Kale - Leie Archeologische Dienst. Jaarverslag Kale- Leie Archeologische Dienst

Transcriptie

1 Kale - Leie Archeologische Dienst Jaarverslag 2008 Kale- Leie Archeologische Dienst

2 2 Jaarverslag 2008 COLOFON 2009 Kale - Leie Archeologische Dienst, D. Vanhee tenzij anders vermeld Lay-out : D. Vanhee, Kale-Leie Archeologische Dienst Ontwerp voorpagina : I. Callebout, Zquadra Druk & bindwerk : Zquadra, Kortrijk Verantwoordelijk uitgever : Kale - Leie Archeologische Dienst Kasteelstraat 26, 9880 Aalter

3 Kale - Leie Archeologische Dienst 3 INHOUD INLEIDING 7 DEEL I. ALGEMEEN OVER DE KLAD IN RAAD VAN BESTUUR BESTUUR VAN DE KLAD BESTUURSVERGADERINGEN CONTACTGEGEVENS KLAD 9 2. ADMINISTRATIE ELEKTRONISCH BANKIEREN ELEKTRONISCHE AANGIFTE VAN DE BEDRIJFSVOORHEFFING INRICHTING EN UITRUSTING FINANCIËN INLEIDING GEMEENTELIJKE BIJDRAGE PROVINCIALE BIJDRAGE SUBSIDIE VAN DE VLAAMSE OVERHEID BEGROTING EN BALANS FINANCIËLE SITUATIE KLAD HERNIEUWING VAN DE KLAD DEEL II. ARCHEOLOGISCHE WERKING BELEIDSVOORBEREIDENDE TAKEN EN OPVOLGENDE TAKEN CENTRAAL ARCHEOLOGISCHE INVENTARIS ( CAI) LOKAAL ARCHEOLOGISCHE ADVIESKAARTEN ( LAA) ARCHEOLOGISCH ADVIES BESCHERMINGSDOSSIER VELDWERK WERFCONTROLES AALTER - POEKE KASTEELDOMEIN EVERGEM - ERTVELDE HOGE WAL EVERGEM - SLEIDINGE LANGENDAM KNESSELARE - URSEL DRONGENGOED LO25VENDEGEM KASTEEL DIEPENBROECK NEVELE - HANSBEKE AQUAFINTRACÉ NEVELE - HANSBEKE INFRABELWERKEN PROSPECTIES MET INGREEP IN DE BODEM AALTER LANGEVOORDE/GROENDREEF AALTER LOVELD AALTER - BELLEM DE CRAENESTRAAT AALTER - LOTENHULLE BINNENGEBIED DEINZE MOUTERIJDREEF 30

4 4 Jaarverslag DEINZE - BACHTE- MARIA- LEERNE GROENEVELDDREEF DEINZE - MEIGEM LANGEAKKER DEINZE PETEGEM A. D. LEIE NIEUWGOEDLAAN DEINZE - ZEVEREN BLEKERIJ/VINKTSTRAAT EVERGEM HOEKSKE EVERGEM - BELZELE KOOLSTRAAT EVERGEM - BELZELE MOLENHOEK EVERGEM - BELZELE RALINGEN/SCHOONSTRAAT EVERGEM - BELZELE STEENOVENSTRAAT KNESSELARE HOEKESTRAAT KNESSELARE - URSEL ROZESTRAAT LOVENDEGEM MOLENDREEF LOVENDEGEM SUPRABAZAR NEVELE - LANDEGEM P. COCKUYTSTRAAT NEVELE - VOSSELARE HOOGSTRAAT OPGRAVINGEN AALTER LANGEVOORDE/GROENDREEF AALTER LOVELD AALTER MANEWAARDE EVERGEM - BELZELE KOOLSTRAAT EVERGEM - BELZELE MOLENHOEK EVERGEM - BELZELE STEENOVENSTRAAT KNESSELARE - URSEL ROZESTRAAT LOVENDEGEM SUPRABAZAR NATUURWETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK EN PARTNERWETENSCHAPPEN RESTAURATIE EN CONSERVATIE DEPOTWERKING EN ARCHIVERING SENSIBILISERENDE TAKEN EN PUBLIEKSWERKING CONTACTEN MET HET WERKVELD VIA VLAAMSE OVERHEID, VIOE VLAAMSE OVERHEID, AGENTSCHAP R- O PROVINCIE OOST- VLAANDEREN GEMEENTELIJKE DIENSTEN UNIVERSITEIT GENT REGIONALE PARTNERS VRIJWILLIGERS HEEMKUNDIGE KRINGEN INITIATIEVEN TER VERRUIMING VAN HET MAATSCHAPPELIJK DRAAGVLAK VELDEN VOL VERLEDEN EN SPEUREN NAAR SPOREN ERFGOEDDAG 89

5 Kale - Leie Archeologische Dienst OPENMONUMENTENDAG RECONSTRUCTIE VAN DE SITE KNESSELARE - KOUTER NIEUWSBRIEVEN, WEBSITE EN PERS WETENSCHAPPELIJKE PUBLICATIES EN LEZINGEN ARTIKELS RAPPORTEN LEZINGEN ARCHEOLOOG IN DE KLAS 91 DEEL III. PLANNING VOOR 2009(- 2015) ALGEMENE WERKING HERNIEUWING VAN DE KLAD FINANCIËLE AANPAK VAN DE KLAD AANPAK VAN DE KLAD BELEIDSVOORBEREIDENDE EN - OPVOLGENDE TAKEN INVENTARISATIE OPMAAK VAN HET BELEIDSPLAN INTEGRATIE VAN DE ARCHEOLOGISCHE ERFGOEDZORG IN DE RUIMTELIJKE ORDENING EN STEDENBOUW 95 3.VELDWERK WERFCONTROLES EN VOORONDERZOEKEN OPGRAVINGEN NATUUR- EN PARTNERWETENSCHAPPEN RESTAURATIE EN CONSERVATIE DEPOTWERKING EN ARCHIVERING BIBLIOTHEEK DE TERUGKOPPELING NAAR HET PUBLIEK 98 DEEL IV. BEELDVERANTWOORDING 99 DEEL V. BIJLAGEN ( LOSSE BIJLAGEN) 1. VERSLAGEN VAN DE RAAD VAN BESTUUR 2. BEGROTING JAARBALANS 2008

6 6 Jaarverslag 2008

7 Kale - Leie Archeologische Dienst 7 INLEIDING Beste lezer, In het jaarverslag van 2007 zaten een aantal klifhangers; zo hadden het vooronderzoek te Aalter Manewaarde en de werfcontrole te Evergem - Belzele Steenovenstraat archeologische sporen opgeleverd. Het uiteindelijke onderzoek vatte pas begin 2008 aan en het bleek de start te zijn van een hele reeks nieuwe ontdekkingen in de KLADregio. Een overzicht van al deze vondsten en van de verschillende vooronderzoeken vindt u in dit jaarverslag was een druk jaar. En niet alleen op archeologisch vlak. Ook op administratief vlak is er heel wat veranderd. Zo ging dit jaar veel aandacht naar de nakende vernieuwing in 2009 en werd een systeem met elektronisch bankieren ingevoerd. Op het gebied van publiekswerking werden terug inspanningen geleverd om de resultaten zo breed mogelijk te verspreiden. In dit jaarverslag vindt u een overzicht van dit alles, samen met het financieel overzicht. Om het jaarverslag beter leesbaar te maken werd het ingedeeld in 3 grote blokken. Deel I gaat over de administratieve taken binnen de KLAD. Deel II belicht het veldwerk en de publiekswerking. Deel III handelt over de aanpak in De verslagen van de Raad van Bestuur, de begroting 2008 en de eindbalans 2008 met alle stavingsstukken en de facturen zijn opgenomen als losse bijlage. Op deze manier kan het jaarverslag toch opgenomen worden in de bibliotheken en de archieven; de verslagen van de Raad van Bestuur zijn nl. niet openbaar.

