Anti-pestbeleid obs De Springplank mei 2016

Transcriptie

1 Anti-pestbeleid obs De Springplank mei 2016

2 Inhoud Inleiding blz. 2 Plagen en pesten, wat is daar het verschil tussen? blz. 3 Voorwaarden blz. 3 De aanpak blz. 4 Ons stappenplan bij gesignaleerd pesten blz. 4 Handelen vanuit de professionele schoolomgeving blz. 5 Hulp aan het gepeste kind blz. 5 Hulp aan de pester blz. 6 Hulp aan de zwijgende middengroep en de meelopers blz. 6 Hulp aan de ouders blz. 6 De belangrijkste regels rondom het pesten blz. 7 Een zes stappenplan om conflicten op te lossen blz. 7 Digitaal pesten blz. 8 Bijlage Analyseformulier blz. 9 Bijlage Regels en afspraken computergebruik blz. 10 Bijlage voor de leerkrachten: Concrete pedagogische invulling als handvat bij het pestprotocol blz. 11 Mei

3 Inleiding Wij vinden het als team van belang dat kinderen zich veilig voelen, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen. Het komt voor dat kinderen zich onveilig voelen, omdat zij gepest worden. Het is een probleem dat wij onder ogen zien en op onze school serieus willen aanpakken. De leerkrachten hebben een actieve rol in het onderzoeken van mogelijk pestgedrag. We streven na, door regels en afspraken zichtbaar te maken, dat kinderen en volwassenen elkaar aanspreken op gedrag. Tevens willen we door elkaar te steunen en wederzijds respect te tonen alle kinderen in de gelegenheid stellen met plezier naar school te gaan. Plagen en pesten, wat is daar het verschil tussen? Iemand op het schoolplein een stevige duw geven kan plagen zijn, maar het kan net zo goed gaan om echt pestgedrag. We spreken over plagen wanneer kinderen min of meer aan elkaar gewaagd zijn en het vertoonde gedrag een uitnodigend karakter heeft om iets terug te geven vanuit een onschuldige sfeer. Het gaat dan om een prikkelend spelletje, dat doorgaans, door de betrokkenen niet als dreigend of echt vervelend wordt ervaren. Er is sprake van een pedagogische waarde: Door elkaar eens uit te dagen leren kinderen heel goed om met allerlei conflicten om te gaan. Pesten is wel bedreigend. Het gebeurt iedere dag weer, soms een jaar of langer achter elkaar. Bij pesten wordt een slachtoffer uitgezocht om de baas over te spelen. De pestkop misbruikt zijn macht: het slachtoffer wordt geslagen, uitgescholden, vernederd, gekleineerd. Vaak is er een groepje kinderen dat meedoet met de pestkop, dit zijn de meelopers. Naast deze openlijke vormen van pesten komen ook vormen van pesten voor die niet zichtbaar zijn. Bijvoorbeeld als een kind altijd wordt buitengesloten, nooit ergens aan mee mag doen, op geen enkel feestje wordt uitgenodigd. Je hebt grofweg twee vormen van pesten: Direct pesten: Slaan, vechten duwen en aan de haren trekken. Schelden en uitlachen. Chanteren. Macht uitoefenen over diegene die wordt gepest. Materiële zaken kapot maken of verstoppen. Indirect pesten: Iemand buiten sluiten. Fluisteren en roddelen. Niet praten met iemand. Uitsluiten van activiteiten. Bijvoorbeeld sporten. Mei

