Rijksmonumenten Bouwen en verbouwen.

Transcriptie

1 Rijksmonumenten Bouwen en verbouwen

2 Rijksmonumenten Bent u eigenaar of huurder van een rijksmonument? En wilt u het opknappen, verbouwen, uitbreiden of slopen? Dan gelden er bijzondere voorwaarden. In deze brochure leest u informatie die u verder kan helpen bij uw plannen. Bijzondere gebouwen In onze gemeente staan vele historische gebouwen. Een aantal van deze gebouwen is zo bijzonder dat het rijk deze gebouwen beschermt als rijksmonument. Wat is een rijksmonument? Een rijksmonument is een gebouw dat door zijn schoonheid, wetenschappelijke of cultuurhistorische betekenis belangrijk is voor Nederland. Het rijk heeft deze monumenten volgens de Monumentenwet 1988 aangewezen en opgenomen in het landelijk monumentenregister. Voor elk monument is een redengevende omschrijving opgesteld. Hierin staat beschreven waarom het rijk het gebouw beschermt. Bij de meeste rijksmonumenten is het hele bouwwerk beschermd. Dit betekent dat de binnen- en buitenkant beschermd is, maar ook de aan- en uitbouwen die er later bijgekomen zijn. Is mijn gebouw beschermd als rijksmonument? In de gemeente staan meer dan 600 rijksmonumenten. Bekende voorbeelden zijn kerkgebouwen, stadhuizen en waaggebouwen, de Waterpoort in Sneek, Epemastate in Ysbrechtum en de vuurtorens in Stavoren. Maar de meeste rijksmonumenten zijn woningen, voorname woonhuizen en kleine arbeiderswoningen. Voor een overzicht van de rijksmonumenten kijkt u op en zoekt u op erfgoed. U kunt ook een uittreksel van het monumentenregister aanvragen of contact opnemen met de gemeente. Historische uitstraling Bij verbouw of restauratie is het belangrijk dat zoveel mogelijk van de historische uitstraling van het rijksmonument bewaard blijft. Dit geldt voor de binnen- en de buitenkant. Aandachtspunten hierbij zijn de vormgeving, de afmetingen en verhoudingen, de gebruikte materialen en de detaillering van specifieke onderdelen. Vaak denken eigenaren dat alleen de voorgevel monumentaal is. Maar de monumentenbescherming geldt voor alles op het perceel. Behalve als er in de omschrijving van het monument uitzonderingen zijn gemaakt. Onderhoud en restauratie Waarom goed onderhoud? Het behoud van een monument begint met goed onderhoud. Hoe slechter het onderhoud, hoe hoger de kosten van de restauratie. Heeft u hulp bij onderhoud nodig? Monumentenwacht Fryslân of een andere onafhankelijke organisatie kan u helpen met onderhoud en restauratie. Monumentenwacht Fryslân controleert uw gebouw, maakt een rapport en adviseert over goed onderhoud. Monumentenwacht Fryslân kan ook klein (nood)herstel doen. Zo voorkomt u dat kleine gebreken onverwachts tot grote, kostbare reparaties of herstelwerkzaamheden leiden. Heeft u (uitgebreide) bouwplannen? De gemeente kan u vragen om een bouwhistorisch onderzoek uit te laten voeren bij (uitgebreidere) bouwplannen. Bouwhistorisch onderzoek is belangrijk voor het maken van een goed restauratieplan. Bij dit onderzoek kijken we naar de architectuur, de constructies en opbouw van muren, balklagen, daken, gebruikte bouwmaterialen, plattegronden, interieurafwerking en kleurgebruik. Zo brengen we de geschiedenis van het monument in beeld. Heeft u advies bij restauratie nodig? Het restaureren en onderhouden van een monument is specialistisch werk. Bij uitgebreide werkzaamheden aan monumenten is het belangrijk een gespecialiseerd adviesbureau in te zetten. Architecten en aannemers hebben over het algemeen voldoende