8 8 Jaarverslag 2008 DEEL I. ALGEMEEN OVER DE KLAD IN RAAD VAN BESTUUR 1.1 BESTUUR VAN DE KLAD Sinds vorig jaar heeft de KLAD een nieuwe Raad van Bestuur, aangesteld na de algemene vernieuwing van de gemeenteraden en provincieraad bij de verkiezingen van 8 oktober In 2008 waren er geen aanpassingen. Het bestuur ziet er als volgt uit : Voorzitter Martine Bergez (Aalter) Ondervoorzitter Johan Beke (Prov. Oost-Vlaanderen) Ondervoorzitter Hugo Verhaeghe (Nevele) Secretaris Gerda Ginneberge (Deinze) Penningmeester Martine Schelstraete (Knesselare) Leden met effectieve stem : Aalter Deinze Evergem Knesselare Lovendegem Nevele Prov. Oost-Vlaanderen Eveline Eggerick Christoffel Roos Filip Lehouck en Eddy Carette Kris Ally Chris De Wispelaere en Etienne Van Acker Johan Cornelis Luc Lampaert Leden met raadgevende stem : Aalter Deinze Evergem Knesselare Lovendegem Nevele Joost Sturtewagen Tony De Kimpe Kathleen Pisman Roland Bonami Ann Mattheeuws Mia Pynaert Technisch adviseurs : Filip Bastiaen Luc Bauters Wim De Clercq Aalter, Dienst Bevolking Prov. Oost-Vlaanderen, Dienst Monumentenzorg en Cultuurpatrimonium Universiteit Gent, Vakgroep archeologie en oude geschiedenis van Europa Johan Hoorne en David Vanhee intergemeentelijke archeologen KLAD Nancy Lemay Agentschap Ruimtelijke Ordening en Onroerend Erfgoed

9 Kale - Leie Archeologische Dienst 9 Germain Van Beversluys Raf Walgrave Deinze, Dienst Cultuur Nevele, Werkgroep Monumenten, Landschappen en Archeologie Er werd tevens beslist een dagelijks bestuur op te richten waarin de voorzitter, ondervoorzitter, secretaris en penningmeester zetelen om bepaalde zaken snel te beslissen en om de Raden van Bestuur voor te bereiden. 1.2 BESTUURSVERGADERINGEN De Raad van Bestuur kwam in 2008 vier keer samen. 21 februari 2008 Gemeentehuis Lovendegem 4 juni 2008 Gemeentehuis Evergem 3 september 2008 Koetshuis Kasteel van Poeke 5 november 2008 Gemeentehuis Knesselare De verslagen van de Raad van Bestuur zitten in bijlage (zie Deel V. 1 bij de losse bijlagen). 1.3 CONTACTGEGEVENS KLAD Adres: Kale Leie Archeologische Dienst Kasteelstraat 26, 9880 Aalter Tel. en Fax: 051/ Website: info@deklad.be Contactpersoon: David Vanhee (Intergemeentelijke Archeoloog) GSM: 0498/ david.vanhee@deklad.be Contactpersoon: Johan Hoorne (Intergemeentelijke Archeoloog) GSM: 0498/ johan.hoorne@deklad.be

10 10 Jaarverslag ADMINISTRATIE 2.1 ELEKTRONISCH BANKIEREN Dit jaar werd beslist over te gaan op elektronisch bankieren. Om dit gemakkelijk te kunnen doorvoeren kwamen er op alle rekeningen dezelfde mandaten. De 068-rekening blijft een rekening voor kleine uitgaven, terwijl de rest van de uitgaven via de 091-rekening zullen betaald worden. Momenteel staan er op alle rekeningen 4 mandatarissen, met name voorzitter M. Bergez, secretaris G. Ginneberge, penningmeester M. Schelstraete en intergemeentelijk archeoloog D. Vanhee. Eén handtekening ter ondertekening is voldoende, maar als interne controle op de uitgaven zijn er 3 plafonds vastgelegd. 1 ) uitgaven tot 500: beslist door de intergemeentelijk archeoloog, wanneer die passen binnen de begroting en onder controle van de penningmeester; 2) uitgaven boven de 500: worden eerst voorgelegd aan het Dagelijks Bestuur;; 3) speciale of hoge uitgaven: worden eerst voorgelegd aan de Raad van Bestuur. Dit systeem maakt het mogelijk dat de accountant de rekeningen online kan controleren. 2.2 ELEKTRONISCHE AANGIFTE VAN DE BEDRIJFSVOORHEFFING Dankzij een applicatie op de website van het sociaal secretariaat Schaubroeck nv kan de bedrijfsvoorheffing elektronisch aangegeven worden.

11 Kale - Leie Archeologische Dienst INRICHTING EN UITRUSTING Er werden geen grote investeringen of aankopen gedaan in Wel is er werk gemaakt van het herschikken en opruimen van de loods en de inkomhal, zodat deze ruimtes efficiënter kunnen gebruikt worden. Dit zal in 2009 ook gebeuren met de bureauruimte en de werkruimte. Tevens wordt de loods voorzien van meer lichtpunten en extra stopcontacten. De tweede verdieping kan later ingericht worden als extra werkruimte.

12 12 Jaarverslag FINANCIËN 4.1 INLEIDING De begroting voor 2008 is gebaseerd op de bijdragen van de Gemeenten en de Provincie Oost-Vlaanderen en de subsidie 2008 van de Vlaamse Overheid. 4.2 GEMEENTELIJKE BIJDRAGE De gemeentelijke bijdrage is samengesteld uit drie factoren en kan berekend worden met de volgende formule: VB vast bedrag = VB + (aantal ha x OB) + (aantal inwoners x IB) OB IB oppervlaktebijdrage = 0,315 per ha inwonersbijdrage = 0,1125 per inwoner Daarbij wordt de inwonersbijdrage berekend op basis van de bevolkingsgegevens van het jaar onmiddellijk voorafgaand aan het werkingsjaar. Dit is vastgelegd in Art. 20 van de Statuten van de projectvereniging KLAD. In 2008 kreeg de KLAD een totaal van ,73 aan gemeentelijke bijdrages. Respectievelijk 7.495,27 van de gemeente Aalter, 8.385,91 van de stad Deinze, 8.805,80 van de gemeente Evergem, 4.852,08 van de gemeente Knesselare, 4.460,33 van de gemeente Lovendegem en 5.704,34 van de gemeente Nevele. 4.3 PROVINCIALE BIJDRAGE De provinciale bijdrage van Oost-Vlaanderen bedroeg ook dit jaar SUBSIDIE VAN DE VLAAMSE OVERHEID 2008 De resultaatsverbintenis tussen het Agentschap Ruimtelijke Ordening en Onroerend Erfgoed en de KLAD werd goedgekeurd tijdens de Raad van Bestuur van 21 februari De inhoud van deze afsprakennota verschilde niet erg veel van die van de vorige jaren. Deze afsprakennota legt het gebruik van de subsidie vast. In de eerste instantie moet deze gebruikt worden om de loonkost van een intergemeentelijk archeoloog te betalen. Deze archeoloog of eigenlijk de dienst moet instaan voor de volgende taken: Beleidsvoorbereidende taken en -opvolgende taken Opmaken van een overzicht van de archeologische erfgoedwaarden en het actualiseren van de inventaris ervan. Opmaken van een lokale archeologische advieskaart per gemeente, met bijzondere aandacht voor risicogebieden. Integreren van het archeologisch beleid in de structuurplanning en de stedenbouw. Adviseren van belangrijke stedenbouwkundige vergunningen. Bijhouden van een register van alle uitgebrachte adviezen en alle verrichte terreinwerkzaamheden. Opmaken van een beheersplan. Opmaken van een beschermingsdossier.

