de direct omwonenden. Daarna vragen we alle benodigde vergunningen aan. Dit zal gefaseerd verlopen. Aansluitend leggen we de wegen en de diverse locaties aan. Dat zou wellicht eind 2008 kunnen plaatsvinden. Ook deze aanleg zal in fases verlopen. We zullen nauw overleg voeren met de provincie, gemeenten en de omwonenden. Werkzaamheden worden heel zorgvuldig ingepland en we nemen maatregelen om de overlast te beperken. Medio 2010 zou de eerste oliewinning en de bijbehorende waterinjectie van start kunnen gaan. [4] Komt de jaknikker terug in het landschap? De oude, vertrouwde jaknikkers zullen niet terugkeren in het Drentse landschap. Als alles volgens plan verloopt, wint de NAM vanaf 2010 de olie met behulp van hoogrendementspompen. Die zijn - met hun hoogte van ongeveer vijftien meter - groter dan de legendarische jaknikkers, maar ze zijn in veel kleinere aantallen aanwezig. Voor de waterinjectie in Twente maken we gebruik van de bestaande locaties, waarop compacte injectiepompen komen te staan. [5] Hoeveel mensen zullen op dit project werkzaam zijn? Tijdens ontwerp en constructie zullen enkele honderden mensen aan het werk zijn. Tijdens de operationele fase zullen enkele tientallen mensen voor vele jaren aan het werk zijn. Zoals bij dergelijke grote projecten verplicht is, heeft de NAM een Europese openbare aanbesteding uitgeschreven. Het consortium Schoonebeek Redevelopment Team (SRT) is daarbij als beste optie naar voren gekomen. SRT is geselecteerd op grond van een aantal criteria zoals prijs, kwaliteit maar zeker ook veiligheid. Het consortium bestaat uit Jacobs Nederland, Stork Industry Services, Visser & Smit Hanab en Yokogawa Europe. De NAM heeft bij het consortium aangegeven dat het belang hecht aan - waar mogelijk - de inzet van lokale bedrijven. [6] In Schoonebeek komt een warmtekrachtcentrale. En dat in een tijd waarin we de CO ² -emissie willen verminderen. Hoe ziet de NAM dit? De samenleving kan op dit moment nog niet zonder fossiele brandstoffen. Op korte termijn beschikken we nog niet over voldoende alternatieven. Oliewinning blijft nu nog noodzakelijk, en de warmtekrachtcentrale is de best mogelijke wijze om de benodigde stoom te produceren. De elektriciteit die vrijkomt wordt geleverd aan het openbare kabelnetwerk. De oliewinning bij Schoonebeek gebeurt straks op een efficiënte manier, met een energiebalans die meer dan verantwoord is. [7] Zal de oliewinning straks bodemdaling veroorzaken? De NAM voorziet nauwelijks bodemdaling als gevolg van de oliewinning. We hebben in Schoonebeek reeds vijftig jaar olie gewonnen, dus we hebben veel kennis en ervaring over het reservoir en de bovenliggende lagen. Ook hebben we in het laboratorium experimenten gedaan met gesteentemonsters. De ervaring leert dat bodemdaling plaatsvindt in een schotelvorm, waarbij de daling heel geleidelijk verloopt van de rand tot in het centrum van de schotel. De NAM heeft nu het voornemen om weer zo n 25 jaar olie te winnen in de regio Schoonebeek. Naar verwachting zal de totale bodemdaling in het centrum van het bodemdalingsgebied na afloop van deze periode maximaal vijf centimeter bedragen. [8] En aardbevingen? De kans op lichte aardbevingen wordt doorgaans bepaald door een drietal factoren: de drukdaling in het olie- of gasreservoir, de stijfheid van het reservoir ten opzichte van de bovenliggende lagen en de breukdichtheid in het reservoir. Het Schoonebeek-olieveld blijft qua drukdaling en gesteentesterkte onder de waarden waarbij volgens TNO-NITG lichte