Energie vergelijken 2017 online energievergelijkers. duurzaamheid

Transcriptie

1 Energie vergelijken 2017 online energievergelijkers en duurzaamheid WISE (World Information Service on Energy) Amsterdam, februari 2017

2 Colofon WISE (World Information Service on Energy) WISE is een milieuorganisatie die campagne voert tegen kernenergie en vóór schone energie. De oproep om over te stappen naar een groene en kernenergievrije energieleverancier staat al vele jaren centraal in de langlopende WISE campagne Groene stroom? Ja Graag! Om mensen daarbij goed te kunnen adviseren doet WISE regelmatig onderzoek naar verschillende aspecten van de energiemarkt. w t info@wisenederland.nl e Energie vergelijken 2017 online energievergelijkers en duurzaamheid WISE, februari 2017 Auteurs: Markus Schmid (WISE) & Dr. Evelien Kostermans (gedragswetenschapper) Inhoudelijk advies: Peer de Rijk (WISE) Ondersteuning: Thessa Meijlis (WISE) & Hieu Nguyen Vormgeving: Roger Peters,

3 Inhoudsopgave Colofon Inleiding... 4 Door de bril van de groene consument... 4 Markttrends en overstapgedrag... 5 Energievergelijkers als belangrijkste oriëntatietool... 6 Motivatie om over te stappen Online energievergelijkers... 7 Algemeen... 7 De verschillende technologieën & verdienmodellen... 7 Primaire energievergelijker... 8 Secundaire energievergelijker (zoals bijvoorbeeld wisenederland.nl)... 8 Doorklik energievergelijker... 9 Groene filters en labels Online marketing...11 Elk jaar overstappen? Wat is duurzaam? Intentie van de groene overstapper Wat is écht groene stroom? Wat is écht groen gas? Onderzoek duurzaamheid energievergelijkers Onderzoeksvragen Totstandkoming ranking, wegingen Resultaten onderzoek Ranking Meest opvallende resultaten Subscore Duurzaamheid filters Subscore salderen en terugleveren Subscore omgang met standaard verbruiksgegevens Greenwashing Anonieme aanbieders Prijzen: energievergelijkers versus websites energiebedrijven Vergelijking met eerder onderzoek Bijlage Bijlage A: volledige ranking Bijlage B: uitgangspunten steekproeven Bijlage C: Overzicht van de energievergelijkers ENERGIE VERGELIJKEN 2017 ONLINE ENERGIEVERGELIJKERS EN DUURZAAMHEID 3

4 1. Inleiding Door de bril van de groene consument De meeste mensen houden zich weinig bezig met energie. Daarom zijn ze een makkelijke prooi als ze besluiten om op zoek te gaan naar een nieuwe energieleverancier. De aanbieders van energieproducten buitelen over elkaar heen met goedkope aanbiedingen. De concurrentie is moordend: kortingen tot 300, gratis ipads en slimme thermostaten worden in de strijd gegooid om klanten te winnen; het aanbod is haast niet te overzien. Consumenten maken daarom graag gebruik van online vergelijkingstools. Het gebruik hiervan neemt dan ook snel toe. Mensen die alleen op zoek zijn naar het goedkoopste aanbod worden over het algemeen goed geholpen door het overgrote deel van de energievergelijkers. Mensen die bewust willen kiezen voor duurzaamheid hebben het moeilijker. Want hoewel álle energieleveranciers beweren groen bezig te zijn snapt een kind dat dit niet waar kan zijn: slechts 6% van alle energie die in Nederland wordt geproduceerd is duurzaam. 1 WISE besefte al in 2015 dat de online energievergelijkers een steeds belangrijkere rol speelden gedurende het overstap proces. Steeds meer mensen die wilden switchen van stroomleverancier maakten gebruik van deze websites. Vandaar dat WISE in 2015 de studie energie vergelijken online energievergelijkers en duurzaamheid publiceerde. Het oordeel was toen vernietigend. Enkele quotes uit het persbericht van twee jaar geleden: De vergelijkers zijn met de energiebedrijven verwikkeld in een race to the bottom. De energiebedrijven worden uitgeknepen. Duurzaamheid is het slachtoffer. Er wordt vaak geen rekening gehouden met het feit dat een energieproduct uit stroom én gas bestaat. Een product waar sjoemelstroom en grijs gas in zit wordt in de meeste gevallen direct als groen bestempelt. Misleiding. Veel mensen reageerden in 2015 ook verrast op het grote aantal vergelijkers dat WISE op internet had gevonden: het waren er toen 46. Nu, twee jaar later, hebben we 80 werkende vergelijkers gevonden! In dit nieuwe onderzoek hebben we ze alle 80 grondig beoordeelt. Hebben de bedrijven achter de energievergelijkers de handschoen opgepakt en de service voor mensen die op zoek zijn naar een duurzaam aanbod verbeterd? We hebben ook een aantal nieuwe vragen aan het onderzoek toegevoegd. Voor het eerst brengen we in kaart via welke websites mensen met eigen stroomproductie (meestal zonnepanelen) het beste worden bediend. En we konden het niet laten om toch ook een uitspraak over prijzen te doen: is men via een energievergelijker eigenlijk goedkoper uit? 1 CBS, hernieuwbare Energie In Nederland ENERGIE VERGELIJKEN 2017 ONLINE ENERGIEVERGELIJKERS EN DUURZAAMHEID

5 Markttrends en overstapgedrag De ACM rapporten 2 van de afgelopen jaren over consumentengedrag met betrekking tot de energiemarkt laten zien dat steeds meer mensen overstappen naar een andere energieleverancier: tussen medio 2015 en medio 2016 ging het om zo n 16,8% van de huishoudens, circa 1,3 miljoen huishoudens dus. 18% 16% 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% Overstappercentage per jaar Jan Jun Jan Jun Jan Jun Jan Jun Jan Jun Jan Jun De meeste energieconsumenten stappen over via de klantenservice van het energiebedrijf, namelijk zo n 24% in de eerste helft van Daarna komt de website van de energieleverancier (21%) en op de derde plek staat de verkoop aan de deur (19%). Het aandeel energieoverstappers via een prijsvergelijkingssite is 10% en neemt de afgelopen jaren snel toe. Percentage overstappers via een energievergelijkingssite 8% 7% 9% 10% 5% 1e h e h e h e h e h 2016 Bron: ACM rapporten over consumentengedrag m.b.t. de energiemarkt ENERGIE VERGELIJKEN 2017 ONLINE ENERGIEVERGELIJKERS EN DUURZAAMHEID 5