13 Kale - Leie Archeologische Dienst 13 Houden aan de vergunningsplicht bij prospecties met ingreep in de bodem en opgravingen. Veldwerk Prospecteren met het oog op de detectie van nieuwe vindplaatsen, met bijzondere aandacht voor de risicogebieden. Controleren van bouwwerven. Uitvoeren of laten uitvoeren van noodonderzoek. Opvolging van de vergunde opgravingen in de regio die uitgaan van andere archeologen of instanties. Sensibiliserende en stimulerende taken Aanmoedigen van archeologisch onderzoek in de regio. Fungeren als aanspreekpunt voor de regio en zorgen voor afstemming tussen de verschillende partners. Nemen van initiatieven ter verbreding van het maatschappelijk draagvlak. Aandacht hebben voor de vrijwilligerswerking. Op de hoogte blijven van de recente ontwikkelingen op het vlak van de archeologie. Om een regelmatige en efficiënte werking te garanderen wordt de subsidie in schijven uitbetaald. De eerste 40% ( ) van de subsidie wordt vereffend na ondertekening van het Ministeriële Besluit. De volgende 40% ( ) wordt vereffend op 1 september 2008 na het indienen van een register van de uitgebrachte adviezen. De laatste schijf van 20% ( ) na schriftelijke aanvraag en goedkeuring door het afdelingshoofd van de Agentschap R-O aan de hand van de nodige stavingstukken en het jaarverslag. 4.5 BEGROTING EN BALANS De begroting 2008 (zie Deel V. 2 in de losse bijlagen) is opgebouwd rond de inkomsten en de geschatte uitgaven en investeringen van de KLAD. De inkomsten bestaan uit de gemeentelijke en provinciale bijdrages en de subsidie 2008 van de Vlaamse Overheid. De gecontroleerde balans 2008 met een overzicht van de effectieve uitgaven van de KLAD in 2008 is toegevoegd als losse bijlage. 4.6 FINANCIËLE SITUATIE KLAD 2008 Vorig jaar was al duidelijk dat de financiële situatie het niet zou mogelijk maken, verder te werken met twee intergemeentelijke archeologen, wanneer er geen bijkomende middelen zouden gegenereerd worden. Als tussenoplossing nam J. Hoorne verlof zonder wedde om aan de slag te gaan als projectarcheoloog voor het archeologisch onderzoek op de percelen rond Flanders Expo te Gent. Ondertussen zou gezocht worden naar mogelijkheden om het budget te verhogen. Het bleek echter niet haalbaar meer budget bij de gemeenten, provincie of Vlaamse Overheid los te krijgen. Ook de onroerende erfgoedconvenant waarvan sprake in de Beleidsnota van Minister D. Van Mechelen kwam er (nog) niet. De KLAD stelde zich wel, samen met Regionaal Landschap Meetjesland (RLM) en COMEET, kandidaat als proefproject. Tijdens de bestuursvergadering van 21 februari 2008 werd dan ook beslist verder te werken

14 14 Jaarverslag 2008 met één intergemeentelijk archeoloog. Dit impliceerde het ontslag van J. Hoorne. Hij werkt wel eerst het project aan Flanders Expo af en waarna hij terugkeert voor drie maanden naar de KLAD om een aantal zaken af te ronden. Vermoedelijk blijft J. Hoorne wel actief in de regio als projectarcheoloog op het project Aalter-Woestijne. Dat impliceert tevens dat er nu elk jaar budget over zal zijn. Dit zal aangewend worden om enerzijds meer te investeren in publiekswerking en anderzijds zal er een fonds mee aangelegd worden waaruit kleine (voor)onderzoeken voor particulieren en van gemeenten zullen gefinancierd worden. Tevens zal er meer werk, voornamelijk grote onderzoeken, uitbesteed worden. De KLAD wenst echter nog steeds zoveel mogelijk vooronderzoeken en werfbegeleidingen zelf uit te voeren als dienstverlening en meerwaarde voor de regio en zijn bevolking.

15 Kale - Leie Archeologische Dienst HERNIEUWING VAN DE KLAD De KLAD werd in mei 2003 opgericht als een intergemeentelijke projectvereniging. Volgens het Decreet van 6 juli 2001 houdende de intergemeentelijke samenwerking (Art. 13) wordt een dergelijke projectvereniging opgericht voor een periode van ten hoogste zes jaar, maar kan deze opeenvolgende keren verlengd worden voor een termijn die telkens niet langer dan zes jaar bedraagt. Deze verlenging moet voor de afloop beslist worden door de deelnemende gemeentebesturen. Bij gebrek aan instemming van alle betrokken gemeenten of bij het uitblijven van één of meer beslissingen, wordt de projectvereniging ontbonden. Dit impliceert dat de KLAD in mei 2009 hernieuwd moet worden. In 2008 werd gestart met de voorbereiding van dit dossier. Daarom werd een motiveringsnota opgemaakt die samen met de motiveringsbrief aan alle gemeenteraadsbesturen werd gezonden. Om de werking van de KLAD persoonlijk toe te lichten verzorgden D. Vanhee, W. De Clercq en L. Bauters een toelichting in de verschillende gemeenten. Deze toelichting handelde over de kerntaken van de KLAD in de praktijk en toonde aan wat de KLAD allemaal nog kan doen voor de gemeenten. Het eerste bezoek was op 27/10/08 om 19u30 bij de gemeenteraad van Nevele. Daarna kwamen de gemeenten Knesselare (12/11/08), Evergem (17/11/08 ), Aalter (24/11/08), Lovendegem (27/11/08) en Deinze (2/12/08) aan de beurt. Het bestuur van de KLAD verwacht een antwoord van de deelnemende gemeenten tegen eind februari 2009.

