Skin tearsvroeger en nu

Transcriptie

1 Definitie Payneen Martin (1986, 1993): Skin tearsvroeger en nu NVKVV-congres 29 en 31 maart 2011 De Bruyker Lynn Wondzorgspecialist Verpleegkundige I1 Gezondheidszorg Oostkust A skin tear is a traumatic wound occurring principally on the extremities of older adults, as a result of friction alone or shearing and friction forces which separate the epidermis from the dermis (partial thickness wound) or which separate both the epidermis and the dermis from the underlying structures (full thickness wound) Een skin tear is een traumatische wonde die hoofdzakelijk voorkomt op de ledematen van oudere mensen, als resultaat van een wrijving of door schuivende en wrijvende krachten die de epidermis van de dermis scheiden (partial thickness) of die zowel de epidermis, als de dermisscheiden van de onderliggende weefsels (full thickness wound). (Payne en Martin, 1993) 29/03/ Classificatie skin tears Payne-Martin Classification System for Skin Tears Skin Tears Categorie I Skin tears zonder weefselverlies Wondranden volledig terug tegen elkaar te leggen Geen huid verloren gegaan 29/03/ /03/2011 4

2 Skin Tears Categorie Ia Skin tearsvan het lineaire type Lineaire type = lijntje Epidermis en dermisals één laag van onderliggende structuren losgetrokken. Onderliggende weefsels worden zichtbaar. Scheurranden niet verplaatst. = wonde die zich voordoet als een huidscheur, meestal in een plooi, een rimpel of een groef van de huid FransMeuleneire 29/03/ /03/ Skin Tears Categorie Ib Skin tearsvan het flaptype = winkelhaak = opperhuid is meestal triangulair losgerukt Epidermis en dermis van elkaar gescheiden Geen weefselverlies: dermistot op min. 1mm van de wondrand door de epidermale flap te bedekken. Losgerukte huidflap na het trauma vaak opgerold. 29/03/ /03/2011

3 Skin Tears Categorie II Skin tears met gedeeltelijk weefselverlies (with partial tissue loss) Opnieuw twee deelcategorieën Onderscheid niet eenvoudig Gebaseerd op de mate van beschadiging of verlies van de epidermale flap. Skin Tears Categorie IIa Skin tears met gering weefselverlies Maximum 25% van de skin tearkan niet meer door de huidflap bedekt worden Dus: minimum 75% van het huiddefect kan opnieuw door de flap bedekt worden 29/03/ /03/ Skin Tears Categorie IIb Matig tot groot weefselverlies Tussen 25% en 75% van de skin tearkan niet meer door de huidflap bedekt worden Dus meer dan 25% van de flap, maar niet de gehele flap, is tijdens of na het ontstaan van het letsel verdwenen Meer vochtproductie, voornamelijk de eerste vier dagen niet-klevende, absorberende verbanden gebruiken 29/03/ /03/

4 Skin Tears Categorie III Volledig weefselverlies Volledige epidermale flap (huidflap) is verloren gegaan Bij het initiële trauma, later tijdens de wondzorg of t.g.v. van necrose van het huidflapje Is eigenlijk een open wonde met granulatieweefsel Meer vochtproductie, voornamelijk de eerste vier dagen niet-klevende, absorberende verbanden gebruiken 29/03/ /03/ Observatie skin tear Plaats op het lichaam cfr. doorbloeding Grootte, vorm en diepte van de skin tear % weefselverlies Plaats van de steel van de skin tear Omliggende huid Bloeding / vochtproductie Flap: opgekruld, opgedroogd, gerafeld,? 29/03/ /03/

5 Greta De Meyst 29/03/ Behandeling skin tears 29/03/2011 Vroeger Vroeger 2. Wegsnijden huidflap 1. Bloot laten Korst laten op komen Wonde wordt dan d office categorie III Wondhelingstijd wordt hierdoor aanzienlijk verlengd Hoe langer wondheling, hoe groter kans op infecteren Groter defect dat moet geëpithelialiseerd worden Lelijker litteken Gevaar voor ontwikkelen infectie onder de korst Gevaar voor secundaire infectie door bloot laten Granulatieweefsel moet onder korst door Lelijker litteken Harde korst op fragiele huid kan makkelijk terug inscheuren en opnieuw gaan bloeden 29/03/ Greta De Meyst Jan Vandeputte 19 29/03/