6 Volgens onderzoek van Pricewise worden vergelijkingssites vooral geraadpleegd om tijd (43%) en moeite (41%) te besparen. Consumenten die geen vergelijkingssites gebruiken, geven aan liever zelf energieleveranciers te willen vergelijken (47%). Een substantieel deel geeft aan geen energievergelijkingssites te gebruiken vanwege een gebrek aan vertrouwen in dergelijke sites (31%). Energievergelijkers als belangrijkste oriëntatietool Al stapt nog lang niet iedereen over via een energievergelijker, vergelijkingssites worden wel het vaakst gebruikt als oriëntatietool. 3 Voor maar liefst 39% van de consumenten die in de tweede helft van 2015 zijn overgestapt of zich hebben georiënteerd, was een vergelijkingssite de belangrijkste oriëntatiebron. Pas daarna komt de website van de energieleverancier (34%). Uiteindelijk leidt deze oriëntatiefase via een vergelijkingsite lang niet altijd tot een daadwerkelijke overstap. Uit de ACM onderzoeken komt naar voren dat consumenten vaak ten onrechte denken dat overstappen geen prijsvoordeel oplevert, wanneer de huidige energieleverancier op een energievergelijkingssite voordelig uit de bus komt. Men realiseert zich niet dat het contract dat ze hebben in veel gevallen niet tussen de voordelige aanbiedingen in de energievergelijkers staat. Motivatie om over te stappen Prijsvoordeel blijkt de afgelopen jaren steevast de belangrijkste motivatie om over te stappen. Door over te stappen kunnen consumenten tot wel 300 op hun energierekening besparen. Uit het eerder genoemde onderzoek van Pricewise blijkt dat in % van de consumenten nog nooit is overgestapt. Een grote meerderheid van deze groep stapt niet over vanwege tevredenheid met de huidige energieleverancier. Juist deze groep kan verreweg het meest besparen door over te stappen, omdat ze vaak nog het zogenoemde slaperstarief betalen. Dit zijn energietarieven die met name mensen die nog nooit zijn overgestapt vaak al jaren betalen en meestal hoger zijn dan de actuele aanbiedingen van hun energieleverancier. Volgens het ACM rapport was het aandeel overstappers om duurzaamheidsredenen 11% in de tweede helft van 2014 en zo n 8% in de tweede helft van Van de mensen die meer dan drie jaar geleden zijn overgestapt lag dat percentage hoger (tussen 17 en 26 procent). Mogelijk duidt dat erop dat mensen die duurzaamheid als drijfveer hebben één keer overstappen en dan niet snel meer geneigd zijn om die keuze te heroverwegen ENERGIE VERGELIJKEN 2017 ONLINE ENERGIEVERGELIJKERS EN DUURZAAMHEID

7 2. Online energievergelijkers Algemeen Onze inventarisatie laat 80 vergelijkingswebsites zien. Tijdens ons laatste onderzoek in 2015 waren dat er nog 46. De Bencom Group is volgens eigen zeggen marktleider. Pricewise B.V. beweert dat ook. Andere grote spelers op de vergelijkingsmarkt voor energie zijn Overstappen.nl, Achmea (Independer), Switch Company (ook wel SwitchCo), Internet Connection en Daisycon. Deze grote spelers hebben meestal een aantal sub-websites die de technologie van het moederbedrijf gebruiken. In de Bijlage C staat een overzicht van alle websites. De verschillende technologieën & verdienmodellen Door adresgegevens en jaarverbruik van gas en stroom op te geven in de online vergelijkingstool zoekt deze de goedkoopste energieaanbieding van het moment. Klinkt makkelijk, maar in werkelijkheid is het vergelijken van energieaanbiedingen zeer ingewikkeld. De aanbieders die in de vergelijkingstool komen bovendrijven hebben vaak meerdere producten die verschillend zijn geprijsd; bijvoorbeeld één product met groene, en één product met grijze energie. 4 Daarnaast worden de producten in verschillende contractvormen aangeboden: met variabele of vaste tarieven en met looptijden van 1, 2 of 5 jaar. Voor gastarieven worden soms per regio andere vastrecht tarieven berekend, de prijs kan dus ook nog per postcode verschillen. Daar bovenop komen nog actiekortingen. Veel modules van de vergelijkingssites bevatten diverse filters waarmee gebruikers de variabelen kunnen beïnvloeden. Energievergelijkingssites zijn dan ook complexe sites waar grote marketing- en ICT afdelingen dagelijks aan sleutelen om er voor te zorgen dat alles blijft werken. Energiebedrijven maken maandelijks (of zelfs vaker) nieuwe aanbiedingen, acties en pakketten die dan allemaal verwerkt moeten worden in de vergelijkingstools. Wij onderscheiden verschillende hoofdtypen energievergelijkers: 1. Primaire energievergelijkers 2. Secundaire energievergelijkers 3. Doorklik energievergelijkers Het is zelfs voor een geoefende kijker vaak lastig om te achterhalen wat voor type energievergelijker een vergelijkingssite is. 4 Groene energie is energie uit hernieuwbare bronnen als wind, zon en water. Grijze energie wordt gewonnen uit niet hernieuwbare bronnen als kolen, gas en uranium. ENERGIE VERGELIJKEN 2017 ONLINE ENERGIEVERGELIJKERS EN DUURZAAMHEID 7

8 Primaire energievergelijker Primaire energievergelijkers beheren zelf alle infrastructuur die nodig is om aanbiedingen van diverse energieleveranciers inzichtelijk te maken. Ze ontwikkelen de technologie van de vergelijkingsmodule. Ze plaatsen dagelijks actuele prijzen van alle energieaanbiedingen in deze vergelijkingsmodule. Ze maken afspraken met energiebedrijven over de beloningen die per overstapper worden uitbetaald. Ze onderhouden meestal ook een klantenservice. De meeste primaire vergelijkers onderhouden ook s die de technologie van het moederbedrijf gebruiken. Daarnaast bieden zij hun vergelijkingsmodule aan op verschillende websites. Vergoeding De partijen achter de primaire energievergelijkers krijgen van de energiebedrijven een vergoeding van gemiddeld circa 50,- per overstapper. De hoogte van dat bedrag hangt vooral af van de looptijd van een verkocht contract. Een energiecontract van één jaar levert minder op dan een contract met een looptijd van vijf jaar. Daarnaast levert een dual fuel (stroom én gas) contract meer op dan een contract met alléén stroom of alléén gas. De primaire energievergelijkers zijn: Eigenaar Bencom Group Overstappen.nl Holding B.V. Pricewise B.V. SwitchCo BV (The Switch Company) Achmea Internet Connections B.V. Meest bekende website gaslicht.com overstappen.nl, easyswitch.nl pricewise.nl energieleveranciers.nl independer.nl energievergelijker.nl Secundaire energievergelijker Modules Een aantal van de zojuist omschreven primaire energievergelijkers bieden modules aan die op andere websites geplaatst kunnen worden. Deze modules (ook wel iframes of engines genaamd) zijn dus primaire energievergelijkers in het klein, zij bevatten de essentie van de primaire energievergelijker en zijn via internet doorlopend verbonden met de database waarop ook de primaire energievergelijker draait. Primaire energievergelijkers kunnen deze modules zelf op websites plaatsen of uitlenen aan derden. 8 ENERGIE VERGELIJKEN 2017 ONLINE ENERGIEVERGELIJKERS EN DUURZAAMHEID

