Verslag over de doorlichting door een paritair college van Centrum voor Volwassenenonderwijs Tweedekansonderwijs Mechelen vzw te MECHELEN

Transcriptie

1 Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming Onderwijsinspectie Hendrik Consciencegebouw Koning Albert II-laan BRUSSEL Verslag over de doorlichting door een paritair college van Centrum voor Volwassenenonderwijs Tweedekansonderwijs Mechelen vzw te MECHELEN Hoofdstructuur volwassenenonderwijs Instellingsnummer Instelling Centrum voor Volwassenenonderwijs Tweedekansonderwijs Mechelen vzw Directeur Anne MEES Adres Onze-Lieve-Vrouwestraat MECHELEN Telefoon Fax Website Bestuur van de instelling Adres Dagen van het doorlichtingsbezoek Einddatum van het doorlichtingsbezoek CVO Tweedekansonderwijs Mechelen_vzw Onze-Lieve-Vrouwestraat MECHELEN Samenstelling paritair college Voorzitter Inspecteur-verslaggever Teamleden Carine STEVERLYNCK Carine STEVERLYNCK Geert POLFLIET (Schooljaar ) 1/11

2 INHOUDSTAFEL INLEIDING HISTORIEK ONDERWERP VAN ONDERZOEK VASTSTELLINGEN Aanvullende algemene vorming Economie - moderne Talen Opfris derde graad ASO Inbreuken op de regelgeving ADVIES EN REGELING VOOR VERVOLG (Schooljaar ) 2/11

3 INLEIDING Dit verslag is het resultaat van de doorlichting van het centrum door een paritair college van inspecteurs. Artikels 41 en 42 van het decreet betreffende de kwaliteit van onderwijs van 8 mei 2009 geven haar de opdracht hiertoe. Tijdens de doorlichting gaat de onderwijsinspectie na of de bij de voorgaande doorlichting vastgestelde tekortkomingen voldoende werden geremedieerd. Tijdens de doorlichtingsbezoeken verzamelt het inspectieteam bijkomende informatie via observaties, gesprekken en analyse van documenten. Het referentiekader dat de onderwijsinspectie gebruikt bij een doorlichting is opgebouwd rond de componenten context, input, proces en output: context: de omgevingskenmerken en de kenmerken van administratieve, materiële, bestuurlijke en juridische aard die het centrum karakteriseren input: kenmerken van het personeel en van de leerlingen of cursisten van het centrum proces: initiatieven die het centrum neemt om output te realiseren, rekening houdend met haar context en input output: de resultaten die het centrum met haar leerlingen of cursisten bereikt. Meer info over het CIPO-referentiekader vindt u op De doorlichting resulteert in een doorlichtingsverslag dat bestaat uit een concluderend gedeelte en een advies. Het concluderende gedeelte omvat de conclusies van de doorlichting. Het doorlichtingsverslag eindigt met een advies dat betrekking heeft op alle of op afzonderlijke structuuronderdelen van het centrum. De onderwijsinspectie kan drie adviezen uitbrengen: een gunstig advies: het inspectieteam adviseert gunstig over de verdere erkenning van het centrum of van structuuronderdelen. een beperkt gunstig advies: het inspectieteam adviseert gunstig over de erkenning van het centrum of van structuuronderdelen als het centrum binnen een bepaalde periode voldoet aan de voorwaarden vermeld in het advies. een advies tot definitieve intrekking van de erkenning: het inspectieteam adviseert om de intrekking van de erkenning van het centrum of van structuuronderdelen. Als het advies alleen betrekking heeft op een structuuronderdeel en niet op het geheel van het centrum, geeft de inspectie in het advies aan welke tijdelijke beperking met betrekking tot het programmeren van bepaalde structuuronderdelen zij voor het centrum aanbeveelt. Het voorstel tot intrekking houdt een voorstel in inzake geleidelijkheid 1. Overeenkomstig artikel 16 van het besluit van de Vlaamse Regering van 1 oktober 2010 tot uitvoering van het decreet van 8 mei 2009 betreffende de kwaliteit van onderwijs met betrekking tot de wijze waarop sommige bevoegdheden van de inspectie worden uitgevoerd, heeft het bestuur van het centrum het recht, 1 Tenzij het voorstel betrekking heeft op de voorwaarde, vermeld in : a) artikel 24, 2, 6, van de wet van 29 mei 1959 tot wijziging van sommige bepalingen van de onderwijswetgeving; b) artikel 24bis, 1, 2, van de wet van 29 mei 1959 tot wijziging van sommige bepalingen van de onderwijswetgeving; c) artikel 62, 1, 2, van het decreet basisonderwijs van 25 februari 1997; d) artikel 56, 3, van het decreet van 15 juni 2007 betreffende het volwassenenonderwijs; e) artikel 10, 1, 2, van het decreet van 10 juli 2008 betreffende het stelsel van leren en werken in de Vlaamse Gemeenschap. (Schooljaar ) 3/11

