Voorwoord. Met speciale dank aan de vrijwillige seniorenvoorlichters, die de huisbezoeken aflegden. Welzijn Ermelo mei 2016

Transcriptie

1 Voorwoord Voor u ligt het rapport met resultaten over 2014/2015 van de Huisbezoeken 75+. Het rapport geeft een beeld van de behoeften en wensen van de inwoners van Ermelo van 75 jaar en ouder. Een van de taken van de stichting Welzijn Ermelo is ouderen te ondersteunen bij hun wens zo lang mogelijk zelfstandig te blijven wonen en de regie over het eigen leven te behouden. Tevens is de stichting erop gericht sociale integratie en participatie te bevorderen. Om ouderen zo lang mogelijk de regie over hun eigen leven te kunnen laten behouden is het van wezenlijk belang dat ze goed geïnformeerd zijn over de regelingen, voorzieningen en mogelijkheden die hen hiertoe ten dienste staan. De Huisbezoeken 75+ leveren hier een belangrijke bijdrage in. Met speciale dank aan de vrijwillige seniorenvoorlichters, die de huisbezoeken aflegden. Welzijn Ermelo mei 2016 Evaluatierapport Huisbezoeken /2015 1

2 Inhoud 1. Inleiding 4 2. Projectbeschrijving Doelstelling Doelgroep Onderzoeksmethode Werkwijze Terugkoppeling Registratie 6 3. Onderzoeksresultaten Algemene persoonsgegevens 7, Geslacht Leeftijd Burgerlijke staat Geboorteland Samenstelling huishouden Wonen en woonomgeving 8, Koop/huurwoning Soort woning Woongenot woning Probleempunten in huis Woonomgeving Klachten/problemen woonomgeving Welke klachten woonomgeving Gezondheid 9, 18, 20 Lichamelijke gezondheid Eigen beoordeling gezondheid Langdurige ziekte, aandoeningen Welke klachten Zelfverzorging Gebruik medicijnen Beoordeling contact huisarts Frequentie huisartsbezoek 11 Geestelijke gezondheid Problemen van alledag aankunnen Ingrijpende gebeurtenissen Voldoende mensen om op terug te vallen Bekendheid CIZ/Wmo 12, 20 Evaluatierapport Huisbezoeken /2015 2

3 3.4 Zelfredzaamheid en hulp- en dienstverlening 12, Eigen beleving zelfredzaamheid Mobiliteit 13, Hoe vaak nog buitenshuis Welke vervoermiddelen Sociale contacten en tijdsbesteding 13, Kinderen, kleinkinderen, familie Buren, vrienden, kennissen Kerk of religieuze instelling Sociale activiteiten Ouderenbonden Internet Hobby s Sociale contacten Eenzaamheid 15, Tevredenheid tijdsbesteding Financiën 15, Rondkomen van inkomsten Netto inkomen Afronding Vragen Opmerkingen/suggesties Waardering informatie Waardering gesprek Conclusies en aanbevelingen Ten slotte 25 Bijlage: Vragenlijst Huisbezoek 75+ Evaluatierapport Huisbezoeken /2015 3

4 1. Inleiding Op 22 maart 2006 ging het Huisbezoekproject 75 + van, toen nog, Stichting Welzijn Ouderen van start. Het aantal personen dat bij aanvang van het project voor bezoek in aanmerking kwam, was Gemiddeld bereiken 240 ouderen in Ermelo per jaar de leeftijd van 75 jaar. Deze lijn is stijgende. In 2008 is het project afgerond en inmiddels is het omgezet in een structurele dienst. De nadruk ligt sindsdien steeds meer op preventie. Er is aandacht voor het organiseren van een netwerk, of eventuele aanpassingen in huis met het oog op de toekomst en het feit dat ouderen langer thuis (dienen te) wonen. De bereidheid om een bezoek aan huis te ontvangen en mee te werken door middel van het beantwoorden van de uitgebreide vragenlijst is redelijk groot. In 2014/2015 zijn 135 huisbezoeken afgelegd; 260 personen waren aangeschreven. Dat wil zeggen dat 52% van de aangeschrevenen een huisbezoek wenste. Gebleken is dat de ouderen de persoonlijke aandacht tijdens het bezoek bijzonder waarderen. Onmisbaar bij de huisbezoeken 75+ zijn de vrijwilligers die de eerste huisbezoeken verzorgen. In 2014/2015 waren 7 seniorenvoorlichters - zoals deze vrijwilligers genoemd worden - actief. Mede dankzij de seniorenvoorlichters, die met hun enthousiasme en inzet reeds vele ouderen ten dienste zijn geweest, zijn de Huisbezoeken 75+ tot nu toe succesvol verlopen en als zodanig geslaagd te noemen. De ouderenadviseur coördineert het project en draagt zorg voor een eventueel vervolg op een huisbezoek van de seniorenvoorlichter. Dit kan zijn in de vorm van een vervolgbezoek aan huis, een afspraak op locatie, of via telefonisch contact. Het gaat hier om hulpvraagverduidelijking, het bieden van passende hulp en ondersteuning bij gesignaleerde problematiek, en/of het initiëren van preventieve activiteiten op basis van de verzamelde gegevens, en het opstellen en bijhouden van dossiers. Evaluatierapport Huisbezoeken /2015 4

5 2. Projectbeschrijving 2.1 Doelstelling Het doel van het huisbezoek is tweeledig. Enerzijds wordt er aan de 75-plussers een divers aanbod aan informatie aangereikt op het gebied van wonen, gezondheid, mobiliteit, zorginstanties, hulp-en dienstverlening, vrijetijdsbesteding, sociale contacten en financiën. Ouderen krijgen inzicht in het woud van wet- en regelgeving en voorzieningen, wat bijdraagt aan de mogelijkheid om langer zelfstandig te kunnen blijven wonen. Door in een vroeg stadium eventuele problemen te signaleren, kan de afhankelijkheid van zorg worden uitgesteld of vermeden. En kunnen ouderen de regie over het eigen leven langer behouden. Anderzijds leveren de vragenlijsten een schat aan informatie op en worden lacunes gesignaleerd. Bijvoorbeeld op het terrein van informatieverstrekking en voorlichting, of voorzieningen. Aan de hand van de antwoorden kan een goed beeld gevormd worden van de wensen en behoeften van de Ermelose 75-plussers. 2.2 Doelgroep De doelgroep bestaat uit zelfstandig wonende 75-plussers in de gemeente Ermelo, dus uitgezonderd diegenen die in een intramurale voorziening verblijven. De keuze voor de leeftijd van 75+ is bewust gemaakt omdat men rond die leeftijd de vierde levensfase ingaat en dit de groep vormt die de grootste kans heeft de regie over het leven te verliezen. Het is gebleken dat 65- tot 70 jarigen een huisbezoek als te vroeg ervaren, terwijl voor 80- tot 85 jarigen en ouder de informatie soms te laat komt. 2.3 Onderzoeksmethode Het huisbezoek. Uit ervaring, ook binnen diverse omliggende gemeenten, is gebleken dat deze methode de meest doelmatige is, gezien het persoonlijke karakter ervan en de mogelijkheid voor ouderen om in hun eigen omgeving te kunnen blijven. De stichting Welzijn Ermelo heeft gekozen voor het algemeen preventief huisbezoek, dat gericht is op het beter afstemmen van vraag en aanbod van informatie en voorzieningen voor ouderen. In dit type huisbezoek staan het leggen van contact, het signaleren van wensen en problemen, het geven van voorlichting en het eventueel doorverwijzen van ouderen centraal. 2.4 Werkwijze Bij het huisbezoekproject gaan de seniorenvoorlichters op bezoek bij mensen van 75 jaar en ouder in de gemeente Ermelo. De namen en adressen worden verstrekt door de gemeente. Voorafgaand aan het bezoek ontvangt men een brief waarin staat vermeld dat de seniorenvoorlichter contact op zal nemen en waarin het doel van het huisbezoek wordt benoemd. De seniorenvoorlichters beheren hun eigen agenda en selecteren in overleg met de ouderenadviseur de adressen. De ouderenadviseur is verantwoordelijk voor het verzorgen van de correspondentie en beheert de totaaladministratie van het project. De seniorenvoorlichters hebben een lijst bij zich met vragen over gezondheid, wonen, mobiliteit, tijdsbesteding, financiële regelingen, hulp- en dienstverlening (zie bijlage). Met de bezochte oudere wordt deze vragenlijst ingevuld. Aan de hand van de vragenlijst kunnen er weer nieuwe vragen ontstaan. De seniorenvoorlichter kan ter plaatse informatie verstrekken, zowel mondeling als in de vorm van folders en brochures. Een huisbezoek duurt gemiddeld een uur. Evaluatierapport Huisbezoeken /2015 5

