Zuidbuurt 33 te Maassluis. rapport 3536

Transcriptie

1 Zuidbuurt 33 te Maassluis rapport 3536

2

3 Zuidbuurt 33 te Maassluis Een Bureauonderzoek J.A.G. van Rooij

4 2 Colofon ADC Rapport 3536 Zuidbuurt 33 te Maassluis Een Bureauonderzoek Auteur: J.A.G. van Rooij In samenwerking met: ArcheoWest BV ADC ArcheoProjecten, Amersfoort, 29 januari 2014 Foto s en tekeningen: ADC ArcheoProjecten, tenzij anders vermeld Status onderzoek: definitief Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie of op welke wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgevers. ADC ArcheoProjecten aanvaardt geen aansprakelijkheid voor eventuele schade voortvloeiend uit de toepassing van de adviezen of het gebruik van de resultaten van dit onderzoek. Autorisatie: R.M. van der Zee ISSN ADC ArcheoProjecten Postbus BM Amersfoort Tel Fax info@archeologie.nl

5 3 Inhoudsopgave Samenvatting 5 1 Inleiding en administratieve gegevens 7 2 Bureauonderzoek Doelstelling en vraagstelling Methodiek Resultaten Gespecificeerde verwachting en conclusie 13 3 Aanbeveling 14 Literatuur 14 Geraadpleegde websites 14 Lijst van afbeeldingen en tabellen 14 Bijlage 1 Archeologische monumenten 23

6 4

7 5 Samenvatting In samenwerking met ArcheoWest BV heeft ADC ArcheoProjecten in december 2013 een bureauonderzoek uitgevoerd op de locatie Zuidbuurt 33 te Maassluis. In het plangebied is de nieuwbouw van een woning en een garage gepland. De archeologische verwachting voor het plangebied is sterk gebonden aan de geologische ontwikkeling van de regio. In het Neolithicum en mogelijk ook in een deel van de Bronstijd lag de planlocatie in een getijdengebied met wadden en/of kwelders en was het onaantrekkelijk voor bewoning. In de periode die hierop volgde, nam de mariene activiteit af en was bewoning in het gebied mogelijk. In het plangebied kunnen derhalve archeologische voorkomen uit de IJzertijd en Romeinse tijd. De verwachting op deze resten wordt echter klein geacht, aangezien de bewoning uit deze tijd voornamelijk op de zandige kreekruggen plaatsvindt. In het plangebied is zeer waarschijnlijk geen sprake van een zandige kreekrug in de ondergrond. Indien aanwezig, zullen de resten zich op de dekafzettingen (Formatie van Naaldwijk, Laagpakket van Walcheren) of het veen (Formatie van Nieuwkoop, Hollandveen Laagpakket) en zal zich naar verwachting manifesteren als een vondstenlaag. Na de Romeinse tijd is het gebied sterk vernat als gevolg van het ontstaan van de getijdengeulen. Uit waarnemingen in de directe nabijheid van het plangebied blijkt dat in de Late Middeleeuwen pas weer bewoning plaatsvond. Omdat zeker in de periode voorafgaand aan de bedijking van het gebied de kans op overstromingen groot bleef werden hierbij op de locatie van bewoning zogenoemde huisterpen opgeworpen. Ten zuiden van het plangebied bevinden zich laatmiddeleeuwse huisterpen. Ook deze zijn voornamelijk op de verzande kreekruggen gesitueerd. Vanaf het einde van de 10 e eeuw werd Midden-Delfland op grote schaal in ontginning gebracht. Men vestigde zich voornamelijk op de kleigebieden langs geultjes als de Lier en Vlaarding. Ook ging men langs door de mens aangelegde infrastructurele werken zoals dijken en vaarten wonen. Binnen het plangebied lijkt de kans op het voorkomen van waardevolle resten uit de periode van de Late Middeleeuwen en Nieuwe tijd echter niet erg groot. Dit vanwege het feit dat de locatie ten noorden van het historische ontginningslint gelegen is. Op de kaart van Kruikius uit 1712 is het plangebied alleen als weiland in gebruik. Pas in de loop van de 20 e eeuw is bijna het gehele gebied bebouwd. De geplande woning wordt nagenoeg geheel gebouwd op de locatie van de oude bebouwing. Niet alleen zal de bodem ter plaatse verstoord zijn, maar ook wordt verwacht dat de bouw van de toekomstige woning nauwelijks zal resulteren in additionele bodemverstoringen. Verder zijn geen aanwijzingen aangetroffen die wijzen op historische bebouwing in het plangebied. De kans dat de beoogde werkzaamheden (intacte) archeologische resten zullen verstoren, wordt klein geacht. ADC ArcheoProjecten adviseert om het terrein vrij te geven voor de voorgenomen ontwikkeling. Het is echter niet volledig uit te sluiten dat binnen het onderzochte gebied toch nog archeologische resten voorkomen. Het verdient daarom aanbeveling om de uitvoerder van het grondwerk te wijzen op de plicht archeologische vondsten te melden bij de bevoegde overheid, zoals aangegeven in artikel 53 van de Monumentenwet.

