Programma Inwoners- en Overheidsparticipatie

Transcriptie

1 Programma Inwoners- en Overheidsparticipatie Inleiding Voor u ligt het programma inwoners- en overheidsparticipatie waarin we de ambitie van het college op dit vlak uitwerken. Het collegeprogramma presenteert Eindhoven als een Living Lab. Een stad waar we - onder andere - experimenteren met nieuwe vormen van samenwerking en een veranderende rolverdeling tussen overheid, bewoners, ondernemers en instellingen. Een stad waar we verantwoordelijkheid en zeggenschap (terug)geven aan de bewoners. Met dit programma willen we een kader scheppen voor de vele initiatieven op dit terrein en richting geven aan de zoektocht van de stad naar nieuwe verhoudingen tussen inwoners en overheid. Van Maak het Mee naar Maak het Mee Dit programma bouwt voort op een fundament dat het afgelopen decennium is gelegd en geeft richting en impuls voor de komende jaren. In 2006 startte de gemeente-brede Taskforce Burgerparticipatie en presenteerde twee jaar later het programma Maak het Mee. In 2011 kreeg dit een vervolg met de Koers burgerparticipatie Mede door deze programma s is burgerparticipatie structureel op de kaart gezet in de stad en binnen de gemeentelijke organisatie. We hebben een unieke methodiek van samenspraak ontwikkeld en succesvol geëxperimenteerd met vormen van zeggenschap en verregaand partnerschap. Eindhoven wordt landelijk gezien als een voorbeeld. Dat neemt niet weg dat er nog veel te winnen valt en er tal van mogelijkheden tot verbetering zijn. Tot stand komen van dit programma Het nieuwe programma is mede tot stand gekomen op basis van gesprekken met actieve inwoners van de stad, medewerkers van de organisatie, andere gemeenten, raadsleden en initiatiefnemers van landelijke projecten. Een inspiratiebron was daarbij het Koersdocument Bewonersparticipatie van de Bewoners Beweging Eindhoven (BBE). Deze groep bewoners die intensief betrokken is bij de praktijk van de burgerparticipatie heeft dit document opgesteld op basis van een viertal stadsgesprekken waaraan vele actieve inwoners deelnamen. Het Koersdocument is op 23 november 2013 gepresenteerd en aangeboden aan de gemeente. Hierin wordt een aantal (rand)voorwaarden geformuleerd voor een succesvol partnerschap tussen gemeente en inwoners. Uitgangspunt van de visie is dat inwoners en gemeente gezamenlijk aan de stad werken en in de stad investeren. De kerngroep van de BBE is eveneens bij het ontwikkelen van dit programma betrokken. Een belangrijk punt in het voorliggende programma is dat wij in een voortdurende dialoog met de stad invulling willen geven aan het programma en partnerschap met de stad willen ontwikkelen. Dit programma wil daarvoor een kader zijn en daartoe uitnodigen. Daarnaast is het vanzelfsprekend dat alle deelprojecten die uit dit programma voorkomen, in nauwe samenspraak en samenwerking met betrokken vormgegeven worden. 1

2 Leeswijzer Deze notitie valt in tweeën uiteen. In deel 1 schetsen we de grenzen, context, ambitie en uitgangspunten van dit programma. Deel 2 geeft aan de hand van zes inhoudelijke programmalijnen de richting van de zoektocht aan. Per programmalijn worden vervolgens meerdere werkrichtingen aangegeven. Ten slotte zijn bijlagen toegevoegd met betrekking tot gehanteerde begrippen, de organisatie rond het programma, de voorgeschiedenis en opgave en een actueel overzicht van concrete activiteiten. Inhoudsopgave Inleiding Deel 1 Deel 2 Naar een nieuw programma Waar gaat het programma over Context Ambitie van het programma Uitgangspunten/visie Het programma Aard van het programma De zes programmalijnen o Lijn 1. Inwonersparticipatie bij gemeentelijk beleid o Lijn 2. Gemeentelijke participatie bij maatschappelijk initiatief o Lijn 3. Experimenteren en leren o Lijn 4.Inspireren en laten inspireren o Lijn 5. Een organisatie o Lijn 6. Permanent in gesprek Bijlagen Bijlage 1. Begrippenlijst Bijlage 2. Voorgeschiedenis en opgave Bijlage 3. De organisatie rond het programma Inwoners- en Overheidsparticipatie Bijlage 4. Projectenoverzicht 2

3 Deel 1 Naar een nieuw programma 1.1. Waar gaat het programma over In dit programma staan de termen inwonersparticipatie en overheidsparticipatie centraal. Onder inwonersparticipatie verstaan we dat inwoners van de stad worden betrokken bij de ontwikkeling van gemeentelijk beleid. Inwoners van de stad denken, praten, werken en (in sommige gevallen) beslissen mee over wat wij als gemeente in de stad ontwikkelen en uitvoeren. Oftewel de bestaande vormen van inspraak, samenspraak en zeggenschap. Onder overheidsparticipatie verstaan wij dat de gemeentelijke organisatie meedenkt of meewerkt aan initiatieven en activiteiten vanuit de stad die op een of ander wijze een collectief belang van de stad dienen. De combinatie van beide begrippen in de titel verwijst naar de wederkerigheid in het programma. Waar in de twee voorafgaande programma s inwonersparticipatie (of burgerparticipatie) nog centraal stond gaat het in dit programma vooral ook over de manier waarop de gemeente participeert in initiatieven van de stad. De grens tussen inwonersparticipatie en overheidsparticipatie is niet statisch. Er is volop beweging in de rolverdeling tussen gemeente en inwoners van de stad. Voorbeelden daarvan zijn de ontwikkeling rond de bibliotheekfilialen, de discussie over Welstand, de right to challenge en de gebiedsontwikkeling van het NRE terrein. Ook de zoektocht naar wat nu van de gemeente en wat van inwoners is, is onderdeel van dit programma. Het programma heeft betrekking op gemeentelijk beleid in de brede zin. Dus zowel over de ontwikkeling van visie als de uitvoering van projecten en activiteiten. Het strekt zich ook uit over alle gemeentelijk beleidsterreinen. Het ruimtelijk domein, het sociaal domein, cultuur, sport, veiligheid, economie, dienstverlening, etc. Het gaat over het onderhoud en de inrichting van de openbare ruimte, over de uitwerking en uitvoering van de sociale regelgeving (participatiecommissie), over de aanpak van de veiligheid (buurtpreventie) en werkgelegenheid, cultuur (bewonersbibliotheken) en sport in de stad. In wezen gaat het over de manier waarop wij (als bestuur en organisatie) omgaan met inwoners en hun initiatieven in de stad. Ten slotte, het programma richt zich op beleidsontwikkeling, activiteiten en initiatieven die een breder dan een strikt individueel belang van inwoners nastreven. Het is belangrijk dit te vermelden omdat het begrip participatie op twee manieren gehanteerd wordt. Op de eerste plaats wanneer we het hebben over de maatschappelijke participatie van individuele inwoners ten aanzien van bijvoorbeeld werk, opleiding en vrijwilligerswerk. En op de tweede plaats wanneer we het hebben over initiatieven en samenwerking tussen overheid en inwoners, gericht op het realiseren van een collectief belang. Dit programma gaat over de tweede hantering van het begrip participatie Context Dit programma is ontwikkeld tegen de achtergrond van een brede maatschappelijke discussie. De rol van de overheid, de verantwoordelijkheid van inwoners, de verhouding 3