6 Zoals genoemd stemde een kleine meerderheid van de aangeschreven personen in met een huisbezoek. De redenen waarom mensen geen huisbezoek wensten variërden van o.a. het hebben van geen behoefte of belangstelling, tot medische redenen, opname in verpleeg-of verzorgingshuis of omdat men zelf de weg wistt. Overigens is gebleken dat, ondanks het feit dat een groep aangeeft geen belangstelling te hebben voor een huisbezoek, hiervan een gedeelte na verloop van tijd toch een beroep doet op Welzijn Ermelo, naar aanleiding van de brief die zij destijds ontvingen. Als blijkt dat de oudere behoefte heeft aan verder advies, of als er sprake is van complexere vragen of problemen, wordt de ouderenadviseur ingelicht. Deze zal vervolgens contact opnemen met de betreffende oudere en desgewenst een afspraak maken. De seniorenvoorlichter is er voor een eenmalig huisbezoek, de ouderenadviseur draagt zorg voor het eventuele vervolg. De ouderenadviseur draagt zorg voor dat de verduidelijking van de hulpvraag en zal informeren, begeleiden, adviseren of, indien nodig, doorverwijzen. 2.5 Terugkoppeling De vragenlijsten worden overgedragen aan de ouderenadviseur. Relevante informatie m.b.t. het huisbezoek wordt teruggekoppeld. Regelmatig wordt er overlegd welke specifieke onderwerpen van belang zijn voor de huisbezoeken. Er is ruimte voor het uitwisselen van informatie en ervaringen en het bespreken van knelpunten. In het kader van deskundigheidsbevordering zijn er voorlichtingen geweest, over de (toekomst van de) zorg en de wijzigingen binnen de Wet maatschappelijke ondersteuning. Tevens kon er gebruik gemaakt worden van diverse cursussen voor vrijwilligers, waaronder motiverende gespreksvoering en communiceren en bijeenkomsten over o.a. eenzaamheid en het signaleren van Niet Pluis. 2.6 Registratie De ingevulde vragenlijsten worden door de ouderenadviseur anoniem geregistreerd. De privacy van de bezochte oudere wordt hierbij gewaarborgd. De registratie gebeurt middels een speciaal hiervoor ontwikkeld programma van Centa automatisering. Buiten dit programma werd er ook gewerkt met andere software van Centa, te weten SWOffice. Dit programma bestaat uit een cliëntvolgsysteem, een maaltijdmodule, vrijwilligersmodule, activiteitenmodule en dus ook de preventief huisbezoekmodule. Evaluatierapport Huisbezoeken /2015 6

7 3. Onderzoeksresultaten Hieronder treft u een aantal onderzoeksresultaten. In de vragenlijsten komen de volgende hoofdonderwerpen ter sprake: Algemene persoonsgegevens, Wonen en woonomgeving, Gezondheid, Zelfredzaamheid en hulp- en dienstverlening, Mobiliteit en vervoer, Sociale contacten en tijdsbesteding, en Financiën. De getallen in de tabellen zijn afgeronde percentages. 3.1 Algemene persoonsgegevens Geslacht van de respondenten % Man 45 Vrouw Leeftijd van de respondenten % 70 t/m In , na aanvang van het huisbezoekproject, lag de gemiddelde leeftijd hoger (gemiddeld 81 jaar, tegen 77 jaar in 2010) en was het percentage vrouwen dat meewerkte aan het onderzoek hoger dan het percentage mannen: 61% vrouwen, tegen 39 % mannen Burgerlijke staat % Gehuwd 74 Samenwonend 3,5 Gescheiden 3,5 Weduwe/weduwnaar 18 Ongehuwd/nooit gehuwd geweest 1 Het aantal gehuwden en samenwonenden (74% nu, tegen 41,5% in en 64% in 2010) is eveneens hoger. Logisch, gezien de gemiddeld jongere leeftijd. Het percentage weduwen/ weduwnaars is met 11,5% gedaald t.o.v Geboorteland % Nederland 99 Indonesië/Nederlands Indië 1 Anders 0 Evaluatierapport Huisbezoeken /2015 7

8 3.1.5 Samenstelling huishouden % Alleenwonend 24 Samenwonend met partner, 76 zonder (klein)kinderen Samenwonend met (klein)kinderen Wonen en woonomgeving Koop/huurwoning % Koopwoning 77 Huurwoning Soort woning % Eengezinswoning 35 Flat / appartement / 16 bovenwoning met lift Flat / appartement / 1 bovenwoning zonder lift Benedenwoning 13 Seniorenwoning 6 Recreatiewoning 7 Boerderij Woongenot woning % Ja 93 Nee 3 Redelijk 1, Probleempunten in huis % Ja 17 Nee 83 De punten ter verbetering in de woning betreffen in de meeste gevallen een traplift (5%), een verhoogd toilet (4,5%), verlaagde drempels of handgrepen bij douche of toilet Woonomgeving % Wijk Noord 29 Wijk Oost 15 Wijk Zuid 11 Wijk West 11 Kern van het dorp 14 Buitengebied 20 Evaluatierapport Huisbezoeken /2015 8

