gemaakt. Hierdoor daalde gas flink donderdag.

Transcriptie

1 1

2 Marktprijzen Nu Verandering vorige publicatie Verandering 3 maanden Macro-economie AEX % -1.71% USD per $ % 1.86% GBP per % -0.85% Olie en kolen Olie (Brent M1) [$/BBL] $ % 28.13% Kolen (API2 M1) [$/Ton] $ % 25.88% Gas Gas (Y1) [ /MWh] % 26.59% Gas (Spot) [ /MWh] % 21.39% Elektriciteit Power (NL Base Y1) [ /MWh] % 28.77% Power (APX Base) [ /MWh] % 19.91% CO2 (Y0) [ /Ton] % 20.08% 2

3 Macro-economie Winst op meerdere fronten Afgelopen week Vooruitzichten kunnen in korte tijd zeer sterk veranderen. Op meerdere fronten kan 2016 uitmonden tot een financieel gezien zeer zwaar jaar. Financiële analisten houden hun hart vast voor de mogelijkheid dat de UK stemmen voor het opzeggen van het EU-lidmaatschap. Daarnaast hangt een presidentschap van Donald Trump als een zwaard van Damocles boven de markten. Zijn leiderschap zou een ware wereldwijde handelsoorlog kunnen inluiden, gezien het beleid dat hij propageert. Ook zijn analisten bevreesd voor een sterke rentestijging door de Fed gedurende dit jaar, hetgeen de kosten voor investeringen flink omhoog zou brengen. In de afgelopen week zijn alle vooruitzichten op deze belangrijkste fronten sterk verbeterd in het voordeel van de financiële markten. Na de moord op de Britse politica Jo Cox afgelopen donderdag zijn de kansen dat de UK deze week stemt voor een Brexit sterk verkleind. Het stay-kamp staat nu een procentpunt voor in de peilingen, met zo'n 11 procent van de stemmers die nog geen keuze heeft kunnen maken. Donald Trump heeft de afgelopen week een aantal tegenslagen te verwerken gehad en verliest flink in de peilingen ten opzichte van zijn rivale Hillary Clinton. Hij heeft maandag besloten zijn campagnemanager te ontslaan en stuurt aan op koerswijziging in de toon en kleur van zijn campagne. Als laatste besloot de Fed vorige week de rente ongewijzigd te laten. Bovendien is er een veranderde toon te horen bij de president Yellen, die nu duidelijk laat blijken dat de markten momenteel teveel onzekerheden laten zien om grote stappen te kunnen zetten qua rentestijgingen. Vooruitblik Alle ogen zijn gericht op de Brexit-verkiezingen van komende donderdag. Afhankelijk van de uitslag, die eerder in de loop van vrijdag wordt verwacht, zullen de markten heftig gaan reageren. Een Leave-stem zou sterk negatieve consequenties voor de markten hebben, dus de verwachting is dat alles naar beneden handelt bij een dergelijke uitkomst. 3

4 Valuta Britse Pond zeer volatiel USD / 1.15 Valuta USD/ GBP/ GBP / 0.80 De toenemende kans dat een Brexit wordt voorkomen zorgt voor een versterking van de Britse Pond. Deze maakte juist aan het begin van vorige week een duikeling aangezien de kansen voor het Leave-kamp sterker werden. De volatiliteit van de wisselkoers is op een hoogtepunt gekomen in aanloop naar het referendum. De dollar verloor de afgelopen dagen juist ten opzichte 12-mei 19-mei 26-mei 2-jun 9-jun 16-jun van valuta wereldwijd. Dit had er voornamelijk mee te maken dat investeerders meer risicovolle investeringen zoeken nu het er financieel weer iets beter uit ziet. 4