4 binnen dertig kalenderdagen na betekening van het verslag, bij de Vlaamse Regering een verweerschrift in te dienen tegen het voorstel tot gehele of gedeeltelijke intrekking van de erkenning. De definitieve beslissing van de Vlaamse regering wordt met een aangetekende brief betekend aan het bestuur van het centrum binnen de zestig kalenderdagen na de betekening van het verslag, of binnen de dertig kalenderdagen na de indiening van het verweerschrift. Het bestuur van het centrum of zijn gemandateerde viseert het verslag en stuurt het binnen dertig kalenderdagen na ontvangst terug naar de onderwijsinspectie en maakt eventueel melding van zijn opmerkingen. Het centrum mag het verslag niet gebruiken voor publicitaire doeleinden. Meer informatie? en (Schooljaar ) 4/11

5 1 HISTORIEK Het vorige doorlichtingsbezoek vond plaats van tot en werd afgesloten met een ongunstig advies. Op werd dit ongunstig advies aan het centrum betekend. Het bestuur van het centrum diende naar aanleiding van dit advies een verbeteringsplan in op basis van 2 van artikel 41 van het eerder vermelde decreet van 8 mei De Vlaamse Regering keurde het door het centrum ingediende verbeteringsplan goed op en deelde mee dat de procedure tot intrekking van de erkenning van het centrum of van een structuuronderdeel ervan, werd opgeschort tot De inspecteur-generaal stelde op bij delegatie het paritair college van inspecteurs voor deze doorlichting samen. Het bestuur van het centrum werd op op de hoogte gebracht van de komst van het paritair college van inspecteurs op Het bestuur van het centrum en de directie werden uitgenodigd voor een gesprek, conform artikel 14 van het eerder vermelde besluit van 1 oktober Op voerde het paritair college van inspecteurs dat gesprek met -Anne mees, directeur; -Mia Kinnaer en Vera Lapeere, coördinatoren; -Jakomien Rabijns en Elke Thoné, didactische coaches; -Sandra Vergauwen, Cindy Steurs en Annelies Van Wassenhove, leraren van de modules Maatschappij, cultuur en samenleving (MACUSA); -Lies Ronsmans, Nanny De Roover en Elizabeth De Witte, leraren Frans; -Sonja Maenen, lid van het directieteam; -veertien cursisten tweedekansonderwijs. 2 ONDERWERP VAN ONDERZOEK regelgeving de erkenningsvoorwaarde 'voldoen aan de onderwijsdoelstellingen' Algemene vorming Aanvullende algemene vorming Economie - moderne Talen Opfris derde graad ASO (Schooljaar ) 5/11

