Gunnen voor een reële prijs en risico s delen. versie 2.0

Transcriptie

1 Gunnen voor een reële prijs en risico s delen versie 2.0

2

3 Gunnen voor een reële prijs en risico s delen - versie 2.0 ProRail 3 Inleiding ProRail wil een goed opdrachtgever zijn. Dus zijn we voorzichtig met het maatschappelijke geld dat we uitgeven én betalen we fatsoenlijke prijzen voor de werkzaamheden die we opdragen. Onze aanbestedingen zijn erop gericht tot reële prijzen te komen. Zo kunnen we voorkomen dat we tijdens de uitvoering discussies moeten voeren over extra betalingen omdat het werk voor een te laag bedrag was aangenomen. Hoe we ervoor zorgen dat we voor reële prijzen aanbesteden, leest u in deze brochure. Elk project kent natuurlijke (financiële) risico s. In de gangbare aanpak verdelen opdrachtgever en opdrachtnemer deze risico s vooraf volgens een vast patroon: ieder zorgt alleen voor zijn eigen risico s. Wij hebben ervaren dat deze benadering niet past bij de samenwerking die wij nastreven met onze partners. Daarom heeft het verdelen van risico s bij ProRail inmiddels plaatsgemaakt voor het delen van risico s, met meer gezamenlijkheid als kenmerk. Zo kunnen we echt samen met onze opdrachtnemers onze doelstellingen bereiken. Voortaan is risico s delen de standaard bij onze opdrachtverlening. De verschillende vormen van risico s delen worden in het tweede deel van deze brochure beschreven. De in deze brochure beschreven werkwijze geldt voor alle aanbestedingen van ProRail, dus voor werken, diensten en leveringen.

4 4 ProRail Gunnen voor een reële prijs en risico s delen - versie 2.0 Gunnen voor een reële prijs Ideaalmodel Aanbesteden is een bijzondere manier om vraag en aanbod bij elkaar te brengen. Voor de aanbesteder is het een middel om een beter resultaat te behalen dan mogelijk is in rechtstreeks overleg met één partij. Als een aanbesteding resulteert in een betere prijs-prestatieverhouding is de opdrachtgever tevreden. Ook de opdrachtnemer is tevreden, mits hij een hogere prijs heeft bedongen dan de uitvoeringskosten van de opdracht en zo de continuïteit van zijn bedrijf kan borgen. aanbesteder aanbestedingsresultaat aanbesteding winst opdrachtnemer waarde prijs/prestatie kosten Onaanvaardbaar hoge inschrijvingen In de praktijk van het aanbesteden gaat het ideaalmodel niet altijd op. Het kan gebeuren dat de aangeboden prijzen de waarde die de aanbesteder aan de opdracht toekent substantieel overschrijden. Voor dergelijke situaties is een voorziening opgenomen in het Aanbestedingsreglement Nutssectoren 2006 (ARN 2006 ). Als de inschrijfprijzen substantieel hoger zijn dan ProRail op grond van een probabilistische raming heeft begroot, nodigt ProRail de inschrijver uit die gezien de gunningscriteria het meest in aanmerking komt om de wederzijdse begrotingen te vergelijken. Bedoeling ervan is te onderzoeken of ProRail bij het opstellen van haar begroting een fout heeft gemaakt. (Het spreekt voor zich dat deze inschrijver zijn aanbieding niet alsnog kan aanpassen.) Om de vergelijking en de door de inschrijver gemaakte risico-inschatting transparant te maken wordt ook van hem een probabilistisch geraamde begroting gevraagd. Raming simulatie trefzekerheid ondergrens kans < : 25% bedrag : e 27,099, e 20,000,000 e 30,000,000 e 40,000,000 e 50,000,000 exclusief BTW - 100% - 90% - 80% - 70% - 60% - 50% - 40% - 30% - 20% - 10% - 0% kans Als uit de vergelijking blijkt dat de begroting van ProRail zodanig moet worden bijgesteld dat de prijs binnen een bepaalde bandbreedte ten opzichte van de begroting komt, dan zet ProRail de gunningsprocedure voort (met de betreffende inschrijver).

