Tweede Kamer der Staten-Generaal

Transcriptie

1 Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar IXB Vaststelling van de begroting van de uitgaven en de ontvangsten van het ministerie van Financiën (IXB) voor het jaar 1996 Nr. 1 VOORSTEL VAN WET 19 september 1995 Wij Beatrix, bij de gratie Gods, Koningin der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau, enz. enz. enz. Allen, die deze zullen zien of horen lezen, saluut! doen te weten: Alzo Wij in overweging genomen hebben, dat ingevolge artikel 105 van de Grondwet de begroting van de uitgaven en de ontvangsten van het Rijk bij de wet moet worden vastgesteld en dat in artikel 1 van de Comptabiliteitswet wordt bepaald welke begrotingen tot die van het Rijk behoren; Zo is het, dat Wij, de Raad van State gehoord, en met gemeen overleg der Staten-Generaal, hebben goedgevonden en verstaan, gelijk Wij goedvinden en verstaan bij deze: Artikel 1 De begroting van de uitgaven van het Ministerie van Financiën (IXB) voor het jaar 1996 wordt vastgesteld, zoals blijkt uit de bij deze wet behorende begrotingsstaat, onderdeel uitgaven en verplichtingen. Artikel 2 De begroting van de ontvangsten van het Ministerie van Financiën (IXB) voor het jaar 1996 wordt vastgesteld, zoals blijkt uit de bij deze wet behorende begrotingsstaat, onderdeel ontvangsten. Artikel 3 Deze wet treedt in werking met ingang van 1 januari van het onderhavige begrotingsjaar. Indien het Staatsblad waarin deze wet wordt geplaatst, wordt uitgegeven op of na deze datum van 1 januari, treedt zij in werking met ingang van de dag na de datum van uitgifte van dat Staatsblad en werkt zij terug tot en met 1 januari. 51U4095 ISSN Sdu Uitgeverij Plantijnstraat s-gravenhage 1995 Tweede Kamer, vergaderjaar , hoofdstuk IXB, nr. 1 1

2 Lasten en bevelen dat deze in het Staatsblad zal worden geplaatst en dat alle ministeries, autoriteiten, colleges en ambtenaren wie zulks aangaat, aan de nauwkeurige uitvoering de hand zullen houden. Gegeven De Minister van Financiën, Tweede Kamer, vergaderjaar , hoofdstuk IXB, nr. 1 2

3 Begrotingsstaat behorende bij de Wet van , Stb. Begroting 1996 Ministerie van Financiën (IXB) Onderdeel uitgaven en verplichtingen (bedragen x f 1 000) Art. Omschrijving Oorspronkelijk vastgestelde begroting (1) verplichtingen uitgaven TOTAAL Algemeen Personeel en materieel kernministerie Vervallen 03 Loonbijstelling Prijsbijstelling Onvoorzien Post-actieven Vervallen 08 Vervallen 09 Vervallen 10 Opsporing en ruiming van explosieven Uitvoering van werken door Domeinen Lasten en overige uitgaven van Domeinen Uitgaven Bureau Schade-afwikkeling Diverse uitgaven Vervallen 16 Vervallen 02 Financiën Binnenland Muntwezen Nominale waarde ontmunte munten Garanties en waarborgen binnenland Deelneming in het kapitaal van banken (Her)verzekering schaden aan derden Vervallen 07 Regeling Bijzondere Financiering Garantieregeling Particuliere Participatiemaatschappijen Kosten betalingsverkeer rijksoverheid Verwerving vermogenstitels Financiën Buitenland Vervallen 02 Garanties aan de Nederlandse Financierings- Maatschappij voor Ontwikkelingslanden Tijdelijke financiering van de liquiditeiten van de Nederlandse Financierings-Maatschappij voor Ontwikkelingslanden Deelneming in het kapitaal van multilateriale ontwikkelingsbanken Garanties inzake deelneming in het kapitaal van multilateriale ontwikkelingsbanken en garantie aan de EIB Vervallen 07 Garanties aan De Nederlandsche Bank Kredieten EU-betalingsbalanssteun aan lidstaten Vervallen 10 Exportkredietverzekering Wet Herverzekering Investeringen Vervallen 13 Deelneming in het kapitaal van Europese banken Garantie inzake deelneming in het kapitaal van Europese banken Vervallen Tweede Kamer, vergaderjaar , hoofdstuk IXB, nr. 1 3

4 Art. Omschrijving Oorspronkelijk vastgestelde begroting (1) verplichtingen uitgaven 04 Fiscale Zaken en Belastingen Personeel en materieel Belastingdienst Vervallen 03 Bijdragen en staatsprijs betreffende fiscale zaken Vergoeding bij onterecht verzoek om bijstand bij invordering EU-heffingen Uitgaven heffings- en invorderingsrente Garantie procesrisico s Vervallen 08 Vergoeding proceskosten Mij bekend, De Minister van Financiën, Tweede Kamer, vergaderjaar , hoofdstuk IXB, nr. 1 4

5 Begrotingsstaat behorende bij de Wet van , Stb. Begroting 1996 Ministerie van Financiën (IXB) Onderdeel ontvangsten (bedragen x f 1 000) Art. Omschrijving Oorspronkelijk vastgestelde begroting (1) ontvangsten TOTAAL Algemeen Ontvangsten uit verrichte werkzaamheden, kernministerie 0 02 Vervallen 0 03 Vervallen 0 04 Afdracht Staatsloterij en Instantloterij Ontvangsten uit exploitatie Domeinen Ontvangsten uit verkoop Domeinen Diverse ontvangsten Domeinen Ontvangsten Bureau Schade-afwikkeling Vervallen 0 10 Diverse ontvangsten, kernministerie Financiën Binnenland Winstuitkering De Nederlandsche Bank Rente De Nederlandsche Bank-FMS account Ontvangsten Muntwezen Toename munten in circulatie Vervallen 0 06 Vervallen 0 07 Diverse ontvangsten financiën binnenland Dividend uit staatsdeelnemingen Vervallen 0 10 Regeling Bijzondere Financiering en Garantieregeling Particuliere Participatiemaatschappijen Opbrengst verkoop vermogenstitels 0 12 Rente en aflossing diverse leningen Financiën Buitenland Vervallen 0 02 Tijdelijke financiering van de liquiditeiten van de Nederlandse Financierings-Maatschappij voor Ontwikkelingslanden 0 03 Ontvangsten Europese Investeringsbank Kredieten EU-betalingsbalanssteun aan lidstaten 0 05 Diverse ontvangsten financiën buitenland Exportkredietverzekering Wet Herverzekering Investeringen Fiscale Zaken en Belastingen A. Niet belastingontvangsten Ontvangsten heffings- en invorderingsrente Kosten vervolging Ontvangsten uit verrichte werkzaamheden, Belastingdienst Bijdrage van de EU in de inningskosten van EU-douanerechten Diverse ontvangsten Belastingdienst Opbrengsten van schikkingen en administratieve boeten B. Belastingontvangsten Inkomstenbelasting Vermogensbelasting Vennootschapsbelasting Loonbelasting Dividendbelasting Kansspelbelasting Tweede Kamer, vergaderjaar , hoofdstuk IXB, nr. 1 5