6 3 VASTSTELLINGEN 3.1 Aanvullende algemene vorming Voldoet Het centrum slaagde er niet de eindtermen in de opleidingen Algemene Vorming (PAV 2 en 3) te realiseren. Verschillende factoren lagen aan de grondslag van dit tekort: de eindtermen werden te weinig aangeboden in het leermateriaal en de leeractiviteiten en werden niet valide geëvalueerd. De deelvaardigheden werden te weinig gradueel opgebouwd, het curriculum was weinig samenhangend, het beheersingsniveau werd te weinig bewaakt, de leervorderingen te weinig gericht opgevolgd en de criteriumgerichtheid in de evaluatie ontbrak. Het negatieve advies betrof PAV. Het centrum startte in het schooljaar met de nieuwe opleidingsprofielen AAV. De vastgestelde tekorten moesten dus worden weg gewerkt in een nieuw leerprogramma en met andere decretale voorschriften omtrent trajectbegeleiding. Alle vastgestelde tekorten zijn weg gewerkt. Het centrum bouwde voldoende garanties in de werking in om de vastgestelde tekorten structureel op te vangen. Outputgegevens Leerprestaties Leerloopbaan Outcomes Tevredenheid Onderwijsaanbod Volledigheid Evenwicht Doelmatigheid Beheersingsniveau Samenhang Evaluatiepraktijk Evenwicht Volledigheid De cursisten krijgen maximaal kansen om hun leerloopbaan op maat van hun eigen leer- en ontwikkelingsbehoeften uit te bouwen. Het centrum nam de nodige maatregelen om problematische afwezigheden en lage slaagcijfers van cursisten systematisch op te volgen en positief te beïnvloeden. De uitval van de cursisten wordt gericht opgevolgd, net als de deelname aan de examens. De geringe afstemming tussen het tweedekansonderwijs en de centrale examencommissie hebben een impact op de deelname van de cursisten aan de examens. Het centrum brengt expliciet aandacht op voor het in kaart brengen van de cursisten- en personeelstevredenheid en kan bogen op een grote tevredenheid, zowel bij het personeel als bij de cursisten. In het onderwijsaanbod valt de sterke eindtermgerichtheid op. De vakgroep zocht naar zinvolle en functionele moduleclusters en maakte na een zoektocht duidelijke en onderbouwde keuzes. Onder de vorm van projecten werkte het lerarenteam leerlijnen uit die richtinggevend zijn voor het onderwijsaanbod. Deze projecten zijn afgestemd op de eindtermen en sluiten aan bij de leefwereld en de interesses van de doelgroep. Het centrum koos resoluut voor competentie-ontwikkelend onderwijs en expliciteerde deze keuze in een onderbouwde visietekst die de gelijkgerichtheid in het lerarenteam stimuleerde. Zelfgestuurd, actief en buitenschools leren krijgen een uitdrukkelijke plaats in het aanbod en verhogen het leerrendement en -plezier bij de cursisten. Verder is er aandacht voor nieuwe trends en ICT-integratie. De opbouw van strategieën en de ontwikkeling van de gepaste attitudes worden gericht bespeeld. Het centrum zet met andere woorden een stevige onderwijskwaliteit neer die de basis kan vormen voor een nog gerichtere differentiatie op de klasvloer en een meer uitgesproken cursistgerichtheid. Net als voor het onderwijsaanbod vernieuwde het centrum zijn evaluatiepraktijk grondig en zorgde het voor draagvlak bij het personeel voor de gemaakte keuzes. In de opbouw van de strategische keuzes omtrent evaluatiepraktijk (Schooljaar ) 6/11