8 6 Tabel 1. Overzicht van de verschillende (pre)historische perioden. Periode Afkorting Tijd in jaren Nieuwe tijd NT heden Middeleeuwen: XME na Chr. Late Middeleeuwen LME na Chr. Vroege Middeleeuwen VME na Chr. Romeinse tijd: ROM 12 voor Chr. 450 na Chr. Laat-Romeinse tijd ROML na Chr. Midden-Romeinse tijd ROMM na Chr. Vroeg-Romeinse tijd ROMV 12 voor Chr na Chr. IJzertijd: IJZ voor Chr. Late IJzertijd IJZL voor Chr. Midden-IJzertijd IJZM voor Chr. Vroege IJzertijd IJZV voor Chr. Bronstijd: BRONS voor Chr. Late Bronstijd BRONSL voor Chr. Midden-Bronstijd BRONSM voor Chr. Vroege Bronstijd BRONSV voor Chr. Neolithicum (Jonge Steentijd): NEO voor Chr. Laat-Neolithicum NEOL voor Chr. Midden-Neolithicum NEOM voor Chr. Vroeg-Neolithicum NEOV voor Chr. Mesolithicum (Midden-Steentijd): MESO voor Chr. Laat-Mesolithicum MESOL voor Chr. Midden-Mesolithicum MESOM voor Chr. Vroeg-Mesolithicum MESOV voor Chr. Paleolithicum (Oude Steentijd): PALEO tot 8800 voor Chr. Laat-Paleolithicum PALEOL voor Chr. Midden-Paleolithicum PALEOM voor Chr. Vroeg-Paleolithicum PALEOV tot voor Chr. Bron: Archeologisch Basis Register 1992

9 7 1 Inleiding en administratieve gegevens In samenwerking met ArcheoWest BV heeft ADC ArcheoProjecten in december 2013 een bureauonderzoek uitgevoerd op de locatie Zuidbuurt 33 te Maassluis. In het plangebied is de nieuwbouw van een woning en een garage gepland. Het plangebied ligt in een gebied waar een gemeentelijk archeologisch beleid is vastgesteld. Op grond van dit beleid valt het zuidelijke deel van het plangebied in de zone met een hoge archeologische verwachting (Archeologisch waardevol gebied 3). Voor deze verwachting is archeologisch vooronderzoek is noodzakelijk gebieden groter dan 50 m 2 en bodemingrepen dieper dan 40 cm beneden maaiveld. De geplande woning valt voor het overgrote deel in deze maatregelcategorie. Het noordelijke deel van het plangebied bevindt zich in een gebied met een middelhoge archeologische verwachting (Archeologisch waardevol gebied 5). In deze verwachtingszones dient vroegtijdig archeologisch onderzoek uitgevoerd te worden bij plangebieden groter dan 200 m 2 en bodemingrepen dieper dan 40 cm mv. 1 Om in deze archeologische verwachtingszones een omgevingsvergunning te kunnen verkrijgen, dient de initiatiefnemer een rapport te overleggen waarin naar oordeel van de bevoegde overheid de archeologische waarde van het plangebied voldoende is vastgesteld. In het kader van dit proces heeft het in dit rapport beschreven onderzoek plaatsgevonden. In Nederland dient het vaststellen van de archeologische waarde van een plangebied te gebeuren op grond van de Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie (KNA versie 3.2). 2 Gemeenten kunnen hierop aanvullende uitvoeringskaders vaststellen. De gemeente Maassluis heeft voor zover bekend echter geen aanvullende uitvoeringskaders vastgesteld voor het uitvoeren van archeologisch vooronderzoek, noch zijn deze voor dit project afzonderlijk opgesteld. Dit onderzoek is dus gebaseerd op de algemene criteria die in de KNA staan geformuleerd. De volgende administratieve gegevens zijn van toepassing: In samenwerking met: AcheoWest BV Soort onderzoek: Bureauonderzoek Aanleiding: Nieuwbouw woning en garage Locatie: Zuidbuurt 33 Plaats: Maassluis Gemeente: Maassluis Provincie: Zuid-Holland Kadastrale gegevens: onbekend Kaartblad: 37D Oppervlakte plangebied circa 3000 m 2, waarvan volgens de plannen ca. 275 m 2 bebouwd wordt. Coördinaten: / ; / ; / ; / Bevoegde overheid met contactgegevens: Gemeente Maassluis Koningshoek BA Maassluis Deskundige namens de bevoegde overheid: Vestigia Archeologie en Cultuurhistorie ARCHIS-onderzoeksmeldingsnummer (CIS-code): ADC-projectcode: Auteur: J.A.G. van Rooij Autorisatie: R.M. van der Zee Periode van uitvoering: December 2013 Beheer en plaats documentatie: ADC ArcheoProjecten bv, Amersfoort Beheer en plaats digitale documentatie (e-depot): 1 Visser, et al SIKB 2010.

