Startnotitie klimaatbeleid gemeente Midden Delfland. Eerste Regionale Energie Agentschap 28 augustus 2008

Transcriptie

1 Eerste Regionale Energie Agentschap 8 augustus 008

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding Klimaat Klimaatbeleid in Midden-Delfland Kansen...4. Uitgangssituatie Huidig beleid Samenwerkingsovereenkomst CDA-OGP Vigerend beleid Overig beleid Huidige projecten Eisen aan te formuleren klimaatbeleid Projectvoorbeelden en scenario s Verkenning mogelijkheden Scenario s Overige onderwerpen Opbrengsten en kosten Opbrengsten Kosten Proces Tot slot Bijlage 1: Prestatiekaart lokaal klimaatbeleid... 19

3 1. Inleiding Deze notitie heeft als doel een aanzet te geven tot het opstellen van een klimaatbeleid voor de gemeente Midden-Delfland. Er zal ingegaan worden op de achtergronden, de huidige situatie, de keuze voor ambities en projecten en kosten, resultaten en planning van het op te stellen beleid. Deze notitie is bedoeld als startpunt voor een brede, open en stimulerende discussie. Het doel van deze discussie is te komen tot een aanzet voor een klimaatbeleid dat zo goed mogelijk aansluit bij het karakter en de wensen van de gemeente en haar inwoners Klimaat De laatste jaren is het onderwerp klimaat sterk onder de aandacht gekomen. In alle geledingen van de maatschappij is aandacht voor onderwerpen als opwarming van de aarde, CO -uitstoot en fossiele brandstoffen. Met die aandacht neemt ook de vraag naar duurzame oplossingen toe. De opwarming van de aarde heeft op lange termijn gevolgen, van mondiaal tot lokaal niveau. In 199 werd in het Klimaatverdrag van de Verenigde Naties vastgelegd dat de emissie van broeikasgassen moet worden ingeperkt teneinde een gevaarlijke menselijke beïnvloeding van het klimaat te vermijden. In 1997 werd dit verdrag aangevuld met het Kyoto-protocol. Hierin zijn onder meer concrete afspraken gemaakt over de reductie van broeikasgassen. Het huidige kabinetsbeleid is een vervolg op het Kyoto-protocol en heeft sterk aangescherpte doelstellingen. De belangrijkste hiervan zijn: 1. De uitstoot van broeikasgassen, met name CO, in 00 met 30% verminderen vergeleken met Het tempo van energiebesparing de komende jaren verdubbelen van 1% nu naar % per jaar. 3. Het aandeel duurzame energie in 00 verhogen naar 0% van het totale energiegebruik. Om de doelstellingen te bereiken is in samenwerking met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten het klimaatakkoord tussen gemeenten en het Rijk opgesteld. In het Regionaal Structuurplan Haaglanden neemt het klimaat een belangrijke plaats in. Daarbij zijn de landelijke ambities vertaalt naar regionale doelstellingen. Door het opstellen van lokaal klimaatbeleid neemt de gemeente haar verantwoording om deze landelijk en regionaal vastgestelde doelstellingen te behalen. Een groot deel van de doelstellingen uit het kabinetsbeleid zijn te behalen door de gezamenlijke bijdrage van individuen. We kennen allemaal de slogan een beter milieu begint bij jezelf. De gemeente speelt hierbij een essentiële rol omdat die de enige organisatie is die lokaal goed ingebed zijn en daardoor in staat zijn lokale partijen meer direct te beïnvloeden. 1.. Klimaatbeleid in Midden-Delfland In 005 is er een begin gemaakt met klimaatbeleid in Midden-Delfland. Naar aanleiding van een klimaatscan door SenterNovem is er toen een concept opgesteld waarin een aantal concrete projecten werd voorgesteld. Omdat er onvoldoende duidelijkheid was over de meetbaarheid van de te behalen resultaten is besloten het niet in die vorm uit te voeren. Op april 008 is door het College het besluit genomen dat het gemeentelijk klimaatbeleid opnieuw uitgewerkt gaat worden. Deze startnotitie is daartoe de aanzet. Het doel is om een beeld te schetsen van de omstandigheden en de mogelijkheden binnen de gemeente. Er zal worden ingegaan op de bestaande situatie, mogelijke projecten en de planning hiervan. Ook zal worden gekeken naar 3

4 de kosten en baten. In het uiteindelijk op te stellen beleid zal op dit laatste nadrukkelijk worden ingegaan Kansen Om te komen tot energiebesparing en de toepassing van duurzame energie zijn concrete projecten nodig. Op technisch vlak zijn er veel kansen die nu vaak nog onbenut blijven. Ook op organisatorisch/financieel vlak ligt er momenteel een grote kans: de SLOK-regeling. Het belang van de rol van gemeenten bij het behalen van klimaatresultaten wordt onderkend door de rijksoverheid. Daarom is medio juli 008 de regeling Stimulering Lokale Klimaatinitiatieven (SLOK) geopend. Deze regeling richt zich op het ondersteunen van gemeenten (en provincies) bij het uitvoeren van een klimaatbeleid met concrete projecten gericht op reductie van broeikasgassen. Het biedt een uitgelezen mogelijkheid om financiële ondersteuning te ontvangen voor de uitvoering ervan. De SLOK-regeling is een vervolg op de BANS-regeling (Bestuursakkoord Nieuwe Stijl), de vorige rijkssubsidieregeling voor de intensivering van klimaatbeleid. Een aantal kenmerken van de SLOKregeling zijn: Looptijd: Budget: 31,5 miljoen Dekt 50% van de uitvoeringskosten (tot een maximum op basis van grootte gemeente) Einddatum indieningtermijn: Opdrachtgever: Ministerie van VROM SLOK kan worden ingezet voor de kosten voor menskracht, onderzoek, communicatie en educatie, die worden gemaakt ten behoeve van de uitvoering van gemeentelijk of provinciaal klimaatbeleid. Het aardige van deze regeling is dat de gemeente 50% van de kosten voor energieprojecten vergoed krijgt. Dit kunnen nieuwe projecten zijn of zaken die de gemeente toch al wil uitvoeren. Dat laatste betekent dat de gemeente in feite subsidie krijgt voor bestaande activiteiten. Om in aanmerking te komen voor de financiële ondersteuning moeten de projecten voldoen aan de prestatiekaart lokaal klimaatbeleid van SenterNovem (zie bijlage 1). Het is ook mogelijk om eigen projecten op te voeren. Deze zullen dan worden getoetst aan de doelstellingen van de SLOK-regeling. De Prestatiekaart kent punten toe aan projecten binnen een zestal thema s. Om voor een SLOKondersteuning in aanmerking te komen dient een pakket aan projecten te worden samengesteld. De gemeente is volledig vrij in het kiezen van projecten, en kan dus een pakket samenstellen dat zo goed mogelijk aansluit bij de situatie in de gemeente. De regeling kent twee varianten: 1. Basispakket a. Combinatie van projecten die tezamen tenminste 8 punten opleveren volgens de prestatiekaart. b. Dekt 50% van de uitvoeringskosten, met een maximum van ,57.. Pluspakket a. Combinatie van projecten die tezamen tenminste 1 punten opleveren volgens de prestatiekaart. b. Dekt 50% van de uitvoeringskosten, met een maximum van ,37. 4