7 Beheersingsniveau Transparantie Feedback bracht het centrum aandacht op voor evaluatievormen die deskundigen als effectief benoemen. Naast de productevaluatie is er aandacht voor procesevaluatie die transfer bevordert. De evaluatiepraktijk gebeurt op basis van betekenisvolle en realistische opdrachten die afgestemd zijn op de eindtermen. Er wordt voldoende onderscheid gemaakt tussen de minimum- en de uitgebreide modules. De leervorderingen van de cursisten worden voor alle eindtermen in kaart gebracht op basis van transparante criteria en worden opgevolgd. De cursisten krijgen gerichte feedback en worden uitgedaagd tot zelfreflectie. Alternatieve vormen van evaluatie krijgen een plaats in de evaluatiepraktijk. Uitrusting ICT Inzet uitrusting Leermiddelen Onderwijsorganisatie Organisatie curriculum Het centrum beschikt over de nodige uitrusting en leermiddelen om de eindtermen te realiseren met de cursisten en zet die ook doeltreffend in. Er is sterk geïnvesteerd in de uitbreiding van ICT. Het centrum streeft er doelgericht naar om voor de cursisten een uitdagende en krachtige leeromgeving te creëren via functioneel en levensecht leren. Het centrum nam de nodige maatregelen om te voldoen aan de vereiste lestijd zoals vooropgesteld in het opleidingsprofiel. Leerbegeleiding Preventief Curatief Deskundigheidsbevordering Vorming Overleg Leiderschap De cursistenbegeleiding die reeds goed was uitgebouwd, werd nog verder verstevigd en ontwikkeld. Het centrum geeft zijn eerste- en tweedelijnsbegeleiding op een doordachte wijze vorm en voorziet daartoe in de nodige middelen. Het centrum analyseerde de doelgroep en bouwde een stevige expertise op, zowel op het vlak van leerbegeleiding als van trajectbegeleiding. Het hecht veel belang aan een onderbouwde intake die de basis vormt voor een preventieve en systematische leer- en trajectbegeleiding. De eerstelijns- en tweedelijnswerking zijn goed op mekaar afgestemd. Het ontwikkeld cursistenvolgsysteem ligt aan de basis van deze doeltreffende afstemming. Cursisten met bijzondere noden krijgen de nodige verhoogde zorg. Het ontwikkelen van een competentiegericht vrijstellingenbeleid voor alle onderdelen van het opleidingsprogramma vormt nog een uitdaging voor het centrum. De vakgroep neemt onder impuls van een stevige coördinatie zijn rol als kwaliteitsbewaker van het onderwijsleerproces doeltreffend op en kan bogen op een mooi resultaat. Er is op korte tijd veel én kwaliteitsvol werk geleverd. Er is een goede samenwerking tussen de leraren. Expertise wordt stelselmatig opgebouwd en gedeeld. Er is een sterk reflectief vermogen ontwikkeld en er is een duidelijke veranderingsbereidheid bij de leraren. Hun betrokkenheid op de cursisten is groot. De tekorten werden weg gewerkt onder impuls van het nieuwe directieteam zonder ondersteuning van de pedagogische begeleidingsdienst. Het centrum zocht en vond elders externe ondersteuning voor de diverse onderdelen van het verbeterplan. Het centrum heeft met behulp van die externe ondersteuning sterk geïnvesteerd in kwaliteitsvol onderwijs voor de gehele afdeling tweedekansonderwijs en onderging op drie jaar tijd een opmerkelijk positieve evolutie. Wat zeker opvalt, is de doelgerichtheid en de slagkracht waarmee het directieteam handelt. Strategische keuzes worden gemaakt op basis van analyses en (Schooljaar ) 7/11

8 probleem gestuurde onderzoeken en gevoed vanuit wetenschappelijke evidentie. De vooropgestelde doelen krijgen een vertaalslag in een aangepaste organisatiestructuur en in ondersteuningsmaatregelen voor het personeel. De ontwikkelingen en de implementatie worden op de voet gevolgd. De betrokkenheid van het personeel op het centrumgebeuren is duidelijk toegenomen. Een deugdelijke communicatie, een doeltreffende overlegstructuur, een transparante taakverdeling ingebed in een wel overdachte organisatiestructuur en een participatieve grondhouding bij de centrumleiding liggen aan de basis van de huidige transparante en participatieve besluitvormingsprocessen in het centrum. Kwaliteitszorg Het centrum heeft op het vlak van kwaliteitszorg een aantal keuzes gemaakt en legde de focus op een goed uitgebouwde bewaking van het onderwijsleerproces en de cursistenbegeleiding. Ter ondersteuning van de kwaliteitsbewaking worden diverse tools gebruikt die de eindtermgerichtheid van het onderwijsaanbod in kaart brengen. De cursisten worden bij de kwaliteitsbewaking betrokken. Kortom, voor de bewaking van de kwaliteit van het onderwijsleerproces en de leerbegeleiding slaagt het centrum erin de kwaliteitscirkel te doorlopen en op basis hiervan een opmerkelijke kwaliteitsverbetering te realiseren. 3.2 Economie - moderne Talen Voldoet Het negatieve advies betrof Frans in ASO 3-B in de modules Frans 1, 2 en 3. Het centrum realiseerde de eindtermen onvoldoende. De belangrijkste oorzaken waren het gebruik van een verouderd leerplan en het onderwijsaanbod dat onvoldoende was afgestemd op de eindtermen. De evaluatiepraktijk was niet valide, vooral door een overwicht aan toetsing van kennis ten nadele van de vaardigheden. De vastgestelde tekorten werden weggewerkt. Het centrum bouwde voldoende garanties in de werking in om de vastgestelde tekorten structureel op te vangen. Outputgegevens Leerprestaties Leerloopbaan Outcomes Tevredenheid Onderwijsaanbod Volledigheid Evenwicht Doelmatigheid Beheersingsniveau Samenhang De cursisten krijgen maximaal kansen om hun leerloopbaan op maat van hun eigen leer- en ontwikkelingsbehoeften uit te bouwen. Het centrum nam de nodige maatregelen om problematische afwezigheden en lage slaagcijfers van cursisten systematisch op te volgen en positief te beïnvloeden. De uitval van de cursisten wordt gericht opgevolgd, net als de deelname aan de examens. De geringe afstemming tussen het tweedekansonderwijs en de centrale examencommissie hebben een impact op de deelname van de cursisten aan de examens. Het centrum brengt expliciet aandacht op voor het in kaart brengen van de cursisten- en personeelstevredenheid en kan bogen op een grote tevredenheid, zowel bij het personeel als bij de cursisten. De vakgroep hanteert de correcte leerplannen. Om te garanderen dat het onderwijsaanbod hierop afgestemd is, heeft de vakgroep onder meer een expliciete koppeling gemaakt tussen de eindtermen en de lesactiviteiten. De leraren zijn zich bewustzijn van de letter en de geest van de leerplannen. De leerplandoelstellingen worden aangeboden rekening houdend met strategieën, attitudes en correcte verwerkingsniveaus. De variatie in tekstsoorten is voldoende groot. Meer en meer vormen taaltaken de basis voor de lesactiviteiten. Met het (Schooljaar ) 8/11