10 8 2 Bureauonderzoek 2.1 Doelstelling en vraagstelling Het bureauonderzoek vormt de eerste stap in het vaststellen van de archeologische waarde van het gebied. Het doel van bureauonderzoek is het aan de hand van schriftelijke bronnen verwerven van informatie over bekende en/of verwachte archeologische waarden in het plangebied, om daarmee te komen tot een gespecificeerde, archeologische verwachting. Voor het bureauonderzoek zijn de volgende onderzoeksvragen opgesteld: Zijn mogelijk archeologische waarden in het plangebied aanwezig, en zo ja, wat is de specifieke archeologische verwachting? Is het plangebied voldoende onderzocht en zo nee, welke vorm van nader archeologisch onderzoek kan worden geadviseerd? 2.2 Methodiek Het onderzoek is uitgevoerd conform de Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie (KNA), versie 3.2 Landbodems, protocol 4002 Bureauonderzoek. Het bureauonderzoek bestaat uit de volgende elf processtappen: 1. Afbakenen plan- en onderzoeksgebied en vaststellen consequenties van mogelijk toekomstig gebruik; 2. Aanmelden onderzoek bij Archis; 3. Vermelden (en toepassen) overheidsbeleid; 4. Beschrijven huidig gebruik; 5. Beschrijven historische situatie en mogelijke verstoringen; 6. Beschrijven mogelijke aanwezigheid bouwhistorische waarden in de ondergrond; 7. Beschrijven bekende archeologische en aardwetenschappelijke waarden; 8. Opstellen gespecificeerde verwachting; 9. Opstellen standaardrapport bureauonderzoek; 10. Afmelden onderzoek bij Archis: overdracht onderzoeksgegevens; 11. Aanleveren digitale gegevens bij e-depot. De processtappen 1 tot en met 7 leveren gegevens op basis waarvan processtap 8, de gespecificeerde verwachting wordt opgesteld. De gespecificeerde verwachting kan worden beschouwd als een belangrijke conclusie van het bureauonderzoek, omdat hierin wordt aangegeven of, en zo ja, welke archeologische waarden worden verwacht, indien relevant weergegeven op een kaart. De resultaten van processtappen 1 tot en met 8 worden behandeld in de paragrafen 3.1 tot en met 3.5. Processtap 9 resulteert in het voorliggende rapport. De processtappen 10 en 11 hebben betrekking op het voor derden openbaar maken van de resultaten van het bureauonderzoek bij onder meer Archis en het e-depot. 2.3 Resultaten Afbakening plan- en onderzoeksgebied en vaststellen van de consequenties van het mogelijk toekomstige gebruik De exacte locatie van het plangebied is weergegeven op afbeeldingen 1 en 2. Van het plangebied zelf zijn onvoldoende archeologische en aardkundige gegevens beschikbaar om een uitspraak te kunnen doen over de archeologische verwachting. Daarom zijn tevens gegevens betrokken uit de directe omgeving, waarmee het onderzoeksgebied kan worden gedefinieerd als het gebied binnen een straal van circa 500 m rondom het plangebied. De begrenzing van deze zone is gebaseerd op het gegeven dat hierbinnen sprake is van voldoende informatie om een uitspraak te doen over de archeologische verwachting die representatief is voor het plangebied.

