Het leven in de Amazone
|
|
- Simona Mathilda van der Berg
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Het leven in de Amazone Opzet voor projectonderwijs (samenstelling: Emil Roes, ACT Europe)
2 Inleiding In het noorden van Zuid-Amerika leven in het Amazone gebied (Amazonia Rainforest) verschillende inheemse volken (Amerindian). Zo ook in het zuiden van Suriname. De volken leven in stamverband in kleine dorpen met weinig faciliteiten. Als er in die dorpen al een schooltje is, en indien er een leerkracht in het dorp is om onderwijs te geven, dan gaat dat met de daar spaarzaam aanwezig boekjes. Boekjes uit Nederland, boekjes die weinig herkenningspunten hebben voor de kinderen: Roodkapje is nog nooit in het regenwoud opgedoken, een wolf nog nooit gesignaleerd. Het boekje Lija, Sawo en Arimi, drie vriendjes uit Eluwima is een boekje over en een boekje vóór de Trio en Wayana indianen in het zuiden van Suriname. Daarom wordt Lija, Sawo en Arimi, drie vriendjes uit Eluwima door de indianenkinderen zo enthousiast ontvangen: het gaat over hen, het is in het Nederlands geschreven maar ook in hun eigen taal. En er staan prachtige tekeningen in van hun eigen leefwereld. Bijzonder is het natuurlijk ook dat in deze dorpen formeel gesproken Nederlands de taal is waarin onderwijs plaatsvindt. Suriname behoort tot de Nederlandse Taal Unie, Nederlands is in heel Suriname de officiële voertaal. De Nederlandse taal speelt verder in Suriname een zeer belangrijke rol: als je verder wil leren moet je wel goed Nederlands spreken. De taal is hiermee dé exponent van de onderlinge verbondenheid tussen Suriname en Nederland. Van de andere kant is het opmerkelijk hoe weinig Nederlandse kinderen leren over Suriname. Kinderen die diep in het woud van Suriname wonen zijn voor Nederlandse kinderen erg ver weg. Maar het feit dat deze kinderen ook Nederlands leren, haalt hen meteen een stuk dichterbij. Dit alles maakt dit boekje dus erg interessant voor kinderen in Nederland. Het brengt hen dicht bij het leven in een volstrekt andere samenleving. Het biedt enorm veel aanknopingspunten om met kinderen over te praten. Maar ook om iets te doen: met eenvoudige materialen een miniatuur kano maken om mee te spelen op de natte tafel, of om sierraden te maken die de inheemse kinderen ook dragen. De tekeningen in Lija, Sawo en Arimi, drie vriendjes uit Eluwima maken dat het boekje in de onderbouw van de basisschool al kan worden ingezet. De kleine zinnetjes en de losse woordjes maken dit boekje heel bruikbaar voor kinderen die leren lezen (middenbouw: 6-8 jaar). De leerling van de Sjamaan is een verhaal over de dreiging van het verlies van kennis van de bewoners van het regenwoud en de veranderingen die optreden nadat bewoners in contact komen met mensen uit een andere cultuur. Dit bijzonder mooi geïllustreerde boekje is voor m.n. leerlingen van de bovenbouw interessant: het vertelt over de rijkdom van het regenwoud waar de inheemse volken gebruik van maken om te overleven. Zoals in het lessenplan staat vermeld, kan dit boekje heel goed ingezet worden bij een viertal kerndoelen. We hopen dat met deze boekjes het regenwoud van de Amazone ook in Nederland aandacht krijgt: een gebied dat het om meerdere facetten verdient om behouden te blijven. Al was het maar omdat er kinderen wonen 2
3 Doelstellingen: - Kinderen in Nederland in aanraking brengen met andere leefwijzen, kinderen respect bijbrengen voor een andere cultuur - Kinderen op de hoogte brengen over het leven in het regenwoud en de noodzaak om duurzaam met het regenwoud om te gaan Nevendoelstellingen: - Financiering van leesboekjes voor scholen van inheemse kinderen - Financiering van het ontwikkelen van nieuwe leerboekjes. Uit de opbrengst van de verkoop van 2 boekjes, minimaal 1 boekje voor Surinaamse kinderen bekostigen. 3
4 Onderbouw De klassen in de onderbouw kunnen het boekje inzetten in een kringgesprek: de leerkracht leest het voor en toont de tekeningen. Vervolgens kunnen kinderen zelf van natuurlijke producten een bootje knutselen en er mee spelen op de natte tafel of in de zandbak. Of de kinderen kunnen sieraden maken naar het voorbeeld van Liwa en Sawo in het boekje. Middenbouw School schaft boekje Lija, Sawo en Arimi, drie vriendjes uit Eluwima aan i.h.k.v. projectonderwijs. Eén leesboekje voor elk kind (per klas boekjes) En één voorleesboekje De leerling van de Sjamaan (ten behoeve van een klassikale werkmethode). Docenten krijgen informatie aangeleverd in geprinte vorm of als pdf te downloaden op de website. Deze achtergrondinformatie dient om vragen van de kinderen te kunnen beantwoorden. Aan ouders kan in een flyer aangeboden worden ook een boekje aan te schaffen: flyer wordt in geprinte vorm aangeleverd bij de Docenteninformatie, en als pdf op de site. Werken in (blok-)uur: - docent leest voor uit De Sjamaan - kinderen lezen in het leerlingen boekje - docent neemt met de kinderen het boekje door en stelt vragen 4