9 3.2.6 Klachten/problemen woonomgeving % Ja 25 Nee 75 Het aantal mensen dat klachten heeft over de woonomgeving is ongeveer gelijk gebleven aan In 2006/2007 had slechts 11,5% problemen met de woonomgeving. Concentreerden deze zich destijds met name op lawaai en obstakels, nu zijn ze meer divers. Het hoogste percentage klachten komt van mensen die in de kern van het dorp wonen, waar de voornaamste klacht lawaai is. Het laagst is dit in het buitengebied Welke klachten woonomgeving % Onveilig 1 Slechte verlichting 1 Vernielingen 2 Rondslingerend vuil 2 Obstakels/losliggende tegels 1 Lawaai 11 Anders Gezondheid Lichamelijke gezondheid Eigen beoordeling gezondheid % Zeer goed 15 Goed 42 Redelijk 25 Wisselend 11 Slecht 7 57% van de respondenten ervaart hun lichamelijke gezondheid als goed tot zeer goed. Dit is een stijging van ruim 10% t.o.v Het percentage mensen dat de eigen gezondheid met slecht aanduidt is 1,5 % gedaald Is er sprake van langdurige ziekte, aandoening, handicap of ervaren van lichamelijke problemen? % Ja 73 Nee 27 Ook hier zien we een lichte daling. In 2010 gaf 80% aan een langdurige ziekte of aandoening te hebben. Evaluatierapport Huisbezoeken /2015 9

10 Welke klachten % 2010 % % Hart en bloedvaten 35 30,5 14 Spier- en/of 17 17,5 9 gewrichtsklachten Hersenaandoeningen 12 6,5 3 Diabetes Gebruik benen Zien 8 15,5 6 Rugklachten Maag-darmklachten/ stofwisseling Horen 6 10,5 9 Ademhaling/longen 5 12,5 5 Evenwichtsproblemen 3 8,5 5 Gebruik armen Geheugen Anders 11 26,5 5 Hier is een duidelijke toename op het gebied van hersenaandoeningen en ziekten aan hart en/of bloedvaten Kunt u zichzelf lichamelijk verzorgen? (bijvoorbeeld wassen, aankleden) Ja 92 Nee 7 Redelijk 1 Grootste problemen bij de lichamelijke verzorging zijn het douchen en het aan- en uitkleden. In bijna alle gevallen ontvangen mensen hier hulp voor. Meestentijds van een thuiszorginstelling. En ook de partner/familie speelt hierin een belangrijke rol. 85% van de respondenten kan zich goed verplaatsen binnenshuis, slechts 6% kan dat niet. Buitenshuis weet 85% zich goed te verplaatsen, 8% lukt dit redelijk, 6% kan dit niet. 17% maakt gebruik van een hulpmiddel buitenshuis. Meest gebruikte hulpmiddelen zijn stok/krukken (10%), rollator (6%), scootmobiel (2%) of rolstoel (1%) Van de ondervraagden is 20% het afgelopen jaar wel eens gevallen, waarvan 12% 1 keer, 9% 2 keer of vaker Gebruik van medicijnen % Ja 78 Nee 22 In vergelijking tot 2010 is het medicijngebruik licht gedaald: van 85,5% naar 78%. Terwijl het gebruik van slaapmedicatie ongeveer gelijk gebleven is:. 61% beoordeelt de nachtrust als goed, 27 % als wisselend 12,% noemt de nachtrust slecht. Evaluatierapport Huisbezoeken /

11 3.3.6 Beoordeling contact met de huisarts % Zeer goed 29 Goed 65 Redelijk 6 Matig 1 Slecht Frequentie huisartsbezoek per jaar % 1-5 keer keer 15 Vaker 5 Geen één keer 12 Een ruime meerderheid geeft aan een goed tot zeer goed contact te hebben met de huisarts. Bovenstaande percentages wijken nauwelijks af van eerder rapportages. Ditzelfde geldt voor de frequentie van het bezoek aan de huisarts 27% van de ouderen noemt zichzelf vergeetachtig. Een daling t.o.v. 2010, toen dit percentage op 34% lag. Het merendeel van de ouderen maakt zich hierover weinig tot geen zorgen, maar ervaart dit als een logisch gevolg van het ouder worden. Geestelijke gezondheid Problemen van alledag aankunnen % Ja 92* Meestal 4 Soms 1 Nee 4 Een stijging van 8% t.o.v Mensen lijken beter in staat hun dagelijks leven te organiseren. 49% van de respondenten geeft aan ingrijpende gebeurtenissen te hebben meegemaakt het afgelopen jaar. Evaluatierapport Huisbezoeken /

12 3.3.9 Welke ingrijpende gebeurtenissen % Verlies partner 3 Verlies kind 1 Verlies familielid 9 Verlies belangrijke kennis/vriend 7 Ziekte partner/kinderen 15 Ziekte van uzelf 12 Verhuizing 4 Anders 10 Hiervan geeft 21% aan deze gebeurtenissen te hebben verwerkt, 24% redelijk en 3% niet Voldoende mensen om op terug te vallen % Ja 82 Redelijk 15 Nee 3 De groep mensen die zegt dat er voldoende mensen zijn om op terug te vallen, is ongeveer even groot als die in Bekendheid CIZ /Wmo Om gebruik te maken van persoonlijke verzorging, dagbehandeling of (tijdelijke) opvang, dient men zich aan te melden bij het CIZ (Centrum Indicatiestelling Zorg). Voor huishoudelijke hulp, woonvervoers- of rolstoelvoorziening is men aangewezen op de Wmo. Op de vraag of men het CIZ kent, antwoordde slechts 33% bevestigend. 7% van de respondenten gaf aan een indicatie via het CIZ te hebben, tegen 17% in Dit verschil wordt naar alle waarschijnlijkheid veroorzaakt door de overgangsregeling van AWBZ naar Wmo en Wlz in De Wet maatschappelijke ondersteuning was bekend bij 51% van de respondenten. 9% had een indicatie via de WMO. In 4% ging het om huishoudelijke hulp, 3,5% om een vervoersvoorziening, 2% een rolstoelvoorziening en 1,5 % een woonvoorziening Zelfredzaamheid en hulp- en dienstverlening Vindt men zich zelfredzaam % Ja 85 Redelijk 13 Nee 2 De overgrote meerderheid ervaart geen problemen bij het uitvoeren van licht huishoudelijk werk (86%), het doen van boodschappen (84%), het verzorgen van de warme maaltijden (86%) en de financiën (81%). In alle gevallen een lichte stijging t.o.v Evaluatierapport Huisbezoeken /