11 9 In het plangebied zijn de volgende ingrepen gepland: Aard ingreep: Wijze fundering: Onderkeldering: Diepte bodemverstoring: Oppervlakte bodemverstoring: Verwachte wijziging grondwaterstand: Toekomstige ligging boven- en ondergrondse infrastructuur: Toekomstige ligging verharding: Bouw woning en garage Op staal/beton Nee Ca. 50 cm -mv 275 m 2 (woning inclusief garage) Onbekend Reeds aanwezig Reeds aanwezig In het plangebied zal een woonhuis in het centrale en een garage in het noordelijke deel worden gebouwd. De consequentie van de voorgenomen ingreep kan zijn dat eventuele aanwezige waardevolle archeologische resten in de ondergrond mogelijk worden aangetast Beschrijving van de aardwetenschappelijke waarden De volgende aardwetenschappelijke informatie is bekend van het plangebied: Bron Geologische kaart van Nederland 1: Informatie Formatie van Naaldwijk, Laagpakket van Walcheren, vertand met Formatie van Nieuwkoop, Hollandveen Laagpakket op Formatie van Naaldwijk, Laagpakket van Wormer, vertand met de Formatie van Nieuwkoop, Hollandveen Laagpakket. (Oude nomenclatuur Afzettingen van Duinkerke IIIa op oudere afzettingen van Duinkerke, vertand met Hollandveen op Afzettingen van Calais, vertand met Hollandveen; kaartcode A3.3 a ) Geomorfologische kaart van Nederland Vlakte van getij-afzettingen 1: Bodemkaart van Nederland 1: Knippige poldervaaggronden, klei (gmn83c) Cultuurhistorische atlas Zuid-Holland 6 Zee-afzettingen. Bewoning vanaf de IJzertijd of Romeinse tijd Actueel Hoogtebestand Nederland (AHN) 7 Het maaiveld bevindt zich op ca. 2 m NAP De regio rond het plangebied is gevormd in het Holoceen, het huidige geologische tijdperk dat na de laatste ijstijd is begonnen (circa jaar geleden). In deze periode steeg de zeespiegel door de temperatuurstijging aanvankelijk snel maar later nam de snelheid af. Hierdoor vormde zich vanaf ongeveer 4000 voor Chr. strandwallen met lage duinen op de kustlijn. De kustlijn verschoof geleidelijk westwaarts, waarbij steeds nieuwe strandwallen ontstonden, die van oost naar west jonger worden. Door de vorming van de strandwallen ontstond een lagunair gebied dat geleidelijk dichtslibde en verzoette. Via inbraken vanuit zee, via de Rijn-Maasmonding, overstroomde geregeld delen van het landschap achter de duinen. Het landschap werd ook aangetast door erosie van de Maas en de daarin uitkomende veenriviertjes. Deze schuurden uit tot eb- en vloedkreken, waarlangs kwelderwallen ontstonden. Buiten deze kreken werden kleidekken afgezet (Laagpakket van Wormer). In perioden waarin de zee het land minder vaak overstroomde, begroeide het oppervlak met riet, zeggen en broekbossen. Op de droge kwelderwallen langs de geulen ontstonden in perioden van weinig mariene activiteit moerasbossen. Vanaf circa 2200 voor Chr. vond grootschalige veengroei plaats in het gebied (Hollandveen Laagpakket binnen de Nieuwkoop Formatie). In latere perioden is het veen bedekt geraakt. Mogelijk is het veen echter geërodeerd door latere afzettingen. 3 Rijks Geologische Dienst Alterra Vos, et al