5 De maximumbedragen zijn vastgesteld op basis van inwonertal en grondoppervlak 1 van de gemeente Midden-Delfland en gelden voor de totale looptijd van 4 jaar. De projecten moeten nieuw zijn, of uitbreidingen van bestaande projecten. Een belangrijk verschil tussen de SLOK-regeling en haar voorganger, de BANS-regeling, is dat de administratieve verplichtingen aanzienlijk zijn versoepeld. Er worden geen voortgangsrapportages gevraagd en er vindt geen eindverantwoording plaats over de ontvangen gelden. SenterNovem kan gemeenten wel vragen informatie te leveren met het oog op monitoring, maar hierbij zal terughoudendheid worden betracht. Ook kan bij de aanvraag worden volstaan met een per project ingevuld aanvraagformulier en wordt niet meer gevraagd om een uitgewerkt plan van aanpak. Dit maakt dat de aanvraag voor ondersteuning eenvoudig gedaan kan worden. 1 Uitgaande van inwoners, ha grondoppervlak; 1,8/,7 per inwoner; 3,63/ 4,99 per ha (basis/plus) 5

6 . Uitgangssituatie.1. Huidig beleid b Voorafgaand aan deze startnotitie is er geïnventariseerd welk bestaand beleid op dit moment al raakvlakken heeft met klimaatbeleid. Hieronder volgt een overzicht Samenwerkingsovereenkomst CDA-OGP Programma Bestuur en veiligheid Dit programma noemt integrale handhaving (beleid aanwezig). Het raakvlak is handhaving en toetsing vergunningen die betrekking hebben op energieverbruik en uitstoot van broeikasgassen. De verruimde reikwijdte Wet Milieubeheer speelt hierbij een rol. Programma Ruimtelijke Ordening, Ontwikkeling en Volkshuisvesting Onder de kop volkshuisvesting is opgenomen dat er de komende jaren een aantal woningbouwlocaties en het nieuwe gemeentehuis ontwikkeld gaan worden (dit is momenteel al in vergevorderd stadium). Duurzame energiezuinige woningen en gemeentehuis hebben een direct raakvlak met klimaatbeleid Programma Beheer, verkeer en milieu In het programma Beheer, verkeer en milieu staat het beheer van de openbare ruimte opgenomen. Daarin staat dat het groenbeheer in en rond de dorpen moet aansluiten bij de kwaliteiten van het Midden-Delflandgebied. Ecologisch groen zal bevorderd worden. Een mogelijk indirect raakvlak is de klimaatvriendelijke verwerking van snoeiafval. In het waterplan dat in overleg met het Hoogheemraadschap wordt opgesteld gaat het niet alleen om de hoeveelhedenproblematiek maar ook om droogte en verzilting. Deze zaken worden beïnvloed door klimaatveranderingen en hebben dus (indirect) raakvlakken met klimaatbeleid. Onder het kopje milieu wordt verwezen naar het milieubeleidsprogramma Midden-Delfland Zie hieronder..1.. Vigerend beleid Milieubeleidsprogramma Hierin is opgenomen dat gemeentelijk klimaatbeleid verder uitgewerkt gaat worden. Verder is opgenomen dat de gemeente een verscherpte EPC van 10% voor nieuwbouw hanteert bij projecten waar ook de gemeente iets in te brengen heeft (Dubobeleid). Energiescans voor gemeentelijke gebouwen moeten worden uitgevoerd. Verder wordt gesproken over de OCAP-leiding waardoor glastuinbouwbedrijven CO vanuit de Botlek geleverd krijgen voor de productie. Dat zorgt voor minder gasverbruik en een nuttig gebruik van CO afkomstig van de industrie. In het beleid staat opgenomen dat er klimaatbeleid opgesteld wordt met daarin doelstellingen over CO -reductie. Er zal wel inzichtelijk gemaakt moeten worden wat de huidige uitstoot is zodat reële meetbare ambities kunnen worden geformuleerd. Verder wordt er nog kort ingegaan op BLOW (Bestuursovereenkomst Landelijke Ontwikkeling Windenergie). Beleidsregels evenementen In paragraaf 8.4 wordt ingegaan op milieugerelateerde aspecten in een af te geven evenementenvergunning. Er wordt onder meer gesproken over de mogelijkheid voor het verstrekken van de vergunning een milieuplan te eisen, waarin o.a. wordt beschreven hoe er wordt omgegaan met afval, welke energievoorzieningen er worden gebruikt en hoe het energieverbruik wordt beperkt. 6