bevingen eventueel mogelijk zijn. Of anders gezegd: het risico van bodemtrillingen ten gevolge van de oliewinning wordt als zeer beperkt gezien. De jaknikker komt niet terug in het landschap. [9] Wat gaat er nu met De Boô in Schoonebeek gebeuren? De NAM is nog met de Vereniging Dorpsbelangen Schoonebeek in gesprek om te onderzoeken of er mogelijkheden zijn om De Boô over te dragen aan een nieuw op te richten stichting. Die moet als doel hebben de faciliteiten open te houden en ten goede te laten komen aan de gehele (Schoonebeker) bevolking. Afgesproken is dat Dorpsbelangen daarvoor een realistisch plan ontwikkelt. Op basis daarvan zal de NAM begin dit jaar besluiten of De Boô het zomerseizoen 2008 open blijft. Als dat het geval is, zal de nieuw op te richten stichting vanaf april 2008 betrokken worden bij de exploitatie van De Boô. Vooruitlopend op de uitkomsten van de verdere besprekingen zal De Boô in ieder geval het winterseizoen 2007/2008 open blijven zoals gebruikelijk. Dat betekent dat de huidige gebruikers van het complex hun activiteiten tenminste tot en met maart 2008 kunnen voortzetten. [10] Hoe kom ik in de volgende Schoonebeek krant? Sinds haar ontstaan geniet de Schoonebeekkrant grote aandacht. De communicatieafdeling van de NAM wordt regelmatig gebeld door belanghebbenden die vragen wanneer de nieuwe editie uitkomt, of waar men een gemiste editie kan krijgen. De krant komt onregelmatig uit, afhankelijk van wanneer er nieuws is dat we met veel mensen willen delen. De krant is bedoeld voor omwonenden, gemeenten en allerlei instanties die te maken hebben met de oliewinning of waterinjectie. Het is niet onze bedoeling om er alleen een NAM-verhaal van te maken, graag laten we juist ook anderen aan het woord. Mocht u een onderwerp missen in deze Schoonebeekkrant, laat het ons weten. Wellicht kunnen we er in een volgende krant aandacht aan besteden. Wilt u zelf iets kwijt in de krant, heeft u een opmerking die u graag met ons wilt delen? Mail het naar nam-communicatie@shell.com Wellicht nemen we voor de volgende krant contact met u op. 4

5 Recent nieuw seismisch onderzoek levert actuele gegevens op Definitieve kaart bovengrondse infrastructuur nu gereed De aanvraag van een Milieu Effect de ondergrond en kunnen we hiermee de Die bestaande oude putten kunnen we van de Lauensteinstraat. Dit na uitvoerig Rapportage (MER) van de herontwikke- olie nog beter uit de grond halen. niet opnieuw gebruiken en bij het boren overleg met de diverse betrokken par- ling van het olieveld Schoonebeek ging van de nieuwe putten willen we ze niet tijen zoals grondeigenaren en inwoners midden 2006 de deur uit. In de daarna Van 19 naar 18 locaties kruisen of raken. Opnieuw zijn alle fac- van het Stroomdal, zegt Hans Ardesch, volgende periode leverde een nieuw Andrew Foster is specialist in het ont- toren gewikt en gewogen. Aan het einde belast met grondzaken en vergun- seismisch onderzoek actuele gegevens werpen van boorputten. Hij kon met de kwamen we met goed nieuws. Het totaal ningen. Tevens hebben we binnen de op voor het plaatsen van de noodzake- nieuwe gegevens aan de slag. Het bleek aantal te bouwen locaties zullen er maar klankbordsessies verschillende wensen lijke installaties. Die vormden de directe geen eenvoudige opgave. Het is een achttien zijn in plaats van negentien! De gehoord. Deze wensen zullen verder aanleiding voor een heroriëntatie op samenspel met andere specialisten om locaties SCH2700 en SCH2100 op de meegenomen worden in het detailont- de