12 10 Na een periode van aaneengesloten veengroei brak een periode aan waarin de veengroei werd onderbroken door inbraken van de zee. Tijdens deze transgressiefasen werden veenriviertjes uitgesleten tot diepe geulen, waardoor het veengebied achter de kustlijn werd ontwaterd, verdroogde en inklonk. Op het hoogtepunt van een transgressiefase overstroomden de geklonken gronden en werd er een kleidek afgezet. Aan het einde van een transgressiefase (begin van de regressiefase) trok de zee zich terug, slibden de geulen dicht met zand en zavel, stagneerde de afwatering in het omringende gebied, trad vernatting op en vond opnieuw veenvorming plaats. De top van het Hollandveen tussen de Laagpakketten van Walcheren en Wormer bevinden zich op een diepte tussen 7 en 9 m NAP, indien niet geërodeerd. 8 De oevers van de verlande geulen en geulruggen waren aantrekkelijke plaatsen voor bewoning en waren met name tijdens de Romeinse tijd bewoond. Deze afzettingen waren goed ontwaterd en de bodem was goed te bewerken als akkerland. In periodes waarin de zee minder actief was kon wederom veen worden gevormd. Het veenpakket wordt weer afgedekt door dekafzettingen (kalkarme klei), die op grond van archeologische vondsten en gegevens zijn gedateerd in de Late Middeleeuwen. 9 Aan het einde van de 10 e eeuw werd Midden-Delfland (opnieuw) ontgonnen. Wederom koos men in eerste instantie voor hoger gelegen geulruggen en kwelderwallen. Ook ging men wonen langs of op nieuwe door de mens aangelegde infrastructurele werken zoals dijken en vaarten. Op deze wijze is Maassluis ontstaan. 10 Volgens de Bodemkaart van Nederland 1: bevinden zich knippige poldervaaggronden in het plangebied. 11 Vaaggronden zijn gronden, waarin nog weinig of geen bodemvorming heeft plaatsgevonden. Bij de poldervaaggronden die hier worden aangetroffen bestaat het profiel uit klei, veen komt niet binnen 80 cm voor. 12 Uit een analyse van het Actueel Hoogtebestand Nederland blijkt dat ten zuiden en westen van de Zuidbuurt een uitgebreid stelsel van zandige geulafzettingen aanwezig is Beschrijving van bekende archeologische waarden In het onderzoeksgebied zijn de volgende archeologische (indicatieve) waarden en ondergrondse bouwhistorische waarden vastgesteld (zie afbeelding 3): AMK nr. Omschrijving Datering 14 Opmerking Terrein met twee huisterpen LME Het terrein is onverstoord en onvervuild Nederzetting, onbepaald ROM Terrein met sporen van bewoning uit de Romeinse tijd Nederzetting, onbepaald LME Terrein met sporen van bewoning uit de Late Middeleeuwen Terrein met een huisterp LME Over de vondst zijn weinig gegevens bekend. Het profiel lijkt echter wel intact te zijn Terrein met een huisterp LME Bij onderzoek in 1998 is van deze vindplaats geen nadere informatie verkregen. 8 Rijks Geologische Dienst Ibid. 10 Visser, et al Vos, et al Berendsen Voor een verklaring van de afkortingen, zie tabel 1.

13 11 Onderzoeks Soort onderzoek Resultaat Advies meldingsnummer Proefsleuvenonderzoek Onderzoek van vindplaatsen uit de IJzertijd, Romeinse tijd en de Middeleeuwen Planologisch beschermen Bureauonderzoek Onbekend Onbekend Bureau- en Onderzoek naar aanleiding van de verlegging Vrijgave booronderzoek van een leiding. In het tracé zijn geen (aanwijzingen voor) archeologische resten aangetroffen Bureauonderzoek Naar aanleiding van kadewerkzaamheden is een bureauonderzoek uitgevoerd. Hieruit is naar voren gekomen dat in de omgeving van Vervolgonderzoek door middel van een booronderzoek. het plangebied meerdere stroomgeulen aanwezig zijn. Hierop kunnen archeologische resten aanwezig zijn vanaf de IJzertijd Bureau- en Tijdens het onderzoek zijn geen aanwijzingen Vrijgave booronderzoek voor archeologische resten aangetroffen Booronderzoek Onbekend Onbekend Archeologische Naar aanleiding van het booronderzoek Onbekend Begeleiding (50.456) wordt een Archeologische Begeleiding uitgevoerd Bureauonderzoek Onbekend Onbekend Waarnemingsnr Omschrijving Datering 20 Opmerking Huisterp LME Behoort bij AMK-terrein Huisterp LME Behoort bij AMK-terrein Keramiek ROM Betreft Belgisch grijs / terra nigra-achtige keramiek. Losse vondst bij aanleg kabelsleuf Betreft een mogelijke huisplaats. Ligging gebaseerd op literatuuronderzoek LME In het gebied is geen archeologische informatie bekend en er is nooit onderzoek uitgevoerd. Voormalig AMK-terrein Ten zuiden van het plangebied is een nederzetting uit de Romeinse tijd en zijn meerdere huisterpen uit de Late Middeleeuwen bekend. Deze zijn gelegen op zandige geulafzettingen, die als een lichte verhoging ten opzichte van het omringend gebied zichtbaar zijn. In het verleden waren de geulafzettingen voorkeurslocaties om te vestigen. In het plangebied zelf lijkt echter geen sprake van een verzande geul. In ARCHISII zijn voor het onderzoeksgebied geen vondstmeldingen en relevante gebouwde monumenten geregistreerd. Op de provinciale en gemeentelijke beleidskaarten staat de volgende archeologische verwachting voor het plangebied aangegeven: 15 Publicatie niet aanwezig in DANS-EASY 16 Publicatie niet aanwezig in DANS-EASY 17 Publicatie niet aanwezig in DANS-EASY 18 Publicatie niet aanwezig in DANS-EASY 19 Publicatie niet aanwezig in DANS-EASY 20 Voor een verklaring van de afkortingen, zie tabel 1.