9 Hoe werkt een? Een is een vergelijkingssite die de vergelijkingsmodule van een primaire energievergelijker integreert in de eigen website. Omdat de vergelijkingsmodule direct aan de database van de primaire vergelijker is gekoppeld zijn de resultaten in de secundaire energievergelijker meestal identiek aan die van de primaire. In een kunnen bezoekers prijzen vergelijken en direct een contract afsluiten. Dat contract komt bij de primaire energievergelijker binnen en wordt daar verder afgehandeld. De is slechts een wederverkoper en onder houdt meestal zelf geen contacten met de energieleveranciers. Vergoeding De eigenaar van de ontvangt een beloning (kickbackfee) van tussen de 10 en 20 per overstapper van de primaire energievergelijker die de module ter beschikking stelt. Waarom al die secundaire vergelijkers? De eigenaren van de vergelijkingssites presenteren één en dezelfde vergelijkingsmodule graag op meerdere websites. Ze zijn dan in technisch opzicht en qua productaanbod identiek, maar de look & feel verschilt soms enorm. Zo kunnen verschillende doelgroepen worden bereikt. In andere woorden: de kans dat er een vis wordt gevangen neemt toe naarmate er meer netten worden uitgeworpen. Doorklik energievergelijker Een wordt soms ook wel affiliate vergelijker, lead generator of publisher genoemd. Deze websites verdienen geld met affiliate marketing. Ook hier worden lijstjes weergegeven waarin bezoekers aanbiedingen van energiebedrijven kunnen vergelijken. Maar als ze uiteindelijk een contract willen afsluiten dan worden ze doorgestuurd naar de website van de gekozen energieleverancier. Op de website van de energieleverancier moeten de bezoekers dan meestal opnieuw hun gegevens invullen en kunnen zij een contract aanvragen. De grote speler die modules aanbiedt voor dit soort websites is Daisycon. Wat doet een affiliate marketingorganisatie (zoals Daisycon)? Een affiliate marketingorganisatie maakt aan de ene kant afspraken met een groot aantal bedrijven (o.a. energiebedrijven) die (energie-)producten via internet willen promoten. Aan de andere kant worden afspraken gemaakt met personen en organisaties die via hun websites, nieuwsbrieven en s willen helpen om de producten aan de man te brengen. Een voorbeeld: adverteerders (bijv. Nuon) kunnen hun promotiematerialen aanleveren bij Daisycon. Deze promotiematerialen worden door zogenaamde publishers (website eigenaren) opgepakt en geplaatst op hun websites. Iedereen kan een publisher worden: kwestie van een account aanmaken bij Daisycon, promotiematerialen downloaden en op de eigen website plakken. Als bezoekers van de website op zo n advertentie klikken komen ze uit op een webpagina waarop het betreffende product wordt aangeboden. De affiliate marketing organisatie (bijv. Daisycon) houdt bij wanneer er wordt geklikt en of de klik uiteindelijk leidt tot een conversie. ENERGIE VERGELIJKEN 2017 ONLINE ENERGIEVERGELIJKERS EN DUURZAAMHEID 9

10 Een conversie betekent in het geval van een energievergelijker dat er een nieuw energiecontract wordt afgesloten. Pay per sale (PPS) Als een bezoeker op de advertentie klikt en even later een contract afsluit dan betaalt de adverteerder (Nuon) een vergoeding aan de publisher. Daarnaast betaalt de adverteerder, in ons voorbeeld Nuon ook een vergoeding aan Daisycon bij elke geslaagde transactie. Daarnaast betaalt de adverteerder maandelijkse abonnementsgelden aan Daisycon. Publishers kunnen bedragen tussen 25 (variabel contract) en 80 (vijfjarig contract voor stroom & gas) verdienen. Wat opvalt bij deze s is dat de prijzen van de stroom en gasproducten op deze websites hoger zijn dan de prijzen op de websites van de energieleverancier waar men vervolgens op uitkomt en waar men uiteindelijk ook een energiecontract kan afsluiten. De reden hiervoor is vermoedelijk dat de prijzen op de doorklik websites niet altijd goed worden bijgehouden. Groene filters en labels Klanten kunnen op vergelijkers het aanbod aanpassen door fi lters toe te passen. Er zijn bijvoorbeeld vaak fi lters aanwezig waarmee men alléén eenjarige contracten kan selecteren. Een groene fi lter bestaat meestal uit een knop waarop bijvoorbeeld groene energie of duurzaam staat of uit een klein keuzemenu waaruit men kan kiezen tussen groene stroom en grijze stroom. De knop staat meestal boven of naast de vergelijkingsmodule, maar soms is het ook even zoeken. Aan welke criteria energieaanbieders moeten voldoen om bij het toepassen van groene fi lters in de vergelijking naar boven te komen, wordt meestal niet of nauwelijks omschreven. Los van het feit of ze goed werken of niet is een fi lter voor groene stroom inmiddels op elke energievergelijker te vinden. Er zijn nog maar weinig sites die speciale fi lters voor groen gas aanbieden. HIER klimaatbewust label Van een andere orde is het HIER logo dat op independer.nl verschijnt. Het HIER klimaatbureau is een organisatie die zich inzet tegen klimaatverandering, het logo suggereert dan ook sterk dat producten met dit logo iets zouden bijdragen aan het tegengaan van klimaatverandering. Omdat HIER alleen naar producten kijkt en niet naar het hele bedrijf 5 kunnen producten van bedrijven die volgens het duurzaamheidsonderzoek in de meest vervuilende categorie vallen (bijvoorbeeld van Nuon, eigenaar van een kolencentrale en Delta, eigenaar van een kerncentrale) het logo voeren. 5 In hoofdstuk 3 wordt uitgelegd waarom dit essentieel is. 10 ENERGIE VERGELIJKEN 2017 ONLINE ENERGIEVERGELIJKERS EN DUURZAAMHEID