6 Art. Omschrijving Oorspronkelijk vastgestelde begroting (1) ontvangsten 11 Motorrijtuigenbelasting Accijns van lichte olie Accijns van minerale oliën anders dan lichte olie Wijnaccijns en accijns van mousserende dranken Alcoholaccijns Bieraccijns Suikeraccijns 0 18 Tabaksaccijns Accijns van alcoholvrije dranken 0 20 Belasting van personenauto s en motorrijwielen Omzetbelasting Belastingen van rechtsverkeer Rechten van successie, van overgang en van schenking Overige belastingontvangsten Belasting op een milieugrondslag Verbruiksbelasting van alcoholvrije dranken en van enkele andere produkten 29 Belasting op zware motorrijtuigen Mij bekend, De Minister van Financiën, Tweede Kamer, vergaderjaar , hoofdstuk IXB, nr. 1 6

7 Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar IXB Vaststelling van de begroting van de uitgaven en de ontvangsten van het ministerie van Financiën (IXB) voor het jaar 1996 Nr. 2 MEMORIE VAN TOELICHTING INHOUDSOPGAVE Blz. Blz. ALGEMEEN DEEL 1. Inleiding 3 2. De begroting op hoofdlijnen Samenstelling en ontwikkeling IXB-begroting Wijzigingen t.o.v. de begroting Financieel management Concentratie op kerntaken en uitvoering op afstand Beleidsevaluatie Jaarplan- en verslagcyclus Kengetallen Tarieven Beleid misbruik en oneigenlijk gebruik/ subsidiebeleid Accountantscontrole, administratieve organisatie en (geautomatiseerde) financiële informatievoorziening Hoofdbeleidsterrein Algemeen Inleiding Domeinen Bureau Schade-afwikkeling Facilitair salarisbedrijf Opruiming van explosieven uit de tweede wereldoorlog Personeel en materieel kernministerie Hoofdbeleidsterrein Financiën binnenland Inleiding Bijzondere financieringen (BF) Binnenlands geldwezen Muntwezen 23 Het advies van de Raad van State wordt niet openbaar gemaakt op grond van het bepaalde in artikel 25a, derde lid, onder b, van de Wet op de Raad van State. 6. Hoofdbeleidsterrein Financiën buitenland Inleiding De Economische en Monetaire Unie Het Internationale Monetaire Fonds Multilaterale ontwikkelingsbanken Exportkredietverzekering en investeringsgaranties Hoofdbeleidsterrein Fiscale zaken en Belastingen Inleiding Fiscale zaken Belastingdienst 33 ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING 46 Wetsartikel 1 (verplichtingen en uitgaven) Personeel en materieel kernministerie Vervallen Loonbijstelling Prijsbijstelling Onvoorzien Post-actieven Vervallen Vervallen Vervallen Opsporing en ruiming van explosieven Uitvoering van werken door Domeinen Lasten en overige uitgaven van Domeinen Uitgaven Bureau Schade-afwikkeling Diverse uitgaven Vervallen Vervallen Muntwezen Nominale waarde ontmunte munten Garanties en waarborgen binnenland Deelneming in het kapitaal van banken (Her)verzekering schaden aan derden Vervallen Regeling Bijzondere Financiering 73 51U4095 ISSN Sdu Uitgeverij Plantijnstraat s-gravenhage 1995 Tweede Kamer, vergaderjaar , hoofdstuk IXB, nr. 2 1

8 Blz Garantieregeling Particuliere Participatiemaatschappijen Kosten betalingsverkeer rijksoverheid Verwerving vermogenstitels Vervallen Garanties aan de Nederlandse Financieringsmaatschappij voor Ontwikkelingslanden Tijdelijke financiering van de liquiditeiten van de Nederlandse Financieringsmaatschappij voor Ontwikkelingslanden Deelnemingen in het kapitaal van multilaterale ontwikkelingsbanken Garanties inzake deelnemingen in het kapitaal van multilaterale ontwikkelingsbanken en garanties aan de EIB Vervallen Garanties aan De Nederlandsche Bank Kredieten EU-betalingsbalanssteun aan lidstaten Vervallen Exportkredietverzekering Wet Herverzekering Investeringen Vervallen Deelneming in het kapitaal van Europese Banken Garantie inzake deelneming in het kapitaal van de Europese Banken Vervallen Personeel en materieel Belastingdienst Vervallen Bijdragen en staatsprijs betreffende fiscale zaken Vergoeding bij onterecht verzoek om bijstand bij invordering EU-heffingen Uitgaven heffings- en invorderingsrente Garantie procesrisico s Vervallen Vergoeding proceskosten 116 Wetsartikel 2 (ontvangsten) Ontvangsten uit verrichte werkzaamheden, kernministerie Vervallen Vervallen Afdracht Staatsloterij en Instantloterij Ontvangsten uit exploitatie Domeinen Ontvangsten uit verkoop Domeinen Diverse ontvangsten Domeinen Ontvangsten Bureau Schade-afwikkeling Vervallen Diverse ontvangsten, kernministerie Winstuitkering De Nederlandsche Bank Rente De Nederlandsche Bank FMS-account Ontvangsten Muntwezen Toename munten in circulatie Vervallen Vervallen Diverse ontvangsten financiën binnenland Dividend uit staatsdeelnemingen Vervallen Regeling Bijzondere Financiering en Garantieregeling Particuliere Participatiemaatschappijen Opbrengst verkoop vermogenstitels Rente en aflossing diverse leningen Vervallen Tijdelijke financiering van de liquiditeiten van de Nederlandse Financieringsmaatschappij voor Ontwikkelingslanden Ontvangsten Europese Investeringsbank Kredieten EU-betalingsbalanssteun aan lidstaten Diverse ontvangsten financiën buitenland Exportkredietverzekering Wet Herverzekering Investeringen Ontvangsten heffings- en invorderingsrente Kosten vervolging Ontvangsten uit verrichte werkzaamheden, belastingdienst Bijdrage van EU in de inningskosten EU-douanerechten Diverse ontvangsten belastingdienst Opbrengsten van schikkingen en administratieve boeten 151 Belastingontvangsten: Inkomstenbelasting Vermogensbelasting Vennootschapsbelasting Loonbelasting Dividendbelasting Kansspelbelasting Motorrijtuigenbelasting Accijns van lichte olie Accijns van minerale oliën anders dan lichte olie Wijnaccijns en accijns van mousserende dranken Alcoholaccijns Bieraccijns Suikeraccijns Tabaksaccijns Accijns van alcoholvrije dranken Belasting van personenauto s en motorrijwielen Omzetbelasting Belastingen van rechtsverkeer Rechten van successie, van overgang en van schenking Overige belastingontvangsten Belasting op milieugrondslag Verbruiksbelasting van alcoholvrije dranken en van enkele andere produkten Belasting op zware motorrijtuigen 195 Bijlagen 1 Bijlage 1 Overzichten personeelsgegevens 2 Bijlage 2 Automatiseringsbijlage 7 Bijlage 3 Overzicht inzake wetgeving 7 Bijlage 4 Overzicht van de door de Staten-Generaal aanvaarde moties en door bewindslieden gedane toezeggingen in het vergaderjaar Bijlage 5 Geldende circulaires van het Ministerie van Financiën 50 Bijlage 6 Overzicht aanbevelingen Nationale Ombudsman 51 Bijlage 7 Subsidiebijlage 52 Bijlage 8 Overzicht van economische en functionele classificaties 53 Bijlage 9 Overzicht van aanschrijvingen die «regelrecht» zijn geworden 56 Bijlage 10 Beleidsevaluatieprogramma 63 Blz. Tweede Kamer, vergaderjaar , hoofdstuk IXB, nr. 2 2