14 12 Bron Verwachting Toelichting Cultuurhistorische Hoofdstructuur Zuid- Holland (CHS) Middelhoog Archeologie kenmerken: bewoning vanaf de IJzertijd of Romeinse tijd. Landschap kenmerken: veenontginning. Gemeentelijke beleidskaart (afb. 4) Zuidelijke en centrale deel hoge archeologische verwachting en noordelijke deel middelhoge archeologische verwachting Hoge verwachting is gebaseerd op de ligging van het gebied langs een ontginningslint uit de Late Middeleeuwen. De middelhoge verwachting is gebaseerd op de mogelijke aanwezigheid van archeologische resten vanaf de IJzertijd Beschrijving van de historische situatie, mogelijke verstoringen en bouwhistorische waarden De historische situatie is op verschillende kaarten als volgt: Bron Jaartal Historische situatie Kruikius (afb. 5) Het plangebied bevindt zich juist ten noorden van de lintbebouwing aan de Zuidbuurt en is in gebruik als weiland. Kadastrale minuut (afb. 6) Het plangebied wordt in het zuidelijke deel begrensd door de Lekkebaarts Watering en bevindt zich ten noorden van de lintbebouwing langs de Zuidbuurt. Het plangebied zelf is in gebruik als weiland. Topografische militaire kaart Idem aan situatie Bonnekaart Ten zuiden en westen van het plangebied zijn wegen, tuinen en boomgaarden aanwezig. Bebouwing is langs de doorgaande weg, ten oosten en westen gesitueerd. Het plangebied zelf is in gebruik als weiland. Topografische kaart In het zuidwestelijke en westelijke deel van het plangebied zijn twee gebouwen aanwezig. Topografische kaart Juist ten westen van het plangebied is een noordzuid georiënteerde weg aangelegd. In het plangebied is in het zuidwestelijke en zuidelijke deel bebouwing aanwezig. Topografische kaart Ten noorden van de reeds aanwezige bebouwing is een derde bebouwing aanwezig. Topografische kaart Nagenoeg het gehele plangebied bebouwd. Juist ten westen van het gebied is een doorgaande weg aanwezig. Het plangebied is aan de Zuidbuurt, ten oosten van Maassluis gelegen. Deze polderweg op de dijk verbindt Maasland met Vlaardingen en begrenst de Aalkeetbinnenpolder en Aalkeetbuitenpolder. Aan het einde van de 10 e eeuw werd Midden-Delfland op grote schaal in ontginning gebracht. Men vestigde zich voornamelijk op de kleigebieden langs geultjes als de Lier en Vlaarding. Ook ging men langs door de mens aangelegde infrastructurele werken zoals dijken en vaarten wonen. Volgens de eerste gedetailleerde kaart van het plangebied (Kaart van Kruikius uit 1712), bevindt het plangebied zich juist ten noorden van de lintbebouwing aan de Zuidbuurt en is het in gebruik als weiland (afb.5). In de 19 e en begin 20 e eeuw worden ten oosten en westen van het plangebied percelen in gebruik genomen als tuin en boomgaard (afb. 6 en 7). Ook worden meer wegen aangelegd. Het plangebied zelf blijft in ieder geval tot 1926 onbebouwd en in gebruik als weiland. In 21 Kruikius Kadaster Besier Bureau Militaire Verkenningen Kadaster Ibid. 27 Ibid. 28 Ibid.