11 Online marketing Meer dan potentiële klanten typen maandelijks energie vergelijken, het meest gebruikte zoekwoord op energiegebied, in op Google. Dit is slechts één van de vele zoekwoorden die leiden naar de vergelijkers. De meeste mensen klikken vervolgens op één van de links op de eerste resultatenpagina van Google. De gemiddelde consument gaat hier op af en dus is het dringen op deze pagina. Alle energievergelijkingssites willen niets liever dan een toppositie op deze eerste pagina van Google. Er zijn twee manieren om zo n toppositie te verwerven: via organisch verkregen relevantie of simpelweg door te betalen. Een website wordt organisch beter vindbaar als deze bijvoorbeeld veel relevante content bevat en goed verlinkt is op internet. Ook een goede websitenaam (url) helpt. Een url die lijkt op een veel gebruikte zoekterm is ideaal. Energie vergelijken is het meest relevante zoekwoord (keyword) voor deze branche. Daarom zijn er veel vergelijkingssites met bijna identieke namen: Energievergelijken.nl, Energievergelijker.nl, Energieprijzenvergelijken.com, Energieprijzen-vergelijken.nl. De betaalde variant is welbekend. Via Google Adwords worden advertenties bovenaan de pagina met Google resultaten gekocht. Hoe meer een partij op een zoekwoord biedt, hoe hoger en hoe vaker de advertentie in beeld komt. Voor een zoekwoordcombinatie als Energie vergelijken wordt er soms tussen de 5,- en de 10,- per klik geboden. Wanneer iemand energie vergelijken googelt en op de bovenste betaalde link klikt, dan is de eigenaar van die vergelijkingssite 5 euro kwijt, ongeacht of die persoon vervolgens overstapt of niet. Voorgesteld Zoekwoord bod in US Dollar Prognose hoeveelheid maandelijkse zoekopdrachten Energieleverancier $35, Stroomleverancier $19, Groene stroom $11, Overstappen energie $11, Groene energie $10, energie vergelijken $7, Energievergelijker $4, Tabel uitgezocht in Google Adwords Energie vergelijken is weliswaar het meest populaire zoekwoord, maar voor energieleverancier wordt nog veel meer geld geboden. Dat komt omdat mensen die dat woord gebruiken blijkbaar beter converteren. Met andere woorden: ze zijn al verder in hun oriëntatie proces en dus sneller geneigd om ook daadwerkelijk over te stappen. Elk jaar overstappen? Energiebedrijven maken hun aanbiedingen op de vergelijkingssites vaak extra aantrekkelijk door actietarieven, welkomstbonussen en gadgets aan te bieden. Alles om een nieuwe klant binnen te halen. Door de hoge instapkortingen levert die klant in het eerste jaar nauwelijks inkomsten op voor het energiebedrijf, soms wordt er zelfs verlies geleden op een klant. De hoge eenmalige welkomstbonussen worden verwerkt in het tarief dat de klant vaak alleen in ENERGIE VERGELIJKEN 2017 ONLINE ENERGIEVERGELIJKERS EN DUURZAAMHEID 11

12 het eerste jaar betaalt. Het energiebedrijf gaat pas verdienen als de klant langer dan een jaar blijft: dan gaat de consument de werkelijke prijs betalen voor zijn gas en elektriciteit. Veel slapende consumenten zijn zich hier niet van bewust. Contractwekker Helaas voor de energiebedrijven: na een jaar verstuurt de contractwekker die de meeste overstapsites aanbieden een notificatie aan de klant: Uw jaarcontract verloopt, tijd om weer op jacht te gaan naar nieuwe kortingen. De overstapsites willen het overstappen gaande houden, tenslotte is het business model hierop gebaseerd. Klanten worden rondgepompt in het circuit van vergelijkingssites en goedkope energieaanbieders. De professionele overstapper gaat elk jaar opnieuw vergelijken en kiest elk jaar opnieuw het goedkoopste aanbod. Killing voor de energiebedrijven die deze klanten een jaar eerder met een te grote korting hebben binnengehaald. En met duurzaamheid heeft dit alles natuurlijk niets te maken. 3. Wat is duurzaam? Intentie van de groene overstapper Aan de stroom die thuis uit het stopcontact komt is helaas niet te zien of het om groene of grijze stroom gaat. En ook voor gas geldt: het is thuis niet te zien of dat wat uit de gaskraan stroomt grijs, biogas of CO 2 gecompenseerd gas is. Klanten die kiezen voor groene energie hebben vaak ideële motieven, ze denken bijvoorbeeld: Ik wil iets goeds doen voor het milieu. Ik wil klimaatverandering tegengaan. Ik wil meer duurzame energie Ik wil minder CO 2 uitstoot. De energiemarkt is extreem complex. Greenwashing ligt op de loer. Men kan niet van een gebruiker van een energievergelijker verwachten dat hij of zij kan beoordelen of een groen energieproduct uiteindelijk brengt wat het belooft. Van een professionele energievergelijker mag wél verwacht worden dat de intentie van een klant wordt gerespecteerd. En dan is het niet voldoende als een energieproduct (bijvoorbeeld groene stroom) oppervlakkig bekeken groen is, maar wel afkomstig is van een energiebedrijf dat vooral investeert in kolen en gas. Dat is echt niet wat klanten willen als ze kiezen voor groene energie! Daarom zou een energievergelijker een energieproduct pas als duurzaam of groen mogen bestempelen als het ook afkomstig is van een energiebedrijf dat op een relevante wijze bezig is met duurzame energie. Overstappen naar een groene energieleverancier is mits het nieuwe energiebedrijf goed is gekozen - ook een effectief middel om de CO 2 -uitstoot terug te dringen: wie van grijze naar groene stroom overstapt stoot jaarlijks gemiddeld 1600 kilo CO 2 minder uit. Als er tegelijk ook gekozen word voor groen gas wordt er nog eens 2450 kilo CO 2 voorkomen ENERGIE VERGELIJKEN 2017 ONLINE ENERGIEVERGELIJKERS EN DUURZAAMHEID

13 Dit mooie verhaal gaat alleen maar op als er wordt gekozen voor écht groene stroom en groen gas van een duurzame leverancier. Wat is écht groene stroom? Echt groene stroom moet voldoen aan twee voorwaarden: De stroom moet afkomstig zijn uit in Nederland opgewekte groene stroom uit wind, zon, groene biomassa en waterkracht (om sjoemelstroom uit te sluiten). De stroom moet afkomstig zijn van een 100% duurzaam bedrijf (om te voorkomen dat er alsnog wordt geïnvesteerd in fossiel of kernenergie). Wat is sjoemelstroom? Ruim een derde van alle elektriciteit wordt in Nederland als groene stroom verkocht. Maar slechts 11% van de Nederlandse stroomproductie komt uit duurzame bronnen. 7,8 De rest wordt vergroend d.m.v. geïmporteerde Garanties van Oorsprong (GvO s); groencertificaten die voor het grootste deel afkomstig zijn uit al lang bestaande Noorse waterkrachtcentrales. 9 De fysieke stroom uit die centrales wordt hoofdzakelijk in Noorwegen zelf gebruikt, de GvO s worden als extraatje op de internationale markt verhandeld. Met andere woorden, het echte resultaat dat de markt voor groene stroom voor Nederland zou moeten opleveren - meer productie van groene stroom ten koste van grijze stroom - ontbreekt. Alle inspanningen hebben tot nu toe vooral geleid tot een handel in papieren door energiebedrijven die zichzelf willen positioneren als aanbieders van groene stroom, zonder dat ze deze in voldoende mate produceren. Het op papier vergroenen van een Nederlands huishouden voegt helemaal niets toe aan de productie van meer duurzame energie, niet in Nederland en ook niet in Noorwegen. Het is spotgoedkoop om op deze manier groene stroom aan te bieden - we hebben het over ongeveer één euro per huishouden per jaar. Groene stroom die in werkelijkheid bestaat uit grijze stroom plus Noorse waterkracht-gvo s noemen wij daarom sjoemelstroom. Beoordeling van energiebedrijven op duurzaamheid Energiebedrijven hebben vaak meerdere bedrijfstakken. Activiteiten waar we naar kijken als we de duurzaamheid van een stroomleverancier willen beoordelen zijn: (des)investeringen in stroomopwekking, eigen productie van stroom, de inkoop van stroom: zowel direct bij de bron als op de markt, de levering van stroom. De Consumentenbond, Natuur & Milieu, Greenpeace en WISE hebben een model ontwikkeld waarmee beoordeeld wordt of de duurzame activiteiten van een stroomleverancier ook significant zijn ten opzichte van de milieubelasting van de totale bedrijfsvoering. Dat model, waarvan de resultaten weergegeven worden in het onderzoek naar de duurzaamheid van de 7 Hernieuwbare energie in Nederland 2015, rapport CBS 8 In de inleiding van dit rapport staat dat slechts 6% van alle energie die in Nederland wordt geproduceerd duurzaam is. Let op! Er is een verschil tussen energieproductie (6% duurzaam) en stroomproductie (10% duurzaam)! 9 De meeste geïmporteerde GvO s komen uit Noorwegen (26 procent), Zweden (19 procent) en Frankrijk (16 procent) (CertiQ 2016). ENERGIE VERGELIJKEN 2017 ONLINE ENERGIEVERGELIJKERS EN DUURZAAMHEID 13