5 Olie en kolen Kolen maakt sterke stijging door Olie De olieprijs is zeer beweeglijk. De bewegingen spelen de afgelopen tijd wel heel duidelijk rond de $50. De focus is de laatste tijd vooral op de gevolgen van een Brexit voor de wereldwijde vraag naar olie. Nu de kansen lijken te keren en de Britten eerder voor een Bremain stemmen is er ook minder druk aan de vraagkant voor olie en dat was de laatste dagen ook duidelijk te zien aan de stijgende olieprijs. De olieprijs was vorige juist weer harder naar beneden gekomen door toenemende zorgen over Brexit. Aan de aanbodkant spelen nog steeds de nodige problemen. Bovendien is de productie in Saudi-Arabië wat afgenomen de afgelopen maand. $ / BBL Olie 55 Brent Crude Front Month mei 19-mei 26-mei 2-jun 9-jun 16-jun $ / Ton Kolen 60 Coal API2 Front Month Kolen Kolenprijzen maakt een enorme sprong 45 de afgelopen week. Europese import van hoge kwaliteit kolen staat onder steeds 40 meer concurrentiedruk van Aziatische 12-mei 19-mei 26-mei 2-jun 9-jun 16-jun importmarkten. De verbeterde vooruitzichten voor de financiële markten droeg er net als in het geval van olie aan bij dat er meer vraag was naar kolen, maar dit is nog niet de belangrijkste prijsdrijver geweest voor kolen. India is een land dat traditioneel gezien voornamelijk lage kwaliteit kolen importeert, uit onder meer Indonesië. De laatste tijd is een duidelijke switch zichtbaar en wordt vanuit India steeds meer hoge kwaliteit kolen geïmporteerd uit Rusland, Colombia en Australië. Deze kolen van hogere kwaliteit vinden ook hun afzet in de Europese markt, en India en meerdere Aziatische landen importeren steeds meer van dit type kolen. Hierdoor gaat ook de prijs voor kolen in Europa sterk omhoog. Vooruitblik Na het referendum van donderdag zal er wat meer rust ontstaan op de financiële markten en kan er in de oliemarkt weer meer worden gekeken naar de aanbodkant. Ook hier spelen nog voldoende problemen die voor meer onzekerheid kunnen zorgen op de markten. Over het algemeen houden analisten vast aan het idee dat er voorlopig een evenwicht zal zijn rond de $50. 5

6 6

7 Gas Gasprijzen stijgen door olie en pond / MWh Gas TTF Cal17 TTF Day Ahead Korte termijn De prijzen op de spot lieten de afgelopen week een duidelijke stijging zien, dag op dag handelde de DayAhead contracten omhoog. Dit werd vooral veroorzaakt door het sentiment op de markten en het stijgen van de prijzen verderop de curve. Dit werd wel ondersteunt door onderhoud aan de Interconnector en gasterminals in Duitsland. Daarnaast zijn de storages mei 26-mei 9-jun van Bergermeer en Grijpskerk aan het injecteren wat de prijs verder omhoog brengt Lange termijn De belangrijkste factoren bij het stijgen van de prijzen op de lange termijn zijn de zwakker wordende euro ten opzichte van de Britse pond en de stijgende olieprijs. Doordat de euro zwakker wordt is het voor Britse handelaren interessant om op de Nederlandse TTF markt te handelen, een bullish signaal. Verder was het sentiment deze hele week bullish, door een positieve stemming op de beurzen en een stijgende olieprijs. Dit vertaalde zich naar hogere prijzen op de curve. Het ministerie van Economische Zaken zal voor het einde van deze maand een rapport presenteren over de gaswinning in Groningen voor 2017 en verder. Op dit moment is het plafond 27 miljard m3, mogelijk gaat dit verlaagt worden. Waarschijnlijk blijft wel de mogelijkheid om bij een strenge winter meer gas te produceren om aan de vraag te voldoen. Het besluit zal ergens in de herfst genomen worden. Vooruitblik Het referendum over Brexit zal deze week de belangrijkste driver worden, mocht er een Brexit komen wat gaat er gebeuren met de koers tussen de pond en de euro? Op dit moment is de correlatie erg sterk en kan een grote invloed hebben op de gasprijzen. Daarnaast zal het hierboven beschreven rapport van het ministerie richting kunnen geven aan de prijzen voor winter 16/17 en winter 17/18, als het plafond veranderd gaat worden. Voor de spotmarkt zijn er weinig grote veranderingen, deze zal voornamelijk de prijzen op de curve volgen tenzij er grote onverwachte outages zijn. 7

8 Elektriciteit Powerprijzen omhoog door kolen Korte termijn De spotprijzen kwamen de afgelopen week erg hoog uit, ondanks een toename in de windproductie. Het plotseling wegvallen van de productie van de kerncentrale Tihange 2 in België was hier voornamelijk debet aan. De markt was al vrij krap doordat in heel West-Europa het onderhoudsseizoen bezig is. De vraag is normaal gezien het laagst in mei en juni en dit wordt dan ook gezien als een goed moment om onderhoud aan centrales in te plannen. De komende week worden iets lagere prijzen verwacht. Lange termijn Powerprijzen werden mee omhoog getrokken met de sterke stijging van gas- en kolenprijzen. De stroomprijzen in heel West-Europa kwamen hiermee op het hoogste punt uit sinds het begin van het jaar. Met name baseload prijzen kwamen flink omhoog. Piekprijzen liggen over het algemeen nog iets onder het hoogtepunt van dit jaar (4 januari). NL MWh/h / MWh Elektriciteit Wind Productie NL Prod NL Avg DE Prod DE Avg jun 18-jun 22-jun 26-jun 30-jun Cal17 NL Peak Cal17 DE Base Cal17 NL Base Cal17 BE Base mei 19-mei 26-mei 2-jun 9-jun 16-jun DE MWh/h Vooruitblik De zomermaanden lijken toch iets koeler te gaan worden in West-Europa dan verwacht. Mogelijk zorgt dit ervoor dat een sterk airco-effect uit blijft deze zomer en de vraag hiermee iets lager uitvalt dan verwacht tijdens de heetste zomerweken. 8