4 Voorwaarden Om het probleem van pesten goed aan te pakken, moet aan een aantal voorwaarden voldaan zijn: Pesten moet als een probleem worden gezien door alle direct betrokken partijen: leerkrachten, ouders en leerlingen (gepeste kinderen, pesters en de zwijgende middengroep). We spannen ons in om pesten te voorkomen. Een preventieve aanpak bestaat onder meer uit de behandeling van het onderwerp met de leerlingen, waarna regels worden afgesproken. Deze regels worden besproken in elke groep in de eerste schoolweek. En zo nodig uiteraard ook op andere momenten. Leerkrachten moeten alert zijn op pesten. We nemen duidelijk stelling tegen pesten. Wanneer pesten, ondanks alle inspanningen, toch weer de kop opsteekt, volgen wij een vast stappenplan. Dit stappenplan is bij iedereen bekend (ook bij de overblijfouders). Onze school heeft een contactpersoon bij wie melding van pestgedrag gedaan kan worden. De contactpersoon kan het probleem onderzoeken, deskundigen raadplegen en het bevoegd gezag adviseren. Onze contactpersoon is Monique van der Leun. De aanpak Alle teamleden kunnen onderscheid maken tussen pesten en plagen en zijn in staat pesten te signaleren. Alle teamleden zijn bekend met ons pestprotocol. Alle teamleden zijn zich bewust van hun rol. Alle teamleden zijn alert op de manier waarop de leerlingen met elkaar omgaan. Alle teamleden nemen duidelijk stelling wanneer bepaalde gedragingen hun norm overschrijden. Het is ouders duidelijk dat wij een anti-pestbeleid voeren via schoolgids, website en informatieavond. Wij besteden aandacht aan pesten in preventieve zin, o.a. met gesprekken en thema s in de groep, o.a. met behulp van de methode Leefstijl of Morele Talenten en de Pestkalender en posters van Kids tegen geweld. Onze preventieve aanpak bestaat uit: - het bespreken van gedragsregels in samenspraak met de groep aan het begin van elk schooljaar; - een centraal thema over normen en waarden wordt regelmatig in groepsverband besproken (adhv lessen uit de methode Leefstijl of Morele Talenten en de Pestkalender en posters van Kids tegen geweld) - indien de leerkracht daar aanleiding toe ziet, besteedt hij of zij expliciet aandacht aan pestgedrag in een groepsgesprek Mei

5 Ons stappenplan bij gesignaleerd pesten We nemen het pestverhaal serieus en gaan onderzoek doen. Het kind en de groep worden in verschillende situaties geobserveerd. Het kind en de groep worden zo mogelijk door verschillende personeelsleden en/of de IB-er geobserveerd. In de groep komen onderwerpen aan de orde die zijdelings met pesten te maken hebben. Met het gepeste kind wordt afgesproken welk signaal gegeven wordt indien gepest wordt. De leerkracht kan dan extra alert zijn. Er volgen gesprekken met de pester en gepeste. De ouders van pester en gepeste worden op de hoogte gesteld. Er worden duidelijke afspraken gemaakt over het vervolg. De middengroep wordt aangesproken op zwijggedrag. Van deze gesprekken en incidenten worden zorgvuldig aantekeningen gemaakt en bewaard in het dossier van zowel de pester als het gepeste kind. Indien het gedrag niet verbetert, kan er een verwijzing volgen in de richting van de afdeling jeugdzorg of van een andere instantie. Indien het gedrag van de pester niet aanzienlijk verbetert en/of de ouders onvoldoende meewerken om het probleem aan te pakken, kan de directeur van de school overgaan tot bijzondere maatregelen. Bijv. isoleren van de pester of een tijdelijke uitsluiting van het bezoeken van de lessen van de school (time-out). Dit gaat in overleg met het bestuur. De contactpersoon bewaakt het proces. Handelen vanuit de professionele schoolomgeving Formulieren en procedures leiden op zichzelf niet tot het verdwijnen van ongewenst gedrag. Wel is het belangrijk om in zaken als pestgedrag duidelijk te monitoren hoe het verloop van een casus wordt behandeld want er is veel tijd mee gemoeid en er zijn ook vele betrokkenen. Indien bij het signaleren van een pestprobleem de leerling dat niet aan de leerkracht durft te vertellen, kan een kind naar een leerkracht van eigen keuze gaan. Deze leerkracht, koppelt het probleem vervolgens terug naar de direct betrokken leerkracht als mede de directeur van de school. De leerkracht heeft een zeer belangrijke rol. De leerkracht zal helder en duidelijk moeten maken dat dit ongewenste gedrag volstrekt niet geaccepteerd wordt. De leerkracht biedt in eerste instantie de gepeste leerling bescherming, spreekt met de pester en eventueel ouders en richt zich vervolgens op de zwijgende middengroep en de meelopers. Hulp aan het gepeste kind De begeleiding van het gepeste kind is van groot belang. Het kind is eenzaam en slachtoffer en heeft recht op professionele zorg vanuit de school. Naast het voorkomen van nieuwe ongewenste ervaringen staat het verwerken van de ervaringen. Dit gebeurt door achtereenvolgens: Mei