14 Nederlandse stroomleveranciers, 10 schetst een transparant totaalbeeld van de duurzaamheid van de Nederlandse stroomleveranciers. Hierbij wordt veel verder gekeken dan het stroomproduct dat klanten kopen. Zit er achter het groene imago van de stroomleverancier een multinationaal concern dat vooral investeert in kolencentrales? Hoeveel kilowatturen stroom heeft het bedrijf werkelijk zelf geproduceerd? Hoeveel stroom is er ingekocht, en via welke kanalen? Welke rol spelen de certifi caten voor groene stroom - krijgen klanten niet toch sjoemelstroom geleverd? Al deze aspecten worden in dit onderzoek nauwkeurig geanalyseerd en op duurzaamheid beoordeeld. Het meest recente onderzoek naar de duurzaamheid van de Nederlandse stroomleveranciers werd in oktober 2016 gepubliceerd. Het resultaat is deze ranking: LEVERANCIER EINDCIJFER DE Unie Pure Energie Qurrent Vandebron Greenchoice Huismerk Energie HVC Eneco Hezelaer Energy Scholt Energy Control Budget Energie ENGIE Noordelijk Lokaal Duurzaam Fenor EnergieFlex NieuweStroom Energiedirect.nl (Essent/RWE) E.ON DVEP Energie UnitedConsumers Innova Energie NLE Greenfoot MAIN Energie Oxxio (Eneco) Qwint Robin Energie Sepa Green VanHelder Anode Energie DGB Energie Nuon (Vattenfall) DELTA Essent (RWE) 8,4 7,9 7,5 7,0 6,4 6,2 5,9 5,7 5,7 5,5 5,4 5,0 4,6 4,6 4,5 4,5 4,4 4,4 4,3 4,3 4,3 4,3 4,3 4,3 4,3 4,2 4,2 4,2 3,7 3, ,6 10 Onderzoek naar de duurzaamheid van de Nederlandse stroomleveranciers van de Consumentenbond, Natuur & Milieu, Greenpeace & WISE - oktober ENERGIE VERGELIJKEN 2017 ONLINE ENERGIEVERGELIJKERS EN DUURZAAMHEID

15 Wat is écht groen gas? Als iemand een energiecontract afsluit dan omvat dat in de meeste gevallen naast elektriciteit ook gas om mee te koken en de CV ketel mee te stoken. Zowel stroom als gas bestaan in een groene en een grijze variant. In tegenstelling tot groene stroom is het voor veel mensen onduidelijk wat groen gas nu eigenlijk is. Allereerst is er een onderscheid tussen biogas en CO 2 gecompenseerd gas. Beiden worden namelijk met de term groen gas aangeduid. Biogas Biogas is gas uit biomassa zoals rioolslib, mest, tuinafval, of resten groenten en fruit. Vergisting is het proces waarbij dit organisch materiaal omgezet wordt naar biogas. Omdat dit gas ontstaat uit biomassa is het hernieuwbaar, in tegenstelling tot aardgas dat bijdraagt aan het opraken van fossiele brandstoffen en de daarmee gepaard gaande uitstoot van broeikasgassen. Zolang afgedankte biomassa gebruikt wordt voor het produceren van groen gas en er geen concurrentie ontstaat met de voedselproductie is de milieuwinst van groen gas ten opzichte van het gebruik van aardgas groot. Het groene gas wordt aan het aardgasnetwerk toegevoegd en komt zo bijvoorbeeld bij huishoudens terecht. Groen biogas is - eenmaal toegevoegd op het gasnetwerk - natuurlijk niet meer van aardgas te onderscheiden. Om de herkomst te kunnen garanderen wordt groen gas net als elektriciteit gekoppeld aan certificaten die precies vastleggen hoe en waar het groene gas is geproduceerd. Het aandeel groen gas is in Nederland nog erg klein: niet meer dan 1 procent van de totale gasvoorziening. CO 2 gecompenseerd gas Als we het hebben over CO 2 gecompenseerd gas of klimaat gecompenseerd gas gaat het eigenlijk over het gebruik van aardgas waarvan de CO 2 uitstoot wordt gecompenseerd door diverse initiatieven, zoals de aanplant van bossen of investeringen in duurzame energieopwekking. Energieleveranciers die CO 2 gecompenseerd gas aanbieden kopen meestal certificaten in waarmee ze kunnen bewijzen dat er ook echt CO 2 -compensatie plaatsvindt, bijvoorbeeld bij Goldstandard: het meest strenge internationale keurmerk voor klimaatcompensatie. Door evenveel certificaten te kopen als klanten aan gas verbruiken kan de netto CO 2 uitstoot hierdoor tot nul gereduceerd worden. Het gaat dan vaak wel om projecten die overal in de wereld uitgevoerd kunnen worden. Omdat er met gecompenseerd gas nog steeds fossiele brandstof wordt verstookt, blijft het een minder duurzame optie dan het gebruiken van groen biogas. Omdat productie van biogas op grote schaal voorlopig niet aan de orde is, is CO 2 gecompenseerd gas desalniettemin een goed alternatief. De Nederlandse stroomleveranciers bedoelen praktisch altijd CO 2 gecompenseerd gas als zij het hebben over groen gas. Ook de energievergelijkers gebruiken de term groen gas op deze manier. ENERGIE VERGELIJKEN 2017 ONLINE ENERGIEVERGELIJKERS EN DUURZAAMHEID 15