9 Dark/Spark Darkspread blijft wijd De stijging die de kolenprijs doormaakte de afgelopen week was een stuk sterker dan stijging van de powerprijzen die hier in volgde. Ondanks dit blijft de dark spread erg wijd en biedt het nog voldoende ruimte voor powerprijzen om wat te dalen in het geval dat er voldoende capaciteit beschikbaar is. / MWh Spreads Darkspread Base Cal17 Sparkspread Peak Cal mei 19-mei 26-mei 2-jun 9-jun 16-jun 9

10 Emissies Emissieprijzen in equilibrium CO2 prijzen hebben wel degelijk met de markten mee bewogen. De bewegingen zijn vrij aanzienlijk, maar over de langere termijn gezien verandert er eigenlijk niks. De prijs beweegt eigenlijk vrij constant rond de 6 en de verwachting is dat hier niet veel in verandert tenzij er duidelijke stappen worden genomen op politiek vlak. / Ton Emissierechten 6.40 CO2 Cal mei 19-mei 26-mei 2-jun 9-jun 16-jun

11 Weer C 30 Temperatuur (De Bilt) Temperatuursvoorspelling Normaal gemiddelde jun 22-jun 23-jun 24-jun 25-jun 26-jun 27-jun 11

12 Legal Disclaimer De informatie in de Essent Marktinformatie is bedoeld als informatie in algemene zin ten behoeve van professionele partijen en is niet toegespitst op uw persoonlijke situatie. De Essent Marktinformatie geeft een verwachting van de marktontwikkelingen en dient niet beschouwd of gebruikt te worden als een (beleggings)advies of een voorstel of aanbod tot het kopen en/of verhandelen van financiële instrumenten in de zin van de Wet op het financieel toezicht (Wft). Beslissingen op basis van informatie uit de Essent Marktinformatie zijn uw eigen verantwoordelijkheid en komen voor uw rekening en risico. Essent heeft de grootst mogelijke zorgvuldigheid betracht bij het samenstellen van de Essent Marktinformatie en de daarin vermelde informatie. Niettemin kan Essent niet garanderen dat alle informatie in de Essent Marktinformatie altijd actueel, juist en/of volledig is. Aan de informatie in de Essent Marktinformatie kunnen geen rechten worden ontleend. De informatie in de Essent Marktinformatie kan onderhevig zijn aan wijzigingen. Essent is niet verplicht om u hierover te informeren. Essent is niet verplicht om de hierin opgenomen informatie te actualiseren of te wijzigen. Essent sluit iedere aansprakelijkheid uit voor eventuele schade (direct danwel indirect) die op enigerlei wijze voortvloeit uit de informatie in de Essent Marktinformatie of het gebruik daarvan. Verwijzingen De Essent Marktinformatie kan verwijzen naar door derden verstrekte informatie, al dan niet door middel van hyperlinks. Essent heeft dergelijke informatie niet beoordeeld en geverifieerd op redelijkheid, juistheid, volledigheid of actualiteit. Essent staat niet in voor de inhoud en het functioneren van websites van derden. Essent sluit iedere aansprakelijkheid voor schade ten gevolge van deze verwijzing (-en) uit. Intellectuele eigendomsrechten Essent is exclusief rechthebbende op alle intellectuele eigendomsrechten met betrekking tot de in de Essent Marktinformatie gepresenteerde inhoud, inclusief maar niet beperkt tot alle auteursrechten en merkrechten op alle teksten, logo's, illustraties en foto's, of is gerechtigd tot gebruik door derde rechthebbenden. Niets van de Essent Marktinformatie mag zonder schriftelijke en voorafgaande toestemming van Essent worden gereproduceerd of gebruikt, anders dan het downloaden en het bekijken daarvan op een enkele computer en/of het printen van de benodigde hardcopies ten behoeve van bedrijfsmatig gebruik binnen uw eigen onderneming. Online communicatie Essent garandeert niet dat naar haar gestuurde s of andere elektronische berichten tijdig worden ontvangen en verwerkt. Essent sluit iedere aansprakelijkheid uit voor eventuele schade ten gevolge van het niet of te laat ontvangen ervan. Toepasselijk recht Op deze disclaimer is Nederlands recht van toepassing. De rechtbank te s-hertogenbosch is bij uitsluiting bevoegd te oordelen over eventuele geschillen die in verband met deze disclaimer kunnen ontstaan. 12