16 16 Jaarverslag 2008 DEEL II. ARCHEOLOGISCHE WERKING 1. BELEIDSVOORBEREIDENDE TAKEN EN OPVOLGENDE TAKEN 1.1 CENTRAAL ARCHEOLOGISCHE INVENTARIS ( CAI) De KLAD heeft toegang tot de CAI en kan gegevens gebruiken, verbeteren en aanvullen. Deze databank wordt vooral gebruikt bij de advisering van de stedenbouwkundige aanvragen. Eventuele hiaten of vastgestelde onregelmatigheden worden doorgegeven aan de Cel CAI. De nieuwe gegevens worden doorgegeven aan de CAI. Daar de KLAD nauwelijks nog zelf opgravingen uitvoert, is er een paragraaf opgenomen in het PVE, dat de uitvoerder van een opgraving ertoe verplicht, de gegevens in de inventaris in te voeren. Daarvoor maakte de CAI een eenvoudig sjabloon op, dat samen met het nodige kaartmateriaal en een digitale versie van het rapport aan de CAI wordt opgestuurd. 1.2 LOKAAL ARCHEOLOGISCHE ADVIESKAARTEN ( LAA) De LAA s van de verschillende gemeenten werden opgemaakt in 2006 door J. Hoorne en werden tijdens een info-overleg aan de diensten Ruimtelijke Ordening en Stedenbouw toegelicht en overhandigd. De kaarten bestaan uit verschillende zones met elk een specifiek label. Deze labels zijn gekoppeld aan grootteordes. Het is de bedoeling dat de gemeentelijke diensten een nieuw bouwdossier dat buiten andere regelingen van de archeologische adviesplicht valt, eraan zouden toetsen. Ondanks de toelichting en de verschillende herinneringen aan het bestaan ervan merkte de KLAD dat deze kaarten niet binnen alle diensten gebruikt worden. Soms omdat de gemeentelijke dienst deze niet wenst te gebruiken (Evergem, zie gemeenteraadsbeslissing pp , jaarverslag KLAD 2007) en soms omdat door personeelswissels de nieuwe personeelsleden het bestaan ervan nog niet kennen (Lovendegem). Uit de doorstroom van dossiers uit de andere gemeenten lijkt wel dat de LAA s gebruikt worden. Dit leiden we af uit het feit dat er nauwelijks dossiers binnenkomen die de stempel geen bezwaar verdienen. Het lijkt er op dat er enkele grote of archeologisch belangrijke dossiers worden doorgestuurd. Het blijft echter noodzakelijk, zelf alert te blijven binnen de regio om bepaalde dossiers tijdig te kunnen adviseren. Deze kaarten zijn een dynamisch beleidsinstrument, gebaseerd op de inventaris van al wat archeologisch gekend is en wat logischerwijs vermoed kan worden. Het spreekt voor zich dat de LAA steeds aan verandering onderhevig is, omdat de archeologische kennis evolueert. De nieuwe archeologische gegevens van 2008 zullen dan ook na het inleveren van de rapporten tijdens 2009 in de LAA s geïntegreerd moeten worden. 1.3 ARCHEOLOGISCH ADVIES De aanvragen vanuit de gemeenten worden door de KLAD geadviseerd. Om het advies op te maken wordt een beroep gedaan op verschillende criteria zoals ligging, grootteorde, archeologische kennis (CAI en LAA) enz. Zodra een advies is opgemaakt wordt contact opgenomen met de bouwheer om dit advies te integreren in de planning. Stedenbouwkundige dossiers die onder artikel 127 van het Decreet Ruimtelijke Ordening vallen, worden vaak geadviseerd op aanvraag van en in samenwerking met

17 Kale - Leie Archeologische Dienst 17 erfgoedconsulente N. Lemay van het Agentschap R-O Vlaanderen. Op basis van de paragraaf rond de zorg voor gekend en ongekend archeologisch patrimonium in het Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan Oost-Vlaanderen worden ook heel wat MER s en RUP s uit de regio automatisch geadviseerd door de provinciale Dienst Ruimtelijke Planning. Hierover wordt echter weinig gecommuniceerd met de KLAD. In 2009 zullen er afspraken gemaakt worden met provinciaal archeoloog L. Bauters zodat de uitgebrachte adviezen ook aan de KLAD worden meegedeeld. Op deze manier kunnen ook deze dossiers van dichtbij opgevolgd worden. Hierna volgt een overzicht van de uitgebrachte adviezen. Aalter Gemeente : Aalter Adres : Drogenbroodstraat Werf : verkaveling van een privéverkavelaar Advies : vooronderzoek d.m.v. proefsleuven Aangevraagd door : Gemeente Aalter Gemeente : Aalter Adres : Groenevelddreef (Langevoorde) Werf : aanleg van industrieterrein Advies : vooronderzoek d.m.v. proefsleuven Aangevraagd door : Gemeente Aalter Gemeente : Aalter Adres : Loveldlaan 11 Werf : particuliere woning (binnen een gekende archeologische site) Advies : vooronderzoek d.m.v. proefsleuven Aangevraagd door : Gemeente Aalter Gemeente : Aalter - Bellem Adres : De Craenestraat Werf : verkaveling van een privéverkavelaar Advies : vooronderzoek d.m.v. proefsleuven Aangevraagd door : Gemeente Aalter Gemeente : Aalter - Maria-Aalter Adres : nabij de kerk

18 18 Jaarverslag 2008 Werf : Aquafin, werken onder het bestaand wegdek Advies : geen bezwaar Aangevraagd door : Agentschap R-O Deinze Gemeente : Deinze Adres : Mouterijdreef Werf : bouw van een kinderopvang Advies : vooronderzoek d.m.v. proefsleuven Aangevraagd door : Agentschap R-O Gemeente : Deinze - Astene Adres : Winkelstraat Werf : kleine verkaveling van een privéverkavelaar Advies : geen bezwaar Aangevraagd door : Gemeente Deinze Gemeente : Deinze - Meigem Adres : Lange Akkerstraat - Pastoriestraat Werf : verkaveling van een privéverkavelaar Advies : vooronderzoek d.m.v. proefsleuven Aangevraagd door : Gemeente Deinze Gemeente : Deinze - Meigem Adres : Pastoriestraat Werf : verkaveling van een privéverkavelaar Advies : vooronderzoek d.m.v. proefsleuven Aangevraagd door : Gemeente Deinze Evergem Gemeente : Evergem Adres : Baljuwstraat / Forelstraat Werf : oprichten van 12 KLE en 3 middelgrote woningen (sociale huisvesting) Advies : vooronderzoek d.m.v. proefsleuven Aangevraagd door : Agentschap R-O (Gent)

19 Kale - Leie Archeologische Dienst 19 Gemeente : Evergem Adres : Sint-Christoffelkerk Werf : restauratiewerken binnen en buiten de kerk Advies : werfopvolging Aangevraagd door : Agentschap R-O Gemeente : Evergem Adres : MER De Nest Werf : industrieterrein Advies : vooronderzoek d.m.v. proefsleuven met projectarcheologen Aangevraagd door : studiebureau Technum Gemeente : Evergem Adres : Schoonstraat/Ralingen Werf : verkaveling van een privéverkavelaar Advies : vooronderzoek d.m.v. proefsleuven Aangevraagd door : Gemeente Evergem Gemeente : Evergem Adres : Ralingen Werf : verkaveling van een privéverkavelaar Advies : vooronderzoek d.m.v. proefsleuven Aangevraagd door : studiebureau Daeninck Gemeente : Evergem - Belzele Adres : Koolstraat Werf : verkaveling van een privéverkavelaar Advies : vooronderzoek d.m.v. proefsleuven Aangevraagd door : Gemeente Evergem Gemeente : Evergem - Belzele Adres : Molenhoek Werf : verkaveling van een privéverkavelaar Advies : vooronderzoek d.m.v. proefsleuven Aangevraagd door : Gemeente Evergem

20 20 Jaarverslag 2008 Gemeente : Evergem - Belzele Adres : Steenovenstraat Werf : verkaveling van een privéverkavelaar Advies : vooronderzoek d.m.v. proefsleuven Aangevraagd door : Gemeente Evergem Lovendegem Gemeente : Lovendegem - Vinderhoute Adres : Sint-Bavokerk Werf : restauratiewerken Advies : werfopvolging Aangevraagd door : Agentschap R-O Knesselare Gemeente : Knesselare Adres : Hoekestraat Werf : verkaveling van een privéverkavelaar Advies : vooronderzoek d.m.v. proefsleuven Aangevraagd door : Gemeente Knesselare Gemeente : Knesselare - Ursel Adres : Eekloseweg e.a. Werf : Aquafinwerken o.a. nabij de kerk en dorpskernvernieuwing Advies : vooronderzoek d.m.v. proefsleuven op de zone rond de kerk Aangevraagd door : Gemeente Knesselare en Aquafin Nevele Gemeente : Nevele Adres : Borrewal Werf : bouw van een particuliere woning, garage en hertenstal nabij en op een kasteelsite Advies op de woning en garage : vooronderzoek d.m.v. proefsleuven Advies op de hertenstal : negatief op basis van Art. 50 van het RUP Lokaal Bedrijventerrein Aangevraagd door : Gemeente Nevele