5 Bovenbouw De boekjes zijn in te zetten bij het SLO-doel: Orientatie op jezelf en de wereld. In dit leergebied oriënteren leerlingen zich op zichzelf, op hoe mensen met elkaar omgaan, hoe ze problemen oplossen en hoe ze zin en betekenis geven aan hun bestaan. Leerlingen oriënteren zich op de natuurlijke omgeving en op verschijnselen die zich daarin voordoen. Leerlingen oriënteren zich ook op de wereld, dichtbij, veraf, toen en nu en maken daarbij gebruik van cultureel erfgoed. De kerndoelen van dit leergebied kennen 4 domeinen - Mens en samenleving - Natuur en techniek - Ruimte - Tijd Vorm en inhoud van De leerling van de sjamaan geven veel mogelijkheden om te ontdekken en te bespreken. Het verhaal biedt mogelijkheden om je te verdiepen in het alledaagse leven van de inheemse volken in Suriname. Centraal staat daarbij de veranderingen die zich voordoen door de komst van externe invloeden. Binnen de bovenbouw is het heel goed mogelijk om bijvoorbeeld in een discussievorm over veranderingen binnen volken en culturen te praten. Om kinderen te helpen bij de bewustwording van verandering in een cultuur kun je bespreken hoe in Nederland kennis is veranderd maar ook verloren gegaan (denk aan het toepassen van kruidenmiddeltjes als weegbree om brandneteljeuk tegen te gaan). De boekjes geven tevens een unieke mogelijkheid om een kijkje te nemen in het dagelijkse leven van natuurvolken. De boekjes kunnen een aanzet zijn om het onderwerp verder te exploreren via boeken en internet: - Waar ligt Suriname, waar het regenwoud? - Waar wonen de verschillende volken? - Welk klimaat is er? - Hoe leven mensen daar? - Welke gereedschappen gebruiken ze? - Wat doen ze als ze ziek worden? - Hoe krijgen ze daar les? - Welke bedreigingen zijn er? - Wat weten we over de natuur daar? - Enz. De verwerking en de presentatie van de gevonden informatie kan op verschillende manieren, van muurkrant, verslag, website, animatie, tot een powerpoint. De boekjes zijn daarnaast ook nog eens in te zetten op andere momenten: - Beeldend: schilder- en tekentechnieken. - Dramatiserend: toneel of film - Techniek: gereedschappen of werktuigen maken - Meningvormend: discussie of debat 5
6 6
7 7
8 8
9 9
10 10
Wereldreizigers; voor kinderen die. nieuw in Nederland zijn. Deze versie van de Powerpoint bevat enkele toegevoegde dia s.
Wereldreizigers; methode sociaalemotionele ontwikkeling voor kinderen die nieuw in Nederland zijn Deze versie van de Powerpoint bevat enkele toegevoegde dia s. WENSEN VAN SCHOLEN Aandacht voor ouders en
Nadere informatieDocentenhandleiding. Museumles groep 5&6 Het grootste schilderij van Nederland! Panorama Mesdag. Detail Panorama Mesdag Dorp Scheveningen
Docentenhandleiding Museumles groep 5&6 Het grootste schilderij van Nederland! Panorama Mesdag Detail Panorama Mesdag Dorp Scheveningen Pagina 1. Inleiding 3 2. Beschrijving museumles 4 3. Aansluiting
Nadere informatieOntwikkelingsgericht Onderwijs in de praktijk
Ontwikkelingsgericht Onderwijs in de praktijk De theoretische gedachten achter Ontwikkelingsgericht Onderwijs vindt u in de schoolgids. In dit stuk ziet en leest u hoe Ontwikkelingsgericht Onderwijs er
Nadere informatieLeerlingen verdiepen zich in de standpunten rondom biobrandstof. Iedere klas vertegenwoordigt een groep.
BIOBRANDSTOF DEBAT KORTE BESCHRIJVING:BIOBRANDSTOF DEBAT Bedoeld voor VO onderbouw Doelgroep Vmbo/Havo/VWO Thema Biobrandstof Soort lesmateriaal Debat volgens het lagerhuis model Waardering Verdieping
Nadere informatieDocentenhandleiding Educatieprogramma
Docentenhandleiding Educatieprogramma Hoe, wat & waar Primair Onderwijs groep 3 t/m 6 Inhoud Het Dordrechts Museum..p.3 Algemene doelstelling programma...p.3 Aansluiting bij kerndoelen. p.3,4 Programma:Hoe,
Nadere informatieTheater/Bioscoop De Nieuwe Kolk
Theater/Bioscoop De Nieuwe Kolk Reclame maken, doe je zo! Groep 6 Thema-overzicht Thema-overzicht Reclame maken, doe je zo! Groep 6 Theater/Bioscoop De Nieuwe Kolk Kern van het thema Het thema Functies
Nadere informatieDoorlopende leerlijnen (groep 1-8) voor kunst- en erfgoededucatie binnen de basisschool, inclusief teamcursus!
