Zullen cultuur- en gemeenschapscentra meer collectief onderhandelen?

Transcriptie

1 102

2 103 Zullen cultuur- en gemeenschapscentra meer collectief onderhandelen? In 2010 kwam, na intensief overleg, het Principekader contracten tot stand. Hierin zijn een aantal principes vastgesteld die cultuur- en gemeenschapscentra wensen te hanteren bij het onderhandelen van contracten met artiesten, managers en bookers, om tot een meer evenwichtig partnerschap te komen. We willen immers allemaal voldane artiesten, een tevreden publiek, betaalbare producties, mooi gespreide tournees, Het komt erop aan om goede afspraken te maken, te komen tot faire deals en transparante contracten. Toch leeft binnen de cultuur- en gemeenschapscentra het gevoel dat dit principekader, met name in het meer commerciële circuit (populaire muziek & comedy), (te) weinig zoden aan de dijk brengt. Vele centra liggen nog steeds afgetekend onder tijdens de onderhandelingen en de vaak eenzijdig opgelegde en

3 onevenwichtige partageregelingen zorgen ervoor dat de centra, zelfs bij populaire voorstellingen, verlies maken. Dit gevoel wordt bevestigd door recent onderzoek. Boekingsagenten blijven de centra tegen elkaar uitspelen en, belangrijker nog, de centra laten zich ook tegen elkaar uitspelen. Enkel vanuit een solidaire en collegiale opstelling kunnen de centra, als grootste podium van Vlaanderen, hun gezamenlijke opdracht én sterkte als cultuurspreider inbrengen en laten renderen. In dit artikel zoomen we in op een initiatief in Nederland dat onze cultuur- en gemeenschapscentra daarbij kan inspireren. In 2012 richtten Benjamin Koolstra en Hans Onno van den Berg, vanuit dezelfde bekommernis, I&MC Podiumkunst, Inkoop- en Marketingcombinatie Podiumkunst, op. 104

4 De voornaamste doelstellingen zijn enerzijds een bundeling van de inkoopkracht bij podia, en anderzijds een bundeling van de marketingbehoefte van zowel podia als aanbieders. 105 Het samenwerkingsverband I&MC Podiumkunst is ontstaan vanuit een aantal vaststellingen: - De risico s zijn steeds meer voor de podia/centra (hoge garantiesommen, onevenwichtige partages, ); - Grote verschillen in de marktmacht van podia/centra enerzijds, en in de marktmacht van aanbieders anderzijds. Een aantal sterren hebben meer vermogen om hun producties te vermarkten. Het gevolg hiervan is dat het aanbod wel sterk is gebundeld (bij een aantal grote impresario s/bookers), maar de vraag helemaal niet (elk podium/centrum voor zichzelf); - Zoveel mogelijk stoelen verkopen blijft primair voor de bookers. Waar ze die stoelen verkopen, lijkt van minder belang; - Niet elke booker is even eenzijdig commercieel ingesteld. Er zijn ook bookers die heel bewonderenswaardig te werk gaan. De soms warme relatie tussen podia en aanbieders is een zeer belangrijke factor in dit verhaal. De strategie van I&MC waarbij ze zich enkel richten op een welbepaald segment van het aanbod (zie onder) speelt hierop in. Bovendien kan je door uitbesteding van het zakelijke een warme verhouding met de bookers blijvend behouden; - Samenwerken in een vereniging, zoals de VSCD (Vereniging van Schouwburg- en Concertgebouwdirecties, Nederland), kan op dit vlak geen resultaten opleveren, omdat het tempo en het resultaat dan wordt bepaald door zij die het minste willen, zij die hier het minst van wakker liggen. Daarom besloten ze om van start te gaan met een kleine groep podia die allemaal willen, een soort van coalition of the willing : - Draagvlak werd gecreëerd via verschillende gesprekken met de podia (1e reactie van een directeur: Schitterend plan, maar het zal niet lukken! ). - Een conceptplan werd opgesteld in nauwe afstemming met een aantal podia die zich engageerden. Uiteindelijk gingen ze van start met zeven grote en middelgrote podia die het conceptplan ondertekenden. In deze fase werden de bookers nog niet betrokken, het gaat namelijk om een betere organisatie van de vraag. - Informeren van de aanbieders. De bookers zijn zich bewust van de noodzaak voor podia om zich te verenigen, maar zijn er uiteraard niet gelukkig mee. De sterkte van I&MC ligt er dan in dat zij ook inspelen op de marketingbehoeften van de aanbieders (en niet enkel van de podia), en op dit vlak een en ander kunnen aanbieden.

5 De programmering (wat, waar, wanneer) doen de podia zelf. I&MC verzamelt de vraag bij de aangesloten podia, en voert enkel de prijsonderhandelingen, binnen bepaalde marges (zij gaan ook niet over de technische fiche). De podia geven aan of een voorstelling must have, graag, of niet zo belangrijk is, en beslissen zelf of ze ingaan op de bekomen voorwaarden. Het seizoen nadien nemen de aanbieder en de podia samen de marketing op. De prijsonderhandelingen betreffen vier sleutels : verlaging/afschaffing van de garantie; verbetering van de partages; het auteursrecht; prijs per stoel (de producent krijgt x euro per verkochte stoel). De Nederlandse mantelovereenkomst wordt op deze onderhandelingen steevast van toepassing verklaard. I&MC richt zich slechts op een welbepaald segment van het aanbod: niet op de absolute top, en ook niet op jong en aankomend talent, maar wel op gevestigde groepen (die vaak goed hun boterham verdienen, in schril contrast met de podia). Het gebrek aan transparantie tussen podia onderling werd weggewerkt, waardoor die minder makkelijk tegen elkaar uit te spelen zijn. De resultaten van het eerste seizoen (2012/2013) zijn positief te noemen. Voor 284 voorstellingen/concerten werd de prijs collectief onderhandeld. Acht impresariaten/producenten zijn erin betrokken (AT, Kik, Bunker, Senf, Bos, Finkers/Wallis, Mojo Theater, Impact). Het gebrek aan transparantie tussen podia onderling werd weggewerkt, waardoor die minder makkelijk tegen elkaar uit te spelen zijn. De deelnemers zelf zijn zeer tevreden. In dat eerste jaar heeft iedereen gekregen wat hij echt wilde hebben. Vanaf augustus 2013 treden zo n 8 extra podia toe. In het seizoen 2013/2014 wordt de marketing gezamenlijk aangepakt tussen podia en aanbieders. 106 Of we in Vlaanderen een gelijkaardig initiatief kunnen nemen, hangt vooral af van de bereidheid tot solidariteit en engagement tussen een substantieel aantal centra. Daarnaast heb je enkele neutrale en sterke onderhandelaars nodig die zich kunnen focussen op het zakelijk-financiële aspect van de contracten. De artistieke keuzevrijheid van de programmering moet gegarandeerd blijven. Het resultaat beoogt een kwalitatief sterk en betaalbare programmering waarbij de kosten als organisator redelijk vergoed worden en waarbij de artiest een redelijk inkomen wordt gegarandeerd. Goede afspraken maken immers goede vrienden. Wie waagt de sprong?

6 107