6 Gesprekken met de contactpersoon, bij voorkeur de leerkracht van het kind. Bij het moment van ontwikkelingen is het van belang naast incidentele momenten ook vaste momenten van gesprek in te bouwen waarin het kind gevraagd wordt naar de gewenste vooruitgang. Het doel is tweeledig: zowel het signaleren van nieuwe prikkels als het verwerken van de eerdere ervaringen. Schriftelijke verwerking is mogelijk door het kind. Het kind krijgt de beschikking over een verwerkingsschriftje dat op elk gekozen moment door het kind kan worden ingevuld in en buiten de reguliere schooltijd om. Het gaat hier om een vertrouwelijk instrument van kind en leerkracht. Het kind krijgt op die manier de gelegenheid de traumatische ervaringen van zich af te schrijven/tekenen. Hulp aan de pester De pesters hebben in ons pedagogisch stelsel ook recht op hulp. Zij zijn niet in staat om op een normale wijze met anderen om te gaan en hebben daar onze professionele hulp bij nodig. Die hulp kan bestaan uit de volgende activiteiten: Een gesprek vanuit het protocol waarin duidelijk zal worden aangegeven welk gedrag niet geaccepteerd wordt op de school. Er wordt een schriftelijk verslag van gemaakt. Een duidelijke afspraak voor een vervolggesprek op termijn ongeacht de ontwikkelingen en welke straf er zal volgen indien het pestgedrag toch weer voorkomt. Pestgedrag wordt binnen het team van de school gemeld zodat al het personeel alert kan reageren. De ouders worden geïnformeerd van zowel de pester als het gepeste kind. Van alle gesprekken met de pester en/of ouders worden verslagen gemaakt. Indien deze activiteit geen oplossing biedt voert de leerkracht een aantal probleemoplossende gesprekken met de leerling waarbij getracht zal worden de oorzaak van het pesten te achterhalen. Daarnaast proberen we de pester gevoelig te maken voor hetgeen hij/zij aanricht bij het gepeste kind. Als het pestgedrag blijft voortduren roept de school de hulp in van externen. Dit op advies van de intern begeleider. Indien dit alles niet leidt tot een verbetering wordt de ouders geadviseerd te kijken naar een andere school voor hun kind. Hulp aan de zwijgende middengroep en de meelopers De zwijgende middengroep is van cruciaal belang in de aanpak van het probleem. Als de groep eenmaal in beweging is gebracht, hebben de kinderen die pesten veel minder te vertellen. Hulp aan de ouders Mei