5 Gunnen voor een reële prijs en risico s delen - versie 2.0 ProRail 5 Als de vergelijking niet leidt tot bijstelling van de begroting van ProRail, dan wordt de aanbestedingsprocedure mislukt verklaard (door de Tenderboard van ProRail). Daarna kan een nieuwe aanbestedingsprocedure beginnen. Zolang er geen wezenlijke wijziging van de opdracht plaatsvindt, kan dat met een procedure van gunning door onderhandelingen zonder voorafgaande oproep tot mededinging (oftewel via onderhandse aanbesteding). ProRail zal in dat geval één of meer partijen rechtstreeks uitnodigen om deel te nemen. Dat kunnen partijen zijn die al aan de eerdere aanbesteding deelnamen, maar dat hoeft niet. Wel moet steeds aantoonbaar zijn dat elke partij die aan de tweede procedure deelneemt, voldoet aan de eisen en criteria die golden bij de eerste aanbesteding. ProRail kan ook besluiten om de eerdere opdracht te wijzigen, waarna een nieuwe aanbestedingsprocedure (met voorafgaande oproep tot mededinging) volgt. Ook kan ProRail helemaal afzien van de opdracht. aanbestedingsresultaat aanbesteding winst aanbestedingsresultaat aanbesteding winst opdrachtnemer aanbesteder aanbesteder opdrachtnemer waarde prijs/prestatie kosten waarde prijs/prestatie kosten Foutieve begroting ProRail Te hoge inschrijving Onaanvaardbaar lage inschrijvingen Soms zijn er bij een aanbesteding geen hoge, maar (extreem) lage inschrijvingen. De praktijk leert dat, wanneer ProRail de opdracht op grond van zo n lage inschrijving zou gunnen, de uitvoering doorgaans uiterst problematisch verloopt. Daarom heeft ProRail besloten nadrukkelijker te sturen op aanbestedingsresultaten die een reële prijs vertegenwoordigen. ProRail stuurt langs twee routes. De eerste route bestaat uit de snelle publicatie van de inschrijfbedragen en het van toepassing verklaren van een terugtrekregeling. De tweede route loopt via de schakelbepaling in het ARN 2006 op grond waarvan het Besluit aanbesteding speciale sectoren (Bass) rechtstreeks van toepassing is op Europese aanbestedingsprocedures. Voor nationale procedures wordt diezelfde regeling analoog toegepast. Beide routes worden hierna toegelicht. aanbesteder aanbestedingsresultaat verlies opdrachtnemer aanbesteding waarde prijs/prestatie kosten