7 Knelpuntennotitie Openbare verlichting Er wordt kort ingegaan op zonne-energie als milieuvriendelijke bron voor lichtmasten. Het gebruik van lichtmasten op zonne-energie is financieel en technisch gezien niet haalbaar als aan de NPR norm moet worden voldaan. Voor milieubewust verlichten is het inkopen van groene stroom een betere oplossing. Beleidsplan Openbare verlichting, d.d. maart 005 Er wordt ingegaan op het energieverbruik van de openbare verlichting. Bij de uitgangspunten en doelstellingen staat opgenomen dat nieuwe verlichtingsvoorstellen in principe een verbetering van de verlichting gekoppeld aan een reductie van het energieverbruik opleveren. Ook staat opgenomen dat voor de openbare verlichting van geheel Midden-Delfland gebruik wordt gemaakt van groene stroom. Als aanbeveling staat opgenomen dat er voldoende potentieel is op basis van een meerjarenplan voor het vervangen van verlichtingsarmaturen door andere met een betere lichtopbrengst gekoppeld aan een lager energieverbruik. Groenbeleidsplan Midden-Delfland Hoewel het bevorderen van gedifferentieerd groen helpt om CO op te nemen, is er in dit beleidsplan geen concrete relatie met betrekking tot klimaatbeleid. Gebiedsvisie Midden-Delfland 05 De gebiedsvisie zorgt ervoor dat acties worden ondernomen om het unieke landschap te behouden, te beschermen en te versterken. Er zijn indirect raakvlakken met klimaatbeleid. Mooi en Vitaal Delfland Enkele doelen van mooi en vitaal Delfland zijn: het duurzaam instandhouden en ontwikkelen van het weidse landschap en de mooie natuur het verbeteren van de bereikbaarheid van het landelijke gebied voor recreanten Voor de kernopgave, het openhouden en versterken van het Midden-Delflandgebied is de gebiedsvisie Midden-Delfland 05 gemaakt. Deze zorgt ervoor dat acties worden ondernomen om het unieke landschap te behouden, te beschermen en te versterken. De ruimtelijke inpassing van eventuele energievoorzieningen zijn dan aandachtspunten. De andere kernopgave betreft het behouden en versterken van het woon- en leefklimaat in de dorpen en buurtschappen. Daarvoor wordt de toekomstvisie Vitale Dorpen in Midden-Delfland gemaakt. Cittaslow Cittaslow is het internationale keurmerk voor gemeenten met minder dan inwoners die op het gebeid van natuur, landschap, bewuste voeding, streekproducten, cultuurhistorie en gastvrijheid tot de top behoren. Het doel van Cittaslow is de plaatselijke en regionale cultuur te bewaren en te versterken. Voor klimaatbeleid relevante aspecten van Cittaslow zijn: Milieu; Infrastructuur; Kwaliteit van de leefomgeving; Landschappelijke kwaliteit. Enkele kenmerken van Cittaslow zijn: Er wordt milieupolitiek bedreven met als doel instandhouding en bevordering van regionale bijzonderheden en karakter van de gemeente, waarbij recyclingtechniek en hergebruiksystemen bij voorkeur gestimuleerd worden; Het ondersteunen en bevorderen van het gebruik van technologieën die worden ingezet ter verbetering van de kwaliteit van het milieu en de leefbaarheid 7

8 .1.3. Overig beleid De onderstaande collegeprogramma s en beleidsplannen hebben geen direct raakvlak met klimaatbeleid: Ontwikkelingsvisies vitale dorpen; Programma Welzijn en onderwijs; Programma Volksgezondheid en WMO; Programma Economisch en Sociale zaken; Programma Verkeer; Facilitaire zaken - Inkoopbeleid. Ten aanzien van het bestaande beleid valt een aantal zaken te concluderen: Er is momenteel een beperkt aantal raakvlakken met klimaatbeleid; Voor enkele zaken bestaat reeds energiebeleid (vergunningen, openbare verlichting); Voor de belangrijke doelgroepen woningen en verkeer bestaat nog weinig of geen beleid op dit gebied... Huidige projecten Op het gebied van klimaat en energie wordt er momenteel gewerkt aan de volgende projecten: 1. Haalbaarheidsstudie warmtenet Haaglanden Er wordt onderzoek gedaan naar de haalbaarheid van (deelname aan) een grootschalig warmtenet of kleinschalige lokale netten. Het onderzoek is inmiddels afgerond.. Project Wonen ++ In dit project wordt gewerkt aan energiebesparing en comfortverbetering in bestaande woningen. 3. Energiescan Openbare Verlichting Met de scan wordt de openbare verlichting in kaart gebracht (leeftijd, masten, armatuur e.d.). Daaruit volgt een overzicht van het energieverbruik van de gebruikte armaturen in de gemeente. Op grond daarvan zal beleid worden gemaakt (met medeneming van andere eisen waaraan openbare verlichting moet voldoen (denk aan veiligheid) met een vervangingsschema. 4. Duurzaamheid nieuwe gemeentehuis Het thema duurzaamheid neemt een belangrijke plaats in tijdens de ontwikkelingsprocedure voor het nieuwe gemeentehuis. Een duurzaam gemeentehuis zal minder energie vergen tijdens de bouw-, gebruik- en sloopfase. Daardoor zal minder CO worden uitgestoten. Hoe duurzamer het gemeentehuis wordt hoe groter het positief effect op het klimaat en hoe kleiner de aantasting van niet vernieuwbare grondstoffen is. Het college heeft de intentie het nieuwe gemeentehuis zo duurzaam mogelijk te maken..3. Eisen aan te formuleren klimaatbeleid Inhoudelijk Het uiteindelijke klimaatbeleid voldoet aan de volgende uitgangspunten: 1. Het is praktisch en concreet.. Opgenomen doelstellingen zijn specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdgebonden (SMART). 3. Het klimaatbeleid heeft een zo breed mogelijk draagvlak bij burgers en bestuur. 4. De benodigde middelen om het klimaatplan uit te voeren zijn inzichtelijk. 5. Er is een tijdpad opgenomen met concrete projecten om de doelstellingen te behalen. 8