eerder gekozen uitgangspunten. De de putten op de meest effectieve plaat- kaarten in het MER verdwijnen en we werp. Hoewel vanuit landschapsvisie conclusie: met de verfijndere informatie sen te krijgen. Dat levert interessante hebben één reservelocatie SCH1600 in eerste instantie gekozen was voor kunnen we nog preciezer bepalen wat de discussies op. Uitgangspunt waren de benut. Het paste bij onze voorwaarde dat blauwe leidingen bleek er een grote mogelijkheden zijn. Ons oorspronkelijke negentien locaties en drie reserveloca- er alleen locaties die genoemd worden in voorkeur onder de bevolking te bestaan plan was al heel nauwkeurig, maar we ties zoals die ook in de MER beschreven de MER gebruikt konden worden. over de traditionele groene NAM-kleur. kunnen het met de nieuwe informatie op staan. een paar details aanpassen. In het oude Schoonebeek-olieveld Aanpassingen Suggesties zijn in het verleden al honderden put- De bovengrondse leidingen blijven in Vanuit de contacten met diverse direct Nieuwe technieken ten geboord. Die zijn inmiddels aan hoofdlijnen de eerder gekozen route betrokkenen en de gemeenten Emmen Tony Vandeweyer is bij de NAM pro- het oppervlak verwijderd en diep in de volgen, zij het met een paar aanpassin- en Coevorden kwam een suggestie om ductietechnoloog. Hij vertelt over de ondergrond dichtgemaakt met cement. gen nabij het Stroomdal en de westzijde op diverse plekken grondwallen met een achtergronden van het nieuwe seismisch lage grasvegetatie voor de leidingen aan onderzoek. Het is al weer een tijd gele- te leggen zodat de leidingen niet direct den dat seismiek werd geschoten voor in het zicht kwamen te liggen. Daarnaast het olieveld in Schoonebeek. Met het blijven we voortdurend in gesprek met nieuwe seismische onderzoek eind 2005/ alle betrokken partijen om waar mogelijk begin 2006 was het de bedoeling om het verbeteringen aan te brengen. olieveld nog beter in kaart te brengen. We boren daarbij gaten in de grond tot De vergunningsaanvragen met het een diepte van dertig tot veertig meter. definitieve ontwerp zullen de komende Daar brengen we lichte explosieven tot maanden gefaseerd ter inzage komen ontploffing. Door de weerkaatsing van de te liggen. Hans Ardesch: We zullen dan geluidsgolven kunnen we de ondergrond ook weer op pad gaan om met de be- in kaart brengen. Hiermee kunnen we trokken mensen en instanties te praten, interpreteren waar mogelijke olielagen net zoals we afgelopen jaren hebben voorkomen. Tevens zijn we nu ook in gedaan. staat om de breuken in de diverse aard- In de klankbordsessies blijven we kijken lagen beter te bepalen. Al met al hebben hoe nog bestaande wensen en verlang- we nu een nog nauwkeuriger beeld van Andrew Foster Tony Vanderweyer ens ingepast kunnen worden. 5

6 Wethouder Eric Kleissen van Dinkelland: We hechten aan kwaliteit van wonen Wethouder Kleissen van de gemeente Dinkelland hoorde eind december dat de oliewinning in Schoonebeek definitief door zou gaan. Mijn eerste reactie was: dat is goed nieuws voor de direct betrokkenen van de NAM, maar ik heb ook zorg voor de omwonenden. Zij hadden gehoopt dat de locaties over enkele jaren zouden worden ontmanteld. Dat is nu dus niet het geval. Waterinjectie in Twente Bij de oliewinning in Schoonebeek zal het meegeproduceerde productiewater worden geïnjecteerd in de gasvelden Tubbergen, Tubbergen-Mander en Rossum- Weerselo. Uit deze gasvelden wordt nu nog gas gewonnen maar ze zijn bijna leeg en worden op korte termijn uit bedrijf genomen. In