9 ALGEMEEN DEEL 1. INLEIDING Het Ministerie van Financiën draagt de verantwoordelijkheid voor de voorbereiding en uitvoering van het algemene financieel-economische en monetaire beleid (de Generale Thesaurie); het doelmatig beheer van s Rijks financiën (het Directoraat-Generaal van de Rijksbegroting); de belastingpolitiek en fiscale wetgeving (het Directoraat-Generaal voor Fiscale Zaken en het Directoraat-Generaal der Belastingen); de heffing, inning en controle van de door de rijksoverheid geheven belastingen (de Belastingdienst); de verkoop van overtollige zaken van het Rijk (Domeinen). De toelichting in de ontwerp-begroting IXB weerspiegelt slechts in beperkte mate het bovenstaande beleid. Zo komt het algemene financieeleconomische en monetaire beleid en het beheer van s Rijks Financiën tot uitdrukking in de Miljoenennota en het financieringsbeleid van de staatsschuld in de ontwerp-begroting IXA. Over de medeverantwoordelijkheid van het Ministerie van Financiën voor de financiën van lagere overheden wordt eveneens gerapporteerd in de miljoenennota, alsmede in de begrotingen van het Gemeente- en Provinciefonds van het ministerie van Binnenlandse Zaken. De voorliggende begroting bevat met name een toelichting op de beleidsuitgaven en de apparaatsuitgaven van het kernministerie en de Belastingdienst, alsmede op de daarmee samenhangende verplichtingen en ontvangsten. Begrotingspresentatie Net als vorig jaar ligt het accent in de ontwerp-begroting op het vooruitkijken (planningsfunctie) en wordt in de Slotwet teruggeblikt (verantwoordingsfunctie). Ook dit jaar is getracht de begrotingspresentatie nog verder te verbeteren. Zo is waar zinvol een meerjarenraming per artikelonderdeel gepresenteerd, de titels van artikelen en artikelonderdelen zijn sterk ingekort ter vergroting van de leesbaarheid, de meerjarige mutaties uit de Voorjaarsnota 1996 worden per artikel kort samengevat en er is een aantal nieuwe respectievelijk verbeterde kengetallen opgenomen. Voorts is het algemeen deel per hoofdbeleidsterrein opnieuw voorin opgenomen in plaats van als inleiding op de artikelsgewijze toelichting per hoofdbeleidsterrein. De presentatie in de vorm van inleidingen op de artikelsgewijze lijkt de leesbaarheid niet ten goede te komen door de versnippering van beleidsmatige informatie. Indeling algemeen deel In het algemene deel van de memorie van toelichting wordt in hoofdlijnen ingegaan op de begroting (hoofdstuk 2) en het financieel management (hoofdstuk 3), waarna achtereenvolgens de hoofdbeleidsterreinen Algemeen (hoofdstuk 4), Financiën Binnenland (hoofdstuk 5), Financiën Buitenland (hoofdstuk 6) en Fiscale Zaken en Belastingen (hoofdstuk 7) aan bod komen. Tweede Kamer, vergaderjaar , hoofdstuk IXB, nr. 2 3

10 2. DE BEGROTING OP HOOFDLIJNEN In dit hoofdstuk wordt inzicht verschaft in de hoofdlijnen van de begroting 1996: de samenstelling en ontwikkeling in de periode en de belangrijkste mutaties ten opzichte van de begroting Samenstelling en ontwikkeling IXB-begroting Grafieken 2.1 en 2.2 geven op hoofdlijnen inzicht in de samenstelling en ontwikkeling van de uitgaven en niet-belastingontvangsten op de IXB-begroting (voor een totaaloverzicht van de belastingontvangsten wordt verwezen naar de Miljoenennota). Grafiek 2.1. Ontwikkeling uitgaven IXB Apparaatsuitgaven Uit bovenstaande grafiek blijkt dat het grootste deel van de IXBbegroting bestaat uit apparaatsuitgaven (62% in begrotingsjaar 1996). De apparaatsuitgaven betreffen vooral de Belastingdienst (92%) en in mindere mate het kernministerie. In totaal wordt f 3,4 mld. begroot voor De apparaatsuitgaven laten tot en met 1995 een stijging zien, ondanks de hierop in de afgelopen jaren gerealiseerde (specifieke en proportionele) bezuinigingstaakstellingen. Dit heeft enerzijds te maken met ontwikkelingen in de nominale sfeer (loon- en prijsbijstelling) en anderzijds met de inzet van extra middelen ten behoeve van de uitvoering van nieuwe fiscale wetgeving en de intensivering van de fraudebestrijding door de Belastingdienst. Tweede Kamer, vergaderjaar , hoofdstuk IXB, nr. 2 4