6 Vroeger 3. Hechten huidflap met draad of steristrips Verhoogde spanning (tractie) op de wondnaad èn de gezonde, omliggende huid Groot gevaar voor opnieuw inscheuren huid Steri-strips: gevaar voor creëren nieuwe skin tear bij verwijderen van de strips Hechten huidflap met draad of met steri-strips = UIT DEN BOZE!!! 29/03/ /03/ Zelfde patiënt: skin tearliknie werd gehecht, skin tear li bovenarm werd met Mepitel verzorgd Knie: flap necroseerde door tractie van de hechtingen Gevolg: huidgreffe in tweede tijd bovenarm: volledig gereëpithelialiseerd na één week 29/03/ /03/

7 Vroeger 4. Behandeling skin tear met iso-betadine tulle Kleeft na 24u zèèrvaak in de wonde. Zeker wanneer skin tear nagebloed heeft of minder vocht is gaan produceren Lostrekken ingedroogd verband = nieuwe skin tear Vaak nieuwe bloeding bij verbandwissel Bij niet geïnfecteerde wonde is iso-betadine NIET nodig PIJN!! GretaDe Meyst AZ Alma AZ Alma 29/03/ /03/ Vroeger 5. Behandeling skin tear met droog gaascompres Gaascompreskleeft na 24u quasi altijd in de wonde Zeker wanneer skin tear nagebloed heeft of minder vocht is gaan produceren Lostrekken droog compres = wonde terug open Zeer vaak nieuwe bloeding bij verbandwissel PIJN!! 29/03/ /03/

8 Vroeger 6. Behandeling skin tear met vetgaascompres Vetgaascompres kleeft iets minder makkelijk in de wonde, maar toch komt het regelmatig voor Zeker wanneer skin tear nagebloed heeft of minder vocht is gaan produceren Lostrekken ingedroogd vetgaascompres = wonde terug open rijten Geert Vanwalleghem 29/03/ /03/2011 Geert Vanwalleghem 30 Vroeger 7. Skin tear bedekken met polyurethaanfolie Type Tegaderm, Opsite,. Bij lostrekken grote kans op nieuwe skin tear PU-folie laten hangen tot ze vanzelf loskomt? Ja, maar vuile bedoening, losse randen Niet ideaal zo nog vochtverlies na aanbrengen PU-folie 29/03/ /03/

9 Vroeger 8. Vastkleven verband skin tear met kleefpleister Durapore, Fixomull, Leukoplast,. Bij lostrekken zeer grote kans op nieuwe skin tear NIET gebruiken bij verzorging skin tear Wel verband fixeren met zwachtel, peha-haft, netje, 29/03/ /03/ Behandeling skin tears Hoe dan wel een skin tear verzorgen??? 1. Stelpen bloeding 2. Bij opgekrulde flap: fysiocompressen op skin tear Verweekt flap een beetje zodat die nadien beter op zijn plaats teruggelegd kan worden. 29/03/ /03/

10 Behandeling skin tears Hoe dan wel een skin tear verzorgen??? 1. Stelpen bloeding 2. Bij opgekrulde flap: fysiocompressen op skin tear Verweekt flap een beetje zodat die nadien beter op zijn plaats teruggelegd kan worden. 3. Wegspoelen van bloedresten en eventueel wegsnijden van DOOD weefsel. Bij voorkeur met fysio. GretaDe Meyst 29/03/ /03/ Behandeling skin tears Hoe dan wel een skin tear verzorgen??? 1. Stelpen bloeding 2. Bij opgekrulde flap: fysiocompressen op skin tear Verweekt flap een beetje zodat die nadien beter op zijn plaats teruggelegd kan worden. 3. Wegspoelen van bloedresten en eventueel wegsnijden van DOOD weefsel. Bij voorkeur met fysio. 4. Cfr. Literatuur: bij optreden skin tear toch éénmalig ontsmetten. CONTACTTIJD respecteren! 5. Terugleggen van de flap: zo minutieus mogelijk! 6. Flap fixeren met een verband (zie verder) 7. Verband bij voorkeur fixeren met een zwachtel. 8. Dagelijkse inspectie van de wonde, d.w.z. minimum de zwachtel lossen tijdens de verzorging. 9. Nieuwe wondzorg afhankelijk van de vochtproductie en van het gekozen verband Kies verband zo dat het minstens 24u ter plaatse kan blijven!! 10. Bij dreigende infectie (kritische kolonisatie), eventueel overschakelen op ontsmetten en/of antimicrobieel verband. 11. Eventueel compressietherapie bij oedemateuze onderbenen Enkel na akkoord van de arts!! 29/03/ /03/

