De Voorzitter van de Tweede Kamer Der Staten-Generaal Plein CR Den Haag

Transcriptie

1 Ministerie van Defensie Postbus ES Den Haag Telefoon (070) Fax (070) Aan De Voorzitter van de Tweede Kamer Der Staten-Generaal Plein 2 11 CR Den Haag Datum Onderwerp 22 november 2007 DMO/DB/ Testprogramma Joint Strike Fighter (JSF) Hierbij bied ik u, mede namens de Minister van Economische zaken, de antwoorden aan op vragen van de leden Van Velzen en Gerkens (beiden SP) (nummer , ingezonden 21 november 2007) over het testprogramma van de JSF. Hiermee is tevens voldaan aan het verzoek van het lid Peters (GroenLinks), gedaan tijdens de regeling der werkzaamheden van 20 november jl., om informatie over hetzelfde onderwerp. DE STAATSSECRETARIS VAN DEFENSIE

2 Antwoorden op de vragen van de leden Van Velzen en Gerkens (beiden SP) aan de staatssecretaris van Defensie over de JSF (Ingezonden 20 november 2007). 1. Wat is uw reactie op het bericht prototype Joint Strike Fighter al maandenlang stilzwijgend aan de grond na een noodlanding 1 2. Was u op de hoogte van de genoemde problemen? Zo ja, waarom heeft u de Kamer hiervan niet op de hoogte gesteld? Zo nee waarom niet? 3. Wat is uw reactie op de software problematiek, de problemen met de elektrische besturing en de motorenproblematiek? Zijn de oorzaken bekend? Zo nee waarom niet? Zo ja kunt u deze noemen? Zijn de problemen afdoende opgelost? Zo nee waarom niet? 4. Hoe schat u de ernst van de thans geconstateerde technische problemen en de daaruit voortgevloeide vertraging in het testschema in? Welke effecten heeft de vertraging van de testvluchten voor de verdere planning van de ontwikkeling bij Lockheed Martin? Voorziet u gevolgen voor de vervanging van de F-16, c.q. de invoering van de JFS, F-35 Lightning, bij de Nederlandse luchtmacht? 2) Wat zijn de consequenties van deze problemen voor de Nederlandse deelname aan het project, de toename van de kostprijs van de JSF en de vertraging in de productie? 5. Is het los van de aan te schaffen testtoestellen en los van de wenselijkheid - nog wel haalbaar is om de JSF in 2011 of 2012 in de Nederlandse luchtmacht te introduceren? Zo ja, welke consequenties hebben de huidige vertragingen dan wel? Kunt u aangeven hoe u eventuele vertragingen bij het introduceren van de JSF denkt op te vangen en welke extra kosten daaraan verbonden zijn? 1 Luchtvaartnieuws.nl

3 In december 2006 heeft de JSF voor het eerst een testvlucht gemaakt. Het gaat om een F-35A, de versie voor de Amerikaanse luchtmacht ( CTOL ) waarin ook Nederland is geïnteresseerd. In de periode tot mei van dit jaar heeft het toestel achttien testvluchten uitgevoerd waarbij veel kennis en ervaring is opgedaan ten bate van het gehele JSF-programma. Tijdens de negentiende testvlucht in mei jl. heeft zich een probleem voorgedaan met de aansturing van de stuurvlakken. Met behulp van het back-up systeem kon de piloot veilig landen. Besloten is het testtoestel voorlopig aan de grond te houden en inmiddels is het onderdeel dat niet goed werkte robuuster ontworpen. Verder deed zich onlangs bij een test van de F-135 motor op een testbank een probleem voor toen een van de turbinebladen afbrak. Het ontwerp van dat turbineblad wordt aangepast. Overigens bleek tijdens deze test dat de motor het conform de eisen nog enige tijd bleef doen, voldoende voor een noodlanding als het een testvlucht zou zijn geweest. Ik beschouw beide gebeurtenissen als niet ongewoon voor een testprogramma. Ook zonder verdere vluchten van dit eerste toestel is het testprogramma in de periode vanaf mei gewoon doorgegaan. In deze periode zijn aanpassingen aan het toestel gedaan en is apparatuur getest, onder meer in testlaboratoria. Voor het JSF-programma als geheel was het tijdelijk stopzetten van de testvluchten met de CTOL geen ernstig probleem. In de afgelopen periode heeft de nadruk gelegen op het testen van andere zaken, zoals het voorbereiden van de eerste vlucht van de verticaal startende en landende JSF-versie ( STOVL ), voorzien voor mei Het testprogramma van de JSF in zijn geheel ligt dan ook op schema. Er is bovendien geen sprake van bijzondere problemen met componenten of software die aanleiding geven tot zorg. 3