Drama Dans Muziek Beeldend Media Erfgoed & Minitheater-Blikopener Doorlopende leerlijnen (groep 1-8) voor kunst- en erfgoededucatie binnen de basisschool, inclusief teamcursus! Kunst- en erfgoededucatie
Nadere informatieCultuurbeleidsplan 2015-2019
CBS Maranatha Hoogklei 7, 9671 GC Winschoten Cultuurbeleidsplan 2015-2019 1. Inleiding Dit is het cultuureducatieplan van de CBS Maranatha in Winschoten. Een plan dat is opgesteld om een bijdrage te leveren
Nadere informatieCKV Festival 2012. CKV festival 2012
C CKV Festival 2012 Het CKV Festival vindt in 2012 plaats op 23 en 30 oktober. Twee dagen gaan de Bredase leerlingen van het voortgezet onderwijs naar de culturele instellingen van Breda. De basis van
Nadere informatieVoorbereiding en planning van een thema
Voorbereiding en planning van een thema Thema: Bouw / groep(en): Periode: Doelstellingen: Kernbegrippen relatie kerndoelen en vakken: Wat is de inbreng van kinderen? (Wat zijn de interesses van leerlingen
Nadere informatieWaarom Wetenschap en Techniek W&T2015
Waarom Wetenschap en Techniek W&T2015 In het leven van alle dag speelt Wetenschap en Techniek (W&T) een grote rol. We staan er vaak maar weinig bij stil, maar zonder de vele uitvindingen in de wereld van
Nadere informatieVakgebieden Methoden Omschrijving Taal Groep 1-2. Schatkist
Nederlandse taal Kinderen ontwikkelen mondelinge en schriftelijke vaardigheden waarmee ze de Nederlandse taal leren gebruiken in situaties die zich in het dagelijkse leven voordoen. Tevens verwerven ze
Nadere informatieINHOUD DE TIJDSWINKEL. groep 3-4 HOE MENSEN IN VERSCHILLENDE TIJDEN LEVEN
ERFGOEDEDUCATIE Het zinvol beleven van het erfgoed is een centraal begrip in de didactiek voor erfgoededucatie. Het werken met het erfgoed wordt gestuurd door het stellen van betekenisvolle vragen. De
Nadere informatieLespakket over verantwoorde voeding voor mens, dier en milieu. Inleidend katern Groep 7 & 8
Lespakket over verantwoorde voeding voor mens, dier en milieu. Inleidend katern Groep 7 & 8 Voorwoord We willen het wel van de daken schreeuwen: alles wat we weten over verantwoorde en biologische voeding.
Nadere informatieAlles over. Moet je doen. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen
Alles over Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Wij vinden het belangrijk dat u goed geïnformeerd wordt om vervolgens de juiste keuze te kunnen maken. In samenwerking met de educatieve
Nadere informatieChina Pagina 1. - Wie nodig jij uit voor een Chinese maaltijd? -
China Pagina 1 Colofon Uitnodiging voor maaltijd in Chinees Les voor groep 6-8 150-180 minuten Handvaardigheid Let op! In deze les opzet werken leerlingen in tweetallen, en maken samen 1 werkstuk, maar
Nadere informatieSamen het beste uit jezelf halen!
Samen het beste uit jezelf halen! Maak kennis met het Gerrit Rietveld College Je gaat binnenkort naar de middelbare school en natuurlijk wil je eerst onderzoeken welke school bij je past. We stellen ons
Nadere informatieMaak kennis met drie vriendjes uit het regenwoud
Maak kennis met drie vriendjes uit het regenwoud Achtergrondinformatie voor leerkrachten Inheemse leefgemeenschappen in Suriname: Trio en Wyana Suriname ligt aan de noordrand van Zuid-Amerika. De kleine,
Nadere informatieDaVinci: Wereldverkenning
DaVinci: Wereldverkenning samen met ouders Alles heeft te maken met al het andere, Leonardo Da Vinci Ik verwonder me over Ik verwonder me over Ik verwonder me over DaVinci Ieder kind is uniek en het is
Nadere informatieLesbrief online gastles. Een bek vol tanden. Een kijkje achter de schermen van museum Naturalis voor groep 5, 6, 7 en 8
Lesbrief online gastles Een bek vol tanden Een kijkje achter de schermen van museum Naturalis voor groep 5, 6, 7 en 8 Inhoud lesbrief 1. Introductieles 2. Beschrijving uitzending Online gastles 3. Afsluiting
Nadere informatieSchool en computers. Paulusse BedrijfsOpleidingen
School en computers School en computers Computers zijn niet meer weg te denken uit ons leven. Kinderen van nu spelen vaak al computerspelletjes voor ze naar groep 1 gaan. Op school nemen computers een
Nadere informatieLesgeven over Werelderfgoed
flyer Werelderfgoed:Layout 4 19-12-2013 10:30 Pagina 1 WELKOM IN DE SCHATKAMERS VAN DE WERELD! Lesgeven over Werelderfgoed Stelling van Amsterdam Grachtengordel Amsterdam Droogmakerij De Beemster flyer
Nadere informatieHet PENTA college in Hoogvliet is sinds augustus 2014 een gecertificeerde BUSINESS SCHOOL voor mavo en havo-top.