7 Voor de ouders van het gepeste kind is het van belang dat de school ernst maakt met de aanpak van het pesten. Met de ouders van het gepeste kind zal overleg zijn over de aanpak en de begeleiding van hun kind. De ouders van de pesters moeten absoluut op de hoogte zijn van wat er met hun kind gebeurt. Zij hebben er recht op te weten dat hun kind in sociaal opzicht bepaald zorgwekkend gedrag vertoont dat dringend verbetering behoeft. De ouders van de zwijgende middengroep en de meelopers moeten zich bij de leerkracht kunnen melden als zij van hun kind vernemen dat er een kind gepest wordt. Ook voor ouders moet een klimaat geschapen worden waarin het duidelijk is dat de school open staat voor dit soort meldingen. Ouders kunnen hun kinderen zeggen dat zij het verschrikkelijk vinden als kinderen elkaar pesten. Dat als hun kind het ziet, het zeker niet mee moet pesten, maar stelling moet nemen. Indien het kind die stelling niet durft te nemen, het altijd aan de ouders of aan de leerkracht moet vertellen. Praten over pesten is fundamenteel iets anders dan klikken. Ouders kunnen hun kind daarin ondersteunen en begeleiden. De belangrijkste regels rondom het pesten Word je gepest, praat er thuis en op school over. Hou het niet geheim!!! IS HET EEN IDEE OM HIER STOER EN DE AFSPRAKEN OVER GEDRAG EN GRENZEN NOG BIJ TE VERMELDEN DIE LAATST IN DE tv AAN DE ORDE ZIJN GEWEEST?? Waar ligt de grens: Voor groot en klein zullen we aardig zijn: Dus niet: Schelden Anderen pijn doen Anderen beledigen Opmerkingen die met seks te maken hebben Autoriteit van de leerkracht, onderwijsassistent, overblijfmoeders en hulpouders niet accepteren Elkaar uitdagen of reacties uit willen lokken Beledigende of kwetsende gebaren maken We zullen goed voor de spullen zorgen, dan zijn ze weer te gebruiken morgen: Dus niet: Mei

8 Spullen kapot maken van anderen Spullen afpakken Materialen gebruiken waar ze niet voor bedoeld zijn Binnen is wandelgebied, buiten hoeft dat lekker niet: We verwachten dat alle kinderen uit de groep deze regels respecteren. Daarnaast zijn wij STOER: S= Samen T= Trots O= Onszelf E= R=Respect. Een zes stappenplan om conflicten op te lossen 1. Stoppen en afkoelen. 2. Ieder kind mag zijn/ haar verhaal vertellen over het conflict. 3. De leerkracht oordeelt tijdens dit gesprek niet en blijft neutraal. 4. De kinderen bedenken zoveel mogelijk oplossingen voor het conflict. 5. De kinderen gaan met elkaar in gesprek om samen de beste oplossing te vinden. 6. Het maken van een actieplan waar de kinderen zich aan houden en uitvoeren. Digitaal pesten Een fenomeen wat de laatste tijd wordt waargenomen is het pesten via internet en mobiele telefoon. We zien het op steeds meer manieren voorkomen. Pesten via (anoniem of onder een valse naam verstuurd), het zetten van intieme of gemanipuleerde foto s op internet, bedreigingen per sms. Digitaal pesten is venijniger dan het traditionele pesten vanwege de anonimiteit. Het slachtoffer voelt zich machteloos en voelt zich zelfs in zijn eigen huis niet meer veilig Een advies naar ouders: Loop mee met je kind op de digitale snelweg. Controleer af en toe wat voor berichten er uit gaan, praat erover of zij ooit wel eens dergelijke nare berichten toegestuurd krijgen. Incidenten rondom digitaal pesten handelen wij ook via ons protocol af. Wij hanteren op school onze Regels en afspraken computergebruik, zie bijlage. Tevens is er in groep 7/8 aandacht voor dit onderwerp door middels van gastlessen. Dit pestprotocol wordt door het hele team en de MR onderschreven en ligt voor alle ouders ter inzage. Mei

9 Bijlage 1 Analyseformulier pestgedrag Datum: Naam leerling (de pester): Groep: Korte beschrijving van de pestsituatie: Overige betrokkenen (slachtoffer, meelopers, enz.): Ondernomen stappen: Mei