3 ervaring met restauraties. Ook kan het interessant zijn om vooraf eens contact op te nemen met de lokale historische stichtingen. Zij hebben vaak veel kennis over (bouw)gebruiken in de omgeving. Subsidie Voor het bewaren van rijksmonumenten hebben de gemeente Súdwest-Fryslân, de Provincie Fryslân en het Rijk een aantal mogelijkheden voor subsidie en financiering. Subsidies van de gemeente De gemeente heeft een Subsidieregeling Cultureel Erfgoed. Volgens deze regeling kunt u subsidie aanvragen voor bepaalde werkzaamheden aan uw rijksmonument. Waarvoor kan ik een gemeentelijke subsidie aanvragen? Hieronder leest u waarvoor u een subsidie kunt aanvragen. Voor de volledige regeling en het aanvraagformulier gaat u naar nl en zoekt u op subsidie. Behoud van rijksmonumentale molens Voor (grote) onderhoudswerkzaamheden aan uw rijksmonumentale molen kunt u een subsidie aanvragen. De subsidie is 25% van de kosten die in aanmerking komen voor subsidie, zoals door het rijk vastgesteld, met een maximum van per jaar. Inspecties Voor een eerste bouwkundige inspectie van uw monument door Monumentenwacht Fryslân of een andere onafhankelijke organisatie kunt u een subsidie aanvragen. De subsidie is maximaal 500 per aanvraag. Subsidies van de provincie De provincie Fryslân heeft voor de rijksmonumenten enkele subsidiemogelijkheden en mogelijkheden voor leningen. Waarvoor kan ik een provinciale lening afsluiten? Hieronder leest u waarvoor u een lening kunt afsluiten. Funderingsherstel Deze regeling is bedoeld voor woningen met funderingsproblemen door paalrot. Hiervan is sprake wanneer houten funderingen door droogstand zijn aangetast door schimmel. U moet al voor 1992 eigenaar van de woning zijn om in aanmerking te komen voor deze regeling. En de WOZ-waarde van de woning niet meer dan zijn. U kunt een lening met rente van 2% afsluiten. Meer informatie leest u op

4 Waarvoor kan ik een provinciale subsidie aanvragen? De provincie past de subsidieregeling jaarlijks aan. In mei wordt de subsidieregeling van dat jaar bekendgemaakt. Aanvragen kunt u indienen van september tot oktober. Er is onder andere subsidie beschikbaar voor: Rijksmonumenten die oorspronkelijk niet als woning zijn gebouwd Nevenactiviteiten voor kerken, bouw- en tuinhistorische onderzoeken en verkenningen voor herbestemming Restauratie in combinatie met herbestemming. Deze subsidies kunnen oplopen tot maximaal Op leest u meer over de mogelijkheden en de voorwaarden. U kunt zoeken op subsidieregeling monumenten Fryslân. Subsidies van het rijk Het rijk heeft enkele subsidieregelingen voor rijksmonumenten. Hieronder beschrijven we een aantal van deze regelingen. Nationaal Restauratiefonds Via het Nationaal Restauratiefonds kunt u een lening met lage rente afsluiten voor een deel van de onderhoudskosten van een rijksmonument. Meer informatie leest u op restaureren/rijksmonument. Onderhoudssubsidie voor niet-woningen Via de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed kunt u een meerjarige onderhoudssubsidie aanvragen wanneer uw pand wel een rijksmonument, maar geen woning is. Deze subsidie is bedoeld voor normaal onderhoud als deze sober en doelmatig is (dus herstel volgens de bestaande detaillering). Om deze subsidie te kunnen krijgen, moet u een periodiek instandhoudingsplan (PIP) maken. Dit plan bestaat uit: Beschrijving van het werk voor 6 jaar Beschrijving van het werk en de grootte van het werk Beschrijving van het resultaat van het werk Meerjarenbegroting met de planning van het werk De Rijksdienst voor het Cultureel erfgoed heeft een model voor het PIP. U bent verplicht dit model te gebruiken. Meer informatie leest u op en zoekt u op subsidie rijksmonument. Belastingdienst De kosten van restauratie- of onderhoudswerkzaamheden aan een rijksmonument kunnen aftrekbaar zijn van de belasting. Als u van plan bent zulke werkzaamheden uit te voeren, dan kunt u de Belastingdienst vragen om vooraf vast te stellen welk gedeelte van de kosten aftrekbaar is. Meer informatie leest op en zoekt u op rijksmonument. Vergunning Om de historische uitstraling van uw rijksmonument te bewaren zijn er aparte regels. Vaak is er voor bouw-, verbouw- of sloopwerkzaamheden een omgevingsvergunning nodig. Dit geldt niet voor alle werkzaamheden. Hieronder leest u waarvoor u een omgevingsvergunning moet aanvragen. Voor welke werkzaamheden hoef ik geen omgevingsvergunning aan te vragen? U heeft geen omgevingsvergunning nodig bij:

5 Onderhoud waarbij vormgeving, details, profilering, kleur en materiaalsoort niet verandert; Vervangen van materiaal op kleine schaal en waarbij u alleen waar het nodig is het materiaal vernieuwd; Vervangen van onderdelen in het monument die na 1965 zijn aangebracht; Veranderingen binnen het monument waarbij u het geraamte, de constructie en de monumentale onderdelen van het gebouw niet verandert. Voor welke werkzaamheden moet ik een omgevingsvergunning aanvragen? U heeft een omgevingsvergunning nodig als u kleine werkzaamheden en onderhoud aan uw monument doet waarbij vormgeving, detaillering of kleur veranderen. En als u grote veranderingen aan uw monument doet, zoals: Wel omgevingsvergunning nodig Overschilderen in een andere kleur Volledig vernieuwen van het voegwerk Chemisch of onder hoge druk reinigen van de gevel Aanbrengen van nieuwe pleisterlaag (Gedeeltelijke) sloop (Gedeeltelijke) herbouw Ingrijpende herstelwerkzaamheden en wijzigingen Verandering van de functie Uitbreiding Hoe weet ik of ik een omgevingsvergunning aan moet vragen? Hieronder is een lijst met voorbeelden van werkzaamheden waarvoor u wel en geen omgevingsvergunning nodig heeft. Staan uw plannen niet in de voorbeelden of twijfelt u? Op kunt u een vergunningscheck doen om na te gaan of u voor uw werkzaamheden een vergunning nodig heeft. Geen omgevingsvergunning nodig Overschilderen in dezelfde kleur zonder de oude verflagen weg te halen. Plaatselijk herstellen van metselwerk met dezelfde voeg en voegspecie Reinigen van de gevel met warm water onder lage druk Plaatselijk herstellen van pleisterwerk Vervangen van ramen, kozijnen en deuren, ook als materiaal en vorm niet veranderen Opnieuw dekken van het dak met pannen of leien Vervangen van dakgoten en regenpijpen Weghalen of herstellen van historische lambriseringen, behang of schilderingen Herstellen van onderdelen in het interieur met monumentale waarde, zoals stucplafonds, historische wandbekleding en haardpartijen Moderniseren van de oorspronkelijke keuken of sanitair uit de bouwtijd of een belangrijke latere bouwfase Plaatselijk herstellen van kozijnen, ramen en deuren Plaatselijk vervangen van slechte pannen of leien Plaatselijk repareren van lekkende goten en regenpijpen Weghalen van nieuwere scheidingswanden of verlaagde plafonds van bijvoorbeeld hard- of zachtboard, gipsplaat of kunststof Een 30 jaar oude trap weghalen of nieuwere binnenmuren stuken. Vervangen van moderne keuken, sanitair of cv-installatie