9 Besluitvormingstraject Voordat er een conceptbeleid wordt opgesteld, wordt burgers en bedrijven de mogelijkheid gegeven inbreng te hebben in het beleid. Het beleid wordt in conceptvorm voorgelegd aan het college en vervolgens aan de Commissie Grondgebied. Daarna zal het ter vaststelling aan de raad worden voorgelegd. 9

10 3. Projectvoorbeelden en scenario s 3.1. Verkenning mogelijkheden Tegen de achtergrond van het bestaande beleid is per onderwerp op de prestatiekaart uit de SLOKregeling (bijlage 1) bekeken of er ruimte is voor projecten die opgenomen zouden kunnen worden in het klimaatbeleid van de gemeente Midden-Delfland. De prestatiekaart bevat zes thema s: 1. Eigen gebouwen, voorzieningen, wagenpark, dienstreizen, woon-werkverkeer en inkoop. Woningen 3. Utiliteitsgebouwen 4. Bedrijven 5. Verkeer en vervoer 6. Grootschalige duurzame energieopties Deze thema s zijn elk weer onderverdeeld in subonderwerpen. Per onderwerp zijn prestaties vastgesteld waaraan een project moet voldoen om punten te krijgen voor de SLOK-aanvraag. Deze prestaties zijn gedefinieerd op drie niveaus: actief, voorlopend en innovatief. De gemeente is vrij om een keuze te maken uit de diverse onderwerpen voor het uitvoeren van projecten. Voor deze projecten worden prestatieafspraken gemaakt. Om een onderbouwde keuze te kunnen maken is het van belang dat er op de betreffende onderwerpen mogelijkheden liggen binnen de gemeente. Daartoe is voor elk onderwerp door EREA in samenwerking met een beleidsmedewerker milieu en betrokken vakambtenaren bekeken of er per ambitieniveau mogelijkheden zijn voor projecten. Naar aanleiding van deze inventarisatie kan worden gesteld dat projecten op het hoogste ambitieniveau ( innovatief ) in de meeste gevallen niet haalbaar lijken. Op het middelste niveau ( voorlopend ) liggen al meer mogelijkheden en op actief niveau zijn veel projecten haalbaar. 3.. Scenario s Hieronder wordt, op basis van de inventarisatie, een drietal scenario s geschetst met oplopend ambitieniveau. Deze scenario s zijn niet bedoeld als blauwdruk of harde keuzemogelijkheden, maar dienen om inzicht te geven in de aard en omvang van mogelijk klimaatbeleid. In de discussie naar aanleiding van deze notitie is er uiteraard alle ruimte om andere opties te kiezen, mogelijke projecten aan te dragen of binnen projectvoorstellen schaal- en ambitieniveaus te variëren. De kosten en opbrengsten bij deze drie varianten worden besproken in hoofdstuk 4. 10

11 Scenario 1 Dit scenario voldoet aan de SLOK-eisen voor het basispakket Onderwerp Infrastructurele voorzieningen Gemeentelijk wagenpark, dienstreizen en woonwerkverkeer Woningen handhaving EPC Woningen bestaande woningvoorraad Woningen bewonersgedrag Utiliteit bestaande bouw Bedrijven vergunningverlening en handhaving Ambitieniveau Voorbeeldproject(en) Actief (0,5 Energiezuinige openbare verlichting punt) Harde besparingseis formuleren bij vervanging 100% groene stroom voor openbare verlichting Onderzoeken mogelijkheid dimbare verlichting Actief (0,5 Campagne Het Nieuwe Rijden punt) Bandenspanningsactie voor medewerkers Biobrandstof of aardgas eigen voertuigen Actief (1 punt) Toetsing EPC en toezicht EPN op bouwplaats bij 40% van de vergunningen. Opnemen in gemeentelijke procedures. Actief (1 punt) Gemeentebrede energielabelcampagne. Bijvoorbeeld: Goedkoop labels aanbieden door groot in te kopen. Stimuleren maatwerkadviezen Follow-up -campagne waarin de voordelen van woningverbetering nog eens worden aangehaald. Actief (1 punt) Gemeentebrede gedragscampagne. Communicatie, deals met leveranciers A-labelapparatuur/ spaarlampen Scholencampagne. Op alle basisscholen voorlichting geven; een actie onder leerlingen met als doel thuis zo veel mogelijk energie te besparen. Actief (1 punt) Campagne voor inregelen klimaatinstallaties. Voorlichting. Actief (1 punt) Verkeer en vervoer Actief ( punten) TOTAAL 8 punten alle relevante inrichtingen hebben actuele BBT-vergunning op gebied van energie, voldoen aan besluit algemene regels; handhaving van bovenstaande, en van afspraken MJAbedrijfstakken heeft prioriteit, is gepland en vindt plaats. Opnemen in gemeentelijke procedures. Besparing en/of verduurzaming brandstoffen met 1% per jaar. Voorlichtingscampagne Het Nieuwe Rijden Bandenspanningsactie voor inwoners Stimuleren fietsen i.p.v. auto gebruiken (evt. i.c.m. oplaadpunten elektrische fietsen). Wellicht i.h.k.v. Cittaslow. 11

12 Scenario Dit scenario voldoet aan de SLOK-eisen voor het basispakket Onderwerp Infrastructurele voorzieningen Gemeentelijk wagenpark, dienstreizen en woonwerkverkeer Woningen handhaving EPC Ambitieniveau Voorbeeldproject(en) Actief (0,5 punt) Als scenario 1 Actief (0,5 punt) Als scenario 1 Voorlopend ( punten) Toetsing EPC en toezicht EPN op bouwplaats bij 70% van de vergunningen. Opnemen in gemeentelijke procedures. Extra mankracht inhuren. Woningen bestaande Actief (1 punt) Als scenario 1 woningvoorraad Woningen Actief (1 punt) Als scenario 1 bewonersgedrag Utiliteit bestaande Actief (1 punt) Als scenario 1 bouw Bedrijven Actief (1 punt) Als scenario 1 vergunningverlening en handhaving Verkeer en vervoer Voorlopend (3 punten) Besparing en/of verduurzaming brandstoffen met % per jaar. Uitgebreidere campagne Het Nieuwe Rijden. Plaatsen borden in de gemeente. Meer bandenspanningacties voor bewoners Stimuleren fietsen i.p.v. auto gebruiken (evt. i.c.m. oplaadpunten elektrische fietsen). Wellicht i.h.k.v. Cittaslow. TOTAAL 10 punten 1