6 6 ProRail Gunnen voor een reële prijs en risico s delen - versie 2.0 Eerste route: terugtrekregeling (initiatief bij opdrachtnemer) De terugtrekregeling komt er op neer dat een inschrijver zijn aanbieding kan afkopen tot drie dagen na publicatie van de inschrijfbedragen. De inschrijver is dan een afkoopsom verschuldigd. Deze afkoopsom moet binnen 30 dagen zijn voldaan om de terugtrekking te effectueren: de inschrijving wordt geacht nooit te zijn gedaan. De inschrijver die op grond van de de gunningscriteria eerstvolgende is, komt nu in aanmerking voor gunning. De precieze terugtrekregeling (inclusief afkoopsom) maakt deel uit van de aanbestedingsstukken. Tweede route: Bass (initiatief bij ProRail) De tweede route loopt via of analoog aan artikel 59 van het Bass. Dit artikel voorziet in een regeling voor inschrijvingen die gezien de te verrichten werken, leveringen of diensten abnormaal laag lijken (in verhouding tot de eigen ProRail-begroting). In zo n situatie zal ProRail de inschrijver(s) schriftelijk verzoeken om binnen een bepaalde termijn uitleg te geven over de samenstelling van de inschrijving, voor zover niet reeds op voorhand duidelijk is waardoor de inschrijving abnormaal laag is. De door de inschrijver te verstrekken verduidelijking kan verband houden met: a. de bijzondere doelmatigheid van het productieproces, de dienstverlening of het bouwproces b. de gekozen technische oplossingen of de uitzonderlijk gunstige omstandigheden waarvan de inschrijver kan profiteren voor de levering van producten, het verrichten van de diensten of de uitvoering van de werken c. de originaliteit van het ontwerp van de inschrijver d. bijzondere bepalingen inzake arbeidsvoorwaarden en arbeidsomstandigheden die gelden op de plaats waar de opdracht wordt uitgevoerd e. eventuele staatssteun aan de inschrijver. ProRail zal de inschrijving(en) afwijzen als zij de verduidelijkingen niet, niet tijdig of niet volledig ontvangt. Als de gevraagde verduidelijkingen er op tijd zijn, gaat ProRail met de inschrijver(s) overleggen om de samenstelling van de inschrijving(en) te onderzoeken tenzij op voorhand duidelijk is waardoor de inschrijving abnormaal laag is. Dit onderzoek, respectievelijk, indien geen nader onderzoek nodig was, de bevindingen van ProRail, kan tot verschillende conclusies leiden: 1. De inschrijver heeft een juist beeld van de hoeveelheid werkzaamheden en de kosten die hij daarvoor moet maken, en hij kan goed uitleggen waarom zijn inschrijving zo laag is. In dat geval zal ProRail de gunningsprocedure met inbegrip van de betreffende inschrijving verder voortzetten. 2. De inschrijver lijkt zich bewust van de hoeveelheid werkzaamheden en de kosten ervan, maar heeft een (al dan niet strategische) inschrijving gedaan waarvoor hij de betreffende werkzaamheden naar het oordeel van ProRail niet (winstgevend of) kostendekkend kan uitvoeren. ProRail respecteert de commerciële vrijheid van de inschrijver, voor zover er voor ProRail geen afbreukrisico is. ProRail accepteert geen inschrijvingen die niet kostendekkend zijn en evenmin tarieven die niet marktconform zijn. In dat geval wijst ProRail de betreffende inschrijving af. Datzelfde geldt voor inschrijvingen met te weinig uren of te lage normen. ProRail zal in andere gevallen een aanvullende overeenkomst met de inschrijver sluiten (op basis van de regeling in de aanbestedingsstukken). Daarin staat dat het resultaat dat de inschrijver bij de uitvoering van de opdracht volgens ProRail zal maken, geen reden vormt voor de inschrijver om op enig moment de voortgang van de uitvoering van de opdracht te stagneren of bijbetaling te verlangen. Vervolgens zal ProRail de gunningsprocedure met inbegrip van de betreffende inschrijving en de aanvullende overeenkomst voortzetten. Als de inschrijver een aanvullende overeenkomst weigert, zal ProRail hem alsnog aan zijn inschrijving houden. ProRail zal de inschrijver dan schriftelijk expliciet wijzen op de financiële risico s die hij bewust neemt met zijn onherroepelijke aanbieding. 3. De inschrijver lijkt zich niet bewust van de hoeveelheid werkzaamheden en de kosten ervan. In dat geval zal ProRail hem alsnog de gelegenheid bieden om gebruik te maken van een terugtrekregeling. (Het spreekt voor zich dat de inschrijver zijn inschrijfprijs niet mag verhogen.) Als de inschrijver de terugtrekregeling afwijst, dan maakt ProRail een eigen afweging van de

7 Gunnen voor een reële prijs en risico s delen - versie 2.0 ProRail 7 risico s. Daarbij kijkt ProRail vooral naar de financiële draagkracht van de inschrijver en het afbreukrisico voor ProRail bij een problematische uitvoering van de werkzaamheden. Als de financiële draagkracht van de inschrijver te beperkt is in verhouding tot de kosten die hij moet maken voor de opdracht, dan wijst ProRail de inschrijving alsnog af. Afwijzing volgt ook als problemen tijdens de uitvoering te risicovol zijn voor het functioneren van ProRail, bijvoorbeeld tegenover haar vervoerders en financiers. Ook hier geldt dat ProRail inschrijvingen afwijst die niet kostendekkend zijn of tarieven worden aangeboden die niet marktconform zijn. Datzelfde geldt voor inschrijvingen met te weinig uren of te lage normen. Als ProRail de financiële draagkracht van de inschrijver én het afbreukrisico aanvaardbaar acht, dan zal ProRail een aanvullende overeenkomst met de inschrijver sluiten (zoals hiervoor onder punt 2 beschreven). 4. Ondanks de toelichtingen van de inschrijver is niet duidelijk waarom de inschrijving abnormaal laag is. In dat geval zal ProRail de betreffende inschrijving afwijzen.