4 tussen burger en overheid, de participatiemaatschappij en de doe-democratie zijn momenteel allemaal onderwerp van het maatschappelijk gesprek. De vanzelfsprekend waarmee bepaalde maatschappelijke activiteiten en voorzieningen door de gemeentelijke overheid worden gerealiseerd, is weggevallen. Daarmee komt de vraag centraal te staan wat de onvermijdelijke kerntaken van de gemeente zijn en welke taken burgers zelf kunnen oppakken. Meer en meer wordt de overheid gezien als een organisatie die niet zozeer boven de partijen staat maar als een gelijkwaardig partner van inwoners opereert bij het realiseren van activiteiten en voorzieningen. Dat partnerschap vraagt om een andere houding en manier van werken van de overheid. En het vereist ook op de terreinen die nog steeds van de overheid zijn, openheid, samenwerking, invloed geven en aan inwoners van de stad. Tegelijkertijd gaat het maatschappelijk gesprek van stadsbestuurders, maatschappelijke instellingen en inwonersorganisaties over het vraagstuk van de (afnemende) betrokkenheid van inwoners en de zoektocht naar het vinden van draagvlak bij de mensen waarvoor zij zich inzetten. Hier tegenover staat een rijkdom aan maatschappelijke initiatieven, soms op terreinen die tot voor kort als het (exclusieve) domein van de overheid werden gezien. Voor een deel gebeurt dat als reactie op bezuinigingen, voor een deel vanuit de eigen behoefte van bewoners om een of andere wijze bij te dragen aan de problemen van deze tijd zoals armoede en eenzaamheid. En voor een belangrijk deel gebeurt dit - soms bewust - buiten de overheid om Ambitie van het programma In het college programma presenteren we Eindhoven als een Living Lab. Een stad waar we onder andere experimenteren met nieuwe vormen van samenwerking, met een andere rolverdeling tussen overheid, inwoners, ondernemers en instellingen. We willen met de stad een zoektocht aangaan over de veranderende onderlinge verhoudingen en waar dat mogelijk is verantwoordelijkheid en zeggenschap (terug)geven aan inwoners. Deze ambitie vertaalt zich ook in de visie die ten grondslag ligt aan de transitie van organisatie. We gaan er vanuit dat de gemeente met behoud van een heldere eigen agenda meer een onderdeel is van een netwerk in plaats van de autoriteit die de samenleving van bovenaf bestuurt. Oftewel wij blijven ambitieus in wat we willen bereiken met Eindhoven, maar met passende bescheidenheid in de rol die wij daar zelf in spelen. Wij willen als organisatie meer van buiten naar binnen gaan werken, meer aansluiting zoeken bij de leefwereld van inwoners en de stad samen met inwoners en ondernemers vormgeven. Deze ambitie heeft een grote invloed op de gemeentelijke organisatie en haar bestuur. Het betekent voor de organisatie en bestuur durven los te laten. Want als wij met de stad een leerproces ingaan en experimenteren met nieuwe rollen en verhoudingen vraagt dat om het accepteren dat zaken soms ook niet lukken. Meer invloed en verantwoordelijkheid voor inwoners van de stad betekent dat er vertrouwen moet zijn in het oordeel van inwoners. Wij moeten dan ook accepteren dat er andere beslissingen worden genomen dan wij wellicht zelf hadden gedaan. 4

5 Het aangaan van een gezamenlijke zoektocht betekent ook dat wij een volwaardige en betrouwbare partner moeten zijn voor inwoners van de stad. Een partner, die initiatieven ontlokt, inwoners en ondernemers uitdaagt om zelf het heft in handen te nemen en de focus legt op het geven van ruimte, het mogelijk maken, stimuleren en het verbinden van initiatieven. Een betrouwbare partner wil ook zeggen dat we werken vanuit een stevig fundament met betrekking tot onze eigen verantwoordelijkheden. Een basis op orde waarop enerzijds teruggevallen kan worden als experimenten anders lopen dan gehoopt maar die anderzijds ruimte en vertrouwen biedt voor experimenten. Vertrouwen dat nodig is om inwoners te betrekken bij deze zoektocht. Want niet voor elke inwoner is vernieuwen en experimenteren even gemakkelijk en voor de hand liggend. Een betrouwbare overheid draagt zorg ook voor een goede rol en positie voor alle inwoners bij experimenten. We onderkennen dat ook in een nieuwe rol de gemeente verantwoordelijk blijft voor het veiligstellen van het algemeen belang van de stad en het beschermen van kwetsbare groepen. Er bestaan grenzen aan de mate waarin wij invloed kunnen geven aan inwoners van de stad. Het verkennen van deze grenzen is ook onderdeel van de gezamenlijke zoektocht. In het tweede deel van deze notitie zal per programmalijn de algemene ambitie concreter gemaakt worden. Maar een algemene ambitie willen we hier nog specifiek benoemen. Eindhoven is al zo n tien jaar structureel aan de slag burgerparticipatie te ontwikkelen. We hebben daarbij goede resultaten geboekt. We constateren dat inwonersparticipatie vanzelfsprekend is geworden en dat deelnemers aan interactieve trajecten over het algemeen tevreden zijn. Maar we zien ook dat slechts een minderheid van inwoners van Eindhoven actief betrokken is bij deze trajecten en dat binnen deze actieve groep bepaalde inwonersgroepen ook nog eens nauwelijks vertegenwoordigd zijn. We willen de komende jaren dan ook sterk inzetten op het betrekken van wezenlijk meer en vooral ook andere inwoners dan de usual suspects Uitgangspunten/visie Partnerschap staat centraal Uitgangspunt van het programma is een gelijkwaardig partnerschap en co-creatie met inwoners van de stad. Het gaat over samendenken, samenwerken en samen beslissen. We bouwen met de inwoners van Eindhoven gezamenlijk aan de stad en spreken hen in het kader van dit programma dan ook aan op dat partnerschap. Niet alleen als cliënt of consument van gemeentelijke producten. Partnerschap houdt - natuurlijk vanuit verschillende rollen en mogelijkheden in; gelijkwaardigheid en gedeelde verantwoordelijkheid. We willen daarbij vanuit een visie op eigenkracht en samenkracht, verantwoordelijkheid en vertrouwen geven aan inwoners van de stad. Zoals hiervoor al uitgebreider is aangegeven betekent dat ook een andere rol van de gemeente. Maatwerk leveren en durven differentiëren In gelijkwaardigheid, meer van buiten naar binnen opereren betekent dat we flexibeler moeten worden, maatwerk moeten leveren en durven te differentiëren Want geen enkel initiatief van inwoners is hetzelfde, inwoners verschillen in ambities en mogelijkheden en elke wijk is anders. Van buiten naar binnen werken betekent dat wij aandacht hebben voor de specifieke vraag van initiatiefnemer en afhankelijk daarvan 5