13 3.5 Mobiliteit Hoe vaak komt men nog buiten de deur % Iedere dag 94 Iedere week 2 Af en toe 4 Zelden 0 Nooit 0,5 17% ervaart problemen bij het naar buiten gaan. Deze problemen zijn voor het merendeel te wijten aan lichamelijke problemen/uithoudingsvermogen (17%). 1,5% noemt drempels of stoepen als probleem Welke vervoermiddelen % Auto, zelf of partner rijdend 84* Auto, familie of kennis rijdt 12 Lopend 75 Fiets 49 Elektrische fiets of brommer 37 Openbaar vervoer 15 Regiotaxi 3 In 2010 lag het percentage dat zich met de auto vervoerde 6% lager. Er is met name een enorme opmars van de elektrische fiets, het aantal mensen dat zich op deze wijze verplaatst is meer dan verdrievoudigd. Terwijl het aantal mensen dat gebruik maakt van de Regiotaxi met een derde is verminderd. 93% zegt nooit gebruik te hebben gemaakt van de Regiotaxi, met name omdat dit (nog) niet nodig was. Van de respondenten blijkt 86% tevreden over de manier waarop zij zich buitenshuis kunnen of moeten verplaatsen. 3.6 Sociale contacten en tijdsbesteding Kinderen, kleinkinderen en verdere familie Van de respondenten heeft 94% (klein)kinderen. 85% van de respondenten krijgt regelmatig of vaak bezoek van, of gaat op bezoek bij (klein)kinderen. Dit is 4% lager dan in % heeft verdere familie. 65% hiervan gaat regelmatig op bezoek bij, of krijgt regelmatig bezoek van familie. Een verschil van 6% met 4 jaar geleden (71%) Buren, vrienden, kennissen 75% heeft vaak contact met vrienden en kennissen (dit was 72,5 in 2010 en 47%! in 2007), 21 soms. 4% zegt geen contact te hebben met vrienden en kennissen (tegen 8,5% in 2010 en 19,5% in 2007). Op bezoek bij, of bezoek van buren vindt in 47% plaats. Dit percentage is gedaald t.o.v. 2010(69,5%) en 2007(54%). Evaluatierapport Huisbezoeken /

14 3.6.3 Aangesloten bij kerk of religieuze instelling Het aantal ouderen dat is aangesloten bij een kerk of religieuze instelling, is 70%. In 2010 was dat 77%, in was dat 79%. Het bezoek aan de kerk of religieuze instelling van mensen die zijn aangesloten is t.o.v ongeveer gelijk gebleven (58%) Opvallend is dat de mensen die zeggen steun te ontvangen van de kerk of religieuze instelling vrij sterk gedaald is: van 63% in , naar 53,5 % in 2010, naar 47% in Sociale activiteiten Bezoek sociale activiteiten, zoals buurthuizen, verenigingen o.i.d. 2015% 2010 % % Vaak 44% Af en toe 12% Lid ouderenbond In 2015 was 25% lid van een ouderenbond. In 2010 was dit 41,5%. (PCOB 17% in 2015, 26% in ANBO 3,5% in 2015, 9% in KBO 3,5% in 2015, 5% in 2010). Het aantal leden dat contact heeft met andere leden van de ouderenbonden is ook gedaald: van 15,5% in 2010 naar 10% in Evenals de mensen die zeggen gebruik te maken van de diensten van de ouderenbond: van 12,5% naar 11% Internet In 2006 maakte 17% gebruik van internet, in 2007 was dit percentage reeds verhoogd naar 25%. In 2010 echter is dit percentage gestegen naar 47,5% In 2015 maakte 64% gebruik internet. Wat inhoudt dat mensen steeds beter in staat zijn toegang te vinden tot digitale informatie. Alsmede tot het onderhouden van sociale contacten via het wereldwijde web Hobby s 86% van de gevraagde ouderen had hobby s in 2007, inmiddels is dit percentage gestegen naar 98. Hiervan kan 80% deze ook nog daadwerkelijk uitvoeren. De hoofdreden waarom dit niet zou kunnen is dat er sprake is van lichamelijke gebreken. Voornaamste hobby s zijn nog steeds: lezen, tuinieren, puzzelen en handwerken. Daarbuiten is er een aantal nieuwe hobby s, die een sterke stijgende lijn vertonen, zoals daar zijn: muziek, sporten, computeren en (digitale) fotografie sociale contacten Op de vraag of men over het algemeen genomen tevreden is met de sociale contacten die men heeft, antwoordt 92% bevestigend (84,5% in 2010) slechts 1% is niet tevreden (tegen ruim 3% in 2015). Evaluatierapport Huisbezoeken /

15 3.6.9 Eenzaamheid Hebt u zich de afgelopen maanden wel eens eenzaam gevoeld? % 2010 % % Vaak 2 5,5 3 Af en toe 22 23,5 23 Nee Geen antwoord Er is een stijging te bespeuren in het aantal mensen dat zegt zich nooit eenzaam te voelen. Deze percentages zijn nagenoeg gelijk verdeeld over mensen die in de verschillende woonwijken wonen, iets lager voor mensen in de kern van het dorp. Beduidend lager ligt dit voor mensen in het buitengebied. Het meest opmerkelijke is het gegeven dat het aantal mensen dat geen antwoord wenste te geven op deze vraag gedaald is met 7% t.o.v Op de vraag of men, in geval van eenzaamheid, iets wil doen aan deze gevoelens van eenzaamheid, antwoordt slechts 3% bevestigend Tevredenheid tijdsbesteding Van de respondenten antwoordt 96% bevestigend op de vraag of men, over het algemeen genomen, tevreden is over de manier waarop men de tijd doorbrengt. Dit percentage ligt 3,5% hoger dan in 2010 en 9% hoger dan in Financiën Kunt u rondkomen van uw inkomsten? % 2010 % % Ja, zonder moeite 87 80,5 86 Ja, met enige moeite 9 14,5 11 Ja, met veel moeite 2 3,5 2 Nee Geen antwoord Netto huishoudelijk inkomen Hoe groot is uw netto huishoudinkomen per maand? Minder dan normbedrag AOW* 1 Alleen AOW* 8 Meer dan normbedrag AOW* 76 Ik weet het niet 1 Geen antwoord 14 * normbedrag AOW 2015: 1057,64 voor alleenstaanden, 1457,62 voor samenwonenden Evaluatierapport Huisbezoeken /

16 3.8 Afronding In de afronding wordt nog eenmaal een globale inventarisatie gemaakt Spelen er nog problemen waarvan men niet weet waar er mee terecht te kunnen Ja 4 Nee 96 Bovenstaande vraag werd in 2014 aan de bestaande vragenlijst toegevoegd. In geval van problemen waarvan men niet wist waar men ermee terecht kon, werd doorgevraagd. Dit waren individuele problemen waar naar de mogelijkheden is gekeken en samen met de oudere een oplossing werd gezocht. 92% van de mensen die aangaf op dit moment geen problemen te ervaren, zei zelf hulp in te kunnen schakelen indien dit nodig mocht zijn Zijn er nog opmerkingen/suggesties Van de 14% die hierop bevestigend antwoordt (44 personen), gaan de opmerkingen in volgorde van frequentie over de zorg m.b.t. de toekomst van ouderen (incl. de internetdwang ), behoefte aan meer betaalbare seniorenwoningen, beter winkelaanbod, waardering voor het initiatief van de huisbezoeken, hard rijden, beter openbaar vervoer (buurtbus), geluidsoverlast/rommel (kern van het dorp) Waardering informatie Was de verkregen informatie nieuw? De meeste informatie was nieuw 2 Half om half nieuw en bekend 45 Het meeste was bekend 49 Alles was bekend 4 Deze cijfers verschillen niet veel van die van het rapport van Dit betekent dus nog steeds dat voor de meerderheid geldt dat nieuwe informatie - toegespitst op de omstandigheden waarin ouderen nu verkeren, of van belang voor de toekomst- wordt verstrekt tijdens de huisbezoeken Waardering gesprek Van de respondenten geeft 99% aan het huisbezoekgesprek als prettig of heel erg prettig te hebben ervaren. 1% heeft deze vraag niet beantwoord. Evaluatierapport Huisbezoeken /