Het PENTA college in Hoogvliet is sinds augustus 2014 een gecertificeerde BUSINESS SCHOOL voor mavo en havo-top. Heb je een mavo- of mavo/havo-advies en wil je het beste uit jezelf halen? Kom dan eens
Nadere informatieSchoolfruit in de les Handleiding bij de lessen van EU-Schoolfruit en SchoolGruiten
Schoolfruit in de les Handleiding bij de lessen van EU-Schoolfruit en SchoolGruiten Lessen over fruit en groente: geef leerlingen iets extra s mee! Uw school doet mee met het EU-Schoolfruitprogramma. Na
Nadere informatieInleiding. Blauw Gras en Bluegrass. Binnenkort gaan jullie naar de voorstelling Blauw Gras van Theatergroep Wie Walvis.
Inleiding Blauw Gras en Bluegrass Binnenkort gaan jullie naar de voorstelling Blauw Gras van Theatergroep Wie Walvis. Blauw Gras gaat over Woody, Sue, Opa en Moeder. Met zijn vieren wonen ze op een erf
Nadere informatiePortfolio 2014 / 2015 CKV Voor klas 3
Portfolio 2014 / 2015 CKV Voor klas 3 Naam: Klas: Inleiding Dit is jouw persoonlijke CKV-portfolio, waarmee je het onderdeel CKV in het derde en vierde leerjaar afrondt. CKV is een wettelijk verplicht
Nadere informatieFase 7: Presenteren en exposeren
Fase 7: Presenteren en exposeren 2 uur Geef leerlingen in deze fase een podium zodat ze met trots hun werkstuk kunnen tonen en over ervaringen kunnen vertellen. Maak er een feest van en organiseer een
Nadere informatieHet beleidsplan cultuureducatie
Het beleidsplan cultuureducatie Beleidsplannen voor cultuureducatie kunnen variëren van 1 A4 tot een compleet beleidsplan. Belangrijk hierbij is dat het cultuureducatiebeleid onderdeel is van het schoolplan.
Nadere informatieInleiding. Blauw Gras en Bluegrass. Binnenkort gaan jullie naar de voorstelling Blauw Gras van Theatergroep Wie Walvis.
Inleiding Blauw Gras en Bluegrass Binnenkort gaan jullie naar de voorstelling Blauw Gras van Theatergroep Wie Walvis. Blauw Gras gaat over Woody, Sue, Opa en Moeder. Met zijn vieren wonen ze op een erf
Nadere informatieOok voor de basisschool zijn nieuwe er kerndoelen gemaakt die duidelijk aansluiten bij de kerndoelen van de onderbouw VO.
CKV kerndoelen en eindtermen Er zijn duidelijke doorlopende leerlijnen van het basisonderwijs naar de onderbouw en het onderbouw naar de bovenbouw. De betreffende, ook wettelijk verplichte kerndoelen en
Nadere informatietogether forever is het motto van het Europees Jaar van de Interculturele Dialoog 2008 in Nederland Parents` Love
Parents` Love Ook ouders houden van hun kinderen: ouderliefde. Naast zorgzaamheid en genegenheid uit zich deze liefde vooral in: opvoeding. 1. Ga naar de site van Sesamstraat: Bekijk en beluister de volgende
Nadere informatieKleding met een boodschap
Kleding met een boodschap Kleding met een boodschap Een opdracht voor groep 8 gericht op kritisch denken Door kritisch naar een show van Louis Vuitton te kijken en hardop te denken ontdekken de leerlingen
Nadere informatie...paspoort naar grenzeloos onderwijs...
OBS Waarom kiest u voor De Border? Engelse taal in elk lokaal! Wij bereiden onze leerlingen erop voor om goed te functioneren in de hedendaagse samenleving, die zowel binnen als buiten de Nederlandse grenzen
Nadere informatie(Vak)teksten lezen in vmbo - mbo - Handleiding
(Vak)teksten lezen in vmbo - mbo - Handleiding Aan de slag met lezen in beroepsgerichte vakken Voor de verbetering van leesvaardigheid is het belangrijk dat leerlingen regelmatig en veel lezen. Hoe krijg
Nadere informatieSTOOM, MACHINES EN ARBEIDERS
ERFGOEDEDUCATIE Het zinvol beleven van het erfgoed is een centraal begrip in de didactiek voor erfgoededucatie. Het werken met het erfgoed wordt gestuurd door het stellen van betekenisvolle vragen. De
Nadere informatieDrents Archief. Het meisje met de hoepel. Groep 2 Thema-overzicht
Drents Archief Het meisje met de hoepel Groep 2 Thema-overzicht Thema-overzicht Het meisje met de hoepel Groep 2 Drents Archief Kern van het thema Een beeld vertelt een verhaal. Om het verhaal te kunnen
Nadere informatieLeerdoelen en kerndoelen
Leerdoelen en kerndoelen De leerdoelen in de leerlijn vallen in het leerdomein Oriëntatie op jezelf en de wereld. Naast de gebruikelijke natuur en milieukerndoelen (kerndoelen 39, 40 en 41) zijn ook de
Nadere informatie& Sociale Integratie. Beleidsstuk ACTIEF BURGERSCHAP. Actief burgerschap & Sociale integratie. Het Palet MeerderWeert 1