6 flexibel handelen. Dat gebeurt nu al bijvoorbeeld bij samenspraak waarbij wij een maatwerk-samenspraakplan ontwikkelen dat rekening houdt met de verschillende leefstijlen in de wijken. Wij rollen niet vanzelfsprekend oplossingen die voor een bepaalde situatie succesvol bleken, uit over de hele stad. We durven te differentiëren al naar gelang een situatie dat vereist. Eindhoven is een stad van innovatie, dynamiek en vernieuwing. Maar het is ook een stad die zorg draagt voor een rustig woonklimaat en voor zwakkere groepen. Ook dit betekent maatwerk waarbij wij aan deze verschillende snelheden recht doen. Toegankelijk voor alle inwoners, uitgaan van energie en niet (alleen) van formele vereisten en structuren We willen de energie van de stad optimaal benuttenen en het partnerschap voor zo veel mogelijk inwoners toegankelijk maken. Inwoners die goede initiatieven ontwikkelen willen we stimuleren en ondersteunen ongeacht de mate waarin zij zich formeel (willen en kunnen) organiseren. Dat betekent niet dat we nooit zaken formeel moeten regelen, maar wel dat we zoeken naar mogelijkheden om initiatieven niet te laten frustreren door de systeemwereld van onze organisatie. Waar dat nodig is willen we de rek in de regels opzoeken en deze soepeler toepassen. Wij beoordelen initiatieven op het vermogen om zaken in beweging te zetten, op de mate waarin zij bijdragen aan voor de stad wenselijke doelen en op openheid, transparantie en gedragenheid. We focussen op energie-opwekkers en gangmakers en niet alleen op formele voorwaarden en structuren van formele representativiteit. Basis op orde biedt ruimte voor experimenteren In haar bestaande repertoire moet de organisatie betrouwbaar en degelijk zijn. Als wij de stad vragen om meer verantwoordelijkheid te dragen en meer bij te dragen aan de ontwikkeling van de stad, moeten wij de eigen basis op orde hebben. Waar wij kunnen accepteren dat experimenteren ook niet kunnen lukken, moeten we elkaar op de basis kunnen aanspreken als zaken niet goed worden uitgevoerd. Wanneer de basis van onze primaire processen rond bijvoorbeeld dienstverlening, communicatie en interactie met de stad op orde is, ontstaat ruimte maar vooral ook vertrouwen om te experimenteren. 6

7 Deel 2 Het programma Inwoners- en Overheidsparticipatie De aard van het programma Het programma dat voor u ligt vormt een kader voor de vele initiatieven binnen de stad en de organisatie en geeft richting aan de zoektocht naar nieuwe verhoudingen tussen inwoners en overheid en nieuwe vormen van samenwerking. Het geeft zes richtingen aan, waarin we verder denken en werken. Het programma biedt ook overzicht over de initiatieven op dit terrein. Daarmee is het een paraplu-programma waaronder tal van activiteiten (kunnen) plaatsvinden. Het is ook een ontwikkelprogramma dat inwoners- en overheidsparticipatie op alle domeinen verder moet brengen. Het geeft geen afgebakende opgave met een compleet ingevuld projectenplan. Daarvoor is deze omgeving ook te veel in ontwikkeling. Voortdurend worden in het kader van inwoners- en overheidsparticipatie nieuwe discussies aangezwengeld en nieuwe initiatieven genomen waardoor nieuwe uitdagingen en kansen zich voordoen. Natuurlijk wordt er nu al veel gedaan. In alle programmalijnen zijn volop activiteiten en projecten (opgestart), maar we willen hier de komende jaren met de stad en de organisatie werkenderwijs verdere concrete invulling aan geven. Zes programmalijnen Bij de concretisering van het programma hanteren we zes programmalijnen. Het gaat om zes manieren om naar het programma te kijken en zes richtingen om verder te denken, te ontwikkelen en te werken. De zes programmalijnen zijn niet gelijkwaardig. De eerste twee lijnen geven aan op welke wijze de gemeente met dit thema aan de slag wil. De andere vier zijn ondersteunend of voorwaardelijk. Het gaat om de volgende programmalijnen; 1. inwonersparticipatie bij gemeentelijk beleid 2. gemeentelijke participatie bij initiatieven uit de stad 3. experimenteren en leren 4. inspireren en laten inspireren 5. een organisatie 6. permanent in gesprek met de stad 7

8 Lijn 1. Inwonersparticipatie bij gemeentelijk beleid De eerste programmalijn redeneert vanuit de taken en verantwoordelijkheden van de gemeente. De gemeente wil inwoners en ondernemers van de stad zo veel mogelijk betrekken bij de ontwikkeling van haar beleid en de uitvoering daarvan. De afgelopen jaren is veel geïnvesteerd in de ontwikkeling van samenspraak en zeggenschap. Deze werkwijze is ingeburgerd binnen en buiten de organisatie en gaat verder dan de wettelijke verplichtingen rond bijvoorbeeld inspraak en cliëntenparticipatie. We gaan op deze voet verder. De uitdaging daarbij is niet alleen om de positieve ontwikkeling en de manier van werken binnen de vernieuwde organisatie vast te houden. We willen ook waar mogelijk is de manier van werken verbeteren en vernieuwen. Door te experimenten met creatieve technieken en social media, door beter maatwerk te realiseren en door het inspireren en trainen van medewerkers. Tenslotte verkennen we de mogelijkheden om zeggenschap van inwoners te vergroten bijvoorbeeld door hen invloed te geven op de geldstromen in hun wijk. Daarbij zal in dit programma de focus sterk komen te liggen op het interessant en toegankelijk maken van samenspraak en zeggenschap voor meer en vooral ook andere inwoners van de stad. Want hoewel inwoners die deelnemen aan samenspraakprocessen over het algemeen tevreden zijn zien we dat relatief weinig inwoners aan trajecten van samenspraak en zeggenschap deelnemen. De komende tijd willen we vooral inzetten op het wezenlijk vergroten van de deelname van inwoners van de stad aan deze processen. Veel ontwikkelingen in de stad worden gerealiseerd door of met andere partijen bijvoorbeeld woningcorporaties of particuliere ontwikkelaars. Wij willen dat ook deze projecten volgens de principes van samenspraak worden gerealiseerd. Met de woningcorporaties willen we gezamenlijk optrekken om kennis en ervaring op dit terrein uit te wisselen Maar ook particuliere ontwikkelaars willen wij meekrijgen in de filosofie van samenspraak. Wij willen samen met hen een richtlijn opstellen. Daar waar wij opdrachtgever zijn willen we in de opdracht ook de visie op samenspraak, meenemen. De werkrichtingen binnen deze programmalijn zijn; Wij verbreden het bereik van samenspraak en zeggenschap wezenlijk door meer vooral ook andere inwoners dan gebruikelijk te betrekken. Wij gaan door met de ontwikkelde methodiek van samenspraak en zeggenschap en zoeken naar mogelijkheden de kwaliteit van samenspraak te verbeteren en zeggenschap uit te breiden Wij stimuleren Samenspraak door derden; ontwikkelaars, opdrachtnemers, en partners 8