15 13 eerste instantie blijft de bebouwing beperkt tot in het zuidwestelijke tot zuidelijke deel, maar aan het eind van de 20e eeuw is nagenoeg het gehele plangebied bebouwd Beschrijving huidig gebruik Recentelijk is in het plangebeid de bebouwing (inclusief alle funderingen) gesloopt. Het plangebied is dus momenteel braakliggend (afb. 7). Vanuit gegaan mag worden dat door de sloopwerkzaamheden de bodem is verstoord. 2.4 Gespecificeerde verwachting en conclusie De eerste, voor het bureauonderzoek opgestelde onderzoeksvraag Zijn mogelijk archeologische waarden in het plangebied aanwezig, en zo ja, wat is de specifieke archeologische verwachting? kan als volgt worden beantwoord: De archeologische verwachting voor het plangebied is sterk gebonden aan de geologische ontwikkeling van de regio. In het Neolithicum en mogelijk ook een deel van de Bronstijd lag de planlocatie in een getijdengebied met wadden en/of kwelders en was het onaantrekkelijk voor bewoning. In het plangebied kunnen archeologische voorkomen uit de IJzertijd en Romeinse tijd. De trefkans op deze resten wordt echter klein geacht, aangezien de bewoning uit deze tijd voornamelijk op de zandige kreekruggen plaatsvindt. Indien aanwezig, zullen de resten zich op de dekafzettingen (Formatie van Naaldwijk, Laagpakket van Walcheren) of het veen (Formatie van Nieuwkoop, Hollandveen Laagpakket) en zal zich naar verwachting manifesteren als een vondstenlaag. Deze zal bestaan uit een vermenging van ondermeer kleine fragmenten aardewerk, houtskool en bot met het oorspronkelijke substraat. De meeste typen archeologische resten (bot, houtskool, aardwerk, metaal) zullen door de natte en zuurstofloze condities goed zijn geconserveerd. Na de Romeinse tijd is het gebied door een toenemende invloed van de zee sterk vernat. Uit waarnemingen in de directe nabijheid van het plangebied blijkt dat in de Late Middeleeuwen pas weer bewoning plaatsvond. Omdat zeker in de periode voorafgaand aan de bedijking van het gebied de kans op overstromingen groot bleef werden hierbij op de locatie van bewoning zogenoemde huisterpen opgeworpen. Ten zuiden van het plangebied bevinden zich laatmiddeleeuwse huisterpen. Ook deze zijn voornamelijk op de verzande kreekruggen gesitueerd. Vanaf het einde van de 10 e eeuw werd Midden-Delfland op grote schaal in ontginning gebracht. Men vestigde zich voornamelijk op de kleigebieden langs geultjes als de Lier en Vlaarding. Ook ging men langs door de mens gemaakte infrastructurele werken zoals dijken en vaarten wonen. Binnen het plangebied lijkt de kans op het voorkomen van waardevolle resten uit de periode van de Late Middeleeuwen en Nieuwe tijd echter niet erg groot. Dit vanwege het feit dat de locatie ten noorden van het historische ontginningslint gelegen is. Op de kaart van Kruikius uit 1712 is het plangebied alleen als weiland in gebruik. Pas in de loop van de 20 e eeuw is bijna het gehele gebied bebouwd. Deze bebouwing is recentelijk, inclusief de funderingen, gesloopt (afb. 7). De sloop heeft geresulteerd in een omwerking van de bodem. De beantwoording van de overige onderzoeksvragen is als volgt: Is het plangebied voldoende onderzocht en zo nee, welke vorm van nader archeologisch onderzoek kan worden geadviseerd? Ja, het plangebeid wordt als voldoende onderzocht beschouwd. De geplande woning wordt nagenoeg geheel gebouwd op de locatie van de oude bebouwing. Niet alleen zal de bodem ter plaatse verstoord zijn, maar ook wordt verwacht dat de bouw van de toekomstige woning nauwelijks zal resulteren in additionele bodemverstoringen. Verder zijn geen aanwijzingen aangetroffen die wijzen op historische bebouwing in het plangebied. De kans dat de beoogde werkzaamheden (intacte) archeologische resten zullen verstoren, wordt klein geacht.