Beleidsstuk ACTIEF BURGERSCHAP & Sociale Integratie Actief burgerschap & Sociale integratie. Het Palet MeerderWeert 1 INHOUDSOPGAVE Hoofdstuk 1: Visie op actief burgerschap & sociale integratieactie Hoofdstuk
Nadere informatieAgenda onderwijsavond bovenbouw
Agenda onderwijsavond bovenbouw Kerndoelen PO Referentieniveaus Onderwijsinhoud op de Bron Wat komt er aan bod in groep 6-7-8 Leren in de echte wereld Kerndoelen PO: Wat moeten kinderen kennen en kunnen
Nadere informatieWorkshop: Dit pestcongres werkt wel
Congres Alles over pesten Workshop: Dit pestcongres werkt wel 30 november 2010 1 Norming, storming & performing WIE DENK JE WEL/NIET* DAT IK BEN DOORHALEN WAT NIET VAN TOEPASSING IS De eerste indruk, het
Nadere informatieNr. 3 november
Woord vooraf Woord vooraf In de maand december wordt er heel wat teruggeblikt op het afgelopen jaar. Als wij dat doen, dan vallen de mooie resultaten op waarover ik al eerder schreef: leerlingen die opstromen
Nadere informatieSchoolfruit in de les Handleiding bij de lessen van EU-Schoolfruit en SchoolGruiten
Schoolfruit in de les Handleiding bij de lessen van EU-Schoolfruit en SchoolGruiten Lessen over fruit en groente: geef leerlingen iets extra s mee! Uw school doet mee met het EU-Schoolfruitprogramma. Na
Nadere informatieOlympisch Lespakket 2004
Olympisch Lespakket 2004 Verantwoording Doelgroep Het pakket is bedoeld voor alle leerlingen van de basisschool. Doelstellingen Algemene doelstellingen Leerlingen leren over de Olympische Spelen nu en
Nadere informatieISBN 978-90-78688-03-7 Eerste druk, derde oplage
2008 Leskist.nl, Noordhorn Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige
Nadere informatieLOCATIE PARKWIJK 13 MAART 2015 AGENDA:
LOCATIE PARKWIJK JAARGANG 14, 9 13 MAART 2015 Montessori Dag : groot succes. Zie verslag in Dichtbij http://dicht.by/a3926860? utm_source=newsitem&utm_medium=email&utm_campaign=shares http://dicht.by/a3933491?
Nadere informatieDat vinden wij niet raar dat vinden wij bijzonder
Dat vinden wij niet raar dat vinden wij bijzonder Aandacht voor seksuele en genderdiversiteit in je les Marianne Cense Suzanne Meijer Lisette Schutte Programma workshop 1. Introductie: Seksuele en genderdiversiteit:
Nadere informatieTechnisch lezen Methode: Lijn 3 - Alle letters kennen. - Van deze letters woorden kunnen maken. - Correct en vlot kunnen lezen van. woorden.
Welkom! Van harte welkom in groep 3. Door middel van deze brochure informeren we u aan het begin van het schooljaar graag over belangrijke zaken in deze groep. Neemt u ook regelmatig een kijkje op onze
Nadere informatieStadswerken. Kerndoelen. Programma NMC. Groep 1 t/m 8. www.utrecht.nl/nmc
Stadswerken Kerndoelen www.utrecht.nl/nmc Programma NMC Groep 1 t/m 8 Kerndoelen nader toegelicht De NMC-programma s geven met kerndoelen over Mens en Samenleving, Natuur en Techniek en Ruimte vooral invulling
Nadere informatieWie ben jij & wie ben ik?
Docentenhandleiding Wie ben jij & wie ben ik? Groep 6 t/m 8 Beste docent, Wat leuk dat u met uw groep binnenkort naar Museum Catharijneconvent komt om deel te nemen aan het programma Wie ben jij & wie
Nadere informatieDocentenhandleiding Educatieprogramma. Schilderspraktijken. Ary Lamme, Ary Scheffer aan het werk in het atelier, 1851. Primair Onderwijs groep 7 en 8
Docentenhandleiding Educatieprogramma Schilderspraktijken Ary Lamme, Ary Scheffer aan het werk in het atelier, 1851 Primair Onderwijs groep 7 en 8 Inhoud Het Dordrechts Museum...p. 3 Algemene doelstelling
Nadere informatieOnder onze voeten Schoolbezoek Min40Celsius. Lesbrief
Onder onze voeten Schoolbezoek Min40Celsius Lesbrief Lesbrief Onder onze voeten U gaat met uw klas een bezoek brengen aan Min40Celsius, aan de hand van deze lesbrief kunt het bezoek (kort) voorbereiden.
Nadere informatieTuin van Heden 3 en 4 Werken met kunst in de paasperiode. Kernles 1: Kunstenaar, wat vertel je mij?
Tuin van Heden 3 en 4 Werken met kunst in de paasperiode Opmerking vooraf: Voor de uitwerking van deze lessen hebben we doelen gehaald uit verschillende thema s van de betreffende graad. Na elk doel verwijzen
Nadere informatieDE RODE DRAAD VAN TWENTE
groep ERFGOEDEDUCATIE Het zinvol beleven van het erfgoed is een centraal begrip in de didactiek voor erfgoededucatie. Het werken met het erfgoed wordt gestuurd door het stellen van betekenisvolle vragen.