11 Opbrengsten apparaat Een aantal uitvoerende diensten van het ministerie heeft een taak in het genereren van opbrengsten voor het Rijk. De belangrijkste hiervan is natuurlijk de heffing en inning van belastingen en premies (Belastingdienst). Daarnaast worden op beperktere schaal ook opbrengsten gegenereerd door de verkoop en exploitatie van gronden en gebouwen e.d. (Domeinen) en het verhalen van schade op derden ten behoeve van de overheid en het ABP (Bureau Schade-afwikkeling). 1 De opbrengsten van Domeinen (f 0,7 mld) worden op de IXB-begroting verantwoord, maar komen op grond van middelenafspraken voor een groot deel ten goede aan de andere ministeries. De middelenafspraken zorgen ervoor dat ministeries een financiële prikkel hebben om overtollige zaken zo snel mogelijk te laten verkopen. Doorberekening apparaatsuitgaven Een deel van de apparaatsuitgaven wordt rechtstreeks doorberekend aan derden binnen en buiten de rijksoverheid (dit is met f 0,9 mld. ongeveer 26% van de totale apparaatsuitgaven). Het gros van de doorberekende kosten heeft betrekking op de heffing en inning van sociale verzekeringspremies (wordt in rekening gebracht bij de sociale fondsen) en de kosten van Douane voor de inning van EU-invoerrechten (EU-bijdrage). De stijging van de doorberekende kosten volgt de stijging van de apparaatsuitgaven (met name doorberekening van loon- en prijsstijgingen). Beleidsuitgaven Behalve apparaatsuitgaven bevat de IXB-begroting ook een aantal programmauitgaven (9% van de totale uitgaven) en deelnemingen van Nederland in het kapitaal van de multilaterale banken en fondsen (10%). De laatste uitgaven vallen onder het OS-plafond. De programmauitgaven bestaan uit de regeling Exportkredietverzekering (EKI), de Bijzondere Financiering (BF), de regeling Particuliere Participatiemaatschappijen (PPM) en de Bijdrageregeling voor de opruiming van WO-II explosieven (de Bommenregeling). Uit hoofde van de garantieregelingen EKI en BF vinden ook programmaontvangsten plaats (9% van de totale niet-belastingontvangsten). Dit zijn premieontvangsten voor de Staat en schaderestituties. In de afgelopen vijf jaar schommelden de totale programmauitgaven rond de f 0,8 mld. met name als gevolg van omvangrijke tegenvallers door schadebetalingen bij de Exportkredietverzekering (de ontvangsten schommelden rond de 0,5 mld). In de komende jaren worden geen grote tegenvallers verwacht. Heffings- en invorderingsrente 1 De laatste ontvangsten zijn niet zichtbaar op de IXB-begroting, zij komen direct ten goede aan de betreffende ministeries en het ABP. Een ander belangrijk onderdeel van de IXB-begroting vormen de uitgaven en ontvangsten heffings- en invorderingsrente. Beide posten worden geraamd op circa f 1,0 mld. in Het betreffen enerzijds rentebetalingen aan belastingplichtigen wegens latere teruggave van belastingen, en anderzijds rente-ontvangsten over te laat ontvangen belastingen. Deze fiscaal-gerelateerde posten worden (evenals de boete-opbrengsten) onder de regels budgetdiscipline behandeld als belastingontvangsten en vallen buiten het reële uitgavenkader. Begin jaren negentig lieten de uitgaven heffings- en invorderingsrente een explosieve toename zien. Ook de ontvangsten stegen sterk in deze jaren, maar bleven iets achter bij de uitgaven. Oorzaken waren de Tweede Kamer, vergaderjaar , hoofdstuk IXB, nr. 2 5

12 overgang naar het apart administreren van de rentebetalingen en -ontvangsten (elk jaar werd over een groter aantal belastingjaren de rente apart verantwoord), alsmede het versneld afdoen van oude posten als gevolg van het introduceren van een andere werkwijze (werken in de actualiteit) in combinatie met de hoge rentestand. Vanaf 1994 is echter een omslag te zien in zowel de uitgaven als ontvangsten, onder meer door wijziging van de renteregeling (zie ook paragraaf 2.2.). Grafiek 2.2 Ontwikkeling niet-belastingontvangsten IXB De meest ontvangsten zijn hiervoor al besproken, daar zij een min of meer directe relatie hebben met posten aan de uitgavenkant: doorberekende apparaatsuitgaven, ontvangsten Domeinen, programmaontvangsten en ontvangsten heffings- en invorderingsrente. Winstafdracht DNB De grootste ontvangstenpost (30%) is de winstafdracht van De Nederlandsche Bank N.V. (f 2,0 mld. in 1996). De winst van De Nederlandsche Bank wordt sterk bepaald door macro-factoren (conjunctuur, dollarkoers, rentestand e.d.) en in 1994 door incidentele goudverkopen. De winstafdracht kent dan ook een grillig verloop, zoals bovenstaande grafiek illustreert. Overige ontvangsten Bij het cluster «overig» van de niet-belastingontvangsten zijn forse pieken te zien in en De pieken worden veroorzaakt door de éénmalige ontvangsten uit de verkoop van aandelen Volvo Car (1 990) en Internationale Nederlanden Groep (1993) Wijzigingen ten opzichte van de begroting 1995 De tabellen 2.1 t/m 2.4 geven een overzicht van de belangrijkste mutaties in de uitgaven en ontvangsten ten opzichte van de vorige begroting (inclusief mutaties Voorjaarsnota). Afzonderlijke mutaties binnen elk artikel kleiner dan f 5 mln. zijn niet opgenomen, evenmin als technische overboekingen binnen de IXB-begroting. Tweede Kamer, vergaderjaar , hoofdstuk IXB, nr. 2 6

13 Geen nieuwe ombuigingstaakstellingen Dit jaar zijn voor het eerst sinds jaren bij de begrotingsvoorbereiding geen nieuwe ombuigingstaakstellingen opgelegd. Wel behoefden (zoals in de begroting 1995 is aangegeven) de taakstellingen uit de begrotingsvoorbereiding 1995 wat betreft de apparaatsuitgaven nog een nadere invulling. Vorig jaar is bij kaderbrief en regeerakkoord in totaal f 183,9 mln. opgelegd, waarvan f 91,2 mln. op de apparaatsuitgaven. Om de taakstellingen op de apparaatsuitgaven van het kernministerie (f 6,7 mln.) en de Belastingdienst (f 84,5 mln.) in te vullen is een aantal efficiency-maatregelen genomen op personeel en materieel gebied. De maatregelen hebben wat betreft de personele uitgaven, onder meer betrekking op een flexibilere inzet van arbeid, invoering facilitaire diensten en gedifferentieerde invoering 32-urige werkweek voor nieuwe medewerkers bij de Belastingdienst. De maatregelen leiden bij de Belastingdienst naar verwachting tot een afname van het personeelsvolume oplopend tot structureel 205 fte s vanaf Wat betreft de materiële uitgaven zijn onder andere maatregelen genomen op het terrein van het inkoopbeleid, de automatisering en verbetering van het porti- en documentbeheer. Hoofdbeleidsterrein Algemeen De belangrijkste mutaties bij «Algemeen» zijn de door Domeinen te realiseren extra verkoopopbrengsten, alsmede de huurderving als gevolg van huuropzegging van rijkspanden door de verzelfstandigde ARBVO. De extra verkoopopbrengsten hebben betrekking op roerende Defensiegoederen en RGD-objecten. Voor beide verkoopopbrengsten gelden middelenafspraken. Extra kosten worden voorzien voor Domeinen in verband met bodemonderzoek en -sanering (gefinancierd uit apparaat kernministerie en post onvoorzien). Op de post onvoorzien is de reservering opgehoogd ten behoeve van een eventuele garantie aan de SENS voor verliezen Hippo Toto. Zie verder de toelichting bij het artikel. Tabel 2.1. Belangrijke mutaties Algemeen (x f 1 mln.) Uitgaven Personeel en materieel kernministerie loon- en prijsbijstelling + 3,5 + 7,6 + 7,7 + 9,3 + 10, Post onvoorzien reserveringen + 1,0 + 6, Uitvoering van werken Domeinen RGD-verbouwing opslagplaatsen 15,0 2,3 bodemonderzoek en -sanering + 5,2 + 1,3 + 1,3 + 1,3 + 1,3 Ontvangsten Ontvangsten exploitatie Domeinen huuropzeggingen ARBVO-panden 7,1 10,0 11,2 11,2 11,2 pachtopbrengsten + 2,6 6,5 6,5 6,5 6, Ontvangsten uit verkoop Domeinen Extra verkoop Defensie-goederen (middelenafspraak Defensie) + 98,3 + 50,0 + 25,0 Verkoop RGD-objecten (middelenafspraak VROM) + 6, ,8 42,7 + 48,2 + 2,4 Tweede Kamer, vergaderjaar , hoofdstuk IXB, nr. 2 7