10 Gemaakte afspraken: Evaluatie: Bijlage 2 Internetprotocol Regels en afspraken computergebruik Bij de computers in de gangen wordt zo min mogelijk hardop gepraat. Internet is niet voorzien van filters en/of blokkades. Als de leerlingen gebruik maken van internet is er altijd voldoende toezicht en/of controle door de leerkracht. Vrij internetten (bijv.: spelletjes doen) is alleen toegestaan na uitdrukkelijke toestemming van de leerkracht. Wanneer leerlingen op de één of andere manier op internet geconfronteerd worden met seks, geweld, discriminatie, grof taalgebruik o.i.d. wordt de leerkracht daarvan meteen op de hoogte gesteld. De leerkracht meldt dit indien nodig bij de ict-er. Leerlingen mogen alleen hun checken na toestemming van de leerkracht. De leerkracht ziet erop toe dat leerlingen na het werken alle programma s afsluiten en de monitor uitschakelen. De computer zelf wordt pas aan het einde van de schooldag afgesloten! Bureaublad-achtergronden mogen niet gewijzigd worden. Pictogrammen mogen niet worden verplaatst. Koptelefoons, toetsenborden en muizen worden na gebruik teruggehangen/teruggeplaatst. Mei

11 Pennen en potloden, papieren, mappen e.d. worden mee teruggenomen naar de klas. Eten en drinken bij de computers is niet toegestaan. Eventuele hardware of software problemen worden genoteerd in het schrift bij de printer. Leerkrachten onderhouden geen digitale contacten met leerlingen van de school. Ook en is niet toegestaan. In bijzondere gevallen kan een uitzondering gemaakt worden, bijv. bij een langdurig zieke leerling. Bijlage 3 Voor de leerkrachten Concrete pedagogische invulling als handvat bij het pestprotocol A. Vertrouwen winnen Het gepeste kind heeft vaak een negatief zelfbeeld. Hun zelfvertrouwen is aangetast. Bovendien geloven ze dat ze het pesten zelf niet kunnen stoppen. Soms voelen ze zich er zelf schuldig aan. Het kan zelfs voorkomen dat het vertrouwen in de groepsleerkracht ook weg is: de groepsleerkracht heeft het immers lange tijd niet opgemerkt. Het vertrouwen van het gepeste kind moet gewonnen worden. Richtlijnen voor een gesprek zijn: Laat het kind zijn eigen verhaal vertellen; Vraag hoe het kind zich door het pesten voelt; Stel het kind gerust en prijs hem dat hij erover durft te praten; Ga niet direct in op oorzaken, schuld en oplossingen; Laat merken dat er iets aan het probleem van het kind gedaan gaat worden. De groepsleerkracht vertelt het kind in het algemeen iets over pesten: Dat het vaker voorkomt, ook bij andere kinderen; Dat het niet alleen op school gebeurt; Dat er meer betrokkenen zijn dan de pester en het slachtoffer; Dat pesters zichzelf er beter van vinden worden; Dat veel kinderen uit de groep niets durven te zeggen, omdat ze bang zijn; Dat de pester zelf een probleem heeft; Dat de school het pesten niet goed vindt. Mei