17 4. Conclusies en aanbevelingen Algemene persoonsgegevens Uit de algemene onderzoeksresultaten blijkt dat 52% van de in aangeschreven personen instemde met een huisbezoek. Iets meer dan de helft was vrouw. De grootste groep van de bezochten was 76 jaar. De gemiddelde leeftijd in het onderzoek van lag hoger (81 jaar) dan de gemiddelde leeftijd in (77 jaar). Dit zorgt soms voor verklaarbaar verschil in resultaten, bijvoorbeeld waar het gaat om het percentage nog samenwonende (want beide nog in leven zijnde) partners, of het percentage ouderen dat zelf nog auto rijdt. In sommige gevallen is het verschil echter opmerkelijk. Bijvoorbeeld waar het gaat om chronische ziekten als hersenaandoeningen, diabetes, spier- en/of gewrichtsklachten of problemen met hart en bloedvaten. Er is sprake van een duidelijke toename hiervan, hoewel de onderzoeksgroep van dus gemiddeld jonger was en er eerder een vermindering van deze percentages te verwachten zou zijn. Wonen Het merendeel van de bezochte ouderen woont in een koopwoning. De meesten van hen wonen in een eengezinswoning. Het grootste deel woont samen met een partner, 22,5% is alleenwonend. Aanpassingen in huis zijn vaak een noodzaak om veilig in de eigen woning te kunnen blijven wonen. Hetzelfde geldt voor de woonomgeving, gezien het feit dat ouderen veel meer vallen dan andere bevolkingsgroepen, niet zelden met ernstige gevolgen. Veiligheid in huis kan o.a. geboden worden door traplift, handgrepen of aanpassingen in douche en toilet, maar ook door aansluiting op een personenalarmeringssysteem. In 2015 waren er 144 contacten met de ouderenadviseur die betrekking hadden op het gebied van wonen en/of hulpmiddelen. Bij hulpmiddelen ging dat in veel gevallen om personenalarmering, die dan ook daadwerkelijk werd gerealiseerd. Uit het onderzoek blijkt dat de overgrote meerderheid van de ouderen tevreden is met hun woning en de woonomgeving en bij voorkeur zo lang mogelijk in de eigen woning wil blijven wonen. Aangezien men bij het ouder worden vaker geconfronteerd wordt met lichamelijke beperkingen is het van belang dat de woning goed bewoonbaar is en/of blijft door middel van aanpassingen. Relatief kleine aanpassingen, zoals een verhoogd toilet en handgrepen of verlaagde drempels, verhogen vaak in grote mate de zelfredzaamheid van ouderen. Ook met het oog op het overheidsbeleid ouderen te stimuleren zolang mogelijk in de eigen woning te blijven wonen, zodat zij niet voortijdig of onnodig in een Wlz-instelling terechtkomen, is het van groot belang tijdig de nodige voorzieningen aan te brengen. Seniorenvoorlichters kunnen mensen wijzen op de mogelijkheden van woningaanpassingen. Indien gewenst maakt de ouderenadviseur een afspraak om te bezien welke mogelijkheden er zijn en wat de juiste route is om deze aanpassingen te realiseren, zoals toeleiding naar het Wmo-loket en eventuele hulp bij een aanvraag, of het zoeken naar alternatieven. Overigens is het een veel uitgesproken zorg bij ouderen: ondanks dat het op het moment qua gezondheid nog goed gaat, willen veel ouderen toch het idee hebben dat er, zodra er serieuze klachten komen, de mogelijkheid bestaat van wonen in een aanleunwoning of appartement met zorgmogelijkheden, waarbij de zelfstandigheid zoveel mogelijk bewaard blijft, maar waar men een beroep kan doen op zorg vanuit een verzorgingshuis. Veel ouderen willen bij voorbaat graag op een wachtlijst geplaatst worden voor wanneer de nood aan de man komt. Evaluatierapport Huisbezoeken /

18 Dit werkt echter niet meer zo. Plaatsing in een verzorgings- of verpleeghuishuis gebeurt op basis van urgentie, en aanleunwoningen bestaan alleen nog in díe vorm dat er de nodige zorg aan huis geboden kan worden op indicatie; hiervoor is de directe verbinding met verzorgings- of verpleeghuis niet meer nodig. Toch ervaren veel ouderen dit als een gemis. Er is behoefte om gezamenlijk te kunnen wonen, met in geval van nood- aanwezige zorg. Er is tevens veel vraag naar betaalbare, voor senioren geschikte, huurwoningen. Ook de woonomgeving speelt een belangrijke rol in het zelfstandig kunnen blijven wonen. De inrichting van de publieke ruimte speelt een belangrijke rol bij de zelfredzaamheid van ouderen. Winderige straten, smalle of hobbelige stoepen en dichte bosschages kunnen ouderen ervan weerhouden eropuit te gaan. Veilige en aangename looproutes, met voldoende bankjes en ontmoetingsplekken daarentegen vergroten hun mobiliteit. Dat stelt de Raad voor de Volksgezondheid en Zorg (RVZ) in de verkenning Ruimte voor redzaamheid, die is aangeboden aan de Vereniging van Nederlandse Gemeenten. Aan gemeenten immers de taak om in de vergrijzende samenleving ouderen te stimuleren langer zelfredzaam te zijn. Daarbij wordt al snel gedacht in termen van zorg en welzijn. Maar onderzoek door TNO en het Erasmus MC laat zien dat een aangename leefomgeving die uitnodigt om naar buiten te gaan, ook een rol speelt bij de redzaamheid van ouderen. Redzaamheid van ouderen heeft namelijk veel te maken met de mate waarin ouderen mobiel kunnen blijven, met voorzieningen dichtbij, en met de sociale binding in de wijk, aldus de verkenning. Ook het hebben van voorzieningen als winkels, banken, postkantoor en buurtcentrum op kleine afstand van de woning is van invloed op het zelfstandig kunnen blijven wonen van ouderen. Buiten dat is (sociale) veiligheid een belangrijk aspect voor ouderen om sociaal isolement te voorkomen. Klachten die er bestonden over de woonomgeving, zij het mondjesmaat, betroffen o.a. lawaai, vernielingen en obstakels of losliggende tegels. De meeste klachten kwamen van mensen uit de kern van het dorp, de voornaamste klacht was lawaai. Het langer zelfstandig wonen in combinatie met afname van lichamelijke vermogens vergroot de kans op eenzaamheid. Om eenzaamheid zoveel mogelijk te voorkomen is het belangrijk dat er een samenhangend systeem bestaat waarin huisbezoek/contact, netwerkuitbreiding en het organiseren van sociale activiteiten een plaats hebben. Welzijn Ermelo vervult een belangrijke taak in deze. Het is van belang om bij de vraag van de oudere naar de mogelijkheden van verhuizen of plaatsing op een wachtlijst voor een verzorgingshuis te achterhalen of deze vraag wellicht voortkomt uit de angst voor sociaal isolement of de angst in een onveilige woning te moeten blijven. Mocht dit blijken, wordt gezocht naar oplossingen voor deze specifieke problemen. Met goede voorlichting, advies en ondersteuning is verhuizing naar een verzorgingshuis vaak uit te stellen of te voorkomen. Lichamelijke gezondheid De gezondheid wordt door 42% van de bezochte ouderen als goed ervaren. 25% typeert de eigen gezondheid als redelijk. De voornaamste gezondheidsklachten betreffen hart- en vaatziekten en spieren gewrichtsklachten. 73% heeft een langdurige ziekte, aandoening, handicap of ervaart lichamelijke problemen. Echter, vergelijking van de gegevens met betrekking tot de subjectieve beoordeling van de gezondheid en de objectieve indicatoren, als het hebben van een langdurige aandoening of lichamelijke beperkingen, laat zien dat ouderen zichzelf over het algemeen wel gezond voelen, ondanks het feit dat er wel degelijk sprake is van bepaalde gezondheidsklachten. Evaluatierapport Huisbezoeken /