14 Hoofdbeleidsterrein Financiën Binnenland Bij de uitgaven Financiën Binnenland doen zich geen wijzigingen voor. Bij de ontvangsten zijn daarentegen de volgende mutaties te melden. De forse meerjarige tegenvaller bij de winstafdracht van de Nederlandsche Bank is toe te schrijven aan macro-economische factoren (met name lagere rente). De in omloop te brengen munten leiden meerjarig tot lagere ontvangsten, vooral door een verschuiving van hogere (vijfguldenmunten en rijksdaalders) naar lagere denominaties (guldens, kwartjes, dubbeltjes en stuivers). De ontvangsten zijn niet relevant voor het financieringstekort. In 1995 worden twee bijzondere munten uitgegeven. Daar de bijzondere munten vrijwel steeds worden gebruikt als verzamelobject in plaats van als betaalmiddel, zijn de ontvangsten wel relevant voor het financieringstekort. Extra opbrengsten worden geraamd door schaderestituties bij de Bijzondere Financiering en extra dividend van de Nationale Investeringsbank. Tabel 2.2. Belangrijkste mutaties Financiën Binnenland (x f 1 mln.) Ontvangsten Winstafdracht DNB lagere winstraming 75,0 350,0 700,0 750,0 875, Ontvangsten Muntwezen bijzondere muntuitgiften + 42, Toename munten in circulatie lagere denominaties 31,5 23,8 23,8 23,8 23, Regeling BF en PPM schaderestituties BF + 12,5 + 5,0 + 5, Dividend uit staatsdeelnemingen dividendopbrengsten NIB + 8,4 + 2,0 + 2,0 + 2,0 + 2,0 Hoofdbeleidsterrein Financiën Buitenland De uitgaven voor de Nederlandse deelnemingen in het kapitaal van multilaterale ontwikkelingsbanken (uit hoofde van Ontwikkelingssamenwerking) dalen met name als gevolg van uitgestelde kapitaalverhogingen (Wereldbank, Afrikaanse Ontwikkelingsbank), gewijzigde betaalschema s en koerswijzigingen. De uitgaven- en ontvangstenraming Exportkredietverzekering laat op dit moment een relatief positief beeld zien na jaren van tegenvallers door omvangrijke schades. Vandaar dat bij Voorjaarsnota 1995 en deze Ontwerp-begroting meevallers zijn verwerkt van per saldo f 270 mln. in 1995, 60 mln. in 1996 en structureel f 10 mln. Het betreft met name meevallers in de ontvangstensfeer als gevolg van terugbetalingen uit debiteurenlanden waarmee in de Club van Parijs schuldenregelingen zijn afgesloten. Gezien de gebruikelijke onzekerheden kan dit beeld overigens ook wel weer eens omslaan. Internationale ontwikkelingen, zoals de onverwachte betalingsproblemen van het GOS begin jaren negentig, zijn slecht voorspelbaar. Tweede Kamer, vergaderjaar , hoofdstuk IXB, nr. 2 8

15 Tabel 2.3. Belangrijkste mutaties Financiën Buitenland (x f 1 mln.) Uitgaven Deelnemingen mult.ontwikkelingsbanken wijziging betaalschema s e.d. 39,5 30,4 45,2 56,0 41, Exportkredietverzekering lagere schadebetalingen 120,0 Ontvangsten Exportkredietverzekering hogere schaderestituties + 150,0 + 60,0 + 10,0 + 10,0 + 10,0 Hoofdbeleidsterrein Fiscale Zaken en Belastingen De apparaatsuitgaven van de Belastingdienst zijn ten opzichte van de begroting 1995 opgehoogd in verband met een aantal taakuitbreidingen en knelpunten op het punt van de huisvesting. Zo is het apparaatsbudget bij Voorjaarsnota 1995 opgehoogd met structureel f 31 mln. ten behoeve van de uitvoering van een aantal nieuwe fiscale wetsvoorstellen (regulerende energieheffing, Wet waardering onroerende zaken, uitvoering wijziging Wet op de studiefinanciering (Student op eigen benen) en van het toezicht op de Schorsersregeling voor de houderschapsbelasting). Daarnaast is geld vrijgemaakt voor de inzet van extra douanepersoneel (216 fte s) op Schiphol in verband met de fysieke scheiding van Schengen- en niet-schengenreizigers op Schiphol uit hoofde van het Schengenverdrag. De scheiding brengt voor de douane extra kosten met zich mee door de noodzaak op verschillende plaatsen bagagecontroles te laten plaatsvinden. Ook zijn extra middelen toegekend voor een aantal knelpunten in de huisvesting van de Belastingdienst. In 1995 gaat het om noodzakelijke investeringen in de beveiliging, telefonische bereikbaarheid en verbetering van computerruimten. Met ingang van 1996 worden extra huisvestingskosten gemaakt voor de Douane in verband met de groei van Schiphol en de Rotterdamse haven. Het apparaatsbudget wordt verder verlaagd met structureel f 5 mln. doordat minder uitvoeringskosten worden gemaakt voor de verifiëring van SoFi-nummers ten behoeve van het Ministerie van SZW dan indertijd geraamd en f 9,2 mln. wordt overgeheveld naar de RGD in verband met extra huurkosten voor Belastingdienstpanden. De uitgaven en ontvangsten heffings- en invorderingsrente zijn, na een sterke stijging in de afgelopen jaren, vanaf 1994 op de terugtocht. De in 1992 doorgevoerde wijziging van de renteregeling (invoering promessedisconto en drempeltijdvak voor voorlopige aanslagen) begint zijn vruchten af te werpen, evenals waarschijnlijk de in 1994 genomen maatregelen in de uitvoeringssfeer gericht op beperking van de rentedragende periode. Om die reden zijn zowel de uitgaven als ontvangsten verbonden aan de heffings- en invorderingsrente structureel naar beneden bijgesteld. Met ingang van 1 april 1996 zal het provinciale belastinggebied worden verruimd. Daarvoor zal een bedrag van f 750 mln. van de hoofdsom houderschapsbelasting worden verschoven naar de provinciale opcenten onder gelijktijdige korting van het Provinciefonds. Een bijkomend effect van deze verschuiving is dat de Provincies als gevolg Tweede Kamer, vergaderjaar , hoofdstuk IXB, nr. 2 9