Nadere informatieSjaan de haan draaiboek
1 Inhoud INLEIDING 3 AANGENAAM, DE NAAM IS SJAAN 4 DOELEN 5 HET PROJECT Introductie in de klas 6 De week van dag tot dag: een voorbeeld 7 Opbouw project 8 Onderzoek 9 Dialoog en ontmoeting 9 Creatie 10
Nadere informatiePowerPoint 2: Paar bekende voorbeelden van symbolen; kruis pictogram geweld OM teken- peace- Live strong armband- red ribbon- toilet pictogrammen
PowerPoint 1: De stad Haarlem heeft een vriendschapsband met de stad Mutare in Zimbabwe. Net als bij de vriendschap tussen mensen onderling houdt een vriendschap tussen twee steden in dat je leuke dingen
Nadere informatieWelkom in de derde klas!
Welkom in de derde klas! De meeste van jullie zijn twee jaar leerling van onze school geweest. Jullie weten wel hoe het hier werkt. Wat er van je verwacht wordt. Wat wel en niet geaccepteerd wordt. Dat
Nadere informatieDocentenhandleiding. Museumles groep 7&8 Skyline Scheveningen. Panorama Mesdag
Docentenhandleiding Museumles groep 7&8 Skyline Scheveningen Panorama Mesdag Pagina 1. Inleiding 3 2. Beschrijving museumles 4 3. Aansluiting bij het onderwijs 5 4. Voorbereiding & Lessuggesties 6 4.1
Nadere informatieDe Huiswerkgids beschrijft de doorgaande lijn van het huiswerk dat we geven en de aanbevolen aanpak.
De Huiswerkgids beschrijft de doorgaande lijn van het huiswerk dat we geven en de aanbevolen aanpak. 2 juli 2014 KBS De Hoeksteen 11QH Olmendreef 100 3137 CR Vlaardingen Inhoud 1 Inleiding... 3 2 Hoe maak
Nadere informatieDeze markt is op vrijdag 19 april tussen 12.15 en 13.15 uur! Nieuwsbrief
Nieuwsbrief Goede doel Afgelopen maandag is onze jaarlijkse goededoelenactie begonnen op school. Nadat er vrijdag 5 april in alle klassen voorlichting is gegeven over ons goede doel konden we maandag aan
Nadere informatieOUD RHENEN - tweeentwintigste jaargang -mei no. 2 - blz. 6
OUD RHENEN - tweeentwintigste jaargang -mei 2003 - no. 2 - blz. 6 OUD RHENEN - tweeentwintigste jaargang - mei 2003 - no. 2 - blz. 7 Op stap met Jet & Jan, jong in 1910 Leerlingen van de basisschool gaan
Nadere informatieU I T N O D I G I N G
U I T N O D I G I N G Janusz Korczak Prijs 2012 voor Stichting Leerorkest te Amsterdam Presentatie Maartje van Weegen Janusz Korczak Prijs 2012 De Janusz Korczak Stichting en Stichting Leerorkest nodigen
Nadere informatiePedagogisch beleid Lunchkids
Pedagogisch beleid Lunchkids 1 Inleiding Voor u ligt het pedagogisch beleid van Lunchkids onderdeel van De Kinderkoepel. Het pedagogisch beleid geeft aan ouders, scholen, medewerkers en andere betrokkenen
Nadere informatieAmsterdam DNA is een project voor NT2 cursisten. Het is ontwikkeld door het Amsterdam
INTRODUCTIE is een project voor NT2 cursisten. Het is ontwikkeld door het Amsterdam Museum. In het wordt de geschiedenis verteld aan de hand van schilderijen en voorwerpen. Je gaat met de groep naar het
Nadere informatiePTO Aardrijkskunde
PTO ardrijkskunde 2016-2017 Vereniging voor Protestants-Christelijk Onderwijs te Curaçao Sectie aardrijkskunde r. lbert Schweitzer havo/vwo [meesteradmiraal@gmail.com] Vak: ardrijkskunde Leerjaar: H1 Schooljaar:
Nadere informatieKasteel Ammersoyen ligt in Ammerzoden en is 700 jaar oud! Het is een van de best bewaarde middeleeuwse kastelen in Nederland.