16 4. Onderzoek duurzaamheid energievergelijkers Onderzoeksvragen De hoofdvraag achter het onderzoek: Welke energievergelijkers zijn betrouwbaar als het gaat om de keus voor een duurzame energieleverancier? In het onderzoek hebben we die vraag verdeeld in drie subvragen: 1. Kan met behulp van de groene filters die de meeste vergelijkingssites aanbieden een keuze voor een écht duurzaam energiebedrijf gemaakt worden? 2. Biedt de vergelijkingssite een service voor mensen die zelf stroom produceren? En wordt het terugleveren van stroom correct in de vergelijking verwerkt? 3. Worden correcte standaard verbruikcijfers (vooraf ingevulde geschatte cijfers over gas- en stroomverbruik) gehanteerd? Hieronder volgt per subvraag een toelichting: 1. Kan met behulp van de groene filters die de meeste vergelijkingsites aanbieden een keuze voor een écht duurzaam energiebedrijf gemaakt worden? Groene filters zijn selectiemiddelen in de vergelijkingstool waarmee een keuze gemaakt kan worden voor een type stroom en/of gas. Meestal zijn er opties zoals 100% duurzaam of alleen groene stroom opgewekt in Nederland of alleen CO 2 gecompenseerd gas. Om dit te testen hebben we in de vergelijkers alle beschikbare groene filters aangezet en vervolgens de eerste tien resultaten genoteerd. Deze resultaten toetsten we vervolgens aan de ranking uit het onderzoek naar de duurzaamheid van de Nederlandse stroomleveranciers. 11 In dat onderzoek worden de meest duurzame stroomleveranciers de Voorlopers genoemd. De als minder duurzaam beoordeelde energiebedrijven worden Volgers en Vervuilers genoemd. Vergelijkers die bij gebruik van de groene filters alleen maar Voorlopers in de top 10 laten zien, krijgen de maximale score (5 punten). Vergelijkers die alleen in de top 5 Voorlopers laten zien maar op de plaatsen 6 t/m 10 ook Volgers en/of Vervuilers laten zien, krijgen 3 punten. Vergelijkers die ook in de top 5 Volgers en/of Vervuilers laten zien, krijgen nul punten. Tijdens deze steekproef kwamen we in de top 10 van de vergelijkers ook energiebedrijven tegen die nog helemaal niet zijn onderzocht op duurzaamheid, zoals bijvoorbeeld de aanbieders Vastelastenbond en Vrijopnaam. In dat geval werd een punt afgetrokken, het is immers onduidelijk op grond waarvan de energievergelijkers besloten hebben dat het om een duurzaam energiebedrijf gaat. 11 Onderzoek naar de duurzaamheid van de Nederlandse stroomleveranciers van de Consumentenbond, Natuur & Milieu, Greenpeace & WISE - oktober ENERGIE VERGELIJKEN 2017 ONLINE ENERGIEVERGELIJKERS EN DUURZAAMHEID

17 Correct gebruik van begrippen Veel energievergelijkers gebruiken begrippen als groene energie, duurzaam, groen en grijs. Vaak is niet duidelijk wat er met die begrippen wordt bedoeld en of zij van toepassing zijn op het productonderdeel stroom, gas of allebei. Als begrippen als groene energie, 100% duurzaam, of grijze energie worden gebruikt, mag worden verwacht dat deze zowel het stroom- als ook het gasdeel van het product omvatten. Stroom hoort te gaan over het elektriciteitsdeel en gas over het aardgasdeel van het energieproduct. In praktisch alle vergelijkers komen we filters met de naam groene stroom tegen, maar slechts in enkele een apart filter voor gas. Veel vergelijkers besteden dus helemaal geen aandacht aan gas. Als de filter groene stroom aangevinkt wordt, is het niet duidelijk of dat wel of niet iets over het gas-deel van de levering zegt. Daarom hebben wij ook het gebruik van begrippen in de filters en in de toelichtingen bij de filters beoordeeld, en wel op volgende punten: Worden begrippen als energie, stroom en gas correct gebruikt? Is het duidelijk op welke productonderdelen (stroom, gas of allebei) de filters van toepassing zijn? 2. Biedt de vergelijkingssite een service voor mensen die zelf stroom produceren? En wordt terugleveren van stroom correct in de vergelijking verwerkt? Dit onderdeel hebben we toegevoegd omdat steeds meer mensen zelf stroom opwekken, meestal door middel van zonnepanelen. De hoeveelheid stroom die nodig is om deze eigen stroomvoorziening aan te vullen, hangt dan af van de hoeveelheid stroom die het huishouden zelf opwekt. Dit heeft vanzelfsprekend ook invloed op de jaarlijkse kosten van een stroomproduct. We hebben daarom onderzocht of eigen stroomproductie werd meegewogen in het aanbod van energieproducten en bijbehorende kosten. Daarnaast komt het soms voor dat mensen meer stroom opwekken dan gebruiken. We hebben daarom ook onderzocht of de zogenaamde teruglevertarieven (dit zijn vergoedingen die energieleveranciers aan huishoudens betalen wanneer zij stroom leveren aan het net) overeenkomen met de tarieven die de energiebedrijven zelf communiceren. 3. Worden correcte standaard verbruiksgegevens (vooraf ingevulde waarden over gas- en stroomverbruik) gebruikt? Aanbod op maat Volgens de wettelijke bepalingen hoort iedereen die aan consumenten een vergelijking tussen verschillende energieaanbieders aanbiedt ook een concreet aanbod te doen dat op de persoonlijke situatie van de consument van toepassing is, zodat de consument een reëel beeld krijgt van de daadwerkelijke kosten van het aanbod. Hoe dit moet heeft de ACM in het document Aanbod op maat omschreven. ENERGIE VERGELIJKEN 2017 ONLINE ENERGIEVERGELIJKERS EN DUURZAAMHEID 17