de lege gasvelden zal uiteindelijk voldoende ruimte zijn om negentig miljoen kubieke meter vrijkomend water op te vangen. De NAM plaatst in totaal tien pompunits, verspreid over zeven locaties. De huidige locaties zijn vrij groot, een deel van de terreinen is in de toekomst wellicht niet meer nodig. Tegen de tijd dat de waterinjectie begint, zullen we bekijken of het vrijgekomen stuk land van een aantal locaties aan de eigenaren kan worden teruggegeven. Of we zorgen ervoor dat de vrijgekomen grond weer in oude luister wordt hersteld. Ik heb een goed beeld gekregen van de samenstelling van het water. In het algemeen maakt de wethouder zich geen zorgen over de waterinjectie die in de uitgeputte gasvelden zal gaan plaatsvinden. Het enige belangrijke aandachtspunt is mijns inziens het geluid. De direct omwonenden en de dorpsraad van Rossum willen graag weten hoeveel 50 db nu daadwerkelijk is. Ik denk dat de NAM daar nog meer uitleg over moet geven. De omwonenden hebben enkele suggesties aangedragen om het geluid te verminderen. Ik hoop dat deze ideeën serieus worden bestudeerd. Kwaliteit De wethouder woonde vorig jaar een voorlichtingsavond van de NAM bij over het voornemen om water te injecteren. Na deze avond kon Kleissen concluderen dat hij verder geen grote knelpunten ziet. Ik heb geen zorg meer over de kwaliteit van het geïnjecteerde water. Ik heb een goed beeld gekregen van de samenstelling. Daar had ik eerst mijn vraagtekens bij maar daarover ben ik nu gerustgesteld. Daarnaast kan het ombouwen van de installatie redelijk eenvoudig gebeuren. Er vinden dus geen grote bouwactiviteiten plaats en maar weinig transportbewegingen. Lokale ondernemers Hoewel er in de regio Twente geen grote bouwactiviteiten plaatsvinden, hoopt de wethouder wel dat de werkzaamheden indien mogelijk aan lokale ondernemers worden uitbesteed. De NAM heeft verteld dat dit inderdaad wel een van de uitgangspunten is, ook al realiseer ik me dat het geen grote projecten zullen zijn. Prachtige gemeente De inwoners van Dinkelland hechten aan kwaliteit van wonen, vervolgt Kleissen. En iedereen wil die kwaliteit hoog houden. Tot nu toe heb ik gemerkt dat de NAM zich dat terdege realiseert. Ik hoop dat de NAM dat beleid zal continueren. Want we wonen in een prachtige gemeente. Gemeenteraadslid Loes Stokkelaar van Lokaal Dinkelland: We blijven dit positief kritisch volgen Als gemeenteraadslid volgt Loes Stokkelaar de ontwikkelingen in haar gemeente op de voet. Zo was zij ook aanwezig bij de voorlichtingsbijeenkomst van de NAM. Tijdens deze bijeenkomst werd uitleg gegeven over de ondergrondse waterinjectie in voormalige gasvelden. Dat er weer olie wordt gewonnen in Schoonebeek is goed voor de economie, maar de consequenties voor het milieu houden we goed in de gaten. De bestaande pijpleiding van Twente naar Emmen krijgt straks een hoofdrol. De leiding zal niet van zuid naar noord in gebruik zijn voor gastransport. Maar wel in omgekeerde volgorde, van noord naar zuid, voor het transport van water. Tussen Den Hulte, onder Coevorden, en Schoonebeek komt een nieuwe ondergrondse kunststof leiding. Op Den Hulte wordt de nieuwe leiding met de bestaande verbonden. In Twente zijn geen nieuwe pijpleidingen meer nodig, hier wordt immers gebruik gemaakt van het bestaande netwerk. Goede communicatie is cruciaal. Loes Stokkelaar kan het zich goed voorstellen dat er kritische vragen gesteld werden tijdens de voorlichtingsbijeenkomst. We willen natuurlijk weten hoe het water is samengesteld dat