19 Een verklaring hiervoor zou kunnen zijn dat zij de beperkingen beschouwen als een normaal verschijnsel, behorend bij de ouderdom en zij daarbij hun leeftijdgenoten als referentiekader hebben en niet de gezondheidssituatie van jongere mensen als maatstaf nemen. Het hebben van ziekten en aandoeningen wordt ervaren als een logisch gevolg van het ouder worden, wat de acceptatie vergroot. Een positieve beoordeling van de gezondheid is van belang, gezien het effect dat dit kan hebben op het in stand houden van een sociaal netwerk, mobiliteit en zelfredzaamheid. Als zodanig zal het ook de kans op eenzaamheid verkleinen. En wat geldt voor wonen en woonomgeving, gaat ook op waar het gezondheid betreft: nadenken over de inrichting van de publieke ruimte in relatie tot gezondheid is niet nieuw. Tot begin vorige eeuw stond daarbij vooral het belang van de volksgezondheid centraal, zoals het voorkomen van besmettelijk ziekten. De nieuwe uitdaging lijkt te zijn om in de publieke ruimte rekening te houden met de komende vergrijzing. Ouderen blijven steeds langer zelfstandig wonen en zo veel mogelijk gebruik maken van de publieke ruimte, een veilige ruimte die beschutting, rustpunten en sanitair biedt, de weg wijst aan wie die is vergeten, en mensen helpt elkaar te ontmoeten. Het gaat bij gezond ouder worden om behoud van levenskwaliteit.* Gezonde en gevarieerde voeding houdt mensen gezond. Naast de voorziening van maaltijden aan huis en goede voorlichting over voeding en gezondheid, spelen ook een seniorenrestaurant en een cursus koken voor mannen een belangrijke rol. Uiteraard ook vanwege het sociale aspect. Een ruime meerderheid van de respondenten geeft aan een goed tot zeer goed contact te hebben met de huisarts. Deze is niet alleen meestal het eerste professionele aanspreekpunt waar het gaat om lichamelijke gezondheid, maar ook voor vragen op het gebied van geestelijke gezondheid en hulpmiddelen wordt vaak contact opgenomen met de huisarts. Dit is wellicht te verklaren doordat de huisarts een vertrouwenspersoon èn een stabiele factor is in een geheel van voortdurende veranderingen op het gebied van gezondheidszorg. De huisarts vervult een signalerende rol en kan doorverwijzen naar diverse voorzieningen. Kennis van de sociale kaart van Ermelo is hierbij van groot belang. De huisarts kan door zijn/haar relatie met de oudere ook signaleren of gezondheidsklachten op eenzaamheid duiden. Tijdens de huisbezoeken komen ook fysieke klachten aan het licht. Indien bijvoorbeeld blijkt dat een oudere vaker valt, volgt meestal het advies een huisarts te bezoeken. Of men wordt gewezen op de mogelijkheden van (geriatrische) fysiotherapie. Soms ligt er een neurologische afwijking ten grondslag aan het veelvuldig vallen. Hulpmiddelen hebben, naast dat zij mensen bewegingsvrijheid kunnen verschaffen, ook een preventieve werking. Daarnaast kan een psychisch niet-welbevinden ten grondslag liggen aan fysieke klachten, of de verergering hiervan. Hierin kunnen vrijwilligersorganisaties vaak uitkomst bieden, bijvoorbeeld door hulp te bieden bij wandelen, het (samen)doen van boodschappen, of anderszins ondersteunend contact. Signalering, bemiddeling en begeleiding naar de juiste instanties zijn taken van de sociaal werkers van Welzijn Ermelo. Een vraaggerichte aanpak, waarbij kennis van de sociale kaart en goede samenwerking tussen organisaties onderling van wezenlijk belang is. Welzijn Ermelo biedt regelmatig cursussen of voorlichting aan op het gebied van lichamelijke gezondheid. Zoals valpreventie of gezonde voeding. En op het gebied van bewegen zijn er vele sport- en dansactiviteiten. *Bron: Inrichting van de ruimte kan zelfredzaamheid inwoners bevorderen Ingrid Poorten, Pauline Meurs, (RV&S) 11 maart 2015 Evaluatierapport Huisbezoeken /