21 Kale - Leie Archeologische Dienst 21 Gemeente : Nevele - Merendree Adres : Merendree Dorp Werf : verkaveling van een privéverkavelaar Advies : vooronderzoek d.m.v. proefsleuven Aangevraagd door : Gemeente Nevele / Agentschap R-O Voor de gemeente Nevele werden nog een tiental adviezen afgeleverd bij verkoopaktes op aanvraag van diverse notarissen. Dergelijke adviezen handelen vaak over de verkoop van bestaande panden en woningen, die niet van bestemming wijzigen. Waar wel een bestemmingswijziging mogelijk is, met eventuele ingreep in de bodem, wordt geadviseerd rekening te houden met een archeologisch vooronderzoek. 1.4 BESCHERMINGSDOSSIER Dit jaar bevatte de Resultaatsverbintenis een extra clausule aangaande de opmaak van een beschermingsdossier door de intergemeentelijke dienst. Daarvoor werd een kleine werkgroep met D. Vanhee, J. Hoorne, L. Bauters en W. De Clercq samengesteld. Deze zullen een lijst opmaken van de eventueel te beschermen sites binnen de regio en daarna afwegen welke site(s) in de regio voor bescherming in aanmerking komen. Daarna zal een voorstel ingediend worden bij het Agentschap R-O Vlaanderen.

22 22 Jaarverslag VELDWERK 2.1 WERFCONTROLES De KLAD voerde in 2008 een reeks werfcontroles en vooronderzoeken met proefsleuven uit. Een overzicht van de werfcontroles en de vooronderzoeken met ingreep in de bodem volgt hieronder. Sommige werfcontroles of vooronderzoeken bleken positief en mondden uit in opgravingen. Deze worden verder besproken in het luik 2.3 Opgravingen AALTER - POEKE KASTEELDOMEIN In december 2008 kreeg de KLAD van het Gemeentebestuur Aalter en het Agentschap R-O de vraag om het terras en de brug aan de achterzijde van het kasteel van Poeke te controleren en advies te geven bij de herstelling van de huidige bevloering. Deze was stuk gereden en men wil deze vernieuwen met dolomiet of met klinkers. Er werd gebruik gemaakt van één van deze beschadigingen om tot een inzicht in de opbouw van de brug te komen en om tot een advies te komen. Het opruimen en iets uitdiepen van één van de putten in de brug leidde tot de nodige kennis van de opbouw. Deze coupe toonde de originele tegels van ca. 3 cm dik, met daaronder een hechtingslaag van ca. 3 cm. De rest van de brug is opgevuld met een pakket zand en puin dat aan de zijkant cm dik is en vermoedelijk nog dikker wordt naar het midden van de brug. Hier is het dus geen probleem om met stabilise en klinkers of tegels te werken. Binnen de constructie van de brug zijn er echter nog 5 overspanningen in beton ter hoogte van de brugpijlers. Hier is slechts ruimte voor een bevloering van 3 cm zoals de originele bevloering. Vermoedelijk is dit ook een erg zwak punt in de originele bevloering gezien de tegels zonder (veel) hechting op het beton liggen. Dit werd ter advies meegegeven aan de gemeente en het Agentschap R-O, die het meenemen in het restauratiedossier. Fig. 1: Zicht op het beschadigde brugdek aan de achterzijde van het kasteel van Poeke. Fig. 2: De opbouw van het brugdek. De oorspronkelijke tegels zijn grotendeels stuk gereden.

23 Kale - Leie Archeologische Dienst EVERGEM - ERTVELDE HOGE WAL In het najaar 2008 startten de werken aan de kastrale motte Hoge Wal te Evergem - Ertvelde. De bedoeling van de werken is deze motte terug herkenbaar te maken door het opperhof en het neerhof herin te richten. Rond het neerhof komt een palissade met verschillende toegangen en de grachten worden licht geprofileerd. Het opperhof krijgt een nieuwe oeverbeschoeiing, de grachten worden licht uitgebaggerd, er komt een nieuwe trap en boven op het opperhof komt een plateau met een palissade. Tussen het opperhof en het neerhof komt een brug die lijkt op een ophaalbrug. Fig. 3 & 4: Zicht op de werkzaamheden aan de kastrale motte Hoge Wal te Evergem - Ertvelde. De bomen werden gerooid om plaats te maken voor doornstruiken op de hellingen en een platform met palissade op de top. Tussen het neerhof en het opperhof komt een verbinding in de vorm van een ophaalbrug, vanwaar een trap vertrekt naar de top. Fig. 5: Reconstructietekening van de kadastrale motte zoals ze er in 2009 zal uitzien.

24 24 Jaarverslag 2008 Bij deze werken zijn strenge normen vooropgesteld aangaande de graafwerken. Er wordt op toegezien dat er niet in het mottelichaam wordt gegraven en dat de machines zo weinig mogelijk schade veroorzaken. Bij de aanleg van de brug tussen opper en neerhof en bij de profilering van de grachten is archeologische begeleiding voorzien. De KLAD en provinciaal archeoloog L. Bauters staan hiervoor in EVERGEM - SLEIDINGE LANGENDAM In 2004 stelde de KLAD, samen met S. Mortier van de toenmalige Afdeling Monumenten, Landschappen en Archeologie, een werfbegeleiding voorop bij de aanleg van een nieuw wegtracé ter hoogte van Langendam te Evergem - Sleidinge. De KLAD nam daarvoor contact op met Infrabel en maakte afspraken dat de dienst tijdig van deze werken zou verwittigd worden. Dit gebeurde echter niet. Infrabel maakte dit pas in november 2008 en na de uitvoering van de werken bekend. Er zou wel nog een bijkomend traject aangelegd worden in De KLAD zal de aanleg van dit wegtraject opvolgen. Deze overtreding werd gemeld aan het Agentschap R-O, waarna de inspectie een proces-verbaal opmaakte KNESSELARE - URSEL DRONGENGOED In de zomer van 2008 startten de beheerswerken op het militaire vliegveld van het Drongengoed te Ursel. Deze werken van het Agentschap voor Natuur en Bos kaderen in het Europese LIFEnatuurherstelproject DANAH om het heidelandschap van weleer op 12 militaire domeinen te herstellen. Om deze zeldzame heide opnieuw het daglicht te gunnen, werden de naald en loofbomen in de strook tussen de landings- en taxibaan gerooid en werd de bovenlaag afgeplagd. Door de historische waarde van dit ca. 15 ha groot gebied bracht de KLAD geregeld bezoeken aan de werf. Omdat er echter niet dieper dan 10 cm werd afgeplagd, kwamen er geen relevante archeologische sporen aan het licht. Fig. 6 & 7: Enkele overzichtsfoto s van de werken op het militair domein Drongengoed te Knesselare - Ursel LOVENDEGEM KASTEEL DIEPENBROECK Het Agentschap R-O vroeg de KLAD de werkzaamheden aan het Kasteel Diepenbroeck