16 hiervan meer bijdragen aan de uitvoeringskosten van de Belastingdienst om de Motorrijtuigenbelasting te innen. Dit betekent extra ontvangsten van structureel f 15 mln. Overige mutaties zijn extra doorberekende kosten aan sociale fondsen (in verband met loon- en prijsstijgingen), vanaf 1996 extra ontvangsten inningskosten Douane (toegenomen internationale handel), wijziging boete-opbrengsten (uitstel Houderschapsbelasting en Van Slooten) en hogere ontvangsten vervolgingskosten. Tabel 2.4. Belangrijkste mutaties Fiscale Zaken en Belastingen (x f 1 mln.) Uitgaven Personeel en materieel Bel.dienst fiscale wetsvoorstellen + 46,1 + 29,0 + 36,8 + 20,8 + 31,1 extra inzet Douane/Schengen + 10,3 + 26,4 + 26,4 + 26,4 + 26,4 loon- en prijsbijstelling + 74,6 + 99, , , ,2 uitvoeringskosten SoFi-nummers 5,0 5,0 5,0 5,0 5,0 overboeking RGD (huurmiddelen) 9,2 6,9 9,3 9,0 9,0 huisvesting + 32,3 + 10,0 + 12,0 + 15,0 + 16, Heffings en invorderingsrente lagere rentebetalingen 230,0 130,0 130,0 130,0 130, Vergoeding proceskosten lagere vergoeding 5,0 Ontvangsten Heffings en invorderingsrente lagere rente-ontvangsten 200,0 130,0 130,0 130,0 130, Verrichte werkzaamheden provinciale opcenten MRB + 11,3 + 15,0 + 15,0 sociale fondsen + 24, EU inningskosten Douane volumewijziging invoerrechten + 4,5 + 7,0 + 22,7 + 22,7 + 22, Schikking en admin. boeten uitstel fiscale wetsvoorstellen + 9,0 45,0 25, Kosten vervolging Intensivering vervolgingsacties + 15,0 3. FINANCIEEL MANAGEMENT De besturingsfilosofie van Financiën kan in de kern worden samengevat als het streven naar decentraal resultaatgericht management. Op verschillende terreinen wordt invulling gegeven aan deze besturingsfilosofie Concentratie op kerntaken en uitvoering op afstand Wat betreft concentratie op kerntaken is medio 1994 wederom een belangrijke stap gezet met de privatisering van s Rijks Munt. Het onderzoek naar de beste vorm van verzelfstandiging van Bureau Schade bevindt zich in een beslissend stadium. Daarmee is het afstoten van niet-kerntaken bijna voltooid en is voor Financiën een goed moment aangebroken om te bezien of de aansturings- en terugkoppelingsrelaties (interfaces) met de op afstand geplaatste diensten nog steeds toereikend zijn. In 1995 is hiernaar een intern onderzoek gestart, mede in het licht van Tweede Kamer, vergaderjaar , hoofdstuk IXB, nr. 2 10

17 de kabinetsbesluitvorming over het rapport Sint en het onderzoek van de Algemene Rekenkamer naar zelfstandige bestuursorganen. Voor de dienst der Domeinen en het Facilitair Salarisbedrijf is in 1994 contractmanagement ingevoerd. De eerste ervaringen zijn positief en het instrument wordt verder ontwikkeld, onder meer door de managementcontracten binnen deze diensten verder door te vertalen. De Belastingdienst werkt permanent voort aan het verder vervolmaken van haar reeds lang bestaande status als intern verzelfstandigde dienst Beleidsevaluatie Beleidsevaluatie is binnen het Ministerie decentraal belegd bij de directies, zodat het een volwaardige plaats kan krijgen in het reguliere beleidsproces. Deze doelstelling is weliswaar nog niet geheel bereikt, maar er wordt wel de nodige vooruitgang geboekt. De centrale directies bieden hierbij zoveel mogelijk ondersteuning door het organiseren van interne cursussen, begeleiden van onderzoek en het ter beschikking stellen van capaciteit voor het (mede) uitvoeren van onderzoek. Eind 1994 en begin 1995 is een aantal grotere en kleinere beleidsevaluaties en organisatiedoorlichtingen afgerond. Een aantal evaluaties is met redenen omkleed doorgeschoven naar het volgende jaar. Het merendeel van de evaluaties bleek te voldoen aan de gestelde kwaliteitseisen van beleidsevaluatie. Ook kan geconstateerd worden dat er in het algemeen vervolg wordt gegeven aan de aanbevelingen van de onderzoeken, met andere woorden de resultaten «verdwijnen niet in de bureaulade». Ten behoeve van de programmering van onderzoeken wordt binnen Financiën met behulp van een aantal zoeklichten beoordeeld of beleidsterreinen voldoende worden afgedekt met beleidsevaluatie (zoeklichten zijn bijvoorbeeld het budgettair belang, datum laatste evaluatie, het gebruik van andere planning- en controlinstrumenten). Mede dankzij de zoeklichtenbenadering ligt er thans een redelijk goed onderbouwd evaluatieprogramma. De tijdige uitvoering en kwaliteit van de geprogrammeerde onderzoeken blijft echter een belangrijk punt van aandacht. In bijlage 10 is een integrale rapportage opgenomen over de uitgevoerde, lopende en voorgenomen evaluatie-onderzoeken. Daarnaast komen in de toelichting op de hoofdbeleidsterreinen verschillende evaluatie-onderzoeken aan bod. Voor een meer gedetailleerde toelichting op de organisatie van beleidsevaluatie op het Ministerie van Financiën wordt verwezen naar de vorige ontwerp-begroting Jaarplan- en verslagcyclus In tegenstelling tot de Belastingdienst werken op het kernministerie nog niet alle dienstonderdelen met jaarplannen en jaarverslagen. In 1994 is besloten om in de komende jaren ook op het kernministerie de jaarplanen verslagcyclus in te voeren. Met behulp van dit instrument kan meer systematisch en resultaatgericht sturing worden gegeven aan en verantwoording worden afgelegd over de activiteiten en middelen. De invoering van de jaarplan- en verslagcyclus zal op gedifferentieerde wijze plaatsvinden. Beleidsdirecties hebben bijvoorbeeld minder kwantificeerbare produkten om over te rapporteren dan directies met uitvoerende taken. Ook zijn er directies met veel ad-hoc activiteiten die moeilijk zijn te plannen. Tweede Kamer, vergaderjaar , hoofdstuk IXB, nr. 2 11