13 Scenario 3 Dit scenario voldoet aan de SLOK-eisen voor het pluspakket Onderwerp Infrastructurele voorzieningen Gemeentelijk wagenpark, dienstreizen en woonwerkverkeer Ambitieniveau Voorbeeldproject(en) Actief (0,5 punt) Als scenario 1 Voorlopend (1 punt) Uitgebreidere Campagne Het Nieuwe Rijden Meer bandenspanningsacties voor medewerkers Biobrandstof of aardgas eigen voertuigen. Stimuleren fietsen woon/werkverkeer (evt. i.c.m. oplaadpunten elektrische fietsen) Als scenario Woningen handhaving EPC Voorlopend ( punten) Woningen bestaande Actief (1 punt) Als scenario 1 woningvoorraad Woningen Actief (1 punt) Als scenario 1 bewonersgedrag Utiliteit bestaande Actief (1 punt) Als scenario 1 bouw Bedrijven Actief (1 punt) Als scenario 1 vergunningverlening en handhaving Verkeer en vervoer Voorlopend (3 Als scenario punten) Grootschalige en/of Actief ( punten) Windmolen bij afvalzuiveringsinstallatie collectieve duurzameenergieopties TOTAAL 1,5 punten 13

14 3.3. Overige onderwerpen Naast de projecten genoemd in de scenario s wordt, ter ondersteuning van de discussie, hier nog een (niet uitputtend) overzicht gegeven van mogelijke onderwerpen voor projecten. Veel woningen kunnen (verder) worden nageïsoleerd Nieuwe installaties (zonneboilers, warmtepompen, zeer zuinige HRE-ketels, energiebesparende ventilatiesystemen, warmteterugwinning uit douchewater) Energiezuinige verlichtingsystemen voor woningen, bedrijven en tuinbouwkassen Restwarmte Duurzame energie (windturbines groot en klein, houtgestookte ketels voor bijv. gemeentelijk snoeihout) Minder belastende autobrandstoffen Inkoop van duurzame elektriciteit en duurzaam gas. 14

15 4. Opbrengsten en kosten 4.1. Opbrengsten De SLOK-regeling is zodanig opgesteld dat wanneer gemeenten voldoen aan de gestelde eisen, zij in voldoende mate worden geacht bij te dragen aan de landelijke doelstellingen zoals genoemd in hoofdstuk 1. Over een klimaatbeleid gebaseerd op de regeling kan dus kwalitatief gesteld worden dat de besparingseffecten significant zullen zijn, en in lijn met landelijke en internationale ontwikkelingen. Voor een kwantitatieve voorspelling van de besparingseffecten is meer onderzoek en het uitwerken van mogelijke projectideeën nodig. De tijd tussen het indienen van deze notitie en het behandelen ervan zal door EREA worden besteed om in samenwerking met de gemeente een inschatting van de effecten, resultaten of besparingen te maken voor de uit te voeren projecten. In het uiteindelijke beleidsvoorstel zal per project worden aangegeven wat de concrete en meetbare resultaten zullen zijn. 4.. Kosten Voor de kosten is van belang dat deze gelijkelijk worden verdeeld over de gemeente en het rijk. De kosten van het gemeentelijk deel worden deels al gemaakt in de vorm van ambtenaren uit de gemeentelijke organisatie, energieonderzoeken (openbare verlichting) en kosten voor EREA. Deze kosten staan in onderstaande figuur in blauw aangegeven. Door de huidige activiteiten te intensiveren worden de kosten voor de gemeente hoger (oranje) maar bespaart de gemeente ook op energiekosten (groen) en wordt er subsidie verstrekt over het totaal (bestaande activiteiten en intensivering; geel). Maximumbijdrage pluspakket Maximumbijdrage basispakket Extra kosten/ureninzet Extra kosten/ureninzet Besparing energiekosten SLOK-bijdrage Extra kosten/ureninzet Besparing energiekosten SLOK-bijdrage Besparing energiekosten SLOK-bijdrage Inzet beschikbare uren Inzet beschikbare uren Inzet beschikbare uren Scenario 1 Scenario Scenario 3 Bij het uitwerken van de projecten is het van belang in kaart te brengen welke projecten de gemeente toch al van plan is, welke nieuwe projecten goed bij de gemeente passen en wat de kosten van deze projecten zijn. Bij het kiezen van de projecten kan rekening worden gehouden met de subsidiemogelijkheden. De hoogte van de subsidie is gemaximeerd tot in totaal over vier jaar: ,57 voor ten minste 8 punten ,37 voor ten minste 1 punten Als de projecten zodanig worden gekozen dat het maximum van 50% aan subsidie kan worden verleend, dan zijn de totale kosten voor de gemeente (reeds begrote kosten plus nieuwe kosten) 15

16 naar schatting tussen de en per jaar. Welk aandeel de reeds begrote kosten en de nieuwe kosten hierin precies hebben, zal bij de uitwerking worden bepaald. Er kan al wel worden opgemerkt dat er naar verwachting al een groot deel van de vereiste inspanning gedekt kan worden uit bestaande formatie. Het is momenteel erg aantrekkelijk om een klimaatbeleid op te stellen dat voldoet aan de SLOKeisen. Het is namelijk goed denkbaar dat een uitgebreid pakket aan projecten vanwege de ondersteuning goedkoper zal blijken te zijn dan een kleiner pakket dat niet aan die eisen voldoet. In de figuur is te zien dat het benodigde extra budget voor klimaatbeleid (rood) slechts een beperkt deel is van de totale kosten voor klimaatbeleid (rood, geel, blauw en groen). Het opstellen en uitvoeren van een klimaatbeleid dat voldoet aan de eisen binnen de SLOK-regeling is dus voor de gemeente een effectieve besteding van middelen. 16