geïnjecteerd wordt. De toehoorders hebben daar wel goede uitleg over gekregen maar er blijven nog altijd vragen open. Er zijn geen zorgen over de opslag op zich, maar er is nog wel onduidelijkheid over het transport en het injecteren. Mijns inziens kan daar nog meer uitleg over gegeven worden. Zij vervolgt: In de Milieu Effect Rapportage wordt vermeld dat het injecteren de meest milieuvriendelijke oplossing is. Daar heb ik vertrouwen in. Communicatie Om alle vragen beantwoord te krijgen, benadrukt het gemeenteraadslid dat goede communicatie cruciaal blijft. Daar is een belangrijke taak voor de NAM weggelegd. De voorlichtingsavond was daarvan een goed voorbeeld. Ik hoop dat de NAM in contact blijft. Ik verwacht dat zij open kaart blijven spelen. Volgens Stokkelaar is dat overleg met name belangrijk voor de direct-omwonenden. Zij hadden de verwachting dat de gaswinningslocaties over enkele jaren tot het verleden zouden horen. Nu blijkt dus dat op deze plaatsen de waterinjectie zal plaatsvinden. Dat is voor enkele omwonenden een teleurstelling. De omwonenden willen graag weten wanneer de locaties nu wel aan de natuur worden teruggegeven. Ervaring De NAM past de waterinjectie al jarenlang toe op andere locaties, bijvoorbeeld in de Provincie Drenthe. Stokkelaar: Vanuit economisch oogpunt begrijp ik dat het bedrijf deze stappen zet en ik weet dat de NAM ervaring heeft met deze activiteiten. Dit bedrijf weet dus ook wat de consequenties zijn voor geluid, bodem en licht. Ik heb geen technische achtergrond, maar ik vertrouw erop dat alles zorgvuldig wordt uitgevoerd. 6

7 Voorlichting gemeenteraden Een groots project als de herontwikkeling van het olieveld Schoonebeek vergt heel wat uitleg. Niet alleen aan omwonenden en belangenorganisaties, maar bijvoorbeeld ook aan de betrokken gemeenten. De NAM hecht er waarde aan om de diverse fracties in de betrokken gemeenteraden te voorzien van de details rondom het project. Zodat zij hun achterban op juiste wijze kunnen informeren. In het najaar van 2007 organiseerde de NAM een kleine informatietour langs de gemeenten Dinkelland, Oldenzaal en Tubbergen. Juist in deze gemeenten zijn er veel vragen over de voorgenomen waterinjectie. Bij de rondgang langs de gemeenten bleek dat de communicatie rondom het project als transparant werd ervaren. De gemeente Oldenzaal vond de reeds ontvangen informatie al toereikend en zag af van een extra informatiebijeenkomst. Projectleider Frans Hondeborg en woordvoerder Marjolein Boer gaven de gemeenteraden van Dinkelland en Tubbergen een toelichting op de voorgenomen plannen. Er was volop gelegenheid tot het stellen van vragen waaronder natuurlijk de nodige kritische. Al met al een geslaagde tour. Freek Ensink Freek Ensink kijkt optimistisch naar de toekomst Hij was die middag eerst op zoek naar een nieuwe tractor. Na afloop van het gesprek vertrok hij naar Emlichheim voor een bijeenkomst met zijn politieke vrienden van de CDU Graafschap Bentheim in Nordhorn. Het geeft de lijnen aan van het leven van Freek Ensink, akkerbouwer en voorzitter van de CDA-fractie in de Emmer gemeenteraad. Hij is geboren en getogen in het Westerse Bos, de oudste nederzetting van Schoonebeek. Op zijn bedrijf tussen de bossen verbouwt hij fabrieks- en pootaardapppelen, suikerbieten, maïs, tarwe en gerst. Een optimisch gestemde Drent: Politiek is inspanning en het agrarische leven voor mij ontspanning. Dus een ideale combinatie, die ik in mijn jeugd al ambieerde. Hij heeft al jaren een prettig contact met de