9 Lijn 2. Gemeentelijke participatie bij initiatieven uit de stad De tweede lijn van het programma begint bij initiatieven vanuit de stad die bijdragen aan de kwaliteit van het leven en een collectief belang dienen. De rol van de gemeente kan hierbij uiteenlopende vormen aannemen. Soms wordt gevraagd te participeren, soms is er geen rol weggelegd voor de gemeente. Ook een ondersteunende rol kan verschillende vormen hebben. Van het wegnemen van belemmeringen, het niet in de weg lopen tot vergaande vormen van faciliteren of partnerschap. Ook kan de ervaring, de kennis en het netwerk van de organisatie ingezet worden om initiatieven in de stad van de grond te krijgen, partijen bij elkaar te brengen en initiatieven te verbinden. Soms is het wenselijk verder te gaan en initiatieven te ontlokken door inwoners en ondernemers uit te nodigen en uit te dagen zelf zaken in handen te nemen. Inwoners die actief willen worden hebben behoefte aan informatie over wat mogelijk is, welke ervaringen elders zijn opgedaan en welke ondersteuning voor hande is. Wij zorgen voor deze informatie en zoeken daarbij naar de mogelijkheden van (nieuwe) ICT toepassingen en de inzet van sociale media. Hier ligt ook een belangrijke rol weggelegd voor de ondersteunende instellingen (steunpunt vrijwilligers, Supportpunt) die wij financieren. Ter ondersteuning van medewerkers willen wij een richtlijn ontwikkelen om structuur te brengen in de wijze waarop de organisatie en individuele medewerkers om gaan met initiatieven van de stad. Een hulpmiddel om initiatieven te beoordelen en tot een keuze te komen uit het repertoire van reactiemogelijkheden. Er bestaat een uitgebreid instrumentarium om initiatieven van inwoners te ondersteunen. We bieden nu al financiële ondersteuning, huisvesting, advies en ondersteuning bij het ontwikkelen van een organisatie of het opzetten van activiteiten en projecten. We willen dit instrumentarium tegen het licht houden, toetsten aan de praktijk en nagaan waar de mogelijkheden liggen om dit te verbeteren, te verfijnen of uit te breiden. Daarbij zijn we in 2015 al gestart met de evaluatie van de gebiedsgerichte subsidies en het waardebonnensysteem. Werkrichtingen binnen deze programmalijn zijn; Wij realiseren goede en attractieve informatie voor inwoners die actief zijn en of willen worden Wij ontwikkelen handvatten voor de organisatie en medewerkers om adequaat in te spelen op initiatieven vanuit de stad Wij continueren, verbeteren en verfijnen het instrumentarium voor ondersteuning en faciliteren Wij ontlokken en stimuleren initiatieven van inwoners en ondernemers 9

10 Lijn 3. Experimenteren en leren In het collegeprogramma wordt de stad gezien als een living lab waarbij op tal van fronten wordt geëxperimenteerd en geïnnoveerd. Wij willen onder andere met de stad experimenteren met een andere dan de traditionele rolverdeling. Wij onderzoeken of activiteiten die min of meer vanzelfsprekend van de overheid zijn, kunnen worden overgedragen aan maatschappelijk initiatief. Of - meer dan nu het geval is - in partnerschap met burgers kunnen worden opgepakt. De ontwikkeling rond bewonersbibliotheken is daarvan een voorbeeld. Wij denken verder bijvoorbeeld aan buurtrechten zoals de right to challenge en zeggenschap over gebiedsbudgetten, de mogelijkheden rond vermindering van regelgeving bij het welstands- en groenbeleid en aan experimentele vormen van gebiedsontwikkeling zoals die van het NRE.-terrein. We zien dat technologische ontwikkelingen en de introductie van social design een impuls geven aan communicatie, interactief werken en ontwerpprocessen. We willen onderzoeken wat de mogelijkheden hiervan zijn met betrekking tot inwoners- en overheidsparticipatie. De resultaten van het experimenteren met nieuwe creatieve interactie- en ontwerpmethodieken en toepassingen van design thinking, zijn veelbelovend. Zij leiden tot andere oplossingen. Wellicht dat hierin een antwoord ligt op de uitdaging om samenspraakprocessen, toegankelijker te maken voor meer en andere inwoners. Wij zijn daarvoor een samenwerkingsverband met de Faculteit Industrial Design van de TUE aangegaan. Tenslotte is in het kader van dit programma het leerproces naar aanleiding van het experimenteren belangrijk. Het blijkt niet vanzelfsprekend dat hetgeen wij leren van pilots, proeftuinen en experimenten ook structureel in de organisatie en de stad terugkomt en verankerd wordt. Wij willen een structureel leerproces ontwikkelen waarin experimenten gevolgd en geëvalueerd worden en succesvol gebleken methodieken onderdeel gemaakt worden van ons gangbare repertoire. Wij zoeken naar aansluiting bij landelijke of Europese innovatieprogramma s en zoeken samenwerking met andere (experimenterende) gemeenten Werkrichtingen binnen deze programmalijn zijn; Wij experimenteren met andere rollen van en verhoudingen tussen inwoners en gemeentelijke organisatie. Wij experimenten met nieuwe creatieve vormen van ontwerp en interactie en het gebruik van nieuwe ICT technologie. Wij ontwikkelen methodes voor monitoren en evalueren van experimenten, opzetten van een structureel leerproces. 10