18 3.4. Kengetallen Wat het ontwikkelen van kengetallen betreft, doet Financiën vooral door de inspanningen van de Belastingdienst op dit terrein het van oudsher relatief goed. Hoewel kengetallen in eerste instantie bedoeld zijn voor de interne bedrijfsvoering, is ook de kwaliteit van de begrotingstoelichting in de afgelopen jaren verbeterd met kengetallen. Verschillende artikelen worden momenteel onderbouwd met ramingskengetallen (apparaatsuitgaven kernministerie en Belastingdienst, wachtgelden, garantieregelingen EKI en BF) en prestatiekengetallen (apparaatsuitgaven Belastingdienst, Bureau Schade-afwikkeling). Bij de Belastingdienst zijn, in vervolg op het project produktiviteitsontwikkeling, verschillende projecten gaande om het inzicht te vergroten in de relatie tussen kosten en resultaten van het produktieproces. Doel is het verbeteren van de interne allocatie van middelen en het doorrekenen van de gevolgen van beleids- en wetswijzigingen. Of ook de begrotingstoelichting met dit soort doelmatigheidskengetallen wordt uitgebreid, zal te zijner tijd worden bezien Tarieven Ongeveer 26% van de apparaatsuitgaven (f 0,9 mld.) wordt rechtstreeks aan derden buiten de rijksoverheid doorberekend uit hoofde van het profijtbeginsel. Uit een in 1994 gehouden intern onderzoek is gebleken dat slechts enkele tarieven nog voor verbetering vatbaar waren. Dit heeft geleid tot enkele tariefaanpassingen met overigens een gering budgettair beslag. Een nadere toelichting is gegeven bij het ontvangstenartikel «Ontvangsten uit verrichte werkzaamheden Belastingdienst». Naast externe kostendoorberekening is bij de Belastingdienst een ontwikkeling gaande om kosten van facilitaire diensten intern door te berekenen aan de Belastingdienst-eenheden. Hiermee wordt beoogd de kosten beter zichtbaar te maken voor de eenheden en prikkels te creëren om efficiënter te werken Beleid misbruik en oneigenlijk gebruik/subsidiebeleid Gekozen is om elk jaar in de slotwet, als verantwoordingsdocument, te rapporteren over het beleid ter bestrijding van misbruik en oneigenlijk gebruik (M&O) bij M&O-gevoelige regelingen. Daarom wordt voor een uitgebreide toelichting over dit onderwerp verwezen naar de Slotwet Wat betreft de Belastingdienst is bovendien in paragraaf 7.3. een toelichting opgenomen over het beleid en de resultaten inzake de fiscale rechtshandhaving. Met betrekking tot het «Besluit tegemoetkoming ziektekosten rijksambtenaren» (BTZR) voorheen de «Interimregeling ziektekosten ambtenaren» (IZKR) is het ministerie van Financiën in 1995 gestart met een integrale controle bij het personeel van het ministerie naar misbruik en oneigenlijk gebruik door het opvragen van kopieën van brondocumenten (polissen) Accountantscontrole, administratieve organisatie en (geautomatiseerde) financiële informatievoorziening De accountantscontrole over 1994 heeft geleid tot een goedkeurende verklaring. De aanbevelingen in de accountantsrapporten ter verbetering van het financiële beheer worden onder de aandacht gebracht van de directies, opdat zij maatregelen nemen ter verbetering van het financiële beheer, waaronder het onderhoud en de actualisering van de administratieve organisatie. Tweede Kamer, vergaderjaar , hoofdstuk IXB, nr. 2 12

19 De afgelopen jaren is veel aandacht besteed aan de beschrijving en onderhoud van de administratieve organisatie (AO) van de financiële en, later, de niet-financiële processen binnen het ministerie van Financiën. Nu op Financiën de rechtmatigheid van het financieel beheer redelijk op orde is, verschuift het accent van het AO-beleid naar doelmatigheid. De AO moet en kan de lijnmanager ondersteuning gaan bieden bij het sturen en beheersen van de primaire processen, door optimaal te voorzien in zijn informatiebehoefte tegen zo laag mogelijke kosten. Voorzover het primaire proces zelf grotendeels bestaat uit informatievoorziening, zijn nog grotere doelmatigheidsvoordelen mogelijk. Na jaren van fors investeren in rechtmatigheid en handboeken AO is het nu tijd om te gaan oogsten. Gedacht kan worden aan: * het toepassen van risico-analyse: * het ontwikkelen standaardeisen voor de AO; * het uitvoeren van doorlichtingen naar de bestuurlijke informatie verzorging (BIV). In samenwerking met twee andere betrokken departementen (SZW en BiZa) is onder de naam «FBS-redesign» in 1993 en 1994 een ingrijpende wijziging voorbereid van het Financieel Beheerssysteem. Per kon het vernieuwde Financieel Beheerssysteem in produktie worden genomen. De gebruikerservaringen zijn tot nu toe over het algemeen positief. Ook wordt de komende jaren gewerkt aan het verder ontwikkelen van het management informatiesysteem «EIS» dat nu reeds enige jaren operationeel is. 4. HOOFDBELEIDSTERREIN ALGEMEEN 4.1. Inleiding Onderstaande grafieken geven inzicht in het aandeel van het hoofdbeleidsterrein Algemeen in de totale uitgaven en ontvangsten op de IXB-begroting Grafiek 4.1 Aandeel Algemeen in de totale uitgaven 1996 Grafiek 4.2. Aandeel Algemeen in de totale niet-belastingontvangsten 1996 De uitgaven Algemeen bestaan voornamelijk uit apparaatsuitgaven van het kernministerie. Daaronder bevinden zich de staf- en beleidsdirecties van het ministerie en de uitvoerende diensten Domeinen, Bureau Schade-afwikkeling en het Facilitair Salarisbedrijf. De ontvangsten Algemeen worden vooral gerealiseerd door de opbrengsten Domeinen. In dit hoofdstuk wordt ingegaan op enkele beleidsmatige ontwikkelingen rond Domeinen (par.4.2), Bureau Schade-afwikkeling (par.4.3), het Tweede Kamer, vergaderjaar , hoofdstuk IXB, nr. 2 13