11 Enkele stelregels bij verzorging skin tears Stelregel 1: Behouden van de huidflap Zo minutieus mogelijk terugleggen huidflap!!! Neem er je tijd voor!!! Tijd is dèsleutel tot succes bij verzorging skin tear Wat bij geen tijd? - Bedekken met fysiocompressen - Max 2-3u (compres mag niet uitdrogen!) Voordeel fysiocompres? Huidflap wordt week: makkelijker terugleggen flap 29/03/ /03/ Stelregel 2: Eerste wondzorg = ontsmetten Skin tear = traumatische wonde Kans op binnendringen bacteriën in de wonde tijdens het trauma + vaak fragielere patiënten met multipathologie = grotere kans op infectie DUS: bij eerste wondzorg bij voorkeur ontsmetten Volgende wondzorgen Ontsmetten NIET nodig tenzij kritisch gekoloniseerde patiënt Stelregel 3: Atraumatischverband kiezen Zeer fragiele huid rond skin tear Beschermen wondomgeving is zeer belangrijk - Huidbeschermer type Cavilon, Silesse, - Atraumatisch verband in functie van vochtverlies vb: Flaminal /Mepitel, Tegaderm Absorbent, Reskin, Mepilex, Sanoskin Net, Weeg voordelen ieder verband in iedere situatie af Bij zeer groot vochtverlies: eventueel zelfs gewone bedekkende compressen 29/03/ /03/

12 Huidrandbeschermer Altijd!!!! Beschermt gezonde huid - tegen inwerking vocht - tegen kleefpleisters Flaminal Hydro/Forte in combinatie met Mepitel /Melolin Zeer veelgebruikte combinatie dag van vandaag voor behandeling skin tears Dure combinatie Wel goede resultaten Veel nabloeden of zeer veel vochtproductie: minder geschikt verband Dagelijkse inspectie onder zwachtel, wondzorg hoeft slechts om de 7 dagen te gebeuren 29/03/ /03/ Flaminal Hydro/Forte in combinatie met Mepitel /Melolin Mepitel = inert materiaal Flaminal Hydro in meeste gevallen Flaminal Forte bij aanwezigheid geel beslag of bij iets grotere vochtproductie Flaminal kan witte korst geven door neerslaan alginaten verwijderen door goed vochtig te maken. DUN laagje Flaminal is voldoende! 29/03/ /03/

13 29/03/ /03/ Sanoskin Net Minder duur dan Mepitel Ook goede resultaten Een met transparante hydrogel gecoat geweven polyester net Tot 15x zijn eigen gewicht absorberen Droge gel kleeft aan droge huid, bij contact met vocht kleeft het niet meer Bacteriostatisch Kan meerdere dagen ter plaatse blijven 29/03/ /03/

14 Schuimverband Voor skin tear mèt vochtproductie Moet in principe tot 4 dagen ter plaatse kunnen blijven anders te duur verband, andere oplossing zoeken Kies altijd de atraumatische schuimverbanden: -Mepilex : Safetac technologie, Mepitellaagaan wondcontactzijde. Ook in Lite versie - Biatain soft hold, Allevyn Non- adhesive, Allevyn Lite, Sanoskin Foam, Tegaderm Foam, 29/03/ /03/ Tegaderm Absorbent Bovenkant = ademende PU-film Kern = transparant acrylaat polymeer wondkussen Onderkant : geperforeerde PU-film met hydrofiele polyacrylaat kleefstof Kan wondexsudaat opvangen en vasthouden Hogere absorptiecapaciteit dan hydrocolloïden Toch blijft wondinspectie mogelijk Onbeperkte draagtijd - tot loskomen verband - tot vervangen nodig is cfr wondconditie - tot verzadigd Mechanische bescherming tegen nieuwe skin tears 29/03/ /03/

15 Reskin Zacht, bi-elastisch silicone adhesief verband met lycra toplaag Ademend, laat vocht verdampen Mechanische bescherming Wondrandvriendelijk Laat inspectie van de wonde toe Kan 5 dagen ter plaatse blijven Absorptiecapaciteit? 29/03/ /03/ Verbandfixatie Cambric zwachtel Crêpe windel Bij voorkeur met een zwachtel Peha-haft kan ook, maar opletten met patiënten die zeer sterke cortisonehuid hebben Peha-haft bevat latex! Bestaat wel latexvrije vorm 29/03/ Peha-haft Bandafix 29/03/

16 Dit is het resultaat dat we hopen te bekomen!!! ZO MOET HET DUS NIET!! 29/03/ /03/ Iedere skin tear die voorkomen wordt, Is er één die niet behandeld moet worden!!! Preventie blijft belangrijker dan de goede verzorging van een skin tear!!! Dank U voor Uw Aandacht Groundspeak Inc. 29/03/ /03/

17 Zijn er nog Vragen?? 29/03/