17 5. Proces Om tot een vaststelling van het uiteindelijke klimaatbeleid te komen worden de volgende stappen onderscheiden: 1. De kosten en effecten van mogelijke projecten worden in kaart gebracht. Dit zal onder andere gedaan worden door middel van gesprekken met ambtenaren en bestuurders van Midden-Delfland.. Er zal een inspraakmogelijkheid voor burgers worden georganiseerd. 3. De startnotitie zal worden gepresenteerd en bediscussieerd in achtereenvolgens de commissie GBB en de raad. 4. Naar aanleiding van stappen en 3 zal er een concept klimaatbeleid worden opgesteld. 5. Dit concept zal ter goedkeuring aan de raad worden voorgelegd. 6. Bij goedkeuring zal de SLOK-aanvraag ingediend worden. Schematisch ziet het bovenstaande er als volgt uit: Verkennen kosten en effecten mogelijke projecten Voorbereiden inspraakmogelijkheden burgers en bedrijven Presentatie startnotitie aan commissie GBB, gevolgd door discussie (7 okt) Aanbieden startnotitie aan commissie GBB (13 okt) Uitvoeren inspraakmogelijkheden burgers en bedrijven Behandeling startnotitie in raadsvergadering (4 nov) Opstellen concept klimaatbeleid Behandeling concept klimaatbeleid commissie GBB (4 nov) Vaststellen klimaatbeleid in raadsvergadering (9 december) Indienen SLOK-aanvraag September Oktober November December Zoals men ziet wordt er uitgegaan van een strakke planning. De reden hiervoor is dat uitkering uit de SLOK-regeling plaats vindt op basis van first come, first serve. De verwachting is dat een aanvraag in elk geval in 008 nog moet worden ingediend om in aanmerking te komen. 17

18 6. Conclusie Het klimaat leeft. Er wordt vooruitgang geboekt op het gebied van energiebesparing, duurzame energie en CO -reductie. Het grote belang van lokale projecten wordt onderkend, en de uitvoering hiervan wordt gestimuleerd door de SLOK-regeling. De financiële ondersteuning uit deze regeling biedt een goede kans om een zinvol klimaatbeleid op te zetten en uit te voeren. Met deze startnotitie wordt de discussie hierover ingeluid. De Commissie is nu in de gelegenheid een ambitieniveau te formuleren en richting te geven aan het uitwerken van het beleid. Midden-Delfland is een prachtige gemeente met veel aandacht voor natuur, landschap en leefomgeving. In het streven naar het behoud van dit karakter is aandacht voor het klimaat welhaast vanzelfsprekend. De SLOK-regeling biedt een uitgelezen kans om deze aandacht gestructureerd vorm te geven en uit te bouwen. Wij hopen dat de discussie naar aanleiding van deze notitie levendig, creatief, productief en inspirerend zal zijn. Ondanks het feit dat Midden-Delfland een kleine gemeente is, zijn er vele mogelijkheden om bij te dragen aan een duurzame omgeving. 18

19 Bijlage 1: Prestatiekaart lokaal klimaatbeleid Programmaprestaties Energiebesparing Verduurzaming Reductie overige broeikasgassen Energiebesparing Verduurzaming Reductie overige broeikasgassen Energiebesparing Verduurzaming Reductie overige broeikasgassen Actief niveau % besparing per jaar op de energie die binnen de gemeentegrenzen wordt gebruikt 5 % van de energie die binnen de gemeentegrenzen wordt gebruikt is duurzaam opgewekt ofwel door duurzame opwekking binnen de gemeente ofwel door participatie van de gemeente en/of lokale organisaties in opwekking elders (windpark, biomassacentrale e.d. Alle relevante inrichtingen waarvan de gemeente bevoegd gezag is op basis van de Wet milieubeheer hebben een actuele vergunning (BBT) op het gebied van overige broeikasgassen dan wel voldoen aan het Besluit algemene regels voor inrichtingen milieubeheer. Handhaving van vergunningen en het Besluit algemene regels voor inrichtingen milieubeheer, gericht op de reductie van overige broeikasgassen heeft prioriteit, is gepland en vindt plaats Voorlopend niveau 3 % besparing per jaar op de energie die binnen de gemeentegrenzen wordt gebruikt 10 % van de energie die binnen de gemeentegrenzen wordt gebruikt is duurzaam opgewekt ofwel door duurzame opwekking binnen de gemeente ofwel door participatie van de gemeente en/of lokale organisaties in opwekking elders (windpark, biomassacentrale e.d.) Extra reductie van overige broeikasgassen (via vergunningverlening, handhaving, voorlichting, subsidies of andere instrumenten) bij relevante inrichtingen waarvan de gemeente bevoegd gezag is op basis van de Wet milieubeheer, die verantwoordelijk zijn voor 50% van de uitstoot in de gemeente Innovatief niveau 4 % besparing per jaar op de energie die binnen de gemeentegrenzen wordt gebruikt 0 % van de energie die binnen de gemeentegrenzen wordt gebruikt is duurzaam opgewekt ofwel door duurzame opwekking binnen de gemeente ofwel door participatie van de gemeente en/of lokale organisaties in opwekking elders (windpark, biomassacentrale e.d.) Extra reductie van overige broeikasgassen (via vergunningverlening, handhaving, voorlichting, subsidies of andere instrumenten) bij relevante inrichtingen waarvan de gemeente bevoegd gezag is op basis van de Wet milieubeheer, die verantwoordelijk zijn voor 70% van de uitstoot in de gemeente 19