18 De aanbieder dient hierbij rekening te houden met: postcode en huisnummer van de consument, zodat hij het aanbod kan afstemmen op de regionale componenten die op de consument van toepassing zijn en rekening kan houden met het soort meter waarover het leveringsadres beschikt. het historische verbruik: de consument moet zijn meest recente beschikbare verbruik (bijvoorbeeld van de laatste jaarafrekening) kunnen geven, zodat het aanbod toegespitst is op zijn daadwerkelijke verbruik. de mogelijke omstandigheid dat een consument zelf stroom opwekt. Aanbieders dienen zich aantoonbaar zo veel mogelijk in te spannen om de consument zijn meest recente beschikbare verbruik en zijn adresgegevens te laten invullen. Alleen wanneer het onmogelijk is voor de aanbieder om voor de consument de gegevens te achterhalen en de consument zelf de gegevens ook niet kan of wil invullen, dan mag de aanbieder zelf een indicatie van het verbruik voor die specifieke consument geven. In de praktijk zien we dat veel energievergelijkers deze richtlijnen onvoldoende ter harte nemen. Vooraf ingevulde velden voor eigen verbruiksgegevens zijn standaard Bij het overgrote deel van de vergelijkingstools (77,5%) wordt sterk gestuurd op het gebruik van een schatting, namelijk doordat standaard verbruiksgegevens al staan ingevuld 12 zodra de consument de vergelijkingssite bezoekt. Deze vooraf ingevulde waarden kunnen door de consument aangepast worden. Bij 22,5% (18 van de 80) van de vergelijkingstools waren de invulvelden voor verbruiksgegevens leeg, waardoor deze varianten een goede beoordeling krijgen voor de mate waarin het invullen van de eigen reële verbruiksgegevens wordt gestimuleerd. Kanttekening hierbij is dat het schatten van de verbruiksgegevens bij de meeste vergelijkingstools nog steeds een prominent aanwezige optie is. Gedragsonderzoek Uit gedragsonderzoek weten we dat mensen niet snel geneigd zijn standaard instellingen te wijzigen, ook wanneer het gaat om belangrijke thema s (zoals bijvoorbeeld donorregistratie). Dit gaat dus ook op voor standaardinstellingen van een vergelijkingswebsite. Wanneer er vooraf geschatte verbruiksgegevens staan, is de drempel voor de consument hoog om deze gegevens te wijzigen. Om consumenten ertoe aan te zetten het eigen energieverbruik in te vullen, is het daarom ten eerste wenselijk dat deze in eerste instantie leeg zijn, en niet bij voorbaat geschatte verbruiksgegevens weergeven. In het geval er wél een schatting van de verbruiksgegevens wordt gemaakt, is het ten tweede belangrijk dat deze waarden dicht bij het reële verbruik van de consument komen. Beide aspecten hebben we in dit onderzoek meegenomen. 12 Verbruiksgegevens worden op verschillende wijze vooraf ingevuld: doordat geschatte verbruikswaarden voor gas en stroom al in de invulvelden staan weergegeven, óf doordat het verbruik aangegeven is door een aantal voorgeselecteerde poppetjes die de gezinsgrootte weergeven [vaak twee], gekoppeld aan geschatte verbruiksgegevens die vaak pas in de tweede stap, wanneer de vergelijking heeft plaats gevonden, zichtbaar worden. 18 ENERGIE VERGELIJKEN 2017 ONLINE ENERGIEVERGELIJKERS EN DUURZAAMHEID

19 Zijn de geschatte verbruiksgegevens realistisch? Bij het invullen van de verbruiksgegevens zijn we uitgegaan van NIBUD gegevens voor een gemiddeld stroom- en gasverbruik van twee personen per huishouden (2990 kwh stroom/ 1430m 3 gas per jaar). Voor het elektriciteitsverbruik hebben we uitgezocht in hoeverre vooraf ingevulde waarden afweken van het gemiddeld verbruik van 2990 kwh voor een huishouden van twee personen. Hoe groter de afwijking naar beneden, hoe slechter de beoordeling. Slechts 3,8% van de energievergelijkers werd op dit punt goed beoordeeld. Ruim een derde scoorde slecht of zeer slecht. Inschatting stroomverbruik gemiddeld huishouden goed 3,8% redelijk 6,3% matig 32,5% onvoldoende 22,5% slecht 6,3% zeer slecht 28,8% De mate waarin energievergelijkers een juiste schatting maken van het stroomverbruik van een gemiddeld huishouden (afgerond op twee personen), in percentages weergeven. Voor het gasverbruik hebben we beoordeeld in hoeverre vooraf ingevulde waarden afweken van het gemiddelde verbruik van 1430m 3 per jaar. Ook hier was het criterium: hoe groter de afwijking naar beneden, hoe slechter de beoordeling. Op dit onderdeel scoorde 11,5% scoorde goed. Meer dan driekwart scoorde slecht of zeer slecht. ENERGIE VERGELIJKEN 2017 ONLINE ENERGIEVERGELIJKERS EN DUURZAAMHEID 19

20 Inschatting gasverbruik gemiddeld huishouden goed 11,5% redelijk 11,5% slecht 48,7% zeer slecht 28,2% De mate waarin energievergelijkers een juiste schatting maken van het gasverbruik van een gemiddelde woning, in percentages weergeven. Samenvattend blijkt uit deze resultaten dat de vooraf ingevulde standaard verbruiksgegevens voor gas en stroom die in de energievergelijkers worden gehanteerd overwegend lager zijn dan de gemiddelde verbruikswaarden volgens het NIBUD. Een vergelijking van energieaanbieders gebaseerd op deze te lage verbruikswaarden heeft tot gevolg dat de gebruiker een te rooskleurige inschatting van de energiekosten voorgeschoteld krijgt. Als weken of maanden later de eerste rekeningen bij het huishouden binnen komen kan dat wel even schrikken zijn: het echte stroom- en gasverbruik en dus ook de rekening van het energiebedrijf vallen dan namelijk vaak hoger uit. Totstandkoming ranking, wegingen Om er achter te komen welke energievergelijkers betrouwbaar zijn als het gaat om de keus voor een duurzame energieleverancier hebben wij zoals boven omschreven drie aspecten van de energievergelijkers onderzocht: Kan er met behulp van de groene fi lters een keuze voor een duurzaam energiebedrijf worden gemaakt? Biedt de vergelijkingssite een goede service voor mensen die zelf stroom produceren? Worden correcte standaard verbruiksgegevens gebruikt? Voor elk onderdeel berekenden we een score, uit deze scores werd uiteindelijk een eindscore berekend. Hierbij telde het eerste criterium voor 60% mee in de eindscore, de twee anderen voor ieder 20%. 20 ENERGIE VERGELIJKEN 2017 ONLINE ENERGIEVERGELIJKERS EN DUURZAAMHEID