4 Het JSF-programma verloopt goed en problemen horen bij een testfase. Sterker, het testprogramma heeft juist tot doel problemen vroegtijdig te onderkennen en op te lossen vóórdat de vliegtuigen operationeel worden. De testvluchten met de JSF zullen naar verwachting in de komende weken worden hervat. Mede op grond van de ervaringen tot op heden, overweegt de programmaleiding het aantal nog geplande testvluchten te verminderen. Ik acht dat verantwoord. 6. Waarom moderniseert Nederland niet, zoals enkele European Participating Air Force (EPAF) landen, de vleugeldelen van zijn F-16 s? 3) Op grond van de planning van het project vervanging F-16 en van de veroudering van de F-16- vloot, is al enige tijd een modificatieproject in voorbereiding voor de vleugels van de F-16 s. Dit project beoogt enige technische problemen in de vleugels op te lossen. Nederland speelt hierbij een voortrekkersrol in EPAF-verband. 7. Bent u bekend met de uitspraak van Generaal Johns dat de Verenigde Staten onder de huidige omstandigheden financieel niet in staat is meer dan 48 JSF s per jaar op te nemen in de luchtmacht voor elke 100 F-16 s die dan zouden moeten uitstromen? 4) Hoe verhoudt dit zich tot het aantal van 2,443 JSF s die de Verenigde Staten tot nu toe overwegen om aan te schaffen? Neen. De Verenigde Staten hebben onlangs nog de partners meegedeeld te zullen vasthouden aan het aantal van JSF-toestellen. 8. Onderschrijft u de door Bloomberg News genoemde kostenstijging tussen 2001 en heden van het JSF-programma met 28 procent, van $ 233 miljard naar $ 299 miljard? 4) Zo nee, waarom niet? 4

5 Het is aan de Amerikaanse overheid om op deze en andere berichten over de kostenontwikkeling van het Amerikaanse programma te reageren. 9. Kunt u een actualisatie verstrekken van de waarde van orders die zijn geplaatst bij de Nederlandse industrie in de periode januari tot en met oktober 2007 in het kader van de SDD-fase van de JSF? Zo neen, kunt u het aantal orders aan de Kamer meedelen? Zijn daarnaast nog andere orders ontvangen? De waarde van de orders die zijn geplaatst bij de Nederlandse industrie wordt eenmaal per jaar officieel geverifieerd en vervolgens vermeld in de Jaarrapportage Vervanging F-16. Per 31 december 2006 bedroeg deze stand $ 679 miljoen. Het aantal orders is inmiddels verder opgelopen, evenals de totale waarde van de orders. Het Ministerie van Economische Zaken houdt dit bij in samenwerking met het NIVR. Alle orders in het kader van het JSF-programma worden hierin meegenomen. Een tussentijdse actualisatie is niet zinvol omdat dan nietgeverifieerde gegevens zouden worden gepresenteerd. 10. Deelt u mijn mening dat het aantal orders bij de Nederlandse industrie lager uit dreigt te vallen door de lage dollarkoers, aangezien Lockheed Martin op het standpunt staat alleen het beste product voor de beste prijs te willen kopen en Nederlandse producten voor de VS in vergelijking met 2002 minimaal 40 procent duurder zijn geworden? Zo nee, waarom niet? Vanwege de ongunstige dollarkoers kost het de Nederlandse industrie meer moeite opdrachten te verkrijgen bij de Amerikaanse hoofdaannemers en is het risico toegenomen dat een offerte op grond van de prijs wordt afgewezen. Het best value principe - het beste product voor de beste prijs - omvat echter meer dan alleen de beste prijs voor een product en dit biedt de Nederlandse industrie de mogelijkheid ook op andere selectiecriteria te concurreren. Met de gedurende de 5

6 SDD-fase reeds binnengehaalde opdrachten heeft de Nederlandse industrie zich goed gepositioneerd voor de vervolgfasen van het programma. De omzetverwachtingen voor de Nederlandse industrie zijn dan ook nog steeds ongewijzigd. 11. Kunt u aangeven wanneer Lockheed Martin vaststelt welke (Nederlandse) fabrikanten welke onderdelen in serieproductie mogen gaan produceren en onder welke voorwaarden dat gebeurt? Is dit bekend op het moment dat Nederland volgend jaar de afdrachtpercentages in het kader van de business case definitief vaststelt? Een beperkt aantal productieopdrachten is inmiddels door Lockheed Martin verstrekt. Nederlandse fabrikanten hebben hierbij resultaten geboekt. Het betreft opdrachten voor de initiële productiefase, de Low Rate Initial Production (LRIP). Voor verstrekking van de verdere opdrachten in de productiefase geldt de voorwaarde dat de (Nederlandse) fabrikanten best value moeten bieden. Wel is de verwachting dat indien een toeleverancier eenmaal is gekozen voor de productie van een bepaalde component en aan de best value eisen blijft voldoen, hij in een goede positie verkeert om bij de verdere productie te worden ingeschakeld, zolang Nederland aan het programma deelneemt. Bij de herberekening van de business case zal derhalve geen absolute zekerheid bestaan over de totale door de Nederlandse industrie te behalen omzet. 6