8 8 ProRail Gunnen voor een reële prijs en risico s delen - versie 2.0 Risico s verdelen Ook na gunning wil ProRail de juiste voorwaarden voor een succesvolle uitvoering scheppen. Een factor die mede dit succes bepaalt, is de wijze waarop de partijen omgaan met risico s. Risicoverdeling Bijna alle algemene voorwaarden in Nederland (waaronder UAV-GC 2005 en UAV 1989) gaan uit van een vaststaande verdeling van verantwoordelijkheden tussen opdrachtgever en opdrachtnemer. UAV-GC 2005: Vaste verantwoordelijkheden opdrachtgever Vaste verantwoordelijkheden opdrachtnemer a. Inhoud van de vraagspecificatie, verstrekte a. Ontwerp en realisatie (en alles wat daarbij hoort, informatie en wijzigingen door de opdrachtgever zoals tijdige verkrijging vergunningen en andere publieke en private toestemmingen, voorzover de opdrachtgever niet heeft aangegeven dat hij daarvoor zal zorgen) b. Tijdige beschikbaarheid van het werkterrein b. Voldoen aan algemeen gangbaar gebruik van het object ( fit for purpose ), bijzonder gebruik expliciet te regelen in het contract c. Tijdige beschikbaarheid van gegevens c. Waarschuwingsplicht bij fouten of gebreken in de (die de opdrachtgever heeft en die noodzakelijk vraagspecificatie, in verstrekte gegevens en zijn voor de realisatie) goederen, en in wijzigingen d. Functionele geschiktheid van verstrekte en te d. Afstemming van de werkzaamheden op de hergebruiken materialen bodemgesteldheid e. Tijdige beschikbaarheid van ter beschikking gestelde goederen Het beginsel is: degene die een bepaalde beslissing neemt, is verantwoordelijk voor de gevolgen ervan en is dus ook aansprakelijk als er schade ontstaat. Vanuit die gedachtegang is er ook een vaste verdeling van risico s: elke partij krijgt de risico s die zijn gekoppeld aan de zaken waarover hij/zij beslist. Dit klopt met de theorie van risicomanagement: een risico behoort te worden gedragen door de partij die het best in staat is om dit risico te beheersen. Anders gezegd: degene die bij de uitvoering van een opdracht ergens over beslist, lijkt het best in staat om het risico te beheersen dat ermee is verbonden. Op papier lijkt deze risicoverdeling juist. Echter, in de praktijk levert deze zwart-wit benadering noch voor de opdrachtgever, noch voor de opdrachtnemer het beste resultaat op.

9 Gunnen voor een reële prijs en risico s delen - versie 2.0 ProRail 9 Risicodeling De gangbare risicoformule is: risico = kans x gevolg. Kans staat daarbij voor de kans van optreden en gevolg voor het effect (in geld en tijd) als het risico daadwerkelijk optreedt. Uit deze formule volgt dat er een partij is die het best in staat is om de kans van optreden te beheersen en een partij die het best in staat is de gevolgen te beheersen. Vaak zal het dezelfde partij zijn die het best in staat is om zowel de kans als het gevolg te beheersen. Een voorbeeld daarvan is de productiviteit van de medewerkers en van de onderaannemers die de opdrachtnemer inzet. De opdrachtgever heeft geen enkele invloed op de kans dat die productiviteit lager uitvalt (dan normaal) én de opdrachtgever heeft geen invloed op het gevolg ervan. Alleen de opdrachtnemer kan het gevolg beheersen door meer of meer ervaren hulppersonen in te zetten. kans op ontstaan van het risico wordt beheerst door ProRail, en omvang van het gevolg van het opgetreden risico wordt beheerst door ProRail kans op ontstaan van het risico wordt beheerst door opdrachtnemer, en omvang van het gevolg van het opgetreden risico wordt beheerst door opdrachtnemer risico verdelen volgens algemene voorwaarden Echter, regelmatig blijkt dat de ene partij de kans op het ontstaan van een risico kan beheersen, terwijl de andere partij juist vooral het gevolg ervan kan beheersen. Een voorbeeld daarvan is het risico van het niet tijdig verkrijgen van publieke en private toestemmingen. Daarbij ligt de kans op het ontstaan van het risico doorgaans bij de opdrachtnemer, terwijl de opdrachtgever veelal effectiever kan communiceren met de instanties die de toestemmingen moeten verlenen. Een ander voorbeeld is het risico dat de opdrachtgever apparatuur die nodig is voor de uitvoering van de opdracht niet tijdig beschikbaar stelt. De kans hierop is een zaak van de opdrachtgever, terwijl vooral de opdrachtnemer het gevolg kan beheersen door flexibel om te gaan met zijn werkvolgorde. Het zijn juist dergelijke risico s waarbij kans en gevolg bij beide partijen liggen die de efficiëntie en de effectiviteit van de uitvoering van de opdracht kunnen frustreren. Als de algemene voorwaarden deze risico s dan volledig bij één van de partijen leggen, heeft de andere partij geen enkel belang om mee te helpen de gevolgen te beperken. De andere partij kan angst hebben zo alsnog verantwoordelijkheid aan te trekken. Soms ook heeft de andere partij er juist (financieel of planningtechnisch) voordeel van dat een probleem ontstaat. Achteroverhangen is in dergelijke situaties de gebruikelijke reactie. ProRail stimuleert de actieve samenwerking door het delen van risico s als standaard te hanteren. Deze benadering richt zich vooral op die risico s waarbij de invloed op de ontstaanskans en de invloed op de omvang van het gevolg zijn verdeeld over beide partijen. Met het delen van risico s beoogt ProRail tot een betere onderlinge samenwerking te komen en dus tot een efficiënter en effectiever bouwproces. ProRail realiseert zich dat daarvan alleen sprake is in een win-win-situatie: beide partijen moeten er voordeel mee kunnen behalen.