Kasteel Ammersoyen Kasteel Ammersoyen ligt in Ammerzoden en is 700 jaar oud! Het is een van de best bewaarde middeleeuwse kastelen in Nederland. Het kasteel werd gebouwd door de familie van Herlaer om
Nadere informatieHET KLOKHUIS ZOEKT ONTWERPERS. Handleiding docent
HET KLOKHUIS ZOEKT ONTWERPERS Handleiding docent Inhoudelijke informatie Leeftijd Inzenddatum Tijdsindicatie Groep 6, 7, 8 basisonderwijs Uiterlijk 19 december 2014. Tenminste 6 uur. Te verdelen over meerdere
Nadere informatieLesopzet bij de film: Versie 3.0
Lesopzet bij de film: Zwartboek Versie 3.0 HAVO/VWO (onderbouw) Onderwerp: verzet & verraad (of 'collaboratie en verzet') Beginsituatie De leerlingen kunnen de Tweede Wereldoorlog en de bezetting van Nederland
Nadere informatieArcheologie op school. Handleiding voor de leerkracht
Archeologie op school Handleiding voor de leerkracht 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Aan de slag: verkorte handleiding 4 3. Verantwoording 5 Archeologie en erfgoededucatie 5 Kerndoelen 5 Didactisch concept
Nadere informatieProjecten Teambegeleidingen. 1. Drama met kwaliteit
Projecten Teambegeleidingen Regie Podiumpresentatie Vertelvoorstellingen Workshops Onderwijsbegeleiding Walter Roozendaal Hovenierstraat 75 1825 AB Alkmaar Tel. 072-5619011 Triodos Bank NL49 TRIO 0254
Nadere informatieSlotdocument. Groepsgesprekken Interactie 3
Groepsgesprekken Interactie 3 Slotdocument Verantwoording: De cel Groepsgesprekken gaat over het gebruik van verschillende vormen van groepsgesprekken. Door de afwisseling in gespreksvormen kunnen lessen
Nadere informatieGroep 8. jouw. school! Leerlingmiddagen Informatieavond ouders. openbare scholengemeenschap te Heerhugowaard voor vwo, havo en vmbo
Groep 8 Leerlingmiddagen Informatieavond ouders openbare scholengemeenschap te Heerhugowaard voor vwo, havo en vmbo jouw school! Informatieavond ouders groep 8 Woensdag 18 november 2015 en woensdag 27
Nadere informatiePraktijkonderwijs. praktijkonderwijs. Elke leerling telt
Praktijkonderwijs praktijkonderwijs Elke leerling telt 7 redenen om te kiezen voor onze school 1. Je ontdekt wat je leuk vindt en waar je goed in bent; 2. Je groeit in zelfvertrouwen en vaardigheden; 3.
Nadere informatieprimair onderwijs groep 4 en 8 samen Mijn verhaal van Brabant docentenhandleiding
primair onderwijs groep 4 en 8 samen Mijn verhaal van Brabant docentenhandleiding Inhoud Een doorlopende leerlijn erfgoededucatie 3 Leerdoelen 6 Voorbereiding op het museumbezoek 7 De museumles Mijn verhaal
Nadere informatieInhoudsopgave. Inleiding 4. Les 1. Introductie filosofie Hebben alle vragen een antwoord? 10. Les 2. Denken Kunnen dieren denken?
>> Inhoudsopgave Inleiding 4 Les 1. Introductie filosofie Hebben alle vragen een antwoord? 10 Les 2. Denken Kunnen dieren denken? 14 Les 3. Geluk Wat is het verschil tussen blij zijn en gelukkig zijn?
Nadere informatieEvaluatie Topondernemers groepen 8. 8 april 2015
Evaluatie Topondernemers groepen 8 8 april 2015 In april 2015 is door de kinderen van groep 8 een aantal vragen over de methodiek Topondernemers beantwoord. Gekozen is voor deze groepen omdat zij het vergelijk
Nadere informatieVerslag ouderavond FIT(s) OP DE KRING
Verslag ouderavond FIT(s) OP DE KRING In gesprek met elkaar. Uitwerking van de stellingen. De onderstaande stellingen hebben we deze avond besproken onder elke stelling staan een aantal opmerkingen die
Nadere informatieLeren wie je nog meer kunt zijn
Leren wie je nog meer kunt zijn Een warm welkom voor je kind Je kind naar de basisschool. Voor de meeste kinderen én ouders een hele stap. Ook een mooie stap. Zeker als je de juiste keuze hebt gemaakt
Nadere informatieWerkblad 3.1 Opdracht 3, module 3, les 3
Werkblad 3.1 Opdracht 3, module 3, les 3 1. Luister naar deel 1 van het gesprek. 2. Lees de zinnen. 3. Wat vertelt de juf? Kruis aan: ja of nee. 1. De kinderen praten in de kring. 2. De kinderen lezen
Nadere informatieJenaplanschool Lindekring. brengt de wereld dichterbij. Liesmortel 19, 5435 XH St.Agatha. 0485-311611 info@lindekring.nl www.lindekring.
Liesmortel 19, 5435 XH St.Agatha. 0485-311611 info@lindekring.nl www.lindekring.nl In het kleine dorp St.Agatha vindt u een school van de toekomst. Jenaplanschool Lindekring brengt de wereld dichterbij
Nadere informatieTussenschoolse opvang
SBO DE HAAGSE BEEK Openbare speciale school voor basisonderwijs Tussenschoolse opvang Mei 2007 (versie 2) A. ALGEMEEN Alle leerlingen blijven tussen de middag op school. Tijdens het eten en het buitenspelen
Nadere informatieDe kunst van het opzetten
Lesbrief websessie De kunst van het opzetten Een kijkje achter de schermen van museum Naturalis voor groep 5, 6, 7 en 8 Inhoud lesbrief 1. Introductieles 2. Uitzending 3. Afronding Inhoud in het kort:
Nadere informatieniet apart, maar samen
4 Daltononderwijs op de Ieme. Het woord Ieme betekent werkbij. Werkbijen werken hard met elkaar om tot goede resultaten te komen. We willen dat onze leerlingen veel leren en met plezier naar school gaan.