9 oog hierop maakten de leraren concrete afspraken. Er is aandacht voor de verticale opbouw van het aanbod, conform de vereiste beheersingsniveaus. Met een gevarieerd, activerend lesaanbod en extramurale activiteiten motiveren en stimuleren de leraren de cursisten om de doeltaal te gebruiken. Evaluatiepraktijk Evenwicht Volledigheid Beheersingsniveau Transparantie Feedback De huidige evaluatiepraktijk peilt in voldoende mate naar de realisatie van de leerplandoelstellingen. Het overwicht in de beoordeling van contextloze kenniscomponenten (woordenschat en grammatica) werd weggewerkt. De evaluatie van de vaardigheden staat centraal. Meer en meer maken de leraren gebruik van gelijkgerichte, objectieve criteria die de evaluatie voor leraren en cursisten transparanter maken. De communicatieve attitudes worden mee in rekening gebracht van de eindbeoordeling. Ook zelf- en peerevaluatie maken gaandeweg meer deel uit van de evaluatiepraktijk. De consolidatie en het verderzetten van de inspanningen van de afgelopen jaren vormt de aanzet voor een werkbaar, consistent en transparant evaluatiekader, waarvan ook procesevaluatie deel uitmaakt. Uitrusting ICT Inzet uitrusting Leermiddelen Onderwijsorganisatie Organisatie curriculum Het centrum beschikt over de nodige uitrusting en leermiddelen om de eindtermen te realiseren met de cursisten en zet die ook doeltreffend in. Er is sterk geïnvesteerd in de uitbreiding van ICT. Het centrum streeft er doelgericht naar om voor de cursisten een uitdagende en krachtige leeromgeving te creëren via functioneel en levensecht leren. Het centrum nam de nodige maatregelen om te voldoen aan de vereiste lestijd zoals vooropgesteld in het opleidingsprofiel. Leerbegeleiding Preventief Curatief De cursistenbegeleiding die reeds goed was uitgebouwd, werd nog verder verstevigd en ontwikkeld. Het centrum geeft zijn eerste- en tweedelijnsbegeleiding op een doordachte wijze vorm en voorziet daartoe in de nodige middelen. Het centrum analyseerde de doelgroep en bouwde een stevige expertise op, zowel op het vlak van leerbegeleiding als van trajectbegeleiding. Het hecht veel belang aan een onderbouwde intake die de basis vormt voor een preventieve en systematische leer- en trajectbegeleiding. De eerstelijns- en tweedelijnswerking zijn goed op mekaar afgestemd. Het ontwikkeld cursistenvolgsysteem ligt aan de basis van deze doeltreffende afstemming. Het ontwikkelen van een competentiegericht vrijstellingenbeleid voor alle onderdelen van het opleidingsprogramma vormt nog een uitdaging voor het centrum. Specifiek voor Frans nam de vakgroep een aantal maatregelen omtrent het systematische gebruik van de doeltaal in de lessen en remediërende feedback aan de cursisten, zowel mondeling, schriftelijk als via het elektronisch platform. Deskundigheidsbevordering Vorming Overleg Vorig schooljaar volgden de leraren Frans tal van nascholingen. De expertise werd gedeeld en in de praktijk gebracht. Sterk is dat het centrum een aantal vaststellingen uit het vorige doorlichtingsverslag te baat nam om over de grenzen van de moderne vreemde talen heen maatregelen te nemen. Op dat vlak zijn de leraren zich bewust van de opportuniteiten om verwezenlijkingen te delen en het werk te verdelen. (Schooljaar ) 9/11