11 Lijn 4. Inspireren en laten inspireren Er gebeurt op het gebied van Inwoners- en Overheidsparticipatie erg veel in de stad. Vanuit allerlei hoeken en partijen ontstaan initiatieven en activiteiten. De visitatiecommissie bracht in 2015 voor de derde keer een bezoek aan een groot aantal bewonersorganisaties. De rapportage van de commissie geeft een mooi beeld van de veelvoud en variatie aan activiteiten die bewonersorganisaties ondernemen. Het geeft ook inzicht in de zaken waar men tegen aanloopt. Kortom de succesvolle maar ook minder succesvolle kanten. Deze informatie is voor inwoners van de stad die soortgelijke kansen zien of problemen tegen komen, enorm waardevol. Wij willen deze kennis en ervaring zichtbaar en toegankelijk maken voor initiatiefnemers in de stad. Bij het zoeken naar nieuwe wegen hoeven we niet voortdurend alles zelf uit te vinden. Wij willen ons laten verrassen en inspireren door ideeën en opvattingen die buiten de gebaande paden gaan en die wellicht kunnen leiden tot betere en effectievere oplossingen of deelname van inwoners die we tot nog toe niet wisten te bereiken. We willen ons zelf, maar ook anderen in de stad, laten inspireren door vernieuwende opvattingen, best-practices en best-persons van elders in het land en daarbuiten. Een belangrijke conclusie die in de gesprekken ter voorbereiding van dit programma naar voren zijn gekomen, is dat het ontbreekt aan goede methodiek om de in de stad opgedane ervaring en vast te leggen en te delen binnen en buiten de organisatie. Dit met als doel om inspiratie op te doen en daarvan als organisatie en stad te leren. Wij zoeken inspiratie in binnen en buitenland en ontwikkelen middelen om deze informatie toegankelijk te maken voor inwoners, partners, medewerkers en bestuur Wij ontwikkelen een methode om structureel de ervaring en kennis uit de stad vast te leggen en te delen binnen de stad en de organisatie. 11

12 Lijn 5. Een organisatie Inwoners- en overheidsparticipatie heeft betekenis en consequenties voor de hele organisatie. Het vraagt om samenhangende handelen naar buiten zowel in woorden als in daden. Wanneer wij inwoners vragen om bij te dragen aan de ontwikkeling van de stad moeten wij onze eigen zaken rond dienstverlening, communicatie en informatievoorziening op orde hebben. Ontwikkelingen binnen onze organisatie of binnen ons beleid - bijvoorbeeld over subsidiering, maatschappelijk vastgoed of open data - hebben vaak direct of indirect een relatie met dit thema. Wanneer dat relevant is willen we het thema inwoners- en overheidsparticipatie bij de ontwikkeling van de organisatie of beleid betrekken. De innovatie van het gebiedsgericht werken vraagt hierbij om speciale aandacht. Voor een belangrijk deel wordt inwonersparticipatie immers hierbinnen vormgegeven. Van hieruit worden contacten met inwoners onderhouden, samenspraakprocessen uitgevoerd en samenwerking met inwoners concreet gemaakt. Bij de innovatie van deze manier van werken zullen de ambities op het vlak van inwoners- en overheidsparticipatie worden meegenomen. Inwoners- en overheidsparticipatie vraagt om een open en naar buiten gerichte organisatiecultuur en houding van medewerkers. Het vraagt om durven loslaten en experimenteren, om flexibiliteit en improviseren, om van buiten naar binnen werken. Wij ontwikkelen een aanbod om medewerkers mee te nemen in deze ontwikkeling, hen te informeren en te trainen in vaardigheden die nodig zijn. Initiatieven vanuit inwoners worden regelmatig gefrustreerd door procedures, formele eisen en regels vanuit de organisatie. Wij willen waar dat mogelijk is belemmeringen wegnemen en regelgeving verminderen en vereenvoudigen. Zo werken we in het kader van het plan van aanpak nieuwe ruimte 2013 aan het verminderen van belemmerende regelgeving. Deze intentie wordt tevens meegenomen in de evaluatie van de subsidie rond het gebiedsgericht werken. Werkrichtingen binnen deze programmalijn zijn; Wij nemen Inwoners en overheidsparticipatie mee als een criterium bij en voor de vernieuwing van onze organisatie en werkwijzen. We nemen medewerkers van de organisatie mee in de ontwikkeling van inwoners en overheidsparticipatie Wij informeren hen, ontwikkelen trainingen en scholingen voor medewerkers en voeren die uit. Wij zoeken naar middelen om regelgeving te verminderen te vereenvoudigen en inwoners- vriendelijker te maken 12

13 Lijn 6. Permanent in gesprek met de stad Inwoners- en overheidsparticipatie kan alleen vorm en inhoud krijgen in samenspraak met de stad. We willen dat niet doen zoals het traditioneel gebeurde door het optuigen van een eenmalig samenspraaktraject, waarna een programma wordt vastgesteld dat vier jaar later weer ter discussie staat. We willen de komende jaren in gesprek blijven met inwoners, ondernemers en instellingen over de wijze waarop we inwoners- en overheidsparticipatie in de stad verder ontwikkelen en uitbouwen. In deze interactie gaan we uiteenlopende methodieken en technieken gebruiken en is het nadrukkelijk de bedoeling om ook in gesprek te komen met mensen uit de stad die we niet of nauwelijks ontmoeten in de gangbare overlegcircuits. Daarvoor nemen we zelf initiatieven, verkennen we nieuwe manieren om met inwoners in gesprek te komen en zoeken samenwerking met organisaties in de stad zoals Eindhoven in Dialoog. Maar we willen aansluiten bij initiatieven van inwoners zelf zoals de G1000, stadsdebatten, etc. De thema s binnen inwoners- en overheidsparticipatie raken aan fundamentele discussies over de rol van de overheid, de vorm waarin wij democratie gestalte geven en de taakopvatting van het stadsbestuur. De raadcommissie heeft aangegeven dat zij betrokken wil worden bij de ontwikkeling van inwonersparticipatie en hierover het gesprek met inwoners wil aangaan. Samen met raadsleden zoeken wij naar mogelijkheden hiervoor. De afgelopen jaar hebben wij bij het ontwikkelen van dit programma kennis gemaakt met een groot aantal inwoners, dat over veel kennis en ervaring beschikken rond dit thema. We willen gebruik maken van de expertise die aanwezig is in de stad voor de verdere ontwikkeling van dit programma en daaruit voortkomende projecten. We denken naast de gesprekken die we in de stad gaan voeren - aan het organiseren van een denktank of een open panel waarin actieve en ervaren inwoners kunnen meedenken en praten over de voortgang van deze expeditie. Wij gaan permanent in gesprek met de stad Wij organiseren het gesprek tussen raad(sleden) en de stad Wij benutten inwoners-expertise uit de stad 13