12 B. Inwinnen van informatie In deze stap helpt de groepsleerkracht om door middel van gerichte vragen samen een duidelijk beeld te vormen van het pesten. De vragen die gesteld worden zijn: Wie pest er? Hoe wordt er gepest? Wat gebeurt er vlak voor het pesten? Wanneer wordt er gepest? Hoe vaak wordt er gepest? Wanneer is het begonnen? Waar wordt er gepest? Is het kind al vaker gepest? Hoe reageert het kind op het pesten? Wat heeft het kind geprobeerd om het pesten te laten stoppen? Welk resultaat had dit? Welke oplossingen kon het kind zelf bedenken? C. Hulp en afspraken De groepsleerkracht moet aan het kind duidelijk maken dat er geen pasklare oplossingen bestaan. De groepsleerkracht laat wel merken dat er aan oplossingen gewerkt wordt. Het maken van afspraken is dan ook noodzakelijk. De belangrijkste afspraken zijn: Dat wat het kind zelf gaat proberen; Dat wat de school gaat doen (stappen); Dat de stappen altijd met het kind doorgesproken worden; Dat het kind altijd bij de groepsleerkracht kan komen; n.b.: De groepsleerkracht mag nooit beloven dat hij niets zal zeggen. Als hij niets kan zeggen kan er ook niets aan het probleem gedaan worden. D. Informeren van de ouders Om de ouders duidelijke informatie te kunnen geven is het goed dat de groepsleerkracht eerst met het kind gepraat heeft. Eventuele druk van thuis wordt zo al weggenomen. Na het gesprek neemt de groepsleerkracht contact op met de ouders en licht ze in over de situatie. De volgende punten worden besproken: Dat het kind gepest wordt; Dat er met het gepeste kind gesproken is; Welke afspraken er al zijn gemaakt; Welke stappen er nog volgen; Dat aan het eind van de procedure weer contact met de ouders opgenomen wordt. E. Hulp aan de pester Pesters zijn vaak agressief, hebben hier een zwakke controle over en denken vaak positief over het gebruik van geweld. Ze zijn vaak in een positie dat ze macht over het slachtoffer uit kunnen oefenen of andere kinderen opdracht kunnen geven dit te doen. Bij pesters kunnen echter ook andere problemen of oorzaken een rol spelen. In dit geval gebruiken ze agressief gedrag om hun tekort aan sociale vaardigheden te compenseren. Mei

13 De pester moet: Zich bewust worden van het eigen pesten en het effect op het slachtoffer; Gecorrigeerd worden; Geholpen worden. De bewustwording vindt plaats door middel van een gesprek. In dit gesprek wint de groepsleerkracht eerst informatie in over het pesten, vervolgens vertelt de groepsleerkracht iets over pesten. Vervolgens worden met de pester een aantal afspraken gemaakt: Dat de pester meedenkt over een oplossing van het pesten; Dat de ouders van de pester geïnformeerd worden; Dat de problemen in algemene zin in de groep besproken worden; Dat er consequenties aan het vertoonde gedrag zitten. Dit gesprek is kort. Vervolgens worden de ouders van de pester ingelicht over het probleem. Indien er geen verbetering komt in het gedrag dient er een aantal probleemoplossende gesprekken te komen tussen de groepsleerkracht en de pester. Deze gesprekken zijn noodzakelijk om tot een juiste hulp te komen, immers de pester heeft een probleem. Bij deze gesprekken kunnen eventueel de ouders betrokken worden. Er kan gekeken worden naar de volgende mogelijke oorzaken: Te kort aan aandacht van de ouders; Fysieke of psychische bestraffing door de ouders; Ouders corrigeren agressief gedrag niet; Het kind is of wordt zelf gepest; Reactie op bepaalde geur-, kleur- en smaakstoffen; Slecht voorbeeld van derden; Slecht voorbeeld van (groeps)leerkrachten; Geweld op televisie of computerspelletjes. Mocht er in dit uiterste geval nog geen gedragsverandering plaatsvinden, dan kan het kind in overleg met de ouders doorverwezen worden naar een externe sociale vaardigheidstraining, het RIAGG of een andere instantie die dit soort kinderen helpt. F. Gesprek met de groep De groepsleerkracht voert een gesprek met de groep over pesten in het algemeen. Het is belangrijk dat de kinderen doordrongen zijn van: De regels zoals ze op school en in de klas gelden; Het feit dat de school en de groepsleerkracht het pesten afkeurt; De (zwijgende) meerderheid een signaleringsfunctie heeft; De groep andere kinderen op pesten kan aanspreken; Mei

14 Het pesten gemeld kan worden bij de groepsleerkracht, andere leerkrachten of (overblijf) ouders; Er kinderen in een groep zijn die door hun zwijgen meewerken aan het pesten. Mei