10 Leiderschap De tekorten werden weg gewerkt onder impuls van het nieuwe directieteam zonder ondersteuning van de pedagogische begeleidingsdienst. Het centrum zocht en vond elders externe ondersteuning voor de diverse onderdelen van het verbeterplan. Het centrum heeft met behulp van die externe ondersteuning sterk geïnvesteerd in kwaliteitsvol onderwijs voor de gehele afdeling tweedekansonderwijs en onderging op drie jaar tijd een opmerkelijk positieve evolutie. Wat zeker opvalt, is de doelgerichtheid en de slagkracht waarmee het directieteam handelt. Strategische keuzes worden gemaakt op basis van analyses en probleem gestuurde onderzoeken en gevoed vanuit wetenschappelijke evidentie. De vooropgestelde doelen krijgen een vertaalslag in een aangepaste organisatiestructuur en in ondersteuningsmaatregelen voor het personeel. De ontwikkelingen en de implementatie worden op de voet gevolgd. De betrokkenheid van het personeel op het centrumgebeuren is duidelijk toegenomen. Een deugdelijke communicatie, een doeltreffende overlegstructuur, een transparante taakverdeling ingebed in een wel overdachte organisatiestructuur en een participatieve grondhouding bij de centrumleiding liggen aan de basis van de huidige transparante en participatieve besluitvormingsprocessen in het centrum. Kwaliteitszorg Het centrum heeft op het vlak van kwaliteitszorg een aantal keuzes gemaakt en legde de focus op een goed uitgebouwde bewaking van het onderwijsleerproces en de cursistenbegeleiding. Ter ondersteuning van de kwaliteitsbewaking worden diverse tools gebruikt die de eindtermgerichtheid van het onderwijsaanbod in kaart brengen. De cursisten worden bij de kwaliteitsbewaking betrokken. Kortom, voor de bewaking van de kwaliteit van het onderwijsleerproces en de leerbegeleiding slaagt het centrum erin de kwaliteitscirkel te doorlopen en op basis hiervan een opmerkelijke kwaliteitsverbetering te realiseren. 3.3 Opfris derde graad ASO Het centrum richt de module Frans Opfris derde graad ASO niet meer in sedert januari Bijgevolg wordt over het wegwerken van de vastgestelde tekorten in dit opleidingsonderdeel niet gerapporteerd. 3.4 Inbreuken op de regelgeving De vastgestelde tekorten ten aanzien van de regelgeving zijn voldoende weggewerkt. Het centrum stopte met het inrichten van gecombineerd onderwijs. Het centrum leverde ernstige inspanningen om de onderwijsleertijd aanzienlijk op te drijven. Op basis van de goed ontwikkelde onderwijskwaliteit kan het centrum de focus verleggen van een nauwgezette kwantitatieve bewaking naar een aanpak die sterker gericht is op efficiënte besteding in functie van het leerrendement bij de cursisten. (Schooljaar ) 10/11

11 4 ADVIES EN REGELING VOOR VERVOLG In uitvoering van het decreet betreffende de kwaliteit van onderwijs van 8 mei 2009 is het advies voor erkenning van tekort(en) zoals vermeld in punt 2 van dit verslag: GUNSTIG voor de erkenningsvoorwaarde 'voldoen aan de onderwijsdoelstellingen' voor Aanvullende algemene vorming, Economie - moderne Talen. Namens het paritair college Voor kennisname namens het bestuur Carine STEVERLYNCK de voorzitter Anne MEES de directeur Datum stemming en advies Datum van verzending aan de directie en het bestuur van het centrum (Schooljaar ) 11/11