14 14

15 Bijlage 1: Begrippenlijst Inwonersparticipatie Onder omwonersparticipatie verstaan we dat de gemeenten bij de ontwikkeling van haar beleid (in de breedste zin van het woord) inwoners wil betrekken. Wij vragen inwoners van de stad mee te denken, mee te werken en in sommige gevallen ook mee te beslissen over wat wij als overheid in de stad ontwikkelen en uitvoeren. Samenspraak Het in een zo vroeg mogelijk stadium betrekken van inwoners bij de ontwikkeling van gemeentelijk beleid (in de breedste zin van het woord). Het gaat om zaken waarbij het stadsbestuur uiteindelijke het besluit neemt. Uitgangspunten van samenspraak zijn vastgelegd in een verordening. Volgens deze verordening passen we samenspraak in principe altijd toe tenzij er een goede reden is dat niet te doen. Alleen het bestuur is bevoegd hiervan af te wijken, Inspraak Traditionele vorm waarbij op het moment dat een gemeentelijk voorstel is afgerond en klaar voor bestuurlijke besluitvorming, het aan belanghebbenden wordt voorgelegd. Zij kunnen een zienswijze bij het bestuur kenbaar maken. Ook hier geldt dat het om zaken gaat waarbij het stadsbestuur uiteindelijke het besluit neemt. Het is aan het bestuur naar aanleiding van zienswijzen, af te wijken van het oorspronkelijke voorstel. Inspraak is in een aantal situaties wettelijk verplicht. Uitgangspunten van inspraak zijn vastgelegd in een verordening. In principe passen we in Eindhoven inspraak alleen toe wanneer dat wettelijk verplicht is en dan nog vaak in combinatie met samenspraak. Zeggenschap Inwoners wordt binnen vooraf vastgestelde kaders beslissingsbevoegdheid gegeven over voorzieningen, projecten en activiteiten die onder de gemeentelijke verantwoordelijkheid (blijven) vallen. Oftewel we geven op voorhand kaders aan waarbinnen een besluit moet vallen en verbinden ons vervolgens aan het door inwoners genomen besluit. Overheidsparticipatie Onder overheidsparticipatie verstaan wij dat wij als organisatie meedenken of meewerken aan initiatieven en activiteiten vanuit de stad die op een of ander wijze een collectief belang van (inwoners in) de stad dienen. Participatie Het begrip participatie wordt (ook binnen onze organisatie) op twee manieren gebruikt. Op de eerste plaats wanneer we het hebben over de maatschappelijke participatie van individuele inwoners ten aanzien van bijvoorbeeld werk, opleiding, vrijwilligerswerk, etc. Op de tweede plaats wanneer we het hebben over maatschappelijke inzet van inwoners gericht op het realiseren van een min of meer collectief belang. Die inzet kan de zowel de vorm hebben van het meedenken en meewerken aan gemeentelijk beleid als het zelf uitvoeren van activiteiten Dit programma heeft betrekking op de tweede vorm van participatie. 15

16 Partnerschap Het vanuit een gelijkwaardige positie gezamenlijk werken aan een project of activiteit. We zoeken - vanuit verschillende verantwoordelijkheden en rollen - naar samenwerken met de stad. Het begrip partnerschap, en daarmee gelijkwaardigheid staat hierin centraal. Dit programma richt zich op inwoners in de rol van partners in de ontwikkeling van de stad. 16

17 Bijlage 2: Voorgeschiedenis Inleiding Dit programma bouwt voort op een fundament dat voornamelijk de laatste acht jaar is gelegd. Uit onderzoeken verricht door met name de Universiteit van Tilburg, Fontys Hogeschool blijkt dat voor burgerparticipatie in de afgelopen jaren een stevige basis is gelegd. De gemeente heeft in deze periode veel geïnvesteerd in het ontwikkelen van beleid met betrekking tot zoals dat tot voor kort genoemd werd burgerparticipatie. De in 2006 gevormde Taskforce Burgerparticipatie presenteerde twee jaar later haar programma Maak het Mee In 2011 kreeg dit een vervolg met de Koers burgerparticipatie Mede door deze programma s is burgerparticipatie structureel op de kaart gezet in de stad en binnen de gemeentelijke organisatie Stand van zaken Via het ontwikkelen van een samenspraakmethodiek, scholing en training van medewerkers, experimenten met zeggenschap, subsidies en verordeningen heeft zowel beleidsmatig als ten aanzien van de uitvoeringspraktijk een verrijking en verdieping plaatsgevonden. De over meerdere jaren uitgevoerde onderzoeken van de universiteit van Tilburg geven aan dat in de breedte deelnemers aan interactieve processen tevreden zijn over manier waarop dit processen worden uitgevoerd en hun rol daarbinnen. Bovendien blijkt dat de verhoudingen tussen gemeente, bewonersondernemers en instellingen verbeterd zijn. Men vindt elkaar, trekt constructief met elkaar op en durft elkaar aan te spreken op zaken die beter moeten. Ook binnen de gemeentelijke organisatie is burgerparticipatie vanzelfsprekend geworden. Medewerkers zijn vaardiger in het vormgeven van en omgaan met participatieprocessen en steeds beter in staat maatwerk per gebied of project te leveren. Naast samenspraak rond kleine projecten in buurten krijgt ook de interactieve beleidsontwikkeling rond stedelijk beleid zoals het verkeersbeleid of recent de Woonvisie, steeds meer handen en voeten. Onze gemeente heeft op meerdere terreinen ervaring opgedaan met het overdragen van zeggenschap en de daaraan gekoppelde verantwoordelijkheid naar inwoners van de stad. Er zijn pilots uitgevoerd met betrekking tot het bieden van beslissingsbevoegdheid over de inrichting en het beheer van de openbare ruimte, het aansturen van medewerkers (buurtconciërges en stadstoezichters), aanbestedingen (speelvoorzieningen en welzijnswerk) en het verstrekken van subsidies (waardebonnen). Ook werkwijze en instrumenten om initiatieven van inwoners en actief burgerschap te faciliteren zijn ontwikkeld, verbeterd en vereenvoudigd. Vooral in de gebieden in de stad die extra aandacht nodig hebben (actiegebieden) is nadrukkelijk ingezet op samenwerking met en activering van bewoners en zijn instrumenten (buurtcontracten, waardebonnen, steunpunten) ontwikkelt, beproefd en verbeterd. In feite is hier een partnerschap ontwikkeld waarin beide vormen; inwonersparticipatie en overheidsparticipatie te herkennen zijn. Een dergelijke menging van beide vormen vinden we ook terug in de samenwerking op een aantal winkel- en bedrijventerreinen. 17