Nadere informatieKJS- nieuwsbrief 14 Schooljaar maart 2017 *Volgende nieuwsbrief 6 april 2017
KJS- nieuwsbrief 14 Schooljaar 2016-2017 23 maart 2017 *Volgende nieuwsbrief 6 april 2017 Onze school is geen eiland Deze week krijgen we bewoners van Midden Inn op bezoek. In de hal zullen zij koffie
Nadere informatieMerel Borgesius Kaatje Dalderop Willemijn Stockmann
Workshop regionale studiedag stichting Lezen en schrijven voor taalvrijwilligers uit Gelderland en Overijssel op 6 oktober 2018 Merel Borgesius Kaatje Dalderop Willemijn Stockmann Starter Waar denkt u
Nadere informatieOuderbijeenkomst Basisschool Eerschot Week van de Lentekriebels
Ouderbijeenkomst Basisschool Eerschot Week van de Lentekriebels Relationele en seksuele opvoeding op school en thuis Christel van Helvoirt medewerker Gezondheidsbevordering GGD Hart voor Brabant Bovenbouw:
Nadere informatieLESSEN MEDIAWIJSHEID VOOR HET PRIMAIR ONDERWIJS
1 2 3 4 5 6 7 8 LESSEN MEDIAWIJSHEID VOOR HET PRIMAIR ONDERWIJS Les: wie ben jij op internet? Dit lespakket bevat: Handleiding PowerPoint-presentatie Bijlage 1: Denkwolk Bijlage 2: Duimen Doelgroep Groep
Nadere informatieKBS De Schothorst. En het beste idee is... Z E L F S T A N D I G I N O N T W I K K E L I N G. In dit nummer:
Z E L F S T A N D I G I N O N T W I K K E L I N G KBS De Schothorst NB 6, 28-01-2015 Nieuwsbrief 2014-2015 NB 6, 28-01-2015 In dit nummer: Het beste idee 1 Carnaval 1 Schoolreis 2 Kinderen en hun sociale
Nadere informatieAan de slag met een leerlijn Erfgoededucatie. 13 Juni 2013 World Trade Center Rotterdom
Aan de slag met een leerlijn Erfgoededucatie 13 Juni 2013 World Trade Center Rotterdom Op zoek naar mogelijkheden en kansen voor een leerlijn erfgoededucatie in het Rotterdamse basisonderwijs Opzet presentatie
Nadere informatieActiviteitenboekje. Brede School Kei 13 Brede School Kei 13 Wezenland 582 7415 JM Deventer 0570 625031. september december 2014
Opgaveformulier Alle gegevens invullen en inleveren bij Marjan Bouwman of de juf of meester. Of zoals aangegeven via de mail. U krijgt bericht als uw kind geplaatst is. Ja, ik geef mijn kind op voor deze
Nadere informatieDraaiboek voor een gastles
Draaiboek voor een gastles Dit draaiboek geeft jou als voorlichter van UNICEF Nederland een handvat om gastlessen te geven op scholen. Kinderen, klassen, groepen en scholen - elke gastles is anders. Een
Nadere informatieHIDDEN TREASURES. Patronen zichtbaar maken. Naam: Klas:
Patronen zichtbaar maken Naam: Klas: Kunst en media: Zoek een verborgen patroon op het internet en maak hier een artistiek product van Consulate of Google Jeroen van Loon Kill Your Darlings In deze lessenserie
Nadere informatieInhoudsopgave curriculum drama op de basisschool. 1. Definitie. 2. Visie. 3. Doelen. 4. Werkvormen. 5. Leerlijnen. 6. Materialen. 7.
Inhoudsopgave curriculum drama op de basisschool 1. Definitie 2. Visie 3. Doelen 4. Werkvormen 5. Leerlijnen 6. Materialen 7. Rapportage 8. Budget 9. Evaluatie en bijstelling 10. Leerlijn drama Voorwoord
Nadere informatieCultuureducatiebeleidsplan
Cultuureducatiebeleidsplan 2010-2014 Inhoudsopgave 1. Inleiding 1.1 Achtergrond 1.2 Vraagstelling 1.3 Werkwijze 2. Huidige situatie 2.1 Missie en visie 2.2 Wat doen we nu? 2.3 Kerndoelen kunstzinnige oriëntatie
Nadere informatie1) ipad als persoonlijk gereedschapskist. 2) Inzet creatieve apps. 3) Veilige afspraken
ipads Laterna Magica: persoonlijk- creatief- veilig 1 1) ipad als persoonlijk gereedschapskist 2) Inzet creatieve apps 3) Veilige afspraken Werken op een ipad. Wat het betekent dit vanuit het perspectief
Nadere informatieStartpunt. Handleiding voor het bijbelonderwijs op de basisschool. Wat is Startpunt?
Startpunt Handleiding voor het bijbelonderwijs op de basisschool Wat is Startpunt? Startpunt is een handleiding voor leerkrachten op de basisschool, voortgekomen uit de praktijk van de basisschool. Veel
Nadere informatieWereldverkenning in samenhang Taal & de thema s van DaVinci HEEFT TE MAKEN MET AL HET ANDERE, LEONARDO DAVINCI
Wereldverkenning in samenhang Taal & de thema s van DaVinci ALLES HEEFT TE MAKEN MET AL HET ANDERE, LEONARDO DAVINCI inhoud workshop 1.Wat houdt de methode DaVinci in? 2.Waar liggen kansen voor taal binnen
Nadere informatieMy name is Tom is een methode Engels voor alle groepen van de basisschool.
My name is Tom is een methode Engels voor alle groepen van de basisschool. My name is Tom biedt een doorlopende leerlijn Engels voor alle groepen van de basisschool. Met My name is Tom leren de kinderen
Nadere informatie