10 10 ProRail Gunnen voor een reële prijs en risico s delen - versie 2.0 kans op ontstaan van het risico wordt beheerst door ProRail, maar omvang van het gevolg van het opgetreden risico wordt beheerst door opdrachtnemer kans op ontstaan van het risico wordt beheerst door opdrachtnemer, en omvang van het gevolg van het opgetreden risico wordt beheerst door ProRail risico delen tijdens aanbestedingsprocedure overeen te komen afspraak Zoals gezegd is risico s delen voortaan de norm bij alle opdrachten die ProRail verleent. Daarvoor bestaan drie verschillende vormen: de nadere samenwerkingsafspraak, het samenwerkingsbudget en de alliantie. De precieze vorm is onderwerp van overleg tussen ProRail en de opdrachtnemer tijdens de aanbestedingsprocedure. risico s ProRail gezamelijk te managen risico s risico s opdrachtnemer Nadere samenwerkingsafspraak ProRail en de opdrachtnemer kunnen een nadere samenwerkingsafspraak maken voor de gekwantificeerde en gekwalificeerde risico s die de betreffende opdracht met zich meebrengt. Daarbij geeft ProRail aan welke risico s (die volgens het boekje bij haar horen) zij in de samenwerkingsafspraak zou willen onderbrengen en welk bedrag ProRail daaraan toekent. Van de inschrijvers wordt hetzelfde verwacht voor de risico s die normaliter bij hen liggen. Elke inschrijver kan een eigen set van risico s voor de samenwerking voordragen. Inschrijvers worden niet gedwongen tot een nadere samenwerkingsafspraak voor alle risico s die ProRail voordraagt. Afhankelijk van het belang dat ProRail in de gunningsgcriteria heeft toegekend aan bepaalde risico s kan dit de kans op gunning echter wel kleiner maken. Samenwerkingsbudget Een inschrijver kan ook een reservering voor zijn risico s in de inschrijving opnemen en die beschikbaar stellen voor een samenwerkingsbudget. In dat geval zal ProRail hetzelfde doen voor haar risico s: zij draagt bepaalde risico s voor, gekoppeld aan geldbedragen bestemd voor het samenwerkingsbudget. Als ProRail en de opdrachtnemer vervolgens optimaal samenwerken en samen beslissen over de aanpak van risico s kunnen de uitgaven beperkt blijven. Vooraf spreken ProRail en de opdrachtnemer af hoe zij aan het einde van het werk het saldo van het samenwerkingsbudget zullen verdelen. Alliantie De alliantie is een bijzondere, vergaande vorm van samenwerking 1. In een alliantie worden risico s vergaand gezamenlijk gedragen, worden private- en publieke toestemmingen gezamenlijk aangevraagd en wordt intensief samengewerkt aan optimalisaties, etc. ProRail heeft de afgelopen jaren positieve ervaringen opgedaan met alliantiecontracten 2. De alliantievorm komt in beeld als een opdracht een zodanig risicoprofiel heeft dat noch de opdrachtgever noch de opdrachtnemer de grootte en beheersbaarheid ervan goed kan overzien. Er is dus ook geen reële inschatting te maken van de bedragen die ermee zijn gemoeid. 1 In zeer bijzondere situaties vormen ProRail en opdrachtnemer daarbij een gezamenlijke onderneming: een joint venture met de juridische status van een v.o.f. Een dergelijke constructie kan fiscale consequenties hebben. 2 Zie onder ander de uitgave No guts, no story, ISBN-10: ; ISBN-13:

11 Gunnen voor een reële prijs en risico s delen - versie 2.0 ProRail 11 In zo n situatie kan het zinvol zijn de risico s en mogelijke optimalisaties tijdens de uitvoering gezamenlijk te managen in een alliantieteam. Een alliantie is altijd maatwerk, afgestemd op het specifieke project. De kern van elk alliantiecontract is harmonisatie van de belangen van opdrachtgever en opdrachtnemer. Die gelijkschakeling van belangen wordt bereikt door de bevoegdheden om te beslissen over risico s en eventuele optimalisaties volledig te delen. Zo lossen ProRail en de opdrachtnemer eventuele problemen echt samen op, waarbij op voorhand duidelijk is dat zij ook samen de financiële gevolgen dragen (allebei de helft of anderszins, afhankelijk van het alliantiecontract). Het succes van de één is het succes van de ander. Een alliantie omvat niet alle risico s. Uitzonderlijke situaties (en ook gevolgen van (scope)wijzigingen in de vraagspecificatie) blijven voor rekening en risico van ProRail als opdrachtgever. Omgekeerd blijven de typische uitvoeringsrisico s voor rekening van de opdrachtnemer. Soms ook is de afspraak in het alliantiecontract dat beide partijen gedurende een aantal maanden samen een risico dragen en daarna één van de partijen. De opdrachtnemer verdient zijn geld bij een alliantie op andere wijze dan bij een gewoon contract (waar hij verdient door de marges op het werk, die groter of kleiner zijn wanneer hij meer of minder efficiënt werkt). Bij een alliantie zijn er twee contracten. In een uitvoeringscontract wordt de feitelijke opdracht (met een normale marge) gegund aan de opdrachtnemer. Via het alliantiecontract dat ProRail en de opdrachtnemer daarnaast aangaan, kan extra worden verdiend door samen goede beslissingen te nemen over risico s en optimalisaties van het werk. Op deze wijze kan de opdrachtnemer een bovennormale marge behalen. Doordat een alliantie sterk gericht is op het gezamenlijk managen van risico s en optimaliseren van het project, moet er een goede basis zijn voor het verrekenen van wijzigingen waartoe samen wordt besloten. Vooraf moet er dus een realistische prijslijst op het niveau van een detailbegroting liggen aan de hand waarvan kan worden bepaald welk bedrag een optimalisatie precies waard is. Onevenwichtigheden in de overeengekomen prijsopbouw zouden anders leiden tot onevenwichtige afwegingen van optimalisaties en risicobeheersing. Bij een alliantie moet de opdracht een reële prijsopbouw hebben maar ook een reële totaalprijs (uitvoeringscontract en alliantiecontract). Zou de totale prijs te laag zijn, dan komt de alliantie uiteindelijk geld tekort. Hoewel er geen ervaring is met een verliesgevende alliantie is duidelijk dat dit het functioneren van de alliantie ernstig zou schaden. Meer nog dan bij gewone opdrachten heeft ProRail daarom belang bij een reële totaalprijs voor allianties. Zij neemt zelf actief deel in de alliantie en heeft sowieso niet de bedoeling om projecten te laten uitvoeren voor een te lage prijs. De totstandkoming van een alliantiecontract vergt actieve onderhandelingen in de aanbestedingsfase. De inschatting van het uitvoeringscontract is redelijk rechttoe rechtaan. Op grond van de aanbieding van de opdrachtnemer zal ProRail onderzoeken of er grote verschillen zijn met haar eigen ramingen en volgt er eventueel afstemmingsoverleg (zoals in het eerste deel van deze brochure beschreven onder Gunnen voor een reële prijs). Echter, de gesprekken over de onzekerheden (de risico s en de mogelijke optimalisaties) en de prijslijst in alliantiecontracten zijn intensiever dan gebruikelijk. Immers, de partijen worden gezamenlijk verantwoordelijk voor deze onzekerheden en financiële gevolgen. Dit vraagt om een open inhoudelijke discussie tussen ProRail en de opdrachtnemer met reële inschattingen als resultaat. Alleen zo kunnen beide partijen hun voordelen zien en dus écht samen aan de slag voor het beste resultaat.

12 Meer informatie Als u vragen heeft naar aan leiding van deze brochure bent u welkom bij ons secretariaat: AKI@ProRail.nl Bezoekadres Moreelsepark EP Utrecht Postadres Postbus GA Utrecht