20 Facilitair Salarisbedrijf (par.4.4) en de Bommenregeling (par.4.5.). Hierna wordt een toelichting gegeven op de apparaatsuitgaven en het personeelsbeleid van het kernministerie (par.4.6) Domeinen Inleiding Domeinen heeft als hoofdtaken de exploitatie van gebouwen en gronden in beheer bij Domeinen en de verkoop van overtollige roerende en onroerende zaken van het Rijk. Er werken thans circa 350 personen bij directie en dienst der Domeinen. Domeinen verwacht in 1996 een bedrag van f 0,7 mld. aan opbrengsten te realiseren door onder meer de exploitatie en verkoop van roerende en onroerende zaken. In de onderstaande tabel wordt een overzicht gegeven van de ontvangsten en uitgaven Domeinen vanaf Ontwikkeling resultaat Domeinen (x f 1 mln.) Apparaatsuitgaven (art.01.01) 37,6 44,1 48,3 45,2 45,5 49, 6 39,1 2. Onderhoud en investeringen (art ) 17,6 28,7 16,0 15,6 15,0 22,6 21,0 3. Lasten en overig (art ) 62,3 59,7 79,3 87,5 93,6 85,8 85,8 4. Totale uitgaven 117,5 132,5 143,6 148,3 154,1 158,0 145,9 5. Ontvangsten uit exploitatie (art.01.05) 173,7 211,8 218,2 222,2 228,1 219,0 198,3 6. Verkoop en overig (art en 01.07) 325,6 350,5 279,9 357,4 460,5 511,1 543,8 7. Totale ontvangsten 499,3 562,3 498,1 579,6 688,6 730,1 742,1 8. Netto opbrengst 381,8 429,8 354,5 431,3 534,5 572,1 596,2 Hieruit blijkt dat het netto resultaat (totale ontvangsten min totale uitgaven) door de jaren heen een trendmatige stijging laat zien. Alleen in 1992 is hierin een kleine breuk te zien die wordt veroorzaakt door fors hogere lasten en fors lagere verkoopopbrengsten. Van 1991 op 1992 is een forse stijging van de lasten zichtbaar, omdat de onroerende zaakbelasting en de waterschapslasten vanaf 1992 op de begroting van Financiën worden verantwoord (overboeking door het ministerie van Defensie), maar daartegenover pleegt Domeinen minder investeringen. Het jaar 1996 richt zicht met name op de uitvoering van in 1994 en 1995 genomen en te nemen beleidsbeslissingen (zie paragraaf ). Wat betreft de bedrijfsvoering van Domeinen zal 1996 gericht zijn op het verder verbeteren van de planning- en controlcyclus (zie paragraaf 4.2.3) Beleidsvoornemens en ontwikkelingen Thans vindt onderzoek plaats naar alle bestaande middelenafspraken met ministeries over de afstoot van overtollige roerende en onroerende zaken. Dit zijn afspraken over de mate waarin (extra) verkoopopbrengsten ten goede komen aan de afstotende ministeries. Dergelijke afspraken bieden afstotende ministeries een financiële prikkel voor een efficiënte afstoot van overtollige zaken. Onderzocht wordt in hoeverre de huidige middelenafspraken gesaneerd en gestroomlijnd kunnen worden. Zie ook het evaluatieprogramma in bijlage 10. Per 1 januari 1997 wordt het bijzonder domeinbeheer door Rijkswaterstaat in Flevoland wegens afronding van de inrichtingstaak beëindigd. Tweede Kamer, vergaderjaar , hoofdstuk IXB, nr. 2 14

21 Met ingang van die datum gaat het beheer van enerzijds in pacht of erfpacht uitgegeven landbouwbedrijven en anderzijds van gronden ten behoeve van de uitbreiding van de steden Almere en Zeewolde over naar Domeinen. Deze beheersoverdracht zal geschieden onder het motto: taak over, man over, geld over. In 1996 zullen voorbereidingen worden getroffen om deze overdracht te effectueren. De budgettaire effecten worden volgend jaar verwerkt. Door het ministerie van LNV wordt beoogd in de tweede helft van 1995 het nieuwe Pachtnormenbesluit in te voeren. Zodra het Besluit van kracht is, zal Domeinen in 1995 en 1996 enige duizenden pachtovereenkomsten wijzigen. De extra pachtopbrengsten zullen bij Voorjaarsnota 1996 worden verwerkt. In 1996 zal de uitvoering van de medio 1994 door het kabinet aanvaarde Gedragslijnen inzake bodemverontreiniging in Staatseigendommen ook budgettair verder gestalte moeten krijgen. Dit leidt tot extra uitgaven voor Domeinen in verband met bodemonderzoek en -sanering (uitgaven 01.11), evenals enige extra ontvangsten in 1995 bij doorberekening van het merendeel van de kosten aan andere ministeries (ontvangsten 01.07). Deze effecten vloeien voort uit de volgende regels die aan de Gedragslijnen ten grondslag liggen: ieder departement dat onroerende zaken in materieel beheer heeft, dus ook Domeinen zelf inventariseert verdachte lokaties; de kosten van bodemsanering komen ten laste van de materieelbeheerder Bedrijfsvoering Tegelijkertijd met de reorganisatie van Domeinen in 1994 is een planning- en controlcyclus geïntroduceerd (decentralisatie financiële functie, invoering jaarplan- en verslagcyclus en contractmanagement). In 1995 zijn in de jaarplannen zodanige afspraken gemaakt over planmatig werken, dat hierop daadwerkelijk «afgerekend» kan worden. Zo zijn wat betreft de primaire processen concrete afspraken gemaakt over de totstandkoming van afstotingsplannen, gebruiksplannen en onderhoudsplannen van onroerende zaken. Wat betreft de ondersteunende processen beschikt Domeinen over een opleidingsplan en een informatieplan. De budgettaire vertaling van de afspraken vindt plaats in managementcontracten. Hierin is ook voorzien de beschrijving van de administratieve organisatie van de regionale directies van de dienst Domeinen. Het jaar 1996 zal in het teken staan van het verder uitbouwen en kwalitatief verbeteren van hetgeen in 1994 en 1995 is opgezet. Zo zijn kengetallen in ontwikkeling, niet alleen voor de bedrijfsvoering, maar ook voor de meting van de output van de bedrijfsprocessen. Deze ontwikkeling gaat hand in hand met de uitvoering van evaluatie-onderzoeken (zie het evaluatieprogramma in bijlage 10) Bureau schade-afwikkeling Inleiding Het Bureau Schade-afwikkeling is een zogenaamde «buitendienst» van het Ministerie van Financiën. Het bureau is naar zijn aard een schaderegelingsorganisatie. Het houdt zich bezig met de juridische en financiële afwikkeling van aansprakelijkheidsclaims van en jegens de Staat ingevolge de Wet Aansprakelijkheidsverzekering Motorrijtuigen, het Tweede Kamer, vergaderjaar , hoofdstuk IXB, nr. 2 15