6 Hoe weet ik of mijn plan aan de voorwaarden voldoet voor een omgevingsvergunning? Wilt u weten of uw plannen voldoen aan de voorwaarden voor een omgevingsvergunning, dan kunt u een conceptaanvraag doen. Voor deze conceptaanvraag moet u schetsen aanleveren waarin uw bouwplannen staan. De gemeente gaat dan op hoofdlijnen na of uw plan haalbaar is. Op nl kunt u een (schriftelijke) conceptaanvraag doen. Hoe vraag ik een omgevingsvergunning aan? Als de gemeente uw conceptaanvraag positief beoordeelt, dan kunt u een omgevingsvergunning aanvragen. Dit kunt u doen via Hoe lang duurt het voordat ik een vergunning krijg? De gemeente beslist over uw vergunningsaanvraag. Hierbij vraagt de gemeente onder andere de welstandscommissie Hûs en Hiem om advies. De beslistermijn is maximaal 8 weken. De gemeente kan deze termijn één keer met 6 weken verlengen. Gaat u een grote verbouwing doen of slopen? Dan geldt een uitgebreide procedure. De gemeente vraagt dan advies aan de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE). Ligt uw pand buiten de bebouwde kom dan vraagt de gemeente ook advies aan de provincie Fryslân. Bij een uitgebreide procedure is de beslistermijn maximaal 26 weken. De gemeente kan deze termijn één keer met 6 weken verlengen. Wat zijn de kosten? Voor de conceptaanvraag en de omgevingsvergunning moet u betalen. Hoeveel u moet betalen leest u in de Legesverordening op www. sudwestfryslan.nl. Wanneer u binnen 6 maanden na uw conceptaanvraag een omgevingsvergunning aanvraagt, dan verrekent de gemeente de kosten van de conceptaanvraag met de kosten van de omgevingsvergunning. Ik heb geen omgevingsvergunning aangevraagd, maar dit blijkt wel nodig. Wat nu? U kunt alsnog een omgevingsvergunning aanvragen. Doet u dit niet of kan de gemeente de omgevingsvergunning niet verlenen, dan bent u verplicht om de veranderingen weer in de oude staat terug te brengen. Waarmee kan de gemeente mij verder helpen? De gemeente kan u ook helpen bij: Advies over (het verhelpen van) gebreken of onderhoud Vragen over monumentale waarde van onderdelen van uw gebouw Vragen over de omgevingsvergunning Alle andere vragen over rijksmonumenten U kunt van maandag tot en met vrijdag tussen 9.00 en uur contact opnemen met team Vergunningen of medewerkers van Erfgoed. Dit kan via telefoonnummer of omgevingwabo@ sudwestfryslan.nl. U kunt ook een afspraak maken; u kunt naar het gemeentehuis in Sneek komen of een medewerker van Erfgoed komt bij u langs om te adviseren. Meer informatie Deze brochure is bedoeld voor eigenaren/huurders van een rijksmonument. Informatie over gemeentelijke monumenten, beschermde stads- en dorpsgezichten en archeologisch onderzoek kunt u lezen in onze andere brochures. Deze kunt u krijgen bij de gemeenteloketten in Bolsward en Sneek. Of aanvragen bij de vakgroep Erfgoed.

7 Handige websites Informatie over de monumenten in Súdwest-Fryslân, bij Inwoners Wonen - Cultureel Erfgoed swf.hosting.deventit.net Informatie over mogelijke aftrekbare kosten van restauratie- of onderhoudswerkzaamheden aan een rijksmonument. Informatie over provinciale subsidieregelingen. Informatie over een lening met lage rente af te sluiten voor een deel van de onderhoudskosten van een beschermd pand. Informatie van het rijk over beschermde stads- en dorpsgezichten en een beeldbank met historische foto s. Informatie over lokale bestemmingsplannen. Hier kunt u lezen hoe uw gebouw en omgeving staan omschreven in het bestemmingsplan. Cultuurhistorische Kaart Fryslân en de Friese Archeologische Monumentenkaart Extra. Op deze kaarten leest u welke verkavelingstypen en dijksystemen in onze gemeente zijn. Digitale gemeentegids. Hier vindt u uw lokale historische vereniging of Stichting Stadsherstel. Zij hebben veel kennis over de lokale historie. Beeldbank met historische foto s van de gemeente. Deze beeldbank is nog in opbouw. Algemene informatie over monumenten Informatie over het onderhoud van uw gebouw, bij Onderhoudswijzer en Handige info. Algemene eisen en een checklist voor archeologisch onderzoek. Overzicht van bedrijven in bezit van een opgravingsvergunning.

8 U kunt ook langskomen: Loket Bolsward Kerkstraat 1, 8701 HP Loket Sneek Marktstraat 8, 8601 CT De loketten zijn op werkdagen geopend van uur uur, behalve vrijdagmiddag. Bij het loket in Bolsward kunt u alleen schriftelijke informatie krijgen. februari 2015 Postadres: Gemeente Súdwest-Fryslân Postbus HA te Sneek info@sudwestfryslan.nl Nb. Aan deze folder kunt u geen rechten ontlenen.