18 De universiteit van Tilburg constateert in haar onderzoek tevens dat de aandacht voor en de aanpak van burgerparticipatie in het algemeen ook een stimulerend effect heeft gehad op actief burgerschap en sociale cohesie. De opgave Naar aanleiding van de vele gesprekken die het afgelopen half jaar zijn gevoerd komen een aantal zaken naar voren die in dit programma om aandacht vragen. Leren van fouten Het geschetste onderzoek laat zien dat er over het algemeen over de afgelopen jaren sprake is van een positieve ontwikkeling met betrekking tot burgerparticipatie in de stad en binnen de gemeentelijke organisatie. Dat neemt niet weg dat in de praktijk trajecten soms niet goed lopen en fouten worden gemaakt. Situaties die door publiciteit en raadsvragen terecht maar vaak ook relatief veel aandacht krijgen. Ook in gesprekken met inwoners zijn tal van voorbeelden aan de orde gesteld. Samenspraak Het is zaak alert te blijven op de kwaliteit van de uitvoering van de manier van werken. Dit ligt ook in lijn van de conclusies van de raadswerkgroep die afgelopen jaar enkele praktijksituaties in de stad heeft gevolgd en onderzocht. De werkgroep adviseert de Samenspraakmethode met kracht door te zetten en vraagt vooral aandacht voor aspecten die in de praktijk van de uitvoering soms aan de aandacht ontsnappen zoals het vooraf duidelijkheid verschaffen over de kaders van het samenspraakproces en het terugkoppelen Aan en evalueren met betrokkenen. Inspireren Aandacht blijft gewenst voor het kwalitatief op peil houden en waar zich Mogelijkheden voordoen verbeteren en verdiepen van de basismethodiek van samenspraak en zeggenschap. Bijvoorbeeld door het blijvend inspireren en versterken van de deskundigheid, houding en vaardigheden van medewerkers. Meer en meer andere mensen betrekken Hoewel deelnemers aan interactieve trajecten over het algemeen tevreden mogen zijn, blijft het toch een minderheid van de Eindhovenaren die direct betrokken is bij deze trajecten. Binnen deze actieve groep zijn bepaalde inwonersgroepen ook nog eens nauwelijks vertegenwoordigd. Dat verplicht ons om in ieder geval - naast het directe contact met de actieve inwoners - in elk project ook te borgen dat ook andere inwoners minimaal de gelegenheid hebben gehad hun stem te laten horen. Het vraagt kritisch te kijken of wij door de werkwijzen die wij hanteren niet bepaalde groepen inwoners uitsluiten en of wij door de inzet van andere methodieken en het leveren van gericht maatwerk, niet ook andere dan de usual suspects, kunnen betrekken. Daarbij is het belangrijk te realiseren dat zoals de Taskforce dat in 2008 al aangaf; de burger niet bestaat. Er zal altijd een groep bewoners blijven die zich niet geroepen voelt of geïnteresseerd is om actief te participeren of die zich op andere maatschappelijke fronten dan de eigen wijk of stad actief inzetten. We zullen zeker niet alle inwoners van de stad bij onze interactieve processen kunnen betrekken. 18

19 Actief experimenteren Er gebeurt op het terrein van inwonersparticipatie ontzettend veel in de organisatie en in de stad. Vrijwel elke sector binnen de gemeentelijke organisatie heeft activiteiten direct gericht op of gelieerd aan inwonersparticipatie. Op tal van terreinen worden experimenten en proeftuinen opgezet. In de stad (maar ook in het land) wordt een veelheid van nieuwe initiatieven op dit terrein ontwikkeld door inwoners, ondernemers en maatschappelijke instellingen zoals de woningcorporaties en de Kennisinstituten. Er is sprake van een positief klimaat in de stad ten aanzien van dit thema maar ook daarbuiten. De maatschappelijke relevantie en actualiteit van dit onderwerp blijkt doordat vanuit allerlei instanties mogelijkheden tot financiële en inhoudelijke ondersteuning worden geboden. Ervaringen uitwisselen Wat in de gesprekken naar voren komt, is dat we er nog niet in geslaagd zijn een vorm te vinden om ervaringen die in de stad worden opgedaan bij deze veelheid van initiatieven en experimenten op een goede manier met elkaar uit te wisselen. We zoeken naar een vorm om de schat aan kennis in de stad te delen en zodoende elkaar te inspireren. Evalueren Het blijkt moeilijk om een vorm te vinden om structureel, pilots, proeftuinen en experimenten te evalueren en een leerproces te organiseren waarmee de daarbij vergaarde kennis en ervaring terug komt naar de organisatie en wordt ingezet om uitvoering en samenwerking op een hoger niveau te brengen Balans Tenslotte zijn wij als organisatie op dit terrein ambitieus. De ambitie om het fundamenteel anders te doen komt ook tot uiting in de visie die ten grondslag ligt aan onze reorganisatie. Daarbij blijft het een zoektocht om een goede balans te vinden tussen de hoge ambities en de capaciteit van de organisatie en de belasting van medewerkers van de organisatie. 19

20 20

21 Bijlage 3. De organisatie programma Inwoners en Overheidsparticipatie Organisatie programma Inwoners- en Overheidsparticipatie Bestuurlijk Wethouder Yasin Torunoglu Raadscommissie Ruimte en Vastgoed Regelmatige afstemming met programmaleider. Ambtelijke inzet Algemeen Inwoners- en Overheidsparticipatie is een gemeente- brede activiteit. Vanuit alle sectoren/domeinen wordt vanuit reguliere uren, inzet gedaan. Voor overall werkzaamheden, afstemming en coördinatie zijn er op dit moment een programmaleider en twee ondersteuners werkzaam. Deze functies zijn formeel niet ingebed en geborgd in de nieuwe organisatiestructuur. Programmaleider Hans Wetzer 8 uur per week, in ieder geval tot eind 2015 Programmaondersteuning Gerrie Vermeulen 20 uur per week, uiterlijk tot december 2015 Babette Haas 20 uur per week Samenwerking Intern Algemeen Rond afzonderlijke projecten en activiteiten is veelvuldig intern overleg met betrokken medewerkers. Daarnaast bestaat er formeel een gemeente-brede kerngroep van bij dit thema betrokken medewerkers. Tenslotte zijn er vanuit het programma en door de programmaleider formeel opdrachten verleent aan de afdeling Gebiedsexpertise. Kerngroep Lopende opdrachten intern Samenwerking Extern Bestand uit medewerkers vanuit sociaal- en ruimtelijk domein, communicatie, veiligheid, dienstverlening en strategie Uitvoering; gebiedsanalist Afdeling gebieds- expertise Frequent overleg, gericht op afstemming activiteiten, coördinatie en gezamenlijke overall - inzet. Project geldstromen in de wijk Evaluatie subsidie gebiedsgericht werken Evaluatie en doorstart visitatiecommissie Algemeen Het afgelopen jaar zijn rond dit thema vele contacten gelegd met anders steden en landelijke organisaties. Deze contacten zijn met name gericht op uitwisseling van ervaringen en verkenning van de mogelijke samenwerkingsverbanden. Met twee organisaties is samenwerking inmiddels formeel afgesproken. 21