20 Prestaties per Thema A. Eigen gebouwen, voorzieningen, wagenpark, dienstreizen, woon-werkverkeer werkverkeer en inkoop Actief niveau Punten Nieuwbouw van gebouwen Realiseren met een met 0 % verscherpte EPC ½ Bestaande gebouwen Energiebesparing % per jaar ½ 40 % opwekking en/of inkoop duurzame energie Infrastructurele voorzieningen (openbare verlichting, verkeersregelinstallaties, pompen, pen, gemalen e.d.) Gemeentelijk wagenpark, dienstreizen en woon- werkverkeer Energiebesparing % per jaar 40 % opwekking en/of inkoop duurzame energie 5 % besparing fossiele brandstoffen en/of inkoop duurzame brandstoffen Voorlopend niveau Nieuwbouw van gebouwen Realiseren met een met 50 % verscherpte EPC 1 Bestaande gebouwen Energiebesparing 3 % per jaar 1 70 % opwekking en/of inkoop duurzame energie Infrastructurele voorzieningen Energiebesparing 3 % per jaar 1 (openbare verlichting, 70 % opwekking en/of inkoop duurzame energie verkeersregelinstallaties, pompen, gemalen e.d.) Gemeentelijk wagenpark, 10 % besparing fossiele brandstoffen en/of inkoop duurzame 1 dienstreizen en woon- brandstoffen werkverkeer Innovatief niveau Nieuwbouw van gebouwen Minimaliseren energievraag en duurzaam opwekken en/of inkopen resterende energievraag (energieneutraal) Bestaande gebouwen Energiebesparing 4 % per jaar 100 % opwekking en/of inkoop duurzame energie (energieneutraal) Infrastructurele voorzieningen Energiebesparing 4 % per jaar (openbare verlichting, 100 % opwekking en/of inkoop duurzame energie verkeersregelinstallaties, (energieneutraal) pompen, gemalen e.d.) Gemeentelijk wagenpark, 0 % besparing fossiele brandstoffen en/of inkoop duurzame dienstreizen en woon- brandstoffen werkverkeer ½ ½ 0

21 B. Woningen Actief niveau Handhaving EPC Toetsing van EPC-berekeningen en toezicht op de EPN op de bouwplaats bij 40 % van de bouwvergunningen Nieuwbouw Realiseren van woningen met een 10 % verscherpte EPC Realiseren van een EPL van 7,0 tot 8,0 bij woningbouwprojecten met meer dan 00 woningen Bestaande Verbeteren van de energetische kwaliteit van de woningvoorraad, woningvoorraad uitgedrukt in het Energielabel, met gemiddeld 1 % per jaar Bewonersgedrag 5 % van de huishoudens vertoont energiezuinig gedrag: Toepassen niet-woninggebonden energiebesparende maatregelen Aanschaf energiezuinige apparatuur (A-label) Inkoop 100 % duurzame elektriciteit Voorlopend niveau Handhaving EPC Toetsing van EPC-berekeningen en toezicht op de EPN op de bouwplaats bij 70 % van de bouwvergunningen Nieuwbouw Realiseren van woningen met een 5 % verscherpte EPC Realiseren van een EPL van 8,0 tot 9,0 bij woningbouwprojecten met meer dan 00 woningen Bestaande Verbeteren van de energetische kwaliteit van de woningvoorraad, woningvoorraad uitgedrukt in het Energielabel, met gemiddeld % per jaar Bewonersgedrag 10 % van de huishoudens vertoont energiezuinig gedrag: Toepassen niet-woninggebonden energiebesparende maatregelen Aanschaf energiezuinige apparatuur (A-label) Inkoop 100 % duurzame elektriciteit Innovatief niveau Handhaving EPC Toetsing van EPC-berekeningen en toezicht op de EPN op de bouwplaats bij 90 % van de bouwvergunningen Nieuwbouw Realiseren van woningen met 75 % verscherpte EPC of: Realiseren van energieneutrale woningen Realiseren van een EPL van 9,0 tot 10,0 bij woningbouwprojecten met meer dan 00 woningen Bestaande Verbeteren van de energetische kwaliteit van de woningvoorraad, woningvoorraad uitgedrukt in het Energielabel, met gemiddeld 4 % per jaar of: Realiseren van energieneutrale woningen (binnen voorbeeldprojecten) Bewonersgedrag 0 % van de huishoudens vertoont energiezuinig gedrag: Toepassen niet-woninggebonden energiebesparende maatregelen Aanschaf energiezuinige apparatuur (A-label) Inkoop 100 % duurzame elektriciteit Punten

22 C. Utiliteitsgebouwen Actief niveau Handhaving EPC Toetsing van EPC-berekeningen en toezicht op de EPN op de bouwplaats bij 40 % van de bouwvergunningen Punten 1 Nieuwbouw van utiliteitsgebouwen Bestaande utiliteits- gebouwen Realiseren van utiliteitsgebouwen met een 10 % verscherpte EPC 1 Verbeteren van de energetische kwaliteit van de utiliteitsgebouwen, uitgedrukt in het Energielabel, met gemiddeld 1 % per jaar 1 Voorlopend niveau Handhaving EPC Toetsing van EPC-berekeningen en toezicht op de EPN op de bouwplaats bij 70 % van de bouwvergunningen Nieuwbouw van utiliteitsgebouwen Bestaande utiliteits- gebouwen Realiseren van utiliteitsgebouwen met een 5 % verscherpte EPC Verbeteren van de energetische kwaliteit van de utiliteitsgebouwen, uitgedrukt in het Energielabel, met gemiddeld % per jaar Innovatief niveau Handhaving EPC Toetsing van EPC-berekeningen en toezicht op de EPN op de bouwplaats bij 90 % van de bouwvergunningen 3 Nieuwbouw van utiliteitsgebouwen Bestaande utiliteits- gebouwen Realiseren van utiliteitsgebouwen met een 75 % verscherpte EPC of: Realiseren van energieneutrale utiliteitsgebouwen Verbeteren van de energetische kwaliteit van de utiliteitsgebouwen, uitgedrukt in het Energielabel, met gemiddeld 4 % per jaar 3 3