NAM. Op ons grondgebied stond één van de vele jaknikkers. Na de ontmanteling hadden we nog wel eens last van oogstschade. Dat werd altijd heel snel en coulant opgelost. Schoonebeek heeft in de loop der jaren de vruchten geplukt van de NAM-activiteiten. Mensen uit de hele wereld kwamen hier werken en zijn er uitstekend geïntegreerd. Dat was een bijna logisch proces. We hebben hier talloze voorzieningen. De plaats heeft daardoor een bepaalde allure gekregen. Het is een open en een naar buiten gerichte gemeenschap. Kansen Freek Ensink ziet het leven vol kansen. Binnen die filosofie passen ook de nieuwe plannen van de NAM. Schoonebeek leeft met een lange traditie van dit bedrijf. Het project brengt weer nieuwe technologie naar de streek. Die specifieke kennis genereert een eigen economie. Het Westerse Bos was in het verleden al een gebied met vele jaknikkers. We zijn dus aan de reuring gewend. We weten eigenlijk niet beter. Het was zelfs een beetje vreemd dat het ontbrak na de ontmanteling in We gingen het bijna missen. We hebben wel alle aandacht gevraagd voor een goede landschappelijke inpassing. Vele vooroordelen zijn gevormd door de slechte voorbeelden vlak over de grens in het Duitse gebied. Dat veroorzaakt een vreselijk rommelig karakter. Het lijkt er bijna op dat de Duitse overheid af en toe een oogje dicht deed bij de beoordeling van de vergunningen. Dat ligt hier gelukkig heel anders. We zijn bijvoorbeeld heel blij met de keuze van de NAM-kleur bij en rond de bovengrondse leidingen en installaties. Ervaringen Uit hun ervaring kennen zij de bijdragen van de NAM aan openbare activiteiten. In het Westerse Bos werd de straat in de winter voor een deel altijd door de NAM gestrooid. De meeste mensen dachten dat de gemeente daarvoor zorgde. Het is maar een simpel voorbeeld, maar het geeft de betekenis van de NAM voor onze gemeenschap wel duidelijk aan. Het Westerse Bos heeft een eeuwenoud verleden. De boerderij van de familie Ensink stamt uit het begin van de negentiende eeuw. De gebinten van de boerderij geven het jaartal 1834 aan. De bomen werden voor eigen gebruik benut. De eiken leverden planken voor de bouw, van de populieren werden klompen gemaakt. In de wintermaanden overheersen stilte en duisternis. In de verte straalt het licht van de kassen in Erica. We hopen vooral op een beperking van het licht. Dat zou de sfeer hier aantasten. En voor de rest zien we opgewekt uit naar de ontwikkelingen. 7

8 Opkikker voor de regio Shagoofa Asma voelt zich helemaal thuis in het land met tulpen en bitterballen. Zij volgde in haar geboorteland Bangladesh de studie Business Administration en vertrok naar Engeland voor een master vervolgstudie. Een baan bij de Shell bracht haar in 2002 naar de NAM in Assen. De mensen zijn hier open en eerlijk, dat merk ik bij mijn werk binnen het Schoonebeek-project. De contacten hebben mij geleerd om Nederlands te praten. Daar ben ik die mensen heel dankbaar voor. Natuurlijk mis ik mijn familie, maar gelukkig biedt Skype (bellen via internet red.) de kans om dagelijks even telefonisch contact te hebben. Binnenkort ga ik trouwen met een Nederlander, zegt zij met een veelzeggende glimlach. Shagoofa Asma Anton Suurmeijer Met hoofd Aanbesteding & Inkoop NAM, Anton Suurmeijer, vertelt zij over de achtergronden en de opzet van de aanbesteding van het Schoonebeekproject. Door de hoogte van het bedrag van de aanbesteding zijn we gehouden aan de Europese regelgeving. In juni 2005 is het voornemen tot Project Aanbesteding gepubliceerd