25 Kale - Leie Archeologische Dienst 25 in de Appensvoordestraat op te volgen. Dit kasteel doet nu dienst als rusthuis. Bij restauratiewerken waren enkele oudere funderingen ontdekt. De KLAD zorgde voor een kleine opmeting die later kan dienen bij de advisering van de geplande uitbreiding van het rusthuis NEVELE - HANSBEKE AQUAFINTRACÉ Op 2 november zouden de graafwerken op het Aquafintracé van Hansbeke naar Merendree starten. Ook hier was een werfbegeleiding geadviseerd door het Agentschap R-O. De werken werden echter uitgesteld tot na het bouwverlof van januari Net voor het verlof bracht de aannemer de KLAD echter op de hoogte dat er al zou gegraven worden tijdens het bouwverlof. Dit was echter onmogelijk omdat de archeologen van de KLAD eveneens verlof hadden. In samenspraak met het Agentschap R-O werd voorgesteld niet door te werken in het verlof of projectarcheologen aan te werven. De aannemer werkte echter wel door, wat vastgesteld werd op 2 januari Toen bleek al meer dan de helft van het tracé afgegraven te zijn. Dit was zonder begeleiding gebeurd, waardoor het tracé niet diep genoeg is afgegraven. Daarnaast was er meerdere keren door het tracé gereden. Ook de sneeuwval verhinderde de verdere controle op het tracé. Deze overtreding werd gemeld aan het Agentschap R-O. Samen met het Agentschap en Aquafin zal begin 2009 een oplossing gezocht worden om dit traject toch nog goed op te volgen. Er zal gevraagd worden de plaatsen waar niet diep genoeg is afgegraven onder begeleiding af te graven. Fig. 8: Het Aquafintracé langs de Voordestraat te Nevele - Hansbeke zoals het op 2 januari 2009 werd aangetroffen. Fig. 9: Zicht op de werken langsheen de spoorlijn Gent - Brugge ter hoogte van de Olmweg te Hansbeke NEVELE - HANSBEKE INFRABELWERKEN Infrabel voerde in het kader van de nakende ontdubbeling van de spoorlijn tussen Gent en Brugge al enkele werken uit ter hoogte van Hansbeke en Merendree. Hierbij werd onder meer een voetgangerstunnel aangelegd ter hoogte van de Palestraat en Merendreestraat. Deze werken werden niet gemeld aan de KLAD, noch aan het Agentschap R-O. Ook de daaropvolgende afgraving van een wegtracé van de Palestraat tot de Olmweg werd - ondanks het advies en de afspraken - niet gemeld. Het traject van de weg was reeds volledig afgegraven en gedempt met stabilisé.

26 26 Jaarverslag 2008 Deze overtreding werd gemeld aan het Agentschap R-O, waarna de inspectie een proces-verbaal opmaakte PROSPECTIES MET INGREEP IN DE BODEM AALTER LANGEVOORDE/GROENDREEF Op 2 en 3 juli voerde de KLAD een prospectie met proefsleuven uit op de toekomstige industriegebied van ongeveer 3 ha aan de Groendreef te Aalter (Afd. 3, sectie H, 33a, 34c en d en 37d). Gezien dit industriegebied aansluit bij het industrieterrein Langevoorde, waar tussen 1999 en 2001 een grootschalig noodonderzoek plaatsvond op sporen uit de ijzertijd, Romeinse tijd en middeleeuwen, was de kans dan ook bijzonder reëel dat er ook hier archeologische sporen zouden worden aangetroffen. Uit de sleuven bleek dat dit terrein tot ca. 2 m opgehoogd was met bouwafval. Toch bevonden er zich onder deze puinlaag nog archeologische sporen. Het merendeel ervan was op basis van het aardewerk te dateren in de Romeinse periode en sloot aan bij de vondsten te Langevoorde. De KLAD stelde een programma van eisen (PVE) op en stuurde dit door aan de bouwheer Koramic Real Estate. Deze stelde via het Ename Expertise Centrum (EEC) twee archeologen aan om de afgebakende zone met sporen te onderzoeken. Dit onderzoek wordt verder besproken onder Fig. 10: Sleuvenplan van het archeologisch vooronderzoek op de uitbreiding van het industriegebied Langevoorde, tussen de Groendreef en Brug Zuid te Aalter.

27 Kale - Leie Archeologische Dienst AALTER LOVELD 11 (D. VANHEE & W. DE CLERCQ) Op 4 augustus voerde de KLAD samen met W. De Clercq van de Gentse Universiteit een vooronderzoek uit op het door bebouwing bedreigd particulier lot (Aalter, Afd. 2, sectie C, nr. 588b) in de archeologisch gekende Loveldlaan te Aalter. In 2006 en 2007 werd reeds onderzoek uitgevoerd op twee andere particuliere loten (resp. 591l² en 604d) op de top van de tertiaire opduiking (22 m TAW). In 2006 werden de resten van een deel van een omvangrijke steenbouwsite uit de 3e eeuw n.c. ontdekt. Deze bouwwijze in steen is uiterst zeldzaam in de Romeinse periode in het gebied tussen de Scheldevallei en de Kust. In tegenstelling daarmee werd tijdens het onderzoek van 2007 een deel van een houtbouwconstructie aangetroffen. Het was wel voor het eerst dat er sporen werden aangetroffen ten zuiden van de Loveldlaan. Daarvoor bleven alle vondst(meldingen) en opgravingen tot de noordzijde beperkt. In het verleden waren aan het Loveld reeds vele vondstmeldingen gekend, zoals een bronzen beeld van de godin Victoria en militair beslag. Verder was in de jaren 90 een nog steeds functionerende Romeinse waterput ontdekt en onderzocht en werden funderingen aangesneden. Verder vermelden historische bronnen (onder meer uit 1460) het toponiem Kestere dat zou verwijzen naar een versterkte (leger)plaats of Castrum. Dit toponiem leeft momenteel door in de nabijgelegen Kestelstraat. Al deze gegevens verwezen naar een (tijdelijke) aanwezigheid van het Romeinse leger, maar concrete archeologische bewijzen ontbraken tot nu toe. Fig. 11: Zicht op een kijkvenster op een sleuf. In de verschillende grachten en paalsporen werd ceramiek uit de Romeinse periode aangetroffen. De verwachtingen waren dan ook hoog gespannen bij de aanvang van het vooronderzoek in Dit lot lag echter niet