23 D. Bedrijven Vergunningverlening en handhaving having Reductie overige broeikasgassen Bedrijventerreinen Vergunningverlening en handhaving having Reductie overige broeikasgassen Bedrijventerreinen Vergunningverlening en handhaving having Reductie overige broeikasgassen Bedrijventerreinen Actief niveau Alle relevante inrichtingen waarvoor de gemeente bevoegd gezag is op basis van de Wet milieubeheer hebben een actuele vergunning (BBT) op het gebied van energie dan wel voldoen aan het Besluit algemene regels voor inrichtingen milieubeheer Handhaving van vergunningen en het Besluit algemene regels voor inrichtingen milieubeheer, gericht op energieaspecten heeft prioriteit, is gepland en vindt plaats Handhaving van afspraken MJA-bedrijfstakken waarvoor gemeente bevoegd gezag is, heeft prioriteit, is gepland en vindt plaats Alle relevante inrichtingen waarvoor de gemeente bevoegd gezag is op basis van de Wet milieubeheer hebben een actuele vergunning (BBT) op het gebied van overige broeikasgassen Handhaving van vergunningen en Activiteitenbesluit, gericht op de reductie van overige broeikasgassen heeft prioriteit, is gepland en vindt plaats Structurele samenwerking met bedrijven op bedrijventerrein, gericht op minimaal % energiebesparing en/of opwekking van duurzame energie Voorlopend niveau Extra energie-efficiencyverbetering en/of verduurzaming van gemiddeld % per jaar bij de bedrijven waarvan de gemeente bevoegd gezag is op grond van de Wet milieubeheer Extra reductie van overige broeikasgassen (via vergunningverlening, handhaving, voorlichting, subsidies of andere instrumenten) bij relevante inrichtingen waarvan de gemeente bevoegd gezag is op basis van de Wet milieubeheer, die verantwoordelijk zijn voor 50% van de uitstoot in de gemeente Structurele samenwerking met bedrijven op bedrijventerrein, gericht op minimaal 3% energiebesparing en/of opwekking van duurzame energie Innovatief niveau Extra energie-efficiencyverbetering en/of verduurzaming van gemiddeld 4 % per jaar bij de bedrijven waarvan de gemeente bevoegd gezag is op grond van de Wet milieubeheer Extra reductie van overige broeikasgassen (via vergunningverlening, handhaving, voorlichting, subsidies of andere instrumenten) bij relevante inrichtingen waarvan de gemeente bevoegd gezag is op basis van de Wet milieubeheer, die verantwoordelijk zijn voor 70% van de uitstoot in de gemeente Structurele samenwerking met bedrijven op bedrijventerrein, gericht op minimaal 4% energiebesparing en/of opwekking van duurzame energie Punten

24 E. Verkeer en Vervoer Actief niveau Punten Verkeer en vervoer bevolking en bedrijven Besparing en/of verduurzaming brandstoffen met 1 % per jaar Voorlopend niveau Verkeer en vervoer bevolking en bedrijven Besparing en/of verduurzaming brandstoffen met % per jaar 3 Innovatief niveau Verkeer en vervoer bevolking en bedrijven Besparing en/of verduurzaming brandstoffen met 4 % per jaar 4 4

25 F. Grootschalige Duurzame Energieopties Grootschalige en/of collectieve DE-opties Actief niveau 3 % van de energie die binnen de gemeentegrenzen wordt gebruikt wordt duurzaam opgewekt en geleverd via grootschalige en/of collectieve opties: Wind Biomassa Waterkracht Warmte/Koudeopslag Punten Grootschalige en/of collectieve DE-opties Voorlopend niveau 5 % van de energie die binnen de gemeentegrenzen wordt gebruikt wordt duurzaam opgewekt en geleverd via grootschalige en/of collectieve opties: Wind Biomassa Waterkracht Warmte/Koudeopslag 3 Grootschalige en/of collectieve DE-opties Innovatief niveau 10 % van de energie die binnen de gemeentegrenzen wordt gebruikt wordt duurzaam opgewekt en geleverd via grootschalige en/of collectieve opties: Wind Biomassa Waterkracht Warmte/Koudeopslag 4 5

26 Organisatieversterkende randvoorwaarden Actief niveau Taken en verantwoor woor- Taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden zijn vastgelegd in functie- delijkheden omschrijvingen en werkplannen Beleidsmatige inbedding Opname van energiedoelstellingen in beleid van andere beleidsvelden (zoals Wonen, RO, BWT, Economie, Sociale Zaken) Financiering Structureel budget, randvoorwaarden en bevoegdheden vastgesteld m.b.t. investeringen in energiebesparing en duurzame energie in de gemeentelijke gebouwen en voorzieningen Communicatie Structurele communicatie over de aanpak en resultaten van klimaatbeleid naar alle relevante onderdelen en niveaus van de gemeentelijke organisatie Monitoring Monitoring op inspanningen (projectniveau) Voorlopend niveau Taken en verantwoor woor- Taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden zijn geborgd d.m.v. een delijkheden kwaliteitszorgsysteem Beleidsmatige inbedding Doorvertalen van energiedoelstellingen naar doelstellingen van andere beleidsvelden (zoals Wonen, RO, BWT, Economie, Sociale Zaken) Financiering Structureel budget, randvoorwaarden en bevoegdheden vastgesteld m.b.t. investeringen in energiebesparing en duurzame energie door doelgroepen Communicatie Structurele communicatie over de aanpak en resultaten van klimaatbeleid naar alle relevante partijen, inclusief burgers, binnen de gemeente Monitoring Monitoring op resultaten (projectniveau) Innovatief niveau Taken en verantwoor woor- Het kwaliteitszorgsysteem wordt periodiek door een onafhankelijke partij delijkheden geaudit en gecertificeerd Beleidsmatige inbedding Doorvertalen van energiedoelstellingen naar doelstellingen en instrumentarium van andere beleidsvelden (zoals Wonen, RO, BWT, Economie, Sociale Zaken) Financiering Vernieuwende financieringsconstructies vastgesteld m.b.t. investeringen in energiebesparing en duurzame energie door doelgroepen Communicatie Vernieuwende vormen van communicatie over de aanpak en resultaten van klimaatbeleid Monitoring Monitoring op doelstellingen (programmaniveau) 6