16 14 3 Aanbeveling ADC ArcheoProjecten adviseert om het terrein vrij te geven voor de voorgenomen ontwikkeling. Het is echter niet volledig uit te sluiten dat binnen het onderzochte gebied toch nog archeologische resten voorkomen. Het verdient daarom aanbeveling om de uitvoerder van het grondwerk te wijzen op de plicht archeologische vondsten te melden bij de bevoegde overheid, zoals aangegeven in artikel 53 van de Monumentenwet. Literatuur Alterra, 2003: Digitale Geomorfologische Kaart van Nederland. Berendsen, H.J.A., 2005: Landschap in delen. Overzicht van de geofactoren. 3e druk. Assen (Fysische Geografie van Nederland. Besier, J.A., 1850: Topografische Militaire Kaart (Veldminuut), Westland.). Dienst, Rijks Geologische, 1975: Geologische kaart van Nederland, schaal 1 : Blad 37 West Rotterdam. Rijks Geologische Dienst, Haarlem. Kadaster, : Oorspronkelijke aanwijzende tafel de grondeigenaren en der ongebouwde en gebouwde vaste eigendommen, Maasland, Zuid-Holland, sectie D, blad 03. Kadaster, : Topografische kaart van Nederland schaal 1:25.000, Brielle / Hellevoetsluis / Maassluis / Rozenburg, kaartblad 37D. Kruikius, 1712: T Hoogeheenreadschap van Delflant. SIKB, 2010: Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie (KNA) Landbodems. Gouda. Verkenningen, Bureau Militare, : Bonnekaart schaal 1:25.000, Brielle, Kaartnummer 500.). Visser, C.A., R. Schrijvers, B. Brugman, M.K. Boonstra, P. Deunhouwer & W.A.M. Hessing, 2012: Archeologische beleidskaart gemeente Maassluis; Toelichting op de totstandkoming van de kaart en de koppeling met de ruimtelijke ordening (planregels). (Vestigia Rapport V682). Vos, G. A., G. G. L. Steur & W. Heijink, 1984: Bodemkaart van Nederland 1: : toelichting bij kaartblad 37 West Rotterdam. Stiboka, Wageningen. Geraadpleegde websites Lijst van afbeeldingen en tabellen Afb. 1 Locatie van het plangebied Afb. 2 Detailkaart van het plangebied Afb. 3 Cultuurhistorische Hoofdstructuur van Zuid-Holland, AMK-terreinen en ARCHIS-meldingen Afb. 4 Locatie van het plangebied op de Beleidskaart van de gemeente Maassluis Afb. 5 Het plangebied op de kaart van Kruikius uit 1712 Afb. 6 Het plangebied op de kadastrale minuut uit Afb. 7 Het plangebeid op de Bonnekaart uit 1894 Afb. 7 Huidige situatie (foto s: M. Kruijthof, ArcheoWest BV). Bovenste foto is in zuidelijke richting en de onderste in oostelijke richting genomen. Tabel 1. Overzicht van de verschillende (pre)historische perioden.

17 15 Afb. 1 Locatie van het plangebied

18 16 Afb. 2 Detailkaart van het plangebied

19 Afb. 3 Cultuurhistorische Hoofdstructuur van Zuid-Holland, AMK-terreinen en ARCHIS-meldingen 17

20 Afb. 4 Locatie van het plangebied op de Beleidskaart van de gemeente Maassluis 18

21 19 Afb. 5 Het plangebied op de kaart van Kruikius uit 1712

22 20 Afb. 6 Het plangebied op de kadastrale minuut uit

23 21 Afb. 7 Het plangebeid op de Bonnekaart uit 1894

24 Afb. 7 Huidige situatie (foto s: M.L. Kruijthof, ArcheoWest BV). Bovenste foto is in zuidelijke richting en de onderste in oostelijke richting genomen. 22

25 23 Bijlage 1 Archeologische monumenten Uitgebreide Rapportage Monumenten Uitgebreide Rapportage Monumenten

26 24 Uitgebreide Rapportage Monumenten Uitgebreide Rapportage Monumenten