20 De Wereldgezondheidsorganisatie WHO stelt dat gezondheid meer is dan de afwezigheid van ziekte of beperking. Het is een situatie van volledig fysiek, mentaal en sociaal welbevinden. Geestelijke gezondheid Het overgrote merendeel van de ouderen zegt dat er voldoende mensen zijn om op terug te vallen, mocht dit nodig zijn. Het is belangrijk mensen uit een isolement te houden of te halen. Dit gebeurt door mensen met elkaar in contact te brengen, middels gezamenlijke activiteiten, of door mensen bijvoorbeeld te koppelen aan een vrijwilliger, die een activiteit, gezelschap kan of anderszins ondersteunend contact kan bieden. 27% van de ouderen noemt zichzelf vergeetachtig. Een daling t.o.v. 2010, toen dit percentage op 34% lag. Het merendeel van de ouderen maakt zich hierover geen zorgen, maar ervaart dit als een logisch gevolg van het ouder worden. Mocht er het vermoeden bestaan van ernstiger vergeetachtigheid, wordt de ouderenadviseur ingeschakeld, die op haar beurt zo nodig weer kan doorverwijzen naar huisarts of casemanager dementie. Bij (beginnende) dementie, of het vermoeden hiervan, wordt men ook gewezen op het Alzheimer Café. In 2015 kwamen er zo n 170 vragen bij de ouderenadviseur terecht, die betrekking hadden op (beginnende) dementie, waarbij dementerenden of hun mantelzorgers werden ondersteund, geïnformeerd of doorverwezen. Er was sprake van sociale begeleiding, maar ook van het informeren over hulpmiddelen en aanpassingen die het verblijf thuis kunnen vergemakkelijken of verlengen. Bekendheid CIZ/WMO Waar het gaat om zorg, zijn veel ouderen niet op de hoogte van de rol van het CIZ (Centrum Indicatiestelling Zorg. Wanneer men in aanmerking komt voor zorg vanuit de Wlz (Wet langdurige zorg), zoals het verblijf in een instelling of zorg thuis, een specifieke behandeling die gericht is op herstel of verbetering van een aandoening, assistentie bij Algemene Dagelijkse Levensverrichtingen (ADL), of kortdurend verblijf in een instellingdagbehandeling, dient men zich aan te melden bij het CIZ. Voor huishoudelijke hulp, begeleiding, woon- vervoers- of rolstoelvoorziening is men aangewezen op de Wmo. Op de vraag of men het CIZ kent antwoordt 33% bevestigend 7% van de respondenten gaf aan een indicatie via het CIZ te hebben, tegen 17% in De Wet maatschappelijke ondersteuning was bekend bij 51% van de respondenten. Een belangrijke rol wat betreft het informeren over bovengenoemde instanties is hier ook weggelegd voor de seniorenvoorlichters, die de ouderen wegwijs kunnen maken. Zij geven de informatie mondeling en hebben de nodige brochures bij zich. Veel ouderen ervaren het invullen van de formulieren, ondanks de vereenvoudiging hiervan, toch nog als lastig. Professionele hulp bij het invullen wordt regelmatig geboden. Aan de andere kant kan de gang naar het loket vaak juist worden voorkomen of uitgesteld, door met de oudere te kijken naar de achterliggende reden van de hulpvraag en naar eventuele alternatieve mogelijkheden. De lijnen tussen Wmo-loket en Welzijn Ermelo zijn kort. Er is regelmatig onderling overleg. Evaluatierapport Huisbezoeken /

21 Zelfredzaamheid, hulp- en dienstverlening. Ruim 85% van de respondenten acht zichzelf goed in staat zich te redden. 13% kwalificeert zichzelf als redelijk redzaam. De overgrote meerderheid van de respondenten is zelf in staat tot het doen van huishoudelijk werk en boodschappen, het bereiden van een warme maaltijd, of het regelen van de financiën. Het tuinonderhoud en klussen in huis leveren iets vaker problemen op. Daar waar de uitvoering ook niet door iemand uit het sociale netwerk uitgevoerd kan worden, is er de mogelijkheid een beroep te doen op vrijwilligers (maaltijdvoorziening, (tuin)klussendienst of administratieve ondersteuning). Ouderen worden hierop attent gemaakt. Er is contact met verschillende vrijwilligersorganisaties (Welzijn Ermelo, NPV, Rode Kruis, Materra etc.) De rol van mantelzorgers dient niet onderschat te worden. Deze zal, met het oog op wijzigingen in de zorg, qua druk, alleen maar toenemen. Vaak zijn mantelzorgers zich overigens niet bewust van het feit dat zij mantelzorger zijn. Of willen niet als zodanig te boek staan. Omdat zij de zorg als vanzelfsprekend duiden. Niet zelden is er sprake van overbelasting van de mantelzorger. Dit kan weer lichamelijke of geestelijke klachten tot gevolg hebben. Oudere mantelzorgers vormen een risicogroep: meer risico van gezondheidsproblemen door hun eigen hogere leeftijd, ze hebben vaak geen hulp van anderen en zijn niet gewend aandacht en hulp voor zichzelf te vragen. Als de zorg de partner betreft kunnen zij zich moeilijk onttrekken aan deze zorg. Nog niet alle mantelzorgers zijn op de hoogte van het Steunpunt Mantelzorg, dat een belangrijke rol kan spelen in de ondersteuning. Bovendien zijn er verschillende vrijwilligersorganisaties die de mantelzorger kunnen ontlasten. Vrijwilligers van het huisbezoekproject en ouderenadviseur wijzen mantelzorgers op deze mogelijkheden. Indien gewenst zal de ouderenadviseur tevens bemiddelen. Mobiliteit Van de respondenten geeft 94% aan nog iedere dag buiten te komen. Als dit niet het geval is, is dit meestentijds te wijten aan lichamelijke problemen. Van de respondenten zegt 86% tevreden te zijn over de manier waarop zij zich buitenshuis kunnen of moeten verplaatsen. Het gebruik van de Regiotaxi is met 6% gedaald. Het percentage dat zich met de auto verplaatst is 6% gestegen. De inkomensgrens voor het verkrijgen van een Regiotaxipas is verdwenen. Wel moet er nog steeds sprake zijn van een lichamelijke beperking. En er dient geen regulier openbaar vervoer in de buurt te zijn. Een veelgehoorde klacht is: doordat de gemeente Ermelo niet automatisch het recht verleent op Wmo-vervoer aan 65 plussers, zoals in veel andere gemeenten, zijn veel ouderen ook verstoken van het recht op een Valyspas. Hierdoor kunnen zij geen gebruik maken van bovenregionaal vervoer voor reizigers met een mobiliteitsbeperking. Dit betekent dat veel ouderen niet meer in staat zijn kinderen of familie die verder weg wonen te bezoeken. Wat ten koste kan gaan van (de instandhouding van) het sociale netwerk. Bijzonder wenselijk zou zijn als deze regel nog eens heroverwogen zou worden. Belemmeringen in de mobiliteit als gevolg van lichamelijke klachten kunnen deels worden opgeheven door goede toegankelijkheid tot de Regiotaxi, informatie en ondersteuning bij het aanvragen van een mobiliteitspas voor regionaal vervoer en Valys voor bovenregionaal vervoer en voorlichting over hulpmiddelen, zoals rollator en scootmobiel. Evaluatierapport Huisbezoeken /