in de betreffende media. De interesse was groot. Uiteindelijk is de aanbesteding gegund aan een consortium. Jacobs Engineering, Stork Industrial Services, Visser & Smit Hanab en Yokogawa mogen wat ons betreft aan de slag. Het zijn voor ons bekende namen, want zij werken ook aan de tienjarige renovatie van het Groninger aardgasveld. Overleg In de Project Aanbesteding is nadrukkelijk opgenomen dat de hoofduitvoerders gehouden zijn om zoveel mogelijk gebruik te maken van plaatselijke aannemers. Wij hebben voor hen na overleg met plaatselijke ondernemersorganisaties een inventarisatie gemaakt van alle bedrijven die daarvoor mogelijk is aanmerking komen. Het gaat daarbij om de regio s Zuidoost- Drenthe en Twente. Maar in feite is het ook logisch dat de uitvoerders kiezen voor de regionale mogelijkheden en personeel. Dat is immers praktisch en goedkoper. De hoofduitvoerders kopen het materiaal in onder toezicht van de NAM. Wij houden dus op alle mogelijke manieren de binding met de regio in de gaten. Vanaf media 2009 zijn honderdvijftig tot tweehonderd mensen in actie. En de mogelijkheid is groot dat bijvoorbeeld lassers en timmerlieden uit de streek daar een paar jaar werk vinden. Voordeel Anton Suurmeijer was jaren werkzaam in het oude Schoonebeek-veld. Dat is een groot voordeel omdat ik de situatie ter plekke nog precies ken. En als plaatselijke bedrijven iets willen weten, kunnen zij altijd contact met mij opnemen. Daar hechten we zelfs veel waarde aan. Shagoofa Asma: We weten uit ervaringen elders ook wat de positieve effecten zijn op het winkelbestand, de pomphouders en de horeca. Zij krijgen bijna drie jaar lang een vreedzame invasie van mensen te verwerken. Verder brengen we ook veel kennis en vaardigheden naar de streek. Het is een opkikker voor de regio. In de toekomst levert het nieuwe Schoonebeek-project ongeveer vijftig vaste werkplaatsen op. Deze krant wordt huis aan huis verspreid in de omgeving van Schoonebeek en in de omgeving van de waterinjectielocaties in Twente. Mocht u vragen hebben of de krant niet ontvangen hebben, neem dan contact op met de afdeling Communicatie van de NAM, telefoon , nam-communicatie@shell.com. Dit geldt natuurlijk ook voor wie extra exemplaren wil ontvangen. Op 27 november 2007 is de NAM uitgenodigd door de Probus club van Coevorden om een presentatie over haar activiteiten te geven. Aan de enthousiaste leden - een twintigtal heren was aanwezig - gaf Marjolein Boer een toelichting op de toekomst van de NAM en de plannen rondom de herontwikkeling van Schoonebeek. In de zaal bevond zich ook een oud-nam-medewerker, die genoot van de herinneringen aan zijn vele dienstjaren. COLOFON De Informatiekrant Olieveld Schoonebeek is een uitgave van de Nederlandse Aardolie Maatschappij B.V. (NAM). Tekst en productie: NAM afdeling Communicatie Aan dit nummer werkten verder mee: Marjolein Boer, Henk Heeringa en Ton Kuis Vormgeving, begeleiding en coördinatie: Reclameadviesbureau Unicom, Groningen Foto s: Jan Jaspers, Marco Kuis en Bert Vennik Stripposter over Schoonebeek De bekende tekenaar Frans Le Roux heeft een strip gemaakt over de oliewinning in Schoonebeek. In het verhaal wordt uitgelegd hoe de nieuwe oliewinning plaats gaat vinden. Dus alles over bijvoorbeeld horizontaal boren, de warmtekrachtcentrale en stoominjectie wordt beeldend verteld. U kunt deze stripposter via (nam-communicatie@shell.com) aanvragen bij de afdeling Communicatie van de NAM. Druk: Koninklijke Van Gorcum B.V., Assen Detail uit de strip 8