21 5. Resultaten onderzoek Ranking Scores van enkele belangrijke en/of opvallende vergelijkers (in totaal zijn er 80 websites onderzocht. Volledige overzicht in de bijlage) duurzaamheid filters module zonnepanelen standaard verbruik url info eindscore subscores 0,6 0,2 0,2* gaslicht.com Primaire vergelijker van Bencom 8,2 8,4 10 5,6 wisenederland.nl Secundaire vergelijker van Overstappen.nl 8, ,2 degroeneenergievergelijker.nl Secundaire vergelijker van Overstappen.nl 7,2 7,6 8 5,2 easyswitch.nl Primaire vergelijker van overstappen.nl 6,8 7,6 8 3,2 energievergelijker.nl Primaire vergelijker van Internet Connections 6,8 8,4 8 0,8 energietarieven-vergelijken.com Komparu systeem 6,2 9,2 0 3,2 consumentenbond.nl Secundaire vergelijker van Pricewise 6,0 9,2 0 2,4 overstappen.nl Primaire vergelijker van Overstappen.nl 5,2 7,6 0 3,2 energieleveranciers.nl Primaire vergelijker van SwitchCo 5,1 5,2 0 10,0 independer.nl Primaire vergelijker van Achmea 5, ,2 keuze.nl/energie Secundaire vergelijker van overstappen.nl 3,3 4,4 0 3,2 pricewise.nl Primaire vergelijker van Pricewise 2,5 0,4 8,8 2,4 kieskeurig.nl Secundaire vergelijker van Pricewise 2,5 0,4 8,8 2,4 klimaatgids.nl (doorklik) Komparu systeem 1,8 1,2 0 5,6 vastelastenbond.nl Reseller 1,4 0,4 0 5,6 Greenem.nl Publisher van Daisycon 0, groenestroomvergelijken.com Publisher van Daisycon 0, vergelijk.com Publisher van Daisycon 0, * wegingsfactoren Meest opvallende resultaten De gemiddelde eindscore van alle 80 onderzochte vergelijkers is ruim onvoldoende: 3,1. Er is geen enkele vergelijker die op alle onderzochte criteria hoger dan een zes scoort. De hoogste behaalde eindscore is een 8,2, deze wordt bereikt door de energievergelijkers van Bencom (o.a. gaslicht.com, totaalwijzer.nl) en wisenederland.nl (die draait op een module van overstappen.nl). Omdat de subscore duurzaamheid filters in de berekening van de eindscore het zwaarste weegt en een aantal vergelijkers op dit punt toch goed scoren, eindigen 9 van de 80 energievergelijkers met een score hoger dan een zeven. ENERGIE VERGELIJKEN 2017 ONLINE ENERGIEVERGELIJKERS EN DUURZAAMHEID 21

22 Drie van de belangrijkste spelers (de primaire vergelijkers) scoren een voldoende: Gaslicht. com (Bencom), Easyswitch.nl (Overstappen.nl) en energievergelijker.nl (Internet Connection). De andere grote spelers overstappen.nl, energieleveranciers.nl (SwitchCo) en independer. nl (Achmea) scoren onvoldoende. 60 van de 80 energievergelijkers hebben een score slechter dan 5,6. Subscore Duurzaamheid filters Er zijn drie websites waarop klanten tot een écht duurzaam aanbod kunnen komen mits alle beschikbare groene filters aangezet worden: energietarieven-vergelijken.com (subscore 9,2) consumentenbond.nl (subscore 9,2) wisenederland.nl (subscore 10) De energievergelijker op wisenederland.nl bevat geen aparte duurzaamheidsfilters. WISE maakt die keuze namelijk bij voorbaat en laat uitsluitend producten van duurzame bedrijven als aanklikbare optie in de vergelijker verschijnen. Op wisenederland.nl draait de enige vergelijker die op dit punt een tien scoort. De vergelijkers op energietarieven-vergelijken.com en consumentenbond.nl werken ook uitstekend, ze krijgen wel aftrek op het criterium concreet gebruik van begrippen. Met andere woorden: Ze gebruiken begrippen als groene stroom, groen uit Nederland of duurzaam verkeerd of leggen nergens uit wat men eronder moet verstaan. In veel gevallen worden begrippen in de groene filters ook ronduit misleidend gebruikt: we zien dan dat na het aanvinken van een filter met de naam duurzaam ook producten worden getoond met grijs gas in het pakket. De consument verwacht bij dit soort termen dat het om het totaalpakket (stroom én gas) gaat, en niet slechts een onderdeel ervan. Er zijn 18 energievergelijkers die de fout maken om in de top 10 van hun duurzame aanbod ook energiebedrijven te laten verschijnen die nog helemaal niet zijn onderzocht zijn op duurzaamheid. Er wordt in Nederland jaarlijks uitgebreid onderzoek gedaan naar de duurzaamheid van de stroomleveranciers. Alleen bedrijven die goed uit dit onderzoek komen kunnen worden aangemerkt als duurzaam. Subscore salderen en terugleveren Slechts 25 van de 80 onderzochte websites bieden een service aan voor mensen met zonne panelen. De modules van Bencom en Independer (Achmea) bieden momenteel de beste service aan voor klanten met eigen opwek via zonnepanelen. Ook de teruglevertarieven zijn op hun websites correct verwerkt. 22 ENERGIE VERGELIJKEN 2017 ONLINE ENERGIEVERGELIJKERS EN DUURZAAMHEID

23 Pricewise scoort minder goed met haar zonnepanelen module omdat wij fouten constateerden in de weergegeven teruglevertarieven. Die waren lager dan de werkelijke teruglevertarieven van de betreffende energieleveranciers. Ook een aantal websites met de EasySwitch/ Overstappen.nl-module faciliteren klanten met zonnepanelen. Het salderen van zelf opgewekte elektriciteit kan door deze websites prima worden verwerkt. Alleen bij het invoeren van zeer grote volumes aan zelf opgewekte stroom, het scenario waarin klanten meer stroom produceren dan ze verbruiken (en dus terug leveren) gaat het mis. De module geeft dan aan dat er contact moet worden gezocht met een energiespecialist van de klantenservice. Subscore omgang met standaard verbruiksgegevens Slechts één energievergelijker had de standaard gebruiksgegevens correct in de vergelijking ingevuld en scoort dus tien punten: energieleveranciers.nl (van SwitchCo). Independer.nl (Achmea) scoort een 9,2 en besparenkan.nl een 8. Hierna volgen energievergelijking.nl en vergelijken-energie.nl met een 7,6. Als we kijken naar de manier waarop vergelijkingstools een prognose maken van de verwachtte energiekosten, zien we dat hier nog wel het één en ander aan te verbeteren valt. Bij ruim driekwart van de vergelijkingstools worden geschatte verbruiksgegevens standaard vooraf ingevuld, zowel voor de stroom- als het gasverbruik. Omdat uit onderzoek bekend is dat mensen niet snel geneigd zijn standaardinstellingen van een gegeven keuze te wijzigen, is het waarschijnlijk dat een overgroot deel van de gebruikers deze standaardinstellingen ook zal gebruiken, en hooguit het aantal gezinsleden of het type woning (indien mogelijk) zal aanpassen, om de schatting hierop te baseren. Zij krijgen in veel gevallen een te rooskleurige voorstelling van prijzen voorgeschoteld door de energievergelijkingstools. Greenwashing Energievergelijkers zijn altijd op zoek naar domeinnamen (url s) met commerciële potentie. En natuurlijk willen ze ook de groene klanten op hun websites lokken. Een domeinnaam als groenestroomvergelijken in combinatie met een website in groene kleuren en veel blabla over duurzaamheid helpt om via Google klanten te werven die groene stroom producten willen vergelijken. Wat er daadwerkelijk aangeboden wordt op zo n site is meestal zeer teleurstellend als het gaat om duurzaamheid. Dit zijn de drie grootste greenwashers onder de energievergelijkers van 2017: url module van Eindscore onderzoek groenestroomvergelijken.com Daisycon 0 Greenem.nl Daisycon 0 klimaatgids.nl Komparu 1,8 ENERGIE VERGELIJKEN 2017 ONLINE ENERGIEVERGELIJKERS EN DUURZAAMHEID 23