22 De gemeente heeft een belangrijke voorlichtende rol waar het regionaal vervoer en Wmovoorzieningen aangaat. Daarnaast vindt voorlichting plaats door vrijwilligers van het huisbezoekproject en de ouderenadviseur. Aangezien mobiliteit enorm zelfstandigheid bevorderend werkt, blijft de behoefte en noodzaak aan voorzieningen op het gebied van vervoer een belangrijk aandachtspunt. Om sociale ontmoeting tot stand te kunnen brengen en deelname aan het maatschappelijk verkeer in stand te houden of te bevorderen zijn voldoende en doelmatige vervoersvoorzieningen een voorwaarde. Een lage toegangsdrempel tot betaalbaar vervoer, voorkomt dat mensen ervoor kiezen dan maar thuis te blijven. Sociale contacten en tijdsbesteding In grote lijnen kan gezegd worden dat de vorm van de sociale contacten enigszins gewijzigd is. In 2010 lag de nadruk sterker op de omgang met kinderen, kleinkinderen en verdere familie dan in 2014/2015. Terwijl het aantal ouderen dat nu contact heeft met vrienden en kennissen juist weer gestegen is. Op de vraag of men over het algemeen genomen tevreden is met de sociale contacten antwoordt 92% bevestigend, een stijging van 7,5% t.o.v Slechts 1 procent was niet tevreden. In dit geval wordt gekeken naar mogelijkheden tot verbetering op dit punt. Op dezelfde vraag met betrekking tot tijdsbesteding, antwoordt 96% bevestigend. Aan de overige 4 % werd gevraagd wat hiervan de oorzaak kon zijn, en òf en zo ja wat er door de oudere ondernomen kon worden. 70% van de ouderen is lid van een kerk of religieuze instelling, 25% is lid van een ouderenbond. 44% bezoekt regelmatig (andere) sociale activiteiten. Van de 70% die is aangesloten bij een kerk of religieuze instelling, ervaart 47% daadwerkelijk steun hiervan. 10% van de ouderen die lid zijn van de ouderenbonden geeft aan contact te hebben met de andere leden. Wellicht dienen kerken en bonden zich nog meer te richten op de 75-plussers, die door verlieservaringen op het gebied van relatie, gezondheid en mobiliteit, een groter risico lopen in een isolement te geraken. Voor een organisatie als Welzijn Ermelo is het belangrijk haar activiteiten af te blijven stemmen op deze doelgroep, om bovengenoemde redenen. Het luisteren naar de behoeften van ouderen en het geven van bekendheid aan deze activiteiten, verdienen de voortdurende aandacht. In 2006 maakte 17% gebruik van internet, in 2007 was dit percentage reeds verhoogd naar 25%. In 2014/2015 is dit percentage gestegen naar 64%. Wat inhoudt dat mensen steeds beter in staat zijn toegang te vinden tot digitale informatie. Alsmede tot het onderhouden van sociale contacten via het wereldwijde web. Het blijft uiteraard een uitdaging senioren te activeren en te ondersteunen bij het opbouwen van hun sociale netwerk. Voldoende beweging en aansluiting bij anderen dragen in belangrijke mate bij aan het gezond ouder worden. Cursussen op het gebied van gebruik van computer, laptop en tablet voor ouderen vinden nog steeds gretig aftrek. Voorlichting en een actief lokaal aanbod zijn nodig om mensen in beweging te krijgen en te houden. Dit is namelijk een goede mogelijkheid om sociale contacten te leggen. Evaluatierapport Huisbezoeken /

23 Eenzaamheid Er is een stijging te bespeuren in het aantal mensen dat zegt zich nooit eenzaam te voelen. Het meest opmerkelijk is het gegeven dat het aantal mensen dat in geen antwoord wenste te geven op deze vraag gedaald is met 7%. Dit doet vermoeden dat het taboe op eenzaamheid verminderd is. Eenzaamheid is een belangrijke risicofactor voor het verlies aan gezondheid en kwaliteit van leven. Eenzaamheid kan vele oorzaken hebben: zo kan er sprake zijn van sociale eenzaamheid (door het gemis van betekenisvolle relaties met een bredere groep van mensen), of emotionele eenzaamheid (het ervaren van een sterk gemis rond de afwezigheid van een intieme relatie, bijvoorbeeld de emotioneel hechte band met een partner, door verlies): twee verschillende typen die een andere aanpak vereisen. Effectieve interventies dienen toegespitst te zijn op het individu. Uit een onderzoek van T. Fokkema en N. Stevens Typen van interventies uit 2007 is gebleken dat interventies die eenmalig zijn of gericht op een breed publiek, doorgaans niet succesvol zijn *. Door het preventieve huisbezoek kan vereenzaming tijdig gesignaleerd worden en het is een uitstekende methode om er achter te komen waar behoeften liggen op het gebied van bijvoorbeeld sociale activiteiten. Tijdens een vervolgbezoek kan samen met de oudere een plan gemaakt worden hoe deze uit zijn of haar sociale isolement te leiden. Hiervoor is het hebben van een netwerk en kennis van de diverse mogelijkheden belangrijk. Regelmatig overleg met en samenwerking tussen Welzijn Ermelo en diverse instanties (sociaal team, huisartsen, vrijwilligersorganisaties, Wmo-medewerkers, GGz, Steunpunt Mantelzorg, thuiszorg, Uwoon etc.), dragen ertoe bij dat er een vangnet gevormd kan worden. Het aantal mensen dat tijdens het huisbezoek zegt zich nooit eenzaam te hebben gevoeld is gestegen. In 2014/2015 was zo n 12% van de interventies door de ouderenadviseur naar aanleiding van daadwerkelijk benoemde eenzaamheid. Vaker was er sprake van verborgen eenzaamheid, die aan het licht kwam tijdens gesprekken waarbij een andere hulpvraag de aanleiding was. Maar ook gebeurde het regelmatig dat een oudere werd aangemerkt als eenzaam, bijv. door kind, kennis of buur, terwijl de persoon in kwestie dit niet als zodanig ervoer, bijvoorbeeld doordat een teruggetrokken bestaan de voorkeur geniet. Zoals een als eenzaam aangemerkte vrouw zei: Ik ben graag alleen en hou van een langzaam leven, passend bij mijn ouder worden. Financiën De zelfredzaamheid op het gebied van financiën is groot. Over het algemeen is men bereid te praten over de financiële situatie. De overgrote meerderheid geeft aan zonder moeite rond te kunnen komen van hun inkomsten. Dit percentage is met 6,5% gestegen ten opzichte van Dit terwijl het percentage dat meer ontvangt dan het normbedrag AOW gedaald is met 13%. Maar het feit dat 14% aangaf geen antwoord te willen geven op de vraag, trekt dit verschil wellicht weer enigszins recht. Gebleken is dat lang niet alle ouderen op de hoogte zijn van de gemeentelijke regelingen voor minima. Zo had het college van burgemeester en wethouders van Ermelo had besloten om voor 2015 een extra bijdrage beschikbaar te stellen ten behoeve van de minima. Als uit de vragenlijst blijkt dat ouderen met veel moeite rondkomen hangt dit eigenlijk altijd samen met het feit dat men alleen AOW als inkomen heeft. * Bron: Eenzaamheid,Verkenning een publicatie van Jan Willem van de Maat en Renske van der Zwet (aug.2010) in het kader van het VWS-programma Beter in Meedoen. Evaluatierapport Huisbezoeken /

24 Er wordt dan contact opgenomen om hen attent te maken op deze regelingen voor minima, zoals de maatschappelijke bijdrageregeling, Bijzondere bijstand of de deelname aan de zorgverzekering voor minima. Verder wordt er bemiddeld als het gaat om ondersteuning bij thuisadministratie. Hiervoor zijn vrijwilligersorganisaties als bijvoorbeeld Humanitas, Schuldhulpmaatje en FenS, MEE Veluwe en Welzijn Ermelo van groot belang. Voor hulp bij belastingaangifte kunnen mensen verwezen worden naar Ouderenbonden, FNV of Welzijn Ermelo, waar zich ook het Financieel Café bevindt, waar men terecht kan met allerlei vragen over geldzaken. Signaleren blijft van groot belang, mede gezien de reserve die er soms onder de oudere generatie bestaat om eventuele financiële moeilijkheden te bespreken. De huisbezoeken zijn uitermate geschikt om eventuele knelpunten aan het licht te brengen. Evaluatierapport Huisbezoeken /