22 Daarnaast neemt de gemeente deel aan de landelijke proeftuin Factor C en is meegewerkt aan het opstellen van een Europese call. TUE Werkplaats maak de buurt! Proeftuin factor C Europees project EURO Budget Driejarige overeenkomst met TUE (afdeling Industrial Design) Tweejarig samenwerking met 5 Nederlandse steden rond het thema buurtrechten. Landelijk uitwisselingsprogramma rond thema samenspraak en communicatie Eindhoven werkt mee aan een call voor project EURO Samenwerken aan vernieuwing van methodieken van werving en interactie. Uitvoering promovendi; Evert Wolters Philemonne Jaarsma Door ministerie van Binnenlandse zaken gesubsidieerd en door AGORA georganiseerd samenwerking met Rotterdam, Hilversum. Deventer, Rotterdam en Amsterdam. Eindhovense inbreng op de thema s; - Geldstromen in de wijk - Right to challenge Vanuit de sector communicatie wordt deelgenomen aan deze proeftuin. Met 15 grote gemeenten wordt hierbij uitgewisseld over communicatie en samenspraak. Samenwerking met Helsinki, Gent, Trafford, Dundee en Istanbul. Eindhovense inbreng op de thema s; - Open data - geldstromen in de wijk Algemeen Er is structureel geen budget gekoppeld aan het programma Inwoners- en Overheidsparticipatie. Uitgaven worden gedaan vanuit het Stadsdeelbudget. Stadsdeelbudget Per jaar kan aanvraag worden gedaan voor financiering projecten en activiteiten. Voor 2015 is opgevoerd. Europees project Bij goedkeuring van dit project ontstaat de mogelijkheid van cofinanciering van het project geldstromen in de wijk. 22

23 Bijlage 4. Actueel overzicht actualiteiten en projecten (september 2015) In deze bijlage treft u een overzicht aan van activiteiten die op dit moment worden uitgevoerd in het kader van dit programma. De activiteiten en projecten zijn geordend volgens de programmalijnen en werkrichtingen. Omdat de programmalijnen elkaar deels overlappen kunnen bepaalde projecten/activiteiten meerdere malen vermeldt worden. Programma Lijn 1. Inwonersparticipatie bij gemeentelijk beleid Wij verbeteren het bereik van samenspraak en zeggenschap wezenlijk door het betrekken van meer en vooral andere inwoners. Project zeggenschap stadstoezicht Genderdal Gericht op het betrekken van meer inwoners van de wijk bij de inzet van stadstoezicht. Innovatie gebiedsgericht werken. Aandacht voor betrekken van meer en andere inwoners. Samenwerking TUE; inzet sociaal design om meer en vooral andere inwoners te betrekken. De eerste pilot in de buurt Kerstroosplein is gestart. Pilot Meerhoven; inzet social design gericht op betrekken jeugd bij wijkontwikkeling. Wij gaan door met de methodiek van samenspraak en zeggenschap en zoeken naar mogelijkheden de kwaliteit van samenspraak te verbeteren en zeggenschap uit te breiden. Actualiseren van de Routeplanner Samenspraak en Handleiding Leefstijlen Workshops Omgevingsgericht werken /Samenspraak Workshop Leefstijlen Project geldstromen in de wijk ; verkennen uitbreiden zeggenschap ten aanzien van gebiedsbudgetten Buurtbudget app. (vooruitlopend op geldstromen n de wijk ). Experiment met applicatie waarin voorstellen voor besteding buurtbudget worden aangeleverd en inwoners op ingediende voortellen kunnen stemmen. Het door ontwikkelen en waar wenselijk toepassen van de methode Slim City Wij stimuleren samenspraak door derden (ontwikkelaars, opdrachtnemers en partners) Ontwikkelen samenspraak-richtlijn voor ontwikkelaars Samenwerking en uitwisseling met woonbedrijf Studiebijeenkomst woningcorporaties/welzijnsinstellingen m.b.t. samenwerking op dit terrein. 23

24 Roadmap licht; in samenwerking met een bewoner panel in de aanbesteding en opdracht meenemen/borgen van vereisten ten aanzien van het betrekken van inwoners van de proeftuingebieden. 2. Gemeentelijke participatie bij initiatieven uit de stad Wij realiseren goede attractieve informatie voor inwoners, ondernemers die initiatieven nemen en willen nemen Op de gemeentelijke website wordt een domein participatie ingericht met onder andere informatie over wat er aan initiatieven wordt ondernemen en mogelijk is. Er wordt gewerkt aan een hulpmiddel voor bewoners die actief willen worden, om tot een keuze te komen. Wat zijn mogelijkheden gezien de inzet die men wil doen, de tijd die beschikbaar is en de mogelijkheden die iemand heeft. Richt zich zowel op sociale activiteiten als op inzet in de openbare ruimte. Wij ontwikkelen handvatten voor de organisatie en medewerkers om adequaat in te spelen op initiatieven vanuit de stad Verkenning bij andere steden naar de vraag hoe om te gaan met initiatieven Ontwikkelen richtlijn/beoordelingskader en repertoire/palet van reactiemogelijkheden voor medewerkers voor het beoordelen en omgaan met maatschappelijke initiatieven. Wij continueren, verbeteren en verfijnen het instrumentarium voor ondersteuning en faciliteren Evaluatie gebiedsgerichte subsidie/waardebonnen en vervolgstappen aanpassen veroordeling en uitvoering Ontwikkelen ondersteuningsaanbod met betrekking tot financiering initiatieven (informatie over fondsen, crowd founding, sponsering, etc.)in overleg met ondersteunende instellingen Faciliteren en promoten van het Eindhovenfonds (Fonds gericht op ondersteuning van maatschappelijke initiatieven uit de stad met kennis vanuit bedrijfsleven en budget) Opstarten overleg met ondersteunende organisaties (welzijn, vrijwilligers steunpunt, supportpunt) over hun rol bij uitwerking van het programma. Participatiefonds (sociaal domein) Pilot schouwen met bewoner; cursus voor bewoners om te schouwen. Wij ontlokken en stimuleren initiatieven van inwoners en ondernemers Stimuleren zwerfafval actie, veegactie, sneeuwruimen, opschoondagen, onderhoud, adoptie, sponsering geveltuinen, jeu de boule banen, kleinschalig groenbeheer Door middel van social design initiatieven ontlokken; Inzet lady Penelope, T-Huis 3. Experimenteren Sportactiviteiten door inwoners stimuleren door wijksportdagen. Wij experimenten met andere rollen van en verhoudingentussen inwoners en de 24