28 28 Jaarverslag 2008 op de top maar aan de voet van de tertiaire opduiking. Door middel van twee sleuven werd het terrein gesondeerd en deze bulkten van de archeologische aanwijzingen. De KLAD nam daarom direct contact op met de eigenaars en de bouwfirma om dit lot te onderzoeken. Gezien het om een particulier lot ging, werd beslist dit met eigen middelen uit te voeren. De KLAD werkte daarom samen met het VIOE en de Gentse Universiteit. Wat er juist werd gevonden kan u nalezen onder Fig. 12: Eén van de twee sleuven op het perceel aan de Loveldlaan. Fig. 13: Moeilijk leesbare bodem in de sleuven aan de De Craenestraat te Aalter - Bellem AALTER - BELLEM DE CRAENESTRAAT De toekomstige verkaveling in de De Craenestraat te Aalter - Bellem (Afd. 4, sectie D, nrs. 81E² en 81F²) van ongeveer een halve hectare groot bevindt zich in een archeologisch ongekend gebied. De nabijheid van de oude dorpskern van Bellem en het kasteel Mariahove stelden ons echter in staat dit dossier toch te adviseren. Op 6 november stond de KLAD in voor de begeleiding van het archeologisch vooronderzoek. De vijf lange parallelle proefsleuven leverden slechts enkele grachten en een kuil op. Hierop werd een kijkvenster aangelegd, maar dit leverde geen verdere gegevens op. Dit proefonderzoek bleef dan ook zonder gevolg AALTER - LOTENHULLE BINNENGEBIED Tussen de Heirstraat, Lomolenstraat en Lodorp te Aalter - Lotenhulle (Afd. 5, sectie C, nrs. 153T4, 178F3, 178H3 en delen van 153G3, 159C, 162K, 165F, 182C, 181F, 157L, 163G, 185 en 179B) lag nog een binnengebied dat in aanmerking kwam als wooninbreidingsgebied en verkavelbaar was. Dit binnengebied ligt vlak bij de oude dorpskern en vormt met 22,5 m TAW één van de hoogste punten binnen de gemeente Aalter. Bij de planning werd dan ook een archeologisch advies toegevoegd. Dit voorzag een vooronderzoek met proefsleuven voorafgaand aan de start van de werken. Op 15 januari werd het vooronderzoek op de toekomstige verkaveling te Aalter - Lotenhulle Binnengebied uitgevoerd. Dit leverde enkel recente verstoringen op, afkomstig van het jarenlange gebruik als volkstuinen. Dit proefonderzoek bleef dan ook zonder gevolg.

29 Kale - Leie Archeologische Dienst 29 Fig. 14: Sleuvenplan van de verkaveling aan de De Craenestraat te Aalter - Bellem De Craenestraat Fig. 15: Sleuvenplan van de verkaveling tussen Heirstraat en Lodorp te Aalter - Lotenhulle Heirstraat

30 30 Jaarverslag 2008 Fig. 16: De sleuven op de verkaveling tussen de Heirstraat en Lodorp vertoonden voornamelijk sporen van recente activiteit. Fig. 17: Zicht op de met recent puin gevulde bodem in de sleuven aan de Mouterijdreef te Deinze DEINZE MOUTERIJDREEF Op 2 oktober sondeerde de KLAD de bouwzone van de nieuwe kinderopvang aan de Mouterijdreef te Deinze (Afd. 1, sectie A, nr. 583s, 584a en 585a). Behalve enkele verstoringen gevuld met recent puin werden er geen sporen aangetroffen. Dit vooronderzoek bleef zonder gevolg DEINZE - BACHTE- MARIA- LEERNE GROENEVELDDREEF De percelen van ca. 1,7 ha van een oude landbouwuitbating tussen de Groenevelddreef en de Duboisdreef liggen op een lichte helling tussen de hoger gelegen Leernsesteenweg en de Kalebeek en deze zouden ontwikkeld worden tot een verkaveling (Afd. 10, sectie B, nrs. 404a, 412b, 413c, 414e, 414c, 411c, 411b, 416b). Op 10 maart verzorgde de KLAD de begeleiding van het archeologisch vooronderzoek. Daaruit bleek dat er zich op het terrein nauwelijks archeologische sporen bevonden. Wel werd in enkele sleuven een soort colluvium aangetroffen met allerhande losse vondsten, waaronder enkele scherven in aardewerk die in de ijzertijd kunnen gedateerd worden. Omdat duidelijke sporen ontbraken werd niet overgegaan tot een opgraving DEINZE - MEIGEM LANGEAKKER Vlak bij Meigemdorp, op een kouterrug langs het Kanaal van Schipdonk - de vroegere vallei van de Kale - werd een nieuwe verkaveling (Afd. 9, sectie B, nrs. 376f, 376n, 376p, 367a, 376s, 376t en 379c) gepland. Vandaar dat de KLAD een archeologisch vooronderzoek adviseerde. Deze verkaveling van ca. 1,7 ha werd op 16 en 17 juni gesondeerd. Een deel van het terrein maakte echter dienst uit van een boerderij waarvan de stallen nog aanwezig waren. Dit deel was dan ook zwaar verstoord door de aanwezigheid van een met steenslag gevulde weg naar de verschillende stallen en de aanleg van verschillende silo s.

31 Kale - Leie Archeologische Dienst 31 Fig. 18: Zicht op de aan de Groenevelddreef te Bachte-Maria-Leerne. Fig. 19: Sleuvenplan van de verkaveling aan de Groenevelddreef te Bachte-Maria-Leerne. 0 25

32 32 Jaarverslag 2008 De lemige bodemgesteldheid op de rest van het perceel bemoeilijkte de herkenbaarheid van eventuele sporen. Er werden enkele grachten en een paar kuilen en paalsporen afgebakend. Deze werden echter als eerder natuurlijk beschouwd na de aanleg van kijkvensters en het couperen van enkele van deze sporen. Er kwam geen verder onderzoek op deze verkaveling. Fig. 20: Lemige bodem in de Langeakker te Meigem DEINZE PETEGEM A. D. LEIE NIEUWGOEDLAAN De verkaveling van ca. een halve hectare aan de Nieuwgoedlaan te Petegem (Afd. 3, sectie B, nrs. 507a, 511c, deel 508f, 509e, 510l en 510e) werd gesondeerd op 12 en 13 november. De sleuven in dit natte gebied leverden vooral de resten van verschillende grachtensystemen op. Enkele sleuven leverden enkele kuilen een paalsporen op, maar bij de aanleg van verschillende kijkvensters rond deze sporen werden geen verdere aanwijzingen van een archeologische site gevonden. Deze prospectie kreeg geen gevolg. Fig. 21: Kijkvensters legden vooral grachten bloot aan de Nieuwgoedlaan.

33 Kale - Leie Archeologische Dienst DEINZE - ZEVEREN BLEKERIJ/VINKTSTRAAT Begin 2008 kwam een advies van het voormalige IAP uit 2003 bovendrijven. Dit advies voorzag een vooronderzoek op de kleine verkaveling van 4 loten tussen de Blekerij en de Vinktstraat (Afd. 2, sectie C, nrs. 1733a, 1745b, 1750d, 1752b en c). De bouwheer was de kerkfabriek St.-Amandus van Zeveren en had zich geadviseerd bij de notaris die aangesteld was voor de verkoop van deze loten. Hij had dit advies doorgeschoven in de notariële akte naar de particuliere kopers van de loten. De KLAD werd daardoor aangesproken door één van de kopers om dit uit te voeren. Na overleg met het Agentschap R-O en het VIOE aangaande de aanpak van dit oud dossier, werd de bouwheer overgehaald een vooronderzoek uit te laten voeren op de vier loten, vooraleer deze werden bebouwd. De KLAD voerde dit uit op 11 april. Er werden geen relevante sporen aangetroffen en verder onderzoek was dus niet nodig. Fig. 22: Aan de Blekerij te Zeveren werden geen archeologische sporen vastgesteld EVERGEM HOEKSKE Op 8 november voerde de KLAD een vooronderzoek uit op de bouwzone van het nieuwe lokaal dienstencentrum van het O.C.M.W. Evergem (Afd. 2, sectie D, nr. 1154s). Het perceel ligt in de oude dorpskern van Evergem en vlak bij de kerk. De bouwzone was echter zwaar verstoord door de aanleg van rioleringen en verschillende leidingen. Verder onderzoek was niet nodig. Fig. 23: Zwaar verstoorde bodem, af te lezen in de sleuven aan Hoekske te Evergem EVERGEM - BELZELE KOOLSTRAAT Een studie van verschillende vorsers van de Gentse Universiteit bracht reeds in 1999 de archeologische en historische rijkdom van de oost -west lopende, tardiglaciale zandrug ten noorden van de Nieuwe Kale tussen Evergem en Belzele in beeld. De door hen gebruikte gegevens uit luchtfoto s, veldprospecties en enkele kleinere (voor) onderzoeken hadden sporen uit zowat alle periodes van de menselijke geschiedenis aan het licht gebracht. De vorsers hadden er tevens geopperd dat dit gebied (landschappelijk) zou beschermd worden, zodat de archeologische erfgoed zou gespaard blijven. Ingekleurd als woonuitbreidingsgebied binnen het grootstedelijkgebied Gent kon deze kouter ondanks alle inspanningen niet gespaard worden.

34 34 Jaarverslag 2008 Anno startte een massale inname van de vrije ruimte met de aanleg van maar liefst 4 grote verkavelingen; de voorbode van wat binnen een aantal jaar een lint van nieuwe woonwijken en appartementen moet worden tussen Evergem en Belzele. De impact op de bodem en het daarin verscholen patrimonium is desastreus, net zoals de kosten die het archeologisch onderzoek voor de verkavelaars, op basis van de zorgplicht (art. 4 2 van het Vlaams Decreet houdende Bescherming van het Archeologisch Patrimonium). Ondanks het feit dat de gemeente Evergem geen advies aan de KLAD vraagt om aan de verkavelingsaanvragen te koppelen, slaagt de dienst er wel in om afspraken te maken met de bouwheren en vooronderzoeken met proefsleuven uit te voeren. Telkens leidden die tot een opgraving. Een overzicht van de 4 werven volgt hier, te starten met de verkaveling aan Fig. 24: Luchtfotografische waarnemingen van de terreinen aan de Koolstraat te Belzele. Fig. 25: sleuvenplan met de belangrijkste sporen van de site aan de Koolstraat.

35 Kale - Leie Archeologische Dienst 35 Fig. 26 & 27: Het vooronderzoek op de terreinen aan de Koolstraat legde een ongekend aantal sporen bloot. Op de foto s zijn de resten zichtbaar van een waterput en verschillende paalsporen. Fig. 28: Het kijkvenster onderaan legde een pak sporen bloot. Uit het onderzoek zou blijken dat het om een Romeinse plattegrond met potstal gaat.

36 36 Jaarverslag 2008 de Koolstraat te Belzele (Afd. 2, sectie E, nrs. 897m,897c, 901b, 901c, 902b, 902a, 903, 904, 905a, 906a, 906b, 908d, 916a, 891, 892, 893 en 894). Bij de onderhandelingen rond een archeologisch vooronderzoek met de verkavelaars is het bewijs van de aanwezigheid van archeologische sporen vaak een doorslaggevend element. Daarom wordt vooraf de databank met luchtfotografische gegevens van de Universiteit Gent geraadpleegd. Voor de toekomstige verkaveling van ca. 3,6 ha was dit geen probleem. Een snelle consultatie van de Gentse databank leverde enkele luchtfoto s op, waarop zeer duidelijk grote hoeveelheden archeologische sporen te zien zijn. Het vooronderzoek met proefsleuven, uitgevoerd door de KLAD van 6 tot 10 juni, bevestigde de enorme archeologische potentie van dit gebied. De KLAD stelde dan ook een PVE op dat voorzag in een vlakdekkende opgraving van het gehele terrein door 2 projectarcheologen en 2 juniorarcheologen. Het onderzoek loopt nog tot in mei 2009, maar een eerste overzicht van de werken kunt u reeds nalezen onder EVERGEM - BELZELE MOLENHOEK De verkaveling aan de Molenhoek van ca. 1,5 ha (Afd. 2, sectie E, 996a, 998, 1000 en 1001 ) sluit eigenlijk aan bij die van de Steenovenstraat (zie en 2.3.6). Dit deel van de verkaveling diende door onteigeningsproblemen apart gesondeerd te worden. Wegens de ligging was het erg realistisch dat ook hier archeologische sporen zouden aangetroffen worden. Op 11 en 12 juni sondeerde de KLAD de percelen. Daarbij kwam een pak paalsporen aan het licht, samen met een grachtensysteem en zeker één waterput. Een deel van de zuidoostelijke en aan de noordwestelijke zijde van het terrein leek echter verstoord. Er werd een PVE opgesteld dat voorzag in de opgraving van ca. 1 ha van de verkaveling door 2 archeologen. Het onderzoek eindigde op 31 december 2008 en momenteel verwerken de archeologen de gegevens. Een tussenverslag vindt u onder

37 Kale - Leie Archeologische Dienst 37 Fig. 29 (p. 36): Paalsporen in één van de Kijkvensters. Fig. 30: Sleuvenplan van de verkaveling aan de Molenhoek. Fig. 31: Duidelijk afgelijnde kleine waterput in één van de kijkvensters.

38 38 Jaarverslag EVERGEM - BELZELE RALINGEN/SCHOONSTRAAT Een volgende verkaveling van ca. 2 ha op deze zandrug langs de Nieuwe Kale bevindt zich tussen de Schoonstraat en Ralingen, dicht bij de kern van de gemeente Evergem (Afd. 2, sectie E, nrs. 36a, 37a, 42, 52c/ex, 52d/ex, 52e en 53). Ook hier waren er archeologische aanwijzingen. Zo voerde de Universiteit Gent begin de jaren 80 onderzoek uit op een perceel dat schuin tegenover deze nieuwe verkaveling ligt. Daar werd onder meer een dubbele circulaire structuur uit de middenbronstijd aangetroffen. De KLAD kreeg de toestemming van de verkavelaar om een vooronderzoek uit te voeren voor de start van de werken. Ook hier kleurden de sporen het gele zand in de sleuven. In de kijkvensters werden meerdere paalsporen en waterputten aangetroffen, samen met verschillende grachtensystemen. Ook hier werd een PVE opgemaakt dat voorzag in een vlakdekkende opgraving van het gehele terrein door twee projectarcheologen en twee juniorarcheologen. Het onderzoek start vermoedelijk in februari Fig. 32: Verschillende grachten doorsneden de sleuven op de verkaveling tussen Schoonstraat en Ralingen. Fig. 33: Ook hier terug goed gevulde kijkvensters en sleuven EVERGEM - BELZELE STEENOVENSTRAAT Zoals vermeld in het jaarverslag van 2007 bracht de gemeente Evergem de KLAD op 8 november 2007 op de hoogte van de goedkeuring van een verkaveling van 103 wooneenheden op een terrein van ca. 5 ha aan de Steenovenstraat en de Molenhoek te Evergem Belzele. Luchtfotografische gegevens maakten gewag van een omgrachte site op dit terrein. Omdat de bouwheer van het deel aan de Steenovenstraat (Afd. 2, sectie E, nrs. 986d, 992, 995, 1002a, 1010c, 1016 en 1027a) pas op 30 november 2007 eigenaar werd en de werken reeds startten op 3 december 2007 was er geen manoeuvreerruimte om een vooronderzoek met proefsleuven te integreren. Daarom werd in samenspraak met de ontwikkelaar en de aannemer beslist over te gaan tot een begeleiding van de wegkoffer. Daaruit bleek dat meer dan de helft van de oppervlakte archeologische sporen bevatte. Dit leidde tot nieuwe onderhandelingen met de ontwikkelaar waarbij werd beslist de rest van het terrein te onderzoeken met proefsleuven om een volledige evaluatie van het bodemarchief te kunnen maken en een planning en financiële raming op te maken. Dit werd door de KLAD uitgevoerd tussen 7 en 12 februari Op basis van de gegevens uit de wegkoffer en